Biuletyn Programu Leonardo da Vinci - Staże w przedsiębiorstwach (02/2010)

L e o n a r d o

d a

ISSN 1898-9365

Biuletyn

P r o g r a m u

02

(6)

2010

V i n c i

Sta˝e w przedsi´biorstwach

Spis treÊci 3 Od redakcji

Publikacja zosta∏a sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu

01

4 Rola mobilnoÊci edukacyjnej w Polsce

02

7 Leonardo da Vinci geniusz Renesansu patronem ludzi ciekawych Êwiata

03

10 Dlaczego sta˝e w przedsi´biorstwach?

04

12 Przyk∏ady dobrych praktyk

05

18 Wsparcie organizacji sta˝y w przedsi´biorstwach

„Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie”. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora.

Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialnoÊci za umieszczonà w niej zawartoÊç merytorycznà oraz za sposób wykorzystania zawartych w niej informacji.

18 Euroapprenticeship – czyli jak skutecznie zwi´kszaç zaanga˝owanie partnerów w dzia∏ania na rzecz mobilnoÊci m∏odocianych

Biuletyn Programu Leonardo da Vinci Wydawca:

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

20 Q-Placements: w trosce o jakoÊç kszta∏cenia zawodowego uczniów

Narodowa Agencja Programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” Program Leonardo da Vinci ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa tel.: 22 - 463 10 10 fax: 22 - 463 10 21

06

21 Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach – podsumowanie fazy testowej

www.leonardo.org.pl

21 Mobilna Europa – znaczenie praktyk zagranicznych dla sta˝ysty i jego polskiego pracodawcy Zespó∏ Redakcyjny

Izabela Laskowska Katarzyna Tulkis

22 Sta˝ w przedsi´biorstwie zagranicznym szansà na rozwój zawodowy m∏odych uczniów zawodu i czeladników

Agnieszka W∏odarczyk Emilia Halemba Projekt graficzny, sk∏ad

eufloria design s.c.

32 Krajowy i mi´dzynarodowy wymiar wspó∏pracy i jego wp∏yw na zmian´ postaw ˝yciowych i zawodowych uczestników sta˝y

ISSN 1898-9365 Nak∏ad: 2000 egz.

33 Niezaprzeczalne korzyÊci p∏ynàce z odbywania sta˝u zagranicznego

Biuletyn jest rozpowszechniany bezp∏atnie.

Zdj´cie na okladce z archiwum beneficjenta LdV

34 Dlaczego warto wyjechaç na sta˝ do innego kraju?

Od redakcji Przekazujemy w Paƒstwa r´ce kolejny numer biuletynu programu Leonardo da Vinci. Tym razem postanowiliÊmy poÊwi´ciç go tematyce sta˝y w przedsi´biorstwach. Dlaczego sta˝e w przedsi´biorstwach? Po pierwsze, stanowià one licznà i wa˝nà grup´ wszystkich projektów dotyczàcych kszta∏cenia i doskonalenia zawodowego w naszym programie. Po drugie, wpisujà si´ w g∏ówne cele programu, takie jak poprawa pod wzgl´dem jakoÊciowym i iloÊciowym ogólnoeuropejskiej mobilnoÊci osób bioràcych udzia∏ w poczàtkowym etapie szkolenia i kszta∏cenia zawodowego oraz w kszta∏ceniu

Druga cz´Êç biuletynu poÊwi´cona jest projektowi realizo-

ustawicznym. Po trzecie, pomagajà m∏odym ludziom

wanemu przez FRSE w roku 2009 pt. „Indywidualne sta˝e

– za poÊrednictwem programu Leonardo da Vinci, który zbli˝a

w przedsi´biorstwach dla wnioskodawców indywidualnych”.

Êwiat edukacji zawodowej z potrzebami rynku pracy – stawiaç

Chocia˝ projekt nie jest kontynuowany, uznaliÊmy, ˝e jego

pierwsze Êwiadome zawodowo kroki. Wreszcie – sta˝e

efekty sà interesujàce i poprzez swoje przes∏anie – warte

w zagranicznym przedsi´biorstwie uÊwiadamiajà potrzeb´

upowszechnienia. Przedstawiamy refleksje i opinie samych

podnoszenia umiej´tnoÊci zawodowych i spo∏ecznych,

sta˝ystów oraz osób wspierajàcych to pracoch∏onne,

motywujà do dalszego kszta∏cenia i ch´ci poznawania Êwiata.

ale satysfakcjonujàce przedsi´wzi´cie. Potwierdzeniem na to,

Wykszta∏cajà u m∏odych ludzi postaw´ otwartoÊci, samo-

jak udana by∏a to inicjatywa, mo˝e byç prezentacja

dzielnoÊci i aktywnoÊci, niezb´dnà do sprawnego funkcjono-

fragmentów raportu z przeprowadzonej ewaluacji projektu,

wania na europejskim rynku pracy.

których lektura – jak wierzymy – przekona Paƒstwa do idei

W biuletynie zamieszczamy przyk∏ady projektów, w których

mobilnoÊci.

te zadania si´ powiod∏y. Mamy nadziej´, ˝e stanà si´ one

Wszystkim Beneficjentom dzi´kujemy za przygotowanie

dla Paƒstwa zach´tà i inspiracjà do wzi´cia udzia∏u

i udost´pnienie materia∏ów na temat realizowanych projektów,

w programie Leonardo da Vinci.

które prezentujemy w naszej publikacji.

W naszej publikacji znajdà Paƒstwo równie˝ informacje na temat nowej inicjatywy Komisji Europejskiej „Mobilna m∏odzie˝”,

˚yczymy ciekawej i inspirujàcej lektury!

która ma na celu wspieranie m∏odych ludzi w zdobyciu wiedzy, umiej´tnoÊci i doÊwiadczenia niezb´dnego do odnalezienia si´ na rynku pracy. „Mobilna m∏odzie˝” proponuje 28 kluczowych dzia∏aƒ, których celem jest lepsze dostosowanie kszta∏cenia i szkoleƒ do potrzeb m∏odych ludzi oraz zach´canie do korzystania ze Êrodków Komisji Europejskiej przeznaczonych na dofinansowanie studiów i szkoleƒ zawodowych za granicà.

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

3

01

Rola mobilnoÊci edukacyjnej w Polsce

Izabela Laskowska Zast´pca Dyrektora Programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” Dyrektor Programu Leonardo da Vinci

Rola mobilnoÊci edukacyjnej w Polsce Pi´ç milionów m∏odych Europejczyków poszukuje pracy. Dla wielu z nich mo˝liwoÊci sà ograniczone, poniewa˝ brakuje im odpowiednich kwalifikacji lub doÊwiadczenia. 15 wrzeÊnia 2010 r. Komisja Europejska rozpocz´∏a program „Mobilna m∏odzie˝”1, nowà sztandarowà inicjatyw´ majàcà na celu pomoc tym m∏odym ludziom w zdobyciu wiedzy, umiej´tnoÊci i doÊwiadczenia, aby ich marzenia o pierwszej pracy sta∏y si´ rzeczywistoÊcià. Jako cz´Êç nowej europejskiej strategii Europa 2020 program „Mobilna m∏odzie˝” proponuje 28 kluczowych dzia∏aƒ, których celem jest lepsze dostosowanie kszta∏cenia i szkoleƒ do potrzeb m∏odych ludzi oraz zach´canie do korzystania z unijnych grantów przyznawanych na studia lub szkolenie za granicà. Dzi´ki temu poprawià si´ perspektywy zawodowe m∏odzie˝y i dost´p do rynku pracy.

Nowa inicjatywa podkreÊla rol´ m∏odzie˝y w budowaniu zrównowa˝onego rozwoju Unii Europejskiej i wyznacza ramy dzia∏aƒ, które Wspólnota musi podjàç w najbli˝szym czasie.

Do czterech g∏ównych obszarów tych dzia∏aƒ Komisja Europejska zalicza: r wsparcie systemu uczenia si´ przez ca∏e ˝ycie (w tym edukacji formalnej i pozaformalnej) i budowanie jego powiàzaƒ z rynkiem pracy r popraw´ jakoÊci szkolnictwa wy˝szego i promocj´ studiów wy˝szych wÊród m∏odych ludzi jako elementy budowania gospodarki opartej na wiedzy r wsparcie transgranicznej mobilnoÊci m∏odzie˝y w edukacji i zatrudnieniu r wsparcie sytuacji m∏odych ludzi na rynku pracy.

Komisja podkreÊla koniecznoÊç redukcji liczby osób wczeÊniej koƒczàcych edukacj´, zwraca uwag´ na potrzeb´ zmian w kszta∏ceniu i doradztwie zawodowym, jak równie˝ w szkolnictwie wy˝szym. Oprócz wyznaczenia strategicznych ram dzia∏aƒ Komisja Europejska zapowiada stworzenie praktycznych narz´dzi wspierajàcych za∏o˝one cele, takich jak Europejski Monitor Wolnych Stanowisk Pracy (European Vacancy Monitor) jako baza wiedzy na temat mo˝liwoÊci zatrudnienia za granicà czy Europejski Paszport Umiej´tnoÊci (European Skills Passport), b´dàcy narz´dziem wspierajàcym uznawanie wyników kszta∏cenia pozaformalnego i nieformalnego.

W komunikacie Komisja podkreÊla równie˝ rol´ programów wspólnotowych w realizacji celów inicjatywy „Mobilna m∏odzie˝” i w Êlad za tym uruchomi∏a konsultacje dotyczàce przysz∏ego kszta∏tu tych programów poczàwszy od roku 2014.

Program „Mobilna m∏odzie˝” b´dzie wa˝nym narz´dziem w realizowaniu g∏ównych celów zawartych w strategii Europa 2020, jakimi sà obni˝enie odsetka osób przedwczeÊnie

koƒczàcych edukacj´ szkolnà z 15% do 10% oraz zwi´kszenie udzia∏u osób posiadajàcych wy˝sze wykszta∏cenie lub jego odpowiednik z 31% do co najmniej 40% do roku 2020.

Dzia∏ania programu „Mobilna m∏odzie˝” pomogà równie˝ paƒstwom cz∏onkowskim w osiàgni´ciu w ciàgu nast´pnego dziesi´ciolecia unijnego celu 75-procentowego poziomu zatrudnienia, poprzez zapewnienie m∏odym ludziom mo˝liwoÊci zdobycia umiej´tnoÊci odpowiednich do pracy w przysz∏oÊci.

Badania przeprowadzone przez Komisj´ wykazujà, ˝e do 2020 r.

35% nowych miejsc pracy wymagaç b´dzie wysokich kwalifikacji, a 50% wymagaç b´dzie kwalifikacji na Êrednim poziomie.

Niezale˝ne badania pokazujà, ˝e ponad 40% pracodawców przywiàzuje wag´ do doÊwiadczenia zdobytego w czasie studiów i pracy za granicà, która nie tylko umo˝liwia m∏odym ludziom popraw´ znajomoÊci j´zyków obcych, lecz tak˝e nabycie innych wysoko cenionych umiej´tnoÊci. Komisja mo˝e si´ poszczyciç ju˝ d∏ugà tradycjà wspierania mobilnoÊci poprzez przyznawanie grantów za poÊrednictwem programów takich jak Erasmus i Leonardo da Vinci.

Obecnie zwi´ksza si´ poziom wymaganych kwalifikacji, nawet tych potrzebnych do wykonywania zawodów o niskim poziomie niezb´dnych umiej´tnoÊci. Przewiduje si´, ˝e w 2020 r. oko∏o 50% miejsc pracy nadal wymagaç b´dzie Êrednich kwalifikacji nabytych w systemie kszta∏cenia i szkolenia zawodowego (VET). Komisja podkreÊli∏a w swoim komunikacie z 2010 r. w sprawie europejskiej wspó∏pracy w dziedzinie kszta∏cenia i szkolenia zawodowego2, ˝e sektor ten musi koniecznie si´ unowoczeÊniç. Do priorytetów nale˝y zapewnienie wzajemnego przenikania si´ systemu VET i szkolnictwa wy˝szego oraz mo˝liwoÊci przejÊcia z jednego systemu do drugiego, w tym stworzenie krajowych ram

1 Strona internetowa programu „Mobilna m∏odzie˝”: http://europa.eu/youthonthemove 2 COM(2010) 296

4

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Rola mobilnoÊci edukacyjnej w Polsce kwalifikacji, a tak˝e podtrzymywanie bliskiego partnerstwa z sektorem biznesu.

Mo˝liwoÊç wczesnej nauki w miejscu pracy jest niezb´dna dla m∏odych ludzi chcàcych zdobyç umiej´tnoÊci i kompetencje wymagane przez pracodawc´3. Nauka w miejscu pracy w ramach przyuczenia do zawodu jest skutecznym sposobem stopniowej integracji m∏odzie˝y z rynkiem pracy. Dost´pnoÊç i jakoÊç przyuczenia do zawodu w paƒstwach cz∏onkowskich nie jest jednakowa. Niektóre paƒstwa niedawno zacz´∏y prowadziç tego typu programy. Zaanga˝owanie partnerów spo∏ecznych w opracowywanie ich struktury, organizacj´, prowadzenie i finansowanie jest wa˝ne dla zapewnienia ich skutecznoÊci i dopasowania do zapotrzebowania na rynku pracy. Dzia∏ania te nale˝y prowadziç dalej w celu wzbogacenia zasobu umiej´tnoÊci w Êcie˝kach zawodowych, tak aby do koƒca 2010 r. co najmniej 5 mln m∏odych osób w Europie mog∏o rozpoczàç przyuczenie do zawodu (aktualnie liczba ta wynosi 4,2 mln4).

Zdobycie pierwszego doÊwiadczenia zawodowego w trakcie sta˝u sta∏o si´ w ostatnich latach wa˝ne dla m∏odych ludzi, gdy˝ dzi´ki niemu mogà si´ oni dostosowaç do wymogów rynku pracy. Niektóre paƒstwa cz∏onkowskie uruchomi∏y równie˝ programy praktyki zawodowej w odpowiedzi na mniejsze mo˝liwoÊci pracy dla m∏odzie˝y. Programy te powinny byç dost´pne dla wszystkich, charakteryzowaç si´ wysokà jakoÊcià i przejrzystymi celami nauki, nie powinny natomiast

01

zast´powaç normalnych miejsc pracy i okresów próbnych.

Jednym z kluczowych zadaƒ wskazanych w tym zakresie w komunikacie “Mobilna m∏odzie˝” jest : r zaproponowanie ram jakoÊci dla sta˝y, w tym opracowanie sposobu usuwania przeszkód prawnych i administracyjnych w przypadku sta˝y zagranicznych r zwi´kszanie dost´pu do sta˝y wysokiej jakoÊci i wspieranie udzia∏u w nich, m.in. przez zach´canie przedsi´biorstw do przyjmowania sta˝ystów i dobrej organizacji sta˝u (np. przez znaki jakoÊci lub nagrody), jak równie˝ w ramach umów z partnerami spo∏ecznymi jako cz´Êci polityki spo∏ecznej odpowiedzialnoÊci biznesu.

Celem inicjatywy „Mobilna m∏odzie˝” jest rozszerzenie mo˝liwoÊci mobilnoÊci edukacyjnej na wszystkich m∏odych ludzi w Europie do roku 2020. MobilnoÊç edukacyjna jest dla m∏odych ludzi skutecznym sposobem zwi´kszenia szans na zatrudnienie w przysz∏oÊci oraz zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych, przy jednoczesnym wsparciu ich aktywnoÊci obywatelskiej. Dzi´ki mobilnoÊci mogà oni zdobyç nowe wiadomoÊci oraz zyskaç kompetencje j´zykowe i mi´dzykulturowe. Pracodawcy zauwa˝ajà i doceniajà korzyÊci z mobilnoÊci. MobilnoÊç edukacyjna odegra∏a równie˝ wa˝nà rol´ w otwieraniu systemów i instytucji kszta∏cenia oraz szkolenia, a tak˝e sprawi∏a, ˝e sà one bardziej europejskie i mi´dzynarodowe. Zielonà ksi´gà pt. „Promowanie mobilnoÊci edukacyjnej m∏odych ludzi” z lipca 2009 r.5 rozpocz´to konsultacje spo∏eczne na temat najlepszych sposobów usuwania przeszkód w mobilnoÊci i tworzenia nowych mo˝liwoÊci nauki za granicà.

Przygotowanie do wyjazdu w ramach mobilnoÊci i zagadnienia zwiàzane z zagwarantowaniem jakoÊci W zielonej ksi´dze dot. promowania mobilnoÊci edukacyjnej m∏odych ludzi stwierdzono, ˝e mobilnoÊç przyniesie m∏odym ludziom najlepsze rezultaty, a m∏odzie˝ b´dzie w wi´kszym stopniu przekonana o jej wartoÊci, je˝eli towarzyszyç jej b´dzie dobre przygotowanie i ca∏oÊciowe podejÊcie do takiego doÊwiadczenia. Organizatorzy mobilnoÊci edukacyjnej powinni zapewniç odpowiednie mechanizmy selekcji kandydatów.

Selekcja ta powinna byç sprawiedliwa i przejrzysta.

Instytucje wysy∏ajàce i przyjmujàce muszà wspó∏pracowaç w doborze uczestników i instytucji przyjmujàcych. Cz´Êcià tego etapu powinno byç odpowiednie przygotowanie uczestników, tak˝e w zakresie umiej´tnoÊci j´zykowych i wiedzy o kulturze. Wyjazd za granic´ w ramach mobilnoÊci powinien w jak najwi´kszym mo˝liwym stopniu byç zgodny z osobistym tokiem nauki, umiej´tnoÊciami i motywacjà > Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

3 Zob. sprawozdanie z w∏asnej inicjatywy Parlamentu Europejskiego autorstwa Emilie Turunen w sprawie wspierania dost´pu m∏odzie˝y do rynków pracy, poprawy statusu osób odbywajàcych sta∏e i praktyki zawodowe, czerwiec 2010 r.

4 Sprawozdanie Grupy Roboczej ds. MobilnoÊci Uczniów z lutego 2010 r. (Komisja Europejska) 5 COM(2009) 329

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

5

01

Rola mobilnoÊci edukacyjnej w Polsce uczestników, powinien je rozwijaç lub uzupe∏niaç.

Europejska Karta na rzecz JakoÊci MobilnoÊci6 mo˝e byç êród∏em wytycznych w tym zakresie, poniewa˝ zawiera list´ ogólnych zasad, które powinny zostaç uwzgl´dnione. Obie instytucje/organizacje wysy∏ajàca i goszczàca powinny wyraênie zobowiàzaç si´ do przestrzegania zasad jakoÊci.

Zaleca si´ tak˝e opracowanie porozumienia o kszta∏ceniu lub szkoleniu, uwzgl´dniajàcego poziom wiedzy, umiej´tnoÊci i przygotowania j´zykowego uczestnika, które zosta∏oby zatwierdzone przez organizacje wysy∏ajàcà i przyjmujàcà oraz przez uczestnika. Porozumienie powinno zawieraç zarys celów i spodziewanych wyników nauczania, jak równie˝ sposoby ich osiàgni´cia, wdro˝enia i zatwierdzenia.

Taka Êcie˝ka kszta∏cenia monitorowana jest przez dwie organizacje partnerskie – jednà w kraju pochodzenia i drugà w kraju przyjmujàcym. Obaj partnerzy uzgadniajà cel, zakres i czas trwania Êcie˝ki; okreÊlajà tak˝e, kto b´dzie osobà odpowiedzialnà za przebieg nauki czy szkolenia w kraju przyjmujàcym7. Europass-MobilnoÊç jest wydawany bezp∏atnie.

Mo˝e byç wype∏niany w dwóch wersjach j´zykowych – w j´zyku polskim i w j´zyku obcym. Dokument mo˝e otrzymaç ka˝dy – niezale˝nie od wieku, poziomu wykszta∏cenia czy statusu zawodowego – podejmujàcy nauk´ za granicà po 1 stycznia 2005 r. pod warunkiem, ˝e odbywa si´ ona w ramach wyjazdu zorganizowanego. Jako wyjazd zorganizowany traktuje si´ pobyt za granicà, który jest wynikiem podpisania umowy mi´dzy krajowà instytucjà wysy∏ajàcà (np. szko∏à, uczelnià czy urz´dem pracy) i zagranicznym partnerem przyjmujàcym, okreÊlajàcej treÊç, cel i czas trwania wyjazdu, a tak˝e jego sposoby monitorowania i aspekty praktyczne.

Dokument Europass-MobilnoÊç wydaje Krajowe Centrum Europass na wniosek polskiej instytucji organizujàcej kszta∏cenie, praktyk´ lub sta˝.

Bycie mobilnym i pomoc m∏odym ludziom w wyjeêdzie za granic´ w wi´kszoÊci przypadków wymaga jednak znacznego osobistego zaanga˝owania ze strony nauczycieli, szkoleniowców i osób pracujàcych z m∏odzie˝à. MobilnoÊç nauczycieli i szkoleniowców pracujàcych w szko∏ach, na uczelniach i w sektorze kszta∏cenia zawodowego powinna byç promowana i uwzgl´dniana jako nieod∏àczny element rozwoju ich kariery, podobnie jak mobilnoÊç osób pracujàcych z m∏odzie˝à w organizacjach m∏odzie˝owych.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Bardzo wa˝nym zagadnieniem jest uznawanie efektów nauki i szkolenia zawodowego odbywanego w innym kraju europejskim. Jednym z najbardziej popularnych narz´dzi jest dokument Europass-MobilnoÊç. Dokument Europass-MobilnoÊç s∏u˝y do potwierdzenia okresów nauki lub szkolenia, odbywanych w innym kraju europejskim w ramach wyjazdu zorganizowanego (okreÊlanych mianem europejskich Êcie˝ek kszta∏cenia).

Europejska Êcie˝ka kszta∏cenia to na przyk∏ad: r praktyka zawodowa w przedsi´biorstwie r semestr nauki na uczelni zaliczony w ramach programu wymiany r praktyka w charakterze wolontariusza w organizacji pozarzàdowej.

MobilnoÊç w edukacji jest istotnym instrumentem promujàcym zatrudnienie i zwalczajàcym ubóstwo oraz pomagajàcym promowaç aktywne obywatelstwo europejskie. Program „Mobilna m∏odzie˝” stawia m∏odych ludzi w centrum strategii UE, której celem jest zbudowanie gospodarki opartej na wiedzy, badaniach naukowych i innowacji, wysokim poziomie wykszta∏cenia i umiej´tnoÊci w zgodzie z potrzebami rynku pracy, umiej´tnoÊciach dostosowawczych i kreatywnoÊci, rynkach pracy sprzyjajàcych w∏àczeniu spo∏ecznemu oraz aktywnym udziale spo∏eczeƒstwa.

6 COM(2005) 450 koƒcowy 7 Szczegó∏y na stronie internetowej Krajowego Centrum Europass http://europass.frse.org.pl

6

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Leonardo da Vinci geniusz Renesansu patronem ludzi ciekawych Êwiata

02

Magdalena Maziƒska-Szumska Ekspert

Leonardo da Vinci geniusz Renesansu patronem ludzi ciekawych Êwiata W drugiej po∏owie lat osiemdziesiàtych XX w., w czasach, kiedy powstawa∏y pierwsze europejskie programy wspó∏pracy w dziedzinie edukacji (poczàtkowo w obszarze szkolnictwa wy˝szego oraz kszta∏cenia i doskonalenia zawodowego), zapewne nikt nie przewidywa∏, ˝e z czasem stanà si´ one dzia∏aniami o szerokim zasi´gu, ˝e b´dà si´ cieszyç wielkim powodzeniem wÊród potencjalnych odbiorców oraz ˝e dalece przekroczà granice ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.

Wchodzàce w sk∏ad aktualnie realizowanego programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” (ang. LLP – Lifelong Learning Programme)1 programy Comenius (szkolnictwo od przedszkola po matur´), Erasmus (szkolnictwo wy˝sze), Leonardo da Vinci (szkolnictwo zawodowe oraz szkolenia/doskonalenie zawodowe) i Grundtvig (kszta∏cenie doros∏ych), zanim zosta∏y po∏àczone w jedno wielokierunkowe i wielowàtkowe dzia∏anie, jakim jest LLP, by∏y programami autonomicznymi, które „spotyka∏y si´” czasem ze sobà w dzia∏aniach wspólnych, w akcjach specjalnie dla tego celu przewidzianych.

Zadaniem wszystkich europejskich programów edukacyjnych jest podnoszenie jakoÊci kszta∏cenia (we wszystkich jego formach) w ca∏ej UE poprzez umo˝liwienie nabywania nowej wiedzy, umiej´tnoÊci, doÊwiadczeƒ drogà osobowej wymiany mi´dzynarodowej (mobilnoÊç) oraz wykorzystania/przenoszenia dobrych praktyk z kraju do kraju. Programy wspomagajà procesy kszta∏cenia i szkolenia, a tak˝e rozwój osobisty uczestników od wieku najm∏odszego po póêne lata ˝ycia.

Nieprzypadkowo na patronów tych dzia∏aƒ wybrano wielkie historyczne postaci b´dàce symbolami post´pu ludzkoÊci, a wi´c Sokratesa2, Jana Amosa Komenskiego, Erazma z Rotterdamu czy wreszcie Leonarda da Vinci.

Programy edukacyjne Unii Europejskiej to praktyczny wyraz i sposób wdra˝ania decyzji podejmowanych przez Rad´ Europejskà i Parlament Europejski, ÊciÊle powiàzanych z planami rozwoju Europy (Unii Europejskiej) w globalizujàcym si´ Êwiecie.

Tytu∏em przypomnienia nale˝y wspomnieç o przyj´tej w 2000 roku Strategii Lizboƒskiej 3, która okreÊli∏a strategiczne cele stojàce przed UE na kolejne 10 lat i jednoczeÊnie proponowa∏a

zadania, jakie nale˝y wykonaç, aby w ciàgu jednej dekady uczyniç z Unii Europejskiej najbardziej dynamicznie rozwijajàcy si´ region Êwiata, stojàcà na najwy˝szym Êwiatowym poziomie gospodark´ opartà na wiedzy.

G∏ównie na skutek ró˝norodnych negatywnych zjawisk w gospodarce Êwiatowej, a tak˝e ze wzgl´du na nienadà˝anie cz´Êci cz∏onków UE za harmonogramami Strategii Lizboƒskiej, jej realizacja w za∏o˝onym terminie okaza∏a si´ jednak niemo˝liwa. Na poczàtku roku 2010 Komisja Europejska przygotowa∏a dokument definiujàcy priorytety dla UE na kolejnà dekad´, Europa 20204. Rola i zadania edukacji w nowej strategii dla Europy nie ulegnà zmianie, uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie pozostanie kluczowym dzia∏aniem zapewniajàcym zrównowa˝ony rozwój i spójnoÊç spo∏ecznà Europy w kolejnych latach.

W powy˝szym kontekÊcie mieÊci si´ próba wskazania przes∏anek, które czynià wp∏yw programu Leonardo da Vinci (LdV) znaczàcym dla dalszej drogi ˝yciowej i rozwoju zawodowego uczestników.

Jak zosta∏o wspomniane na wst´pie, EWG dopiero w latach osiemdziesiàtych XX w. podj´∏a w szerszym zakresie tematyk´ edukacji jako jednej z form dzia∏ania na rzecz integracji europejskiej i budowania Jednolitego Rynku, zaÊ rozwój programów z obszaru edukacji i ich zró˝nicowanie na ró˝ne grupy odbiorców to druga po∏owa lat dziewi´çdziesiàtych ubieg∏ego stulecia i pierwsze lata XXI w.

W 2008 roku min´∏o 10 lat udzia∏u Polski w programie LdV, co sta∏o si´ okazjà do podsumowaƒ i bilansów, szczególnie w zakresie k o r z y Ê c i, jakie polscy uczniowie, nauczyciele,

1 Patrz: Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiajàca program dzia∏ania w obszarze uczenia si´ przez ca∏e ˝ycie. Dziennik Urz´dowy nr L 327, 24 listopada 2006 r.

2 Program pod tà nazwà dzia∏a∏ w latach 1995-2006; w jego sk∏ad wchodzi∏y programy COMENIUS, ERASMUS i GRUNDTVIG 3 Przyj´ta przez Rad´ Europejskà w Lizbonie w czerwcu 2000 r.

4 Przyj´ty na posiedzeniu Rady Europejskiej w Brukseli w marcu 2010 r.

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

7

02

Leonardo da Vinci geniusz Renesansu patronem ludzi ciekawych Êwiata

szkoleniowcy, doradcy zawodowi i inne osoby oraz instytucje zwiàzane z obszarem kszta∏cenia i doskonalenia zawodowego odnieÊli z udzia∏u w ró˝nych akcjach/dzia∏aniach programu.

Nie mo˝na te˝ zapominaç, ˝e sam program ulega∏ przekszta∏ceniom i obecny LdV (jeden z elementów programu LLP ) – tylko cz´Êciowo przypomina swojego poprzednika LdV I z fazy 1995-1999, po której realizowany by∏ LdV II w latach 2000-2006. Ewolucja programu LdV wyra˝a∏a si´ przede wszystkim w ró˝norodnoÊci priorytetów, jakie obowiàzywa∏y dla konkursów projektów w poszczególnych latach, oraz w zmieniajàcych si´ rodzajach projektów, jakie mog∏y byç realizowane/finansowane w ramach programu LdV. Bez wzgl´du na to, jakie by∏y zasady formalne i priorytety konkursów projektów w poszczególnych latach, grupy docelowe programu LdV pozosta∏y te same: r uczniowie szkó∏ zawodowych, m∏odzie˝ ∏àczàca prac´ z naukà (np. Ochotnicze Hufce Pracy), uczniowie pobierajàcy nauk´ w zak∏adach rzemieÊlniczych – oni realizujà zagraniczne praktyki zawodowe stanowiàce cz´Êç toku kszta∏cenia, a wi´c zgodnie z podstawà programowà dla okreÊlonego zawodu. Praktyka w ramach LdV jest dla jej uczestników na ogó∏ drugim ju˝ sta˝em zawodowym (pierwszy realizuje si´ z regu∏y w Polsce) i jednoczeÊnie powa˝nym wyzwaniem zwiàzanym ze stosowaniem w praktyce teoretycznej wiedzy nabytej w szkole. Te praktyki sà realizowane w zak∏adach pracy, ale tak˝e w oÊrodkach doskonalenia zawodowego i kszta∏cenia praktycznego, wyposa˝onych w modelowe pracownie r w LdV I i LdV II studenci uczelni wy˝szych/absolwenci realizowali sta˝e zawodowe w przedsi´biorstwach za granicà, zgodnie z kierunkiem studiów, wed∏ug indywidualnego planu sta˝u. Celem tych sta˝y by∏o wzmocnienie umiej´tnoÊci i wiedzy zdobytych w toku studiów oraz zdobycie praktycznych doÊwiadczeƒ z zakresu funkcjonowania firmy, zarzàdzania itp., a tak˝e nawiàzania kontaktów zawodowych przydatnych w dalszej karierze.

W programie LLP sta˝e studenckie realizowane sà w ramach programu Erasmus r m∏odzi pracownicy (osoby z niewielkim sta˝em zawodowym) majà mo˝liwoÊç odbywania sta˝y doskonalàcych za granicà, zaÊ osoby bezrobotne i poszukujàce pracy – sta˝y umo˝liwiajàcych nabycie nowych kwalifikacji bàdê doskonalenie ju˝ posiadanych r nauczyciele zawodu, doradcy zawodowi, kadra CKP, przedstawiciele firm szkoleniowych, szkoleniowcy w przedsi´biorstwach, s∏u˝by zatrudnienia – te kategorie osób biorà udzia∏ w wymianie doÊwiadczeƒ z partnerami zagranicznymi.

Odr´bnà kategori´ dzia∏aƒ w programie LdV stanowià projekty realizowane w mi´dzynarodowych partnerstwach, poÊwi´cone ró˝nym aspektom szkolenia i doskonalenia zawodowego (kiedyÊ projekty pilota˝owe, aktualnie projekty transferu innowacji ). Projekty takie sà realizowane z udzia∏em uczelni wy˝szych, firm szkoleniowych i doradczych, organizacji pozarzàdowych dzia∏ajàcych w obszarze kszta∏cenia i doskonalenia zawodowego, a ich celem jest wzbogacanie oferty szkoleniowej, przede wszystkich z zastosowaniem ICT, jak równie˝ opracowywanie propozycji rozwiàzaƒ problemów systemowych, zwiàzanych m.in. z uznawaniem kwalifikacji.

Niewàtpliwie udzia∏ w przygotowaniu i realizacji tych projektów równie˝ ma praktyczne znaczenie dla zaanga˝owanych osób, przyczyniajàc si´ do pog∏´biania posiadanych doÊwiadczeƒ teoretycznych i praktycznych oraz zdobywania nowych.

W latach 2000-2006 prowadzone by∏y badania ewaluacyjne kolejnych faz programu LdV, w których podj´to równie˝ kwesti´ oceny przez uczestników wp∏ywu odbytej praktyki/ sta˝u na ich sytuacj´ zawodowà (np. zwi´kszenie szans na rynku pracy, szybszy awans zawodowy itp.)5. Badanie, którego celem by∏o okreÊlenie u˝ytecznoÊci sta˝y i praktyk zagranicznych ocenianej z punktu widzenia ich wp∏ywu na sytuacj´ zawodowà uczestników, obj´∏o osoby uczestniczàce w projektach mobilnoÊci w latach 2001-2002. W tym okresie w 56 projektach wzi´∏o udzia∏ 604 studentów i 736 absolwentów (pod poj´ciem absolwenta rozumie si´ osoby wchodzàce na rynek pracy po ukoƒczeniu nauki oraz bezrobotnych).

W ww. badaniu zaproponowano uczestnikom wykaz korzyÊci p∏ynàcych ze sta˝u/praktyki zagranicznej, które mieli Tab. 1. KorzyÊci z odbycia sta˝u/praktyki zagranicznej (na podstawie raportów uczestników) KorzyÊci

Absolwenci (w badaniu wzi´∏o udzia∏ 669 osób)

%

Ranga

86,4

1

74,6

2

71,7

3

Praktyczna nauka j´zyka obcego

67,9

4

Zwi´kszenie mo˝liwoÊci

67,4

5

57,5

6

39,0

7

Podniesienie kwalifikacji zawodowych Nabycie umiej´tnoÊci pracy w innej kulturze Doskonalenie umiej´tnoÊci j´zykowych

zatrudnienia Mo˝liwoÊç sprawdzenia wiedzy teoretycznej w praktyce Zapoznanie si´ z perspektywami kariery/pracy za granicà

5 Informacje statystyczne i dane liczbowe w tej cz´Êci artyku∏u pochodzà z opracowania „Badania ewaluacyjne w programie Leonardo da Vinci”, str. 35-41: Wp∏yw udzia∏u w praktykach i sta˝ach zagranicznych na sytuacj´ zawodowà beneficjentów, Biuro Koordynacji Kszta∏cenia Kadr, Fundacja „Fundusz Wspó∏pracy”, Warszawa 2006 r.

8

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Leonardo da Vinci geniusz Renesansu patronem ludzi ciekawych Êwiata

Tab. 2. KorzyÊci z odbycia sta˝u/praktyki zagranicznej (ocena przez uczestników 2 lata póêniej) KorzyÊci

Absolwenci (w badaniu wzi´∏o udzia∏ 669 osób)

%

Ranga

Pozna∏em(am) kultur´ innego kraju

94

1

Zwi´kszy∏em(am) umiej´tnoÊç

90,1

2

Mi∏o sp´dzi∏em(am) czas

86,0

3

Nauczy∏em(am) si´ poruszaç

83,5

4

78,5

5

porozumiewania si´ w innym j´zyku

w nowym Êrodowisku Nawiàza∏em(am) znajomoÊci z rówieÊnikami z Polski, które

02

zawodowych (86,4% respondentów), na drugim miejscu znalaz∏o si´ nabycie umiej´tnoÊci pracy w innej kulturze (74,6% badanych), a na trzecim – doskonalenie umiej´tnoÊci j´zykowych (71,7% badanych). Zwi´kszenie mo˝liwoÊci zatrudnienia czy perspektywy pracy za granicà znalaz∏y si´ na dalszych miejscach.

Pytania w Tabeli 2. zadane tym samym uczestnikom praktyk dwa lata póêniej, dotyczy∏y oceny – z perspektywy zaliczonej praktyki/sta˝u – korzyÊci d∏ugofalowych, w tym rozwoju osobistego. Na podstawie uszeregowania udzielonych odpowiedzi mo˝na stwierdziç, ˝e inny kraj, nowe Êrodowisko, mo˝liwoÊç podniesienia kompetencji j´zykowych pozostawi∏y dobre wra˝enie i mi∏e wspomnienia. Na tym etapie, tj. dwa lata po realizacji praktyki/sta˝u kwestie zwiàzane z praktykà jako takà, z pracà, dalszà naukà, wzrostem szans na zatrudnienie zosta∏y wskazane jako korzyÊci tylko przez oko∏o po∏ow´ badanych.

trwajà do dziÊ 74,4

6

71,1

7

Nabra∏em(am) szacunku do pracy

63,6

8

Nabra∏em(am) szacunku

63,6

9

54,5

10

53,7

11

52,9

12

22,3

13

Nauczy∏em(am) si´ lepiej sobie radziç w ˝yciu Nauczy∏em(am) si´ pracowaç w grupie

dla pracodawców Nawiàza∏em(am) znajomoÊci z rówieÊnikami z innych krajów, które trwajà do dziÊ Praktyka zmotywowa∏a mnie do kontynuowania/wznowienia nauki Praktyka zwi´kszy∏a moje szanse na rynku pracy Dzi´ki praktyce znalaz∏em(am) prac´

uszeregowaç wed∏ug nadawanej im rangi. Badanie by∏o prowadzone w dwóch terminach – na podstawie raportów przedstawionych przez zainteresowanych po powrocie ze sta˝u/praktyki oraz w dwa lata póêniej. W obu przypadkach jest mowa o ró˝nych korzyÊciach, niemniej obraz wy∏aniajàcy si´ z zestawienia wypowiedzi jest interesujàcy.

W Tabeli 1. zamieszczone zosta∏y odpowiedzi na pytania zwiàzane bezpoÊrednio z niedawno zakoƒczonà praktykà/sta˝em zagranicznym. KorzyÊcià stawianà na pierwszym miejscu przez badanych okaza∏o si´ podniesienie kwalifikacji

W 2007 roku ewaluacja drugiej fazy programu LdV6 obszernie podsumowa∏a temat korzyÊci wyniesionych m.in. z praktyk/ sta˝y zagranicznych, w znacznym stopniu potwierdzajàc wnioski przedstawione wy˝ej.

Jak czytamy w Raporcie krajowym, wyniki przeprowadzonych badaƒ jednoznacznie wskazujà na du˝y wp∏yw dzia∏aƒ realizowanych w ramach LdV na uczestników programu.

Sà to zmiany w sposobie myÊlenia i dzia∏ania – poprawa samooceny, nabycie pewnoÊci siebie w kontaktach z innymi, zwi´kszenie motywacji dotyczàcej samodoskonalenia. Poza doskonaleniem kompetencji zawodowych zwi´ksza si´ motywacja i zaanga˝owanie do pracy i nauki. Sprawà podkreÊlanà powszechnie jest poprawa znajomoÊci j´zyka obcego.

Za istotnà korzyÊç wi´kszoÊç uczestników uwa˝a uzyskanie zaÊwiadczenia (certyfikatu) potwierdzajàcego nabyte umiej´tnoÊci. Udzia∏ w praktyce/sta˝u zagranicznym poÊwiadczony certyfikatem jest – w Êwietle cytowanego raportu – uwa˝any przez co najmniej po∏ow´ badanych za pomocny w uzyskaniu zatrudnienia. „MàdroÊç jest córkà doÊwiadczenia” – tak powiedzia∏ kiedyÊ wielki Leonardo, patronujàcy w programie noszàcym jego imi´ tym wszystkim, którzy chcà wi´cej umieç i wiedzieç.

Trzeba wierzyç, ˝e doÊwiadczenia zebrane przez uczestników programu LdV b´dà stanowiç màdroÊç m∏odych pokoleƒ w XXI w.

Magdalena Maziƒska-Szumska Urodzona w Krakowie, z wykszta∏cenia filolog romanista, absolwentka Uniwersytetu Jagielloƒskiego. Studia podyplomowe: S∏u˝by Zagranicznej przy Polskim Instytucie Spraw Mi´dzynarodowych oraz Administracji na Wydziale Prawa i Administracji UW. Od 2002 r. niezale˝ny ekspert w dziedzinie edukacji w zakresie integracji europejskiej oraz europejskiej polityki edukacyjnej, m.in. ewaluator w programie Leonardo da Vinci (obecnie cz´Êç programu LLP).

T∏umacz przysi´g∏y j´zyków rumuƒskiego i mo∏dawskiego.

Cz∏onek Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Oddzia∏ w Krakowie, wspó∏organizator spotkania „Polonia a Unia Europejska” w 2003 r. oraz V Forum Nauczycieli Polonijnych w 2006 r., wspó∏redaktor wydawnictw zawierajàcych materia∏y z ww. spotkaƒ.

6 Ewaluacja programu Leonardo da Vinci, Raport krajowy z realizacji do 2007 r., Research International PENTOR, Warszawa, lipiec 2007, str. 14-18

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

9

03

Dlaczego sta˝e w przedsi´biorstwach?

Katarzyna Tulkis Koordynator Zespo∏u Projektów Sta˝y Program Leonardo da Vinci

Dlaczego sta˝e w przedsi´biorstwach?

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Wieloletni postulat zbli˝ania Êwiata edukacji zawodowej – wiedzy i kwalifikacji absolwentów szkó∏ zawodowych – z potrzebami rynku pracy le˝y u podstaw modernizacji systemu edukacji zawodowej przygotowywanej obecnie przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Na stronach MEN czytamy, ˝e jedno z pytaƒ najcz´Êciej zadawanych przez uczestników konferencji regionalnych, które odbywa∏y si´ w 2010 r. na terenie ca∏ego kraju, dotyczy∏o wp∏ywu pracodawców na kszta∏cenie zawodowe oraz zharmonizowania tego kszta∏cenia z potrzebami rynku pracy. MEN zwraca uwag´, ˝e „w dobie nieustannych zmian spo∏ecznych, gospodarczych, technicznych, technologicznych i ekonomicznych zmieniajà si´ wymagania pracodawców pod wzgl´dem kwalifikacji zawodowych i innych umiej´tnoÊci absolwentów szkó∏. Obecnie niezb´dne jest ciàg∏e zdobywanie nowej wiedzy i nowych umiej´tnoÊci, aby móc efektywnie funkcjonowaç. W zwiàzku z tym szko∏a powinna umo˝liwiç absolwentowi zdobycie kwalifikacji podstawowych dla danego zawodu, aby móg∏ odnaleêç si´ na rynku pracy. Nast´pnie, najcz´Êciej ju˝ w toku pracy zawodowej, absolwent powinien kszta∏towaç, rozwijaç i doskonaliç inne kwalifikacje, wynikajàce z potrzeb przedsi´biorstwa, w którym jest zatrudniony, a tak˝e potrzeb krajowego i regionalnego rynku pracy. Priorytetowym dzia∏aniem w zakresie dobrego przygotowania m∏odzie˝y

do wejÊcia na rynek pracy jest prowadzenie kszta∏cenia zawodowego, a w szczególnoÊci kszta∏cenia praktycznego, w powiàzaniu z pracodawcami. Szko∏a i zak∏ad pracy sà uzupe∏niajàcymi si´ nawzajem miejscami zdobywania wiedzy. Dzi´ki praktyce m∏odzi ludzie mogà zdobywaç umiej´tnoÊci i doÊwiadczenie potrzebne do funkcjonowania w przedsi´biorstwie. Dajàc im pierwszy kontakt ze Êwiatem produkcji na etapie nauki, daje im si´ zarazem wa˝ne atuty udanego wejÊcia na rynek pracy”.1 Czy zatem program Leonardo da Vinci mo˝e staç si´ ∏àcznikiem mi´dzy kszta∏ceniem zawodowym a rynkiem pracy? OczywiÊcie, tak. Program Leonardo da Vinci – wspierajàcy dzia∏ania zmierzajàce do zwi´kszenia mobilnoÊci osób na europejskim rynku pracy, podniesienia jakoÊci i innowacyjnoÊci oraz promowania wymiaru europejskiego w systemach kszta∏cenia i szkolenia zawodowego – umo˝liwia m.in. organizowanie zagranicznych sta˝y i praktyk zawodowych dla m∏odzie˝y uczàcej si´, absolwentów, osób pracujàcych i poszukujàcych pracy, a tak˝e osób odpowiedzialnych za kszta∏cenie i szkolenie zawodowe i/lub rozwój zasobów ludzkich. Program wspiera zatem uczestników w zdobywaniu i wykorzystywaniu wiedzy, umiej´tnoÊci i kwalifikacji w nowym Êrodowisku pracy, równie˝ w tym rzeczywistym – czyli bezpoÊrednio u pracodawcy.

1 Za∏o˝enia projektowanych zmian – Kszta∏cenie zawodowe i ustawiczne – informator http://www.reformaprogramowa.men.gov.pl/ksztalcenie-zawodowe

10

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Dlaczego sta˝e w przedsi´biorstwach?

03

Projekty mobilnoÊci LdV 2007 Typ projektu

Liczba uczestników sta˝y/wymian

IVT

Liczba uczestników sta˝y/wymian w MÂP

Liczba uczestników sta˝y/wymian w du˝ych przedsi´biorstwach

3449

1114 (32,30%)

37 (1,07%)

641

172 (26,83%)

21 (3,28%)

VETPRO

1573

163 (10,36%)

28 (1,78%)

Razem

5663

1449 (25,59%)

86 (1,52%)

PLM

Projekty mobilnoÊci LdV 2008 Typ projektu

Liczba uczestników sta˝y/wymian

Liczba uczestników sta˝y/wymian w MÂP

Liczba uczestników sta˝y/wymian w du˝ych przedsi´biorstwach

IVT

2795

894 (31,99%)

2 (0,07%)

PLM

360

108 (30,00%)

22 (6,11%)

VETPRO

854

102 (11,94%)

15 (1,76%)

4009

1104 (27,54%)

39 (0,97%)

Razem

Projekty mobilnoÊci LdV 2009 (dane na dzieƒ 5.01.2011 r.)

Typ projektu

IVT

Liczba uczestników sta˝y/wymian

Liczba uczestników sta˝y/wymian w MÂP

Liczba uczestników sta˝y/wymian w du˝ych przedsi´biorstwach

2483

485 (19,53 %)

0

PLM

514

70 (13,62 %)

0

VETPRO

791

57 (7,21%)

22 (2,78 %)

612 (16,16 %)

22 (0,58%)

Razem

3788

IVT – projekty sta˝y zawodowych dla osób na etapie wst´pnego kszta∏cenia zawodowego PLM – projekty sta˝y zawodowych dla absolwentów, pracowników, osób bezrobotnych i poszukujàcych pracy VETPRO – projekty wymiany doÊwiadczeƒ dla osób odpowiedzialnych za kszta∏cenie i szkolenie zawodowe i/lub rozwój zasobów ludzkich

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Poni˝ej prezentujemy Paƒstwu kilka projektów mobilnoÊci Leonardo da Vinci, w ramach których uczestnicy (w wi´kszoÊci uczniowie szkó∏ zawodowych) odbyli sta˝ w firmach i przedsi´biorstwach za granicà. Projekty te stanowià przyk∏ad skutecznej integracji kszta∏cenia zawodowego ze Êrodowiskiem pracy. Mamy nadziej´, ˝e stanà si´ one dla Paƒstwa cennym êród∏em informacji, a tak˝e inspiracji podczas planowania praktyk zawodowych w Paƒstwa placówkach.

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

11

04

Przyk∏ady dobrych praktyk

Przyk∏ady dobrych praktyk r Beneficjent: Zespó∏ Szkó∏ nr 5 im. Józefa Rymera w Rybniku r Nr projektu: 2010-1-PL1-LEO01-10338

4.1.

Kszta∏cenie zawodowe fryzjerów w kontekÊcie europejskiej mody wielu gimnazjalistów odwiedzajàcych szko∏´ w ramach Dnia Otwartego. JednoczeÊnie to presti˝owe przedsi´wzi´cie zach´ci∏o uczniów ju˝ ucz´szczajàcych do zespo∏u szkó∏ do rywalizacji o mo˝liwoÊç odbycia zagranicznej praktyki zawodowej w ramach przysz∏orocznych konkursów. Nale˝y pami´taç, ˝e placówka sprawia, ˝e uczniowie nie tylko na miejscu majà mo˝liwoÊç pog∏´biaç umiej´tnoÊci zawodowe w nowoczesnych pracowniach, ale tak˝e mogà rozwijaç je w innych krajach Unii Europejskiej. Uczestniczki projektu, zapoznajàc si´ z „brytyjskà szko∏à fryzjerskà”, sta∏y si´ bardziej otwarte, pewniejsze swoich umiej´tnoÊci zawodowych oraz j´zykowych.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Kilka s∏ów o projekcie: Ile osób wyjecha∏o?

Dokàd? Na jak d∏ugo?

W projekcie „Kszta∏cenie zawodowe fryzjerów w kontekÊcie europejskiej mody” wzi´∏y udzia∏ 32 uczennice technikum z klas kszta∏càcych w zawodzie technik us∏ug fryzjerskich.

Realizacja dotyczy∏a wyjazdu dwóch 16-osobowych grup na sta˝ zawodowy do Londonderry w Wielkiej Brytanii. Sta˝ ka˝dej z grup trwa∏ 3 tygodnie, z czego pierwszy tydzieƒ obejmowa∏ intensywny kurs j´zyka angielskiego oraz praktyki zawodowe w salonach fryzjerskich, pozosta∏e dwa tylko praktyki.

Czy i jak projekt zmieni∏ ˝ycie uczestników?

Podczas przeprowadzania wywiadu ewaluacyjnego z ka˝dà z uczestniczek zauwa˝ono, ˝e wyjazd w ramach programu Leonardo da Vinci zmieni∏ sposób patrzenia w przysz∏oÊç ka˝dej z nich. Uczennice te nie wykluczajà ju˝ teraz zatrudnienia w renomowanych salonach fryzjerskich, pracy bàdê nawet dalszego kszta∏cenia poza granicami Polski. To stanowi dowód na ogromne zmiany, jakie zasz∏y w mentalnoÊci zawodowej uczennic po powrocie z Londonderry.

Beata Olszewska Wspó∏twórca projektu Dorota Wa∏ach Koordynator projektu

Co chcieli Paƒstwo osiàgnàç, realizujàc to przedsi´wzi´cie?

Realizujàc projekt, chcieliÊmy umo˝liwiç uczennicom zapoznanie si´ z brytyjskim rynkiem pracy, nowoczesnymi technikami pracy w zawodzie fryzjera-stylisty, pog∏´bienie znajomoÊci j´zyka angielskiego (zw∏aszcza w bran˝owym uj´ciu), rozwini´cie umiej´tnoÊci interpersonalnych. Istotne by∏o tak˝e zaszczepienie w uczennicach kulturowej ciekawoÊci oraz szacunku w stosunku do spo∏ecznoÊci Irlandii Pó∏nocnej.

Jakie rezultaty dla szko∏y, uczestników przyniós∏ Paƒstwa projekt?

Realizacja projektu Leonardo da Vinci w Zespole Szkó∏ nr 5, nag∏oÊniona przez lokalne media jak równie˝ przez uczestniczki sta˝u, spowodowa∏a, ˝e placówkà zainteresowa∏o si´ bardzo

12

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Przyk∏ady dobrych praktyk

04

r Beneficjent: Zespó∏ Szkó∏ Mechanicznych im. Arki Bo˝ka w Raciborzu r Nr projektu: PL/07/LLP-LdV/IVT/140394

4.2.

Automatyka, mechatronika i informatyka podstawà sukcesu zawodowego uczniom technikum pozwalajà podnieÊç umiej´tnoÊci j´zykowe, poznaç kultur´ i histori´ kraju przyjmujàcego, a tak˝e nauczyç si´ odpowiedzialnoÊci i radzenia sobie w nowym Êrodowisku, w obcym kraju ze zwyk∏ymi sprawami ˝ycia codziennego.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Jak powsta∏ projekt? „Jest z tymi projektami troch´ zachodu – najpierw trzeba napisaç wielostronicowy wniosek z informacjami ’Kto? Co? Kiedy? Jak i po co?’, potem czekaç na rozstrzygni´cie konkursu wniosków. Je˝eli wszystko jest dobrze, w∏aÊciwie i ciekawie opisane – projekt ’przechodzi’ i zyskuje 100% dofinansowania” – mówi Konrad Hajdasz. Potem wype∏nienie formularza kontraktowego, podpisanie umowy z Narodowà Agencjà Programu i mo˝na zaczàç szukaç ch´tnych do udzia∏u uczniów.

Na tym praca nad projektem si´ nie koƒczy, a w∏aÊciwie dopiero si´ zaczyna – ca∏à organizacj´ wyjazdu, pobytu, zakwaterowania, miejsc odbywania sta˝u i wiele innych spraw logistycznych i finansowych trzeba za∏atwiç, by po powrocie uczniowie stwierdzili, ˝e by∏o fajnie i ˝e by∏o warto sp´dziç miesiàc z dala od mamy, dziewczyny, przyjació∏.

Nie zawsze wszystko si´ idealnie udaje, ale staramy si´, aby pobyt ucznia za granicà by∏ dobrze przygotowany i przebiega∏ pomyÊlnie, przynoszàc satysfakcj´ organizatorom i uczestnikom. Zagraniczne praktyki zawodowe sà ciekawà propozycjà uzupe∏nienia edukacji zawodowej o doÊwiadczenia na mi´dzynarodowym rynku pracy z wykorzystaniem najnowoczeÊniejszych rozwiàzaƒ technicznych. M∏odym

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Dlaczego warto to robiç? r Pokonujàc codzienne trudnoÊci, uczniowie uczà si´ radzenia sobie z problemami. 4 tygodnie bez rodziny i przyjació∏ – to jest pewne wyzwanie. Uczestnicy uczà si´ wspó∏dzia∏ania w grupie i odpowiedzialnoÊci za siebie nawzajem. r Celem projektu jest te˝ uÊwiadomienie sobie przez uczniów w∏asnych braków, co powinno byç czynnikiem motywujàcym do bardziej efektywnej nauki po powrocie do domu. r Realizacja przedsi´wzi´cia s∏u˝y podniesieniu umiej´tnoÊci i kwalifikacji zawodowych poprzez sprawne i bezb∏´dne ∏àczenie wiedzy teoretycznej zawodowej z praktykà. r Istotne jest pokazanie sta˝ystom, „jak uczà inni” oraz uÊwiadomienie na konkretnych przyk∏adach bran˝y elektrycznej koniecznoÊci sta∏ego poszerzania w∏asnych umiej´tnoÊci i kwalifikacji zawodowych – po∏o˝enie nacisku na koniecznoÊç sta∏ego (przez ca∏e ˝ycie) dokszta∏cania si´, aby sprostaç wyzwaniom wspó∏czesnej gospodarki i techniki. r WartoÊç stanowi te˝ zapoznanie uczestników z funkcjonowaniem firm na rynku niemieckim w kontekÊcie ich ewentualnych przysz∏ych dzia∏aƒ rynkowych, tak˝e z uwzgl´dnieniem mo˝liwoÊci zak∏adania i prowadzenia w∏asnych firm. r MobilnoÊç geograficzna i zawodowa uczestników sà pomocne w sprostaniu w przysz∏oÊci rosnàcym wymaganiom techniki i wykorzystania nowych technologii w zwiàzku ze wzrostem oczekiwaƒ przysz∏ych pracodawców i gospodarki kraju, a tak˝e regionu. r Wa˝ne jest równie˝ podniesienie i rozwini´cie kompetencji j´zykowych, zach´cajàce do intensywnej nauki j´zyków obcych, oraz nawiàzanie osobistych przyjaêni i kontaktów pomagajàcych prze∏amywaç bariery i stereotypy o krajach i mieszkaƒcach krajów wspó∏pracujàcych.

Projekt realizowany by∏ jako praktyka miesi´czna – obowiàzkowa dla uczniów klas III technikum. Sta˝ zagraniczny to forma uzupe∏nienia treÊci kszta∏cenia o te zagadnienia, których realizacja na bazie wyposa˝enia szko∏y by∏aby mocno ograniczona lub niemo˝liwa. Wyjazd to tak˝e forma motywacji > i nagrody za dobre wyniki, docenienie wysi∏ków uczniów

Biuletyn nr 02/2010

13

04

Przyk∏ady dobrych praktyk

w nauce. G∏ówne cele, które w za∏o˝eniach projektu powinien osiàgnàç uczeƒ, to: r uzyskanie pierwszych doÊwiadczeƒ zawodowych w Êrodowisku mi´dzynarodowym oraz nabycie umiej´tnoÊci programowania sterowników programowalnych Siemens wg IEC 61131 i STEP 7, zapoznanie si´ z normami i symbolami bran˝y elektrycznej, informatycznej i automatyki przemys∏owej r kompetencje w zakresie programowania automatycznych procesów produkcyjnych i znajomoÊci techniki systemów sterowania automatycznego r poznanie podstawowych norm i symboli bran˝y elektrycznej i sterowania automatycznego r umiej´tnoÊç korzystania z tabel, symboli i norm technicznych IEC 61131 r zdolnoÊç prezentacji wiedzy i doÊwiadczenia technicznego w j´zyku obcym r doÊwiadczenie pracy w zespole w zak∏adzie Siemens AG (dwa tygodnie) – wykonywanie prostych prac produkcyjnych i wspó∏dzia∏anie w grupie pracowników, poznanie norm i zasad BHP koncernu oraz norm technicznych bran˝y elektrycznej r poznanie programowania procesów technicznych przy pomocy Siemens SIEMATIC i sterowanie nimi; programowanie SPS zespo∏u modu∏ów przy pomocy STEP 7.

Zgodnie z za∏o˝eniami projektu sta˝ by∏ zorganizowany g∏ównie we wspó∏pracy z firmà Siemens AG, produkujàcà kompleksowà automatyk´ sterowania ruchem kolejowym. Uczniowie pracowali na hali produkcyjnej. Realizacja projektu w przyj´tym kszta∏cie umo˝liwi∏a im zdobycie wiedzy i umiej´tnoÊci programowania sterowników przy pomocy programu STEP 7, a praktyczna praca na hali fabrycznej firmy Siemens przy wykonywaniu zadaƒ pod okiem przydzielonego opiekuna pozwoli∏a uczniom poznaç niemiecki system pracy, normy BHP i ostre rygory jakoÊciowe produktu finalnego.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

14

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Testowanie wykonanych elementów i sprawdzanie po∏àczeƒ odbywa∏o si´ w centrum szkolenia na wydzielonych stanowiskach badawczych. Zaj´cia by∏y ciekawe, prowadzone w podgrupach 2-3-osobowych, a praca na terenie takiego zak∏adu dostarcza uczestnikom niezwyk∏ych wra˝eƒ. Zaj´cia w BBS II pozwoli∏y uczniom nauczyç si´ programowania robota przemys∏owego na modelu kompletnej linii produkcyjnej, gdzie b∏´dy programowania mo˝na by∏o bez szkody materialnej usunàç.

Czas sta˝u – miesi´czna praktyka zawodowa – wydaje si´ optymalnym okresem na realizacj´ zadaƒ i osiàgni´cie za∏o˝onych w projekcie celów. Niektórzy uczestnicy postulujà wyd∏u˝enie czasu sta˝u, co jednak nie wydaje si´ wskazane – d∏u˝szy okres powoduje monotonnoÊç i znudzenie, d∏u˝sza roz∏àka z domem niekorzystnie wp∏ywa na psychik´, a system kszta∏cenia (obowiàzkowa miesi´czna praktyka zawodowa w technikum) nie pozwala na wyd∏u˝enie czasu wyjazdu.

Sta˝ w czasie programowania sterownika PLC i linii automatycznej odbywa∏ si´ w grupie z podzia∏em zadaƒ.

Ka˝da grupa wykonywa∏a cz´Êç zadania, a po z∏o˝eniu wszystkich cz´Êci programu testowano ca∏oÊç poprawnej pracy linii i robota. W programie sta˝u by∏a tak˝e wizyta w PTB – instytucie badawczo-legalizacyjnym, w którym m.in. znajduje si´ atomowy zegar dostarczajàcy wzorzec czasu dla ca∏ej Europy.

Wzajemne kontakty sà obecnie na takim poziomie, ˝e razem planowane sà przedsi´wzi´cia nie tylko z zakresu zawodowego, ale tak˝e z obszaru sportu (np. wspólny sp∏yw kajakowy po Odrze), turystyki (nauczyciele z Niemiec uczestniczyli w wycieczce do Sandomierza nauczycieli ZSM) czy te˝ innych, jak udzia∏ w II Raciborskich Dniach Techniki w paêdzierniku 2009 r.

Opiekunowie w Niemczech zapewnili uczestnikom projektu tak˝e zaj´cia kulturalno-sportowe. Zorganizowano zwiedzanie

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Przyk∏ady dobrych praktyk

miasta, wycieczki, wspólne wyjÊcia do kina, na p∏ywalni´ i kr´gielni´ oraz na mecze Bundesligi. Wa˝nym wydarzeniem by∏y wyjazdy na targi CeBit 2008 i 2009. Pobyt na sta˝u zawsze koƒczy∏a prezentacja osiàgni´ç i efektów, a wieczorem zorganizowane by∏y spotkania z m∏odzie˝à niemieckà „Abschitssparty”.

Uczniowie bioràcy udzia∏ w projekcie poprawili swoje kompetencje j´zykowe – szczególnie z obszaru techniki.

Pracowali w mi´dzynarodowym zespole (w fabryce Siemensa i potem w BBS II w czasie programowania), zdobywajàc pierwsze doÊwiadczenia i umiej´tnoÊç adaptacji, wspó∏dzia∏ania oraz pracy w zespole.

Uczestnicy sta˝u stali si´ bardziej odpowiedzialni i mogli si´ sprawdziç w radzeniu sobie z rozwiàzywaniem problemów technicznych i ˝ycia codziennego. Poprzez prac´ w firmie za granicà uczniowie mieli mo˝liwoÊç zaobserwowania innych, nowych metod i sposobów pracy, poznali nowe technologie i rozwiàzania techniczne na Êwiatowym poziomie, a tak˝e s∏ownictwo techniczne i zasady BHP, nabyli umiej´tnoÊç korzystania z literatury fachowej. Poznali równie˝ ˝ycie codzienne mieszkaƒców Niemiec „od podszewki” (cz´Êç osób by∏a zakwaterowana w niemieckich rodzinach), zaznajomili si´

04

z kulturà, historià i rozwojem gospodarczym kraju gospodarza.

Uczniowie nawiàzali kontakty z rówieÊnikami (w BBS II), co pomaga w prze∏amywaniu barier i obalaniu stereotypów oraz uprzedzeƒ.

Co uczestnikom da∏ udzia∏ w projekcie?

MyÊl´, ˝e projekt bardzo pomóg∏ uczniom sprecyzowaç ich ˝yciowe i zawodowe plany po ukoƒczeniu szko∏y (np. czy chcieliby pracowaç za granicà, czy wszystko w Europie Zachodniej jest takie, jak sobie wyobra˝ali). Paru uczestników wybra∏o kierunek studiów bezpoÊrednio zwiàzany z treÊciami praktyki. Kilku osobom podczas szukania pracy zdobyte certyfikaty i dokument Europass-MobilnoÊç pomog∏y w starcie w ˝ycie zawodowe. Posiadali atuty, których brakowa∏o innym m∏odym ludziom szukajàcym zatrudnienia. Ponadto potwierdzona znajomoÊç j´zyka obcego by∏a dodatkowym czynnikiem, który sprawia∏, ˝e pracodawcy ˝yczliwszym okiem spoglàdali na ich podanie o prac´.

Konrad Hajdasz

Szkolny koordynator projektów europejskich Zespó∏ Szkó∏ Mechanicznych w Raciborzu tel. 32 415 33 88, kom. 604 164 711

r Beneficjent: Stowarzyszenie Edukacja-M∏odzie˝ w Pleszewie r Nr projektu: PL/09/LLP-LdV/PLM/140484

4.3.

Gastronomia i hotelarstwo – aktywne wsparcie dla bezrobotnych

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Kilka s∏ów o projekcie: Ile osób wyjecha∏o? Dokàd? Na jak d∏ugo?

W ramach projektu do W∏och wyjecha∏y osoby od 18. do 30. roku ˝ycia zarejestrowane w Powiatowym Urz´dzie Pracy w: Pleszewie, Krotoszynie, Ostrowie Wielkopolskim, Jarocinie, które poszukiwa∏y zatrudnienia w sektorze us∏ug gastronomicznych i hotelarskich lub by∏y zainteresowane otworzeniem w∏asnej dzia∏alnoÊci gospodarczej w tej bran˝y. Wyjazdy na sta˝e do Spoleto i Riccione odbywa∏y si´ w dwóch turach po 13 tygodni. Pierwsza mia∏a miejsce jeszcze w 2009 roku i uczestniczy∏o w niej 19 osób. Drugi turnus, w którym bra∏o udzia∏ 21 m∏odych ludzi, zakoƒczy∏ si´ w sierpniu 2010 r.

Co chcieli Paƒstwo osiàgnàç, realizujàc to przedsi´wzi´cie?

G∏ównym celem projektu by∏o promowanie elastycznych form zatrudnienia i wspieranie w zak∏adaniu w∏asnej dzia∏alnoÊci gospodarczej osób bioràcych w nim udzia∏. Dzi´ki sta˝om uczestnicy projektu zdobyli doÊwiadczenie zawodowe, zwi´kszyli umiej´tnoÊci personalne i podnieÊli swoje kompetencje j´zykowe. Wybór kraju oraz instytucji, z którymi Stowarzyszenie wspó∏pracowa∏o, nie by∏ przypadkowy.

W∏ochy obok sprawdzonych zasad funkcjonowania w bran˝y >

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

15

04

Przyk∏ady dobrych praktyk

us∏ug gastronomicznych i hotelarskich posiadajà ogromne doÊwiadczenie w ich promowaniu. To w s∏onecznej Italii znajduje si´ wiele placówek zwiàzanych z gastronomià i hotelarstwem, a prym – podobnie jak w Polsce – wiodà ma∏e rodzinne firmy.

Jakie rezultaty dla szko∏y, uczestników przyniós∏ Paƒstwa projekt?

Odbywany sta˝ stworzy∏ uczestnikom mo˝liwoÊç poznania metod pracy w placówkach gastronomicznych oraz nabycia specjalistycznych kompetencji zawodowych, zw∏aszcza z zakresu receptur w przygotowaniu potraw Êródziemnomorskich. Kuchnia Êródziemnomorska, jak ∏atwo si´ mo˝na o tym przekonaç, jest coraz bardziej popularna w Polsce.

WÊród kuchni tego rejonu króluje w∏oska. W zwiàzku z powy˝szym uczestnicy projektu nabywali umiej´tnoÊci u najlepszych w∏oskich specjalistów. Sporzàdzanie potraw odbywa∏o si´ z zastosowaniem odpowiedniego doboru surowców – mnóstwa Êwie˝ych warzyw i owoców, Êwietnej jakoÊci oliw z oliwek i win.

Sta˝ sk∏ada∏ si´ równie˝ z odpowiedniego programu kulturowo-j´zykowego. Najwa˝niejsze by∏o doskonalenie j´zyka w∏oskiego oraz zaznajomienie ze s∏ownictwem i zwrotami obcoj´zycznymi z zakresu gastronomii i hotelarstwa.

Specjalne przygotowanie pozwoli∏o m∏odym ludziom zapoznaç si´ z nowà kulturà i zwyczajami oraz nabywaç umiej´tnoÊci adaptacji w odmiennym Êrodowisku. Na program, w czasie wolnym od pracy, sk∏ada∏y si´ równie˝ liczne wycieczki, w tym do Rzymu, Asy˝u, Watykanu, San Marino, Rimini, Catolici, Perugii, Terni. Udzia∏ w sta˝ach da∏ uczestnikom okazj´ do praktycznego wykorzystania wiedzy teoretycznej zdobytej w trakcie nauki i zweryfikowania jej w Êrodowisku mi´dzynarodowym. Uczestnicy projektu, którymi z regu∏y byli Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

absolwenci szkó∏ gastronomicznych, nie mieli bowiem wczeÊniej mo˝liwoÊci zdobycia praktycznego doÊwiadczenia w pracy w gastronomii i hotelarstwie, szczególnie w zakresie profesjonalnej obs∏ugi klientów. Poniewa˝ sà osobami bezrobotnymi, nie majà odpowiednich nak∏adów finansowych, aby podjàç prac´ za granicà. Zdobycie przez nich doÊwiadczenia w restauracjach i hotelach europejskich by∏o mo˝liwe tylko dzi´ki uczestnictwie w takich projektach.

Czy i jak projekt zmieni∏ ˝ycie uczestników?

W celu zapewnienia trwa∏oÊci osiàgni´tych rezultatów zach´camy naszych uczestników do podejmowania dzia∏aƒ zmierzajàcych do wspierania mobilnoÊci – organizujemy spotkania z potencjalnymi pracodawcami, pomagamy nawiàzaç kontakty z zagranicznymi instytucjami oraz wspieramy indywidualny rozwój zawodowy ka˝dego uczestnika projektu np. poprzez doradztwo zawodowe. ¸àcznie (I i II grupa) 11 uczestników podj´∏o prac´ za granicà, podpisujàc umow´ z pracodawcami, u których odbywali sta˝ zawodowy, 15 osób znalaz∏o zatrudnienie na lokalnym rynku pracy, 9 osób podj´∏o dalszà nauk´, a cz´Êç jest w trakcie organizacji w∏asnej dzia∏alnoÊci gospodarczej.

Ewa Wawroska Koordynator projektu

16

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Przyk∏ady dobrych praktyk

04

r Beneficjent: Zespó∏ Szkó∏ nr 1 im. Powstaƒców Wielkopolskich w Swarz´dzu r Nr projektu: PL/08/LLP-LdV/IVT/140002

4.4.

Nauka bez granic

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

W realizacj´ projektu pt. „Nauka bez granic” zaanga˝owano Zespó∏ Szkó∏ nr 1 w Swarz´dzu i Centrum Kszta∏cenia Praktycznego Berufsbildenden Schulen w Neustadt am Rübenberge. Projekt by∏ realizowany w latach 2008-2009 na terenie Niemiec. Celem naszego przedsi´wzi´cia by∏o zorganizowanie sta˝ów dla uczniów Zasadniczej Szko∏y Zawodowej, kszta∏càcych si´ w zawodzie monter mechatronik.

Cz´Êç çwiczeƒ odby∏a si´ w j´zyku niemieckim, dzi´ki czemu beneficjenci mieli mo˝liwoÊç rozwini´cia swoich kompetencji j´zykowych w obszarze s∏ownictwa technicznego.

Oczekiwanym rezultatem sta˝y jest rozwój umiej´tnoÊci zawodowych i zainteresowaƒ uczniów oraz doskonalenie s∏ownictwa zawodowego w j´zyku niemieckim. Uwa˝amy, ˝e zapoznanie si´ z nowà technologià i kulturà pracy pozytywnie wp∏ynie na odnalezienie si´ m∏odych ludzi na rynku pracy w poszerzonej Unii Europejskiej.

Specyficznym celem projektu by∏o zapoznanie nauczycieli przedmiotów zawodowych, pe∏niàcych rol´ opiekunów, z nowoczesnymi urzàdzeniami w pracowniach i laboratoriach.

Poznali oni równie˝ nowoczesne metody nauczania, ze szczególnym naciskiem na kszta∏cenie modu∏owe. Ponadto nauczyciele j´zyka mieli mo˝liwoÊç udoskonalenia swojego warsztatu pracy w zakresie s∏ownictwa technicznego.

Sta˝e by∏y realizowane w pracowniach i laboratoriach naszego

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Partnera w Niemczech. Na trwajàce 21 dni praktyki wyjecha∏o 16 uczniów. Z uwagi na brak odpowiedniej bazy w naszej instytucji sta˝e te umo˝liwiajà kszta∏cenie zgodnie z programem nauczania w wymiarze praktycznym. Uczniowie zapoznali si´ z urzàdzeniami z zakresu: elektroniki, elektrotechniki, pneumatyki, elektropneumatyki, hydrauliki, elektrohydrauliki i sensoryki. Zaj´cia odbywa∏y si´ pod sta∏ym nadzorem opiekuna, który jednoczeÊnie jest nauczycielem przedmiotów zawodowych, co pozwoli∏o na zdobycie cennych doÊwiadczeƒ w zakresie kszta∏cenia modu∏owego (realizowanego w instytucji Partnera).

Beneficjenci byli kszta∏ceni pod kàtem zapotrzebowania firmy Volkswagen Poznaƒ oraz lokalnych przedsi´biorstw kooperujàcych.

WartoÊcià dodanà niniejszego projektu by∏o przygotowanie beneficjentów do zdawania egzaminu teoretycznego i praktycznego przed Okr´gowà Komisjà Egzaminacyjnà oraz IHK – odpowiednikiem niemieckim Izby RzemieÊlniczej.

Uprawnienia nadawane przez IHK sà honorowane na terenie ca∏ej Unii Europejskiej. dr in˝. Wies∏aw Âwiat∏owski, nauczyciel

Biuletyn nr 02/2010

17

05

Wsparcie organizacji sta˝y w przedsi´biorstwach Euroapprenticeship Andrzej St´pnikowski Zast´pca Dyrektora Zespo∏u OÊwiaty Zawodowej i Problematyki Spo∏ecznej, Zwiàzek Rzemios∏a Polskiego

„Euroapprenticeship” – czyli jak skutecznie zwi´kszaç zaanga˝owanie partnerów w dzia∏ania na rzecz mobilnoÊci m∏odocianych Przy wytyczaniu celów konkursu na ten projekt Komisja Europejska og∏osi∏a w 2009 r. koniecznoÊç stworzenia sieci operatorów i partnerów dzia∏ajàcych na rzecz zwi´kszenia mobilnoÊci „apprenti” – m∏odzie˝y, która uczy si´ zawodu w systemie przemiennym (a wi´c nie tylko w szkole, ale i w zak∏adzie pracy). Ta sieç wspó∏pracy ma byç wspierana przez stworzonà w∏aÊnie w ramach projektu platform´ internetowà http://www.euroapprenticeship.eu zawierajàcà m.in. zestawienie partnerów sieci (wraz z ich oczekiwaniami i propozycjami), opis systemów kszta∏cenia „apprenti” w ró˝nych krajach europejskich, a tak˝e zestaw narz´dzi dla cz∏onków sieci i przedsi´biorców, s∏u˝àcy ocenie sytuacji w obszarze mobilnoÊci praktykantów z poczàtkowego etapu kszta∏cenia zawodowego (tzw. IVET).

Liderem projektu jest Zgromadzenie Sta∏e Izb Zawodowych i RzemieÊlniczych (APCM) z Francji. Ponadto w sk∏ad partnerstwa wchodzà przedstawiciele oÊmiu krajów UE i Europejskiej Unii Rzemios∏a oraz Ma∏ej i Âredniej Przedsi´biorczoÊci (UEAPME). WÊród partnerów znaleêli si´ m.in. Centralny Zwiàzek Rzemios∏a Niemieckiego (ZDH), Region Katalonia, Instytut Badaƒ Kwalifikacji i Szkoleƒ w Gospodarce Austrii (IBW) oraz Zwiàzek Rzemios∏a Polskiego.

Jaki jest g∏ówny cel projektu Euroapprenticeship?

G∏ównym celem jest stworzenie i organizacja sieci kompetentnych organów i organizacji poÊredniczàcych, które dostarczà ekspertyzy, informacje, pomoc i wsparcie dla projektów mobilnego uczenia si´ realizowanych z korzyÊcià dla MÂP i firm rzemieÊlniczych, a tak˝e praktykantów i ludzi uczàcych si´ w alternatywnych systemach szkoleƒ.

W ramach projektu powstanie sieç i internetowa platforma wspó∏pracy. Praca b´dzie si´ opieraç na istniejàcych projektach mobilnoÊciowych, narz´dziach i sieciach wdro˝onych ju˝ przez partnerów projektu lub stowarzyszone organizacje.

Platforma internetowa zapewniaç b´dzie informacje i narz´dzia wspierajàce mobilnoÊç, takie jak: r pedagogiczne i organizacyjne zagadnienia nt. nauki i pracy za granicà r informacja o systemach szkoleniowych i programach mobilnoÊciowych r promocja mobilnoÊci europejskiego uczenia si´.

Projekt Euroapprenticeship ma s∏u˝yç zapewnieniu optymalnej wspó∏pracy, lepszej promocji efektów mobilnoÊci, wypracowaniu lepszego „standardu mobilnoÊci”, stworzeniu i dzieleniu si´ narz´dziami i informacjà, integrowaniu nowych podmiotów zainteresowanych obszarem „europejskiej mobilnoÊci uczenia”, stworzeniu synergii pomi´dzy sieciami i inicjatywami a mi´dzynarodowà mobilnoÊcià.

Za∏o˝enie to zostanie osiàgni´te poprzez platform´ internetowà oraz wdra˝anie wspólnych dzia∏aƒ: spotkania, seminaria i warsztaty.

W ramach swoich zadaƒ ZRP odpowiada m.in. za: r zaanga˝owanie izb rzemieÊlniczych i szkó∏ zawodowych z przemiennym systemem kszta∏cenia r zebranie narz´dzi i rezultatów z testów r zapewnienie informacji nt. systemu praktyk i mobilnoÊci uczniów w Polsce r udzia∏ w krajowych i mi´dzynarodowych seminariach.

Zród∏o: www.euroapprenticeship.eu

18

I Seminarium sieciowe w Warszawie Pierwsze w Europie spotkanie projektowe z cyklu seminariów sieciowych odby∏o si´ 14 grudnia 2010 r. w Warszawie w Pa∏acu Chodkiewiczów – w siedzibie Zwiàzku Rzemios∏a Polskiego, b´dàcego jednoczeÊnie g∏ównym jego organizatorem.

W spotkaniu wzi´li udzia∏ goÊcie z zagranicy (Francja, Norwegia),

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Wsparcie organizacji sta˝y w przedsi´biorstwach Euroapprenticeship przedstawiciele Ambasady Republiki Francuskiej w Polsce oraz izb rzemieÊlniczych, szkó∏ zawodowych i JST zainteresowani zwi´kszeniem swojego zaanga˝owania w promocj´ mobilnoÊci uczniów-pracowników m∏odocianych.

Genez´ projektu Euroapprenticeship przedstawi∏a Sabine Weger z francuskiego Sta∏ego Zgromadzenia Izb Zawodowych i RzemieÊlniczych (APCM). r Mamy du˝o programów mobilnoÊci w edukacji ogólnej i uniwersyteckiej, jednak wcià˝ brakuje inicjatyw skierowanych do m∏odzie˝y kszta∏càcej si´ w firmach – wyjaÊnia∏a przedstawicielka APCM. Sabine Weger, zaprezentowa∏a najwa˝niejsze cele projektu: stworzenie obserwatorium mobilnoÊci oraz platformy internetowej, zawierajàcej m.in. list´ partnerów sieci (wraz z ich oczekiwaniami i propozycjami co do potencjalnej wspó∏pracy), opis systemów kszta∏cenia „apprenti” (m∏odocianych pracowników, którzy uczà si´ zawodu nie tylko w szkole, ale i w zak∏adzie pracy) w ró˝nych krajach europejskich, a tak˝e zestaw narz´dzi dla cz∏onków sieci i przedsi´biorców, s∏u˝àcy ocenie sytuacji w obszarze mobilnoÊci praktykantów z poczàtkowego etapu kszta∏cenia zawodowego (tzw. IVET). Tak rozbudowany portal ma u∏atwiaç nawiàzywanie wspó∏pracy mi´dzy partnerami z ca∏ej Europy r MobilnoÊç nie jest dla rzemios∏a czymÊ nowym – mówi∏ dyrektor Zespo∏u OÊwiaty Zawodowej i Problematyki Spo∏ecznej ZRP Maciej Prószyƒski. –Ju˝ od Êredniowiecza wiadomo, ˝e m∏ody cz∏owiek zdobywajàcy zawód powinien poznaç ró˝ne zak∏ady pracy, wraz z ich systemami i ró˝norodnoÊcià, dobrze, jeÊli ma mo˝liwoÊç poznawania takich warunków w ró˝nych krajach.

Projekt „Euroapprenticeship” pozytywnie oceni∏a Izabela Laskowska, zast´pca dyrektora programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

– Platforma internetowa stworzona z myÊlà o wspieraniu mobilnoÊci w edukacji zawodowej jest bardzo cennà inicjatywà – mówi∏a przedstawicielka FRSE. – Podoba mi si´ zw∏aszcza pomys∏ stworzenia bazy danych na temat partnerów i ich inicjatyw. Ca∏y czas otrzymujemy bowiem pytania o potencjalnych, zw∏aszcza zagranicznych, partnerów do projektów mobilnoÊciowych.

Seminarium zakoƒczy∏o si´ dyskusjà poÊwi´conà promowaniu i usprawnianiu mobilnoÊci w kszta∏ceniu zawodowym, a tak˝e wspieraniu budowy partnerstw ponadnarodowych.

05

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

4 fazy projektu: 1. identyfikacja i przygotowanie partnerstwa, informacja oraz narz´dzia (w tej fazie partnerzy uzgodnià swoje cele, standardy i kryteria dla mobilnoÊci, okreÊlà poziom wiedzy i form´, w jakiej b´dà gromadziç dane o mobilnoÊci, rozpocznà te˝ badania nad wizerunkiem i nadaniem mobilnoÊci okreÊlonej rangi i marki, powstanie opis mobilnoÊci – przed, w trakcie praktyki i po jej zakoƒczeniu) 2. wype∏nienie platformy treÊcià i komunikacja (standaryzacja narz´dzi oraz us∏ug, prace redakcyjne na rzecz obserwatorium, zbieranie danych z ró˝nych paƒstw – opublikowany zostanie pierwszy barometr dla mobilnoÊci, na potrzeby projektu zaadaptowana b´dzie platforma euronaver.net, dzia∏ania zostanà upowszechnione i rozpocznà si´ poszukiwania nowych partnerów) 3. testowanie, ewaluacja i konsolidacja rezultatów/ komunikacja (w tym tak˝e t∏umaczenia j´zykowe) 4. ciàg∏y rozwój, transfer, komunikacja, ewaluacja koƒcowa (aktualizacja zawartoÊci platformy, upowszechnianie regionalne i sektorowe, opracowanie raportu koƒcowego z ewaluacji).

Wszystkich potencjalnych partnerów zapraszamy do udzia∏u w tworzonej sieci projektu Euroapprenticeship i nadsy∏ania aplikacji (w j´zyku angielskim) do pani Sabine Weger (weger@apcm.fr) lub do ZRP (stepnikowski@zrp.pl).

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

19

05

Wsparcie organizacji sta˝y w przedsi´biorstwach Q-Placements Grzegorz Grodek Fundacja Rozwoju Przedsi´biorczoÊci, ¸ódê

Q-Placements: w trosce o jakoÊç kszta∏cenia zawodowego uczniów Dynamiczny rozwój technologii, post´pujàca integracja europejska oraz globalizacja gospodarki prowadzà do szeregu zmian ekonomicznych i spo∏ecznych, majàcych wp∏yw na rynek pracy.

W tych warunkach istotne jest okreÊlenie europejskich standardów dla zapewnienia wysokiej jakoÊci kszta∏cenia zawodowego.

Kluczowym elementem edukacji zawodowej sà praktyki, dzi´ki którym uczeƒ zdobywa wiedz´ i umiej´tnoÊci niezb´dne do wykonywania okreÊlonego zawodu pod okiem opiekuna w Êrodowisku pracy. Udzia∏ w praktykach umo˝liwia zyskanie cennych doÊwiadczeƒ i kompetencji oraz poznanie kultury pracy.

Szczególnà rol´ w tym systemie odgrywajà zagraniczne praktyki zawodowe, które dajà mo˝liwoÊç nie tylko zapoznania si´ z innà organizacjà pracy, ale pozwalajà tak˝e poznaç odmiennà kultur´, j´zyk oraz umacniajà poczucie przynale˝noÊci do Unii Europejskiej.

Wychodzàc naprzeciw tym wyzwaniom, opracowano mi´dzynarodowy projekt Training Placements in Foreign Enterprises for Vocational Training Students: a European Approach for Quality – Q-Placements (Praktyki zawodowe w firmach zagranicznych dla uczniów szkó∏ zawodowych: europejskie podejÊcie do jakoÊci). Inicjatywa uzyska∏a wspó∏finansowanie Unii Europejskiej (Transfer innowacji programu Leonardo da Vinci w ramach programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie”).

Projekt Q-Placements realizowany by∏ pod kierownictwem Cámbra Oficial de Comercio e Industria de Terrassa (Hiszpania). Do jego realizacji zaproszono instytucje otoczenia biznesu i agencje rozwoju regionalnego z Belgii, Bu∏garii, Hiszpanii, Niemiec, Rumunii oraz S∏owenii. Polskim partnerem by∏a Fundacja Rozwoju Przedsi´biorczoÊci w ¸odzi.

Realizacja projektu opiera∏a si´ na dzia∏aniu Lokalnych Grup Roboczych, powo∏anych w ka˝dym kraju partnerskim.

Zosta∏y one utworzone, by wykorzystaç wiedz´ i doÊwiadczenie krajowych ekspertów dla wskazania pozytywnych i negatywnych czynników wyst´pujàcych przy realizacji praktyk. W ich sk∏ad weszli reprezentanci edukacji, rynku pracy oraz w∏adz lokalnych.

Lokalna Grupa Robocza, stworzona z inicjatywy Fundacji Rozwoju Przedsi´biorczoÊci, sk∏ada∏a si´ z przedstawicieli

20

∏ódzkich w∏adz oÊwiatowych, ¸ódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kszta∏cenia Praktycznego, Wojewódzkiego Urz´du Pracy w ¸odzi, dyrektorów, nauczycieli i uczniów ∏ódzkich szkó∏, przedsi´biorców oraz reprezentantów stowarzyszeƒ pracodawców (w sumie czternaÊcie osób).

Polska Grupa Robocza zbiera∏a i analizowa∏a dane na temat przepisów i procedur organizacji praktyk zawodowych w przedsi´biorstwach, dane statystyczne dotyczàce edukacji zawodowej oraz informacje na temat tendencji w szkolnictwie zawodowym. Cz∏onkowie Grupy podkreÊlali potrzeb´ podniesienia ÊwiadomoÊci roli praktyk uczniowskich na poziomie regionalnym. Przedstawiono tak˝e korzyÊci i przeszkody w organizacji praktyk krajowych i zagranicznych.

DoÊwiadczenia i wiedza ekspertów z krajów uczestniczàcych w projekcie zosta∏y zebrane w podr´czniku, który zawiera niezb´dne informacje i wskazówki u∏atwiajàce organizacj´ mi´dzynarodowych praktyk zawodowych. Na bazie podr´cznika powsta∏y równie˝ poradniki dotyczàce praktyk (5 wersji) przeznaczone dla: uczniów, szkó∏, przedsi´biorców, organizacji koordynujàcych w kraju przyjmujàcym i organizacji koordynujàcych w kraju wysy∏ajàcym. Publikacja prezentuje procedury, których zastosowanie pozwoli na lepsze koordynowanie praktyk przez instytucje edukacyjne, b´dzie u∏atwieniem dla firm przyjmujàcych i przyniesie korzyÊci dla samych praktykantów, gwarantujàc tym samym jakoÊç procesu kszta∏cenia zawodowego. Kluczowym elementem proponowanego modelu Q-Placements sà organizacje koordynujàce, które funkcjonujà jako ∏àcznik, ogniwo poÊrednie, poczynajàc od zaplanowania praktyk zawodowych w firmach, poprzez monitorowanie, koƒczàc na ocenie procesu. Model Q-Placements ustanawia procedury dla ka˝dej interakcji pomi´dzy podmiotami zaanga˝owanymi w praktyki zawodowe oraz minimalny zakres odpowiedzialnoÊci dla ka˝dego podmiotu.

Proponowany schemat uwzgl´dnia ró˝ne metody monitorowania i oceny. Ksià˝ka prezentuje tak˝e korzyÊci i bariery wyst´pujàce w dost´pie do praktyk uczniowskich w przedsi´biorstwach, w tym praktyk zagranicznych.

Podr´cznik w polskiej wersji j´zykowej zosta∏ wydany pod tytu∏em „Praktyki zawodowe w przedsi´biorstwach europejskich. Q-Placements”. Dzi´ki wspó∏finansowaniu Urz´du Miasta ¸odzi jest rozpowszechniany bezp∏atnie.

Wi´cej informacji na stronie internetowej projektu: http://www.q-placements.eu/ oraz stronie Fundacji www.frp.lodz.pl, dzia∏ „Nasze projekty”/Q-Placements.

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej

06

Mobilna Europa – znaczenie praktyk zagranicznych dla sta˝ysty i jego polskiego pracodawcy Z Józefem Jackiem Hordejukiem, Dyrektorem Izby RzemieÊlniczej i Przedsi´biorczoÊci w Bia∏ymstoku, rozmawia Agnieszka W∏odarczyk

Jakie znaczenie dla rozwoju zawodowego m∏odego cz∏owieka ma sta˝ zrealizowany w przedsi´biorstwie w innym kraju?

Mo˝na na to pytanie odpowiedzieç dwojako i wszystko zale˝y od postawionej tezy. Patrzàc historycznie, nie odkrywamy niczego nowego. Ju˝ w Êredniowieczu do kanonu nale˝a∏y peregrynacje m∏odych czeladników po Europie w celu zdobycia niezb´dnego doÊwiadczenia. Owocowa∏o to cz´sto osiedleniem w innym kraju i rozpocz´ciem w nim „dzia∏alnoÊci gospodarczej”. Innym sposobem by∏y celowe sprowadzania z zagranicy rzemieÊlników okreÊlonych specjalnoÊci przez ksià˝àt i ordynatów. Podobny charakter mia∏y popularne w XVII wieku w Polsce peregrynacje m∏odzie˝y magnackiej i szlacheckiej po uniwersytetach europejskich. DziÊ tradycje te wspomagajà programy typu Erasmus dla studentów czy Leonardo da Vinci dla m∏odzie˝y szkó∏ ni˝szych szczebli.

Znaczenie sta˝u zagranicznego jest niebagatelne! Przede wszystkim m∏ody cz∏owiek ma szans´ porównania w∏asnej wiedzy, kompetencji i umiej´tnoÊci z rówieÊnikami z innych krajów, szans´ „wy∏apania” w∏asnych braków (najcz´Êciej jest to po prostu s∏aba znajomoÊç j´zyka obcego). Mo˝e poznaç innà kultur´ pracy, inne technologie i jest to niezwykle twórcze dla ka˝dego uczestnika sta˝u, niezale˝nie od jego mo˝liwoÊci intelektualnych.

Wa˝ne, ˝e cz´sto podnosi w uczestnikach poczucie w∏asnej wartoÊci, kiedy ci widzà, i˝ w niektórych obszarach sà lepsi od kolegów z Niemiec, Francji czy W∏och.

Jaka jest ró˝nica w odbywaniu sta˝u w kraju i za granicà?

Czego mo˝e nauczyç si´ m∏ody cz∏owiek podczas sta˝u za granicà, a nie mia∏by mo˝liwoÊci w kraju?

Sta˝ krajowy odbywa si´ w tym samym kontekÊcie kultury pracy. Czy b´dzie to du˝e przedsi´biorstwo z procedurami TQM lub ISO, czy te˝ ma∏y zak∏ad, zawsze b´dzie ów sta˝ realizowany w otoczeniu pracowników o naszej, polskiej kulturze pracy. Sta˝ realizowany za granicà zawiera ca∏à mas´ nowoÊci, poczàwszy od innych uregulowaƒ prawnych w Êrodowisku pracy, innego stosunku do pracowników – w tym m∏odocianych, cz´sto bardzo ró˝nych technologii – niekoniecznie ultranowoczesnych, ale innych, w zawodach us∏ugowych nieco innego podejÊcia do klienta itp.

Sta˝ zagraniczny wymusza te˝ swoistà przedsi´biorczoÊç m∏odego cz∏owieka. Jak poruszaç si´ w obcym kraju mimo nik∏ych umiej´tnoÊci j´zykowych, jak pokazaç, ˝e jest si´ pe∏nowartoÊciowym pracownikiem czy uczniem.

A czego mo˝e nauczyç si´ za granicà? Tego, ˝e mo˝na inaczej, ˝e mo˝na poradziç sobie w zawodzie mimo ró˝nic w systemie kszta∏cenia i bariery j´zykowej. Tak˝e tego, ˝e mo˝na nauczyç si´ poruszania po innej mapie komunikacyjnej – samolot, TGV,

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

metro itp. Pami´tajmy, ˝e dla wielu uczestników programu wyjazd na sta˝ jest cz´sto pierwszym wyjazdem za granic´.

To przys∏owiowy skok na g∏´bokà wod´, wprawdzie ze wspomaganiem organizacyjnym, logistycznym i finansowym, ale napewno nie ma charakteru wycieczki.

Panuje powszechna opinia, ˝e sta˝ zagraniczny zach´ca m∏odych ludzi do wyjazdu z kraju na d∏u˝ej. Czy sàdzi Pan, ˝e zasadne sà obawy pracodawców dotyczàce odp∏ywu ràk do pracy?

Jest to nieporozumienie wynikajàce z nieznajomoÊci realiów.

Na sta˝e za graniczne wyje˝d˝a prawdopodobnie mniej ni˝ promil m∏odzie˝y w ogóle opuszczajàcej kraj. Wi´cej m∏odych ludzi wyje˝d˝a kilka, kilkanaÊcie razy w roku na imprezy sportowe czy koncerty ulubionych kapel. Decyzja o wyjeêdzie podejmowana jest w rodzinie lub najbli˝szym otoczeniu, a liczne badania naukowe potwierdzajà, ˝e m∏odzi ludzie wyje˝d˝ajà za granic´ troch´ stadnie. Za kolegà, za rodzinà, za przyjació∏mi, ale najcz´Êciej na przygotowany grunt.

Obaw pracodawców nie nale˝y generalizowaç. S∏abego pracownika ˝aden pracodawca nie b´dzie ˝a∏owa∏, a o dobrego i tak potrafi zadbaç, by ten nie opuÊci∏ firmy. Cz´sto polski pracodawca nie jest konkurencyjny w zarobkach wobec europejskich stawek wynagrodzenia, ale… Sam znam wiele przypadków, kiedy m∏odzi ludzie po zasmakowaniu pracy za granicà wracali do poprzedniego, polskiego pracodawcy.

Ale te˝ musi to byç pracodawca, do którego warto wracaç.

Jak przekonaç pracodawców, ˝e odbycie sta˝u przez m∏odà osob´ mo˝e korzystnie wp∏ynàç na jej znajomoÊç zawodu?

Wielu pracodawców cierpi na swoisty kompleks ni˝szoÊci.

Obawia si´ konfrontacji swojego ucznia czy pracownika z umiej´tnoÊciami zawodowymi rówieÊników za granicà.

Tymczasem nie ma powodów do obaw. M∏odzie˝ w Europie jest jednak bardzo podobna. Ârednia umiej´tnoÊci, wiedzy i kompetencji pokazuje, ˝e polscy uczniowie zawodu nie odbiegajà poziomem od kolegów z Europy. Ba, sà cz´sto bardziej innowacyjni. Niestety równie cz´sto innowacyjni w wykonaniu jakiejÊ pracy „na skróty”, ale to ju˝ jest raczej wina ich mentorów. A pracodawca przecie˝ z wysy∏anym na sta˝ pracownikiem mo˝e postàpiç jak z ka˝dà kategorià biznesowà. Spróbuj! WyÊlij jednego! Zobacz, z czym wróci∏ i czy jego nowe umiej´tnoÊci sà przydatne dla firmy.

Józef Jacek Hordejuk Dyrektor Izby RzemieÊlniczej i Przedsi´biorczoÊci w Bia∏ymstoku W latach 2003-2010 przedstawiciel polskich pracodawców w Biurze Zarzàdzajàcym CEDEFOP w Salonikach. Od lat interesuje si´ problemami oÊwiaty zawodowej, b´dàc równie˝ cz∏onkiem wielu cia∏ doradczych (ostatnio w zespole opracowujàcym Krajowe Ramy Kwalifikacji przy IBE). Stale wspó∏pracuje z miesi´cznikiem rzemios∏a “Ma∏a Firma”, gdzie regularnie zamieszcza artyku∏y problemowe i felietony dotyczàce szeroko poj´tej oÊwiaty zawodowej.

Biuletyn nr 02/2010

21

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej Agnieszka W∏odarczyk

Sta˝ w przedsi´biorstwie zagranicznym szansà na rozwój zawodowy m∏odych uczniów zawodu i czeladników Wszystko by∏o idealnie dopracowane. Mam nadziej´, ˝e ta wypowiedê przejdzie do dyspozycji publicznej, ˝eby ka˝dy móg∏ to przeczytaç, poniewa˝ chcia∏bym bardzo goràco poleciç tego typu indywidualne sta˝e. One naprawd´ pomagajà w ˝yciu zawodowym i dalszym rozwoju. Ja osobiÊcie dosta∏em propozycje pracy w miejscu, gdzie odbywa∏em sta˝, pod warunkiem ukoƒczenia szko∏y, do której ucz´szczam. Chcia∏bym te˝ podzi´kowaç wszystkim, którzy pomogli mi zrealizowaç sta˝. Jestem Wam bardzo wdzi´czny. DZI¢KUJ¢! (Wypowiedê uczestnika sta˝u) Projekt „Sta˝e w przedsi´biorstwach za granicà dla wnioskodawców indywidualnych w trakcie wst´pnego kszta∏cenia zawodowego” pod roboczà nazwà „Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach – faza testowa” realizowany by∏ przez Fundacj´ Rozwoju Systemu Edukacji od listopada 2008 r. do paêdziernika 2009 r. Mia∏ charakter testowy, a jego g∏ównym celem by∏o umo˝liwienie aplikowania wnioskodawcom indywidualnym, a dzi´ki temu wspieranie zró˝nicowanych Êcie˝ek kszta∏cenia zawodowego i sta˝y zawodowych odpowiednich do indywidualnych potrzeb rozwoju zawodowego. Projekt zainicjowany by∏ przez Parlament Europejski, a Komisja Europejska rozpisa∏a konkurs dla Narodowych Agencji. W jego wyniku podobne projekty realizowa∏y w Europie tak˝e Finlandia i Malta.

Przedsi´wzi´cie skierowane by∏o do osób b´dàcych na etapie wst´pnego kszta∏cenia zawodowego, tych, które ukoƒczy∏y lub by∏y w trakcie kszta∏cenia teoretycznego, ale odbywa∏y równoczeÊnie kszta∏cenie praktyczne w zak∏adach rzemieÊlniczych lub znajdowa∏y si´ w koƒcowej fazie kszta∏cenia w szko∏ach zawodowych. Dotyczy∏o to osób, które ju˝ posiada∏y pewne kwalifikacje zawodowe, takich jak uczniowie ostatnich klas szkó∏ zawodowych i m∏odzi czeladnicy. Na sta˝ mog∏y wyjechaç pe∏noletnie osoby reprezentujàce bran˝´ budowlanà, spo˝ywczà, drzewnà, mechanicznà oraz rzemios∏a artystyczne w nast´pujàcych zawodach: stolarz, parkieciarz, kucharz, cukiernik, piekarz, rzeênik-w´dliniarz, instalator urzàdzeƒ sanitarnych,

instalator elektryczny, mechanik pojazdowy oraz fryzjer, z∏otnik-jubiler i inni przedstawiciele rzemios∏ artystycznych.

W ramach projektu na sta˝e wyjecha∏o 69 osób z szeÊciu województw. Najwi´cej sta˝ystów pojecha∏o do Niemiec (46), ale praktyki zawodowe realizowane by∏y równie˝ we Francji (11), Wielkiej Brytanii (5), Austrii (3), Czechach (2), na S∏owacji (1) i w Irlandii (1).

Wi´kszoÊç praktyk trwa∏a trzy tygodnie (56), ale by∏y równie˝ wyjazdy cztero-(11), pi´cio- (1) i oÊmiotygodniowe (1). Sam sta˝ w projekcie definiowany by∏ jako okreÊlony czas szkolenia i zdobywania doÊwiadczenia zawodowego przez sta˝yst´, sp´dzony w przedsi´biorstwie zagranicznym w innym kraju oraz stanowiàcy integralnà cz´Êç programu szkolenia zawodowego. ¸àczna kwota dofinansowania wynios∏a 140 950,10 euro.

Sta˝yÊci – reprezentowane kraje Niemcy

Francja Wielka Brytania Austria Czechy S∏owacja Irlandia

Sta˝yÊci – reprezentowane zawody

15 fryzjer 14 mechanik pojazdowy 8 kucharz 8 instalator urzàdzeƒ sanitarnych 7 stolarz 5 instalator elektryczny 5 rzeênik/w´dliniarz 2 cukiernik 2 elektromechanik 1 fotograf 1 z∏otnik-jubiler 1 piekarz/cukiernik

22

46 11 5 3 2 1 1

Sta˝yÊci – reprezentowane województwa DolnoÊlàskie

Âwi´tokrzyskie Âlàskie Wielkopolskie Podlaskie Podkarpackie

34 17 9 3 3 2

Wa˝nà rol´ w realizacji projektu odegra∏a DolnoÊlàska Izba RzemieÊlnicza, która na rzecz tego projektu zosta∏a wybrana Organizacjà PoÊredniczàcà. Zadania, jakich si´ podj´∏a,

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej okaza∏y si´ bardzo wymagajàce. Izba pomaga∏a znaleêç miejsca sta˝u, w imieniu wnioskodawców negocjowa∏a program sta˝u z pracodawcami, pomaga∏a uczestnikom wype∏niaç wnioski, by∏a w sta∏ym kontakcie ze sta˝ystami zarówno przed wyjazdem, jak i po powrocie z praktyki. DolnoÊlàska Izba RzemieÊlnicza stworzy∏a sieç pracodawców, w du˝ej mierze dzi´ki wspó∏pracy z tego samego rodzaju organizacjami w innych krajach. Taka sytuacja gwarantowa∏a odpowiednià jakoÊç sta˝u zawodowego oraz opiek´ mentora podczas praktyki.

G∏ówne cele projektu dotyczy∏y: 1 zwi´kszenia mobilnoÊci osób przez zach´canie do odbywania indywidualnych sta˝y w przedsi´biorstwach 2 wspierania tworzenia zró˝nicowanych Êcie˝ek kszta∏cenia zawodowego, uwzgl´dniajàcych sta˝e w zagranicznych przedsi´biorstwach 3 mo˝liwoÊci sk∏adania wniosków przez wnioskodawców indywidualnych 4 umo˝liwienia wnioskodawcom indywidualnym odbycia zagranicznego sta˝u zawodowego maksymalnie dostosowanego do indywidualnych potrzeb rozwoju zawodowego i wymagaƒ w obecnym miejscu pracy 5 uwra˝liwienia pracodawców sta˝ystów (rzemieÊlników, ma∏ych i Êrednich przedsi´biorców) na zysk dla firmy p∏ynàcy z podnoszenia przez m∏odych pracowników kwalifikacji zawodowych, w tym zdobycia praktycznych doÊwiadczeƒ dotyczàcych funkcjonowania za granicà przedsi´biorstwa o podobnym profilu.

Tym samym projekt promowa∏ mobilnoÊç pracowników na europejskim rynku pracy, tak aby absolwenci i m∏odzi pracownicy zdobywali nowe kwalifikacje w czasie sta˝y i praktyk zawodowych oraz doskonalili swoje umiej´tnoÊci wed∏ug nowoczesnych standardów. Projekt wspiera∏ równie˝ rozwiàzania zwi´kszajàce przejrzystoÊç i uznawalnoÊç kwalifikacji zawodowych w krajach Unii Europejskiej – ka˝dy uczestnik sta˝u otrzyma∏ dokument Europass-MobilnoÊç.

Nie mniej wa˝nymi elementami projektu by∏y: kszta∏towanie otwartoÊci i wra˝liwoÊci na inne kultury, nauka i doskonalenie j´zyków obcych oraz umiej´tnoÊci dostosowania si´ do warunków ˝ycia i pracy w innych krajach europejskich. I w∏aÊnie na te elementy wyjazdów najcz´Êciej zwracali uwag´ sami sta˝yÊci. Warto podkreÊliç, ˝e dla wi´kszoÊci z nich by∏ to pierwszy wyjazd zagraniczny w ˝yciu, dlatego zwiàzane z tym prze˝ycia niejednokrotnie sà silniejsze ani˝eli samo doskonalenie zawodowe.

Sta˝yÊci po powrocie z praktyki sk∏adali raporty, w których opisywali swoje doÊwiadczenia zarówno zawodowe, jak i spo∏eczne. To formalnie koƒczy∏o naszà wspó∏prac´, ale nie podsumowywa∏o w pe∏ni projektu. Mo˝na powiedzieç, ˝e elementem koƒcowym by∏a przeprowadzona po szeÊciu miesiàcach od zakoƒczenia przedsi´wzi´cia ewaluacja zewn´trzna. Jej celem by∏o okreÊlenie wp∏ywu sta˝u na rozwój zawodowy uczestników oraz ocena projektu.

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

06

„Wnioski z przeprowadzonej ewaluacji wskazujà, i˝ projekt mia∏ bardzo konkretne oddzia∏ywanie na sfer´ zawodowà uczestników. Istotny wp∏yw na rozwój i aktywnoÊç zawodowà deklaruje absolutnie zdecydowana wi´kszoÊç beneficjentów bezpoÊrednich projektu. Potwierdza te˝, i˝ dzi´ki projektowi pozyskali nowà wiedz´ i umiej´tnoÊci zwiàzane z uprawianym zawodem. Ponad 90% uczestników potwierdza wzrost motywacji do dalszego rozwoju zawodowego, a niemal wszyscy bardzo dobrze postrzegajà i polecajà udzia∏ w tego typu sta˝ach. Udzia∏ w projekcie sta˝owym skutkowa∏ tak˝e zdobyciem doÊwiadczeƒ i umiej´tnoÊci, które przek∏adajà si´ na ogólny rozwój osobisty uczestników, takich jak wi´ksza asertywnoÊç i poczucie w∏asnej wartoÊci, lepsza praca w grupie, umiej´tnoÊç dzia∏ania w trudnych sytuacjach, samodzielnoÊç, odpowiedzialnoÊç, pokonywanie bariery j´zykowej i kulturowej, otwarcie na inne zwyczaje i prze∏amanie stereotypów. (…) Projekt nie ma zdecydowanie s∏abych stron. Wydaje si´, i˝ trafnie adresuje g∏ówne problemy, obrana strategia jest zbie˝na z celami szerszych programów, polityk i dzia∏aƒ a logika interwencji jest w∏aÊciwa i spójna wewn´trznie.

W kontekÊcie wyników badaƒ zewn´trznych i danych wtórnych oraz opinii respondentów dobór instrumentów interwencji i rozwiàzaƒ szczegó∏owych by∏ odpowiedni. Skala i typ wsparcia wobec osiàgni´tych efektów pozwalajà mówiç o jego sukcesie.

Rozbudowa wraz z finansowym wzmocnieniem i trwa∏ym wpisaniem si´ w ca∏oÊciowy projekt wsparcia by∏yby po˝àdane.” (fragment Raportu z ewaluacji, autor Maciej Rusek)

Ewaluacja Badanie ewaluacyjne skierowane by∏o do trzech grup: sta˝ystów, pracodawców zagranicznych oraz pracodawców polskich (tych, u których pracowali bàdê odbywali praktyki sta˝yÊci). Do badania wykorzystano materia∏y êród∏owe (dokumentacj´ projektowà m.in. wnioski aplikacyjne, raporty koƒcowe) oraz kwestionariusze z pytaniami on-line. Poni˝ej prezentujemy szerokie fragmenty raportu pt. „Ewaluacja zewn´trzna ex-post dotyczàca wp∏ywu sta˝y zagranicznych na rozwój zawodowy beneficjentów projektu w 2009 roku”.

Zamieszczamy informacje, wnioski i rekomendacje p∏ynàce z przeprowadzonego badania.

Cel i zakres badania ewaluacyjnego Celem ewaluacji by∏o badanie wartoÊci – znaczenia i zasadnoÊci podejmowanego dzia∏ania. Ewaluacja opisuje mechanizm interwencji oraz oszacowuje, tak obiektywnie jak to mo˝liwe, wp∏yw danej interwencji na okreÊlonà spo∏ecznoÊç czy obszar, jej u˝ytecznoÊç w rozwiàzaniu adresowanych problemów.

Przedmiotowa ewaluacja pe∏ni przeto funkcje sprawozdawcze, jak i – oceniajàc zasadnoÊç i sens podj´tych dzia∏aƒ publicznych – normatywne.

Podsumowujàc, celem badania ewaluacyjnego by∏o: r uzyskanie pog∏´bionej wiedzy na temat wp∏ywu, zasi´gu i charakteru realizowanego projektu

Biuletyn nr 02/2010

23

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej r wst´pne oszacowanie skutecznoÊci zaprojektowanych metod r ocena stopnia efektywnoÊci wdra˝ania projektu r wy∏onienie ew. dobrych praktyk mogàcych w przysz∏oÊci pos∏u˝yç przy realizacji podobnych projektów.

Ogólnie nale˝y podkreÊliç, i˝ wszystkie poddane ocenie aspekty pobytu na sta˝u zebra∏y zdecydowanie bardzo wysokie (bardzo dobre i dobre) noty ∏àczne wi´kszoÊci uczestników: ka˝dy z ocenianych aspektów na poziomie Êrednio 90% (!), co mo˝na uznaç za bardzo wysokà ocen´ generalnà sta˝y (w badanych aspektach).

W szczególnoÊci badanie obejmowa∏o kwestie: r adekwatnoÊci za∏o˝eƒ merytorycznych projektu w odniesieniu do potrzeb uczestników (u˝ytecznoÊç ze wzgl´du na potrzeby uczestników), r skutecznoÊci realizacji wyjazdów sta˝owych w stosunku do zak∏adanych celów ogólnych projektu (ocen´ osiàgni´cia za∏o˝onych przez projekt celów), r oddzia∏ywania, czyli wp∏ywu wyjazdów sta˝owych na rozwój zawodowy uczestników oraz poÊrednich i bezpoÊrednich odbiorców – pracodawców polskich i zagranicznych, r trwa∏oÊci osiàgni´tych rezultatów wyjazdów sta˝owych, r identyfikacji i oceny wewn´trznej i zewn´trznej czynników wp∏ywajàcych na osiàgni´te efekty i rezultaty uczestników.

Jak ocenia Pan(i) nast´pujàce aspekty organizacji wyjazdu na sta˝ oraz pobytu za granicà (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najni˝szej a „5” najwy˝szej ocenie)?

30%

Zapewnienie przez organizacj´ poÊredniczàcà moêliwoÊci j´zykowego i kulturowego przygotowania do wyjazdu

30%

30%

30%

17%

3% 7%

24

27%

10%

t bardzo dobra t dobra t Êrednia t z∏a

Mo˝liwoÊç uzgodnienia programu sta˝u/dostosowania przebiegu sta˝u do Pana(i) potrzeb i oczekiwaƒ

23%

10%

34%

27%

3% 10%

60%

19%

11%

7%

6%

6%

0%

73%

40%

3% 10%

36%

54%

7%

46%

2%

Ocena organizacji sta˝u w zagranicznym zak∏adzie pracy

41%

10%

3%

Ocena miejsca (zak∏adu pracy), w którym odby∏ si´ sta˝

25%

16%

2%

Ocena zaanga˝owania pracodawców w realizacj´ programu sta˝u

18%

25%

2%

Ocena przydatnoÊci informacji dostarczonych w trakcie sta˝u

57%

21%

2%

Ocena pomocy mentora podczas sta˝u

24%

3%

52%

23%

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t nie wiem/trudno powiedzieç

Ocena sta˝u – zbiorczo Ocena zakwaterowania

13%

60%

OdpowiednoÊç czasu trwania sta˝u w stosunku do za∏o˝onych przez Pana(Panià) celów

Na wst´pie warto przyjrzeç si´ najbardziej znaczàcym wynikom, to jest opisujàcym aspekty, którym spoÊród zaproponowanych w katalogu, najwi´cej respondentów przyzna∏o najwy˝sze oceny. Zwraca uwag´, i˝ ∏àcznie a˝ ponad 90% badanych oceni∏o miejsce (zak∏ad pracy), w którym odby∏ si´ sta˝, jako „bardzo dobre” i „dobre”. Podobnie du˝y odsetek (94%) respondentów wysoko ocenia organizacj´ sta˝u w zagranicznym zak∏adzie pracy oraz, nieco tylko mniejsza grupa (∏àcznie 83% ocen bardzo dobrych i dobrych), pomoc mentora podczas sta˝u. Z drugiej strony w ocenie tego ostatniego aspektu pojawia si´ relatywnie du˝y odsetek ocen „Êrednia” i „z∏a” (blisko jedna piàta wszystkich beneficjentów). Zdecydowanie najwi´cej s∏abszych i niskich ocen zbiera natomiast ocena zakwaterowania (∏àcznie 1/4 respondentów).

Ocena materia∏ów szkoleniowych (jeÊli zosta∏y dostarczone sta˝yÊcie)

73%

JakoÊç zakwaterowania (jakoÊç warunków bytowych, dost´pnoÊç do miejsca odbywania sta˝u)

Ogólna ocena sta˝u

17%

4% 7% 3%

Zaanga˝owanie/opieka/pomoc pracodawcy w miejscu odbywania sta˝u

Na podstawie przeanalizowanych danych iloÊciowych i jakoÊciowych zosta∏y sformu∏owane, oparte na materiale empirycznym odpowiedzi na postawione pytania ewaluacyjne.

23%

43%

7% 3% 7%

Zaanga˝owanie/opieka/pomoc innych osób (reprezentujàcych organizacj´ poÊredniczàcà) w miejscu odbywania sta˝u

20%

23%

47%

7% 3%

Program kulturalny pobytu za granicà, organizacja czasu wolnego

Warto zwróciç uwag´ na wysoki odsetek ocen pozytywnych („5” i „4”) we wszystkich kategoriach b´dàcych elementem pytania ogólnego. Odsetek pozytywnych ocen przyznanych przez respondentów w przypadku ˝adnej z kategorii nie jest ni˝szy ni˝ 57%, a Êrednia ogólna tych ocen kszta∏tuje si´ na poziomie 65%, co pozwala na sformu∏owanie opinii o bardzo wysokiej ocenie sta˝y przez beneficjentów w badanych aspektach.

Najwi´cej respondentów najwy˝ej oceni∏o zaanga˝owanie i pomoc pracodawcy w miejscu odbywania sta˝u (73% ocen „5”) oraz warunki zakwaterowania w miejscu pobytu za granicà.

Nale˝y wszelako zwróciç równie˝ uwag´ na relatywnie du˝y odsetek ocen ni˝szych i bardzo niskich w stosunku do tej kwestii – blisko 1/5 respondentów ocenia krytycznie jakoÊç warunków bytowych. Podobny odsetek ocen negatywnych opisuje spraw´ zapewnienia przez organizacj´ poÊredniczàcà mo˝liwoÊci kulturowego i j´zykowego przygotowania do wyjazdu.

Opinie beneficjentów w stosunku do poszczególnych aspektów organizacji, przebiegu i znaczenia indywidualnych sta˝y zagranicznych zebrano w pewne ogólne kategorie, których suma daje ocen´ syntetycznà.

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej Przygotowanie do wyjazdu na sta˝, pomoc organizacji poÊredniczàcej Jak ocenia Pan(i) jakoÊç praktycznego wsparcia z strony instytucji poÊredniczàcej w organizacji wyjazdu na sta˝ (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najni˝szej a „5” najwy˝szej ocenie)?

10% 3% 7%

17%

7%

30%

3% 7%

43%

23%

4%

Zapewnienie niezb´dnych informacji dot. sta˝u

53%

10%

Pomoc w organizacji podró˝y

13%

3% 10%

60%

13% 13%

10% 3% 7%

Pomoc w organizacji zakwaterowania za granicà

7%

57%

10%

Pomoc w ewentualnych uzgodnieniach z pracodawcà

7%

60%

10%

Sprawne i terminowe zapewnienie dofinansowania pobytu

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t nie mam zdania

Relacje wielu beneficjentów Êwiadczà te˝ o niezwykle powa˝nym potraktowaniu udzia∏u w sta˝u. Ilustrujà to relacje zwiàzane z podejmowaniem indywidualnie prowadzonego przygotowania merytorycznego do wyjazdu. Niewàtpliwie przek∏ada∏o si´ to pozytywnie na jakoÊç samej praktyki za granicà; Wypowiedzi respondentów, uczestników sta˝y: „Zakupi∏am profesjonalny sprz´t oraz pomoce naukowe.” „Przed wyjazdem na sta˝ stara∏am si´ przygotowaç teoretycznie, jak i praktycznie, szukajàc ró˝nych informacji w Internecie, jak równie˝ w ksià˝kach zawodowych.” „Moje przygotowania przed wyjazdem by∏y bardzo pomocne w odbywaniu sta˝u (…) przed wyjazdem sp´dzi∏am nad naukà jakieÊ 2 tygodnie ok. 2-3 godz. dziennie.” „Przed wyjazdem poszuka∏em innego nauczyciela zawodu, aby jak najwi´cej nauczyç si´ w tematyce zawodowej. Nie by∏em zadowolony z moich wiadomoÊci zawodowych. Uda∏o mi si´ znaleêç hydraulika, który wykonywa∏ prace u ludzi w domach. Póêniej mi si´ to przyda∏o. Znalaz∏em nauczyciela j´zyka niemieckiego i wzià∏em kilka lekcji, aby chocia˝ troch´ mieç pojecie o tym j´zyku. Podczas sta˝u by∏o to przydatne.” „Przed wyjazdem bra∏am udzia∏ w dodatkowych zaj´ciach edukacyjnych z j´zyka obcego, zapozna∏am si´ z kulturà Czech.

Wypo˝yczy∏am s∏owniki z biblioteki i uczy∏am si´ wymowy oraz s∏ówek, poj´ç u˝ywanych w kuchni. Czyta∏am ksià˝ki kucharskie, ˝eby zapoznaç si´ z kuchnià oraz zwyczajami ˝ywieniowymi w Czechach. Zauwa˝y∏am ró˝nice j´zykowe, na które nale˝y uwa˝aç, b´dàc w Czechach. Nauk´ rozpocz´∏am miesiàc przed sta˝em, codziennie stara∏am si´ poÊwi´caç dwie – trzy godziny na nauk´.” „Równie˝ na sta˝u wykorzystywa∏em wolny czas na nauk´.

W trakcie tych przygotowaƒ dowiedzia∏em si´, ˝e taki wyjazd na sta˝ za granic´ to powa˝na i odpowiedzialna decyzja.” „Przed wyjazdem szuka∏am w Internecie informacji o zagranicznych sta˝ach. Chcia∏am si´ dowiedzieç, jak przebiegajà tak zorganizowane sta˝e. Nauczyciel j´zyka niemieckiego oraz pani technolog bardzo mi pomogli w przygotowaniu si´ do wyjazdu, udzielajàc mi ró˝nych wskazówek.”

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

06

„Przed wyjazdem powtarza∏am wiadomoÊci dotyczàce produkcji ciast, korzysta∏am z ksià˝ek dotyczàcych technologii ˝ywnoÊci, g∏ównie skupiajàc si´ na cukiernictwie, piekarnictwie i ciastkarstwie. Przygotowanie to bardzo mi pomog∏o podczas odbywania sta˝u.” „Zakupione ksià˝ki przyda∏y mi si´ równie˝ na miejscu, tam dalej kontynuowa∏em nauk´ j´zyka. Przypomnia∏em sobie równie˝ przepisy, nazwy maszyn itd.” „Uwa˝am, ˝e warto by∏o odpowiednio przygotowaç si´ do tego sta˝u, poniewa˝ o wiele ∏atwiej si´ go realizowa∏o.

Mog´ stwierdziç fakt, ˝e im wi´ksze by∏o przygotowanie, tym wi´cej mo˝na by∏o zyskaç podczas sta˝u.” „Znalaz∏em w Internecie krótkie filmiki przedstawiajàce francuskie metody produkcji pieczywa. Pozwoli∏o mi to, abym móg∏ ju˝ w mojej piekarni spróbowaç wytworzyç francuskie pieczywo.” „Na stronie internetowej przeczyta∏em, czym zajmuje si´ firma, do której mia∏em si´ udaç. Stara∏em si´ przygotowaç teoretycznie w∏aÊnie w tym kierunku.” „Mia∏em czas na dodatkowe przygotowanie si´ na pobyt zagraniczny. Uzyska∏em informacje, które sprawi∏y, ˝e pozby∏em si´ stresu przed wyjazdem i nabra∏em pewnoÊci siebie.”

Kompetencje j´zykowe i komunikacja Zarówno powszechne doÊwiadczenie, jak i potoczna intuicja wskazujà, i˝ istotnym warunkiem skutecznej komunikacji w Êrodowisku mi´dzynarodowym sà niezb´dne kompetencje j´zykowe. Ocena stopnia przygotowania j´zykowego oraz, ewentualnie, wzrost kompetencji w tej mierze nie by∏y – ze wzgl´du na wczeÊniej zdefiniowany cel – szczególnym przedmiotem badania. Nie mo˝na jednak tego aspektu pominàç, bowiem (tak, jak w przypadku kwestii zwiàzanych z zarzàdzaniem projektem) mo˝liwoÊç bezproblemowego porozumiewania si´ stanowi w przedsi´wzi´ciach o interesujàcej nas tu, omawianej specyfice w∏aÊciwie brzegowy (to jest konieczny, choç niewystarczajàcy) warunek decydujàcy o ich powodzeniu lub fiasku.

Formu∏a projektu nie przewidywa∏a przeprowadzenia ani poczàtkowego, ani koƒcowego (tj. badania po zakoƒczeniu udzia∏u w projekcie) badania kompetencji j´zykowych beneficjentów projektu, stàd nie jest mo˝liwe zbadanie stopnia ewentualnego post´pu uczestników sta˝y w tym zakresie. Jest to poniekàd zrozumia∏e – tak˝e ze wzgl´du na zak∏adany czas trwania sta˝y (w wi´kszoÊci trwajàcych zaledwie trzy tygodnie), zbyt krótki, aby mog∏a wystàpiç dajàca si´ odnotowaç mierzalnie znaczàca zmiana.

Dostrzegajàc jednak istotnoÊç zagadnienia, zapytano uczestników o stopieƒ odczuwania bariery j´zykowej oraz odnotowano wypowiedzi zwiàzane z – generalnie rzecz bioràc – komunikacjà. Nie mo˝na tak˝e nie zauwa˝yç kwestii wp∏ywu pobytu na sta˝u zagranicznym na ewentualny wzrost motywacji lub zmian´ podejÊcia do rozwijania kompetencji j´zykowych.

Odpowiedziom respondentów w tej sprawie, rozumianej jako wa˝ny element w∏aÊciwie i w sposób pe∏ny poj´tego rozwoju

Biuletyn nr 02/2010

25

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej zawodowego, tak˝e poÊwi´cono nale˝nà uwag´. Z badania ankietowego oraz wywiadów indywidualnych wynika, i˝ uczestnicy raczej realnie oceniali stopieƒ swoich kompetencji j´zykowych. SpoÊród badanych w ankiecie 40% respondentów stwierdza, i˝ w du˝ym lub zdecydowanie du˝ym stopniu odczuwa∏o barier´ j´zykowà. Odpowiedzi „raczej nie” udzieli∏o tak˝e 40% badanych, przy czym nikt nie zadeklarowa∏, i˝ zdecydowanie nie odczuwa∏ istnienia bariery j´zykowej.

Czy napotka∏(a) Pan(i) trudnoÊci we wspó∏pracy i komunikacji z pracodawcà?

Nie wiem, trudno powiedzieć 10% Raczej nie 60%

Raczej tak 13% Zdecydowanie nie 17%

z klientami. Z ka˝dym dniem poznawa∏am coÊ nowego dla mnie, nowe techniki strzy˝enia, nowe techniki koloryzacji.” „Ju˝ na poczàtku by∏em w stanie zauwa˝yç zaanga˝owanie pracodawcy, który pierwszego dnia osobiÊcie zawióz∏ mnie na miejsce pracy, zapozna∏ z ekipà oraz ich szefem. Szef ekipy równie˝ bardzo anga˝owa∏ si´ w to, bym czu∏ si´ u nich jak najlepiej; cz´sto pyta∏, czy czegoÊ potrzebuj´ i czy wszystko jest w nale˝ytym porzàdku. On sam przydziela∏ mnie do ró˝nych pracowników, tak aby mój sta˝ nie by∏ monotonny i ˝eby przebiega∏ zgodnie z za∏o˝eniami, które przedstawi∏em mu pierwszego dnia. Prowadzone przez nas prace wymaga∏y wykorzystania ró˝nych sprz´tów i narz´dzi, czasem ca∏kowicie dla nas nowych.

JeÊli chodzi o organizacj´ pracy, to bardzo pomocny by∏ fakt, i˝ rano mnie odbierano, a po po∏udniu z powrotem odwo˝ono do hotelu. Koszty z tym zwiàzane ponosi∏a firma. Mia∏em równie˝ zapewnionych dwóch opiekunów ze strony niemieckiego poÊrednika, którzy o ka˝dej porze dnia i nocy byli do dyspozycji.”

Zdecydowanie tak 0%

Warto przy tym tylko odnotowaç, i˝ odpowiadajàc na pytanie o trudnoÊci we wspó∏pracy i komunikacji z pracodawcà, bardzo znaczàca wi´kszoÊç respondentów zaprzecza powstawaniu istotnych problemów w tym obszarze (∏àcznie 77% odpowiedzi „raczej nie” i „zdecydowanie nie”). Na podstawie przywo∏anej wczeÊniej bardzo wysokiej oceny zaanga˝owania / opieki i pomocy pracodawcy w miejscu odbywania sta˝u (73% respondentów przyzna∏o najwy˝sze noty „5” i 13% noty „4” w pi´ciostopniowej skali) nale˝y przyjàç, i˝ respondenci raczej poprzez ten filtr dokonujà oceny komunikacji i nie ∏àczà jej z kwestià ewentualnych problemów wynikajàcych z niedostatków kompetencji j´zykowych.

Czy w czasie pobytu na sta˝u odczuwa∏(a) Pan(i) barier´ j´zykowà?

Raczej nie 40%

Nie wiem, trudno powiedzieć 20% Raczej tak 27%

Zdecydowanie tak 13%

Zdecydowanie nie 0%

Wypowiedzi respondentów, uczestników sta˝y: „Czasem by∏o trudno si´ dogadaç w j´zyku niemieckim, ale wtedy porozumiewaliÊmy si´ w inny sposób: troch´ po angielsku, polsku czy na migi ;) Z czasem by∏o tych problemów coraz mniej.” „Bardzo serdecznie przywita∏a mnie za∏oga. Dziewczyny pokaza∏y mi salon, gdzie co si´ znajduje, na jakich produktach pracujà. Po paru dniach zacz´∏am powoli pracowaç z pomocà pracowników oraz pracodawcy. Pomagali mi w porozumiewaniu

26

Komentarze respondentów, uczestników sta˝y dotyczàce przygotowania j´zykowego: „Chodzenie przez miesiàc przed wyjazdem na kurs j´zykowy za wiele nie pomo˝e, taka osoba musia∏aby co najmniej przez pó∏ roku si´ uczyç. Ja bym wówczas zwalnia∏a pracowników pó∏ godziny wczeÊniej, ˝eby chodzili na taki kurs.” (pracodawca – mistrz szkolàcy)

„Przynajmniej te osoby muszà cokolwiek powiedzieç, jeÊli ktoÊ jest zmotywowany... Chcia∏abym, aby by∏y kursy na miejscu, aby zapewniç intensywny kurs przed wyjazdem. Problem jest te˝ taki, ˝e oni te˝ pracujà, nawet w weekendy.” (pracownik instytucji poÊredniczàcej)

„Chodzi∏em na dodatkowe lekcje nauki j´zyka w szkole z nauczycielem j´zyka obcego, szkoli∏em j´zyk.” (sta˝ysta) „Ucz´szcza∏am na prywatne lekcje francuskiego, aby przygotowaç si´ do porozumiewania si´ z szefem, personelem salonu oraz klientami.” (sta˝ystka) „Gdy tylko dowiedzia∏am si´, ˝e mam szans´ wyjechaç, przypomina∏am sobie z poprzednich lekcji niemieckiego s∏ówka potrzebne mi do codziennego porozumiewania si´ za granicà.” (sta˝ystka)

Motywacje i potrzeby zwiàzane z rozwojem zawodowym Pewnym dopowiedzeniem w kontekÊcie uprzednich uwag mo˝e byç zauwa˝enie, i˝ zapytani o doskonalenie znajomoÊci j´zyka obcego respondenci wymieniajà je na ostatnim miejscu (noty „5” i „4”) w katalogu pytaƒ dotyczàcych spodziewanych korzyÊci i/lub zamierzonych celów wiàzanych z udzia∏em w projekcie sta˝owym.

Powody, dla których ankietowani zdecydowali si´ wziàç udzia∏ w projekcie, to przede wszystkim jednak ch´ç rozwoju osobistego (t´ dosyç pojemnà kategori´ za bardzo wa˝nà i wa˝nà uzna∏o najwi´cej, bo – odpowiednio – 80% i 17% respondentów) i poznanie odmiennych standardów pracy (analogicznie:

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej 80% i 13% respondentów). Wa˝ne te˝ by∏o poznanie kultury innego kraju (za bardzo wa˝ne i wa˝ne uzna∏o te korzyÊci odpowiednio 70% i 17%) oraz ch´ç rozwoju zawodowego i zdobycia nowych umiej´tnoÊci i wiedzy (analogicznie: 67% i 27% respondentów).

Jakie cele/korzyÊci bra∏(a) Pan(i) pod uwag´, decydujàc si´ na udzi∏ w sta˝u zagranicznym (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najmniej a „5” najbardziej w∏aÊciwej odpowiedzi)?

50%

63%

27%

80%

17%

67%

27%

70%

Poznanie kultury innego kraju

17%

80%

13%

50%

3% 3%

Doskonalenie znajomoÊci j´zyka obcego

13%

7%

Poznanie odmiennych standardów pracy

6%

Ch´ç rozwoju zawodowego i zdobycie nowych umiej´tnoÊci/wiedzy

3%

Ch´ç rozwoju osobistego

13%

10%

Ch´ç nawiàzania nowych kontaktów

30%

7%

Ch´ç oderwania si´ od codziennej pracy

17%

27%

t 1 t2 t 3 t 4 t 5

Nale˝y przy tym zwróciç uwag´, i˝ bardzo wysoka motywacja zwiàzana ze wskazywanà ch´cià poznania odmiennych standardów pracy ∏atwo daje si´ przypisaç do kategorii „ch´ç rozwoju zawodowego”, stanowi bowiem de facto jedno z jej uszczegó∏owieƒ. Cel ten (generalnie) zosta∏ w opinii uczestników osiàgni´ty przez ponad 80% badanych (∏àcznie 83% odpowiedzi „zdecydowanie tak” i „raczej tak”).

W szczegó∏ach zaÊ dotyczàcych wybranych aspektów ÊciÊle zwiàzanych z rozwojem zawodowym sprawa przedstawia si´ nast´pujàco: Uwa˝na obserwacja tych odpowiedzi prowadzi do znaczàcej konkluzji o bardzo du˝ym wp∏ywie wyjazdu na motywacje sta˝ystów. Uwyraêniajà to dodatkowo bezpoÊrednie wypowiedzi uczestników:

„Sta˝ zmobilizowa∏ mnie do dalszej pracy nad kwalifikacjami zawodowymi. Po powrocie moja praca jest wykonywana pewniej i mam wra˝enie, ˝e mog´ wykonywaç wi´cej czynnoÊci ni˝ inni.” „Staram si´ w mojej pracy wykorzystaç wszystko, co najlepsze z poznanych metod.” „Sta˝ by∏ Êwietnà formà nauki, która pomog∏a mi si´ rozwinàç zawodowo.” „Stwierdzi∏am, ˝e zawód, który wykonuj´, jest trudny a zarazem fascynujàcy. Wiem, ˝e jest to ten, z którym wià˝´ przysz∏oÊç zawodowà.” „Teraz w mojej pracy mam wiele inspiracji i pomys∏ów na dalszy rozwój.” „Jecha∏em na sta˝ z nadziejà, ˝e naucz´ si´ profesjonalnego serwisowania samochodów osobowych i dostawczych.

Wszystkie moje plany zosta∏y zrealizowane pozytywnie.” „Pomo˝e mi to w egzaminie zawodowym.” „Zda∏em sobie spraw´ z koniecznoÊci stosowania zasad BHP w pracy, w Niemczech pracuje si´ bezpieczniej ni˝ w Polsce.” „UÊwiadomi∏em sobie, jak cenionym zawodem jest zawód stolarza, jakie cuda mo˝na robiç z drewna i jak wszechstronne mo˝e byç stolarstwo.” „Od paêdziernika zaczynam studia na Politechnice Gliwickiej w swoim zawodzie. Sta˝ utwierdzi∏ mnie w przekonaniu, i˝ wybrany przed laty przeze mnie kierunek jest bardzo atrakcyjny.” „Nauczy∏em si´, i˝ dobra organizacja pracy i sporzàdzenie odpowiedniego harmonogramu robót to podstawa. Ca∏à nabytà wiedz´ uwa˝am za niezb´dnà. Zdobyte umiej´tnoÊci praktyczne wykorzystuj´ ju˝ na co dzieƒ.” „Przede wszystkim [sta˝] zmotywowa∏ mnie do dodatkowego kszta∏cenia zawodowego i poszerzania swoich umiej´tnoÊci.”

Czy po zakoƒczeniu udzia∏u w projekcie/po powrocie ze sta˝u pozytywnie zmieni∏a si´ Pana(i) sytuacja zawodowa/sposób lub jakoÊç pracy?

Raczej tak 30%

Dzi´ki pobytowi na sta˝u...

27%

80%

17%

16%

40%

27%

50%

37%

17%

10%

3%

zdoby∏em nowe umiej´tnoÊci

10%

3%

uzupe∏ni∏em wiedz´ teorotycznà

17%

3%

43%

17%

3% 3% 7%

37%

33%

pozna∏em odmienne standardy pracy

1% 3% 3%

80%

wzros∏a moja aktywnoÊç zawodowa

1% 3% 3%

wzros∏a moja inicjatywa w obecnym miejscu pracy

13%

30%

53%

wzros∏a moja motywacja do dalszego rozwoju zawodowego

10%

mam nowe inspiracje zawodowe

06

Zdecydowanie tak 27%

Zdecydowanie nie 7% Raczej nie 10% Nie wiem, trudno powiedzieć 26%

„Po sta˝u dosta∏am propozycj´ pracy w swoim zak∏adzie.

Chc´ równie˝ iÊç dalej do szko∏y od wrzeÊnia.” „Nauczy∏am si´ obserwowaç w∏asnà prac´, co pozwala mi byç bardziej precyzyjnà fryzjerkà.” „Wyjazd zmobilizowa∏ mnie do podnoszenia kwalifikacji zawodowych.” „Czuj´, ˝e po powrocie z Francji otwierajà si´ przede mnà drzwi do kariery.” „Pewniej wykonuj´ swój zawód.”

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t brak odpowiedzi

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

27

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej (np. zmiana firmy przyjmujàcej na sta˝) nie wp∏yn´∏y znaczàco na t´ opini´.

Wp∏yw sta˝u – zbiorczo Pomóg∏ mi w motywowaniu do nauki j´zyka obcego

49%

Spe∏ni∏ moje oczekiwania zwiàzane z dalszym kszta∏ceniem i doskonaleniem zawodowym

10%

2%

58%

58%

14%

34%

20%

2% 2%

32%

5%

2% 2%

44%

17%

28%

57%

2% 3%

20%

10%

4% 4%

Spowodowa∏, ˝e b´d´ stosowa∏(a) nowe metody, narz´dzia pracy w moim zak∏adzie pracy

8%

27%

82%

Poszerzy∏ mojà wiedz´ o innych krajach i kulturach Spowodowa∏, ˝e jestem lepiej przygotowana(y) do doskonalenia swoich umiej´tnoÊci

32%

71%

Zwi´kszy∏ moje perspektywy zawodowe Pomóg∏ mi w∏àczyç wymiar europejski/mi´dzynarodowy do mojej pracy

41%

56%

Zmotywowa∏ mnie do brania udzia∏u w innych dzia∏aniach kszta∏czenia zawodowego

6%

2%

Zwi´kszy∏ mojà wiedz´ nt. zawodu, w którym si´ kszta∏c´

40%

2%

51%

3%

Zwi´kszy∏ mojà wiedz´ nt. stosowania nowych metod, narz´dzi (na poziomie europejskim) w moim zak∏adzie pracy

6%

28%

66%

t 1 t2 t 3 t 4 t 5

Udzia∏ w projekcie mia∏ konkretny wp∏yw na sfer´ zawodowà uczestników – 92% ankietowanych zauwa˝y∏o konkretny wp∏yw na w∏asny rozwój zawodowy („Sta˝ zwi´kszy∏ moje perspektywy zawodowe”). 98% (sic!) ankietowanych potwierdza, ˝e dzi´ki udzia∏owi w projekcie zmieni∏a si´ pozytywnie ich motywacja dotyczàca udzia∏u i podejmowania dalszych dzia∏aƒ zwiàzanych z rozwojem i kszta∏ceniem zawodowym („Sta˝ zmotywowa∏ mnie do brania udzia∏u w innych dzia∏aniach kszta∏cenia zawodowego”), a 94% respondentów wskazuje na pozytywny efekt udzia∏u w sta˝u, skutkujàcy wzrostem motywacji do rozpocz´cia lub kontynuacji nauki j´zyka obcego.

Te bardzo wysokie oceny w gruncie rzeczy w wi´kszoÊci przypadków potwierdzajà wyniki i odpowiadajà wnioskom, które mo˝na w sposób uprawniony wysnuç na kanwie przywo∏anego wczeÊniej badania prowadzonego bezpoÊrednio na potrzeby niniejszej ewaluacji. Nale˝y braç pod uwag´, i˝ pewien wp∏yw na poszczególne wypowiedzi mia∏ imienny charakter deklaracji. Tym niemniej pewne dajàce si´ zauwa˝yç rozbie˝noÊci wydajà si´ wynikaç przede wszystkim raczej z ró˝nic w akcentach adresowanych kwestii i zastosowania nieco odmiennego katalogu pytaƒ.

Bardzo du˝y odsetek pozytywnych odpowiedzi wskazuje te˝, ˝e projekt sta˝owy by∏ w przewa˝ajàcej wi´kszoÊci przemyÊlany i odpowiada∏ potrzebom i oczekiwaniom uczestników. Nawet pewne odst´pstwa zwiàzane z indywidualnymi sytuacjami

28

Wypowiedzi respondentów, uczestników sta˝y: „Sta˝ by∏ taki, jak przygotowa∏em w programie.” „Dzia∏ania w zak∏adzie pracy odbiega∏y od mojego programu, lecz jestem w pe∏ni zadowolony.” „Sta˝ przebiega∏ bez ˝adnych zarzutów, zosta∏o spe∏nione wszystko, co by∏o zaplanowane. Program zosta∏ w pe∏ni zrealizowany.” „Ciep∏y klimat, jaki tam panowa∏, oraz przyjaêni ludzie umilili mi tam prac´. Bardzo dobrze mi si´ tam pracowa∏o i wiele si´ nauczy∏em.” „Obserwowa∏em prace, warunki i sposoby prowadzenia salonu. Program sta˝u w miar´ mo˝liwoÊci pokry∏ si´ z programem z wniosku.” „Tematyka sta˝u zosta∏a w pe∏ni zrealizowana, a nawet poszerzona, przez co mia∏em mo˝liwoÊç poznaç wiele ciekawych przepisów na wypieki niespotykane w Polsce.

Powoli uczy∏em si´ obs∏ugi wszystkich maszyn i urzàdzeƒ w zak∏adzie.” „Program by∏ bardzo zbli˝ony do ustalonego, ale by∏y ró˝nice wynikajàce z tego, ˝e miejsce, w którym pracowa∏em, nie by∏o typowym zak∏adem stolarskim – zajmowa∏ si´ produkcjà wi´êb dachowych. Dzi´ki temu mog∏em poznaç nowà dla mnie ga∏àê stolarstwa.” „Stopniowo wykonywa∏em zadania takie, jak inni pracownicy.

Sta˝ by∏ realizowany w sposób pozwalajàcy mi poznaç aspekty pracy nie tylko w moim zawodzie (kucharz), ale tak˝e innych stanowisk jak kelner czy barman, co mi bardzo odpowiada∏o.”

Czy sta˝ odpowiada∏ Pana(i) potrzebom w zakresie szkolenia zawodowego?

Raczej nie 7% Nie wiem, trudno powiedzieć 7%

Zdecydowanie tak 43%

Raczej tak 43%

Zdecydowanie nie 0%

Bardzo dobrze te˝ zosta∏y ocenione te aspekty pobytu, które wp∏yn´∏y na ogólny rozwój osobisty uczestników. W pi´ciostopniowej skali Êrednia wynios∏a 4,3 dla takich pozytywnych zmian, jak wzrost pewnoÊci siebie i poczucia w∏asnej wartoÊci, zwi´kszenie motywacji do rozwoju osobistego, lepszego radzenia sobie w grupie i obcym Êrodowisku. Dobitnie potwierdzajà to bezpoÊrednie relacje beneficjentów: „Sta˝ nauczy∏ mnie wi´kszej samodzielnoÊci i odpowiedzialnoÊci za podejmowane decyzje.” „Sta˝ doda∏ mi pewnoÊci siebie i wiary we w∏asne umiej´tnoÊci.” „Mog∏am si´ usamodzielniç oraz nauczyç si´ zarzàdzania tak du˝à gotówkà.”

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej

47%

wzmocni∏em swoje poczucie wartoÊci

67%

10% 13%

7%

17%

3% 3%

27%

10%

27%

37%

16% 10%

3%

50%

17%

3%

17%

40%

3%

27%

3% 3%

17%

80%

27%

4% 3%

pozna∏em odmienne standardy pracy

7%

3% 4%

40%

7%

3% 4%

30%

37%

poprawi∏em swoje umiej´tnoÊci j´zykowe

14%

27%

80%

43%

14%

27%

23%

53%

33%

13%

33%

43%

wzrosla moja aktywnoÊç zawodowa

zdoby∏em nowe umiej´tnoÊci

20%

57%

wzros∏a moja motywacja do dalszego rozwoju zawodowego

uzupe∏ni∏em wiedz´ teoretycznà

33%

43%

mam nowe inspiracje zawodowe

wzros∏a moja inicjatywa w obecnym miejscu pracy

43%

50%

jestem bardziej pewny siebie lepiej pracuj´ w grupie

17%

40%

nauczy∏em si´ poruszaç w nieznanym Êrodowisku lepiej sobie radz´ w obcej grupie

10% 13%

3%

pozna∏em swoje ograniczenia/braki

27%

10%

3%

WÊród firm przyjmujàcych na sta˝e jednà czwartà stanowià przedsi´biorstwa du˝e lub Êrednie, zatrudniajàce powy˝ej 50 osób, dominujà jednak mikroprzedsi´biorstwa zatrudniajàce do 9 osób.

zmotywowa∏em si´ do dalszej nauki j´zyka obcego

20%

3%

Opinie pracodawców – gospodarzy sta˝y

70%

3%

Powiedziano ju˝ wczeÊniej, i˝ wyjazdy sta˝owe by∏y niewàtpliwie wa˝ne dla sta˝ystów. W tym miejscu wypada jeszcze dodaç, i˝ prawie wszyscy (93% odpowiedzi pozytywnych, brak odpowiedzi zdecydowanie negatywnych) poleciliby innym osobom udzia∏ w projekcie.

Po∏owa respondentów zdecydowanie twierdzi, ˝e udzia∏ w sta˝u by∏ zdecydowanie udany, a 43 % dobrze wspomina udzia∏ w swoim wyjeêdzie, zatem w sumie 93% ma o projekcie dobrà lub bardzo dobrà opini´.

dowiedzia∏em si´ wi´cej o kulturze innego kraju

3%

Ogólna ocena pobytu na sta˝u przez uczestników

Prosz´ zaznaczyç najbardzej wed∏ug Pana(i) odpowiednie uzupe∏nienie zdania (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najmniej a „5” najbardziej pasujàcej odpowiedzi): „Dzi´ki pobytowi na sta˝u...”

3%

„Nauczy∏em si´ pracy w zespole i wi´kszego zdyscyplinowania.” „Na pewno po takim sta˝u b´d´ odwa˝niejsza w obcym kraju, poniewa˝ na poczàtku wiele trudnoÊci sprawia∏y mi nawet zakupy.” „Wyjazd pomóg∏ mi w zdobyciu pewnoÊci siebie oraz zawodowej.

Nauczy∏am si´ kontaktowania z obcymi ludêmi w innym Êrodowisku. By∏ to mój pierwszy wyjazd za granic´. ” „Przygotowanie do wyjazdu by∏o dla mnie czymÊ wyjàtkowym i nowym, czego nigdy wczeÊniej nie robi∏em. Wiem, jak wyglàda zakup biletów zagranicznych.” „Nauczy∏em si´ odpowiedzialnoÊci za w∏asne post´powanie.” „Pozna∏em ciekawà histori´ i kultur´ Serbo∏u˝yczan, nawiàza∏em nowe znajomoÊci, które nadal utrzymuj´.” „Poniewa˝ w szkole nie mam j´zyka niemieckiego, postanowi∏em uczyç si´ prywatnie.” „Mój j´zyk obcy polepszy∏ si´ bardzo i na pewno b´d´ szkoli∏ go bardziej.” „Pobyt da∏ mi wielkà motywacj´ do kontynuacji nauki j´zyka.” „DoÊwiadczenia, które tam nabra∏am, sà bezcenne.” „Zobaczy∏em, ˝e wiele rzeczy, których si´ ucz´ w technikum, jest naprawd´ potrzebnych.” „Nabra∏am wi´kszej pewnoÊci i wiary w mój przysz∏y zawód.” „Sta∏em si´ bardziej zaradny ˝yciowo i zorganizowany.” „WydoroÊla∏am i naby∏am pewnoÊci siebie, bo wiem, ˝e poradz´ sobie w ka˝dej sytuacji.” „Teraz wiem, ˝e bez wi´kszych problemów wsz´dzie dam sobie rad´.”

06

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t nie wiem/trudno powiedzieç

Dla zdecydowanej wi´kszoÊci gospodarzy sta˝y organizacja pobytu m∏odych pracowników nie by∏a pierwszym tego typu przedsi´wzi´ciem. Prawie 70% firm bioràcych udzia∏ w badaniu deklaruje ponad trzyletnie doÊwiadczenie zwiàzane z przyjmowaniem na sta˝e uczniów lub absolwentów szkó∏ zawodowych, w tym blisko jedna trzecia z nich deklaruje w tej mierze praktyk´ ponad dwudziestoletnià! Pozwala to na sformu∏owanie uzasadnionego przypuszczenia, i˝ ich opinie oparte sà na bogatym i ugruntowanym doÊwiadczeniu. Zarazem nale˝y wziàç

Czy poleca∏(a)by Pan(i) komuÊ udzia∏ w takim wyjeêdzie/tego typu projekcie?

Raczej nie 3%

Jaka jest wielkoÊç zatrudnienia w Paƒstwa firmie?

Nie wiem, trudno powiedzieć 4%

Zdecydowanie tak 83%

do 9 osób 58%

Raczej tak 10%

10-49 osób 16%

50-249 osób 26%

Zdecydowanie nie 0%

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

29

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej Od jak dawna Paƒstwa zak∏ad przyjmuje na praktyki/sta˝e uczniów ze szkó∏ zawodowych/absolwentów szkó∏ zawodowych?

Powyżej 20 lat 21%

Ponad rok nie dłużej niż 3 lata 15% Ponad 3 lata nie dłużej niż 10 lat 32%

63%

W∏asne doÊwiadczenia, poniewa˝ sam(a) kiedyÊ by∏em(am) uczniem

11%

21%

Sta˝yÊci sà dobrymi pracownikami

16%

21%

Sta˝ysta stanowi pomoc dla pozosta∏ych pracowników

11%

26%

Prosi∏a o to organizacja pracodawców, z którà wspó∏pracuj´

26%

42%

52%

17%

17%

21%

47%

42%

16%

10%

16%

11%

5%

11%

10%

15%

32%

41%

Sta˝ysta zwóci∏ si´ z proÊbà o przyj´cie na praktyk´

11%

5%

Sta˝ysta odcià˝a doÊwiadczonych pracowników 11% z wykonywania prostszych prac

21%

11%

10%

26%

5%

30

Ch´ç przekazania wiedzy m∏odzie˝y

11%

5%

Bli˝szych informacji zwiàzanych z kwestià kompetencji j´zykowych i komunikacji w relacji pracodawca – sta˝ysta dostarczajà odpowiedzi na dwa kolejne pytania.

Zdecydowana wi´kszoÊç respondentów ocenia poziom

53%

5%

pod uwag´ fakt, i˝ poÊród deklarowanych przez pracodawców/ gospodarzy sta˝y motywacji, którymi kierujà/kierowali si´, podejmujàc decyzj´ o przyj´ciu uczniów/m∏odych absolwentów na sta˝, za najwa˝niejszà uwa˝ano ch´ç przekazania wiedzy m∏odzie˝y, a zatem dominuje motywacja raczej nieukierunkowana interesownie. Ponad po∏owa respondentów wskaza∏a na korzyÊci p∏ynàce z polepszenia bàdê utwierdzenia dobrego wizerunku zak∏adu, upatrujàc w przyjmowaniu sta˝ystów wp∏ywu na budowanie dobrej opinii o zak∏adzie.

Nie bez znaczenia wed∏ug ankietowanych sà tak˝e bezpoÊrednie korzyÊci zwiàzane z funkcjonowaniem firmy – ponad po∏owa respondentów bra∏a pod uwag´ fakt, i˝ sta˝yÊci odcià˝ajà w wykonywaniu prostszych prac bardziej doÊwiadczonych (tutaj w domyÊle: bardziej zaj´tych specjalistycznymi czynnoÊciami) pracowników. Tej opcji wysokie wartoÊci przypisa∏a ponad po∏owa respondentów (42% odpowiedzi „4” i 11% odpowiedzi „5”). Dla ankietowanych pracodawców dosyç istotnà rol´ w podj´ciu decyzji o przyjmowaniu sta˝ystów odgrywa tak˝e rekomendacja/proÊba skierowana w tym przedmiocie przez organizacj´ pracodawców (ponad po∏owa respondentów wskaza∏a tu odpowiedzi „5” i „4”).

Przyj´cie sta˝ystów nie oznacza w opinii pracodawców k∏opotliwych formalnoÊci ani nie wià˝e si´ z zaanga˝owaniem zbyt du˝ego, dodatkowego czasu. Na decyzj´ o przyjmowaniu sta˝ystów nie dzia∏ajà tak˝e zniech´cajàco takie czynniki, jak ich ewentualne niezdyscyplinowanie, wygórowane ˝àdania bàdê oczekiwania, brak w∏aÊciwego przygotowania lub doÊwiadczenia. Dla zdecydowanej wi´kszoÊci respondentów jako przeszkody nie jawià si´ równie˝ ewentualny brak odpowiedniego wyposa˝enia lub personelu potrzebnego w kszta∏ceniu uczniów. Istotny odsetek ankietowanych zauwa˝a natomiast problem kompetencji j´zykowych. Blisko 60% respondentów wysoko punktuje ten w∏aÊnie element, jako zniech´cajàcy w przyjmowaniu na sta˝e zagranicznych uczniów/absolwentów. Dodaç jednak nale˝y, i˝ zarazem ponad jedna czwarta badanych uwa˝a ten czynnik za najmniej decydujàcy.

Przyjmowanie uczniów, sta˝ystów wp∏ywa na dobrà opini´ o zak∏adzie

5%

Od 19 do 20 lat 16%

Nie dłużej niż rok 16%

Jakie wzgl´dy/cele/korzyÊci bra∏(a) Pan(i) pod uwag´, decydujàc si´ na przyj´cie sta˝ysty (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najmniej a „5” najbardzej w∏aÊciwej odpowiedzi)?

21%

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t nie wiem/trudno powiedzieç

znajomoÊci j´zyka obcego osoby odbywajàcej sta˝ jako niski lub bardzo niski i podobny odsetek ankietowanych kompetencje j´zykowe stawia jako warunek brzegowy uczestnictwa w sta˝ach zagranicznych. JednoczeÊnie ponad jedna czwarta badanych twierdzi, i˝ s∏aba znajomoÊç j´zyka nie jest decydujàcà barierà czy okolicznoÊcià wykluczajàcà z udzia∏u w tego typu praktykach.

Jak Pan(i) ocenia znajomoÊç j´zyka obcego osoby, którà goÊci∏(a) Pan(i) na sta˝u?

Bardzo wysoki 5%

Bardzo niski 26%

Raczej wysoki 5% Raczej niski 37%

Ani wysoki, ani niski 27%

Zapytani zresztà o najbardziej i najmniej istotne cechy sta˝ysty pracodawcy wskazujà wprawdzie jednoznacznie na kompetencje j´zykowe, jako bardzo po˝àdane, lecz Êrednia ocena wypada tu przeci´tnie (3,45). Zdecydowanie wa˝niejsze dla pracodawców okazujà si´: polecenie przez organizacj´ (pracodawców), z którà firma wspó∏pracuje (Êrednia 4,31), oraz ambicja i motywacja/ch´ç do pracy praktykanta. Ârednie wynoszà tu odpowiednio 4,27 i 4,06. Wydaje si´, i˝ cechy sta˝ystów z grupy, która odbywa∏a praktyki zawodowe w interesujàcym nas tu okresie, wpisywa∏y si´ w te oczekiwania.

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej Podsumowanie ewaluacji – wnioski i rekomendacje

OkreÊlajàc poziom zadowolenia z ró˝nych aspektów sta˝u, pracodawcy, obok kultury osobistej sta˝ystów, najwy˝ej oceniajà w∏aÊnie ich zaanga˝owanie i ch´ç uczenia si´ zawodu oraz przygotowanie praktyczne. Nieco s∏abiej wypada tu przygotowanie teoretyczne oraz zadowolenie z poziomu kompetencji j´zykowych.

Prosz´ zaznaczyç najbardziej wed∏ug Pana(i) odpowiednie uzupe∏nienie zdania (w skali 1 do 5, gdzie „1” odpowiada najmniej a „5” najbardziej pasujàcej odpowiedzi): „Dzi´ki praktyce w moim zak∏adzie sta˝ysta...”

pozna∏ swoje ograniczenia/braki

21%

wzmocni∏ swoje poczucie wartoÊci

21%

lepiej radzi sobie w obcej grupie

26%

poprawi∏ swoje umiej´tnoÊci j´zykowe

27%

32%

26%

42%

26%

16%

32%

47%

zdoby∏ nowe umiej´tnoÊci

32%

16%

16% 42%

22%

21% 16%

5% 5%

37%

10%

26%

26%

11%

5% 5%

uzupe∏ni∏ wiedz´ teoretycznà

11%

5%

pozna∏ odmienne standardy pracy

37%

21%

16%

37%

5% 6%

jest bardziej asertywny i pewny siebie

26%

11%

5%

26%

42%

21%

11%

5% 5%

nauczy∏ si´ poruszaç w nieznanym Êrodowisku

10%

42%

5%

16%

5%

16%

5%

zmotywowa∏ si´ do nauki j´zyka obcego

06

t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 t nie wiem/trudno powiedzieç

Generalna opinia pracodawców o stwarzaniu mo˝liwoÊci odbywania sta˝y zagranicznych jest zdecydowanie i jednoznacznie pozytywna. Wszyscy respondenci zgadzajà si´ z opinià, i˝ takie sta˝e sà korzystne dla m∏odych pracowników.

Tak˝e suma doÊwiadczeƒ zwiàzanych z organizacjà sta˝u i przyjeciem sta˝ysty jest niezaprzeczalnie pozytywna – ponad 80% pracodawców zdecydowa∏oby si´ na ponowne przyj´cie sta˝ysty z zagranicy (zdecydowanie tak i raczej tak: 84%; nikt zdecydowanie nie wykluczy∏ takiej mo˝liwoÊci)!

W jakim stopniu zgadza si´ Pan(i) z nast´pujàcym stwierdzeniem: „Odbywanie praktyk zagranicznych jest korzystne dla m∏odych pracowników, poniewa˝ pozwala im podnieÊç kompetencje niezb´dne do pracy w zawodzie”.

Ze wzgl´du na swój dosyç du˝y zakres badanie daje bardzo jasny obraz efektywnoÊci, trafnoÊci i skutecznoÊci projektu indywidualnych sta˝y w przedsi´biorstwach zagranicznych. r Wyjazdy by∏y niewàtpliwie wa˝ne dla badanych uczestników, jako ˝e prawie wszyscy chcieliby uczestniczyç w nich ponownie i poleciliby innym osobom udzia∏ w projekcie (ponad 90%). Po∏owa respondentów twierdzi, ˝e udzia∏ w sta˝u by∏ zdecydowanie udany, a 43% dobrze wspomina udzia∏ w swoim wyjeêdzie, zatem 93% udzielajàcych odpowiedzi ma o projekcie dobrà lub bardzo dobrà opini´. r Udzia∏ w projekcie mia∏ konkretny wp∏yw na sfer´ zawodowà uczestników – Êrednio 81% ankietowanych zauwa˝y∏o konkretny, istotny wp∏yw na w∏asny rozwój zawodowy, co potwierdza wag´ podejmowania i wdra˝ania tego rodzaju inicjatyw. r 70% respondentów potwierdza, ˝e dzi´ki udzia∏owi w projekcie zmieni∏a si´ pozytywnie ich aktywnoÊç zawodowa oraz inicjatywa w obecnym miejscu pracy. r Ârednio 84% ankietowanych stwierdza te˝, ˝e dzi´ki projektowi mog∏o pozyskaç nowà wiedz´ i/lub umiej´tnoÊci zwiàzane z uprawianym zawodem, a wi´c wykorzysta∏o okazj´ do wzmocnienia kompetencji zawodowych. r Ponad 90% respondentów potwierdza wzrost motywacji do dalszego rozwoju zawodowego – jest to wskaênik na tyle spektakularny, i˝ w∏aÊciwie odr´bnie móg∏by opisywaç miar´ sukcesu projektu, aczkolwiek trzeba dodaç, i˝ nie mo˝na ustaliç, jak d∏ugotrwa∏y jest to efekt – kwestia ta pozostaje otwarta. r Udzia∏ w projekcie skutkowa∏ tak˝e zdobyciem doÊwiadczeƒ oraz szeregu niewymiernych umiej´tnoÊci pozazawodowych, które przek∏adajà si´ na ogólny rozwój osobisty uczestników, takich jak: wi´ksza asertywnoÊç i poczucie w∏asnej wartoÊci, lepsza praca w grupie, umiej´tnoÊç dzia∏ania w trudnych sytuacjach, samodzielnoÊç, odpowiedzialnoÊç, pokonywanie bariery j´zykowej i kulturowej, otwarcie na inne zwyczaje i prze∏amanie stereotypów. r W badaniach zarysowa∏a si´ kwestia raczej s∏abego przygotowania j´zykowego uczestników. r Wysoki jest poziom zadowolenia uczestników ze wspó∏pracy z Narodowà Agencjà oraz instytucjà poÊredniczàcà.

W wypowiedziach respondentów cz´sto pojawia∏y si´ g∏osy Êwiadczàce o otrzymanej pomocy i opiece.

Raczej się zgadzam 42%

Zdecydowanie się zgadzam 58% Zdecydowanie się nie zgadzam 0%

Raczej się nie zgadzam 0%

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

31

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej

Krajowy i mi´dzynarodowy wymiar wspó∏pracy i jego wp∏yw na zmian´ postaw ˝yciowych i zawodowych uczestników sta˝y Z Martà Zajàc, przedstawicielkà DolnoÊlàskiej Izby RzemieÊlniczej (DIR) pe∏niàcej rol´ instytucji poÊredniczàcej w projekcie „Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach – faza testowa”, osobà koordynujàcà dzia∏ania tej akcji w DIR rozmawia∏a Agnieszka W∏odarczyk.

Jak przebiega∏a rekrutacja na wyjazdy na sta˝? Czy pracodawcy ch´tnie oddelegowywali swoich uczniów na sta˝ zagraniczny?

Uczniowie rekrutowani byli z terenu ca∏ej Polski. Dzi´ki pomocy Zwiàzku Rzemios∏a Polskiego uda∏o si´ dotrzeç do wi´kszej liczby osób. Ch´tni zg∏aszali si´ do mnie indywidualnie e-mailowo lub telefonicznie, a ci z Dolnego Âlàska osobiÊcie stawiali si´ na konsultacje. Dla mnie najwa˝niejsza by∏a motywacja do wyjazdu. Chcia∏am pomóc ka˝dej osobie, która wykazywa∏a ch´ç zrobienia czegoÊ dla siebie. Osoby ch´tne do wyjazdu na sta˝ proszone by∏y o wype∏nienie wniosku oraz dostarczenie odpowiednich dokumentów, m.in. zgody pracodawcy na wyjazd z zak∏adu pracy, czy dokumentu potwierdzajàcego znajomoÊç j´zyka obcego. Nast´pnie skompletowane dokumenty wysy∏ane by∏y na konkurs do Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

Postawa pracodawców by∏a bardzo pozytywna, anga˝owali si´ oni w wyjazdy swoich podopiecznych, nieraz pomagali im wype∏niaç wnioski. Po powrocie dopytywali si´ o szczegó∏y sta˝u.

W tym roku mia∏am wiele telefonów z pytaniami od pracodawców, którzy ch´tnie wys∏aliby swoich uczniów jeszcze raz na sta˝ zagraniczny.

Jak, Pani zdaniem, sta˝ zmieni∏ postawy uczestników?

Czy sàdzi Pani, ˝e w jakiÊ sposób wp∏ynà∏ na ich ˝ycie?

Postawa sta˝ystów, w moim odczuciu, zmieni∏a si´ diametralnie.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

32

Wi´kszoÊç z nich dosta∏a prawdziwà „szko∏´ ˝ycia”; spojrza∏a na Êwiat z zupe∏nie innej perspektywy – z dala od domu i codziennych problemów; zmieni∏a Êrodowisko, dzi´ki czemu zwróci∏a uwag´ na inne, wa˝ne aspekty zarówno w pracy zawodowej, jak i w kontaktach mi´dzyludzkich. Pozna∏a nowà kultur´, inne zak∏ady pracy, odmienne techniki pracy oraz sposoby prowadzenia dzia∏alnoÊci gospodarczej. Wyjazdy otworzy∏y m∏odzie˝y oczy na nowe mo˝liwoÊci, zwi´kszy∏y ch´ç kszta∏cenia si´ oraz nauki j´zyków obcych. Sta˝yÊci stali si´ bardziej pewni siebie i tolerancyjni. Wyrwanie si´ z szarej rzeczywistoÊci by∏o dla nich niezwykle cennym prze˝yciem, o czym przekona∏am si´ podczas indywidualnych z nimi rozmów.

DolnoÊlàska Izba RzemieÊlnicza jako organizacja poÊredniczàca stworzy∏a swego rodzaju sieç pracodawców. Pozyskanie zak∏adów pracy ch´tnych do przyj´cia sta˝ysty by∏o chyba du˝ym wyzwaniem. Jak uda∏o si´ nawiàzaç wspó∏prac´ niejednokrotnie w bardzo atrakcyjnych miejscach pracy?

Izba od lat wspó∏pracuje z Izbami RzemieÊlniczymi w Niemczech i we Francji. To nasi partnerzy starali si´ dobraç jak najlepsze zak∏ady pracy dla sta˝ystów i s∏u˝yli im wszelkà pomocà.

Kiedy jednemu ze sta˝ystów przebywajàcych we Francji ukradziono portfel z dokumentami, pracownicy Izby RzemieÊlniczej w Arras stan´li na wysokoÊci zadania: po˝yczyli mu pieniàdze oraz pomogli w za∏atwieniu formalnoÊci w ambasadzie...

Dzi´ki cz∏onkowstwu Izby w Parlamencie Hanzeatyckim uda∏o si´ pozyskaç równie˝ nowych partnerów, z którymi dzi´ki dobrym doÊwiadczeniom przy realizacji tego projektu DIR podj´∏a wspó∏prac´ przy kolejnych.

JesteÊmy ca∏kowicie zdani na profesjonalizm partnerów z nami wspó∏pracujàcych, którzy wykonujà swojà prac´ niezwykle solidnie. Jest to obopólna wspó∏praca, gdy˝ Izba s∏u˝y im podobnà pomocà podczas przyjazdów m∏odzie˝y zagranicznej do Wroc∏awia. Bez zaufania, jakim darzymy naszych partnerów, ˝aden projekt mobilnoÊciowy nie móg∏by zostaç zrealizowany.

JesteÊmy im za to niezmiernie wdzi´czni.

Marta Zajàc Absolwentka Akademii Rolniczej we Wroc∏awiu, od dwóch lat pracownik DolnoÊlàskiej Izby RzemieÊlniczej na stanowisku specjalisty ds. promocji i wspó∏pracy z zagranicà. W roku 2009 koordynator projektu “Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach” w DIR. W 2010 roku koordynator projektu “Praktyki w rzemioÊle w krajach europejskich” w ramach programu Leonardo da Vinci. W wolnym czasie szkoli psy, uprawia czynnie sport oraz podró˝uje.

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej

06

Tomasz Giemza

Niezaprzeczalne korzyÊci p∏ynàce z odbywania sta˝u zagranicznego Tomasz Giemza odbywa∏ sta˝ w serwisie samochodowym Autohaus Dresden Reick OHG. Przez trzy tygodnie doskonali∏ swoje umiej´tnoÊci w zawodzie mechanika samochodowego. Poni˝ej przedstawia swoje refleksje po odbytej praktyce zagranicznej.

Zdj´cie z archiwum beneficjenta programu LdV

Opis sta˝u: W czasie odbywania sta˝u pierwsze trzy dni przeznaczone by∏y na zapoznanie si´ z miejscem i stanowiskiem pracy, z zasadami bezpieczeƒstwa, obserwacjà doÊwiadczonych osób. Od czwartego dnia do koƒca sta˝u moje zaj´cia by∏y ju˝ praktyczne. Ka˝dego dnia mia∏em opiekuna, który powierza∏ mi zadania i obowiàzki, sprawdza∏ wykonanà prac´ oraz dawa∏ wskazówki, jeÊli mia∏em problemy. Zadania, które wykonywa∏em, zwiàzane by∏y mi´dzy innymi z serwisowaniem samochodów np.: wymiana filtrów, uszczelek, przewodów hydraulicznych, rozrzàdu itp. Sta˝ odbywa∏ si´ w bardzo dobrze rozwini´tym i zorganizowanym przedsi´biorstwie samochodowym (serwis samochodowy). Mia∏em mo˝liwoÊç obserwowania i nauczenia si´ pracy w zespole.

By∏em jedynà osobà odbywajàcà sta˝ w tym przedsi´biorstwie.

Do naprawy pojazdów u˝ywa∏em profesjonalnych narz´dzi, niektóre by∏y dla mnie nowoÊcià.

Wp∏yw na wiedz´ ogólnà i umiej´tnoÊci Wyjazd na sta˝ wiele mnie nauczy∏. Od samego poczàtku zdobywa∏em nowà wiedz´, która na pewno zaowocuje w przysz∏oÊci. Sta∏em si´ bardziej samodzielny i odpowiedzialny, gdy˝ musia∏em wszystkie decyzje podejmowaç sam. By∏em w zupe∏nie obcym dla mnie Êrodowisku, a to zmusi∏o mnie do samodzielnoÊci. Musia∏em sam sobie szykowaç jedzenie, rozplanowywaç czas oraz dawaç rad´ w pracy. Du˝ym plusem dla mnie by∏a nauka dotyczàca zarzàdzaniem wydatkami oraz porozumiewanie si´ z osobami obcoj´zycznymi. Te zdolnoÊci na pewno zaowocujà w przysz∏oÊci, poniewa˝ mog´ wyjechaç do pracy za granic´ lub na wakacje i b´dzie mi du˝o ∏atwiej ni˝ osobom, które tego nie doÊwiadczy∏y. Bardzo du˝o informacji zdoby∏em równie˝ w zak∏adzie, w którym odbywa∏em sta˝, poniewa˝ naród niemiecki s∏ynie z du˝ej dok∏adnoÊci i precyzyjnoÊci.

Wp∏yw na rozwój zawodowy Sta˝ wp∏ynà∏ na mój rozwój zawodowy bardzo pozytywnie.

Nauczy∏em pos∏ugiwaç si´ nowymi dla mnie narz´dziami.

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Jecha∏em na sta˝ z nadziejà, ˝e naucz´ si´ profesjonalnego serwisowania samochodów osobowych i dostawczych.

Wszystkie moje plany zosta∏y zrealizowane pozytywnie. Praca przy pojazdach mechanicznych ju˝ nie sprawia mi takich problemów jak przed wyjazdem na sta˝. Teraz kiedy wykonuj´ prac´, nie pope∏niam b∏´dów, które zdarza∏o mi si´ pope∏niaç wczeÊniej. Pozna∏em budow´ silników montowanych w nowych samochodach i nauczy∏em si´ naprawiaç usterki, które mogà si´ tam pojawiç.

Sta˝ w du˝ym stopniu zach´ci∏ mnie do dalszego rozwoju w moim kierunku. JeÊli tylko b´d´ mia∏ mo˝liwoÊç rozwijania swoich umiej´tnoÊci, to na pewno tego nie zlekcewa˝´.

Wymiar europejski sta˝u.

Znaczenie pracy za granicà Sta˝ uÊwiadomi∏ mi jak du˝e znaczenie ma praca za granicà.

Odbyte praktyki w Niemczech na pewno przyczynià si´ do lepszego startu zawodowego w przysz∏oÊci. ¸atwiej b´dzie mi znaleêç prac´ w kraju albo za granicà. Dzi´ki temu, ˝e pozna∏em, jak wyglàda wspó∏praca z nowymi ludêmi oraz pozna∏em nowe maszyny i technologie, lepiej odnajd´ si´ na europejskim rynku pracy.

Zdobyty Certyfikat Europass b´dzie dowodem moich umiej´tnoÊci i kwalifikacji zawodowych w ca∏ej Europie.

Obecnie jestem uczniem IV kl. Technikum nr 2 w Ch´cinach o kierunku technik mechatronik. Moje zainteresowania i plany na przysz∏oÊç zwiàzane sà z kierunkiem, którego si´ teraz ucz´. Ostatnio podczas zaj´ç specjalizacyjnych pozna∏em zasad´ dzia∏ania sterowników PLC (ang. Programmable Logic Controller) oraz ich zastosowanie w praktyce. Zdobyta wiedza na temat sterowników PLC na pewno zaowocuje w przysz∏oÊci, poniewa˝ znajdujà one coraz cz´stsze zastosowanie w otaczajàcym nas Êwiecie. Bioràc pod uwag´ dynamiczne rozpowszechnianie si´ automatyzacji w urzàdzeniach codziennego u˝ytku i wykorzystywanie w nich sterowników PLC, ja jako mechatronik mam bardzo du˝e szanse na zatrudnienie w du˝ych i pr´˝nie rozwijajàcych si´ przedsi´biorstwach nie tylko w Polsce, ale równie˝ poza jej granicami. Podsumowujàc, warto podkreÊliç, ˝e po ukoƒczeniu mojej szko∏y b´d´ posiada∏ wiedz´, która zostanie doceniona przez przysz∏ych pracodawców, co si´ przek∏ada tak˝e na mo˝liwoÊç dalszego rozwoju w moim zawodzie. Sta˝, który odby∏em w serwisie VW w Dreênie, potwierdzi doÊwiadczenie i sprawi, ˝e b´d´ móg∏ ∏atwiej znaleêç prac´.

Biuletyn nr 02/2010

33

06

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej

Dlaczego warto wyjechaç na sta˝ do innego kraju?

Sta˝ taki jest ciekawym doÊwiadczeniem.

Mo˝na nie tylko poznaç prac´ i metody jej wykonywania w innych krajach, ale równie˝ zobaczyç troch´ Êwiata, poduczyç si´ j´zyka.

Poza tym oczywiÊcie taki wyjazd mo˝e zmieniç nasz Êwiatopoglàd. Ja jadàc do Niemiec, by∏am troszk´ zniech´cona, co by∏o w du˝ej mierze spowodowane kierowaniem si´ stereotypami, ale te˝ strachem przed nieznanym. Szybko jednak zmieni∏am swoje zdanie i na temat kraju, do którego pojecha∏am, ludzi i pracy. Ludzie byli tam bardzo przychylnie nastawieni, a praca nie by∏a wcale ci´˝sza ni˝ w Polsce; powiedzia∏abym nawet, ˝e przyjemniejsza.

Otrzymany póêniej dokument (dokument Europass-MobilnoÊç – przyp. red.) z pewnoÊcià mo˝e si´ przydaç przy póêniejszym podejmowaniu pracy, a zdobyte tam umiej´tnoÊci mo˝na wykorzystaç do utworzenia, choçby tu, w Polsce, podobnego zak∏adu spo˝ywczego.

Agnieszka Woêniakowska, sta˝ w zak∏adzie piekarniczym w Niemczech

Pozwala nabraç niezb´dnego doÊwiadczenia w dalszym kszta∏ceniu, zapoznaç si´ z warunkami pracy w Êrodowisku europejskim oraz nauczyç si´ odpowiedzialnoÊci za w∏asny rozwój.

Mateusz Sikora, kucharz, sta˝ w Niemczech

Podczas rozmów z kolegami zach´cam ich do skorzystania z tej niecodziennej mo˝liwoÊci szkolenia si´ w Êrodowisku europejskim. Taki wyjazd nie tylko przynosi korzyÊci zawodowe, ale tak˝e uczy samodzielnoÊci, odpowiedzialnoÊci czy zaradnoÊci oraz jest okazjà do szlifowania j´zyka.

Pracujàc tylko w polskich firmach, nie mia∏bym okazji poznania nowych metod pracy czy systemów, bo one niestety nie nadà˝ajà za nowinkami technologicznymi lub ich na nie nie staç.

Gabriel Nitner, instalator urzàdzeƒ sanitarnych, sta˝ w Niemczech

Tego typu sta˝ jest ogromnà szansà. Dla osób, które jeszcze si´ uczà, jest to doskona∏a okazja do przekonania si´ na w∏asnej skórze, jak naprawd´ wyglàda ich zawód w normalnych warunkach. Przede wszystkim jest to wspania∏a przygoda i mo˝liwoÊç nauczenia si´ naprawd´ wielu rzeczy. Nie tylko o kraju, czy mieÊcie, do którego si´ jedzie, albo z zakresu zawodowego, ale nawet o sobie samym.

34

Przedsmak przysz∏ego ˝ycia to wystarczajàco przekonujàcy argument.

El˝bieta Turosieƒska, cukiernik, sta˝ w Niemczech

Poleci∏bym tego typu sta˝ ka˝demu, poniewa˝ by∏a to bardzo dobra szko∏a samodzielnego ˝ycia z dala od rodziny, od kraju. Podczas takiego sta˝u poznaje si´ g∏ównie zagraniczne metody wykonywania danego zawodu, metody pracy w zagranicznym przedsi´biorstwie oraz mo˝na poznaç bardzo wielu ciekawych ludzi ∏àczàcych najró˝niejsze kultury Êwiata, nawet z bardzo odleg∏ych zakàtków.

Krystian Chmielewski, instalator urzàdzeƒ sanitarnych, sta˝ w Niemczech

Praktyka w Niemczech by∏a niezwyk∏ym doÊwiadczeniem.

Umo˝liwi∏a mi zdobycie nowych doÊwiadczeƒ na ró˝nych p∏aszczyznach. To nie tylko praktyka zawodowa, a co za tym idzie poznanie bran˝y, w której si´ pracuje, ale przede wszystkim kontakt z ˝ywym j´zykiem i obcà kulturà oraz mo˝liwoÊç sprawdzenia siebie w obliczu problemów ˝ycia codziennego poza granicami ojczyzny. Wyjazdy takie sà kszta∏càce, bo umo˝liwiajà g∏´bsze poznanie samego siebie i sprawdzenie w∏asnych si∏ w ró˝nych nieprzewidywalnych okolicznoÊci. Do tego dochodzà nowe doÊwiadczenia zawodowe, no i przede wszystkim doskonalenie znajomoÊci j´zykowej. Wed∏ug mnie, same plusy, a wszelkie niedociàgni´cia wnios∏y do mojego ˝ycia coÊ nowego.

Karol Pasowski, piekarz/cukiernik, sta˝ w Niemczech

Dzi´ki takim sta˝om mo˝na polepszyç swoje umiej´tnoÊci zawodowe, poniewa˝ poznamy nowe maszyny, narz´dzia i metody produkcji. Nabierzemy pewnoÊci siebie, nauczymy si´ podejmowaç wa˝ne decyzje. Nabierzemy doÊwiadczenia w kierowaniu finansami, lepiej poznamy samego siebie.

Dzi´ki kursowi j´zykowemu w lepszym stopniu zapoznamy si´ z j´zykiem obcym i mo˝emy uzyskiwaç lepsze stopnie w szkole. Poznamy kultur´ i zwyczaje panujàce w obcym kraju. Uzyskamy Europass (dokument Europass-MobilnoÊç – przyp. red.), który mo˝e nam pomóc w uzyskaniu lepszej pracy.

Pawe∏ Pomietlarz, piekarz, sta˝ we Francji

Polecam moim rówieÊnikom uczestnictwo w tego typu sta˝u, poniewa˝ czas i wysi∏ek, który si´ wk∏ada w prac´ w takim zak∏adzie, b´dà owocowa∏y w niedalekiej przysz∏oÊci.

Biuletyn P r o g r a m u nr 02/2010

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Indywidualne sta˝e w przedsi´biorstwach podsumowanie fazy testowej Pomaga w zwi´kszeniu perspektyw zawodowych oraz zwi´ksza wiedz´ dotyczàcà zawodu, który nied∏ugo b´d´ wykonywa∏.

Mam nadziej´, ˝e odbyty przeze mnie sta˝ i zdobyte doÊwiadczenie pomogà mi w znalezieniu pracy.

06

który chce kszta∏ciç si´ w zawodzie i zbieraç nowe doÊwiadczenia, dzieliç si´ nimi z innymi oraz polepsza to perspektywy zawodowe.

Agata Tomaszek, sta˝ w zak∏adzie fryzjerskim w Niemczech

Micha∏ Serafin, sta˝ w piekarni w Wielkiej Brytanii

B´d´ zach´caç do uczestnictwa w takim sta˝u, poniewa˝ dzi´ki niemu nauczy∏am si´ bardzo wiele, pomóg∏ mi on w przygotowaniach do egzaminu zawodowego, mog∏am poznaç inne techniki i metody wykonywania zawodu. Otrzyma∏am równie˝ zagranicznà ofert´ pracy we w∏asnym zawodzie, z czego jestem bardzo zadowolona.

Sabina Kuczera, sta˝ w zak∏adzie fryzjerskim w Niemczech

Warto braç udzia∏ w takim sta˝u, poniewa˝ mo˝na poznaç nowych ludzi, kultur´, zwyczaje. Mamy szanse na nauczenie si´ j´zyka obcego, poznanie nowych metod pracy. Warto si´ doskonaliç, bo ∏atwiej mo˝na rozwinàç skrzyd∏a zawodowe.

Dorota Abrahamczyk, sta˝ w zak∏adzie fryzjerskim we Francji

Sta˝e (przyp. red.) proponujà szeroki wachlarz us∏ug a wiedza czerpana z nich przyczynia si´ do polepszenia formy i estetyki pracy.

Wiktor Ko∏odziejczak, sta˝ w zak∏adzie fryzjerskim we Francji

Tak, polecam taki sta˝ innym ze wzgl´du na to, ˝e mo˝na si´ tam naprawd´ wiele nauczyç. Poznaç metody pracy na europejskim poziomie; podszkoliç znajomoÊç j´zyka obcego; poszerzyç wiedz´ na temat danego kraju, kultury w nim panujàcej itp. Sta˝ daje mo˝liwoÊç dalszej wspó∏pracy mi´dzy pracodawcà a praktykantem, jeÊli ten drugi spe∏nia oczekiwania. ¸ukasz Marciniak, mechanik samochodowy, sta˝ w Niemczech

OczywiÊcie, ˝e tak. Sta˝ ten nie tylko pozwala nabywaç wiedz´ w zakresie teoretycznym i praktycznym, ale tak˝e uczy odpowiedzialnoÊci i samodzielnoÊci z daleka od rodzimego kraju. Po powrocie taki uczestnik sta˝u nabiera wi´kszej pewnoÊci siebie, a zdobyte przez niego doÊwiadczenia b´dà dla przysz∏ego pracodawcy gwarancjà, ˝e zatrudnia osob´ o wysokich kwalifikacjach. Natomiast dla szko∏y jest to pozyskanie popularnoÊci i presti˝u w zakresie kszta∏cenia zawodowego oraz forma zach´ty do podj´cia nauki w placówce, która uczestniczy w tego typu akcji.

Sebastian Szymkiewicz, sta˝ w piekarni w Wielkiej Brytanii

Sta˝ by∏ dla mnie pierwszym wyjazdem (zagranicznym – przyp. red.), nauczy∏ mnie odpowiedzialnoÊci, samodzielnoÊci w ˝yciu i w pracy, da∏ mo˝liwoÊç poznania innej kultury i ludzi, poszerzenia mojej znajomoÊci j´zyka angielskiego oraz wiedzy zawodowej. Na pewno doÊwiadczenie, które zdoby∏em podczas sta˝u, zaowocuje w przysz∏oÊci.

Tomasz Giemza, sta˝ w serwisie samochodowym w Niemczech

Uwa˝am, ˝e tak, poniewa˝ sta˝ ten doda∏ mi pewnoÊci siebie i w moje umiej´tnoÊci. Przyczyni∏ si´ do poznania kultury i j´zyka francuskiego, a tak˝e do uzyskania certyfikatu Europass, dzi´ki któremu mog´ pracowaç w krajach UE. Podniós∏ równie˝ moje kwalifikacje zawodowe.

Marzena Kaczmarek, sta˝ w zak∏adzie fryzjerskim we Francji

Poleci∏bym to ka˝demu, poniewa˝ wyjazd na zagraniczny sta˝ bardzo si´ przydaje.

Poznaje si´ nowe otoczenie, nowe metody pracy itp. A je˝eli jest si´ dobrym w tym zawodzie, to zawsze mo˝na wróciç do zagranicznego miejsca pracy z mo˝liwoÊcià zatrudnienia i zarabiania wi´kszych pieni´dzy.

Micha∏ Wrona, elektromechanik w serwisie samochodowym w Niemczech

Sta˝ spowodowa∏, ˝e b´d´ stosowa∏ nowe metody i narz´dzia pracy. Sprawi∏, ˝e jestem lepiej przygotowany do doskonalenia swoich umiej´tnoÊci. Poszerzy∏ mojà wiedz´ o innych krajach i kulturach. Pomóg∏ mi tak˝e w∏àczyç wymiar europejski/mi´dzynarodowy do mojej pracy zawodowej w zak∏adzie pracy. Zwi´kszy∏ moje perspektywy zawodowe i spe∏ni∏ oczekiwania zwiàzane z dalszym kszta∏ceniem i doskonaleniem zawodowym. Zmotywowa∏ mnie do brania udzia∏u w innych dzia∏aniach kszta∏cenia zawodowego w przysz∏oÊci.

Zwi´kszy∏ mojà wiedz´ nt. zawodu, w którym si´ kszta∏c´, oraz znajomoÊç stosowania nowych metod/narz´dzi (na poziomie europejskim) w dziedzinie zawodowej, w której si´ kszta∏c´. Pomóg∏ mi w motywowaniu do nauki j´zyka obcego.

Maciej Miednik, sta˝ w zak∏adzie fotograficznym w Irlandii

Tak, poniewa˝ jest to dodatkowe prze˝ycie. Mo˝na poznaç troch´ Êwiat i prac´ w danym zawodzie w innym kraju. A do tego du˝o si´ nauczyç. Bardzo polecam tego typu wyjazdy.

Krzysztof ˚abierek, elektryk w bran˝y budowlanej, sta˝ w Niemczech

Poleci∏abym uczestnictwo w tego typu sta˝u, poniewa˝ jest to bardzo ciekawe doÊwiadczenie dla m∏odego cz∏owieka,

P r o g r a m u

L e o n a r d o

d a

V i n c i

Biuletyn nr 02/2010

35

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie si´ przez ca∏e ˝ycie” Program Leonardo da Vinci ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa tel.: 22 - 463 10 00 fax: 22 - 463 10 21 www.leonardo.org.pl