Galiza, fighting for independence and socialism

Page 1


Galiza (Galicia) es una nación del suroeste del continente europeo, bañada por el Océano Atlántico, situada en el noroeste de la Península Ibérica. Sus fronteras son España por el este y Portugal por el sur. Su territorio abarca 35.691,9 km², semejante a Bélgica y claramente superior a estados soberanos de la Unión Europea como Chipre, Eslovenia, Luxemburgo y Malta, así como otros países de Europa (Albania, Liechtenstein, Macedonia, Moldavia, Montenegro o San Marino), extendiendose desde los cabos y rías que modulan su costa atlántica hasta las altas montañas que trazan con España una frontera natural en el este. Galiza carece de soberanía política, padece explotación económica y opresión cultural por parte del Estado español, que imposibilita el legítimo ejercicio del d e r e c h o d e autodeterminación. La actual Constitución monárquica española fruto de la reforma del fascismo niega nuestra condición nacional, impone como indiscutible la economía de mercado y perpetua el sistema patriarcal bajo la tutela del ejército. ` Para neutralizar las reivindicaciones nacionales, España optó por una tíbia descentralización administrativa denominada “Estado de las Autonomías”, donde homologa regiones, provincias y las naciones oprimidas. Esta Constitución en Galiza fué “aprobada” con el apoyo de apenas el 44.2% de l@s galleg@s, en el referendum de 1978. El actual “Estatuto de Autonomía” de 1980, que consagra la arquitectura jurídico-política impuesta por el capitalismo español, fué aprobada en un referendum en el sólo participó el 21% del electorado.


Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

Morfologia y clima El paisaje gallego es muy diverso, una costa en la que se combinan los finos arenales de las rías con los escarpados alcantilados de la costa cantábrica. Un territorio fuertemente fragmentado con suaves llanuras en el centro-norte, como la Terra Chá, amplias bahías (rías) y montañas de más de 2.000 metros en el este. El punto más elevado es Cabeça de Égua, con 2.135 m, en la oriental comarca de Cabreira. Galiza tiene un clima de transición, de oceánico a mediterráneo. Bolsas de clima continental se encuentran en el interior. El tiempo es en general húmedo con temperaturas moderadas. Costa atlántica

La vegetación es muy variable, siendo el roble (carvalho) el rey de la flora gallega, pero también encinas y especies más mediterráneas en el sudoeste, así como provechosas viñas en las comarcas más cálidas. Si algo define este país enclavado en el Atlántico es el agua. Además de ser un pueblo marinero, se dice de Galiza que tiene más de mil ríos. En torno a la principal cuenca, la del Sil-Minho, discurren numerosísimos ríos y riachuelos que trazan los valles y las vegas que dotan a esta nación de su particular geografía.

Población y ocupación del territorio Galiza posee 2.840.000 habitantes, basicamente concentrados en la costa atlántica. < 20 años: 18% 20-64 años: 60% > 65 años: 22% Con un hábitat disperso (más de 33.000 núcleos de asentamiento) la diseminada población gallega tradicionalmente dividió el país en dos entes territoriales: las comarcas y las parroquias. Las comarcas son una entidad geográfica compuesta por un territorio delimitado bajo criterios históricos, naturales y funcionales. Las parroquias son entidades menores compuestas por uno o varios núcleos de población. Estas divisiones proceden de la época prerromana, siendo adoptadas por la Iglesia católica para organizar el culto, de ahí el nombre de parroquia o freguesia. Estas son más de 4.000. Hasta hace escasas décadas, Galiza fue eminentemente un país rural que experimentó, a partir de la década de setenta del pasado siglo, un traumático y veloz proceso de urbanización provocado por las brutales reconversiones económicas impuestas por el capitalismo español primero y posteriormente sufridas en el sector primario y la industria por las exigencias de la Unión Europea (UE).


` CCB-Capitulo Galiza 3

Las más importantes ciudades son Vigo (293.255), Corunha (243.320), Ourense (108.137), Compostela (93.458 habitantes), Lugo (93.450), Ponte Vedra (80.096), Ferrol (76.399) y Ponferrada (70.340). En la actualidad, Galiza experimenta un preocupante descenso demográfico, unicamente C iudad de Ferrol, en el noroeste de Galiz compensado con la ola de a inmigraçom proveniente básicamente de América Latina y del Caribe.

Superficie Los 35.692 km² del territorio nacional gallego se encuentran actualmente divididos por imposición de la administración española en tres realidades diferentes: la Comunidad Autónoma Gallega, la administración del Principado de Asturias (Terras do Návia-Eu, Vale do Íbias) y bajo administración de Castilla y León (la región del Berzo y la Seabra). L@s habitantes de estas “comarcas exteriores” tienen negada legalmente su pertenencia al pueblo gallego.

Capital Santiago de Compostela (93.458 habitantes).

Código internacional (abreviatura) GZ

Lengua La lengua propia de Galiza es la que internacionalmente se conoce como portugués y que constituye una lengua con variantes como el brasileño, el lusoafricano, o el gallego. Representa el principal rasgo de la identidad nacional. La lengua de Galiza, conocida entre nosotros com el nombre de gallego, nace en la Edad Media en el Reino del mismo nombre, el cual abarca los territorios de la actual Galiza más el condado de Portugal. Se desarrolla una rica literatura y una tradición escrita propia. El primer documento conocido escrito en lengua gallego-portuguesa esta fechado en 1175. Con la independencia de Portugal y su conversión en Imperio, la lengua de Galiza se extiende por los 5 continentes, siendo oficial en estados con una población


4 Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

aproximada de más de 220 millones de personas. Con los Reyes Católicos, en el Reino de Galiza se prohíbe la utilización de la gallego ma io d i e lengua gallega en d sa en ef d en Mural reivindicativo cualquier escrito, concentrando monjas y frailes para alfabetizarlos en español. La lengua autóctona se mantiene en las capas populares, pero paulatinamente se va españolizando y deturpando hasta alcanzar cierto grado de criollización. La lengua comprendida y empleada por casi la totalidad de la población vive una delicada situación por la presión españolizadora. El imperialismo español pretende uniformizar culturalmente Galiza, convertiendo el idioma gallego en una lengua residual de carácter antropológico. La cultura y la lengua gallega está considerada “en peligro” por la UNESCO. Situaçom actual: ·En el año 1982, el gobierno derivado del franquismo impone por decreto una norma para escribir la lengua gallega que fija las deturpaciones citadas e impone una ortografia ajena, la del español. ·Con la criación de la “España de las Autonomías”, el gallego entra en el sistema educativo de forma testimonial, ya que se imcumplen las ya de por sí débiles concesiones. ·En los días de hoy, el gallego ( = portugués) hablado en Galiza está en peligro de extinción. En dos generaciones, la pérdida de hablantes fué mayor de 50%, y en algunas ciudades, el número de gallegohablantes jovenes no alcanza el 5%. Aunque el número de gallegohablantes absoluto sea del 40%, en la juventud, el futuro de cualquier lengua, los porcentajes caen hasta el 10-15%. ·Por parte de la educación española, se niega cualquier pertenencia al ámbito de la lusofonía e incluso se potencia la visión del gallego como dialecto del español. ·En las “comarcas exteriores”, la pérdida de hablantes es estrepitosa, y estos carecen de cualquier reconocimiento legal como galegófonos. El “reintegracionismo”, como doctrina lingüística por la unidad lingüística gallegoportuguesa, es silenciado y perseguido, pues el imperialismo español es consciente del importante avance que significaría en el horizonte de la construcción y la liberación nacional de Galiza.


` CCB-Capitulo Galiza 5

Cultura El Pueblo Gallego posee una tradición popular muy rica. Parte de unas raíces prerromanas paganas que arraigaron en la religiosidad cristiana y que actualmente modulan una cultura popular que se nutre de cuentos y leyendas basados tanto en la naturaleza, en el trabajo, como en elementos mágicos y sobrenaturales. En la Edad Media, Galiza, por medio del llamado “Camino de Santiago”, se convierte en foco cultural de Europa, llegando a este finis terrae múltiples influencias de toda Europa. Influencias que dejaron sedimiento en el desarrollo de una literatura, un arte o una música propias. La música está presidida por la gaita gallega, pero en la tradición musical de este país hay todo tipo de instrumentos, desde panderetas a zanfoñas, acordeones, tambores y un largo etcétera. Esto unido a una rica lírica cantada de transmisión oral: miles de canciones esparcidas por lugares y aldeas. Situación actual: ··Después de 500 años de imposición de una cultura foránea, la española, la cultura popular está desapareciendo, esto agravado con oel fenómeno de la urbanización, siendo el ámbito rural el de la transmisión de la identidad cultural nacional. ·Lo mismo ocurre con la literatura, el arte o la música; la opresión española interrumpió su desarrollo. En el caso de la música “se regionalizó” y se manipuló a gusto como nota folclórica de la variedad del Imperio. ·Con las tendencias poblacionales anteriormente citadas, además de una despreocupación total de las instituciones, en el día de hoy centenas de canciones de tradición oral mueren en el olvido. ·La educación española crió en este pueblo la conciencia de ser inferior, el autoodio, por lo que existe um cierto rechazo de algun@s galleg@s hacia sus manifestaciones culturales.

Bandera La bandera gallega actual tiene sus orígenes en el siglo


6 Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

XIX, inspirada en la bandera naval de Corunha, el principal puerto a partir del cual miles de gallegos y gallegas emigraban hacia América, huyendo de la pobreza y de la carencia de libertades políticas. L@s emigrantes pensaban que este símbolo naval que ondeaba en los mástiles de los barcos anclados en el puerto herculino era la bandera de Galiza. En el nuevo continente, la comunidad emigrante empieza a utilizarla como bandera gallega, siendo adoptada en 1916 como bandera nacional por la primera organización patriótica contemporánea (las Irmandades da Fala), tal como había sido descrita en un periódico de La Habana en 1898. Posteriormente, a partir de la década de sesenta del siglo XX, el Movimiento de Liberación Nacional introduce en el medio de la franja azul celeste que sobre fondo blanco atraviesa el centro a partir del ángulo superior de la izquierda hasta el ángulo inferior de la derecha, una estrella roja de cinco puntas, aunque ya hubiese sido empleada por el nacionalismo gallego de los años treinta y por unidades de combatientes gallegos durante la Guerra Civil española de 1936-39.

Escudo Fué diseñado por Daniel Castelao antes de finalizar 1939, para el futuro Estado gallego. Una sirena ` rubia que representa la vocación atántica de Galiza, armada de un escudo decorado con una hoz dorada sobre fondo azul celeste y una estrela roja de cinco puntas, que simbolizan el Trabajo y la Libertad, acompañado de la leyenda “Denantes mortos que escravos” (‘Antes muertos que esclavos’).

Dia Nacional 25 de julio. `

Himno Tras su estreno en La Habana, en 1907, el actual Himno Nacional de Galiza no logró reconocimiento oficial hasta 1931. Basado en las cuatro primeras estrofas del poema “Os pinheiros” de Eduardo Pondal, fue musicado por Pascual Veiga. El motivo central del texto reivindica que Galiza debe despertar de su sueño (apatía política) y empreender el caro camino de la liberación. Para eso, deberá escuchar la voz de los rumorosos pinos, o sea, el pueblo gallego como entidad nacional histórica.


` CCB-Capitulo Galiza 7

Economia y sociedad

Galiza cuenta con una

quera

importante flota pes

Galiza es un país periférico dentro del centro capitalista europeo, empobrecido por la opresión ` nacional a que se ve sometida, aunque posee un enorme potencial económico y humano, basicamente en las áreas de la pesca, marisco, minerales, energía eléctrica y productos de alimentación. Por imposición española, pertenece a la UE desde 1984. -PIB: 47.849.716 (en miles de

euros). -Renta per cápita (RPC): €17.280 /año. RPC real (estimado): €15.500 /año -Hogares bajo el umbral de la pobreza: 10% -Ocupación: 9’22% sector primario; 31’63% sector secundario; 59’15% sector terciario. Desempleo 11%. -Comercio internacional: Importaciones: 13.757.202 (en miles de euros). Exportaciones: 12.162.714 (en miles de euros). -Producción eléctrica: 26.613.878 Megavatios. Aproximadamente el 90% de la población de Galiza pertenece al Pueblo Trabajador (asalariad@s, desemplead@s, jubilad@s, etc.) y, según los baremos europeos, 18% (más de 400 mil personas) viven por debajo del umbral de la pobreza. L@s galleg@s son significativamente más pobres que la media del Estado español y de la Unión Europea, tienen bajos salarios, inferiores pensiones, y soportan mayores tasas de precariedad laboral, temporalidad, desempleo y siniestralidad laboral; lo que provoca que cada año sean más de 15.000 habitantes (basicamente jovenes) l@s que se ven obligad@s a emigrar en busca de trabajo. -La renta media de una/un galleg@ es 3.500€ inferior al del conjunto estatal.

Educación y salud -Tasa de analfabetismo: 6’26%. -Hogares con acceso a Internet: 29’60%. -Inversión en educación (sobre el PIB): 4’10%. -Inversión en salud (sobre el PIB): 5’24%. -310 médicos por cada 100,000 habitantes. -Esperanza de vida al nacer: Hombres 77’19 años; Mujeres 84’58 años. Media 80’93 años. Restos de la cultura cas

treja


8 Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

Historia. GALIZA: una nación milenaria Los primeros vestigios estimados de presencia humana están fechados 120.000 a.d.n.e. En la Edad de Bronce, se desarrolla la Cultura dos Castros o Castreja. Posteriormente a su conquista, a partir del año 137 a.d.n.e, Roma constituye en este territorio, por sus particularidades, la provincia denominada Gallaecia. En el primer siglo de nuestra era, aparece el Priscilianismo, resultante de la adaptación del cristianismo a la idiosincrasia gallega. Con la caída del Imperio romano, los suevos (un pueblo germánico) se establecen en la Gallaecia, constituyéndose en el 410 el primer Estado de la Europa medieval. Estado que se mantendrá con la invasión musulmana de la Península Ibérica. El Reino de Galiza evolucionará durante toda la Edad Media, definiendo su identidad, su territorio, e intercalando períodos de plena independencia con otros de “federación” o dominación con los reinos peninsulares que se irían constituyendo. Entre 1431-1469, tienen lugar las Revoltas Irmandinhas: los primeros levantamientos populares contra la nobleza en la Europa occidental. Con el reinado de los Reyes Católicos, al final del siglo XV y parte del siglo XVI, hay cambios significativos. Aplican una política llamada “Doma y castracción del Reino de Galiza” en todos los ámbitos: eliminación de los sectores productivos autóctonos, supresión de la administración específica del reino e eliminación o deportación de la nobleza gallega, marginación de la lengua… Esta política imperial se reforzará en toda la Edad Moderna; sin embargo, el Reino de Galiza como entidad administrativa perdurará hasta el siglo XIX. Será en los siglos XVIII y XIX, con los Borbones, que se profundice en la centralización del Imperio español, lo que trae la desaparición del Reino de Galiza y la división territorial actual. El crecimiento poblacional cristalizado a inicios del siglo XIX provoca un colapso demográfico solventado por la salida masiva de los sectores populares. En la primera mitad del siglo XIX tiene lugar una auténtica marea migratoria, hacia América del Sur y el Caribe. Posteriormente, en el siglo XX, hacia Europa. Entre 1860 y 1970, más de 1.200.000 personas abandonan el País. Comienzan a surgir voces discordantes con la política española en Galiza. La industrialización provoca el nacimiento del movimiento obrero y las primeras organizaciones marxistas, y la lógica de la economía de mercado impuesta por el liberalismo consigue la abolición definitiva de la propiedad feudal de la tierra, logrando así el campesinado su histórica reivindicación. A nivel teórico y protopolítico, aparece el denominado Provincialismo, y a nivel


` CCB-Capitulo Galiza 9

literario el “Rexurdimento” reivindicando la especificidad de Galiza y su idioma y cultura. Esto cristalizará a nivel político en la década de 30 (II República Española) del siglo XX con la creación de fuerzas políticas propias. Esta etapa es la de las conquistas obreras, feministas y populares, conquistas para la dignificación del pueblo gallego, llegando a aprovarse un Estatuto de Autonomía en junio de 1936. En 1933, Galiza pasará a ser reconocida como Nación por parte de la Liga de las Naciones (predecesora de la actual ONU). Con la victoria del fascismo y la imposición a sangre y fuego de la dictadura de Franco, tras La brutalidad del fascism o por Castelao un golpe de estado militar promovido por el Capital y la Iglesia católica, comienza la llamada “longa noite de pedra” (‘larga noche de piedra’). En un auténtico holocausto cuya verdadera magnitud aún está sin determinar, miles de gallegas y gallegos fueron masacrados. Se borraron por medio de la fuerza y el terror las esperanzas de justicia social y libertad nacional. Los focos de resistencia existieron durante los casi 40 interminables años de dictadura, primero en forma de guerrillas, muy activas en las montañas de Galiza, y después con la reorganización de la izquierda nacionalista a inicios de los 60, a partir de la cual se ramificará todo el Movimiento de Liberación Nacional Gallego. La resistencia será tanto a nivel político, cultural o social como de autodefensa armada. Las mobilizaciones obreras de Ferrol y Vigo en el año 1972 o la figura de Moncho Reboiras, como principal dirigente de la resistencia armada de carácter nacional, muerto en combate en agosto de 1975, contribuyeron al final del franquismo. Con la muerte del “caudillo” y la imposición del régimen monárquico actual, derivado de la dictadura, el nacionalismo gallego tiene dos vertientes, una que claudicará a las reformas del sistema (la mayoritaria) con una práctica autonomista, y otra, la de izquierda independentista, que seguirá apostando por la ruptura con España, con el capitalismo y con el patriarcado, es decir, defendiendo la independencia, el socialismo y la emancipación de la mujer. a Mobilización obrer


10 Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

Situación actual La reforma y adaptación de la dictadura franquista al régimen actual no hace más que profundizar la opresión de las naciones que encierra esta cárcel de pueblos llamada España. En los últimos años, en contraposición con la fuerte uniformización cultural e identitaria, permanentes agresiones contra las conquistas obreras, represión contra las fuerzas revolucionarias e independentistas, que se está viviendo en el Estado español, Galiza vivió grandes mobilizaciones populares. La clase obrera gallega, por medio de dos exitosas huelgas generales, frenó parcialmente la ofensiva permanente del capital; el estudiantado gallego estuvo a la cabeza de las mobilizaciones contra las reformas educativas del año 2001. En el año 2002, Galiza parecía despertar de su letargo, mobilizandose contra la criminalidad del capitalismo español ante la catástrofe del hundimiento del petrolero Prestige. Un movimiento sin precedentes en la historia, articulado en torno a la consigna NUNCA MAIS, manifestó el masivo rechazo del pueblo gallego a nuestra marginación entroncando con la oposición a la guerra imperialista en Irak. La derrota electoral del franquismo que representaba Fraga Iribarne en junio de 2005 abrió una nueva etapa, en la cual el autonomismo y el social-liberalismo español gobiernan la Comunidad Autónoma aplicando idénticas recetas neoliberales. Actualmente sufrimos los efectos de la hiperturistificación a que nos condena España y el Capital en la división internacional del Trabajo. Las mareas negras padecidas cíclicamente como fruto de la negligencia y de la lógica depredadora del capitalismo provocan crisis en el sector pesquero, en el que destacamos mundialmente. La vegetación autóctona está en riesgo por los intereses de las madereras, invadiendo Galiza con la plaga del eucalipto y los incendios forestales provocados. Los ríos gallegos fueron invadidos de centrales hidroeléctricas hasta la saciedad, provocando la desaparición de numerosas especies animales, l a d e s t r u c c i ó n d e m e d i o s n a t u ra l e s irrecuperables o la sepultura acuática de villas históricas. Ninguna montaña está protegida de la amputación de las canteras ni de los molinos eólicos enun país que produce dos veces la

Mobilizacion juveni l


` CCB-Capitulo Galiza 11

energía que consume. Cinco siglos de dependencia han convertido a Galiza en una de las áreas más empobrecidas de Europa occidental, una reserva de mano de obra barata, de turismo masivo, de eucaliptos, que proporciona materias primas y energía barata, donde instalar industrias contaminantes de enclave... Desde inicios de este siglo, el Movimiento de Liberación Nacional Gallego vive una nueva etapa de acumulación de fuerzas, apareciendo nuevas organizaciones revolucionarias con un programa e una práctica independentista, socialista y antipatriarcal. España es un freno para alcanzar la felicidad y el bienestar de la inmensa mayoría del pueblo gallego. Por este motivo, el Capítulo Gallego de la CCB apuesta por la Independencia Nacional y está integrado en el Movimiento de Liberación Nacional de Galiza.

El pueblo gallego y la liberación de America ` Con o sin la adarga al brazo, miles de gallegas y gallegos participaron activamente en la lucha por la emancipación y la liberación de los pueblos de acogida de América y del Caribe. A continuación resaltaremos algunos ejemplos de l@s más conocid@s y destacad@s como muestra de eses anónim@s hombres y mujeres que lucharon en la América de Bolívar, Martí, Mariátegui, Che Guevara y Marulanda por los mismos ideales y objectivos que hoy nos llevan a combatir contra España y el Capital.

Fidel y Raúl Castro o el coronel Francisco Caamaño son algunos de los más ilustres hijos de esas docenas de miles de jovenes galleg@s que abandonaron Galiza, procurando una vida mejor, huyendo de la pobreza y del militarismo español. En las tierras de acogida de la Argentina, Cuba, Uruguay, Brasil, Venezuela o Méjico, exportaron la conciencia obrera contribuyendo a la construcción del sindicalismo de clase y de las emergentes fuerzas obreras. Algunos nombres están gravados a fuego en la conciencia colectiva: António Souto (Gallego Soto), mítico líder de la Patagonia rebelde; Santiago Iglésias Pantim, destacado sindicalista y defensor de los derechos de Puerto Rico; José Maria Monteiro, impulsor del sindicalismo argentino; Ramom Soares Picalho fundó en la Argentina el Partido Comunista; José Rego Lopes, dirigente obrero y fundador


12 Galiza, un pueblo en lucha por la Independencia y el Socialismo

del Partido Comunista Cubano; Maria Araújo, guerrillera comunista incorporada en Cuba al M-26 de julio; José Fernández Vasques “Comandante Soutomaior”, assesor militar del MIR venezolano, colabora con la Revolución Cubana y como miembro de la Secretaría Permanente de la Tricontinental apoya la lucha antiimperialista en Vietnam y Laos; Elsa Martínez Mesejo, activista de los Tupamaros uruguayos y posteriormente de las Fuerzas Armadas Peronistas; Fernando Oyos “ C o m a n d a n t e C a r l o s ”, dirigente del Ejército Guerrillero de los Pobres de Guatemala; los hermanos Ameixeiras, los hermanos Trigo o los hermanos Díaz, implicados en la lucha contra la dictadura de Batista en Cuba; Vítor Fernández Palmeiro, “Dedo” miembro del ERP argentino. América también sirvió como retaguardia para la lucha de liberación nacional y social de Galiza, acogiendo docenas de exiliad@s y proporcionando una base para construír organizaciones revolucionarias. Galiza (Europa), septiembre de 2008


Galiza,

un povo em luita pola Independencia e o Socialismo ``

Galiza é umha naçom do Sudoeste do continente europeu, banhada polo Oceano Atlántico, situada no Noroeste da Península Ibérica. As suas fronteiras som Espanha polo leste e Portugal polo Sul. O seu território abrange 35.691,9 km², semelhante à Bélgica e claramente superior a estados soberanos da Uniom Europeia como Chipre, Eslovénia, Luxemburgo e Malta, assim como outros países da Europa (Albánia, Liechtenstein, Macedónia, Moldávia, Montenegro ou Sam Marinho), estendendo-se desde os cabos e rias que modulam a sua costa atlántica até as altas montanhas que traçam com Espanha umha fronteira natural no Leste. Galiza carece de soberania política, padece exploraçom económica e opressom cultural por parte do Estado espanhol, que impossibilita o legítimo exercício do direito de autodeterminaçom. A actual Constituiçom monárquica espanhola fruto da reforma do fascismo nega a nossa condiçom nacional, impom como indiscutível a economia de mercado e perpetua o sistema patriarcal sob a tutela do exército. Para neutralizar as reivindicaçons nacionais, Espanha optou por umha morna descentralizaçom administrativa denominada “Estado das Autonomias”, onde homologa regions, províncias e as naçons oprimidas. Esta Constituiçom na Galiza foi “aprovada” com o apoio de apenas 44.2% d@s galeg@s, no referendo de 1978. O actual “Estatuto de Autonomia” de 1980, que consagra a arquitectura jurídico-política imposta polo capitalismo espanhol, foi aprovada num referendo em que participou apenas 21% do eleitorado.

Morfologia e clima A paisagem galega é muito diversa, umha costa em que se combinam os finos areais das rias com os escarpados alcantis da costa cantábrica. Um território


`` 14 Galiza, um povo em luita pola Independencia e o Socialismo

fortemente fragmentado com suaves planícies no centro-norte, como a Terra Chá, amplos estuários (rias) e montanhas de mais de 2.000 metros no Leste. O ponto mais elevado é Cabeça de Égua, com 2.135 m, na oriental comarca da Cabreira. A Galiza tem um clima de transiçom, de oceánico a mediterránico. Bolsas de clima continental encontram-se no interior. O tempo é em geral húmido com temperaturas moderadas. A vegetaçom é muito variável, sendo o carvalho o rei da flora galega, mas também azinheiras e espécies mais mediterránicas no sudeste, assim como proveitosas videiras nas comarcas mais cálidas. Se algo define este país encravado no Atlántico é a água. Além de ser um povo marinheiro, di-se da Galiza que tem mais de mil rios. Em torno da principal bacia, a do Sil-Minho, discorrem numerosíssimos rios e regatos que traçam os vales e veigas que dotam esta naçom da sua particular geografia.

Populacom e ocupacom do , , território Galiza possui 2.840.000 habitantes, basicamente concentrados na costa atlántica. < 20 anos: 18% 20-64 anos: 60% > 65 anos: 22% Com um habitat disperso (mais de 33.000 núcleos de assentamento) Cidade de Vigo a disseminada populaçom galega tradicionalmente dividiu o país em dous entes territoriais: as comarcas e as paróquias. As comarcas som umha entidade geográfica composta por um território delimitado sob critérios históricos, naturais e funcionais. As paróquias som entidades menores compostas por um ou vários núcleos de povoamento. Estas divisons procedem de época pré-romana, sendo tomadas pola Igreja católica para organizar o culto, daí o nome de paróquia ou freguesia. Estas som mais de 4.000. Até há escassas décadas, a Galiza foi eminentemente um país rural que experimentou, a partir da década de setenta do passado século, um traumático e veloz processo de urbanizaçom por mor das brutais reconversons económicas impostas polo capitalismo espanhol primeiro e posteriormente sofridas no sector primário e a indústria polas exigências da Uniom Europeia (UE). As mais importantes cidades som Vigo (293.255), Corunha (243.320), Ourense (108.137), Compostela (93.458 habitantes), Lugo (93.450), Ponte Vedra (80.096), Ferrol (76.399) e Ponferrada (70.340). Na actualidade Galiza experimenta umha preocupante queda demográfica,


` CCB-Capitulo Galiza 15

` unicamente compensada com a vaga de imigraçom proveniente basicamente da América Latina e das Caraíbas.

Superficie Os 35.692 km² do território nacional galego acham-se actualmente divididos por imposiçom da administraçom espanhola em três realidades diferentes: a Comunidade Autónoma Galega, a administraçom do Principado das Astúrias (Terras do Návia-Eu, Vale do Íbias) e sob administraçom de Castela e Leom (a regiom do Berzo e a Seabra). @s habitantes destas “comarcas exteriores” tenhem negada legalmente a sua pertença ao povo galego.

Capital Santiago de Compostela (93.458 habitantes).

Código internacional (abreviatura) GZ

` Lingua

A língua própria da Galiza é a que internacionalmente se conhece como português e que constitui umha língua com variantes como o brasileiro, o luso-africano, ou o galego. Representa o principal traço da identidade nacional.

Galeguizando topó

nimos espanholiz

ados A língua da Galiza, conhecida entre nós com o nome de galego, nasce na Idade Média no Reino do mesmo nome, o qual abrange os territórios da actual Galiza mais o condado de Portugal. Desenvolve-se umha rica literatura e umha tradiçom escrita própria. O primeiro documento conhecido escrito em língua galego-portuguesa data de 1175.

Com a independência de Portugal e a sua conversom em Império, a língua da Galiza estende-se polos 5 continentes, sendo oficial em estados com umha populaçom aproximada de mais de 220 milhons de pessoas. Com os Reis Católicos, no Reino da Galiza proíbe-se a utilizaçom da língua galega em qualquer escrito, concentrando freiras e frades para os alfabetizar em espanhol. A língua autóctone mantém-se nas camadas populares, mas paulatinamente


`` 16 Galiza, um povo em luita pola Independencia e o Socialismo

vai-se espanholizando e deturpando até atingir certo grau de crioulizaçom. A língua compreendida e empregada por quase a totalidade da populaçom vive umha delicada situaçom pola pressom espanholizadora. O imperialismo espanhol pretende uniformizar culturalmente a Galiza, convertendo o idioma galego numha língua residual de carácter antropológico. A cultura e língua galega é considerada “em perigo” pola UNESCO. Situaçom actual: ·No ano 1982, o governo derivado do franquismo impom por decreto umha norma para escrever a língua galega que fixa as deturpaçons citadas e impom umha ortografia alheia, a do espanhol. ·Com a criaçom da “Espanha das Autonomias”, o galego entra no sistema educativo de jeito testemunhal, já que se imcumprem as já de por si fracas concessons. ·Nos dias de hoje, o galego ( = português) falado na Galiza está em perigo de extinçom. Em duas geraçons, a perda de falantes foi maior de 50%, e em algumhas cidades, o número de galegofalantes jovens nom alcança os 5%. Embora o número de galegofalantes absoluto seja de 40%, na juventude, o futuro de qualquer língua, as percentagens caem até 10-15%. ·Por parte da educaçom espanhola, nega-se qualquer pertença ao ámbito da lusofonia e mesmo se potencializa a visom do galego como dialecto do espanhol. ·Nas “comarcas exteriores”, a perda de falantes é estrepitosa, e estas carecem de qualquer reconhecimento legal como galegófonos. O “reintegracionismo”, como doutrina lingüística pola unidade lingüística galegoportuguesa, é silenciado e perseguido, pois o imperialismo espanhol é consciente do importante avanço que significaria no horizonte da construçom e libertaçom nacional da Galiza.

Cultura O Povo Galego possui umha tradiçom popular muito rica. Parte de umhas raízes pré-romanas pagás que arreigárom na religiosidade cristá e que actualmente modulam umha cultura popular que se nutre de contos e lendas baseados tanto na natureza, no trabalho, como em elementos mágicos e sobrenaturais. Na Idade Média, a Galiza, por meio do chamado “Caminho de Santiago”, converte-se em foco cultural da Europa, chegando a este finis terrae múltiplas influências de toda a Europa. Influências que deixárom sedimento no desenvolvimento de umha literatura, umha arte ou umha música próprias. A música está presidida pola gaita galega, mas na tradiçom musical deste país há todo o tipo de instrumentos, desde pandeiretas a sanfonas, acordeons, tamboris


` CCB-Capitulo Galiza 17

e um longo et cetera. Isto junto de umha riquíssima lírica cantada de transmissom oral: milhares de cantigas espalhadas por lugares e aldeias.

Situaçom actual: ·Após 500 anos de imposiçom de umha Mobilizac, om estudan til pola galeguizaco m do ensino c u l t u ra f o r á n e a , a espanhola, a cultura popular está a desaparecer, isto agravado com o fenómeno da urbanizaçom, sendo o ámbito rural o da transmissom da identidade cultural nacional. ·O mesmo ocorre com a literatura, a arte ou a música; a opressom espanhola interrompeu o seu desenvolvimento. No caso da música “regionalizou-se” e manipulou-se a gosto como nota folclórica da variedade do Império. ·Com as tendências populacionais anteriormente citadas, além de umha despreocupaçom total das instituiçons, nos dias de hoje centenas de cantigas de tradiçom oral morrem no esquecimento. ·A educaçom espanhola criou neste povo a consciência de ser inferior, o autoódio, polo que existe um certo rechaço de alguns galeg@s face às suas manifestaçons culturais.

Bandeira A bandeira galega actual tem as suas origens no século XIX, inspirada na bandeira naval da Corunha, o principal porto a partir do qual milhares de galegos e galegas emigravam para a América fugindo da pobreza e da carência de liberdades políticas. @s emigrantes pensavam que este símbolo naval que ondeava nos mastros dos barcos ancorados no porto herculino era a bandeira da Galiza. No novo continente, a comunidade emigrante começa a utilizá-la como bandeira galega, sendo adoptada em 1916 como bandeira nacional pola primeira organizaçom patriótica contemporánea (as Irmandades da Fala), tal como tinha sido descrita num jornal de Havana em 1898. Posteriormente, a partir da década de sessenta do século XX, o Movimento de Libertaçom Nacional introduz no meio da faixa


`` 18 Galiza, um povo em luita pola Independencia e o Socialismo

azul celeste que sobre fundo branco atravessa o centro a partir do ángulo superior da esquerda até o ángulo inferior da direia, umha estrela vermelha de cinco pontas, embora já tivesse sido empregada polo nacionalismo galego dos anos trinta e por unidades de combatentes galegos durante a guerra civil espanhola de 1936-39.

Escudo Foi desenhado por Daniel Castelao antes de finalizar 1939, para o futuro Estado galego. Umha sereia loira que representa a vocaçom atántica da Galiza, armada de um escudo decorado com umha fouce dourada sobre fundo azul celeste e umha estrela vermelha de cinco pontas, que simbolizam o Trabalho e a Liberdade, acompanhado da legenda “Denantes mortos que escravos”.

Dia Nacional 25 de Julho.

Hino Após o seu estreio em Havana, em 1907, o actual Hino Nacional da ` ria Galega t Pa , Dia da , m do 25 de Julho Manifestaco Galiza nom atingiu reconhecimento oficial até 1931. Baseado nas quatro primeiras estrofes do poema “Os pinheiros” de Eduardo Pondal, foi musicado por Pascual Veiga. O motivo central do texto reivindica que a Galiza deve acordar do seu sono (apatia política) e emprender o caro caminho da libertaçom. Para isso, deverá escuitar a voz dos rumorosos pinheiros, ou seja, o povo galego como entidade nacional histórica.

Economia e sociedade Galiza é um país periférico dentro do centro capitalista europeu, empobrecido pola opressom nacional a que se vê submetida, embora possua um enorme potencial económico e humano, nomeadamente nas áreas das pescas, marisco, minerais, energia eléctrica e produtos alimentares. Por imposiçom espanhola, pertence à UE desde 1984. -PIB: 47.849.716 (em milhares de euros). -Renda per capita (RPC): €17.280 /ano. RPC real (estimado): €15.500 /ano -Lares abaixo do limiar da pobreza: 10% -Ocupaçom: 9’22% sector primário; 31’63% sector secundário; 59’15% sector terciário. Desemprego 11%. -Comércio internacional: Importaçons: 13.757.202 (em Mariscadoras


` CCB-Capitulo Galiza 19

milhares de euros). Exportaçons: 12.162.714 (em milhares de euros). -Produçom eléctrica: 26.613.878 Megavátios. Aproximadamente 90% da populaçom da Galiza pertence ao Povo Trabalhador (assalariad@s, desempregad@s, reformad@s, etc.) e, segundo os baremos europeus, 18% (mais de 400 mil pessoas) vivem abaixo do limiar da pobreza. @s galeg@s som significativamente mais pobres do que a média do Estado espanhol e da Uniom Europeia, tenhem baixos salários, inferiores reformas e pensons, e suportam maiores taxas de precariedade laboral, temporalidade, desemprego e ` laboral; o qual fai com que cada ano sejam mais de 15.000 ,sinistralidade habitantes (basicamente jovens) @s que se vem obrigad@s a emigrarem na procura de trabalho. -A renda média de umha/um galeg@ é 3.500€ inferior ao do conjunto estatal.

Educacom e saude , -Taxa de analfabetismo: 6’26%. -Lares com acesso à Internet: 29’60%. -Investimento em educaçom (sobre o PIB): 4’10%. -Investimento em saúde (sobre o PIB): 5’24%. -310 médicos por cada 100,000 habitantes. ` , -Esperança de vida ao nascimento: Homens 77’19 anos; Mulheres 84’58 anos. Média 80’93 anos.

` História. GALIZA: umha nacom milenaria ,

Os primeiros vestígios estimados de presença humana estám datados 120.000 a.d.n.e. Na Idade de Bronze, desenvolve-se Cultura dos Castros ou Castreja. Posteriormente à sua conquista, a partir do ano 137 a.d.n.e, Roma constitui neste território, polas suas particularidades, a província denominada Gallaecia. No primeiro século da nossa era, aparece o Priscilianismo, resultante da adaptaçom do cristianismo à idiossincrasia galega. Com a queda do Império romano, os suevos (um


`` 20 Galiza, um povo em luita pola Independencia e o Socialismo

povo germánico) estabelecem-se na Gallaecia, constituindo-se em 410 o primeiro Estado da Europa medieval. Estado que se manterá com a invasom mussulmana da Península Ibérica. O Reino da Galiza evoluirá durante toda a Idade Média, definindo-se a sua identidade, o seu território, e intercalando períodos de plena independência com outros de “federaçom” ou dominaçom com os reinos peninsulares que se viriam a constituir. Entre 1431-1469, tenhem lugar as Revoltas Irmandinhas: os primeiros levantamentos populares contra a nobreza na Europa ocidental. Com o reinado dos Reis Católicos no fim do século XV e século XVI, há mudanças significativas. Aplicam umha política chamada “Doma e castraçom do Reino da Galiza” em todos os ámbitos: eliminaçom de sectores produtivos autóctones, supressom da administraçom específica do reino e eliminaçom ou deportaçom da nobreza galega, marginalizaçom da língua… Esta política imperial reforçará-se em toda a Idade Moderna; no entanto, o Reino da Galiza como entidade administrativa perdurará até o século XIX. Será nos séculos XVIII e XIX, com os Bourbons, que se aprofunde a centralizaçom do Império espanhol, o que traz a desapariçom do Reino da Galiza e a divisom territorial actual. O crescimento populacional cristalizado a inícios do século XIX provoca um colapso demográfico solventado pola saída maciça dos sectores populares. Na primeira metade do século XIX tem lugar umha autêntica enxurrada, emigrando a América do Sul e as Caraíbas. Posteriormente no século XX a Europa. Entre 1860 e 1970, mais de 1.200.000 pessoas abandonam o País. Começam a surgir vozes discordantes com a política espanhola na Galiza. A industrializaçom provoca o nascimento do movimento operário e das primeiras organizaçons marxistas, e a lógica da economia de mercado imposta polo liberalismo consegue a aboliçom definitiva da propriedade feudal da terra, atingindo assim o campesinato a sua histórica reivindicaçom. A nível teórico e protopolítico, aparece o denominado Provincialismo, e a nível literário o “Rexurdimento” reivindicando a especificidade da Galiza e o seu idioma e cultura. Isto cristalizará a nível político na década de 30 (II República Espanhola) do século XX com a criaçom de forças políticas próprias. Esta etapa é a das conquistas operárias, feministas e populares, conquistas para a dignificaçom do povo galego, chegando-se a aprovar um Estatuto de Autonomia em Junho de 1936. Em 1933, a Galiza passará a ser reconhecida como Naçom por parte da Liga das Naçons (predecessora da actual ONU). Com a vitória do fascismo e a imposiçom a ferro e fogo da ditadura de Franco, após um golpe de estado militar promovido polo Capital e a Igreja católica, começa a chamada “longa noite de pedra”. Num autêntico holocausto cuja


` CCB-Capitulo Galiza 21

verdadeira magnitude ainda está sem determinar milhares de galegas e galegos fôrom massacrados. Apagárom-se por meio da força e o terror as esperanças de justiça social e liberdade nacional. Os focos de resistência existírom durante os quase 40 intermináveis anos de ditadura, primeiro em forma de guerrilhas, muito activas nas montanhas da Galiza, e depois com a reorganizaçom da esquerda nacionalista a inícios de 60, a partir do qual se ramificará todo o Movimento de Libertaçom Nacional Galego. A ,resistência será tanto a nível político, cultural ou social como de auto-defesa armada. As mobilizaçons operárias de Ferrol e Vigo no ano 1972 ou a figura de Moncho Reboiras, como principal dirigente da resistência armada de carácter nacional, morto em combate em Agosto de 1975, contribuírom para o final do franquismo. Com a morte do “caudilho” e a imposiçom do regime monárquico actual, derivado da ditadura, o nacionalismo galego tem duas vertentes, umha que claudicará às reformas do sistema (a maioritária) com umha prática autonomista, e outra, a da esquerda independentista, que seguirá apostando no rompimento com Espanha, com o capitalismo e com o patriarcado, quer dizer, defendendo a independência, o socialismo e a emancipaçom da mulher.

Situacom actual , A reforma e adaptaçom da ditadura franquista ao regime actual nom fai mais do que aprofundar a opressom das naçons que encerra o cárcere de povos chamado Espanha. Nos últimos anos, em contraposiçom à forte uniformizaçom cultural e identitária, permanentes agressons contra as conquistas operárias, repressom contra as forças revolucionárias e independentistas, que se está a viver no Estado espanhol, a Galiza viveu grandes mobilizaçons populares. A classe operária galega, por meio de duas exitosas greves gerais, travou parcialmente a ofensiva permanente do capital; o estudantado galego foi a cabeça das mobilizaçons contra as reformas educativas do ano 2001. No ano 2002, Galiza pareceu acordar da sua letargia,


`` 22 Galiza, um povo em luita pola Independencia e o Socialismo

mobilizando-se contra a criminosidade do capitalismo espanhol perante a catástrofe do afundamento do petroleiro Prestige. Um movimento sem precedentes na história, articulado em torno da palavra de ordem NUNCA MAIS, manifestou o maciço rechaço do povo galego à nossa marginalizaçom entroncando com a oposiçom à guerra imperialista no Iraque. A derrota eleitoral do franquismo que representava Fraga Iribarne em Junho de 2005 abriu umha nova etapa, na qual o autonomismo e o social-liberalismo espanhol governam a Comunidade Autónoma aplicando idênticas receitas neoliberais. Actualmente sofremos os efeitos da hiperturistificaçom a que nos condena Espanha e o Capital na divisom internacional do Trabalho. As marés negras padecidas ciclicamente como fruto da negligência e da lógica predadora do capitalismo provocam crises no sector pesqueiro, em que destacamos mundialmente. A vegetaçom autóctone está em risco polos interesses das madeireiras, invadindo a Galiza com a praga do eucalipto e os incêndios florestais provocados. Os rios galegos fôrom inçados de centrais hidroeléctricas até a saciedade, provocando a desapariçom de numerosas espécies animais, a destruiçom de meios naturais irrecuperáveis ou a sepultura aquática de vilas históricas. Nengumha serra está protegida da amputaçom das canteiras ` , nem dos moinhos eólicos num país que produz duas vezes a energia que consome. Cinco séculos de dependência tenhem convertido a Galiza numha das áreas mais empobrecidas da Europa ocidental, umha reserva de mao de obra barata, de turismo maciço, de eucaliptos, fornecedora de matériasprimas e energia barata, onde instalar indústrias contaminantes de enclave, ... Desde inícios deste século, o Movimento de Libertaçom Nacional Galego vive umha nova etapa de acumulaçom de forças, aparecendo novas organizaçons revolucionárias com um programa e umha prática independentista, socialista e antipatriarcal. Espanha é um entrave para atingirmos a felicidade e o bemestar da imensa maioria do povo galego. Por este motivo, o Capítulo Galego da CCB aposta na Independência Nacional e está inserido no Movimento de Libertaçom Nacional da Galiza.

O povo galego e a libertacom da America , Com ou sem a adarga ao braço, milhares de galegas e galegos participárom activamente na luita pola emancipaçom e a Galego Soto


` CCB-Capitulo Galiza 23

libertaçom dos povos de acolhimento da América e das Caraíbas. A continuaçom ressaltaremos alguns exemplos d@s mais conhecid@s e destacad@s como mostra desses anónim@s homens e mulheres que luitárom na América de Bolívar, Martí, Mariátegui, Che Guevara e Marulanda polos mesmos ideais e objectivos que hoje nos levam a combater contra Espanha e o Capital. Fidel e Raúl Castro ou o coronel Francisco Caamaño som alguns dos mais ilustres filhos dessas dúzias de milhares de jovens galeg@s que abandonárom a Galiza, procurando umha vida melhor, fugindo da pobreza e do militarismo espanhol. Nas terras de acolhimento da Argentina, Cuba, Uruguai, Brasil, Venezuela ou México, exportárom a consciência operária contribuindo para a construçom do sindicalismo de classe e das emergentes forças obreiras. Alguns nomes estám gravados a fogo na consciência colectiva: António Souto (Gallego Soto), mítico líder da Patagónia rebelde; Santiago Iglésias Pantim, destacado sindicalista e defensor dos direitos do Porto Rico; José Maria Monteiro, impulsionador do sindicalismo argentino; Ramom Soares Picalho fundou na Argentina o Partido Comunista; José Rego Lopes, dirigente operário e fundador do Partido Comunista Cubano; Maria Araújo, guerrilheira comunista incorporada em Cuba ao M-26 de Julho; José Fernández Vasques “Comandante Soutomaior”, assessor militar do MIR venezuelano, colabora com a Revoluçom Cubana e como membro da Secretaria Permanente da Tricontinental apoia a luita antiimperialista no Vietname e Laos; Elsa Martínez Mesejo, activista dos Tupamaros uruguaios e posteriormente das Forças Armadas Peronistas; Fernando Oyos “Comandante Carlos”, dirigente do Exército Guerrilheiro dos Pobres da Guatemala; os irmaos Ameixeiras, os irmaos Trigo ou os irmaos Díaz, implicados na luita contra a ditadura de Batista em Cuba; Vítor Fernández Palmeiro, “Dedo” membro do ERP argentino. América também serviu como retaguarda para a luita de libertaçom nacional e social da Galiza, acolhendo dúzias de exilad@s e fornecendo umha base para construir organizaçons revolucionárias.

Galiza (Europa), Setembro de 2008



Galiza,

a people fighting for Independence and Socialism

Galiza is a nation located in the Southwest part of the European continent, in the Northwest part of the Iberian Peninsula. The Atlantic Ocean borders it to the North and West, Spain to the East and Portugal to the South. Its land area is 35.691,9 km², similar to that of Belgium and definitely greater than sovereign states of European Union such as Cyprus, Slovenia, Luxembourg and Malta, as well as other countries in Europe (Albania, Liechtenstein, Macedonia, Moldova, Montenegro or San Marino). It stretches from capes and rias drawing its Atlantic coast to the high mountains that outline in the east a natural border with Spain. Galiza has no politic sovereignty, it’s suffering from economic exploitation and cultural oppression from the Spanish State, that is preventing it from using its legitimate exercise of the self-determination right. The current Spanish monarchist Constitution, a product of the fascist reform, is denying our national condition, imposing the market economy as indisputable and perpetuating the patriarchal system under the army tutelage. To neutralize the national demands, Spain chose a lukewarm administrative descentralization called “State of the Autonomies”, which levels away regions, provinces and oppressed nations as equivalent. That Constitution was “approved” in Galiza with the support of hardly 44.2% of the Galician people, in the 1978 referendum. The current “Statute of Autonomy” of 1980, that establishes the legal-political framework imposed by the spanish capitalism, was approved in a referendum in which only the 21% of the electorate participated.


26 Galiza, a people fighting for Independence and Socialism

Morphology and climate The Galician landscape is very diverse, combining the fine sandy areas of the rias to the sheer cliffs of the Cantabrian coast. A strongly fragmented territory that has soft plains in the center-north, as the Terra Chá or wide estuaries (rias) and mountains higher than 2000 meters in the east. The highest peak is Cabeça de Égua at 2135 m, in the eastern region of Cabreira. Galiza has a climate transitioning from Oceanic to Mediterranean. There are continental air masses inland. The weather is usually damp with moderate temperatures. The vegetation is very variable, being the oak (carvalho) the king of galician flora, holm oaks and specifically Mediterranean species in the southwest as well, not to mention the profitable vineyards in the hottest regions. If there’s something that defines this country buried in the Atlantic is water. Besides holding a fishing people, it’s said that Galiza has more than a thousand rivers. Around the main basin, the Sil-Minho’s, there’re a lot of big rivers and small rivers running and drawing the valleys and meadows which provide this nation with its particular geography.

Population and territorial occupation Galiza has 2,840,000 inhabitants, concentrated in the atlantic coast. Age: < 20: 18% 20-64 : 60% > 65 : 22%

principally

With a scattered population (more than 33,000 settlements), the dotted Galician population has divided the country in two territorial entities: regions and parishes. The regions are geographic entities made up by a territory demarcated by historical, natural and functional criteria. The parishes are smaller entities made up by one or several population centers. These divisions come from the pre-Roman age and were adopted by the catholic Church to organize the worship, hence the name of parish or freguesia. These are more than 4,000. Until a few decades ago, Galiza was a rural country that has undergone, since the seventies, a traumatic and quick urbanization process caused by the brutal economic restructurings imposed by the Spanish capitalism first and suffered in the primary sector and the industry by the exigencies of the European Union (EU) later. The most important cities are Vigo (293,255), Corunha (243,320), Ourense (108,137), Compostela (93,458), Lugo (93,450), Ponte Vedra (80,096), Ferrol (76,399) and Ponferrada (70,340). At present Galiza is undergoing a worrying demographic decline, only


` CCB-Capitulo Galiza 27

compensated by the wave of immigration coming mainly from Latin America and the Caribbean.

Area The 35,692 km² of the Galician national territory are currently divided by Spanish administration imposition in three different realities: the Galician Autonomous Community, under the Principality of Asturias administration (Terras do NáviaEu, Vale do Íbias) and under Castile and León administration (the region of Berzo and the Seabra’s). The inhabitants of these “external regions” have been legally denied their membership as Galician people.

Capital city Santiago de Compostela (93.458 inhabitants).

International code (abbreviation) GZ

Language Galiza´s own language is internationally known as Portuguese and constitutes a language with variants such as Brazilian, African-Portuguese or Galician. It represents the main feature of the national identity. The language of Galiza, known among ourselves with the name of Galician, originated in the Middle Ages in the Kingdom with the same name, which comprised the territories of the modern Galiza and the County of Portugal. It’s developed a rich literature and its own written tradition. The first written document in galicianportuguese language known dates back to 1175. With the independence of Portugal and its Empire, the language of Galiza extended over the five continents, being official in states with an estimated population of more than 220 million of people. The Kingdom of Galiza, under the Catholic Monarchs, who brought together nuns and friars to teach Spanish, the use of Galician language was forbidden in any document. It was just kept up in the popular sectors, but it was gradually hispaniciced and


28 Galiza, a people fighting for Independence and Socialism

corrupted until reaching a certain grade of creolization. Galician, understood and used by almost the whole population is experiencing a delicate situation due to the hispanicizing pressure. The Spanish imperialism is trying to culturally standardize Galiza, turning the Galician language into a residual language with only anthropological interest. The Galician language and culture are considered “endangered” by the UNESCO.

Present situation: · In 1982, the government succeeding Franco’s regime imposed by decree a rule to write the Galician language which states the corruptions mentioned and imposes an alien orthography, that of Spanish. · With the creation of “The Spain of the Autonomies”, the galician was included in the educational system. · At present, the spoken Galician (= Portuguese) in Galiza is in danger of extinction. After two generations, the speakers decrease rates are higher than 50%, and in some cities, young galician-speaker don’t reach 5%. Although Galician speakers reach up to 40%, in the youth, the future of any language, percentages fall to 10-15%. ·The Spanish educational system has denied Galician its membership to the Lusosphere and it’s even promoting the idea that Galician is a Spanish dialect. ·In the “external regions”, the decrease of speakers is resounding, and they lack any legal recognition as Galician-speakers. The “reintegrationism”, the linguistic doctrine that stands up for the linguistic unity of Galician-Portuguese, is silenced and persecuted, as the Spanish imperialism is aware of the important advance that it’d mean in the horizon of the construction and the national liberation of Galiza.

Culture Galician People has a very rich popular tradition. It starts from pagan pre-Roman roots which took root in the Christian religiousness and they’re nowadays modulating a popular culture that feeds on stories and legends based on nature, the work and magic and supernatural elements as well. In the Middle Ages, Galiza, thanks to the socalled “Way of St. James”, became a cultural


` CCB-Capitulo Galiza 29

focus for Europe, with numerous influences from all over Europe arriving to this finis terrae. Those influences have built a layer in the development of the own literature, art or music. Bagpipes stand out in Galician music, but in this country’s musical tradition there are all kinds of instruments, from tambourines to hurdy-gurdies, accordions, drums and a long list. Furthermore, there is also a rich sung lyric of oral transmission: thousands songs scattered all over places and hamlets. Present situation: · After 500 years of foreign (Spanish) cultural imposition, the popular culture is disappearing, becoming worse with the urbanization phenomenon, as rural areas were the traditional strongholds of the national cultural identity. · The same thing is happening to literature, art or music; the Spanish oppression has constantly held up its development. The music has been “regionalized” and manipulated as a folksy flavor of the Empire variety. · With the aforementioned population tendencies, and a total lack of concern from institutions, hundreds of songs of oral tradition are now sinking into obscurity. · The Spanish education has taught to this people the conscience of being inferior, the self-hatred, which is why there’s a certain rejection of some galician people to their cultural expression.

Flag The current Galician flag originated in the 19th century, inspired by the Corunha’s naval flag, the main port from which thousands of Galician people emigrated to America running away from poverty and the lack of political rights. Emmigrants thought that the naval symbol flying up the boats flagpoles anchored at the Herculean port was the flag of Galiza. At the new continent, the emmigrant community started to use it as the Galician flag, being adopted in 1916 as the national flag by the first contemporary patriotic organization (Irmandades da Fala), exactly as it had been described in a Havana’s newspaper in 1898. Later, since the seventies, the National Liberation Movement introduced a five point red star in the middle of the sky-blue band which crosses the white field center diagonally from the top-left corner to the bottom-right,; although it had already been used before by the Galician nationalism in the thirties and Galician fighting units during the Spanish civil war in 1936-39.

Coat of arms It was designed by Daniel Castelao before the end of 1939 for the future Galician


30 Galiza, a people fighting for Independence and Socialism

State. A blonde siren that symbolizes the Avocation of Galiza, armed with a drawn shield with a golden sickle on sky-blue field and a red five-point star, which symbolize Work and Freedom, along with the legend “Denantes mortos que escravos” (Better dead than slaves).

National day July 25.

Anthem After its premiere in Havana in 1907, the current national anthem of Galiza didn’t achieve official recognition until 1931. It’s based in the first four stanzas of the poem “Os pinheiros” by Eduardo Pondal, and it was set to music by Pascual Veiga. The central motif of the text demands that Galiza must wake up from its dream (political apathy) and undertake the dear way to liberation. For that reason, it’ll have to hear the babbling pines, that is, the Galician people as a historical national entity.

Economy and society Galiza is an outlying country within the European capitalism center, impoverished by the national oppression which is suffering, although it has a huge economic and human potential, principally in the fishing sector, seafood, minerals, electric power and foods areas. By Spanish impostition, Galiza has been a member of the EU since 1984. GDP: 47,849,716 (in thousands of Euros). · Per cápita income: €17,280 /year. Real (estimated): €15,500 /year · Households under the poverty line: 10% · Occupation: 9.22% primary sector; 31,63% secondary sector; 59,15% tertiary sector. · Unemployment rates: 11%. · International trade: Imports: 13,757,202 (in thousands of Euros) Exports: 12,162,714 (in thousands of Euros) · Electric production: 26,613,878 megawatts. Around 90% of the population in Galiza belong to the Working class (salary earners, unemployed, retired, etc) and, according to European research, 18% of the people (more than 400 thousand people) live under the poverty level. Galicians are significantly poorer than the average Spanish State and the European Union population, they earn lower salaries, lower pensions, and they suffer higher rates of poor employment conditions as weel as higher temporary work, unemployment and industrial accident rates; which is causing that more than 15,000 inhabitants (principally young people) are forced to emigrate elsewhere to find a job every year.- The Galician average income is 3500€ lower than the State’s.

Education and health


` CCB-Capitulo Galiza 31

- Illiteracy rate: 6.26%. - Households with internet access: 29.60%. - Investment in education (by GDP): 4.10%. - Investment in health (by GDP): 5.24%. - 310 doctors per 100,000 inhabitants. - Life expectancy at birth: (Age) Men 77,19; Women 84,58. Average 80,93.

History. GALIZA: a thousand year old nation The first estimated trace of human presence dates back to 120,000 b.o.e. The Culture of the castros or Castreja was developed in the Bronze Age. Later than its conquest, since 137 b.o.e., Rome stablished in this land, because of their special characteristics, the province so-called Gallaecia. In the first century of our era, the Priscillianism took place as a result of the adaptation from the christianity to the Galician idiosyncrasy. With the fall of the Roman Empire, the Suevi (a Germanic people) established themselves in the Gallaecia, and the first State of the medieval Europe set up in 410. State that will stay after the muslim invasion to the Iberian Peninsula. The Kingdom of Galiza developed during the Middle Ages, defining its identity and territory, and alternating periods of full independence with others of “federation” or domination of the peninsular kingdoms which were establishing themselves. The Irmandinhas Rebellions took place between 1431-1469 as the first popular uprisings against the nobility in West Europe. There was a significative change with the Catholic Monarchs’s reign in the end of 15th and 16th centuries. They imposed a policy so-called “Doma y castracción del Reino de Galiza” in all areas: elimination of the autochthonous production sectors, abolition of the specific administration of the kingdom and elimination or deportation of the galician nobility, marginalization of the language... The imperial policy was reinforced until the French Revolution; however, the Kingdom of Galiza as a administrative entity still was until the 19th century. There was a pronounced trend toward centralization of the Spanish Empire, during the 18th and 19th centuries with the Bourbon, which led the Kingdom of Galiza and the territorial division to disappear. The crystallized population growth in the early 19th century caused a


32 Galiza, a people fighting for Independence and Socialism

demographic standstill resolved by the mass leaving of the popular sectors. In the first half of the 19th century happened a real flood of people, emigrating to South America and the Caribbean. Later in the 20th century to Europe. Between 1860 and 1970, more than 1,200,000 people left the Country. Conflicting opinions with the spanish policy began to emerge in Galiza. The industrialization caused the birth of the labor movement and the first marxist organizations, and the logic of the market economy imposed by the liberalism obtained the definitive abolition of the feudal property of the land, so the peasantry achieved their historical demand. The so-called Provincialism appeared in the theoretical and protopolitical level, and the “Rexurdimento” demanded the especificidade of Galiza and its language and culture in the literary level. That crystallized in the political level during the thirties (II Spanish Republic) in the 20th century with the creation of own political forces. It’s the stage of the labor, feminist and popular achievements, achievements for the dignifying of the Galician people, reaching to pass a Estatute of Autonomy in June 1936. In 1933, Galiza was recognized as Nation on the part of the League of Nations (predecessor of the present UN). The so-called “longa noite de pedra” began with the victory of fascism and the imposition by fire and the sword of the Franco dictatorship, after a military coup d’état promoted by the Capital and the Catholic Church. The true magnitude of a real holocaust haven’t still been determined, when thousand Galician people were massacred. Hopes of social justice and national freedom waned through the force and the terror. The resistence focuses existed during the almost 40 endless years of dictatorship, first as guerrilla groups, very active in the montains of Galiza, and later with the national left’s reorganization in the beginning of the sixties, from which ramified the whole Galician Movement of National Liberation. The resistence was such in the political, cultural or social levels as the armed self-defence. The mobilizations of the workers in Ferrol and Vigo in 1972 or the figure of Moncho Reboiras, as main leader of the armed resistence with national character, died in action in August 1975, contributed to the end of Franco’s regime. The Galician nationalism has two sides, after the dead of the “caudillo” and the imposition of the present monarchical regime, came from the didactorship; one


` CCB-Capitulo Galiza 33

of them gave in to the system reforms (the majority one) with a autonomist practice, and the other, the pro-independence left, which shall follow going for the breaking-off with Spain, the capitalism and the patriarchy, that is, defending the independence, the socialisme and the emancipation of women.

P r e s e n t situation The reform and adaptation of the Franco dictatorship to the present regime are deepening the oppression of the nations that locks up that prisom of peoples so-called Spain. Galiza experienced big popular mobilizations in the last years in comparison to the strong identity and cultural standardization, permanent aggressions against the labor’s achievements, repression against the revolutionary and proindependence forces which are being experienced in the spanish State. The Galician working class, through two sucessful general strikes, slowed partially down the permanent offensive from the capital; the galician students was at head of the mobilizations against the educational reforms in 2001. In 2002, Galiza would seem to weak from its lethargy, mobilizing against the criminality of the spanish capitalism with the catastrophe of the sinking of the oil tanker Prestige. A movement without previous in the history, coordinated with the slogan NUNCA MAIS (NEVER AGAIN), declared the massive rejection from the Galician people to our marginalization connecting to the oposition to the imperialist war in Iraq. The electoral defeat of the Franco’s regime that was represented by Fraga Iribarne in June 2005 opened up a new stage, in which the autonomism and the spanish social-liberalism rule the Autonomous Community applying identical neoliberal ways. Nowadays we’re suffering the effects of the devastate tourism industry to which Spain and the Capital sentenced us in the international division of labor. The black tides suffered cyclically as result of negligence and predatory logic of the capitalism cause crises in the fishing sector, in which we stand out worlwide. The autochthonous vegetation is in dangerous because of the timber trade, and Galiza has been overrun with a plague of eucalyptus and deliberate forest fires. The galician rivers have been overrun with hydroelectric power stations ad nauseam, causing the disappearance of many animal species, the destruction of unrecoverable natural resources or the aquatic grave of the historical villages. Any mountain is protected of the mountaintop removal nor the aerogenerators in


34 Galiza, a people fighting for Independence and Socialism

a country, that is producing twice the consumed energy. Five centuries of dependence have turned Galiza into one of the poorest areas in occidental Europe, a reserve of cheap labor, massive tourism, eucalyptus, supplier of raw material and cheap energy, where it’s possible to install contaminant industries of enclave,... Since the beginning of this century, the Galician Movement of National Liberation is experiencing a new stage of accumulation of forces, appearing new revolutionary organizations with a program and practice pro-independence, socialist and unpatriarchal. Spain is a obstacle to achieve the felicity and the welfare of the immense majority of the Galician people. For that reason, the Galician Capítulo of the CCB commits to the National Independence and is integrated in the Galician Moviment of National Liberation.

The Galician people and the liberation of America With or without the leader shield, thousand galician people took actively part in the struggle for the emancipation and liberation of the peoples acceptance in America and the Caribbean. And now we shall highlight some of the most famous and remarkable examples as a demonstration of those anonymous men and women which fighted in the America of Bolívar, Martí, Mariátegui, Che Guevara and Marulanda for the same ideals and objectives than are taking to us to fight against Spain and the Capital today. Fidel and Raúl Castro or the colonel Francisco Caamaño are some of the more distinguished sons of those dozens of thousands galician young which left Galiza, trying to get a better life, fleeing from the poverty and the spanish militarism. Some names are recorded by fire in the collective conscience: António Souto (Galician Soto), mythical leader in the rebel Patagonia; Santiago Iglésias Pantim, distinguished union member and defender of rights in Puerto Rico; José María Monteiro, driving force behind the argentinian syndicalism; Ramom Soares Picalho founded the Communist Party in Argentina; José Rego Lopes, workingclass and founder of the Cuban Communist Party; Maria Araújo, communist guerrilla included in Cuba to the M-26 July; José Fernández Vasques (“Major Soutomaior”), military army consultant of the venezuelan MIR, collaborated with the cuban Revolution and supported the anti-imperialist struggle in Vietnam and Laos as member of the Permanent Secretariat of the tricontinental; Elsa Martínez


` CCB-Capitulo Galiza 35

Mesejo, activist of the uruguayan Tupamaros and later in the Peronist Armed Forces; Fernando Oyos “Major Carlos”, leader of the Guerrilla Army of the Poor of Guatemala; Ameixeiras brothers, Trigo brothers or Diaz brothers, involved in the struggle against the Batista dictatorship in Cuba; Vítor Fernández Palmeiro, “Dedo” member of argentinian ERP. America was used as rearguard in the struggle of the national and social liberation of Galiza, taking in dozens of exiled and supplying a base to build revolutionary organizations. Galiza (Europe), September 2008



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.