zdrowiekobiety 21 grudnia 2013
FOT. 123RF
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
Wielekobietprzestaje chodzićdoginekologa wraz zurodzeniem dzieci.Tobłąd a STR.4
Badania prenatalne obrosły w wiele niepotrzebnych mitów. Czas to zmienić a STR. 2-3
Zapraszamy na DNI OTWARTE naszego ośrodka – 11 stycznia 2014 r. w godz. 8-15. Bezpłatnie: A konsultacje i badania ginekologiczne A badania prenatalne b Zespół pracowników Centrum Medycznego Krzysztof Sodowski w Katowicach. To z ich pomocą powstał dzisiejszy poradnik. Mamy nadzieję, że zachęci nasze Czytelniczki do regularnych wizyt u ginekologa
Dbaj o siebie! Jesteś najważniejsza! Agata Markowicz a.markowicz@dz.com.pl Kiedy byłaś ostatni raz u ginekologa? Kiedy robiłaś ostatnią cytologię? Kiedy ostatnirazlekarzbadałtwojepiersi?Czy kiedykolwiek miałaś robione USG piersi? Niestety, jeśli chodzi o zdrowie intymne kobiet, statystyki nie napawają entuzjazmem. –Polkiniechodządoginekologa,bagatelizują coroczne badania kontrolne.
Część kobiet jest oczywiście świadoma konieczności badań, ale ogromna grupa nadal traktuje spotkanie z ginekologiem jak coś bardzo wstydliwego i do gabinetu przychodzi tylko podczas ciąży albo z zaawansowanymi problemami, kiedy często na pomoc jest już za późno – mówi prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski, jeden z najlepszych polskich specjalistów z zakresu ginekologii i położnictwa. Przełom roku to dobra pora na to, aby każda z naszych Czytelniczek od-
powiedziała sama przed sobą na pytanie, czy należycie dba o swoje zdrowie intymne, czy uczy tego swoje córki. Służyć temu ma nasz dzisiejszy poradnik. Wydawnictwo zostało zredagowane przy współpracy zespołu pracowników Centrum Medycznego Krzysztof Sodowski w Katowicach. Placówka kojarzona jest przede wszystkim z diagnostyką prenatalną. Warto jednak wiedzieć, że spektrum usług świadczonych w tym ośrodku nieustannie się
rozszerza. Dziś znajdują tam rozwiązanie swoich problemów kobiety w każdym wieku, począwszy od małych dziewczynek, a skończywszy na dojrzałych paniach w wieku klimakterium i poklimakteryjnym. – Wszyscy nasi specjaliści szkolili się i nieustannie podnoszą swoje kwalifikacje w renomowanych ośrodkach za granicą oraz posiadają certyfikaty Fetal Medicine Foundation (Fundacja Medycyny Płodu) i Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Nasza placów-
ka wyposażona jest w aparaty ultrasonograficzne najwyższej klasy Voluson Expert – mówi prof. Krzysztof Sodowski. OdwrześniategorokuCentrumMedyczne Krzysztof Sodowski dzieli siedzibę z Europejskim Centrum Macierzyństwa InviMed wKatowicach, należącym do największej sieci klinik płodności w Polsce. To sprawiło, że placówka przy ul. Piotrowickiej 83 w Katowicachstałasięjeszczebardziejrozpoznawalna na medycznej mapie Śląska. A
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
Bezpłatny dodatek do „Dziennika Zachodniego”
21 grudnia 2013
Polska Dziennik Zachodni Sobota, 21 grudnia 2013
II
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
Będzieszmamą?Badania Dr n. med. Dorota KukaPanasiuk, specjalista ginekologpołożnik:
Pierwszawizyta uginekologa? Wterminie pierwszej miesiączki PoradniaGinekologii dlaDziewcząttomiejsce,w którymwykonuje się badanie ginekologiczne iedukujesiędziewczętazzachowań prozdrowotnych. W poradni dla dziewcząt diagnozujesięzaburzeniadojrzewania płciowego,zaburzeniamiesiączkowania,nieprawidłowekrwawienia młodocianych, zespół napięcia przedmiesiączkowego i bolesne miesiączkowanie, zapalenia i wady rozwojowe narządów płciowych,nowotworyiendometriozę. Kiedy przyjść pierwszy raz z dorastającą córką do ginekologa? W większości przypadków, jeśli wcześniej nie wystąpiły wskazania medyczne lub prawne,pierwszawizytanastolatkipowinna odbyć się w terminie pierwszej miesiączki. Trzeba jednak pamiętać, że pierwsza wizyta u ginekologa powinnanastąpićzanimdziewczyna rozpocznie współżycie seksualne. Po to, aby do tego współżycia dobrzesięprzygotować,porozmawiać oewentualnejmetodziezapobieganiaciąży,wyjaśnić,cotosąchoroby przenoszonedrogąpłciowąizasady wcześniejszego ich wykrywania, omówić zagrożenia związane ze zbyt wczesnym rozpoczęciem współżycia płciowego oraz posiadaniemlicznychpartnerówseksualnych, wyjaśnić celowość poddawaniasięszczepieniomprzeciwko wirusomHPViregularnośćwykonywaniabadańcytologicznych.A
11-12
LAT tośredniwiek,wktórympojawia siępierwszamiesiączka.Dlatego 10-letniadziewczynkapowinna jużwiedzieć,cotojest,żebynie byłaniązaskoczona.
A Badania prenatalne powinna wykonać każda kobieta w ciąży – niezależnie od tego, ile ma lat i który raz z kolei zostanie mamą. Robi się je po to, aby kobieta mogła urodzić zdrowe dziecko, bez wad genetycznych i być spokojna w czasie ciąży, że płód dobrze się rozwija. Dr n. med. Patrycja Sodowska (na zdjęciu z prawej), specjalista ginekolog-położnik: Badania prenatalne to badania płodu w łonie mamy, czyli jeszcze przed urodzeniem. Ich celem jest urodzenie zdrowego dziecka. Badania te powinny zostać przeprowadzone u wszystkich kobiet w ciąży. W przypadku każdej kobiety istnieje ryzyko, że u jej dziecka mogą wystąpić zaburzenia chromosomalne, np. zespół Downa. Chociaż ryzyko wzrasta z wiekiem matki, to 80 proc. dzieci z zespołem Downa rodzą kobiety poniżej 35. roku życia, co związane jest ze znacznie większą ilością ciąż u młodszych kobiet. Nie jest bez znaczenia czas, w którym przeprowadza się badania prenatalne. Rutynowo są to trzy badania, w każdym trymestrze ciąży. Pierwszy raz ciężarna powinna zgłosić się na takie badanie pomiędzy 11 a 14 tygodniem trwania ciąży. Dla większości pacjentek są to badania nieinwazyjne – ultrasonografia i badanie krwi (test podwójny – PAPP-A), nieniosące ryzyka dla płodu. Lekarz ocenia wtedy ryzyko występowania wad chromosomowych, tj. zespołu Downa. Dopiero w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, zaleca się oznaczenie kariotypu płodu. Można to zrobić dwiema drogami: inwazyjną, poprzez pobranie wód płodowych (amniopunkcję)
lub fragmentów kosmówki (biopsję kosmówki), bądź nieinwazyjną przy użyciu nowoczesnej metody – testu NIFTY. Test ten jest dostępny na rynku od ok. roku. Kolejne badania prenatalne wykonuje się pomiędzy 18-23 oraz 30-32 tygodniem ciąży. Chciałabym podkreślić, że badania prenatalne służą nie tylko wykrywaniu u dzieci wad chromosomowych (genetycznych), ale także ocenie budowy płodu, prawidłowości jego rozwoju, wzrastania. Robimy je po to, by zapewnić optymalny rozwój płodu w sytu-
Dziecko z wadą powinno się urodzić w referencyjnym szpitalu
acji rozpoznania wady, kiedy odpowiednia terapia wewnątrzmaciczna, czyli jeszcze w łonie mamy, może zapobiec konsekwencjom wynikającym z wady. W przypadku ciąży wielopłodowej bądź stwierdzenia nieprawidłowości istnieje konieczność częstszego wykonywania badań. Warto wiedzieć, że coraz więcej wad u dziecka możemy leczyć jeszcze w życiu płodowym, czyli w jamie macicy – dlatego tak istotne jest rozpo-
znanie nieprawidłowości u płodu jeszcze przed porodem. I tak np. jeśli rozpoznajemy u płodu płci męskiej zastawkę cewki tylnej, która blokuje odpływ moczu z pęcherza moczowego, założenie shuntu łączącego pęcherz z owodnią umożliwia swobodny odpływ moczu oraz prawidłowy rozwój płodu. Terapia wewnątrzmaciczna jest także możliwa w przypadku przepukliny przeponowej, wodogłowia oraz innych schorzeń. W przypadku ciąży bliźniaczej, gdzie czasem mamy do czynienia z tzw. zespołem „podkradania” między bliźniętami, laserowa koagulacja połączeń naczyniowych, przeprowadzona w łonie matki, może stanowić jedyną szansę dla tych płodów. Wykonywanie badań prenatalnych ma też niebagatelne znaczenie w aspekcie zaplanowania odpowiedniego rozwiązania i właściwej terapii po porodzie. Jeśli wiadomo, że dziecko urodzi się z wadą, kobieta powinna rodzić w odpowiednio przygotowanym do tego szpitalu. Niektóre wady, np. przepuklina pępkowa czy wytrzewienie, wymagają interwencji zaraz po porodzie. Wówczas poród w ośrodku referencyjnym może uratować życie dziecka. W naszym ośrodku zapewniamy paniom specjalistyczną konsultację przed porodem i zaplanowanie dalszego postępowania. A
KIEDYWYKONUJEM
A I TRYMESTR – pomiędzy 11 A II TR a 14 tygodniem ciąży a 23 tyg
CopiątaparawPolscemaproblemyzpłodnością.Imszy Niepłodność zawsze jest problemem pary. Dlatego diagnozowanie przyczyn niepłodności powinno obejmować równocześnie kobietę i mężczyznę – mówi dr n. med. Patrycja Sodowska. O niepłodności mówimy, kiedy po roku regularnego współżycia bez stosowania jakichkolwiek zabezpieczeń kobieta nie zachodzi w ciążę. Niestety, zjawisko z roku na rok przybiera na sile. Szacuje się, że obecnie co piąta para w Polsce (w sumie ok. 1,5 mln par) ma problemy z płodnością. Przyczyną narastającej skali zjawiska jest m.in. fakt, że ko-
biety coraz później decydują się na urodzenie dziecka, a wiek jest jednym z głównych czynników obniżających płodność. Wpływ na to ma też niezdrowy styl życia. Żyjemy w coraz większym pośpiechu oraz stresie, nie mamy czasu na wypoczynek, zdrowe oraz regularne odżywianie się, a produkty, które jemy, zawierają wiele konserwantów. Na płodność mogą mieć wpływ również sterydy anaboliczne stosowane w celu rozbudowy masy mięśniowej. Coraz częściej i wcześniej zapadamy także na choroby nowotworowe, których przebieg oraz leczenie mogą czasowo lub stale doprowadzić do niepłodności.
Niepłodność zawsze jest problemem pary. Ocenia się, że procentowy udział czynnika męskiego i żeńskiego jest równy. Dlatego diagnozowanie przyczyn niepłodności powinno obejmować równocześnie kobietę i mężczyznę. Podstawowym badaniem oceniającym płodność mężczyzny jest badanie nasienia, czyli spermiogram. Wśród głównych przyczyn niepłodności żeńskiej możemy wymienić niedrożne lub nieprawidłowo funkcjonujące jajowody, zaburzenia hormonalne, tj. zespół policystycznych jajników (PCOS) czy hiperprolaktynemię, które mogą doprowadzić do zaburzeń cy-
klu, czy endometriozę. Zatem panel badań kobiety jest szerszy i obejmuje badanie ginekologiczne, w tym USG, ocenę cyklu, badania hormonalne, badanie drożności jajowodów. Sposób leczenia niepłodności zależy od wyników badań diagnostycznych, od stymulacji hormonalnej w przypadkach braku owulacji, poprzez zabiegi inseminacji domacicznej, polegające na wprowadzeniu do jamy macicy przygotowanego wcześniej laboratoryjnie nasienia, w przypadku np. wrogości śluzu szyjkowego, po zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego, czyli in vitro, w przypadku np. niedrożnych jajowodów.
Niepłodność jest jedną z prężniej rozwijających się dziedzin medycyny. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych metod odsetek powodzeń dla wszystkich technik rozrodu wspomaganego w grupie kobiet do 35. roku życia może sięgać nawet 50%. Wśród zaawansowanych metod możemy wymienić badanie nasienia MSOME. Jest to wysokospecjalistyczne badanie, które dzięki zastosowaniu cyfrowo-optycznego powiększenia 6600 razy pozwala bardzo dokładnie opisać morfologię plemników, a co za tym idzie, wybrać odpowiedni materiał do IMSI, czyli do cytoplazmatycznej iniekcji
Polska Dziennik Zachodni Sobota, 21 grudnia 2013
III
aprenatalnesąkonieczne A Coraz więcej wad u dzieci można leczyć jeszcze w życiu płodowym, czyli w jamie macicy. Dlatego tak istotne jest rozpoznanie nieprawidłowości jeszcze przed porodem.
Fakty i mity
80
a Badaniaprenatalne mająnacelutylkowykrywaniewadgenetycznychupłodu. MIT. Badania prenatalne służą także ocenie budowy płodu, prawidłowości jego rozwoju, wzrastania. Robi się je także po to, aby – w sytuacji rozpoznania wady – zapewnić optymalny rozwój płodu i zaplanować rozwiązanie w odpowiednio przygotowanym do tego szpitalu.
PROCENT
dzieci z zespołem Downa rodzą kobiety poniżej 35. roku życia, co związane jest ze znacznie większą liczbą ciąż u młodszych kobiet
a Badaniaprenatalne mogązostaćwykonanebezpłatnie,wramachświadczeniaNFZ. PRAWDA. U wybranej grupy kobiet badania te mogą zostać przeprowadzone nieodpłatnie. Wśród wskazań do badań bezpłatnych należy wymienić wiek > 35 lat, podejrzenie wady płodu bądź obciążony wywiad. a Badania USGsąniebezpieczne dlapłodu. MIT. Badania USG są całkowicie bezpieczne dla płodu.
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
a Podczas amniopunkcjiczybiopsjikosmówkiistniejeryzyko uszkodzeniapłodu. MIT. Badania te polegają na pobraniu wód płodowych lub fragmentów łożyska pod kontrolą USG. Lekarz wykonujący badanie przez cały czas obserwuje położenie igły, a zatem nie istnieje ryzyko uszkodzenia płodu. Należy ponadto podkreślić, że wody płodowe pobrane do badania zostają odtworzone.
MYBADANIAPRENATALNE?
RYMESTR – między 18 godniem ciąży
A III TRYMESTR – między 30 i 32 tygodniem ciąży
a Amniopunkcja i biopsjakosmówkitobadania,które niosą ze sobą ryzykoporonienia. PRAWDA. Diagnostyka inwazyjna jest obarczona ryzykiem straty ciąży 0,5%. Jeśli jednak badanie jest wykonywane pod opieką doświadczonego lekarza, ryzyko jest ograniczone do minimum. a Odpowiednikiemamniopunkcji jest w100proc. bezpieczny testNIFTY. PRAWDA. Test NIFTY jest to stosunkowo nowa metoda, polegająca na izolacji materiału genetycznego płodu z krwi mamy. Metoda ta jest całkowicie bezpieczna, ponieważ nie niesie za sobą ryzyka straty ciąży. Zalecana jest zwłaszcza kobietom, które mają np. wysokie ryzyko poronienia, których ciąża jest wynikiem zapłodnienia in vitro.
FOT. 123RF
ybciejzacznieszleczenie,tymwiększeszansenadziecko morfologicznie dobranego nasienia. Metoda IVM dedykowana jest z kolei pacjentkom, u których stymulacja hormonalna jest niemożliwa lub niebezpieczna ze względu na wysokie ryzyko zespołu hiperstymulacyjnego, np. z zespołem policystycznych jajników PCOS. Polega na prowadzeniu wspomaganego wzrostu niedojrzałych komórek jajowych poza organizmem kobiety. Nie wymaga ona wcześniej stymulacji hormonalnej. Przedimplantacyjna diagnostyka genetyczna PGD i przedimplantacyjne przesiewowe badania genetyczne PGS dają szansę na posiadanie zdrowego
potomstwa parom, które są narażone na ryzyko przenoszenia nieprawidłowościgenetycznych swoim dzieciom. Techniki te są wczesną formą diagnostyki prenatalnej genetycznej. Są wykonywane na zarodkach przed ich transferem do macicy. Dzięki nim pacjentom przekazywane są tylko zdrowe zarodki. PGD i PGS mogą wykluczyć choroby, tj. zespół Downa, Turnera, mukowiscydozę czy hemofilię. Bardzo istotną częścią naszej działalności są wszystkie formy prezerwacji, czyli zachowania płodności. Wiele chorób nowotworowych wswoim przebiegu, atakżeróżneformyterapii,tj.radio- czy chemioterapia, mogą doprowadzićdonieodwracalnej
utraty płodności. Należy pamiętać, że możemy od pacjentów przed leczeniem pobrać komórki jajowe, fragmenty jajnika lub nasienieijezamrozić,apo skończonym leczeniu ich użyć, by spełnić marzenie, jakim jest posiadanie dziecka. Problemem wielu kobiet starających się o ciążę może być brak komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia, z którym mamy do czynienia np. w wyniku przedwczesnego wygasania czynności jajników, także po zabiegach operacyjnych, leczeniu onkologicznym (radioi chemioterapii). W naszym ośrodku pary mogą skorzystać z przekazania komórek jajowych innej kobiety. A
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
a Badaniaprenatalnesąadresowane do kobietciężarnych po35.rokużycia. MIT. Badania prenatalne powinna wykonać każda kobieta ciężarna, ponieważ w przypadku każdej kobiety istnieje ryzyko, że u jej dziecka mogą wystąpić zaburzenia chromosomowe. Ryzyko wystąpienia zespołu Downa rośnie wraz z wiekiem matki, ale ze względu na znacznie większą ilość ciąż u młodszych kobiet większość płodów z tym zespołem wad stwierdza się w grupie ciężarnych poniżej 35. roku życia.
Dr n. med. Agata Włoch, specjalista w zakresie kardiologii dziecięcej:
Kardiologia dziecięca ratuje dzieci z wadą serca W Polsce 8 na 1000 dzieci przychodzi na świat z wadą serca. To najczęstsza wada rozwojowa noworodków. Część z nich nie musi być leczona zaraz po porodzie, jednak najcięższe wypadki, tzw. przewodozależne, wymagają pilnej interwencji chirurgicznej już w pierwszych godzinach życia albo we wczesnym okresie noworodkowym. Serduszko dziecka jest sprawdzane przez lekarza położnika podczas każdego badania prenatalnego. Zasadnicze badanie echokardiograficzne serca płodu przeprowadza się w 18-23 tygodniu ciąży. To najlepszy okres, w którym struktury serca są najlepiej widoczne. Podczas badania echokardiografii płodu można stwierdzić: nieprawidłową budowę serca (wadę serca), niemiarowość pracy serca (zaburzenia rytmu), nieprawidłową jego funkcję (zmiany czynnościowe) i inne rzadkie nieprawidłowości (guzy serca, kardiomiopatie). Diagnostyka prenatalna serca płodu niejednokrotnie ratuje życie dziecka. Daje możliwość nie tylko wykluczenia poważnych wad genetycznych czy rozwojowych, ale przede wszystkim czas na przygotowanie właściwego postępowania, gdy takie wady zostaną wykryte. Lekarz prowadzący ciążę uzyskuje informacje o zagrożeniach płodu, może zmodyfikować sposób opieki nad ciężarną mamą, jeżeli to możliwe, wprowadzić leczenie i zaplanować wstępnie sposób rozwiązania ciąży i dalsze postępowanie z noworodkiem. Poród odbywa się w ośrodku referencyjnym, przygotowanym na przyjęcie dziecka z wadą serca. Mama i lekarze wiedzą, czego się spodziewać. Poród nikogo nie zaskakuje. A
Polska Dziennik Zachodni Sobota, 21 grudnia 2013
IV
Przestałaśmiesiączkować? Toniezwalniaod kontrolnej wizytyuginekologa
Czywłaśnietegonowotworukobietypowinnybaćsięnajbardziej? Największą umieralność i śmiertelność powoduje rak jajnika, a najczęstszym nowotworem jest nowotwór gruczołu piersiowego, który możemy sobie same zdiagnozować – przez systematyczne badanie palpacyjne. Warto to robić, gdyż według badań – większość zmian nowotworowych w obrębie piersi kobiety wykrywają u siebie same. Brakczasu,niska świadomośćczy możebrakpieniędzy? Dlaczegokobietyunikająwizyt uginekologa? Dominuje polityka strusia. Czyli schować głowę w piasek i... przeczekać. „Pójdę na badanie i jeszcze coś mi wykryją, wolę o tym na razie nie wiedzieć, najpierw muszę zrobić to czy tamto” – to typowy sposób myślenia dla wielu kobiet. Pieniądze to nie jest problem, bo
Wzależnościodgabinetu,badanieginekologicznemożesięróżnić.Czegopacjentkapowinna oczekiwać podczastakiejwizyty? Standardowe badanie ginekologiczne, oprócz typowego badania na fotelu, powinno składać się z badania USG i oceny szyjki macicy. Lekarz może wykryć w ten sposób zmiany w obrębie narządu rodnego i skierować pacjentkę na dalsze badania. Bardzo ważne jest palpacyjne badanie piersi. Kobietom po 50. roku życia oraz pacjentkom z tzw. obciążonym wywiadem, często proponuje się także badanie markerowe np. marker nowotworu jajnika Ca-125, które pozwala zdiagnozować bądź wykluczyć choroby nowotworowe we wczesnym stadium bądź genetyczne, tj. BRCA 1 i 2 w przypadku wywiadu obciążonego nowotworem piersi i rakiem jajnika w celu wyłonienia grupy wysokiego ryzyka. Co ciekawe, badanie to można przeprowadzić z materiału pobranego ze śluzówki policzka. Raz do roku kobieta powinna zrobić cytologię, raz na trzy lata to badanie jest refundowane przez NFZ dla kobiet po 25. roku życia. Do tego dochodzą regularne badania piersi. Cojestdokładniejsze:badanie USG piersiczymammografia? USG to badanie przeznaczone dla kobiet młodszych, u któ-
Czyhormonalnaterapiazastępcza (HTZ)torozwiązaniedlakażdej kobietywokresiemenopauzy? Są oczywiście pewne przeciwwskazania, ale zdecydowana większość pacjentek może i powinna z niej korzystać. W chwili obecnej jest to leczenie bardzo popularne, popierane przez większość lekarzy z innych dyscyplin, m.in. kardiologów, internistów oraz ortopedów. Podawanie odpowiednio dobranych hormonów znosi wszystkie przykre objawy klimakterium, czyli uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia snu, zmienność nastrojów itd. Jednym zdaniem, zHTZ żyjesię lepiej? Lepiej, ale przede wszystkim zdrowiej. HTZ odgrywa istotną rolę w profilaktyce osteoporozy i chorób serca, które ze zdwojoną siłą zagrażają kobietom po menopauzie. Warto o tym pamiętać zwłaszcza w kontekście faktu, że życie kobiet sukcesywnie się wydłuża. Przeciętna kobieta żyje obecnie 10 lat dłużej od mężczyzny, średnio dożywa 80 lat. Nie powinno jej być obojętne, w jakiej kondycji dożyje tego wieku. Dlatego do badań zalecanych paniom po 50. roku życia należałoby dołożyć jeszcze densytometrię, czyli badanie gęstości kości. To badanie pozwala ocenić, czy kobiecie zagraża osteoporoza. Jeśli tak, oprócz hormonów, lekarz powinien zalecić odpowiednią suplementację mikroelementów i witamin. Rozmawiała: Agata Markowicz
A Przed lustrem 1. Unieś ręce dogóry, czy nie widzisz zmianwkształciepiersiikolorzeskóry? Czy skóra nie marszczy się i nie ciągnie? 2. To samo skontroluj opierając dłonie mocno na biodrach. 3. Ściśnij brodawkę. Zobacz, czy nie wydziela się z niej płyn.
A Pod prysznicem 4. Lewą rękę połóż ztyłu głowy, prawą na lewej piersi. Lekko naciskając trzema środkowymi palcami, zataczaj drobne kółeczka wzdłuż piersi, z góry na dół i z powrotem. To samo zrób z prawą piersią. Sprawdź, czy nie czujesz stwardnienia lub guzka.
Najlepszym momentem do przeprowadzenia badania piersi jest 2-3 dzień po miesiączce. Jeżeli kobieta już nie miesiączkuje, powinna wybrać na badanie jeden, zawsze ten sam dzień w miesiącu.
A Po kąpieli 5.Połóżsię.Wsuńpoduszkęlubzwiniętyręcznikpodlewybark,lewąrękę włóż pod głowę. Trzema środkowymi palcami prawej ręki zbadaj lewą pierś, tak jak pod prysznicem. To samo powtórz z prawą piersią. 6. Wyjmij rękę spod głowy, połóż wzdłuż tułowia i zbadaj pachy.
A Zaufaj dłoniom
FOT. 123RF
Acopowinnokobietęzaniepokoić? Przede wszystkim każde krwawienie, które pojawia się w nietypowym czasie, a zwłaszcza po półrocznej przerwie. Może to być pierwszy objaw raka macicy. Nowotwór ten występuje najczęściej w szóstej dekadzie życia. Jeżeli natychmiast rozpoczniemy leczenie – jest szansa na 100procentowe wyleczenie.
kobiety nie korzystają także z bezpłatnej profilaktyki ginekologicznej. Dowodem może być np. finansowany przez NFZ program profilaktyki raka szyjki macicy. Na zaproszenia do bezpłatnych badań zgłasza się jedynie 20-30 procent kobiet. Podobnie jest z kontrolnym badaniem mammograficznym.
rych gruczoł sutkowy zbudowany jest w przeważającej większości z tkanki gruczołowej, dlatego w badaniu ultrasonograficznym jest on zdecydowanie lepiej widoczny. U kobiet dojrzałych tkanka gruczołowa zanika. Wtedy zdecydowanie więcej widać w badaniu mammograficznym. W okresie najtrudniejszej diagnostyki, czyli między 40. a 50. rokiem, obydwa te badania powinny się uzupełniać. USG jest badaniem nieinwazyjnym, całkowicie bezpiecznym, bez udziału promieni rentgenowskich – w związku z tym można je wielokrotnie powtarzać. Najlepiej robić je raz w roku. Mammografia jest to badanie z wykorzystaniem promieni rentgena – wystarczy robić je raz na dwa lata. Pacjentkom po 50. roku życia to ostatnie badanie raz na dwa lata jest refundowane.
1. Badaj się już od 20. roku życia, regularnie co miesiąc (najlepiej między 7. a 10. dniem cyklu, liczonym od pierwszego dnia miesiączki). 2. Jeżeli nie miesiączkujesz lub jesteś w ciąży, powinnaś wykonywać regularne badania, np. pierwszego dnia każdego miesiąca. 3. Gdy zauważysz coś niepokojącego, idź natychmiast do lekarza.
Wrazieniepokojącychzmian– przyjdźdoPoradniChorób Piersi
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
Statystyki nienapawająoptymizmem. Wynikaznich,żekobiety po50.rokużyciaomijajągabinety ginekologiczneszerokimłukiem... Niestety, taka jest smutna prawda. Większość Polek, kiedy już urodzi dzieci i przestaje miesiączkować, na własną rękę zwalnia się od regularnych wizyt u ginekologa. Efektem takich zachowań jest rosnący, wręcz lawinowo, procent zachorowań na nowotwory, np. raka jajników, raka piersi, raka trzonu macicy. Większość tych trudnych chorób rozwija się właśnie po 50. roku życia, w dodatku podstępnie, nie dając przez długi czas żadnych objawów. W zasadzie wszystkie z tych chorób można już dzisiaj wyleczyć pod warunkiem, że są w porę rozpoznane. Dlatego każda kobieta powinna odwiedzać ginekologa przynajmniej raz w roku, chyba że wcześniej wydarzy się coś niepokojącego...
FOT. MATERIAŁY PRASOWE
Rozmowa z prof. dr. hab. n. med. Krzysztofem Sodowskim, szefem Centrum Medycznego Krzysztof Sodowski w Katowicach
Samobadaniepiersi – razwmiesiącu zróbtodlasiebie
Dr n. med. Wojciech Cnota, specjalista ginekolog-położnik:
Poradnia Chorób Piersi zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem: czynnościowych zaburzeń funkcji gruczołów piersiowych, stanów zapalnych gruczołów piersiowych, profilaktyką onkologiczną. Jesteśmy w stanie szybko i pewnie rozpoznać 95 procent schorzeń sutka. W poradni zatrudnieni są lekarze, którzy zajmują się tym problemem od kilkunastu lat. Nasze pacjentki kierujemy do leczenia w najlepszych ośrodkach na Śląsku. Jedną z form wczesnego wykrywania niepokojących zmian w piersi (niekoniecznie złośliwych) jest samobadanie piersi przez kobiety, ale weryfikację tej metody stanowi badanie piersi przez lekarza. Ok. 30 procent zmian w gruczole
piersiowym jest wykrywanych przez badanie palpacyjne. Niestety, pozostałe 60 procent chorób piersi wymaga czulszych metod diagnostycznych, dlatego istotną rolę w wykryciu najwcześniejszych zmian odgrywają badania obrazowe: mammografia i badanie ultrasonograficzne. Około 80 procent zmian wykrytych w badaniach obrazowych piersi okazuje się zmianami o charakterze niezłośliwym i często nie wymaga dalszego leczenia. Większość wymaga jednak pogłębienia diagnostyki (biopsji) w celu postawienia ostatecznej diagnozy. Dopiero po histopatologicznej ocenie materiału z biopsji stawia się ostateczne rozpoznanie i ustala strategię leczenia. A