Statische ergonomie

RELEVANTE AFMETINGEN

De afmetingen die van belang zijn bij het ontwerpen van een handwerktuig zijn uiteraard de afmetingen van het hand. Er zijn vooral drie afmetingen die erg belangrijk zijn, namelijk de greepomtrek, de handbreedte en de handlengte.

Op DINED bekeken we de afmetingen van een gemiddeld hand van een volwassen man/vrouw tussen 20 en 60 jaar oud.

Hierbij is de diameter van de handomtrek gelijk aan 4-5 cm.

De handbeedte (zonder duim) is 10.265 cm. We denken dat de handbreedte zonder duim ingerekend het meest relevante is.

Mits we al de greepomtrek weten, is de handlengte eventueel ook minder van belang.

Om dus tot een ergonomisch ontwerp te komen van een handwerktuig is het van belang rekening te houden met deze afmetingen. We moeten ervoor zorgen dat zowel kleine als grote handen comfortabel rondom de handgreep kunnen. Ook moeten we rekening houden dat de handgreep in breedte voldoende groot is, zodat ook grote handen (met een grote handbreedte) voldoende plaats hebben.

Als we kijken naar de breedte van het handvat moet deze voldoende groot zijn zodat mensen met grote handen ook voldoende ruimte hebben. Dit wil zeggen dat mensen met een grote handbreedte het handwerktuig ook goed kunnen gebruiken. Voor deze maat gebruiken we dus een hoger percentieltype, zoals bijvoorbeeld P99.

Als we kijken naar de diameter van de handgreep dan moeten we er vooral op letten dat ook kleine handen comfortabel rondom het handvat kunnen. Hier is het dus beter een lager percentieltype te kiezen, dus bijvoorbeeld P5.

Maar er moet daarbij ook nog voldoende ruimte zijn om de vingers kwijt te kunnen. Er moet dus een vrije ruimte voorzien worden voor de vingers. Hierbij kiezen we opnieuw voor een hoger percentieltype, namelijk P99, omdat de ruimte voldoende groot moet zijn voor grote handen.

Bij handwerktuigen met een knijpmechanisme (snoeischaar, grasschaar en plantensproeier) is het meer van belang om te kijken naar de spanwijdte i.p.v. de greepomtrek. Een klein hand moet ook comfortabel rondom het knijpmechanisme kunnen. Daarom kijken we hier naar een lager percentieltype, bijvoorbeeld P5.

Statische ergonomie

POSITIE VAN DE POLS

Snoeischaar

De statische positie van het hand bij het gebruiken van de snoeischaar is in de natuurlijke rust positie 170°. In de meeste gevallen zal de snoeischaar ook vanuit deze positie gebruikt worden in de urban garden. Indien de gebruiker toch lager moet werken vertrekt hij vanuit een rust positie van 168°. Dit is nog steeds een comfortabele houding voor de pols.

Statische ergonomie

POSITIE VAN DE POLS

Grasschaar

Als de pols zich in rustpositie bevindt, maakt je arm een hoek van 148° met de bladen van de grasschaar. Dit komt omdat je het gras beneden op de grond moet knippen waarvoor je dus zal moeten doorbuigen. Om de pols in zijn rustpositie te krijgen tijdens het knippen zal je niet onder je moeten knippen maar voor jezelf.

Statische ergonomie

POSITIE VAN DE POLS

Plantensproeier

De positie van de pols ten opzichte van de plantensproeier is een standaardhouding en niet van groot belang. Dit komt omdat bij de plantensproeier steeds een constante kleine kracht wordt uitgeoefend.

Statische ergonomie

POSITIE VAN DE POLS

Inschuifbare of inklapbare gebogen snoeizaag

De positie van het zaagblad ten opzichten van het handvat is in de 2 onderstaanden voorbeelden niet ergonomisch. Dit is af te leiden uit de ontwerpregels voor handgereedschap:

• Zorg voor de juiste richting van krachtuitoefening & buig het gereed schap niet de pols

Bij een ergonomische ontwerp wordt er gestreefd naar een krachtuitoe fening die zoveel mogelijk loodrecht op de as van de handgreep staat. In de 2 onderzochte snoeizagen is dit niet het geval .

Deze opstelling zorgt ervoor dat de gebruiker in bepaalde situatie zijn pols buigt. Dit moeten men vermijden door het voorwerp meer te bui gen. In ideale omstandigheden ligt de onderam in het verlengde van het zaagblad. Dit is essentiel aangezien de gebruiker in deze houding het meeste kracht kan zetten op de snoeizaag. (In beide gevallen kon men het zaagblad niet op verschillende standen zetten.)

POSITIE ZAAGBLAD TOV HANDGREEP

Uit de analyse van de statische ergonomie kunnen we afleiden dat de hoek tussen het zaagblad en de handgreep te groot is bij de 2 onderzochte snoeizagen. Om de ideale hoek te vinden, deed ik een klein onderzoek bij verschillende mensen.

Hiervoor werd er een mockup uit karton gemaakt met een verstelbaar zaagblad.

Het merendeel van de bevraagden (medeleerlingen, familie...) vonden de hoek van 120° het comfortabelste. Deze hoek voldoet ook aan de ontwerpregels voor handwerktuigen en zal dus gebruikt worden in het ontwerp van de snoeizaag.

B Urban richt zich op het tuinieren in stadstuinen, moestuinen, daktuinen... De gebruiker zal bij het gebruiken van de handzaag dus geen extreme houdingen moeten aannemen om een tak af te zagen. De hoek van 120° zorgt dus voor een constante ergonomische houding. Hieruit concluderen we dat het niet nodig is om het zaagblad verstelbaar te maken.

110°

120°

130°

140°