FranciSciene - Editie 2, 2020 by Franciscus Gasthuis & Vlietland

FranciScience Medisch wetenschappelijk tijdschrift van Franciscus Gasthuis & Vlietland | nummer 2 - 2020

Met passie voor innovatie

P•42

COVID-19 op de IC

Neem gratis mee

P•06

‘Obesitas Wijzerpworden atiënten screenen van eenop hartritme animatie stoornis’

P•16 P•12

P•19 P•18

Het belang GTU: van verpleegkundig gedreven zorg onderzoek voor ouderen

Onderzoek naar e-Nose: de 'neus' astmapatiënten die corona met overgewicht kan ruiken

P•22 P•38

Nadenken ‘Je gaat inzien over de hoe antibiotica relatief die is’ we alles gebruiken

Met passie voor innovatie

Over diversiteit in de media en het onderzoek In de zomer van 2020 begonnen wij met de productie van deze FranciScience. Wij konden ons toen redelijk vrij bewegen met inachtname van de maatregelen. Wanneer u dit leest, zal de situatie rondom COVID-19 weer heel anders zijn. Zijn we naar een donkerrood gebied verkleurd of hebben we het R-getal weten te temmen? In deze 4e editie van FranciScience leest u over hoe we

Wetenschappelijk onderzoek is voor sommige mensen

de zorg voor COVID-19 patiënten in ons ziekenhuis

een ‘ver van mijn bed’-show. Anderen vinden dit

vormgeven en hoe we de kennis rondom COVID-19

spannend en willen niet fungeren als ‘proefkonijn’.

proberen uitbreiden. Dat we hierin ook oog moeten

In de toekomst willen we samen met de patiënten

hebben voor de verschillende patiëntfactoren is essen-

adviesraad (voor meer informatie zie pagina 33)

tieel. Het is gebleken dat sommige bevolkingsgroepen

bekijken hoe we de studiedeelname zo divers en repre-

onevenredig hard worden getroffen door COVID-19;

sentatief mogelijk kunnen laten zijn. Dit is niet alleen

niet alleen in Rotterdam maar ook wereldwijd.

een kwestie van de juiste taal spreken. Maar ook de benadering (nette brieven of vlotte filmpjes?), ethische

In het wetenschappelijk onderzoek is meer aandacht

aspecten en verschillen in het omgaan met ziekte en

nodig voor diversiteit. Dit thema is breed uitgemeten

gezondheid spelen hierin een belangrijke rol.

in de media afgelopen maanden. In de samenleving

Liever principieel dan commercieel

en in bedrijfsculturen wordt steeds meer de nadruk

Ik sluit af met dat ik het een voorrecht vind om in

gelegd op de waarde van diversiteit. Dit geldt

Rotterdam te mogen werken, met al zijn diversiteit.

ook voor het wetenschappelijk onderzoek.

Elk spreekuur is weer een verrassing vanwege de

Deelnemers aan klinische studies zijn vaak geen

verschillende achtergronden van de patiënt (en in

afspiegeling van de samenleving, dus ook geen

mijn geval de ouders). Ik kom de meest interessante

afspiegeling van de patiënten die uiteindelijk de

combinaties van culturele achtergronden bij de

behandeling gaan krijgen. Kunnen we de onderzoeks-

ouders van mijn patiënten tegen, ieder met een eigen

DSW is een zorgverzekeraar die het anders doet.

makkelijkste weg, en soms staan we alleen. Onze

resultaten dan wel generaliseren, ofwel zijn ze van

verhaal. Deze oprechte interesse in de patiënt leidt

Anders handelt. Eigen keuzes maakt. DSW stelt het

drijfveer is niet anders dan die van een arts, of al die

toepassing op iedereen? We weten het vaak niet.

tot een goede basis voor de

algemeen belang van de gezondheidszorg boven

anderen die in de gezondheidszorg werken. Wij willen

Een behandeling die voor de ene persoon werkt,

behandelrelatie en kan ik

het eigen belang. Wij geloven in goede zorg, dichtbij

hetzelfde: een positieve bijdrage leveren. We willen niet

hoeft dat nog niet voor de andere persoon te doen.

iedereen aanbevelen.

huis, toegankelijk voor iedereen. Of je nu ziek, gezond,

het zand, maar de olie in de machine zijn. We hopen niet

jong, oud, arm of rijk bent. Daar maken we ons hard

op goede zorg in een eerlijk systeem. Wij vechten ervoor.

Hoe kunnen we meer diversiteit in de wetenschap

Gerdien Tramper

voor en werken we samen aan. Het is niet altijd de

We zijn liever principieel dan commercieel.

aanbrengen? Van jong tot oud, lage en hoge klasse,

kinderarts en voorzitter

met een rijkheid aan etnische achtergronden?

Wetenschapsraad Franciscus

www.dsw.nl

(010) 2 466 466

(06) 223 839 06 03

patiëntenperspectief Onderzoek naar een behandeling die voor patiënten minder belastend is dan de gebruikelijke aanpak

teamwork Een onderzoek wordt belicht vanuit meerdere invalshoeken

de innovatie Een nieuwe werkwijze of methode waar zowel het ziekenhuis als de patiënt baat bij heeft

onderzoek

Aandacht voor de achtergronden van onderzoek en alles wat daarbij hoort

de promotie van ... Een promovendus van Franciscus vertelt over zijn of haar passie voor onderzoek

wetenschap in de praktijk Een voorbeeld van Evidence Based Practice

facts & news Korte feitjes en onderzoeken binnen een bepaald thema

samenwerking in de regio

22 Jaargang 2 - Nummer 2 - 2020 - Deze uitgave is tot stand gekomen door een samenwerking tussen Franciscus Gasthuis & Vlietland en ForYou Media Franciscus Gasthuis Kleiweg 500 3045 PM Rotterdam 010-4616161 Franciscus Vlietland Vlietlandplein 2 3118 JH Schiedam 010-8939393 www.franciscus.nl 04

ForYou Media Schweitzerlaan 21 9728 NR Groningen 050-7600800 info@foryoumedia.nl www.foryoumedia.nl Deze uitgave van FranciScience richt zich op patiënten, medisch specialisten, huisartsen en andere beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.

De in het magazine geplaatste teksten zijn ofwel aangeleverd door de deel nemende publicisten en bewerkt door de redactie van ForYou Media, of verzorgd door de redactie zelf. Met dank aan alle deelnemende publicisten

Team Franciscus Jasja Blanken Bianca Boxma-de Klerk Bas van Dalen Anne Hanschke Gerdien Tramper Gert-Jan Braunstahl

Team ForYou Media

Amarenske Klatter, Aurora Hiemstra, Bart van Damme, Bernie Slok, Cheyenne Amattohir, Danthé Cooman, Derk van Beek, Djura Peterson, Gerben Land, Harmen Klaassens, Janna Stavast, Jisse Dekkers, Joran Wind, Karlijn Ringnalda, Kelly Lentz, Klaske van Werven, Leoni Helsdingen, Lian Pilon, Mariëlle Bouma, Marlies Padberg, Meinte Dirksen, Moniek Uijtdehaage Monique Bons, Paula Feller-Kuiper, Paul Carabain, Raymond Wijnstra, Roelant van de Riet, Sharif Sharafeddine

Oplage 5000 exemplaren Druk Veldhuis Media - Raalte Fotografie Jasper Hof Fotografie Franciscus Gasthuis & Vlietland Shutterstock.com

Beeldmateriaal

Onderzoek doe je nooit alleen!

ForYou Media maakt voor verschillende (zorg)instellingen speciale uitgaven en heeft zich gespecialiseerd in het maken en distribueren van engaging content.

Afbeelding(en) gebruikt onder licentie van Shutterstock.com, (Beeldbank) Franciscus Gasthuis & Vlietland, Jasper Hof Fotografie en/of publicisten. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden met betrekking tot (foto)materiaal en teksten in dit magazine te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden.

Disclaimer

ForYou Media en Franciscus Gasthuis & Vlietland stellen zich niet verantwoordelijk voor de inhoud van de ingezonden redactie van publicisten en gedane uitspraken. Op de inhoud van dit magazine rust copyright. Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de ForYou Media. Aan de inhoud van deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. 05

de innovatie

‘Obesitaspatiënten beter screenen op hartritmestoornis’ Een deel van de mensen die lijden aan obesitas*, heeft ook nog eens te maken met atriumfibrilleren, de meest voorkomende hartritmestoornis. Bij Franciscus Gasthuis & Vlietland wordt onder de naam ‘AF-OBESE’ onderzoek gedaan hiernaar. Doel is dat voorkomen wordt dat er complicaties optreden van hartritmestoornissen die vaak onopgemerkt blijven.

Initiator van het onderzoek is cardioloog Bas van Dalen. Hij vertelt over de achtergronden van het onderzoek: ‘Sinds een aantal jaren doen wij vanuit de vakgroep Cardiologie onderzoek naar het vroegtijdig opsporen van hartafwijkingen. AF-OBESE is de volgende stap hierbij, waarbij we ons specifiek richten op de hartritmestoornis 'atriumfibrilleren' (AF). Atriumfibrilleren, dat ook wel ‘boezemfladderen’ wordt genoemd, komt veel voor bij obesitaspatiënten. Daarom is het logisch om het onderzoek te richten op deze patiëntengroep. Wij zien in het ziekenhuis veel patiënten met obesitas, wanneer ze komen voor bariatrische chirurgie: operaties die die tot doel hebben om het gewicht te verminderen.’

* Obesitas / ernstig overgewicht is een toenemend wereldwijd probleem. De helft van de volwassen Nederlanders lijdt aan overgewicht. Naar verwachting zal dit percentage blijven stijgen.

Het AF-OBESE onderzoek wordt uitgevoerd door promovenda Yaar Aga (rechts op de foto) van de vakgroep Cardiologie, onder begeleiding van copromotor Bas van Dalen (links op de foto).

de innovatie



Effecten op het hartritme

een belangrijke risicofactor

promovenda Yaar Aga van de vakgroep Cardiologie,

FACT CHECK

Langduriger screenen ‘Het probleem van atriumfibrilleren is dat deze aandoening vaak aanwezig is zonder merkbare symptomen. Desondanks kunnen de gevolgen ernstig zijn. De meest voorkomende zijn een beroerte en, wanneer atriumfibrilleren langere tijd onopgemerkt

Overgewicht komt

steeds vaker voor en is

voor de meest voorkomende hartritmestoornis: atriumfibrilleren.

Het AF-OBESE onderzoek wordt uitgevoerd door onder begeleiding van copromotor Bas van Dalen. Zij is op 1 juni begonnen met de voorbereidingen en

Yaar Aga

vertelt over haar werkzaamheden: ‘Op dit moment

blijft, hartfalen. Bij patiënten met een verhoogd risico

ben ik bezig met het includeren van 200 obesitas

op atriumfibrilleren, zoals obesitaspatiënten, wordt

patiënten, die in ons ziekenhuis in aanmerking komen

geadviseerd om te screenen op de aanwezigheid van

voor bariatrische chirurgie. Het gaat hierbij om

Wat is je achtergrond?

atriumfibrilleren. Dat screenen gebeurt tot nu toe

patiënten bij wie er nog geen hartritmestoornissen

‘Na mijn studie Geneeskunde wilde ik meteen promo-

door middel van het voelen van de pols. Het nadeel

zijn vastgesteld. Ze krijgen de plakker opgeplakt, en

veren binnen de cardiologie, echter ben ik toen eerst

van deze methode is dat die maar een momentop-

Drie methoden voor registratie

40 patiënten van deze groep, met het hoogste risico

begonnen met de eerste twee jaar van de klinische

name oplevert, en dat er dus mogelijk patiënten met

‘In de afgelopen jaren heeft eHealth* een grote vlucht

op hartritmestoornissen, krijgen ook nog eens de loop

opleiding tot cardioloog. Ik zag dat Bas iemand zocht

een hartritmestoornis gemist worden. Dat is niet

genomen, en daar willen we voor dit onderzoek dan

recorder geïmplanteerd. Ik zie alle patiënten, doe alle

voor zijn onderzoek en toen heb ik de knoop door-

wenselijk, en daarom willen we voor het onderzoek

ook gebruik van maken. We bekijken of nieuwe tech-

hartonderzoeken en verzamel de gegevens. Al met al

gehakt om de opleiding te pauzeren en toch te gaan

het hartritme van obesitaspatiënten gedurende

nologische toepassingen van waarde kunnen zijn bij

gaat het onderzoek een jaar duren en daarna herhaal

promoveren. Over drie jaar ga ik verder met mijn

een langere tijd registreren, met andere, nieuwe,

het screenen van patiënten met hartritmestoornissen.

ik het onderzoek, om erachter te komen wat de

opleiding tot cardioloog.’

methoden. Het onderzoek moet uitwijzen of dat een

Voor het gedurende langere tijd meten van het hartrit-

effecten van de gewichtsverminderende ingreep zijn

meerwaarde oplevert ten opzichte van de huidige

mestoornissen vormt het werken met ‘plakkers’ op dit

geweest op het hartritme.’

methode. Uiteindelijk willen we met de gegevens van

moment de gouden standaard. Bij deze methode krijgt

‘Ik sport graag, bijvoorbeeld hardlopen, en lees

de studie ook leren hoe wij de obesitaspatiënten

de patiënt een week lang een plakker op de links op de

graag boeken. Verder hou ik me bezig met yoga

met het hoogste risico op atriumfibrilleren zouden

borst, met daarop een holtermonitor, een draagbaar

kunnen identificeren.’

kastje dat elektrische signalen van het hart registreert. Na een week bekijken wij of er hartritmestoornissen zijn geweest. Een andere methode die we inzetten, en die eveneens gevalideerd is, is die met een

'We willen het hartritme gedurende een langere tijd registreren'

Wat doe je zoal in je vrije tijd?

en mindfulness.’

‘implantable loop recorder’. Hierbij wordt een soort klein USB-stickje onder de huid geplaatst, dat het hartritme registreert en waarvan de waarden automa-

Zorg verder verbeteren

tisch worden doorgestuurd naar het ziekenhuis.

‘Ik verwacht dat we bij een deel van de onderzoeks-

Het voordeel van deze methode is dat de patiënt

groep inderdaad atriumfibrilleren gaan vinden en dat er na de chirurgische ingreep een verbetering

Bas van Dalen

'Atriumfibrilleren is vaak aanwezig zonder merkbare symptomen'

onderzoek te doen, omdat obesitas een toenemend probleem is in de samenleving en omdat er niet eerder naar atriumfibrilleren is gekeken op een dergelijke manier. Het onderzoek dient echt een maatschappelijk belang, want met de uitkomsten kunnen

Wat is je achtergrond?

we de zorg voor obesitaspatiënten verder verbeteren.’

‘Ik ben sinds 2013 werkzaam in Franciscus

hiermee langdurig gemonitord kan worden. De derde

Gasthuis & Vlietland als cardioloog.’

methode die we gebruiken, is een polsband, verge-

Wat vind je het leukste aan je werk?

van de hartfunctie te zien is. Ik vind het leuk om dit

lijkbaar met een Smartwatch. Ook dit apparaat kan hartritmestoornissen detecteren. Met het AF-OBESE-

‘Het is een specialisatie waarbij je zowel de

onderzoek bekijken we welke van de drie methoden

diagnoses kunt stellen, als zelf ook de behande-

de beste is. Ikzelf heb het onderzoek opgezet, met

ling kunt uitvoeren. Het is weliswaar een vrij

subsidie van Franciscus Gasthuis & Vlietland. En er is

technisch vakgebied, omdat het vaak gaat over

een goede samenwerking met het Erasmus MC,

de mechanica van het hart, maar dat vind ik als

die zijn eigen kennis op dit gebied met ons deelt.’

* eHealth gaat over digitale toepassingen in de zorg: het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg.

Wist je dat? Met nieuwe technieken in de vorm van ‘wearables’, zoals smartwatches, kunnen thuis hartritmestoornissen vastgesteld worden. Onbekend is nog in hoeverre deze wearables bij mensen met overgewicht nuttig kunnen zijn voor het stellen van de diagnose ‘atriumfibrilleren’.

‘bètatype’ juist erg leuk.’

de promotie van ...

Magnetische schildwachtklierlokalisatie Bij een vroege diagnose van borstkanker wordt vaak een schildwachtklierbiopsie uitgevoerd om zo het risico op uitzaaiingen te bepalen. In tegenstelling tot de huidige standaardprocedure, met radioactief Technetium, lokaliseert Magtrace de schildwachtklier zonder gebruik te maken van medische isotopen met eenzelfde nauwkeurig resultaat. Een technologische stap vooruit, zodat chirurgen met vertrouwen hun operatie kunnen uitvoeren. En een enorme verbetering in de patiëntvriendelijkheid.

‘Aantonen of patiënten baat hebben bij het nieuwe zorgpad’ Reinier van Linschoten is artsonderzoeker Maag-, Darm- & Leverziekten in het Franciscus IBD Centrum en wordt begeleid door copromotoren Desirée Leemreis en Rachel West, beiden MDL-arts. We stelden hem enkele vragen over het doen van onderzoek binnen het ziekenhuis.

Franciscus IBD Centrum Het IBD Centrum van Franciscus Gasthuis & Vlietland is een erkend expertisecentrum, gespecialiseerd in onderzoek naar chronische darmontstekingen en de behandeling ervan. Voor meer informatie: www.franciscus.nl/ibd-centrum

www.sysmex.nl 11

de promotie van ...

Waar gaat je onderzoek over?

'Bedenk voordat je zo’n traject ingaat of je het écht wil doen'

‘Ik hou mij bezig met een onderzoek naar manieren om

Welke uitdagingen kom je tegen en hoe pak je die aan?

het zorgsysteem voor IBD-patiënten (kosten)effectief

‘Naast het opzetten van het onderzoek en de uitvoe-

in te richten. IBD is een chronische darmziekte, die veel

ring ervan heb je ook te maken met logistieke aspecten,

voorkomt en waar je je hele leven last van hebt.

want het onderzoek vindt plaats in 8 ziekenhuizen.

Je hebt medicatie nodig die bijwerkingen kunnen

Elk ziekenhuis heeft zijn eigen protocollen, werkwijzen,

hebben en de ziekte heeft invloed op je werk en vrije

formulieren, en manieren van omgaan met patiënten.

tijd. Nu zijn er zo’n twintig jaar geleden bepaalde medi-

De praktische uitvoering is dus een uitdaging, maar

cijnen (biologicals) op de markt gekomen, die weliswaar

daar ben ik mee vertrouwd geraakt. Daarnaast gaat

goed werken maar ook behoorlijk prijzig zijn.

het om een grote groep patiënten waarvoor op veel

Inmiddels zijn er meerdere varianten van deze

plekken data verzameld worden. Om dit bij elkaar te

Wat vind je het leukste aan je werk?

Na mijn studies Geneeskunde en Health Economics,

biologicals beschikbaar. We zien nu bij patiënten

krijgen, is een lastige klus. Om dit te realiseren heb ik

‘Mijn favoriete onderdelen van het doen van

Policy & Law ben ik gaan werken als arts-assistent

dat de effectiviteit van deze medicijnen in de

een computerprogramma geschreven om automatisch

onderzoek zijn het uitpuzzelen van het juiste studie-

bij de Interne Geneeskunde in Franciscus Gasthuis &

dagelijkse praktijk blijkt tegen te vallen en daarom

alle data bij elkaar te brengen.’

ontwerp en het analyseren van de data om tot het

Vlietland. In eerste instantie was ik niet van plan om

willen we weten of ze op een betere manier ingezet

antwoord te komen. Vooral de technische aspecten

te promoveren, omdat ik het gevoel had dat het vaak

kunnen worden. Doel daarbij is dat we onnodige

van het onderzoeksproces hebben mijn interesse.’

slechts als opstapje naar een opleidingsplek gebruikt

zorg proberen te voorkomen, en inzetten op effec-

werd. Toen ik hoorde over het onderzoeksonderwerp

tieve zorg. Deze aanpak wordt ‘waardegedreven

en ik de vraag kreeg of dat me wat leek, ben ik erover

zorg’ genoemd. Dit principe beoogt om zo efficiënt

gaan nadenken. Ik dacht: ‘Als ik ooit zou promoveren,

mogelijk de beste uitkomsten voor de patiënt

zou het er zó uit moeten zien!’ Ik ben inmiddels van

te realiseren.’

Kun je iets vertellen over je eigen achtergrond?

start gegaan en gelukkig voldoet de studie aan alles

In 2008 trad Franciscus Gasthuis & Vlietland toe tot de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ), ook wel de ‘eredivisie’ binnen de ziekenhuiszorg genoemd, met een voortdurende focus op leren, opleiden, innovatie en onderzoek.

wat ik eruit wil halen. Daarnaast heb ik ook de moge-

‘Om dit voor elkaar te krijgen, zijn wij bezig met

lijkheid gekregen om een onderzoekersmaster te

het implementeren van een zorgpad, oftewel een

volgen. Het bevalt me dan ook tot nu toe erg goed!’

protocol met praktische stappen, dat door alle

Hoe is het om in een STZ-ziekenhuis te promoveren?

deelnemende ziekenhuizen gehanteerd gaat worden.

‘Het fijne van het promoveren binnen een STZ-zieken-

Voordeel daarvan is dat het zorgpad gestoeld is op

huis vind ik de kleinschaligheid. Je kent de meeste

wetenschappelijke inzichten en dat artsen dus niet

mensen met wie je te maken krijgt en die je nodig hebt

steeds alle informatie bij elkaar hoeven te schrapen,

voor je onderzoek. Ik heb ook echt het idee dat er een

want alle kennis is dan gebundeld. Inmiddels ben

saamhorigheidsgevoel is. Ondanks de kleinschaligheid

ik al een eind gevorderd met het opzetten van het

is er in een STZ-ziekenhuis echter wel een focus op

onderzoek. Mijn onderzoek moet dus gaan aantonen

onderzoek, met goede ondersteuning van collega’s en

of patiënten baat hebben bij het nieuwe zorgpad.

mede-promovendi waar je mee kan sparren.’



FACT CHECK

Reinier van Linschoten

Wat is IBD?

De letters ‘IBD’ staan voor ‘Inflammatory

Bowel Disease’. Het gaat hierbij om patiënten

IBD-zorg gebundeld binnen BeterKeten, een samenwerking van acht ziekenhuizen binnen de regio Rijnmond, met als doel de kwaliteit van IBD-zorg te optimaliseren.

‘Ik ben keeper bij Hockeyclub Feijenoord, doe aan stijldansen, speel klassiek piano, hou van boeken lezen, en zet me daarnaast in als toezichthouder bij de commissie die het monumentale pand van mijn studentenvereniging beheert.’

Op 1 december ga ik van start met de metingen.

Heb je ten slotte nog tips voor aanstaande promovendi?

Aan het eind van het onderzoek moet blijken of het

‘Bedenk voordat je zo’n traject ingaat of je het écht

echt gewerkt heeft.’

wil doen. Het doen van promotieonderzoek kost je

met de chronische darmaandoening Crohn en colitis ulcerosa. Sinds 2016 is de kennis rond

Wat doe je in je vrije tijd?

minimaal 3 jaar, dus je moet wel weten wat je doel

Wist je dat... … 1 op de 200 mensen lijdt aan Crohn of colitis ulcerosa? (Bron: Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland)

is, anders wordt het een lange en zware tijd. Als je besluit om inderdaad te gaan promoveren, probeer dan ook met eigen ideeën te komen in plaats van alleen uit te voeren wat anderen hebben bedacht.

'Gelukkig hoef je het wiel niet zelf uit te vinden'

Daarmee zorg je ervoor dat het onderzoek echt van jou wordt. Dan haal je er nog meer plezier uit. En ten slotte: vraag om hulp. Alle onderzoekers lopen aan het begin tegen dezelfde dingen aan. Gelukkig hoef je het wiel niet zelf uit te vinden, dus vraag bijvoorbeeld collega’s en het Wetenschapsbureau om advies.’

Klachten door gordelroos Gordelroos wordt veroorzaakt door

'De blaasjes genezen meestal wel na een aantal weken, maar wat soms blijft hangen is de pijn'

‘Vrouwen verdragen vaak ook geen BH meer’ Iets met blaasjes en bij het woord ‘gordelroos’ rinkelt er ook wel een belletje, maar wat het precies is? Er is veel onwetendheid over het

Tekst: Tessa van Hoof (GSK) | Prod. oktober 2020 | NP-NL-SGX-ADVT-200007 | Mede mogelijk gemaakt door GSK

een infectie met het varicellazostervirus, dat ook waterpokken veroorzaakt. Na het doormaken van waterpokken blijft het virus in het lichaam achter, zonder actief te zijn. Als het virus later in het leven weer actief wordt (reactivatie), kan het gordelroos veroorzaken. Dit houdt in dat, wanneer het afweersysteem minder goed werkt, bijvoorbeeld door natuurlijke veroude-

Vaccinatiepoli

ring of door een ziekte, het virus weer actief

Sinds 2006 is er in Franciscus Gasthuis & Vlietland

kan worden en gordelroos veroorzaakt.

een Vaccinatiepoli. ‘Je hoeft geen patiënt in het ziekenhuis te zijn om hier vaccinaties te halen.’

Het begint met jeuk, tintelingen of een hevige,

Door het coronavirus (COVID-19) zag Van der Vliet

brandende of stekende pijn. Na enkele dagen

het aantal vaccinaties sterk dalen. Toch biedt deze tijd

verschijnen er blaasjes in groepjes op het

ook nieuwe kansen. ‘Bij vaccinaties op maat, buiten het

lichaam; meestal rond de buik of taille. Na 10

Rijksvaccinatieprogramma, zien we weer een toename.’

tot 14 dagen drogen de blaasjes in tot korstjes.

Het zijn vooral senioren die zich willen beschermen, ook mede door COVID-19. Zolang het woord ‘verplicht’

Gordelroos kan soms ernstige complica-

maar niet valt in de media, want dan gaan mensen

ties geven (bijvoorbeeld ontsteking van de

volgens Van der Vliet op hun achterste benen staan.

aangezichtszenuw). Nadat de symptomen zijn

Mensen kiezen bewust voor de vaccinaties die op de

verdwenen, kan iemand last houden van (zenuw)

Vaccinatiepoli worden geven. Volgens collega Quist is

pijn en tintelingen op de aangedane plek.

er voor gordelroos alleen nog werk aan de winkel.

Zie voor meer informatie: www.thuisarts.nl/gordelroos www.franciscus.nl/ specialisme/vaccinatiepoli

‘Ik zou zelf de vaccinatie wel willen hebben, maar ik Bron: RIVM

wist niet dat er een vaccin is. Als je het wil voorkomen, dan moeten mensen ook wel op de hoogte zijn.’

Verjaardagsborrel

Er zijn volgens Quist zelfs patiënten die daardoor

20 jaar geleden zag Quist op de pijnpoli voor het eerst

liever niet meer buiten komen. ‘Het is heel ingrijpend.’

de gevolgen van gordelroos. ‘De blaasjes genezen

De zenuwpijn kan worden behandeld op de pijnpoli,

meestal wel na een aantal weken, maar wat soms blijft

maar aan die behandelingen kleven ook nadelen of

hangen is de pijn, doordat de virusinfectie zenuwen

het werkt niet optimaal. ‘Je hoopt uiteindelijk dat de

heeft beschadigd. Er zijn natuurlijk wel ergere dingen,

natuur het overneemt en dat het geneest.’

Robert Jan Quist (links) en Marijke van der Vliet

virus dat 1 op de 4 mensen krijgt. Anesthesioloog en pijnspecialist

maar het wordt onderschat wat het is om die chro-

Robert Jan Quist en vaccinatieverpleegkundige Marijke van der Vliet

nische zenuwpijn te hebben.’ Van der Vliet vult aan:

Ondanks de gevolgen die het virus kan hebben,

‘Het wordt al snel afgedaan met ‘je krijgt het een keer

is een vaccin voor veel mensen ver weg. Van der Vliet

en dan gaat het weer over’.’ Op een verjaardagsborrel

merkt op: ‘Je bent gezond, je hebt niets en dan

praten over gordelroos is ook niet het gezelligste

moet je je laten vaccineren om erger te voorkomen.

onderwerp. ‘Het kan ook besmettelijk zijn, dus er zit

Dat is net een stap die veel mensen niet maken.’

Vrijwel iedereen krijgt in zijn jeugd waterpokken.

ook een soort schaamte bij’, aldus Van der Vliet. Quist

Het vaccin bestaat uit twee prikken en ook de kosten

Na ongeveer 10 dagen zijn er vaak geen ziektever-

raadt een bezoek aan de huisarts dan ook aan. ‘Die kan

van het vaccin zorgen voor een drempel. Vrijwel alle

schijnselen meer waar te nemen. Het virus dat deze

beoordelen of het inderdaad gordelroos is. Er is echter

verzekeraars vergoeden het vaccin niet. Van der Vliet:

huidaandoening vaak op jonge leeftijd veroorzaakt,

geen therapie die kan voorkomen dat het eventueel

‘Daar zit een probleem, want daardoor is het niet voor

verdwijnt echter nooit helemaal uit het lichaam.

overgaat in een chronische pijnsyndroom.’ En die

iedereen weggelegd. Daar zouden zorgverzekeraars

‘Het trekt zich terug in bepaalde delen van het

zenuwpijn kan ingrijpend zijn. Quist: ‘Het wil zeggen

iets aan kunnen doen.’ Van der Vliet zou het mooi

zenuwstelsel. De immuniteit of afweer neemt vervol-

dat je helemaal geen aanraking verdraagt op dat

vinden als er meer aandacht komt voor preventie in

gens heel geleidelijk af en na verloop van tijd kan het

gebied. Mensen dragen zo dun mogelijke kleding. Het

aanvullende verzekeringen. ‘Het lijkt mij logisch dat

virus weer opvlammen’, aldus Quist. Dat opvlammen

zit vaak op de borst, dus vrouwen verdragen

je dan zelf kan kiezen wat je aan preventie kunt

gebeurt bij een groot aantal 50-plussers of mensen

vaak ook geen BH meer. Als ze buiten lopen en hun

doen. Er zijn vaccins, ook de pneumokokken,

GSK

met onderliggend lijden, waardoor ze vatbaar zijn

kleding ‘klappert’, gaan ze ook weer door de grond.

die mensen veel leed kunnen besparen. De kosten

Van Asch van Wijckstraat 55H, 3811 LP Amersfoort • 033-2081100 • nl.gsk.com

voor een infectie.

Daar moeten ze dus ook rekening mee houden.’

houdt ze nu tegen.’

van Franciscus Gasthuis & Vlietland hopen dat mensen zich meer bewust worden van de gevolgen die gordelroos kan veroorzaken.

wetenschap in de praktijk

Het belang van verpleegkundig

onderzoek In Franciscus Gasthuis & Vlietland doen we

‘Verpleegkundig onderzoek is, net als onderzoek op

veel onderzoek om meer kennis op te doen

andere gebieden, óók wetenschappelijk onderzoek,

en betere behandelmethoden te ontwikkelen. Het uiteindelijke doel van wetenschappelijk onderzoek is om de zorg die we onze patiënten bieden steeds verder te verbeteren. Sinds enige tijd wordt ook steeds meer

maar dan toegespitst op verpleegkunde. Het is een vrije jonge tak van wetenschap, en als je er op internet op zoekt, zul je zien dat er weinig te vinden is op dat gebied. Maar verpleegkundig onderzoek is toch heel belangrijk, want met de uitkomsten kun je de zorg voor veel patiënten verbeteren. Je kunt allerlei kanten op met verpleegkundig onderzoek. Hoe kun je bijvoor-

onderzoek gedaan naar verpleegkundige zorg.

beeld een patiënt beter wassen? Hoe kun je een wond

De coördinatoren Zorgonderzoek, Elke Berger

zo goed mogelijk verzorgen? Dat zijn allemaal vragen

en Kristen Molendijk-van Nieuwenhuyzen, vertellen meer hierover.

die je kunt stellen en waar je onderzoek naar kunt doen, en met dit onderzoek willen we dan ook een brug slaan tussen wetenschap en de praktijk. Met de uitkomsten kan patiëntenzorg verbeterd worden.’

Onderzoekslijnen Kristen vervolgt: ‘Verpleegkundig onderzoek staat op dit moment nog in de kinderschoenen. Gelukkig is de functie van verpleegkundig onderzoeker sinds twee jaar verder geprofessionaliseerd, en ik heb afgelopen jaar samen met mijn collega Elke Berger twee onderzoekslijnen opgezet, ‘de oudere patiënt’ en ‘acute zorg’, omdat we de bestaande kennis en onderzoekservaring graag optimaal benutten en willen uitbreiden. Het is de

Verpleegkundig onderzoek is wetenschappelijk onderzoek, maar dan toegespitst op verpleegkunde.

bedoeling dat nieuw onderzoek hierop aansluit. Elke onderzoekslijn heeft een eigen coördinator. Als het gaat om acute zorg, is er een instrument ‘Early Warning Score’, oftewel EWS, dat een hulpmiddel is om vitaal bedreigde patiënten te kunnen herkennen. Verpleegkundigen scoren een patiënt daarbij op een aantal vitale parameters, zoals de hartslag. Als bepaalde waarden te hoog zijn, wordt de arts gewaarschuwd. Met het EWS-instrument kun je eventuele problemen sneller ondervangen.’ >>

samenwerking in de regio

wetenschap in de praktijk

'We willen een brug slaan tussen wetenschap en de praktijk van de verpleegkunde'

Elke Berger Wat is je achtergrond? ‘Een paar jaar na de inservice-opleiding Verpleegkunde-A heb ik de opleiding tot IC-verpleegkundige gevolgd. Na 10 jaar als IC-verpleegkundige

Haar collega Elke Berger, die ook werkzaam is als

te hebben gewerkt, ging het toch weer kriebelen

IC-verpleegkundige, vult aan: ‘Een aantal jaren geleden

en ben ik HBO-V gaan doen. Tijdens deze

is de EWS ingevoerd in het ziekenhuis. Daar hebben

opleiding begon mijn interesse voor onderzoek,

we een protocol voor, maar het is nuttig om te kijken

waarna ik Verplegingswetenschap heb gestu-

of bepaalde acties verder verbeterd kunnen worden.

deerd aan de Universiteit van Utrecht.’

Wij houden ons ook bezig met het begeleiden van verpleegkundestudenten aan het HBO, zodat zij hun

Wat vind je het leukste aan je werk?

competenties optimaal kunnen inzetten. Zij voeren

‘In mijn werk begeleid ik samen met mijn collega’s

de onderzoeken op verschillende afdelingen uit, zodat

studenten, verpleegkundigen en verpleegkundig

wij uiteindelijk de data kunnen samenvoegen en naar

specialisten bij het uitvoeren van onderzoek.

aanleiding hiervan een aanbeveling kunnen doen of

Daarnaast werk ik ook als verpleegkundige op de

een vervolgonderzoek kunnen opzetten.’

IC. Juist deze combinatie met de praktijk vind ik

Toekomstbestendige zorg

De neus die het coronavirus kan ruiken >>

e-Nose

het leukst omdat die voor afwisseling zorgt en mij op nieuwe ideeën brengt voor onderzoek.’

Kristen: ‘De onderzoekslijn ‘toekomstbestendige zorg’ is nieuw. Een van de onderzoeken die binnen deze lijn vallen, is de studie naar de verpleegkundige rapportage. Op dit moment worden er op de afdelingen verschillende manieren van rapportage toegepast. Dat kan verwarrend zijn voor verpleegkundigen; zeker als zij ook op verschillende afdelingen werken. Er is veel variatie tussen afdelingen in de wijze van rapporteren, maar ook in de ervaringen ten aanzien van de gebruikte methodieken. Ruim twee derde van

Kristen van Nieuwenhuyzen

de verpleegkundigen vindt dat de huidige manier van rapporteren verbeterd moet worden, maar de oplossing lijkt niet alleen te liggen bij het kiezen van een andere methode. Zo is er ook behoefte aan meer duidelijke afspraken of protocollen waar iedereen

Wat is je achtergrond?

zich aan houdt, meer eenduidigheid binnen de orga-

‘Ik heb Cultuurwetenschappen gestudeerd en

nisatie, en een structuur die door het elektronisch

HBO Verpleegkunde. Momenteel zit ik in de

dossier (HIX) wordt ondersteund door middel van

afrondende fase van de studie Verplegingsweten-

passende sjablonen.

schappen (MSc).’

De volgende stap is zoeken naar een passende

methodiek die op alle verpleegafdelingen binnen het

Wat vind je het leukste aan je werk?

ziekenhuis toegepast kan worden, waarbij rekening

‘Het leuke aan mijn werk is dat het divers is. Ik

gehouden wordt met de verschillende patiënten

kan zelf creëren en anderen helpen, en ik leer nog

categorieën en voorkeuren van een afdeling.’ 

iedere dag.’

samenwerking in de regio

Als er bij iemand een vermoeden op het coronavirus (COVID-19) is, is er snelle duidelijkheid gewenst. Dat is niet alleen van belang voor de persoon om wie het gaat, maar ook voor zorgmedewerkers, wanneer de persoon daar is beland met bepaalde ernstige klachten.

Nieuwe toepassing Longarts Hans in ’t Veen van het Franciscus Astma, COPD & Allegie Centrum verantwoordelijk voor dit onderzoek, waarbij hij samenwerkt met research verpleegkundige Simone Mulder. Hans: ‘De e-Nose bestaat al een aantal jaren en wordt gebruikt voor andere toepassingen, zoals het detecteren van astma, maar ook van influenza. Wij denken nu dat in uitgeademde lucht ook corona gemeten kan worden. Omdat er sinds de uitbraak van de coronapandemie

'Het lijkt alsof het apparaat inderdaad behoorlijk goed corona kan ontdekken'

een grote vraag is naar snelle en betrouwbare tests, gaan we de toepassingsmogelijkheden van de e-Nose Op dit moment is Franciscus Gasthuis & Vlietland,

dus uitbreiden. Omdat de nood hoog is, rollen we

samen met LUMC en GGD Amsterdam, bezig met

het gebruik van het apparaat hiervoor uit, terwijl we

een onderzoek naar het opsporen van (COVID-

tegelijkertijd onderzoeken of het bij een verdenking

19) met behulp van de ‘e-Nose’, een apparaat met

op corona doet wat het zou moeten doen. Normaal

een elektronische ‘neus’. Onderzocht wordt of dit

zou deze nieuwe toepassing eerst gedurende langere

apparaat, dat iemands uitgeademde lucht analyseert,

tijd getest worden, maar op dit moment is snelheid

daarvoor geschikt is.

van belang.’

Het onderzoek is een samenwerking met het LUMC.

De e-Nose

Hans: ‘Wij zijn erbij betrokken omdat we al langer met het apparaat werken en het grootste deel van de

Hoe werkt de e-Nose?

onderzoeksgroep bij ons komt. De te onderzoeken Het ziekenhuis onderzoekt of het coronavirus in de

personen laten we blazen in de e-Nose en bij een

De lucht die we uitademen, bevat allerlei moleculen die uit ons lichaam

uitademingslucht te bepalen, of beter gezegd ‘te ruiken’ is.

negatieve uitslag komt er geen vervolgonderzoek.

komen. Sommige moleculen zijn alleen aanwezig in de adem van mensen

De e-Nose wordt al toegepast bij het opsporen van

Is er een positieve uitslag, dan is er alsnog een test

met een bepaalde ziekte. Uitgeademde lucht van zieke mensen is dus

het griepvirus en bepaalde bacteriën. Deze e-Nose kan

met de wattenstaafjes. Dat is op dit moment toch

anders dan die van gezonde mensen. De menselijke neus kan het verschil

mogelijk meer worden ingezet als diagnostisch hulpmiddel

de ‘gouden standaard’ bij het testen op het corona-

meestal niet ruiken, maar de e-Nose kan dit wél. Het apparaat werkt

in de toekomst.

virus (COVID-19). De e-Nose wordt na elk gebruik

daarbij net als onze neus, want het kan moleculen in lucht onderscheiden.

trouwens goed schoongemaakt.’

Allerlei locaties ‘Als de e-Nose inderdaad een goed instrument

Grote voordelen

blijkt te zijn om corona mee vast te stellen, kan het

In het Franciscus Astma, COPD & Allergie

apparaat op allerlei plekken gebruikt worden. Natuur-

Centrum kijken wij samen met de patiënt hoe

‘De e-Nose heeft een aantal grote voordelen ten

lijk in het ziekenhuis, waar bijvoorbeeld op de afdeling

we de ziekte onder controle kunnen houden.

opzichte van andere instrumenten om het coronavirus

Spoedeisende Hulp een snelle diagnose gewenst is,

In het topklinische expertisecentrum ligt de

(COVID-19) mee op te sporen. Het grootste voordeel

maar ook daarbuiten. Je zou de e-Nose bijvoorbeeld

focus op snelle diagnostiek.

is dat het apparaat écht snel werkt: binnen een minuut

in de GGD-teststraten kunnen gebruiken, maar ook

is er een uitslag. Dat betekent dat iemand niet lang

bij evenementen waar veel mensen op afkomen.’

www.franciscus.nl/astma-copd-allergie-centrum

hoeft te wachten totdat de uitslag bekend is. Verder is

Voor meer informatie:

deze methode niet belastend voor de persoon die er

Hans besluit: ‘We zijn nu al enkele maanden bezig

gebruik van maakt. Die hoeft namelijk alleen maar in

met het onderzoek, en het lijkt alsof het apparaat

het mondstuk te blazen. De methode is dus ook niet

inderdaad behoorlijk goed corona kan ontdekken.

pijnlijk. En ten slotte werkt het apparaat zelfstandig;

Het lijkt zó veelbelovend, dat we het gelijk geïmple-

er komen dus geen andere apparaten aan te pas.’

menteerd hebben.’

Franciscus Astma, COPD en Allergie Centrum is een topklinisch expertisecentrum met continue focus op onderzoek, opleiden en innovatie.

teamwork

Werken met iets wat niet perfect is

In maart 2020 liepen de besmettingen met het coronavirus (COVID-19) in rap tempo op. De IC-afdelingen kwamen steeds voller te liggen en Nederland kwam langzaam tot stilstand. In het ziekenhuis ontstond een probleem: hoe kunnen mensen effectief getest worden op het virus? Welke test is hiervoor het meest geschikt en hoe kunnen foutmarges zo klein mogelijk gemaakt worden, zodat ieder besmet persoon ontdekt wordt? ANIOS Spoedeisende Hulp Joep Hermans, AIOS Klinische Chemie Joost Groen en SEH-arts Vanessa Brown bundelden hun kennis om vast te stellen wat in crisistijd de beste manier is om te testen.

‘RT-PCR’ staat voor ‘reverse transcription polymerase chain reaction’. RT-PCR meet genetisch materiaal van een virus, waardoor het getypeerd kan worden.

Het coronavirus (COVID-19) was in maart zich pas

Een kijkje in het verleden

net aan het verspreiden in Nederland, maar wist in

Het was duidelijk: er was meer informatie nodig om

korte tijd veel mensen te besmetten. Er kwamen

mensen goed te kunnen behandelen. Egon Zwets,

steeds meer mensen in het ziekenhuis met klachten.

SEH-arts, vroeg vanuit de werkgroep om onderzoek

In het ziekenhuis waren twee beschikbare tests: de

te doen naar de effectiviteit van verschillende test-

RT-PCR-test, de bekende test met het wattenstaafje,

methodes. In samenwerking met arts spoedeisende

en een CT-scan. Er was in het begin nog veel ondui-

hulp Vanessa Brown zette Joep Hermans vervolgens

delijk. Hoe werkte het virus precies en hoe kon het

het onderzoek op. Het doel was om vast te stellen

virus gedetecteerd worden? Er was wel kennis over

hoe nuttig de CT-scan was om te testen op aanwezig-

vergelijkbare virussen. De tests bleken alleen niet

heid van het coronavirus, bij aanvang van patiënten in

feilloos; het kon dus voorkomen dat een besmet

het ziekenhuis. >>

persoon een negatieve testuitslag kreeg, of een nietbesmet persoon juist wel een positieve uitslag kreeg.

teamwork

‘We begonnen door te kijken naar het verleden,’ zegt Joep. ‘Wat was er al bekend over dit coronavirus en eerdere, vergelijkbare virussen? Toen het coronavirus zich begon te verspreiden in China, werd daar bijvoorbeeld ontdekt dat COVID-patiënten bepaalde afwijkingen lieten zien op een CT-scan. Daarom

'Eigenlijk bestond alles al, het was aan ons om de verbanden te vinden.'

Samenwerken tijdens een pandemie Het onderzoek vond plaats tijdens de pandemie zelf. Dat betekende dat het niet zoals gewoonlijk ging. Toch was het geen obstakel, vertelt Joep. ‘Ik heb het als heel bijzonder ervaren. Het was een

begon Franciscus Gasthuis & Vlietland met het

Het ziekenhuis was volledig verbouwd en de triag

inzetten van een CT-scan in de triage van patiënten.’

tent stond heel snel. Zonder Vanessa en Joost had ik het niet kunnen doen. Daarnaast werden we enorm

Wat is je achtergrond?

Wanneer iemand in het ziekenhuis behandeld moest

Omdat alle mogelijk besmette mensen beide testen

geholpen door radioloog Jaap van Werkhoven,

‘Ik ben in 2018 afgestudeerd in geneeskunde.

worden vanwege een mogelijke besmetting met

al kregen, kon het onderzoek snel uitgevoerd worden.

medisch microbioloog David Ong, longarts Wessel

Vervolgens heb ik gewerkt op de afdeling spoed-

het virus, kreeg diegene - indien de gezondheid het

‘De informatie die wij hiervoor nodig hadden, werd

Hanselaar, wetenschapscoördinator Bianca Boxma–

eisende hulp van het Bravis ziekenhuis in Bergen

toeliet - zowel een RT-PCR-test als een CT-scan.

al verzameld. Eigenlijk bestond alles al,’ vertelt Joep

de Klerk, klinisch chemicus Lenneke Waals-Prinzen

op Zoom. In september 2019 ben ik begonnen bij

‘De RT-PCR-test was en is de gouden standaard

Hermans. ‘Het was nog aan ons om de verbanden

en SEH-arts Egon Zwets.

Franciscus Gasthuis & Vlietland als ANIOS SEH, en

bij het testen. De test moet daarvoor wel herhaald

te vinden.’

worden. Dat was toen, door materiaalgebrek en

sinds augustus 2020 werk ik als arts-assistent op de De samenwerking ging supervlot. Vanessa had veel

intensive care. Ik ben inmiddels aangenomen op de

tijdsdruk, moeilijk om altijd te doen. Het onderzoek

Testen zonder testen

contacten in het ziekenhuis en kon als supervisor

opleiding tot arts spoedeisende hulp: vanaf 2021 ben

naar het testresultaat kostte toen nog veel tijd en

Er waren heel veel gegevens genoteerd van mensen

het onderzoek overzien. Joost kon meedenken met

ik dus AIOS SEH in het Albert Schweitzer Ziekenhuis

het was nog onbekend hoe betrouwbaar de uitslag

die positief waren getest op het virus. Van de uitslag,

het onderzoek en de analyses doen. Door deze

in Dordrecht.’

precies was.’ Vanessa en Joep hebben hun onderzoek

de klachten en hoe lang iemand al klachten had tot

samenwerking was het mogelijk om het onderzoek in

vervolgens gericht op de CT-scan: kan deze los

bijvoorbeeld het gehalte van een eiwit, ferritine, dat

slechts twee maanden uit te voeren.’ Het verliep dan

van een eenmalige RT-PCR-test (normaal wordt

bij coronapatiënten verhoogd bleek te zijn. Joost

ook veel sneller dan onderzoeken meestal duren.

deze herhaald) ook nauwkeurig genoeg een

Groen, die werkt op het klinisch chemisch lab waar

‘Een onderzoek van deze grootte duurt normaal ruim

Wat vond je het leukste aspect van het onderzoek?

besmetting vaststellen?

lichaamseigen stoffen zoals ferritine getest worden,

een jaar. Nu was er alleen acuut behoefte aan de

‘Ik heb ervaren dat onderzoek echt interessant kan

raakte toen ook betrokken bij het onderzoek.

informatie. Het ging sneller door alle commissies,

zijn: zowel het opzetten, het plannen als het vinden

Joost gebruikte de gegevens om een machine learning

iedereen reageerde sneller en er kwamen samen

van toepasbare kennis. We hebben iets gemaakt

model te maken als toevoeging op de CT-scan, om de

werkingen tot stand tussen mensen die normaal

dat uiteindelijk binnen de kliniek te gebruiken is.

testuitslag nog nauwkeuriger te maken.

weinig samenwerkten.’

Zo hebben wij een bijdrage kunnen leveren aan de zorg in Franciscus Gasthuis & Vlietland.’

Een machine learning model is een vorm van kunst-

Joost Groen

matige intelligentie. Je voedt het programma data

Joost werkte voornamelijk vanuit huis. ‘Ik ben dat

om deze te trainen, waarna deze zelf op basis van de

nooit gewend geweest,’ lacht hij. ‘Ik zat ineens

kennis conclusies kan trekken. Iemand die bijvoor-

dagelijks op de kamer van mijn dochter achter de

beeld in het ziekenhuis komt met griepklachten, zou

computer. Toch verliep de samenwerking heel goed.

die besmet zijn? Op basis van de specifieke klachten,

We waren veel aan het videobellen over hoe we

duur van de klachten en de CT-uitslag en laboratori-

ervoor stonden. Er werd bovendien al op meerdere

umtesten kan het model zelf een oordeel vellen.

plekken data verzameld die wij nodig hadden.

En hoe meer informatie het model krijgt, hoe nauw-

Iedereen was eigenlijk onafhankelijk van elkaar al

keuriger deze wordt.

bezig met hetzelfde idee. Toen we de CT-data nodig hadden van de spoedeisende hulp, kon de radioloog

Waar ben je trots op?

‘We zijn eerst gaan vaststellen wat factoren waren die vaak voorkwamen bij coronapatiënten,’ vertelt

die hierdoor snel aanleveren.’

Joost. ‘De kracht hiervan was dat er zo veel infor-

Wat was het resultaat?

‘Hoe we met zoveel specialisten heel harmonieus

matie al was verzameld door onze collega’s in het

De gegevens zelf lieten al duidelijke resultaten zien.

samen hebben kunnen werken. Normaal gesproken

ziekenhuis. Op basis van die beschikbare gegevens

Ze herkenden klachten die vaak voorkwamen en nu

zit iedereen toch wel in een eigen hokje. Nu vielen

en de CT-scan uitslagen heb ik een predictiemodel

bekend zijn als klachten behorend bij het coronavirus:

deze hokjes weg, aangezien er een crisis was. Je kon

gemaakt waar de uitslag van de CT-scan in verwerkt

hoesten, koorts, spierpijn en het verlies van smaak

zo beter met elkaar optrekken. De barrières vielen

zat, in combinatie met andere factoren. We zijn

en geur. Ze zagen ook dat het zuurstofpercentage in

weg, omdat iedereen een maatschappelijk gevoel van

hierna gaan kijken in hoeverre deze test kan onder-

het bloed vaak laag was, terwijl het ijzerpercentage

urgentie had.’

steunen in het vaststellen van de aanwezigheid van

juist hoger lag, iets wat gebeurt wanneer mensen een

het virus. Dat bleek effectief.’

ontsteking hebben. >>

Joep Hermans

nieuwe situatie, maar iedereen was heel flexibel.

'Door deze samenwerking was het mogelijk om het onderzoek in slechts twee maanden uit te voeren in plaats van een jaar'

teamwork

'We weten dat de test goed werkt, maar niet perfect is'

‘We testen liever te veel dan te weinig’

Het predictiemodel bleek het testpercentage te kunnen verbeteren naar 92%. ‘Waar het model vooral goed in bleek,’ vertelt Joost, ‘is om andere oorzaken van de klachten te onderscheiden. Iemand kon bijvoorbeeld een longontsteking hebben en op de CT-scan een positieve uitslag krijgen, die door het

De CT-scan bleek in 89% van de gevallen een juiste

predictiemodel juist negatief bleek te zijn omdat de

uitslag te geven. Dat percentage lijkt hoog, maar

longontsteking niet door COVID-19 kwam.

Joep geeft aan dat de marge nog te groot is. ‘Indien we puur uit zouden gaan van de CT-scan

Een kijkje in de toekomst

zouden we patiënten met een negatieve scan,

De CT-scan wordt inmiddels niet meer gebruikt.

waarvan we dus niet weten dat deze patiënten toch

De herhaalde PCR-test heeft voor nu de voorkeur,

besmet zijn, op de normale verpleegafdeling leggen

zolang er voldoende test materiaal en testcapaciteit

Afgelopen mei heeft Argos Zorggroep meegedaan aan een onderzoek

Opgelucht

met het risico dat zij daar dan anderen zouden

is en er genoeg tijd is om te testen ondanks grootte patiëntenstromen. Het onderzoek heeft toch nuttige

rond het coronavirus (COVID-19). Dit onderzoek, geïnitieerd door het

Shelley vervolgt: ‘In de eerste week van mei werden

besmetten. Van de 100 mensen werden er zo 11 niet ontdekt. Andersom geldt ook: mensen kunnen een

resultaten opgeleverd voor de toekomst. Joost:

bed op de COVID-afdeling krijgen, waar de bedden

‘De kennis is er. Het protocol ligt klaar. Mocht het

in Hoogvliet. Shelley van Oosterhout, als specialist ouderengeneeskunde

schaars waren, terwijl diegene niet is besmet.’

aantal besmettingen weer rap oplopen, dan kan het

verbonden aan Argos Zorggroep in Meeuwenhof, vertelt erover.

weer ingezet worden.’ Joep: ‘We weten dat de test

ministerie van VWS en het Amsterdam UMC, vond plaats in Meeuwenhof

alle 140 bewoners en alle zorgmedewerkers getest op corona. Dat was een drukte van jewelste bij het verpleeghuis in de hiervoor speciaal opgezette teststraat. Ook moesten er vragenlijsten worden ingevuld over de coronagerelateerde gezondheidsklachten

goed werkt, maar niet perfect is. Het is mooi dat we

‘We werden samen met twee andere verpleeghuizen

zoals hoesten, verkoudheid, misselijkheid en diarree,

een model in combinatie met de CT-scan hebben

geselecteerd voor dit onderzoek, waarbij het draaide

maar ook aspecifieke klachten als buikpijn en sufheid.

kunnen maken. Indien er in de toekomst opnieuw

om het ‘asymptomatisch dragerschap’ van corona.

In de tweede week van mei werd iedereen opnieuw

sprake is van te weinig PCR testcapaciteit of grote

Centraal stond de vraag in hoeverre bewoners van

getest en werden de vragenlijsten wederom ingevuld.

patiëntenstromen en er weer voor CT gekozen zou

verpleeghuizen én de zorgmedewerkers anderen

Gebleken is dat na de eerste testronde één bewoner

moeten worden als ‘best alternative’, dan hebben

konden besmetten zonder dat ze coronagerelateerde

corona had en later ook klachten ontwikkelde.

wij een toevoeging bedacht als aanvulling op deze

klachten hadden. Daar was tot dan toe weinig over

Na de tweede testronde bleken nog een bewoner

CT waardoor deze nog nauwkeuriger is. In tijden van

bekend. We konden meedoen aan het onderzoek

en een zorgmedewerker positief getest te zijn, die

omdat er in Meeuwenhof al eerder een positief

geen klachten hadden of ontwikkelden. Natuurlijk

geteste bewoner was geweest.’

waren we opgelucht dat het aantal coronagevallen

crisis moet je soms kunnen werken met iets wat niet perfect is. Wij hebben dat nu perfecter gemaakt.’ 

specialist ouderengeneeskunde Shelley van Oosterhout

binnen ons verpleeghuis beperkt bleef, maar we

Vragenlijsten

waren ook trots dat het eerste coronageval niet geleid heeft tot een grotere uitbraak. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat we de positief geteste

Shelley: ‘Het correct invullen van de vragenlijsten was geen gemakke-

personen snel in quarantaine hebben geplaatst in een

lijke opgave. Een groot deel van onze bewoners heeft dementie of een

ander huis, en ook dat we in korte tijd iedereen twee

cognitieve stoornis, en heeft moeite met het onderkennen of aangeven

keer hebben getest.’

van bepaalde klachten. Ook voor zorgmedewerkers bleek het lastig. Het verantwoordelijkheidsgevoel is groot en klagen over de eigen gezond-

Alert zijn

heid, zeker als het milde klachten betreft, is moeilijk. Dit is en blijft zowel

‘Onderzoek heeft bevestigd dat het belangrijk is om

voor het onderzoek als de dagelijkse praktijk een uitdaging.’

heel alert te zijn, bij milde klachten, of bij klachten die aspecifiek voor COVID-19 zijn. Zeker bij onze zeer kwetsbare bewoners, waarbij die, zoals we weten, heel grote gevolgen kunnen hebben. Daarom geldt binnen Argos Zorggroep een strikt testbeleid.

Argos Zorggroep

We testen liever te veel dan te weinig.’

Voorberghlaan 35, 3123 AX Schiedam • 010-4278199 info@argoszorggroep.nl • www.argoszorggroep.nl

Deze tekst is tot stand gekomen tijdens de eerste ‘coronagolf’. De medewerkers van Argos Zorggroep nemen de lessen die ze in deze periode hebben geleerd, mee in de huidige en toekomstige periode.

Je astma of allergie onder controle



FACT CHECK

De belangrijkste allergenen

De meest voorkomende allergenen zijn gras, berk, ambrosia en huisstofmijt. Dit is waar ALK zich vooral op focust. ALK investeert daarom jaarlijks een deel van de inkomsten in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen om allergieën te behandelen.

De huidige coronapandemie bracht Nederland tot stilstand. De natuur bleef alleen haar gang gaan. De bloemen, grassen en bomen begonnen volop in bloei te staan. Hooikoortspatiënten kwamen zo in een lastig parket te zitten. Niesend en hoestend naar het werk, steeds maar weer zakdoekjes tevoorschijn halen om de neus te snuiten. Na iedere niesbui keek je toch weer om je heen. Zou iemand het gezien hebben?

‘Niesschaamte’ was voor veel hooikoortspatiënten aan

Lichamelijke factoren

Immunotherapie tegen allergieën

de orde van de dag. Onder patiënten zelf was

Dr. ir. Jasper Kappen, longarts in Franciscus Gasthuis &

Mensen die last hebben van astma of kampen met

er echter weinig verwarring of ze besmet waren of niet.

Vlietland, vertelt dat ook lichamelijke factoren astma

hevige allergieklachten zullen dit vaak onder controle

Veel hooikoortspatiënten kennen hun klachten goed.

kunnen beïnvloeden of verslechteren, zoals stress,

proberen te krijgen met antihistaminica zoals het

Die hebben namelijk veel impact op hun kwaliteit

overgewicht en je conditie. ‘Bij astma verschillen de

vrij verkrijgbare loratadine of cetirizine, of een

van leven, vertelt dr. Gert-Jan Braunstahl, longarts

klachten per persoon. De ernst van de astma wordt

ander medicijn op recept. Astmapatiënten hebben

in Franciscus Gasthuis & Vlietland. ‘Je krijgt last van

bepaald door de mate waarop je het onder controle

vaak een puffer met medicijnen om acuut een aanval

gebruikelijke allergieklachten als irritatie, ademhalings-

kunt krijgen. Als je veel last hebt van je astma, kan het

te kunnen verlichten. Dit wordt vaak gecombineerd

klachten en jeukende ogen. Het kan ook voorkomen

nuttig zijn om factoren die astma beïnvloeden te verbe-

met een ontstekingsremmer als corticosteroïden

dat je minder goed presteert en je je slechter kunt

teren.’ Allergieën kunnen ook de astma verergeren,

om de astma algeheel onder controle te kunnen

concentreren. Vooral de vermoeidheid wordt onder-

vertelt Gert-Jan. ‘Allergenen kunnen een astma-aanval

krijgen. Een behandeling die steeds vaker gebruikt

schat: zowel de allergie zelf als de tabletten tegen de

uitlokken. De neus raakt verstopt, waardoor allergenen

wordt bij behandeling van de bovenste luchtwegen

allergie kunnen uitputtend werken.’

vervolgens direct in de longen terecht komen. Zeker bij

is immunotherapie. ‘Immunotherapie is voor

huisstofmijt is bijvoorbeeld een sterke relatie te zien

sommige patiënten een goede behandeling

tussen allergie en astmaklachten.’

voor hun allergieën,’ zegt Jasper. ‘Het maakt de

ALK-Abelló is specialist op het gebied van allergeen-immunotherapie.

allergieklachten minder en kan een rol spelen

Deze behandeling zorgt ervoor dat de onderliggende oorzaak van de

bij de controle van astma. Het is hierbij goed om

allergie wordt aangepakt, waardoor de symptomen ook verminderen.

te bekijken of er een relatie is tussen klachten

ALK-Abelló zet zich zo wereldwijd in om de levenskwaliteit van allergie patiënten te verbeteren en hun klachten onder controle te krijgen.

Immunotherapie wordt steeds vaker gebruikt bij de behandeling van de bovenste luchtwegen Astma

Behandeling van onderste én bovenste luchtwegen

Over ALK-Abelló

Jasper heeft gewerkt aan de nieuwe richtlijn voor

en gevoeligheid voor allergenen. Niet alle allergieën

Hooikoorts heeft vooral invloed op de hogere

behandeling van respiratoire allergie. Hierin wordt

leveren namelijk klachten op. Wanneer je last hebt

luchtwegen: de neus, mond en keel. Je kunt door

genoemd dat de consensus onder artsen is dat

van astma in het najaar, maar allergisch bent voor

Deze uiting is tot stand gekomen in samenwerking met ALK-Abelló

allergie moeite krijgen met je ademhaling, een klacht

behandeling van de hogere luchtwegen, die dus door

allergenen die vaak in het voorjaar voorkomen,

2020-10ACTNL-04 (15-10-2020)

gerelateerd aan astma. Astma komt juist door een

allergieën worden aangetast, ook nuttig kan zijn bij de

heeft immunotherapie geen invloed op de astma.’

ontsteking in de onderste luchtwegen. Het verloop is

behandeling van astma. Hoewel het literatuuronder-

Ook Gert-Jan kijkt positief tegen deze behandelvorm

heel anders dan hooikoorts. Gert-Jan vertelt dat de

zoek deze vondst niet ondersteunde, bleek uit patho-

aan. ‘Uit studies is gebleken dat het effectief is.

aandoening afhankelijk is van prikkels. ‘Mensen kunnen

fysiologische studie (onderzoek van zieke organen)

Na de behandeling met immunotherapie heeft

zich minder goed inspannen. Bij een lachbui of hevige

wel dat inflammatie van de bovenste luchtwegen

men vaak minder last van de allergie dan wanneer

emoties kunnen zij ook kortademig worden. Het kan

een verband heeft met inflammatie van de onderste

mensen veelvuldig tabletten slikken tegen de

ook optreden bij bijvoorbeeld luchtvervuiling.’

luchtwegen. Dit maakt behandeling van de bovenste

klachten van hun allergie. Ik denk dat het een

Dat maakt astma ingrijpender dan hooikoorts.

luchtwegen ook belangrijk bij astma.

gunstige ontwikkeling is.’

Neem voor meer informatie contact met ons op: ALK-Abelló

Transistorstraat 25, 1322 CK Almere • 036-5397840 • infonl@alk.net • www.alk.net

onderzoek

Kijken hoe anderen het doen Als het gaat om het verbeteren van de zorg voor een bepaalde patiëntengroep, kan het in een aantal gevallen lonen om eens te kijken bij andere afdelingen. Dat gebeurt op dit moment bijvoorbeeld bij Franciscus Obesitas Centrum, waar patiënten met obesitas worden behandeld.



FACT CHECK

Patiënten met morbide

obesitas (oftewel ‘ernstig

overgewicht’) hebben een BMI van 40 of hoger, terwijl die voor mensen met een normaal gewicht tussen de 18,5 en 25 ligt.

Judith ’t Hart, arts-onderzoeker Chirurgie in Franciscus Gasthuis & Vlietland: ‘Een ‘gastric sleeve’operatie, waarbij de maag wordt verkleind, is één van de meest voorkomende bariatrische operaties voor patiënten met morbide obesitas. Een mogelijke ernstige complicatie op de korte termijn bij zo’n operatie is een nabloeding en die kan in het uiterste geval leiden tot een nieuwe operatie. In dat geval blijft de patiënt langer opgenomen in het ziekenhuis en zal het herstel ook langer duren. Wij streven ernaar dat alle patiënten zo goed en veilig mogelijk herstellen na een bariatrische operatie. Momenteel zijn we bezig met een onderzoek om te kijken of we met het toedienen van tranexaminezuur (medicatie) de kans op na een nabloeding kunnen verkleinen. Zo hopen we het huidige protocol te kunnen verbeteren.’

'Wij streven ernaar dat alle patiënten zo goed en veilig mogelijk herstellen na een bariatrische operatie'

Effectief medicijn Julíe Wijnand, physician assistant Bariatrische Chirurgie, is betrokken bij dit onderzoek op het gebied van de logistiek en de coördinatie. ‘We zagen dat het middel tranexaminezuur, een goedkoop en veilig medicijn, succesvol gebruikt wordt binnen de specialismen Cardiologie en Urologie. Het gebruik van dit medicijn na een operatie leidt daar tot minder nabloedingen. We wisten dus dit middel daar een goed effect had en vroegen ons af of het ook een positief effect zou hebben bij bariatrische operaties. Ook vroegen we ons af of het al toedienen tijdens de operatie in plaats van erna een positief effect zou hebben. Om antwoord te krijgen op deze twee vragen, hebben we de PATAS-trial opgezet. ‘PATAS’ staat voor ‘Peroperative Administration of Tranexamic Acid in Sleeve Gastrectomies’.’ >>

onderzoek

patiëntenadviesraad

Meedenken over wetenschap

onderzoek

Judith ’t Hart Wat is je achtergrond? ‘Tijdens mijn studie Geneeskunde heb ik mijn masteronderzoek gedaan bij de vakgroep Plastische Chirurgie. Ik wilde toen plastisch chirurg

Als topklinisch ziekenhuis is één van onze

worden, maar na een jaar werkervaring bij de

pijlers het doen van (wetenschappelijk)

Chirurgie was ik helemaal om en nu wil ik graag chirurg worden, de vacature voor het promotie-

100 patiënten Judith: ‘Op 1 juni zijn we begonnen met het

in Franciscus Gasthuis & Vlietland? Meld u nu aan! onderzoek. Het opzetten van onderzoeken

traject met onder andere de PATAS-trial, die ik

en de uitvoering ervan zijn ingewikkeld

mag gaan leiden, was voor mij een uitgelegen

en vragen kennis en kunde van meerdere

kans om mijn carrière voort te zetten en ik

partijen. Zo ook de ervaring van patiënten.

besloot om te solliciteren.’

Patiënten en hun naasten weten het beste wat het

september is er een start gemaakt met de nieuwe

Wat vind je het leukste aan dit onderzoek?

werkwijze. Bij het onderzoek, waaraan uiteindelijk

‘De veelzijdigheid ervan en het patiëntencontact.

Ook kunnen zij aangeven wat er eventueel mist

100 patiënten meedoen, krijgt het ene deel het

En natuurlijk dat je resultaten van je onderzoek

in de huidige behandeling. Daarom zoeken wij

medicijn en het andere deel een placebo.

ziet en dat daar iets uitkomt.’

naar mensen die bij de ontwikkeling, uitvoering en

includeren van patiënten voor dit onderzoek en in

draag bij

daadwerkelijk betekent om met een ziekte om te gaan of om een bepaald onderzoek te ondergaan.

Inmiddels zijn er al meer dan 20 geïncludeerde

beoordeling van wetenschappelijk onderzoek vanuit

patiënten geopereerd. De PATAS-trial is trouwens

patiëntenperspectief willen meedenken. U zult hierbij

een ‘gerandomiseerd dubbel geblindeerd’ onderzoek.

voor verschillende studies ingezet kunnen worden,

Dat betekent in dit geval dat niet alleen de patiënt

uiteraard altijd in overleg.

niet weet of die het medicijn toegediend krijgt of een placebo, maar ook het operatie- en anesthesieteam

Veel van de werkzaamheden kunnen vanuit huis

niet. Alleen de medewerkers van onze apotheek en

plaatsvinden. Maar overleg met onderzoekers, artsen,

ikzelf zijn op de hoogte. Nadat alle patiënten uit het

verpleegkundigen en andere betrokkenen kan ook

onderzoek geopereerd zijn, analyseer ik de gegevens.’

fysiek plaatsvinden, meestal in ons ziekenhuis.

Julíe Wijnand

Spannend Julíe besluit: ‘Het is natuurlijk spannend wat de uitkomsten zullen zijn. We willen uiteindelijk bereiken

Als ervaringsdeskundige levert u een zeer waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van medische kennis.

dat geen enkele patiënt na een bariatrische operatie

Wat is je achtergrond?

Wat vragen wij?

Wat bieden wij?

een nabloeding krijgt en daarvoor een nieuwe operatie

‘Ik ben sinds 2016 werkzaam in Franciscus

• U heeft ervaring met de zorg in ons/een ziekenhuis

• Een unieke kans om bij te dragen aan wetenschap-

moet ondergaan. Als blijkt dat toediening van tranexa-

Gasthuis & Vlietland en ben op dit moment

(als patiënt, naaste of op een andere manier), of u

minezuur een aantoonbaar verschil maakt en ertoe

physician assistant. Vanuit mijn rol als PA ben ik

heeft ervaring met een specifieke aandoening.

leidt dat de patiënt minder risico loopt op het krijgen

betrokken bij wetenschappelijk onderzoek.’

van een complicatie, kan het medicijn worden toegecludeerde patiënten in februari geopereerd zijn en we

Wat vind je het leukste aan dit onderzoek?

kunnen starten met het analyseren van de resultaten.’ ■

‘Het leukste zou zijn dat uit het onderzoek zou

voegd aan het protocol. We verwachten dat alle geïn-

• U beheerst de Nederlandse taal goed. Het kunnen lezen van Engelse teksten is een pré.

pelijk onderzoek binnen ons ziekenhuis. • Training op het gebied van het beoordelen van wetenschappelijke studies. • Reiskostenvergoeding.

• U bent bereid training te volgen om wetenschappelijk onderzoek te kunnen beoordelen. Hier zijn voor

Wilt u meer weten of u direct aanmelden als

u geen kosten aan verbonden.

geïnteresseerde, dan kunt u terecht bij onze collega’s

blijken dat het medicijn inderdaad van nut kan zijn

• U bent bereid om zich voor langere tijd aan ons te

bij bariatrische chirurgie. Dan kan het ook gelijk in

verbinden voor het meedenken over wetenschap-

het vervolg onderdeel worden van de werkwijze

pelijk onderzoek.

van het Wetenschapsbureau. Ze zijn bereikbaar via wetenschapsbureau@franciscus.nl.

van chirurgen.’

facts & news corona

In maart 2020 kwam onze maatschappij op zijn kop te staan door de coronapandemie. We hadden allemaal nog erg weinig informatie over dit nieuwe virus en onze artsen en onderzoekers hebben alles op alles gezet om zoveel mogelijk kennis en inzichten over deze nieuwe infectieziekte te vergaren. Hierbij geven wij u een kijkje in de keuken van het wetenschappelijk onderzoek naar

Franciscus onderzoekt in coronatijd

Dataverzameling is belangrijk. Het coronabeleid van

Kan een CT-scan de PCR-test vervangen? Bij de dreiging van een tekort aan corona-PCRtesten en drukte op de spoedeisende hulp is door de afdelingen Spoedeisende Hulp, Klinische Chemie, Radiologie, Medische Microbiologie en Infectiepreventie, Longgeneeskunde en het Wetenschapsbureau samen gekeken naar andere manieren om een corona-infectie op een snelle manier te kunnen vaststellen.

COVID-19 in Franciscus Gasthuis & Vlietland.

Data registries

Diagnostiek

Uit onze studie blijkt dat de combinatie van een

Infectiepreventie

CT-scan met de aanwezigheid van bepaalde

Ingediende studies in 2020 (t/m september) 0 10 20 30 40 50 60 70 WMO-plichtig COVID-19 WMO-plichtig algemeen niet-WMO-plichtig COVID-19 niet-WMO-plichtig algemeen Totaal in 2020 ingediende studies

Extern geïnitieerd

Franciscus-geïnitieerd

klachten en laboratoriumwaarden in het bloed gebruikt kan worden voor het vaststellen van een corona-

onze overheid en de WHO wordt namelijk gebaseerd op data die op gestructureerde wijze zijn verzameld.

Sterilisatie van mondmaskers

infectie. Bij een

Vergelijking van de InGenius PCR-platform met de nationale PCR-test

Ook in Franciscus Gasthuis & Vlietland zijn op

In tijden van schaarste is het belangrijk om te onderzoeken of

eventueel tekort aan

In ons ziekenhuis worden verschillende PCR-testen gebruikt.

gestructureerde wijze data verzameld. Zo hebben we

hergebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen mogelijk is.

PCR-testen zou dit als

Voordat een test daadwerkelijk gebruikt wordt, moet er goed onder-

onder andere bijgedragen aan de ISARIC dataverza-

In het begin van de pandemie heeft onderzoek vanuit onze

alternatief overwogen

zocht worden of deze test even goed presteert als de nationale

meling die opgezet is door de universiteit van Oxford.

vakgroep Medische Microbiologie en Infectiepreventie laten

kunnen worden.

referentiemethode (de zogenaamde ‘gouden standaard’). Een studie

Maar ook aan Nederlandse initiatieven van onder

zien dat stoomsterilisatie van gebruikte

door onze afdeling Medische Microbiologie en Infectiepreventie

meer Amsterdam UMC, Erasmus MC en Radboud

mondmaskers een eenvoudige, nuttige,

laat zien dat het InGenius PCR platform een

UMC doen wij mee.

kosteneffectieve en snelle procedure is die

uitstekende gevoeligheid heeft, gemakkelijk te

gebruikte mondmaskers weer veilig kan

gebruiken en relatief snel is. Deze test kan ook

Franciscus-geïnitieerde studies

maken voor hergebruik. Bij een tekort

Kunnen we serologische sneltesten naast de

het N-gen van het virus detecteren, waardoor

In Franciscus Gasthuis & Vlietland zijn afgelopen

aan maskers zou dit een oplossing

PCR-testen gebruiken?

de gevoeligheid voor de diagnose van corona-

voorjaar maar liefst 12 eigen COVID-19 studies

kunnen bieden.

Op de Spoedeisende Hulp is het belangrijk

infectie zelfs verder verhoogd wordt in vergelij-

geïnitieerd: 1 WMO-plichtige studie naar het verloop

om er snel achter te komen of iemand een

king met de nationale referentiemethode.

van corona-antistoffen in de tijd en 11 niet-WMO-

corona-infectie heeft. Onze afdeling Medische

plichtige studies.

Microbiologie en Infectiepreventie heeft Uitbraak van het coronavirus in een verpleeghuis

hiervoor een onderzoek uitgevoerd naar het

Onze vakgroep Medische Microbiologie en Infectieprefentie

gebruik van antistof-sneltesten, waarbij binnen

verzorgt ook de microbiologische diagnostiek voor verpleeg-

een kwartier een uitslag bekend kan zijn.

huizen in de ziekenhuisomgeving. Tijdens een COVID-19-

Onze studie laat een grote variatie in testpres-

uitbraak in een verpleeghuis is uitgebreid onderzoek gedaan

taties zien tussen de verschillende soorten

naar de mogelijke oorzaken van virusverspreiding.

antistof-sneltesten, maar over het algemeen

De afwezigheid van een goed

hebben zij een beperkte gevoeligheid.

ventilatiesysteem en recirculatie van de

Enkele van deze testen doen het wel beter

binnenlucht lijken hierbij een belang-

bij patiënten met langer bestaande klachten.

rijke bijdrage geleverd te hebben aan

Deze antistof-sneltesten

het grote aantal besmettingen onder

kunnen daarom alleen

bewoners en personeel.

onder bepaalde omstan-

We hebben bijgedragen aan de ISARIC dataverzameling die opgezet is door de universiteit van Oxford

digheden betrouwbaar worden gebruikt in de praktijk.

facts & news

column

corona

Risicofactoren en gevolgen van corona

Wist je dat op het Wetenschapsbureau ... ... in het afgelopen voorjaar maar liefst 3 van de (op dat moment) 4 collega’s voor 10 weken zijn gaan werken op de IC?

De digitale

revolutie

... de meeste (niet-coronagerelateerde) klinische studies zo goed als stil kwamen te liggen? ... we maar liefst 20 nieuwe COVID-19-studies ingediend kregen in 2 weken tijd? ... in 2020 tot en met september 105 nieuwe

Het afgelopen half jaar is een episode geweest die op veel mensen een onuitwisbare indruk heeft gemaakt. Los van alle leed dat het COVID-

studies zijn ingediend, waarvan zo’n

19-virus heeft veroorzaakt, zal men zich met name de ‘intelligente

30 coronagerelateerd?

lockdown’ blijven herinneren. Het tijdelijk sluiten van ondernemingen, afdelingen en instellingen heeft ons genoodzaakt tot het zoeken naar andere vormen van communicatie met collega’s en klanten. Voor het ziekenhuis betekende dit een vliegende start van het onderlinge communicatiesysteem Lifesize. In korte tijd heeft dit

PANDEMIC studie

Astma en Covid-19

medium een onmisbare plaats ingenomen binnen onze organisatie.

De PANDEMIC studie is een onderzoek naar patiëntkarakteristieken en

Kwaliteit van leven na ziekenhuisopname

kennis over corona en het gevolg daarvan op het gedrag van mensen.

voor (verdenking op) corona

Nu nog de communicatie met onze patiënten optimaliseren. De ander-

Deze studie, vanuit de afdeling longgeneeskunde, laat zien dat mensen

Een ziekenhuisopname is een ingrijpende

halvemetersamenleving heeft haar sporen nagelaten in de poliklinische

die met een corona-infectieverdenking op de spoedeisende hulp komen,

gebeurtenis en na ontslag is niet alles gelijk

zorg: fysieke contacten kunnen nog maar beperkt worden afgesproken

vooral ongerust zijn (ongeruster dan normaal), maar er is geen sprake van

weer als vanouds. Vanuit onze Intensive

en telefonische afspraken hebben zo hun beperkingen. Het videobellen

‘massa-hysterie’.

Care-afdeling onderzoeken we het effect

zal een groot gedeelte van de leemte die ontstaan is gaan invullen,

(gesubmit werk)

van een ziekenhuisopname op de psychische

is de verwachting.

Het afgelopen voorjaar,

gesteldheid en kwaliteit van leven na ontslag

tijdens de coronapiek,

MASC studie

onder patiënten die opgenomen zijn tijdens

Maar zijn we er dan? Nee. Naast het consult is er behoefte aan

leek het aantal vastge-

De afdelingen Longgeneeskunde, Klinische Chemie en Interne

de piekperiode van de corona in maart en

manieren om de patiënt op afstand te monitoren. Op dit terrein zal

stelde ernstige astma-

Geneeskunde en het Wetenschapsbureau hebben de relatie tussen

april van dit jaar. De eerste bevinding is dat

naar verwachting een grote digitale revolutie gaan plaatsvinden. Nu al

aanvallen (ook wel

ernst van ziektebeloop en buikvet bij COVID-19 patiënten onderzocht.

3 maanden na ontslag 1 op de 3 patiënten

registreren wij via Smartwatches en Fitbits al grote hoeveelheden data,

‘astma-exacerbaties’

Een grote buikomvang (een appeltjesfiguur; rekening houdend met leeftijd,

last heeft van psychische klachten in de vorm

waar we eigenlijk nog veel te weinig mee doen. Slimme applicaties en

genoemd) afgenomen. Onze afdelingen

geslacht en BMI) is een risicofactor voor een ernstiger ziekteverloop en

van angst, depressie, post-traumatische stress

de ontwikkeling van wearables moeten het mogelijk maken om deze

Longgeneeskunde en Kindergeneeskunde

toegenomen zuurstofnood.

(PTSS) of een combinatie hiervan. Daarnaast

bio-informatie real-time te delen met patiënt en behandelaar. Dit zal

hebben dit onderzocht en het blijkt inderdaad

(gesubmit werk)

ervaren patiënten over het algemeen een lagere

zijn weerslag hebben op de privacy van patiënt en de dataopslagcapaci-

kwaliteit van leven. Hierin zit geen verschil

teit van het ziekenhuis, maar zal ook juridische consequenties hebben.

dat het aantal astma-exacerbaties bij matige en ernstige astma in kwartaal 2 van 2020

Case Series: klaplong

tussen patiënten met het bewezen coronavirus

significant minder was ten opzichte van

Onze afdelingen Long- en Interne Geneeskunde

(COVID-19) en patiënten gediagnosticeerd met

Daarom is het zaak om onze organisatie voor te bereiden op deze

kwartaal 2 van 2017-2019.

zagen 3 coronapatiënten met een pneumothorax

een andere onderliggende oorzaak. Daarnaast

ontwikkelingen en hierin alle stakeholders mee te nemen: patiënten,

De vermindering van virale overdracht tijdens

(klaplong). Een oorzakelijk verband kunnen we

zien wij geen verschillen tussen corona

verpleegkundigen, artsen, ICT, managers, enzovoort. Daarnaast moeten

de coronalockdown is waarschijnlijk verant-

niet aantonen, maar dit laat wel zien dat er aan het

patiënten die behandeld zijn op de Intensive

we streven naar meer digitale uniformiteit in den lande, waarbij er een

woordelijk voor deze afname, omdat astma-

ontstaan van een klaplong moet worden gedacht

Care of enkel op de verpleegafdeling.

goede integratie is tussen de verschillende systemen. Loesje vat het

exacerbaties vaak worden uitgelokt door

als oorzaak van verergering van dyspnoe (kort

(gesubmit werk)

mooi samen: ‘Waarom moeilijk doen als het samen kan?’.

virale luchtweginfecties.

ademigheid) bij het coronavirus (COVID-19).

Gert-Jan Braunstahl Longarts en decaan Wetenschap

patiëntenperspectief Tien dagen nadat ik in Sneek was aangekomen, werd ik wakker gemaakt. Toen was het 5 mei. Ik had 3 dagen lang een tube in mijn mond die helemaal tot in mijn

‘Je gaat inzien hoe relatief alles is’

Onderzoek met Virtual Reality

longen kwam. Dat was een behoorlijk dikke slang hoor, en het voelde ontzettend vervelend! Ik ben echt door

Een Intensive Care-behandeling voor een levensbedreigende ziekte, zoals

een hel gegaan. Toen die slang eruit mocht, voelde ik

COVID-19, kan langdurige gevolgen hebben voor patiënten; niet alleen

me dan ook meteen een stuk beter. Mooi was ook dat

lichamelijk, maar ook psychisch. Ongeveer 1 op de 5 voormalige Intensive

mijn vrouw toen mocht langskomen.

Care-patiënten heeft in het eerste jaar na ontslag klachten die passen bij PTSS, 1 op 3 heeft depressieve klachten of klachten die passen bij een

9 mei was de laatste dag dat ik op de IC lag. In totaal

angststoornis. Hoewel zulke klachten het meest voorkomen in de eerste

had ik daarmee achttien dagen op de IC gelegen,

maanden na ontslag uit het ziekenhuis, komen deze psychische stoornissen

in Rotterdam en Sneek. In die periode ben ik anders

ook jaren na Intensive Care-behandeling nog voor. Behandeling met

tegen het leven gaan aankijken. Ik heb een paar

Virtual Reality (VR) lijkt goed te helpen bij patiënten met verschillende

gesprekken met een geestelijk verzorger gevoerd.

niet-IC-gerelateerde psychologische problemen zoals angst, PTSS en

Ik ging inzien hoe relatief alles is. Ik ben weliswaar

depressie. Daarom doet Franciscus Gasthuis & Vlietland, in samenwerking

gepensioneerd, maar mijn vrouw en ik zijn nog volop

met het Erasmus MC, Ikazia ziekenhuis en Maasstad ziekenhuis, onderzoek

actief. Ik zei tegen mijn vrouw: ‘Stop maar met werken.

naar het effect van Intensive Care-specifieke VR-behandeling na een

We gaan vanaf nu alleen maar leuke dingen doen.’

Intensive Care-opname voor corona. Voor het onderzoek worden patiënten minimaal 7 maanden gevolgd.

Vanuit Sneek werd ik weer teruggebracht naar de corona-afdeling van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Ze kenden me daar nog! Sowieso was iedereen met wie ik in beide ziekenhuizen te maken kreeg professi-

Half april werd ik ziek. Ik had koorts, was grieperig en voelde me ontzettend beroerd en lamlendig. Ik vermoedde al dat het om corona ging, want mijn vrouw had ook gezondheidsklachten. Omdat zij in een verpleeghuis werkt als geestelijk verzorger, kon ze snel getest worden. Ze bleek het virus te hebben. Ongeveer een dag nadat zij de positieve uitslag had gekregen, werd ik ook ziek.

De huisarts kwam langs en zei dat, als het nog erger

oneel en liefdevol, van de artsen en verpleegkundigen

Na een paar dagen hield ik het niet meer uit. Ik belde

zou worden, ik maar naar het ziekenhuis moest gaan.

tot degenen die me het eten kwamen brengen.

mijn vrouw en zij zei: ‘Ik haal je direct op.’ Via mijn

En het werd erger. Een week nadat de klachten

Echt fantastisch! Ik ging aan de slag met fysio-

huisarts heb ik toen fysiotherapie aan huis geregeld.

begonnen waren, kwam de ambulance, werd ik op

therapie, want ik was 10 kilo kwijtgeraakt en erg

een brancard gelegd en ging ik naar het ziekenhuis.

verzwakt. Ik kon niet eens lopen. Door de oefeningen

Het gaat nu goed met mij, al heb ik wel wat long-

Het ging allemaal zó snel; ik kon niet eens fatsoenlijk

kreeg ik snel weer wat conditie en kracht terug.

schade opgelopen. Tijdens de laatste controle was mijn

afscheid nemen van mijn vrouw.

Op de longafdeling ben ik nog twee keer getest op

longcapaciteit 86%, mijn longconditie was 50% en

corona en beide keren was de uitslag negatief.

dat ben ik thuis en in de sportschool aan het verbe-

In Franciscus Gasthuis & Vlietland kwam ik eerst op

'Ik ben echt door een hel gegaan'

teren. Omdat mijn hart is gaan fibrilleren, moet ik wel

de corona-afdeling, waar het virus inderdaad vastge-

Na de opname in het ziekenhuis heb ik nog 3

hartmedicatie blijven gebruiken. Iedereen, inclusief

steld werd bij me. Ik lag daar al snel aan de zuurstof.

gesprekken gehad met Intensive Care-artsen. Bij één

mijn huisarts en de fysiotherapeuten, vindt dat ik snel

Kort daarna moest ik naar de Intensive Care (IC), want

bezoek kreeg ik nog verdere uitleg met behulp van

herstel. Ik voel me gelukkig goed. Ik weet dat andere

het ging heel slecht met me. Daar werd ik in slaap

virtual reality. Ik kreeg daarbij zo’n Virtual Reality (VR)

coronapatiënten te maken hebben met angsten en

gebracht en aan de beademing gelegd. Twee keer per

op, waarbij ik virtueel kon rondkijken in een IC-kamer

depressies, maar daar heb ik gelukkig geen last van.

dag werd mijn vrouw op de hoogte gebracht van mijn

en ik uitleg kreeg over wat daar gebeurt. Ook kon ik

situatie door de longarts. Ze kreeg ook de waarschu-

mijn longen bekijken in 3D en zien hoe het virus zich

Ik vind het ook hartverwarmend hoe mijn familie,

wing dat ze er rekening mee moest houden dat het

had verspreid. Heel interessant en mooi om te zien

buren, vrienden en kennissen in de afgelopen periode

weleens niet goed zou kunnen aflopen met me.

wat er tegenwoordig allemaal mogelijk is.

met me hebben meegeleefd en betrokken waren bij

Drie dagen nadat ik opgenomen werd in Franciscus

Op 20 mei ben ik ontslagen uit het ziekenhuis en werd

Gasthuis & Vlietland, ben ik met een helikopter over-

ik door mijn vrouw opgehaald en naar Laurens Inter-

gebracht naar het Antonius Ziekenhuis in Sneek,

mezzo gebracht om daar verder te revalideren. In het

Tijdens een evaluatiegesprek met de IC-artsen en

in het kader van de landelijke herverdeling van

centrum kreeg ik te maken met een flinke tegenvaller,

een verpleegkundige hoorde ik dat zo’n 30% van de

coronapatiënten. Omdat ik in Rotterdam al kunst-

want ik moest volgens het protocol eerst acht dagen in

opgenomen coronapatiënten overlijdt. Daar ben ik van

matig in slaap gebracht was, heb ik daar niets van

quarantaine voordat de revalidatie kon beginnen.

geschrokken, want ik had dat niet beseft. Ik heb zelf

gemerkt. Ook toen ik in Sneek was, werd mijn vrouw

En dat terwijl ik net twee dagen eerder nog negatief was

nooit het idee gehad dat ik op het randje van de dood

goed op de hoogte gehouden, en de verpleegkun-

getest! Ik kon alleen wat onbegeleide oefeningen doen,

heb gestaan…

digen hielden een dagboek bij voor mij.

die ik toch al kende. Ik vind dat je iemand die corona

mijn ziekte. Hoewel ze weten dat ik corona heb gehad,

'In die periode ben ik anders tegen het leven gaan aankijken'

heeft gehad niet zomaar in een kamer kunt opsluiten.

blijven ze niet uit m’n buurt, en daar ben ik blij om.

Jan Maas (71 jaar) uit Rotterdam

‘Wegblijven tijdens c orona

zorgelijk’ ‘In de zomer werd het extreem druk’

Bijvoorbeeld psychose gevoelige patiënten, met een vaste dagelijkse structuur, een goed steunsysteem en een regelmatig contact op

Olivier Hoskam werkt als psychiater bij GGZ Delfland en ziet

de poli kunnen zij zichzelf redelijk tot goed redden. Maar in de

patiënten die acute zorg nodig hebben door een gedwongen

eerste lockdown viel dit van de ene op de andere dag weg.

opname. Ze worden opgenomen omdat ze bijvoorbeeld

Daarbij kwam ook nog eens de stress van corona. Dat maakte het

een gevaar voor zichzelf zijn, of overlast veroorzaken in hun

voor hen extra zwaar. Hun klachten namen zodanig toe dat opname

omgeving. Ook hij merkte een duidelijke afname van het aantal

soms onvermijdelijk was. Die negatieve impact van een lockdown

patiënten tijdens de lockdown, maar die afname resulteerde in

zagen we deze zomer terug. Het was extra druk, en dat is het nog

een extra drukke zomer. ‘We zien patiënten die zich normaal

steeds. Met goede begeleiding en behandeling met medicijnen, en

staande weten te houden, maar door de lockdown diep vallen.

door hun de structuur te bieden die ze thuis missen, proberen we ze er weer bovenop te helpen.’

De corona-uitbraak heeft ervoor gezorgd dat het een tijdlang stiller was

We waren dan ook bezorgd over de terugloop in

op straat. Dat was ook bij GGZ Delfland merkbaar. Het aantal aanmel-

aanmeldingen. Het lastige is dat je niet weet wie en

dingen liep in de eerste lockdown enorm terug, en dat terwijl de gevolgen van corona op de geestelijke gezondheidszorg groot kunnen zijn.

wat je mist als ze zich niet bij ons melden. Nu zien we het aantal nieuwe aanmeldingen weer toenemen. En we verwachten dat dat blijft groeien. Als mensen

eHealth

door corona hun baan verliezen, geen inkomen meer Ruth van Dijk, klinisch psycholoog, psychothera-

hebben en daardoor ook schulden ontwikkelen, dan

Ruth: ‘GGZ Delfland is in de eerste lockdown

peut en manager behandelzaken bij GGZ Delfland:

is dat van invloed op hun mentale veerkracht.

heel snel overgeschakeld op andere vormen van

‘We hebben bij GGZ Delfland de impact van corona

Dat zagen we bij de vorige recessie ook.’

zorgverlening dan gebruikelijk, door gebruik te

duidelijk gemerkt. Het aantal nieuwe aanmeldingen

Je weet niet wat je mist als ze zich niet bij ons melden

Eenzaamheid

15 procent minder dan gebruikelijk. Voor een deel is

‘We merken bij patiënten die al bij ons in zorg zijn

te spreken, gingen contacten nu veelal telefo-

dat te verklaren. Door de lockdown verminderde de

ook de impact van corona. Waar er eerst nog een

nisch en via beeldbellen. Online behandelen

maatschappelijke druk. Sommige mensen ervaarden

maatschappelijke saamhorigheid was, het gevoel van

raakte in een stroomversnelling en al snel bleek

dat als prettig, want ze ondervonden meer rust.

‘we helpen elkaar want deze crisis raakt ons allemaal’,

er veel meer mogelijk dan we vooraf bedacht

En mensen die bijvoorbeeld al moeilijke situaties,

missen zij die in de tweede lockdown. Er wordt

hadden. Zo werd er niet alleen gebruik gemaakt

zoals het doen van boodschappen en het reizen

meer eenzaamheid ervaren, waardoor psychische

van e-Health modules, maar gaf men ook trau-

met de bus, uit de weg gingen, konden door de

problemen eerder toenemen dan afnemen. Het is een

maverwerkende behandeling middels EMDR.

lockdown nog meer vermijden. De urgentie voor

maatschappelijk probleem dat we met elkaar moeten

Voor een deel van onze patiënten werkt dat

behandeling verdween voor hen tijdelijk naar

dragen. Laten we het als een kans zien om de samen-

goed en heeft het meerwaarde. Via beeldbellen

de achtergrond.’

werking tussen instanties te verbeteren en te zorgen

bijvoorbeeld zie je als behandelaar soms meer,

voor onze naasten. Als er sprake is van psychische

omdat je ook ziet hoe iemand er thuis bij zit.

problematiek, dan is het belangrijk dat we samen alles

Maar het is niet voor iedere patiënt een goede

doen om deze mensen de juiste hulp te bieden.’

oplossing. Er is nu gelukkig weer veel meer

Snel de juiste hulp ‘Maar de lockdown heeft ook absoluut een keerzijde. Er zijn mensen die in de lockdown juist meer stress

maken van digitale middelen. Waar we gewend

nam enorm af: het was op het dieptepunt zo’n 10 tot

waren om onze patiënten in ons pand te zien en

balans mogelijk. De ene keer vindt de afspraak

ervaren, slechter slapen, zich somberder of geïsoleerd

Ruth besluit: ‘Als je zelf te maken hebt met psychi-

via beeldbellen plaats, de andere keer face-to-

voelen en daardoor psychische klachten krijgen.

sche klachten, al of niet gerelateerd aan corona, zorg

face. Daar maken we samen met iedere patiënt

Zeker als er sprake is van psychisch lijden, is

dan goed voor jezelf en trek aan de bel. Meld je via je

afspraken over.’

het zaak dat snel de juiste hulp geboden wordt.

huisarts aan bij ons!’

Olivier Hoskam en Ruth van Dijk

Onze zorg gaat zoveel mogelijk door. Neem voor meer informatie contact met ons op: GGZ Delfland

Sint Jorisweg 2, 2612 GA Delft • 015-2607607 info@ggz-delfland.nl • www.ggz-delfland.nl

facts & news

COVID-19 op de IC

oek Onderz naar 9 COVID-1

De uitbraak van het coronavirus in Nederland heeft een grote impact gehad op de ziekenhuizen. De druk op de verschillende ICâ&#x20AC;&#x2122;s was afgelopen voorjaar groot door de toestroom van patiĂŤnten met ernstige klachten. Tegelijkertijd was corona een nieuw fenomeen waar we, zeker aan het begin van de epidemie, maar weinig over wisten. Hoe zorg je ervoor dat de kennis over COVID-19 optimaal wordt?

facts & news

Evert-Jan Wils, als internist-intensivist werkzaam op de Intensive Care (IC) van Franciscus Gasthuis & Vlietland: ‘We zagen halverwege maart de eerste coronapatiënten binnenkomen op de verpleegaf-

'Als er een pandemie uitbreekt, wil je natuurlijk helpen'

deling en vrij snel daarna ook op de IC. Als je dan, zoals bij corona, te maken hebt met een ziektebeeld dat onbekend is en waar onderzoeken naar gedaan moeten worden, moet je snel keuzes maken hoe dit

Sanne Wesselius

Wist je dat… … bij coronapatiënten in Franciscus Gasthuis & Vlietland ook ‘Virtual Reality’ wordt ingezet? Zie het verhaal ‘Je gaat inzien hoe relatief alles is’ in dit magazine.

Wat vind je het leukste aan je werk? ‘Het leukste aan medisch wetenschappelijk onderzoek vind ik dat ik iedere dag aan het werk ben met de gedachte iets bij te dragen aan de verbete-

aan te pakken: de onderzoeken allemaal zelf organi-

Eigen dataregistratie

seren als ziekenhuis, of je sluit je aan bij een groter

Evert-Jan vervolgt: ‘Met onze eigen data kunnen we

geheel. We hebben gekozen voor een combinatie van

als Franciscus Gasthuis & Vlietland zelf bijdragen aan

deze twee. Er was al een platform: het ISARIC Clinical

het vergroten van de kennis. Om dit te kunnen doen,

Data Platform, een initiatief van de universiteit van

hadden we natuurlijk wel personeel nodig dat tijd

Wat doe je in je vrije tijd?

Oxford. Hier kunnen onderzoekers van over de hele

had om al die gegevens te registreren in de database,

‘In mijn vrije tijd breng ik veel tijd door met vrienden

wereld gebruik van maken. Een groot voordeel van

want dat is een enorme klus. In samenspraak met

en familie. Daarnaast ben ik fanatiek CrossFitter,

dit platform is dat de data gestandaardiseerd worden

het Wetenschapsbureau en de Franciscus Academie,

schilder ik graag en kan ik erg genieten van lange

ingevoerd en dat je de beschikking hebt over veel

hebben we toen hulp gekregen van ziekenhuis

wandelingen in de natuur. Ik was als muziekliefhebber

meer gegevens van veel meer patiënten uit verschil-

medewerkers en co-assistenten. In de piekperiode

regelmatig te vinden bij concerten en festivals,

lende landen, zodat je goede vergelijkingen kunt

waren er rond de 15 co-assistenten hiermee bezig,

waarvan ik hoop dat dit na de coronacrisis weer snel

maken. Ook kunnen we deze data zelf gebruiken als

waaronder Sanne.’

mogelijk wordt.’

basisgegevens voor onze eigen onderzoeken.’

ring van de zorg voor patiënten. Je komt steeds tot nieuwe ontdekkingen, wat me continu motiveert om verder te zoeken en te puzzelen.’

Meehelpen Sanne Wesselius, onderzoeksstudent IC: ‘Net als andere studenten Geneeskunde die co-schappen lopen bij ziekenhuizen, zat ik tijdens de lockdown

Psychische gevolgen van corona

thuis. Maar als er een pandemie uitbreekt, wil je

Evert-Jan Wils

natuurlijk helpen. Ik heb de IC benaderd om mijn

Eén van de onderzoeken waarbij gebruik

hulp aan te bieden en toen ik hoorde van de data

gemaakt wordt van de gegevens van de

registratie, wilde ik dan ook graag meehelpen.

centrale dataregistratie, is dat waarmee

Het was leuk en nuttig, want met de gegevens

Sanne zich bezighoudt. Sanne: ‘Mijn master-

worden nu allerlei onderzoeken gedaan waaraan ik

onderzoek gaat over de psychische gevolgen

heb bijgedragen.’

bij patiënten die tijdens de piekperiode van

Goede afstemming

maart/april 2020 in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen zijn. We onder-

Evert-Jan: ‘Binnen heel Franciscus Gasthuis &

zoeken patiënten die opgenomen zijn met

Vlietland wordt er veel onderzoek gedaan rond

een verdenking op COVID-19 of waarvan

allerlei onderwerpen. Als je dan, zoals bij corona,

bewezen is dat ze COVID-19 hadden, en

‘Na mijn studie Geneeskunde ben ik opgeleid tot

te maken krijgt met een nieuw ziektebeeld, willen

kijken of deze patiënten 3 maanden na

internist, en daarna heb ik me verder gespecialiseerd

verschillende onderzoekers er natuurlijk mee aan de

het ontslag uit het ziekenhuis psychische

tot intensivist.’

slag vanuit verschillende invalshoeken. Het Weten-

klachten hebben. Voor het onderzoek zetten

schapsbureau kan dan prima ondersteunen bij het

we vragenlijsten in. Het is noodzakelijk dat

houden van overzicht, zodat er een goede afstem-

de gegevens zo snel mogelijk geanalyseerd

ming is tussen de verschillende onderzoeken.’

worden, zodat we goed weten welke klachten

Wat is je achtergrond?

Wat vind je het leukste aan je werk? ‘De dynamiek ervan. Het is hollen of stilstaan. Er is veel dynamiek op de werkvloer en we werken als team

er spelen onder patiënten en deze in de

samen aan het verbeteren van de gezondheid van de

Evert-Jan besluit: ‘Er is inmiddels een hoop werk

patiënten. Als intensivist heb ik daarbij vaak de meest

verzet voor de centrale dataregistratie, en allerlei

zieke patienten onder mijn hoede.’

afdelingen van ons ziekenhuis kunnen gebruik

toekomst beter aangepakt kunnen worden.’

maken van de gegevens als basis voor hun eigen onderzoeken.’ 45

Wetenschappelijke publicaties Academie The Natural History of Nonculprit Lesions in STEMI: An FFR Substudy of the Compare-Acute Trial. Piróth Z, Boxma-de Klerk BM, Omerovic E, Andréka P, Fontos G, Fülöp G, Abdel-Wahab M, Neumann FJ, Richardt G, Abdelghani M, Smits PC. JACC Cardiovasc Interv. 2020 Apr 27;13(8):954-961. PMID: 32327091. P936 Early signs of cardiac dysfunction in obesity patients, results of the CARDIOBESE study. Snelder SM, De Groot-De Laat LE, Biter LA, Castro Cabezas M, Pouw N, Birnie E, Boxma-De Klerk B, Klaassen RA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.569. Effects of Standard versus very long Roux Limb Roux-en-Y Gastric Bypass on Nutrient Status: A 1 Year Follow-up Report from the DUCATI Study. Leeman M, Gadiot RPM, Wijnand JMA, Birnie E, Apers JA, Biter LU, Dunkelgrun M. Br J Nutr. 2020 Feb 20:1-19. [Epub ahead of print]. PMID: 32077402. A Single-Center Comparison of Extended and Restricted THROMBOPROPHYLAXIS with LMWH after Metabolic Surgery. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge S, Verhoef C, Dunkelgrun M. Obes Surg. 2020 Feb;30(2):553-559. PMID: 31641983. Low-pressure Pneumoperitoneum With Deep Neuromuscular Blockade in Metabolic Surgery to Reduce Postoperative Pain: A Randomized Pilot Trial. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M. Surg Endosc. 2020 Jun 18. Online ahead of print. PMID: 32556699. A placebo-controlled proof-of-concept study of alirocumab on postprandial lipids and vascular elasticity in insulintreated patients with type 2 diabetes mellitus. Burggraaf B, Pouw NMC, Arroyo SF, van Vark-van der Zee LC, van de Geijn GM, Birnie E, Huisbrink J, van der Zwan EM, Mulder MT, Rensen PCN, de Herder WW, Cabezas MC. Diabetes Obes Metab. 2020 Jan 7. [Epub ahead of print]. PMID: 31912632. Short-term and long-term effect of a high intensity pulmonary rehabilitation program in obese patients with asthma: a randomised controlled trial. Türk Y, Theel W, van Huisstede A, van de Geijn GM, Birnie E, Hiemstra PS, Sont JK, Taube C, Braunstahl GJ. Eur Respir J. 2020 Jul 2;56(1):1901820. [Epub apr 2020]. PMID: 32299852. (Cost-)effectiveness of lower extremity nerve decompression surgery in subjects with diabetes: the DeCompression (DECO) trial-study protocol for a randomised controlled trial. Rinkel WD, Fakkel TM, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. BMJ Open. 2020 Apr 26;10(4):e035644. PMID: 32341044. The natural history of tarsal tunnel syndrome in diabetic subjects. Rinkel WD, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. J Plast Reconstr Aesthet Surg. 2020 Feb 19. pii: S17486815(20)30092-9. [Epub ahead of print]. PMID: 32276769. Anesthesiologie A Single-Center Comparison of Extended and Restricted THROMBOPROPHYLAXIS with LMWH after Metabolic Surgery. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge S, Verhoef C, Dunkelgrun M. Obes Surg. 2020 Feb;30(2):553-559. PMID: 31641983.

Non-invasive versus ex vivo measurement of mitochondrial function in an endotoxemia model in rat: Toward monitoring of mitochondrial therapy. Wefers Bettink MA, Harms FA, Dollee N, Specht PAC, Raat NJH, Schoonderwoerd GC, Mik EG. Mitochondrion. 2020 Jan;50:149-157. Epub 2019 Nov 23. Low-pressure Pneumoperitoneum With Deep Neuromuscular Blockade in Metabolic Surgery to Reduce Postoperative Pain: A Randomized Pilot Trial. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M. Surg Endosc. 2020 Jun 18. Online ahead of print. PMID: 32556699. Trial protocol: preoperative administration of tranexamic acid in sleeve gastrectomy (PATAS) to reduce haemorrhage rates. A randomised controlled trial. Leeman M, Huisbrink J, Wijnand JMA, Biter LU, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M, Apers JA. BMJ Open. 2020 Feb 5;10(2):e034572. PMID: 32029498. Apotheek Severe epistaxis related to intravitreal bevacizumab. Otten LS, Butterhoff-Terlingen MH, Mulder VC, Lagas-de Graaf W, van der Hage-Lie AM5 van der Linden PD. Acta Ophthalmol. 2020 Feb;98(1):e137. doi: 10.1111/ aos.14176. Epub 2019 Jun 24. PMID: 31233274. Trial protocol: preoperative administration of tranexamic acid in sleeve gastrectomy (PATAS) to reduce haemorrhage rates. A randomised controlled trial. Leeman M, Huisbrink J, Wijnand JMA, Biter LU, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M, Apers JA. BMJ Open. 2020 Feb 5;10(2):e034572. PMID: 32029498. A placebo-controlled proof-of-concept study of alirocumab on postprandial lipids and vascular elasticity in insulintreated patients with type 2 diabetes mellitus. Burggraaf B, Pouw NMC, Arroyo SF, van Vark-van der Zee LC, van de Geijn GM, Birnie E, Huisbrink J, van der Zwan EM, Mulder MT, Rensen PCN, de Herder WW, Cabezas MC. Diabetes Obes Metab. 2020 Jan 7. [Epub ahead of print]. PMID: 31912632. Cardiologie Medical treatment of octogenarians with chronic heart failure: data from CHECK-HF. Linssen GCM, Veenis JF, Kleberger A, Grosfeld MJW, Viergever EP, van Dalen BM, de Valk-Bedijn W, Langerveld J, Brunner-La Rocca HP, Hoes AW, Brugts JJ; CHECK-HF investigators. Clin Res Cardiol. 2020 Feb 6. [Epub ahead of print]. PMID: 32030498. Impact of machine-learning CT-derived fractional flow reserve for the diagnosis and management of coronary artery disease in the randomized CRESCENT trials. Nous FMA, Budde RPJ, Lubbers MM, Yamasaki Y, Kardys I, Bruning TA, Akkerhuis JM, Kofflard MJM, Kietselaer B, Galema TW, Nieman K. Eur Radiol. 2020 Mar 12. [Epub ahead of print]. PMID: 32166492. 434 Feasibility and reproducibility of parameters of cardiac function and dimension by transthoracic echocardiography in obesity patients. Snelder S, Younge JO, Van Velzen JE, Akkerhuis JA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.247. Authors' Reply. Snelder SM, Zijlstra F, van Dalen BM. J Am Soc Echocardiogr. 2020 Jan 30. pii: S08947317(19)31210-6. [Epub ahead of print]. PMID: 32008893. Optimized electrocardiographic criteria for the detection of left ventricular hypertrophy in obesity patients. Snelder SM, van de Poll SWE, de Groot-de Laat LE, Kardys I, Zijlstra F, van Dalen BM. Clin Cardiol. 2020 Jan 28. [Epub ahead of print]. PMID: 31990994.

januari - juni 2020

Atrial Septal Defect Mimicking Right Atrial Myxoma: Multimodality Imaging of Cardiac Mass. van der Zwaan HB, Kirschbaum SW, Snelder SM, von der Thüsen J, van Dalen BM. Circ Cardiovasc Imaging. 2020 Mar;13(3):e010004. Epub 2020 Feb 26. PMID: 32098496.

A Single-Center Comparison of Extended and Restricted THROMBOPROPHYLAXIS with LMWH after Metabolic Surgery. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge S, Verhoef C, Dunkelgrun M. Obes Surg. 2020 Feb;30(2):553-559. PMID: 31641983.

P936 Early signs of cardiac dysfunction in obesity patients, results of the CARDIOBESE study. Snelder SM, De Groot-De Laat LE, Biter LA, Castro Cabezas M, Pouw N, Birnie E, Boxma-De Klerk B, Klaassen RA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.569.

Low-pressure Pneumoperitoneum With Deep Neuromuscular Blockade in Metabolic Surgery to Reduce Postoperative Pain: A Randomized Pilot Trial. Leeman M, Biter LU, Apers JA, Birnie E, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M. Surg Endosc. 2020 Jun 18. Online ahead of print. PMID: 32556699.

Chirurgie P936 Early signs of cardiac dysfunction in obesity patients, results of the CARDIOBESE study. Snelder SM, De Groot-De Laat LE, Biter LA, Castro Cabezas M, Pouw N, Birnie E, Boxma-De Klerk B, Klaassen RA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.569. Reducing complication rates and hospital readmissions while revising the enhanced recovery after bariatric surgery (ERABS) protocol. Leeman M, van Mil SR, Biter LU, Apers JA, Verhoef K, Dunkelgrun M. Surg Endosc. 2020 Feb 12. [Epub ahead of print]. PMID: 32052150.

Trial protocol: preoperative administration of tranexamic acid in sleeve gastrectomy (PATAS) to reduce haemorrhage rates. A randomised controlled trial. Leeman M, Huisbrink J, Wijnand JMA, Biter LU, Verbrugge SJC, Dunkelgrun M, Apers JA. BMJ Open. 2020 Feb 5;10(2):e034572. PMID: 32029498.

The Influence of Surgical Experience on Postoperative Recovery in Fast-Track Bariatric Surgery. Leeman M, Vijgen GHEJ, Apers JA, Zengerink JF, Verhoef C, Dunkelgrun M, Biter LU. Obes Surg. 2020 Jan 21. [Epub ahead of print]. PMID: 31965487. One anastomosis gastric bypass vs. Roux-en-Y gastric bypass, remedy for insufficient weight loss and weight regain after failed restrictive bariatric surgery. Poublon N, Chidi I, Bethlehem M, Kuipers E, Gadiot R, Emous M, van Det M, Dunkelgrun M, Biter U, Apers J. Obes Surg. 2020 Sep;30(9):3287-3294. [Epub 2020 Apr 19]. PMID: 32307669. Radiochromic film in vivo dosimetry predicts early the risk of acute skin toxicity for brachytherapy partial breast irradiation. Struik GM, Godart J, Klem TM, Monajemi TT, Robar J, Pignol JP. Phys Med Biol. 2020 Apr 17;65(8):085001. PMID: 32126542. 123P Cosmetic outcome after vacuum-assisted excision is good and independent of the amount of resected tissue. Van De Voort E, Klem T, Struik G, Ghandi A, Sinke R. Ann Oncol. 31(suppl.2):s56-s57. Safety of hospital discharge before return of bowel function after elective colorectal surgery. Eurosurg Collaborative (Van de Voort E.) Br J Surg 2020 apr;107(5):552-559 [Epub 2020 Jan. 24] PMID: 31976560. Effect of the Dutch Hip Fracture Audit implementation on mortality, length of hospital stay and time until surgery in elderly hip fracture patients; a multi-center cohort study. Van Voorden TAJ, Hartog DD, Lieshout EMMV, Schep NWL; TCSWN collaborators, Soesman NMR, Jakma TSC, Waleboer M, Staarink M, Bruijninckx MMM, Nijman F, Knops SP. Injury. 2020 Feb 19. pii: S0020-1383(20)30154-6. [Epub ahead of print]. PMID: 32115205. Effects of Standard versus very long Roux Limb Roux-en-Y Gastric Bypass on Nutrient Status: A 1 Year Follow-up Report from the DUCATI Study. Leeman M, Gadiot RPM, Wijnand JMA, Birnie E, Apers JA, Biter LU, Dunkelgrun M. Br J Nutr. 2020 Feb 20:1-19. [Epub ahead of print]. PMID: 32077402.

Successful Endoscopic Treatment of a Large Impacted Gallstone in the Duodenum Using Laser Lithotripsy, Bouveret's Syndrome: A Case Report. Hendriks S, Verseveld MM, Boevé ER, Roomer R. World J Gastroenterol. 2020 May 21;26(19):2458-2463. PMID: 32476805. Item reduction of the 39-item Rotterdam Diabetic Foot Study Test Battery using decision tree modelling. Rinkel WD, van der Oest MJW, Coert JH. Diabetes Metab Res Rev. 2020 Jan 19. [Epub ahead of print]. PMID: 31955486. Dermatologie Zonder infectie geen kweek & andere leerpunten. Dresden D, Loots M. Topic Dermatologie. 7(5):21-24. Benigne zwellingen van de vulva: anders dan condylomata acuminata. Wanders SL, Loots MAM, van Gemund N, Stam OCG. NTOG. 2020;133(4):198-200. Fysiotherapie Short-term and long-term effect of a high intensity pulmonary rehabilitation program in obese patients with asthma: a randomised controlled trial. Türk Y, Theel W, van Huisstede A, van de Geijn GM, Birnie E, Hiemstra PS, Sont JK, Taube C, Braunstahl GJ. Eur Respir J. 2020 Jul 2;56(1):1901820. [Epub apr 2020]. PMID: 32299852. Geriatrie B-vitamins and body composition: integrating observational and experimental evidence from the B-PROOF study. Oliai Araghi S, Braun KVE, van der Velde N, van Dijk SC, van Schoor NM, Zillikens MC, de Groot LCPGM, Uitterlinden AG, Stricker BH, Voortman T, Kiefte-de Jong JC. Eur J Nutr. 2020 Apr;59(3):1253-1262. Epub 2019 May 10.

Tubal Flushing With Oil-Based or Water-Based Contrast at Hysterosalpingography for Infertility: Long-Term Reproductive Outcomes of a Randomized Trial. van Rijswijk J, van Welie N, Dreyer K, Pham CT, Verhoeve HR, Hoek A, de Bruin JP, Nap AW, van Hooff MHA, Goddijn M, Hooker AB, Bourdrez P, van Dongen AJCM, van Rooij IAJ, van Rijnsaardt-Lukassen HGM, van Golde RJT, van Heteren CF, Pelinck MJ, Duijn AEJ, Kaplan M, Lambalk CB, Mijatovic V, Mol BWJ. Fertil Steril. 2020 Jul;114(1):155-162. Epub 2020 Jun 16. PMID: 32553471. Intensive Care Improving medication safety in the Intensive Care by identifying relevant drug-drug interactions - Results of a multicenter Delphi study. Bakker T, Klopotowska JE, de Keizer NF, van Marum R, van der Sijs H, de Lange DW, de Jonge E, Abu-Hanna A, Dongelmans DA; SIMPLIFY Study Group: o.a. Wils EJ, de Feiter PW J Crit Care. 2020 Jun;57:134-140. Epub 2020 Feb 21. A cross-sectional investigation of communication in Do-Not-Resuscitate orders in Dutch hospitals. Schluep MM, Hoeks SES, Endeman HR, IJmkers SS, Romijn TMMT, Alsma JJ, Bosch FHF, Cornet ADA, Knook AHMM, Koopman-van Gemert A, Melsen TTV, Peters RR, Simons KSK, Wils EJE, Dijk MMV, Stolker RJRJ. Resuscitation. 2020 Apr 14. pii: S0300-9572(20)30140-4. [Epub ahead of print] Neither pressure, nor flow : photo quiz. I.M. van Hagen, D.J. van Westerloo, E.-J. Wils Neth J Cri Care. January 2020;28(1):18&33-4 Patients suffering from psychological impairments following critical illness are in need of information. Vlake JH, van Genderen ME, Schut A, Verkade M, Wils EJ, Gommers D, van Bommel J. J Intensive Care. 2020 Jan 9;8:6. eCollection 2020. Interne Geneeskunde P936 Early signs of cardiac dysfunction in obesity patients, results of the CARDIOBESE study. Snelder SM, De Groot-De Laat LE, Biter LA, Castro Cabezas M, Pouw N, Birnie E, Boxma-De Klerk B, Klaassen RA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.569. Prognostic Value of Novel Liquid Biomarkers in Patients With Metastatic Castration-Resistant Prostate Cancer Treated With Enzalutamide: A Prospective Observational Study. Benoist GE, van Oort IM, Boerrigter E, Verhaegh GW, van Hooij O, Groen L, Smit F, de Mol P, Hamberg P, Dezentjé VO, Mehra N, Gerritsen W, Somford DM, van Erp NPH, Schalken JA. Clin Chem. 2020 Jun 1;66(6):842-851. PMID: 32408351. Schildklieraandoeningen. Elte JWF, Eskes SA. Informatorium voor Voeding en Diëtetiek-Suppl.104 - April 2020:91-109.

Gynaecologie Benigne zwellingen van de vulva: anders dan condylomata acuminata. Wanders SL, Loots MAM, van Gemund N, Stam OCG. NTOG. 2020;133(4):198-200. A Core Outcome Set for Hyperemesis Gravidarum Research: an international consensus study. Jansen L, Koot MH, Van't Hooft J, Dean CR, Duffy J, Ganzevoort W, Gauw N, Goes BY, Rodenburg J, Roseboom TJ, Painter RC, Grooten IJ. BJOG. 2020 Feb 13. [Epub ahead of print]. PMID: 32056342.

An international study of trainee-trained transitions: Introducing the transition-to-trained-doctor (T3D) model. Gordon L, Teunissen PW, Jindal-Snape D, Bates J, Rees CE, Westerman M, Sinha R, van Dijk A. Med Teach. 2020 Mar 9:1-10. [Epub ahead of print]. PMID: 32150488.

Adjuvant VACcination Against HPV in Surgical Treatment of Cervical Intra-epithelial Neoplasia (VACCIN Study) a Study Protocol for a Randomised Controlled Trial. van de Laar RLO, Hofhuis W, Duijnhoven RG, Polinder S, Melchers WJG, van Kemenade FJ, Bekkers RLM, Van Beekhuizen HJ. BMC Cancer. 2020 Jun 9;20(1):539. PMID: 32517663.

Patients' Perceptions of 70-gene Signature Testing: Commonly Changing the Initial Inclination to Undergo or Forego Chemotherapy and Reducing Decisional Conflict. van Steenhoven JEC, den Dekker BM, Kuijer A, van Diest PJ, Nieboer P, Zuetenhorst JM, Imholz ALT, Siesling S, van Dalen T. Breast Cancer Res Treat. 2020 May 19. Online ahead of print. PMID: 32430679.

Viral encephalitis associated with rituximab maintenance therapy: two cases and a review of literature. Noij DP, den Heijer T, van Zaanen HCT. Neth J Med. 2020 Feb;78(1):37-40. PMID: 32043478.

Unmet Expectations in Prostate Cancer Patients and Their Association With Decision Regret. Wollersheim BM, van Stam MA, Bosch RJLH, Pos FJ, Tillier CN, van der Poel HG, Aaronson NK. J Cancer Surviv. 2020 May 8.Online ahead of print. PMID: 32385837. A placebo-controlled proof-of-concept study of alirocumab on postprandial lipids and vascular elasticity in insulintreated patients with type 2 diabetes mellitus. Burggraaf B, Pouw NMC, Arroyo SF, van Vark-van der Zee LC, van de Geijn GM, Birnie E, Huisbrink J, van der Zwan EM, Mulder MT, Rensen PCN, de Herder WW, Cabezas MC. Diabetes Obes Metab. 2020 Jan 7. [Epub ahead of print]. PMID: 31912632. Pulmonary haemorrhage in Weil's disease. Boertjes E, Hillebrand S, Bins JE, Oswald L. BMJ Case Rep. 2020 Jan 29;13(1). pii: e227570. PMID: 31996379. (Cost-)effectiveness of lower extremity nerve decompression surgery in subjects with diabetes: the DeCompression (DECO) trial-study protocol for a randomised controlled trial. Rinkel WD, Fakkel TM, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. BMJ Open. 2020 Apr 26;10(4):e035644. PMID: 32341044. The natural history of tarsal tunnel syndrome in diabetic subjects. Rinkel WD, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. J Plast Reconstr Aesthet Surg. 2020 Feb 19. pii: S17486815(20)30092-9. [Epub ahead of print]. PMID: 32276769. Kindergeneeskunde Improved Pathogen Detection in Neonatal Sepsis to Boost Antibiotic Stewardship. Keij FM, Kornelisse RF, Tramper-Stranders GA, Allegaert K. Future Microbiol. 2020 May 7.Online ahead of print. PMID: 32378967. Identifying Underlying Medical Causes of Pediatric Obesity: Results of a Systematic Diagnostic Approach in a Pediatric Obesity Center. Kleinendorst L, Abawi O, van der Voorn B, Jongejan MHTM, Brandsma AE, Visser JA, van Rossum EFC, van der Zwaag B, Alders M, Boon EMJ, van Haelst MM, van den Akker ELT. PLoS One. 2020 May 8;15(5):e0232990. eCollection 2020. PMID: 32384097. Development of the Gut Microbiota in Early Life: The Impact of Cystic Fibrosis and Antibiotic Treatment. Kristensen M, Prevaes SMPJ, Kalkman G, Tramper-Stranders GA, Hasrat R, de Winter-de Groot KM, Janssens HM, Tiddens HA, van Westreenen M, Sanders EAM, Arets B, Keijser B, van der Ent CK, Bogaert D. J Cyst Fibros. 2020 May 30;S1569-1993(20)30120-X.Online ahead of print. PMID: 32487494. Immunology of COVID-19: Mechanisms, Clinical Outcome, Diagnostics and Perspectives - A Report of the European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI). Sokolowska M, Lukasik Z, Agache I, Akdis CA, Akdis D, Akdis M, Barcik W, Brough H, Eiwegger T, Eliaszewicz A, Eyerich S, Feleszko W, Gomez Casado C, Hoffmann-Sommergruber K, Janda J, Jiménez-Saiz R, Jutel M, Knol E, Kortekaas Krohn I, Kothari A, Makowska J, Moniuszko M, Morita H, O'Mahony L, Nadeau K, Ozdemir C, Pali-Schöll I, Palomares O, Papaleo F, Prunicki M, Schmidt-Weber CB, Sediva A, Schwarze J, Shamji MH, Tramper-Stranders G, van W, de Veen, Untersmayr E. Allergy. 2020 Jun 25. Online ahead of print. PMID: 32584441. Evaluation of a clinical decision rule to guide antibiotic prescription in children with suspected lower respiratory tract infection in The Netherlands: A stepped-wedge cluster randomised trial. van de Maat JS, Peeters D, Nieboer D, van Wermeskerken AM, Smit FJ, Noordzij JG, Tramper-Stranders G, Driessen GJA, Obihara CC, Punt J, van der Lei J, Polinder S, Moll HA, Oostenbrink R. PLoS Med. 2020 Jan 31;17(1):e1003034. eCollection 2020 Jan. PMID: 32004317.

Wetenschappelijke publicaties Lower versus Traditional Treatment Threshold for Neonatal Hypoglycemia. van Kempen AAMW, Eskes PF, Nuytemans DHGM, van der Lee JH, Dijksman LM, van Veenendaal NR, van der Hulst FJPCM, Moonen RMJ, Zimmermann LJI, van 't Verlaat EP, van Dongen-van Baal M, Semmekrot BA, Stas HG, van Beek RHT, Vlietman JJ, Dijk PH, Termote JUM, de Jonge RCJ, de Mol AC, Huysman MWA, Kok JH, Offringa M, Boluyt N; HypoEXIT Study Group. N Engl J Med. 2020 Feb 6;382(6):534-544. PMID: 32023373. Type II conventional DCs of asthmatic patients with frequent exacerbations have an altered phenotype and frequency. Vroman H, Tindemans I, Lukkes M, van Nimwegen M, de Boer GM, Tramper-Stranders GA, Braunstahl GJ, Hendriks RW, Kool M. Eur Respir J. 2020 Mar 26. pii: 1900859. [Epub ahead of print]. PMID: 32217653. Klinische Chemie P936 Early signs of cardiac dysfunction in obesity patients, results of the CARDIOBESE study. Snelder SM, De Groot-De Laat LE, Biter LA, Castro Cabezas M, Pouw N, Birnie E, Boxma-De Klerk B, Klaassen RA, Zijlstra F, Van Dalen BM. Eur Heart J Cardiovasc Imaging; Jan 2020, 21(Suppl.1):jez319.569. A placebo-controlled proof-of-concept study of alirocumab on postprandial lipids and vascular elasticity in insulin-treated patients with type 2 diabetes mellitus. Burggraaf B, Pouw NMC, Arroyo SF, van Vark-van der Zee LC, van de Geijn GM, Birnie E, Huisbrink J, van der Zwan EM, Mulder MT, Rensen PCN, de Herder WW, Cabezas MC. Diabetes Obes Metab. 2020 Jan 7. [Epub ahead of print]. PMID: 31912632. Short-term and long-term effect of a high intensity pulmonary rehabilitation program in obese patients with asthma: a randomised controlled trial. Türk Y, Theel W, van Huisstede A, van de Geijn GM, Birnie E, Hiemstra PS, Sont JK, Taube C, Braunstahl GJ. Eur Respir J. 2020 Jul 2;56(1):1901820. [Epub apr 2020]. PMID: 32299852. Comparison of Diagnostic Accuracies of Rapid Serological Tests and ELISA to Molecular Diagnostics in Patients With Suspected COVID-19 Presenting to the Hospital. Ong DSY, de Man SJ, Lindeboom FA, Koeleman JGM. Clin Microbiol Infect. 2020 Jun 2;S1198-743X(20)30305-0. Online ahead of print. PMID: 32502646. KNO Persistent Laryngeal Swelling Caused by Primary Intralymphatic Histiocytosis. Kemps PG, Buijs J, Verdijk RM, Ledeboer QCP, Baatenburg de Jong RJ, van Laar JAM. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2020 May 21.Online ahead of print. PMID: 32437570. Longgeneeskunde Pulmonary haemorrhage in Weil's disease. Boertjes E, Hillebrand S, Bins JE, Oswald L. BMJ Case Rep. 2020 Jan 29;13(1). pii: e227570. PMID: 31996379. IgE cross-reactivity measurement of cashew nut, hazelnut and peanut using a novel IMMULITE inhibition method. Bastiaan-Net S, Batstra MR, Aazamy N, Savelkoul HFJ, van der Valk JPM, Gerth van Wijk R, Schreurs MWJ, Wichers HJ, de Jong NW. Clin Chem Lab Med. 2020 Feb 14. pii: /j/cclm.ahead-of-print/ cclm-2019-1083/cclm-2019-1083.xml. [Epub ahead of print]. PMID: 32083439. ABC-tool reinvented: development of a disease-specific 'Assessment of Burden of Chronic Conditions (ABCC)-tool' for multiple chronic conditions. Boudewijns EA, Claessens D, van Schayck OCP, Keijsers LCEM, Salomé PL, In 't Veen JCCM, Bilo HJG, Gidding-Slok AHM. BMC Fam Pract. 2020 Jan 13;21(1):11. PMID: 31931729.

Luchtverontreiniging: een determinant voor COVID-19? [Air pollution: a determinant for COVID-19?]. In 't Veen JCCM, Kappen JH, van Schayck OCP. Ned Tijdschr Geneeskd. 2020 May 28;164:D5153. PMID: 32749825. Treatment Eligibility of Real-life Mepolizumab-treated Severe Asthma Patients. Richards LB, van Bragt JJMH, Aarab R, Longo C, Neerincx AH, Sont JK, Weersink EJM, Braunstahl GJ, Brinke AT, Bel EHD, Maitland-van der Zee AH. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020 Apr 25. pii: S22132198(20)30380-9. [Epub ahead of print]. PMID: 32344189. Effectiveness of the Air Purification Strategies for the Treatment of Allergic Asthma: A Meta-Analysis. van Boven FE, de Jong NW, Braunstahl GJ, Arends LR, Gerth van Wijk R. Int Arch Allergy Immunol. 2020 Mar 18:1-8. [Epub ahead of print]. PMID: 32187604. A meta-analysis of baseline characteristics in trials on mite allergen avoidance in asthmatics: room for improvement. van Boven FE, de Jong NW, Braunstahl GJ, Gerth van Wijk R, Arends LR. Clin Transl Allergy. 2020 Jan 6;10:2. eCollection 2020. PMID: 31921410. Behçet's Disease Under Microbiotic Surveillance? A Combined Analysis of Two Cohorts of Behçet's Disease Patients. van der Houwen TB, van Laar JAM, Kappen JH, van Hagen PM, de Zoete MR, van Muijlwijk GH, Berbers RM, Fluit AC, Rogers M, Groot J, Hazelbag CM, Consolandi C, Severgnini M, Peano C, D'Elios MM, Emmi G, Leavis HL. Front Immunol. 2020 Jun 12;11:1192. eCollection 2020. PMID: 32595645. The Effect of Birch Pollen Immunotherapy on Apple and rMal d 1 Challenges in Adults with Apple Allergy. van der Valk J, Nagl B, Wljk RGV, Bohle B, de Jong N. Nutrients. 2020 Feb 18;12(2). pii: E519. PMID: 32085633. Een benauwde vrouw met een afwijkende thoraxfoto [A dyspnoeic woman with an abnormal chest image]. van der Valk JPM, Maat APWM, In 't Veen JCCM. Ned Tijdschr Geneeskd. 2020 Mar 12;164. pii: D4130. PMID: 32267636. Mepolizumab add-on therapy in a real world cohort of patients with severe eosinophilic asthma: response rate, effectiveness, and safety. van Toor JJ, van der Mark SC, Kappen JH, In 't Veen JCCM, Braunstahl GJ. J Asthma. 2020 Feb 12:1-8. [Epub ahead of print]. PMID: 31999203. Influence of Cow's Milk and Esomeprazole on the Absorption of Erlotinib: A Randomized, Crossover Pharmacokinetic Study in Lung Cancer Patients. Veerman GDM, Hussaarts KGAM, Peric R, Oomen-de Hoop E, Landa KD, van der Leest CH, Broerse SD, Rutten HB, Belderbos HNA, Steendam CMJ, Paats MS, Koolen SLW, Dingemans AC, van Gelder T, van Leeuwen RWF, Aerts JGJV, Mathijssen RHJ. Clin Pharmacokinet. 2020 Jun 17. Online ahead of print. PMID: 32557346. Short-term and long-term effect of a high intensity pulmonary rehabilitation program in obese patients with asthma: a randomised controlled trial. Türk Y, Theel W, van Huisstede A, van de Geijn GM, Birnie E, Hiemstra PS, Sont JK, Taube C, Braunstahl GJ. Eur Respir J. 2020 Jul 2;56(1):1901820. [Epub apr 2020]. PMID: 32299852. Type II conventional DCs of asthmatic patients with frequent exacerbations have an altered phenotype and frequency. Vroman H, Tindemans I, Lukkes M, van Nimwegen M, de Boer GM, Tramper-Stranders GA, Braunstahl GJ, Hendriks RW, Kool M. Eur Respir J. 2020 Mar 26. pii: 1900859. [Epub ahead of print]. PMID: 32217653.

MDL A comparative analysis of tioguanine versus low-dose thiopurines combined with allopurinol in inflammatory bowel disease patients. Biemans VBC, Savelkoul E, Gabriëls RY, Simsek M, Dijkstra G, Pierik MJ, West RL, de Boer NKH, Hoentjen F. Aliment Pharmacol Ther. 2020 Apr 27. doi: 10.1111/ apt.15730. [Epub ahead of print]. PMID: 32339331. Tofacitinib for ulcerative colitis: results of the prospective Dutch Initiative on Crohn and Colitis (ICC) registry. Biemans VBC, Sleutjes JAM, de Vries AC, Bodelier AGL, Dijkstra G, Oldenburg B, Löwenberg M, van Bodegraven AA, van der Meulen-de Jong AE, de Boer NKH, Srivastava N, West RL, Römkens TEH, Horjus Talabur Horje CS, Jansen JM, van der Woude CJ, Hoekstra J, Weersma RK, van Schaik FDM, Hoentjen F, Pierik MJ; Dutch Initiative on Crohn and Colitis (ICC). Aliment Pharmacol Ther. 2020 Apr 1. [Epub ahead of print]. PMID: 32237087. High-dose vitamin D does not prevent postoperative recurrence of Crohn’s disease in a randomized placebocontrolled trial. de Bruyn JR, Bossuyt P, Ferrante M, West RL, Dijkstra G, Witteman BJ, Wildenberg M, Hoentjen F, Franchimont D, Clasquin E, van der Bilt JD, Tollens T, Bemelman WA, D'Hoore A, Duijvestein M, D'Haens GR; Dutch-Belgian DETECT study group. Clin Gastroenterol Hepatol. 2020 May 24;S15423565(20)30698-4.Online ahead of print. PMID: 32461138. Increased Discontinuation Rates of Anti-TNF Therapy in Elderly Inflammatory Bowel Disease Patients. de Jong ME, Smits LJT, van Ruijven B, den Broeder N, Russel MGVM, Römkens TEH, West RL, Jansen JM, Hoentjen F. J Crohns Colitis. 2020 Jul 30;14(7):888-895. PMID: 31974546. Low value of second-look endoscopy for detecting residual colorectal cancer after endoscopic removal. Gijsbers KM, Post Z, Schrauwen RWM, Tang TJ, Bisseling TM, Bac DJ, Veenstra RP, Schreuder RM, Epping Stippel LSM, de Vos Tot Nederveen Cappel WH, Slangen RME, van Lelyveld N, Witteman EM, van Milligen de Wit MAWM, Honkoop P, Alderlieste Y, Ter Borg PJC, van Roermund R, Schmittgens S, Dekker E, Leeuwenburgh I, de Ridder RJJ, Zonneveld AM, Hadithi M, van Leerdam ME, Bruno MJ, Vleggaar FP, Moons LMG, Koch AD, Ter Borg F. Gastrointest Endosc. 2020 Feb 25. pii: S00165107(20)30140-1. [Epub ahead of print]. PMID: 32105713. Limited added value of laboratory monitoring in thiopurine maintenance monotherapy in inflammatory bowel disease patients. Kreijne JE, de Vries AC, de Veer RC, Bouma G, Dijkstra G, Voskuil MD, West R, van Moorsel SAW, de Jong DJ, de Boer NK, van der Woude CJ; initiative on Crohn and Colitis (ICC). Aliment Pharmacol Ther. 2020 Apr 28. [Epub ahead of print]. PMID: 32342997. Lengthening adalimumab dosing interval in quiescent Crohn's disease patients: protocol for the pragmatic randomised non-inferiority LADI study. Smits LJT, Pauwels RWM, Kievit W, de Jong DJ, de Vries AC, Hoentjen F, van der Woude CJ; LADI study group: o.a. van Linschoten, RCA. BMJ Open. 2020 May 26;10(5):e035326. PMID: 32461297. European guidelines on chronic mesenteric ischaemia - joint United European Gastroenterology, European Association for Gastroenterology, Endoscopy and Nutrition, European Society of Gastrointestinal and Abdominal Radiology, Netherlands Association of Hepatogastroenterologists, Hellenic Society of Gastroenterology, Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe, and Dutch Mesenteric Ischemia Study group clinical guidelines on the diagnosis and treatment of patients with chronic mesenteric ischaemia. Terlouw LG, Moelker A, Abrahamsen J, Acosta S, Bakker OJ, Baumgartner I, Boyer L, Corcos O, van Dijk LJ, Duran M, Geelkerken RH, Illuminati G, Jackson RW, Kärkkäinen JM, Kolkman JJ, Lönn L, Mazzei MA, Nuzzo A, Pecoraro F, Raupach J, Verhagen HJ, Zech CJ, van Noord D, Bruno MJ. United European Gastroenterol J. 2020 Apr 16:2050640620916681. [Epub ahead of print]. PMID: 32297566.

januari - juni 2020

Immediate Infusion Reaction to Intravenous Ustekinumab in Three Crohn's Disease Patients: A Case Report and Review of the Literature. Thomas PWA, Ferweda G, West RL, Hoentjen F. J Crohns Colitis. 2020 Jun 26;jjaa115. Online ahead of print. PMID: 32588044.

Oogheelkunde Bifocals reduce strabismus in children with Down syndrome: Evidence from a randomized controlled trial. de Weger C, Boonstra N, Goossens J. and o.a. participating location: Vlietland Ziekenhuis Schiedam (Slooff J) Acta Ophthalmol. 2020 Feb;98(1):89-97. Epub 2019 Jul 17.

Endovascular Pressure Measurements to Assess the Functional Severity of Mesenteric Arterial Stenoses. van Dijk LJD, Terlouw LG, van Noord D, Bijdevaate DC, Bruno MJ, Moelker A. J Vasc Interv Radiol. 2020 Jan 29. pii: S10510443(19)30928-5. [Epub ahead of print]. PMID: 32007405.

Pathologie Benigne zwellingen van de vulva: anders dan condylomata acuminata. Wanders SL, Loots MAM, van Gemund N, Stam OCG. NTOG. 2020;133(4):198-200.

Diagnostic yield and agreement on fine-needle specimens from solid pancreatic lesions : comparing the smear technique to liquid-based cytology. van Riet PA, Quispel R, Cahen DL, Snijders-Kruisbergen MC, van Loenen P, Erler NS, Poley JW, van Driel LMJW, Mulder SA, Veldt BJ, Leeuwenburgh I, Anten MGF, Honkoop P, Thijssen AY, Hol L, Hadithi M, Fitzpatrick CE, Schot I, Bergmann JF, Bhalla A, Bruno MJ, Biermann K. Endosc Int Open. 2020 Feb;8(2):E155-E162. Epub 2020 Jan 22. PMID: 32010748.

Performance of Gastrointestinal Pathologists Within a National Digital Review Panel for Barrett's Oesophagus in the Netherlands: Results of 80 Prospective Biopsy Reviews. Klaver E, van der Wel M, Duits L, Pouw R, Seldenrijk K, Offerhaus J, Visser M, Ten Kate F, Biermann K, Brosens L, Doukas M, Huysentruyt C, Karrenbeld A, Kats-Ugurlu G, van der Laan J, van Lijnschoten I, Moll F, Ooms A, Tijssen J, Meijer S, Bergman J. J Clin Pathol. 2020 May 28;jclinpath-2020-206511. Online ahead of print. PMID: 32467320.

Plastische Chirurgie Item reduction of the 39-item Rotterdam Diabetic Foot Study Test Battery using decision tree modelling. Rinkel WD, van der Oest MJW, Coert JH. Diabetes Metab Res Rev. 2020 Jan 19. [Epub ahead of print]. PMID: 31955486.

Medische Microbiologie De Wet publieke gezondheid: lessen voor de artsmicrobioloog uit een strafzaak. Koeleman H. Ned Tijdschr Med Microbiol. 2020;28:34-39.

Psychologie Neurocognitive Functioning in Type 1 and Type 2 Diabetes Mellitus. Duinkerken E. van, Brands AMA. In: Delamater A., Marrero D. (eds) Behavioral Diabetes. Springer, Cham. 2020:365-380.

Sterilization of disposable face masks by means of standardized dry and steam sterilization processes; an alternative in the fight against mask shortages due to COVID-19. de Man P, van Straten B, van den Dobbelsteen J, van der Eijk A, Horeman T, Koeleman H. J Hosp Infect. 2020 Jun;105(2):356-357. doi: 10.1016/j. jhin.2020.04.001. Epub 2020 Apr 8. PMID: 32277964; PMCID: PMC7194556. Comparison of Diagnostic Accuracies of Rapid Serological Tests and ELISA to Molecular Diagnostics in Patients With Suspected COVID-19 Presenting to the Hospital. Ong DSY, de Man SJ, Lindeboom FA, Koeleman JGM. Clin Microbiol Infect. 2020 Jun 2;S1198-743X(20)30305-0. Online ahead of print. PMID: 32502646. Screening op hepatitis C voorafgaand aan start van behandeling met anti-TNF. Janssen EHCC, Koeleman JGM, van Zeben D. Ned Tijdschr Reumatol. 2020(2):15-19. Neurologie Novel Methods for Quantification of Vasodepression and Cardioinhibition During Tilt-Induced Vasovagal Syncope. van Dijk JG, Ghariq M, Kerkhof FI, Reijntjes RH, van Houwelingen MJ, van Rossum IA, Saal DP, van Zwet EW, van Lieshout JJ, Thijs RD, Benditt DG. Circ Res. 2020 Aug 14;127(5):e126-e138. Epub 2020 May 28. Original research: Second IVIg course in Guillain-Barré syndrome with poor prognosis: the non-randomised ISID study. Verboon C, van den Berg B, Cornblath DR, Venema E, Gorson KC, Lunn MP, Lingsma H, Van den Bergh P, Harbo T, Bateman K, Pereon Y, Sindrup SH, Kusunoki S, Miller J, Islam Z, Hartung HP, Chavada G, Jacobs BC, Hughes RAC, van Doorn PA; IGOS Consortium: o.a. Vermeij FH. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2020 Feb;91(2):113-121. PMID: 31586949.

Reumatologie Screening op hepatitis C voorafgaand aan start van behandeling met anti-TNF. Janssen EHCC, Koeleman JGM, van Zeben D. Ned Tijdschr Reumatol. 2020(2):15-19. Urologie Successful Endoscopic Treatment of a Large Impacted Gallstone in the Duodenum Using Laser Lithotripsy, Bouveret's Syndrome: A Case Report. Hendriks S, Verseveld MM, Boevé ER, Roomer R. World J Gastroenterol. 2020 May 21;26(19):2458-2463. PMID: 32476805.

Reply by Authors. van Kessel KEM, de Jong JJ, Ziel-van der Made ACJ, Roshani H, Haensel SM, Wolterbeek JH, Boevé ER, Oomens EHGM, van Casteren NJ, Krispin M, Boormans JL, Steyerberg EW, van Criekinge W, Zwarthoff EC. J Urol. 2020 Apr 13:101097JU000000000000078603. [Epub ahead of print]. PMID: 32282281. A Urine-Based Genomic Assay to Triage Patients with Hematuria for Cystoscopy. van Kessel KEM, de Jong JJ, Ziel-van der Made ACJ, Roshani H, Haensel SM, Wolterbeek JH, Boevé ER, Oomens EHGM, van Casteren NJ, Krispin M, Boormans JL, Steyerberg EW, van Criekinge W, Zwarthoff EC. J Urol. 2020 Jan 27:101097JU0000000000000786. [Epub ahead of print]. PMID: 31985322. Intraoperative Assessment and Reporting of Radical Prostatectomy Specimens to Guide Nerve-Sparing Surgery in Prostate Cancer Patients (NeuroSAFE). van MA, der Slot, den Bakker MA, Klaver S, Kliffen M, Busstra MB, Rietbergen JBW, Gan M, Hamoen KE, Budel LM, Goemaere NNT, Bangma CH, Helleman J, Roobol MJ, van Leenders GJLH. Histopathology. 2020 Jun 18. Online ahead of print. PMID: 32557744. Vaatchirurgie The natural history of tarsal tunnel syndrome in diabetic subjects. Rinkel WD, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. J Plast Reconstr Aesthet Surg. 2020 Feb 19. pii: S17486815(20)30092-9. [Epub ahead of print] (Cost-)effectiveness of lower extremity nerve decompression surgery in subjects with diabetes: the DeCompression (DECO) trial-study protocol for a randomised controlled trial Rinkel WD, Fakkel TM, Castro Cabezas M, Birnie E, Coert JH. BMJ Open. 2020 Apr 26;10(4):e035644 Upper Limb Ischaemia Caused by Cleidocranial Dysostosis. van de Luijtgaarden KM, van Brussel JP. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2020 Jan 2. pii: S10785884(19)32638-3. [Epub ahead of print]

Orgaandonatie na euthanasie: de vrijblijvendheid voorbij : nieuwe donorwet vraagt van artsen een actievere rol. Haensel S, Kompanje, E. Medisch Contact. 2020(05):22-23. Clinicopathological characteristics of glomeruloid architecture in prostate cancer. Hollemans E, Verhoef EI, Bangma CH, Rietbergen J, Osanto S, Pelger RCM, van Wezel T, van der Poel H, Bekers E, Helleman J, Roobol MJ, van Leenders GJLH. Mod Pathol. 2020 Feb 20. [Epub ahead of print]. PMID: 32080350. Clinical outcome comparison of Grade Group 1 and Grade Group 2 prostate cancer with and without cribriform architecture at radical prostatectomy. Hollemans E, Verhoef EI, Bangma CH, Rietbergen J, Roobol MJ, Helleman J, van Leenders GJLH. Histopathology. 2020 Jan 16. [Epub ahead of print]. PMID: 31944367. Re: Waste in COVID-19 research: Is SARS-CoV-2 threatening evidence based medicine?. van Balken MR, Haensel SM. BMJ 2020;369:m1847.

Promotieonderzoek Initiator studie Naam promovendus

Afdeling

Universiteit Titel promotieonderzoek

Franciscus

Apotheek

LUMC

Ciske van den oever

Franciscus Sanne Snelder Cardiolgie Erasmus MC

Franciscus co-promotor(en)

Farmacotherapeutische interventies bij hemodialyse patiënten

Erwin Vasbinder

CARDIOBESE studie (onderzoek naar vroege tekenen van cardiale disfunctie bij obesitas)

Bas van Dalen

Franciscus

Marjolijn Leeman

Bariatrie

Erasmus MC

Enhanced recovery after bariatric surgery

Martin Dünkelgrun

Franciscus

Elles van der Voort

Chirurgie

Erasmus MC

Minimal invasive treatment of breast cancer.

Taco Klem

Franciscus Hans Vlake Intensive Care Erasmus MC

Harmonisatie en Optimalisatie van Rotterdamse IC naZorg binnen het IC Rijnmond Netwerk

Evert Jan Wils

Franciscus Cathelijne van Zelst Longgeneeskunde Erasmus MC

Doorontwikkelen van ons innovatieve zorgpad waarbij aandacht Hans in 't Veen en voor treatable traits, multidisciplinaire benadering en Gert Jan Braunstahl eHealth integratie

Franciscus Geertje de Boer Longgeneeskunde/ Erasmus MC The clinical, microbiological and immunological effects of kindergeneeskunde bacterial lysates in patients with uncontrolled asthma and recurrent exacerbations: a randomized controlled trial. Differences in inflammatory parameters in early- and late onset asthma: Grandma study

Gert Jan Braunstahl en Gerdien Tramper

Franciscus Adjan Witte Longgeneeskunde Erasmus MC STOP-studie

Jasper Kappen en Gert Jan Braunstahl

Franciscus Reinier van Linschoten MDL Erasmus MC

Beter kijken in de IBD BeterKeten: kwaliteit van IBD -zorg in Zuid-West Nederland

Rachel West en Desirée Leemreis

Franciscus

AF-OBESE

Bas van Dalen

Elders Meike van de Sande Gynaecologie Erasmus MC

TopIC studie: onderzoek naar de mogelijkheden van medicamenteuze behandeling bij baarmoederhalsafwijkingen

(zelf specialist in Franciscus)

Elders

Erasmus MC

Improving perioperative care for patients with a hip fracture

Taco Klem

Elders Veronique van Rijckevorsel Chirurgie Erasmus MC

FAMMI study – Factors affecting mortality and morbidity in geriatric patients.

Taco Klem

Yaar Aga

Cardiologie

Louis de Jong

Chirurgie

Erasmus MC

Elders

Luke Terlouw

MDL

Erasmus MC

Chronische Mesenteriaal Ischemie

Desirée Leemreis

Elders

Louisa van Dijk

MDL

Erasmus MC

Chronische Mesenteriaal Ischemie

Desirée Leemreis

Elders

Emmely de Roos

Longgeneeskunde Erasmus MC

Retrospectieve data-analyse ERGO studie m.b.t. kenmerken

Hans in 't Veen

/ UZ Gent

Elders Fleur Keij Kindergeneeskunde Erasmus MC

VERBINDING LEGGEN Eén van de redenen om je marketing & communicatie door ForYou Media te laten verzorgen.

en co-morbiditeit oudere astmapatiënt RAIN study: Intravenous-to-oral antibiotic switch therapy in neonatal infections: safety, efficacy, quality of life and pharmacokinetics

Gerdien Tramper

Effect van lifestyle interventie programma bij astmapatiënten op longfunctie, kwaliteit van leven en inflammatie

Gert Jan Braunstahl

NET GEPROMOVEERD Franciscus Yasemin Türk Longgeneeskunde Erasmus MC

Verworven grants in 2020:

Een uitgave van het NCJ en ZonMw

magazine voor JGZ-professionals

Subsidieverstrekker

Hoofdaanvrager

Longfonds consortium grant Dr. G.A. Tramper, kinderarts

Bedrag

Titel

€ 750.000,-

‘Protecting late-moderate preterm infants from respiratory tract infections and wheeze in

Franciscus, partners Dr. H. Smits, immunoloog LUMC en Dr. J. Penders, moleculair epidemioloog MUMC.

Kim Kötter:

'Ik heb alleen maar lovende woorden voor het consultatiebureau.'

their first year of life by using bacterial lysates.’ (PROTEA study).

JOSEPHINE vertellen

de JGZ

Een uitgave van het Erasmus

MC Kanker Instituut

VOOR EEN GEZONDE TOEKOMST

‘Voor nu en toekomstige generaties. Elke dag opnieuw.’ PATIO

Ondersteuning, informatie en even niets hoeven

LONGARTS DAPHNE DUMOULIN ‘Je komt alleen verder in de zorg als je aan wetenschap doet’

Jolanda (40)

rent de 40e Marathon Rotterdam na schildklierkanker

Een kansrijke start voor ieder kind

Vijf preventiehelden

Ouders over

Josephine Nefkens Stichting:

Kankeronderzoek stimuleren om verschil te kunnen maken

ER NIET OMDAT JE STAAT ALLEEN VOOR

RIJNSTATE

& PARTNERS

len van

verha li de mammapo de band tussen

en zorgnemer zorgverlener 20 jaar

en excellente borstorg borstkankerz nt geen mome ‘Ik heb me gevoeld’ een nummertje Fikse Het verhaal

van Karin

e gratis mee Neem dit magazin

HELEN (ON)ZICHTBAAR ZIEK ZIJN Van chemo word je niet altijd kaal KANKER IN HET GEZIN 'Mijn eigen angst maskeerde ik met grapjes' MARVIN (31) 'Na therapie bij het HDI kon ik de wereld weer aan'

Kanker... en dan?

Een uitgave van het Helen Dowling Instituut • EDITIE LIEMERS WECARE FORYOU

ForYou Media maakt voor verschillende (zorg)instellingen speciale uitgaven en heeft zich gespecialiseerd in het maken en distribueren van engaging content. 50

www.foryoumedia.nl

Kruip

IN DE HUID VAN... Omgaan met jeuk en pijn - leven met atopisch eczeem is niet makkelijk. Op indehuidvan.nl vindt men tips, ervaringen en verhalen van anderen maar ook alles over symptomen, klachten, diagnose, behandeling en medicatie.

ROB

Neem eens een Schijt Aan Eczeem-dag

TANYA

TESSA

Allergisch zijn voor je eigen schilfers? Dat kan!

LOUISE

Make-up? Ik laat me niet weerhouden door mijn eczeem en gevoelige huid.

Attendeer en informeer uw patiĂŤnt met atopisch eczeem over de website indehuidvan.nl Zo zorgen we samen voor controle.

indehuidvan.nl

CHRISTA

Als je een klik hebt met je arts, ben je eigenlijk al halverwege.

SANL.DUP.20.01.0029a

Sporten met eczeem. Over zweten, zwemmen en meer.

FranciSciene - Editie 2, 2020

Articles inside

Gordelroos kan chronische zenuwpijn veroorzaken

Kijken hoe anderen het doen