Erasmus w Polsce w roku akademickim 2007/2008 by Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2007/08

2007 08

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2009

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2007/08

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” Warszawa 2009

Druk sfinansowano przy wsparciu Komisji Europejskiej ze środków programu “Uczenie się przez całe życie”. © Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Fundacja ponosi całkowitą odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji

Opracowanie: Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Redakcja: Małgorzata Członkowska-Naumiuk

Projekt graficzny i skład: Eliza Goszczyńska

ISSN: 1734-9427 ISBN: 978-83-60058-60-2

Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa tel.: 0 22 46 31 321 fax: 0 22 46 31 021 www.frse.org.pl www.llp.org.pl www.erasmus.org.pl

Spis treści Wstęp

Informacje ogólne i terminologia

Erasmus 2007/08 w pigułce

Budżet programu w roku 2007/08

Działania typu „mobilność” w roku akademickim 2007/08 w Polsce

Wymiana studentów w Europie

Wymiana studentów w Polsce

Wyjazdy polskich studentów

Wyjazdy na studia

Wyjazdy na praktykę

Przyjazdy studentów z innych krajów

Przyjazdy na studia

Przyjazdy na praktykę

Wymiana pracowników uczelni w Europie

Wymiana pracowników uczelni w Polsce

Wyjazdy polskich nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych dla studentów zagranicznych uczelni

Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia

Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni do Polski

Kursy intensywne Erasmusa (IP)

Intensywne kursy językowe Erasmusa (EILC)

Projekty centralne programu Erasmus

95 100

Information for foreign readers

Wstęp Program Erasmus, uruchomiony w roku 1987 w celu wspierania i promowania mobilności studentów i pracowników europejskich uczelni, realizowany jest w latach 2007-2013 jako część unijnego programu „Uczenie się przez całe życie”. Ideą przyświecającą tej kompleksowej inicjatywie państw członkowskich UE jest zwrócenie uwagi społeczeństw naszego kontynentu na rolę edukacji i kształcenia na każdym etapie życia człowieka. Program Erasmus wspiera podnoszenie jakości kształcenia poprzez ułatwianie szkołom wyższym współpracy i wymiany doświadczeń, w której kluczowe miejsce zajmuje mobilność studentów i pracowników. Celem publikowanych corocznie raportów na temat rezultatów Erasmusa w Polsce jest ukazanie aktywności polskich uczelni w programie. Aby umożliwić czytelnikom porównywanie danych z poszczególnych lat akademickich, struktura raportów dotyczących lat 2007/08 – 2013/14 będzie odzwierciedlać strukturę samego programu. Tam, gdzie to będzie możliwe, zostaną zamieszczone informacje archiwalne o programie z okresów, kiedy był on realizowany jako samodzielna inicjatywa (1987–1995) lub jako część programu „Socrates” (1995–2006). Dane zamieszczane w raporcie pochodzą głównie z dwóch źródeł:  sprawozdań końcowych z realizacji działań zdecentralizowanych Erasmusa, składanych przez

uczelnie do Narodowej Agencji programu „Uczenie się przez całe życie”;

 opracowań statystycznych Komisji Europejskiej powstających na podstawie raportów

składanych przez poszczególne kraje uczestniczące w programie.

Niniejsza publikacja zawiera jedynie podstawowe dane statystyczne odnoszące się do roku akademickiego 2007/08. Natomiast szczegółowe zestawienia pokazujące udział poszczególnych uczelni w Erasmusie znajdują się w tabelach dostępnych jedynie na stronie internetowej www.erasmus.org.pl. Ich wykaz został zamieszczony na końcu tekstu. Zestawienia statystyczne zawarte w publikacji prezentują dane dostępne we wrześniu 2009 r. Mogą one być jeszcze korygowane przez poszczególne kraje, na przykład w konsekwencji podejmowanych działań kontrolnych, jednak korekty te nie powinny być znaczące. Czytelników zachęcamy do wyrażania opinii na temat Erasmusa i jego realizacji przez polskie szkoły wyższe; opinie te można przesyłać pod adres erasmus@frse.org.pl. Państwa uwagi i komentarze mogą się przyczynić do usprawnienia realizacji programu w naszym kraju. Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji składa podziękowania wszystkim entuzjastom programu, mobilności i umiędzynarodowienia kształcenia, do których niewątpliwie należą koordynatorzy Erasmusa w uczelniach, za zaangażowanie, kreatywność i wytrwałość w pracy związanej z realizacją programu w Polsce.

Informacje ogólne i terminologia Erasmus w programie „Uczenie się przez całe życie” Erasmus – program Unii Europejskiej adresowany do sektora szkolnictwa wyższego – wspiera międzynarodową współpracę szkół wyższych, umożliwia wyjazdy studentów za granicę na część studiów i praktykę, ułatwia mobilność pracowników uczelni, stwarza uczelniom liczne możliwości udziału w międzynarodowych projektach wraz z partnerami zagranicznymi. Od roku akademickiego 2007/2008 Erasmus jest częścią programu „Uczenie się przez całe życie” (LLP – the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji. Kraje uczestniczące w programie Erasmus: 27 krajów członkowskich UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy; 3 kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Islandia, Lichtenstein, Norwegia; kraj kandydujący: Turcja. Możliwości dla poszczególnych grup odbiorców Uczelnie Warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez Komisję Europejską Karty Uczelni Erasmusa (Erasmus University Charter), która uprawnia do ubiegania się o fundusze na dofinansowanie konkretnych działań przewidzianych w programie. Uczelnie mogą prowadzić wymianę studentów i pracowników, a także koordynować kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes) lub brać w nich udział jako partnerzy. Mogą też koordynować lub uczestniczyć w projektach wielostronnych Erasmusa, administrowanych bezpośrednio przez Komisję Europejską. Projekty tego typu mogą dotyczyć opracowywania nowych programów nauczania, w tym – nauczania na odległość, modernizowania uczelni, współpracy z przemysłem itp. Ponadto uczelnie mają możliwość udziału w sieciach tematycznych Erasmusa – ogólnoeuropejskich projektach współpracy w danej dziedzinie. Studenci Warunkiem ubiegania się studenta o wyjazd w programie Erasmus jest udział jego macierzystej uczelni w tym programie. W ramach Erasmusa studenci mogą wyjechać do uczelni w innym kraju uczestniczącym w programie na część studiów (na okres od 3 miesięcy do jednego roku akademickiego) lub do zagranicznego przedsiębiorstwa na praktykę (3-12 miesięcy). Obowiązuje zasada jednokrotnego wyjazdu – student może wyjechać jeden raz w celu studiowania i jeden raz w celu odbycia praktyki, niezależnie od tego, na ilu kierunkach studiuje. Studenci mają też inne okazje skorzystania z wymiany i współpracy międzynarodowej. Mogą wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa – jeżeli w projekcie tego typu uczestniczy ich wydział, a kurs dotyczy ich dziedziny studiów. Mogą także uczęszczać na wykłady lub innego rodzaju zajęcia prowadzone przez zagranicznych wykładowców przyjeżdżających na ich uczelnię w ramach Erasmusa. Kurs intensywny Kurs intensywny programu Erasmus – to projekt realizowany przez grupę uczelni z różnych krajów, polegający na opracowaniu i przeprowadzeniu intensywnego cyklu zajęć dotyczących

specjalistycznego zagadnienia w danej dziedzinie albo tematyki interdyscyplinarnej. Wyjątkowy, międzynarodowy charakter kursu wynika stąd, że zarówno prowadzący go nauczyciele akademiccy, jak i studenci – uczestnicy kursu – pochodzą z różnych krajów.

Pracownicy uczelni Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do partnerskich uczelni za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy szkoleniowe do zagranicznych uczelni lub instytucji. Inne możliwości udziału pracowników w Erasmusie to m.in. uczestnictwo w projektach typu kursy intensywne oraz w projektach wielostronnych i sieciach tematycznych, w które są zaangażowane macierzyste jednostki pracowników.

Terminologia związana z programem Erasmus Mobilność – w programach europejskich: wyjazdy do innych krajów (pobyt czasowy) w celu studiowania, podjęcia pracy, odbycia praktyki, udziału w szkoleniach, prowadzenia zajęć dla studentów itp.; często synonim wymiany lub wyjazdów zagranicznych. Działania zdecentralizowane programu Erasmus – to działania programu Erasmus, za których koordynację są odpowiedzialne narodowe agencje programu w poszczególnych krajach, a nie centralnie Komisja Europejska. Działania zdecentralizowane Erasmusa obejmują:  wymianę studentów (Student mobility),  wymianę pracowników uczelni (Staff mobility),  realizację projektów typu kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes, IP),  organizację kursów językowych Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses, EILC). Działania (zdecentralizowane) typu „mobilność”::  wyjazdy studentów na część studiów,  wyjazdy studentów na praktykę,  wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach,  wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia. Działania scentralizowane podlegają bezpośredniemu nadzorowi Komisji Europejskiej; obsługę techniczną tych działań zapewnia powołana przez Komisję Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (the Education, Audiovisual and Culture Executive Agency – EACEA). Działania scentralizowane obejmują:  Projekty wielostronne (Multilateral Projects) dotyczące: • opracowywania programów nauczania (Curriculum Development/CD); • modernizacji szkolnictwa wyższego (Modernisation of Higher Education); • rozwoju współpracy uczelni z przedsiębiorstwami (Cooperation between Higher Education Institutions and Enterprises); • tworzenia „wirtualnych kampusów” (Virtual Campuses);  Sieci (Networks): • akademickie (academic); • strukturalne (structural);  Działania towarzyszące (Accompanying Measures).

Erasmus 2007/08 w pigułce Wszystkie kraje uczestniczące Ponad 2 500 uczelni biorących udział w programie 182 697 wyjazdów studentów, w tym 162 695 wyjazdów na studia 20 002 wyjazdy na praktykę 32 040 wyjazdów pracowników uczelni, w tym 27 157 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć 4 883 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 252 projekty typu kursy intensywne programu Erasmus (IP) Polska 256 uczelni z przyznaną Kartą Uczelni Erasmusa 217 uczelni realizujących konkretne działania przewidziane w programie Erasmus w ramach umowy finansowej podpisanej z Narodową Agencją 12 854 wyjazdy studentów, w tym 11 879 wyjazdów na studia 975 wyjazdów na praktykę 4 446 przyjazdów zagranicznych studentów, w tym 4 135 przyjazdów na studia 311 przyjazdów na praktykę 2 460 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w zagranicznych uczelniach 651 wyjazdów pracowników uczelni na szkolenia 1 596 przyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w polskich uczelniach 155 przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni na szkolenia w Polsce Ogółem w latach 1998 - 2008: 66 384 wyjazdy polskich studentów w ramach Erasmusa 18 076 przyjazdów zagranicznych studentów 11 896 wyjazdów nauczycieli akademickich

Budżet programu w roku 2007/08 Rok akademicki 2007/08 był pierwszym rokiem realizacji Erasmusa jako jednego z programów sektorowych programu „Uczenie się przez całe życie”. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady na finansowanie programu „Uczenie się przez całe życie” w okresie 2007-2013 przeznaczono 6,97 miliarda euro, a programu Erasmus – mniej więcej 40% tej kwoty. W budżecie Erasmusa na rok akademicki 2007/08 ogółem w Europie przeznaczono na działania zdecentralizowane (tj. zarządzane przez narodowe agencje programu w poszczególnych krajach) nieco ponad 372 miliony euro. Poniższa tabela przedstawia podział budżetu na poszczególne kraje. Tabela 1. Fundusze z budżetu programu Erasmus przyznane na działania zdecentralizowane poszczególnym krajom w roku akademickim 2007/08. Erasmus funds for decentralised actions allocated to the participating countries in 2007/08.

Niemcy

Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 43 119 712

Francja

43 100 276

Hiszpania

41 206 788

Włochy

34 300 108

Wielka Brytania

31 945 468

Polska

31 902 911

Turcja

22 559 310

Holandia

10 628 047

Portugalia

9 636 231

Rumunia

9 487 586

Grecja

9 486 481

Belgia

9 093 939

Szwecja

7 786 853

Czechy

7 712 740

Finlandia

7 486 566

Węgry

7 377 889

Austria

6 751 123

Bułgaria

4 974 899

Dania

4 584 620

Irlandia

IRL

4 554 679

Litwa

4 478 199

Norwegia

4 334 613

Słowacja

3 871 462

Łotwa

3 146 325

Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 25

Słowenia

2 866 894

Estonia

2 495 428

Cypr

1 112 919

Islandia

728 526

Malta

639 927

Luksemburg

529 810

Liechtenstein

120 667

Ogółem (Total)

372 020 996

Polska z budżetem przekraczającym 31 milionów euro plasuje się na szóstej pozycji wśród państw uczestniczących w programie. Taka wysokość kwoty dla naszego kraju jest wypadkową czynników uwzględnianych w algorytmie służącym do obliczania środków finansowych. Algorytm uwzględnia liczbę studentów, liczbę nauczycieli akademickich w przeliczeniu na pełne etaty, lokalizację kraju (średnio-ważona kwota ponoszona na sfinansowanie podróży), liczbę studentów i pracowników, którzy byli beneficjantami programu Erasmus w ostatnim okresie sprawozdawczym, liczbę projektów typu kurs intensywny koordynowanych przez uczelnie z danego kraju oraz liczbę kursów EILC zorganizowanych w ostatnim okresie sprawozdawczym i liczbę uczestniczących w nich studentów. Kwota przyznana Polsce na działania zdecentralizowane programu Erasmus została powiększona o 232 047 euro dzięki przesunięciom z innego programu sektorowego. Łączna kwota po przesunięciu funduszy wyniosła 32 134 958 euro, z czego wykorzystano 31 907 485 euro, tj. 99,3%. Poniższa tabela prezentuje rozkład środków, które nie zostały wykorzystane przez polskie uczelnie lub podlegały zwrotowi w roku 2007/08; środki te stanowiły niecałe 0,7% przyznanych funduszy. Tabela 2. Środki niewykorzystane w ramach poszczególnych działań programu Erasmus w Polsce w roku 2007/08. Erasmus funds not used by the beneficiaries in Poland in 2007/08.

Symbol działania

Kwota zadeklarowana w sprawozdaniu końcowym jako niewykorzystana lub należna do zwrotu w wyniku przeprowadzonej kontroli (w euro)

Wyjazdy studentów na część studiów

SMS

23 196

Wyjazdy studentów na praktykę

SMP

69 564

Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych

STA

82 643

Wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych

STT

20 703

Organizacja wymiany (zwrot był należny jeżeli liczba zrealizowanych wyjazdów była mniejsza niż liczba wyjazdów, na jaką przyznano dofinansowania OM

13 140

26 289

EILC

Rodzaj działania

Projekty typu kurs intensywny Kursy językowe EILC

Ogółem (Total)

235 535

Działania typu „mobilność” w roku akademickim 2007/08 w Polsce Wnioski o dofinansowanie działań związanych z mobilnością złożyło do Narodowej Agencji 221 szkół wyższych, w tym 106 uczelni publicznych oraz 115 niepublicznych. We wniosku składanym do Narodowej Agencji, uczelnie mogły planować realizację jednego, kilku lub wszystkich wymienionych poniżej działań:  wyjazdy studentów na studia,  wyjazdy studentów na praktykę,  wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych,  wyjazdy pracowników uczelni w celach szkoleniowych. Cztery uczelnie – trzy niepubliczne i jedna państwowa wyższa szkoła zawodowa – zrezygnowały z realizacji działań jeszcze przed podpisaniem umowy. W ramach podpisanych umów:  206 uczelni planowało organizację wyjazdów studentów na studia;  122 uczelnie planowały organizację wyjazdów studentów na praktykę;  203 uczelnie planowały organizację wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych;  165 uczelni planowało organizację wyjazdów pracowników w celach szkoleniowych. Dane te dotyczą oddzielnie każdej kategorii wyjazdów, ale wiele uczelni prowadziło zarówno wymianę studentów, jak i pracowników. Wyjazdy studentów na praktyki mogły organizować jedynie uczelnie, które uzyskały tzw. rozszerzoną Kartę Uczelni Erasmusa, uprawniającą nie tylko do prowadzenia standardowej wymiany studentów, lecz także do organizacji wyjazdów na praktyki. Wyjazdy studentów na praktykę za granicą oraz wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych, wprowadzone do oferty programu Erasmus dopiero w roku 2007/08, powinny zyskiwać na popularności w kolejnych latach. Można oczekiwać, że tego typu wyjazdy będą organizowane przez wszystkie lub ogromną większość uczelni uczestniczących w programie. Tabela 3. Stopień realizacji planowanych działań Erasmusa typu „mobilność” przez polskie uczelnie – zestawienie ogólne. Implementation of planned mobility type activities by Polish universities in 2007/08, an overview.

Liczba uczelni ubiegających się o dofinansowanie na realizację mobilności. Number of HEIs which planned mobility activities.

Ogółem Total number of HEIs

Publiczne Public HEIs

Niepubliczne Non-public HEIs

221

106

115

Ogółem Total number of HEIs

Publiczne Public HEIs

Niepubliczne Non-public HEIs

Liczba uczelni, które podpisały umowę finansową na realizację mobilności. Number of HEIs which signed the Financial Agreement with the NA.

217

105

112

Liczba uczelni, które zorganizowały co najmniej jeden wyjazd. Number of HEIs which organised at least one mobility flow.

203

105

Wymiana studentów w Europie SM – Student mobility W roku akademickim 2007/08 – pierwszym roku realizacji Erasmusa w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” – z wyjazdów na część studiów lub na praktykę skorzystało 182 697 studentów ze wszystkich krajów uczestniczących w programie. Około 56% tej liczby stanowili studenci studiów pierwszego stopnia lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych (undergaduate students), 42% – to studenci studiów drugiego stopnia lub ostatnich lat studiów jednolitych, a 2% – doktoranci. Około 66% ogółu stypendystów stanowiły kobiety. Jak pokazuje poniższy wykres, liczba studentów korzystających z wymiany Erasmusa wciąż wzrasta. Wykres 1. Łączna liczba wyjazdów studentów w ramach programu Erasmus w latach 1987/882007/08. Erasmus student mobility 1987/88 – 2007/08.

6 66

32 9

9 97

64 7 84

40 69

4 62

2 73

80 000

100 000

1 10 7

120 000

140 000

09 11 2 5 43 2 12 3 95 7 13 5

160 000

58 6 14 4 03 7 15 4

180 000

4 18 2

200 000

6 27 90

6 36 31

4 51

60 000

4 3

Liczba wyjazdów studentów w ramach Erasmusa Number of Erasmus students

20 000

4 19

40 000

8 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 /8 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / 0 87 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 9/2 000 001 002 003 004 005 006 007 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 99 2 2 2 2 2 2 2 2 1

Erasmus 1987/88 – 89/90: Erasmus 1990/91 – 1994/95: Socrates I – Erasmus 1995/96 – 1999/2000: Socrates II – Erasmus 2000/01 – 2006/07:

32 614 wyjazdów studentów, 251 683 wyjazdy studentów, 455 782 wyjazdy studentów, 943 849 wyjazdów studentów.

Wyjazdy studentów Jeśli wziąć pod uwagę łączną liczbę studentów wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w roku 2007/08, to wzrost liczby wyjeżdżających wyniósł 14,7%, a więc był dość wysoki między innymi dzięki wprowadzeniu nowej kategorii wyjazdów – na praktykę. Poniższe zestawienie przedstawia porównanie liczby studentów, którzy wyjechali na stypendium Erasmusa z poszczególnych krajów w roku 2006/07 i 2007/08.

Tabela 4. Wyjazdy studentów w programie Erasmus w roku 2006/07 i 2007/08. Outgoing Erasmus students in Europe in 2006/07 and in 2007/08.

2006/2007

2007/2008*

Wzrost lub spadek w stosunku do r. 2006/07 Rate of increase as compared with 2006/07

4 032

4 608

14,3%

Belgia

5 119

5 386

5,2%

Bułgaria

938

1 140

21,5%

Kraj Country

Austria

Cypr

129

152

17,8%

Czechy

5 079

5 587

10,0%

Dania

1 587

1 996

25,8%

Estonia

572

717

25,3%

Finlandia

3 773

3 952

4,7%

Francja

22 981

25 945

12,9%

Grecja

2 465

2 468

0,1%

Hiszpania

22 322

24 984

11,9%

Holandia

4 502

5 986

33,0%

Irlandia

1 524

1 817

19,2%

Islandia

189

216

14,3%

Lichtenstein

2,3%

Litwa

2 082

2 653

27,4%

Luksemburg

170

372

118,8%

Łotwa

807

1 187

47,1%

Malta

125

117

-6,4%

Niemcy

23 884

26 286

10,1%

Norwegia

1 257

1 154

-8,2%

11 219

12 854

14,6%

Portugalia

4 424

4 753

7,4%

Rumunia

3 350

3 379

0,9%

Słowacja

1 346

1 697

26,1%

Słowenia

972

1 192

22,6%

Szwecja

2 532

2 541

0,4%

Turcja

4 438

7 119

60,4%

Węgry

3 028

3 752

23,9%

Wielka Brytania

7 235

10 278

42,1%

Włochy

Polska

Ogółem (Total)

17 195

18 364

6,8%

159 324

182 697

14,7%

*Liczba wyjazdów na studia i na praktyki.

Prawie we wszystkich krajach – z wyjątkiem Malty i Norwegii – nastąpił wzrost liczby wyjazdów w stosunku do roku 2006/07. Najwyższy wzrost miał miejsce w Luksemburgu (o ponad 100%),

Turcji (o 60%), na Łotwie (o 47%) i w Wielkiej Brytanii (o 42%). W Polsce liczba wyjazdów wzrosła o 14,6%, czyli była bliska średniej europejskiej.

4 98

25 000

30 000

Wykres 2. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia i na praktykę. Mobility for studies and placements – outgoing students per country. 2007/08.

54 2 1 46 1 8 99 6 1 81 7 1 69 1 7 19 2 1 18 7 1 15 4 1 14 0 71 7 37 2 21 6 15 2

5 000

10 000

15 000

20 000

DE FR ES IT PL K TR NL Z BE PT AT FI U O LT SE R K IE SK SI LV O G EE LU IS Y T LI cy cja nia chy ska ia U cja ia hy C gia lia tria dia ry H ia R twa cja ja G ia D dia cja nia twa ia N ia B nia rg dia pr C lta M tein m n a ło ol an ur nd c el ga s an ęg n Li we rec an lan wa we Ło eg ar sto bu lan Cy a ns e g M hte Ni Fra iszp W P Bryt T ola Cze B rtu Au Finl W umu Sz G D Ir Sło Sło rw Buł E ksem Is H R H Po Lic a u No k L l ie W

Jak pokazuje powyższy wykres, w roku 2007/08 Polska znajdowała się wśród krajów wysyłających najwięcej studentów do zagranicznych uczelni lub przedsiębiorstw w ramach Erasmusa. Niemcy, Francja i Hiszpania, „czołówka” na liście, to jednocześnie kraje, które wysłały na stypendia Erasmusa największą liczbę studentów od początku trwania programu (od 1987 r.). W roku 2007/08 studenci Erasmusa stanowili ok. 0,85% populacji studentów krajów uczestniczących w programie. W 20 krajach proporcja ta była równa lub wyższa od średniej europejskiej. Polska znalazła się poniżej średniej wraz z 9 innymi państwami (Bułgaria, Grecja, Cypr, Norwegia, Rumunia, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania). Studenci, którzy wyjechali w ramach Erasmusa w roku 2007/08 stanowili 0,6% populacji studentów w naszym kraju.

7,00%

43 %

Wykres 3. Procentowy udział studentów Erasmusa wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w populacji studentów, 2007/08. Share of Erasmus students (studies, placements) in student population, 2007/08.

6,00%

Procent studentów Erasmusa w danym kraju, 2007/08 Share of Erasmus students in student population per country

5,00%

Średnia w roku 2007/08. Average in 2007/08 (0,85%)

1,00%

1, 54 % 1, 41 % 1, 37 % 1, 37 % 1, 33 % 1, 30 % 1, 28 1, % 19 % 1, 19 % 1, 15 % 1, 04 % 1, 03 % 1, 01 % 0, 95 % 0, 92 % 0, 90 % 0, 87 % 0, 86 % 0, 78 % 0, 68 % 0, 61 % 0, 60 % 0, 54 % 0, 44 % 0, 43 % 0, 41 % 0, 36 % 0, 29 %

2,00%

1, 7

3,00%

4,00%

LI AT CZ ES IS BE LT PT FI MT FR DE EE SI NL IE LV IT HU DK SK CY SE PL O BG UK GR RO TR y n y a a a a N tei stria chy ania ndi lgia itwa alia ndi alta ncja mc onia eni dia ndi otwa och gry nia acja ypr ecja lska ia ria nia cja nia rcja s ł e L ug la C zw Po eg łga yta re u Tu M Fra Ni Est Słow olan Irla Ł W Wę Da łow ten Au Cze iszp Isla Be w u Br rt Fin G um S h r o c S B H R H P Li No ka iel W

Zakładając, że program studiów trwa średnio 4-5 lat, można oszacować, że studenci Erasmusa w Europie stanowili ok. 4% studentów jednego rocznika (lub absolwentów), a w Polsce ok. 3%. Odsetek ten jest wciąż niższy od założeń strategicznych odnoszących się do mobilności Erasmusa. Tabela 5. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na część studiów i na praktykę w roku 2007/08. Student mobility for studies and placements – outgoing students per country, 2007/08.

Kraj Country

Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IRL Islandia IS Liechtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem (Total)

Liczba studentów wyjeżdżających na część studiów

Liczba studentów wyjeżdżających na praktykę

Łączna liczba studentów wjeżdżających na część studiów i na praktykę

Number of outgoing students – studies

Number of outgoing students – placements

Number of outgoing students – studies and placements

4 133 4 781 1 078 148 5 335 1 674 595 3 265 22 556 2 308 23 107 4 699 1 514 210 30 2 392 367 968 107 23 553 1 103 11 879 4 471 2 953 1 452 1 018 2 348 6 274 3 292 7 523 17 562 162 695

475 605 62 4 252 322 122 687 3 389 160 1 877 1 287 303 6 15 261 5 219 10 2 733 51 975 282 426 245 174 193 845 460 2 755 802 20 002

4 608 5 386 1 140 152 5 587 1 996 717 3 952 25 945 2 468 24 984 5 986 1 817 216 45 2 653 372 1 187 117 26 286 1 154 12 854 4 753 3 379 1 697 1 192 2 541 7 119 3 752 10 278 18 364 182 697

Wykres 4. Porównanie liczby wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę. Share of student mobility for studies and for practical placements. 2007/08. 30 000

25 000

20 000

15 000

10 000

5 000

0 E I I I AT BE BG CY CZ DK EE a F FR GR ES NL a IE a IS in L a LT LU a LV MT y D NO a PL PT RO SK a S SE TR HU UK y IT i i a a a a a i a r a a a i ts ri elgi aria yp chy ania toni and ncj ecja ani ndia and and nste Litw burg otw alta emc gia olsk gali nia acj en ecj urcj gry ania łoch e i w u C u Ł a l l l w p r e w T Wę ryt W s P z a g e u M N rw m D E in Fr G isz ol t um ło Sło Sz A B uł Ir Is ht r C e F B S B H H ks Po R Lic No ka Lu iel W

Liczba studentów wyjeżdżających na część studiów. Number of outgoing students – studies

Liczba studentów wyjeżdżających na praktykę. Number of outgoing students – placements

Wyjazdy na praktykę Erasmusa były najbardziej popularnie w Lichtensteinie (33% ogółu wyjazdów z tego kraju), Wielkiej Brytanii (27%), Holandii (21,5%), na Łotwie (18%) i w Finlandii (17%). W Polsce studenci wyjeżdżający na praktykę stanowili 7,6% ogółu naszych studentów wyjeżdżających w programie Erasmus. Proporcjonalnie najmniej studentów wysłały na praktykę Luksemburg (1,3% ogółu wyjeżdżających), Cypr (2,6%), Islandia (2,8%), Włochy (4,4%) i Norwegia (4,4%). Z uwagi na to, iż rok 2007/08 był pierwszym rokiem realizacji praktyk w programie Erasmus, proporcje te w kolejnych latach mogą się zmienić na korzyść wyjazdów na praktyki. Przyjazdy Trzy kraje wysyłające najwięcej studentów były jednocześnie krajami, które przyjęły największą liczbę studentów z innych państw. Najbardziej popularnym krajem docelowym dla studentów była – tak jak w poprzednich latach – Hiszpania.

Wykres 5. Przyjazdy studentów na studia i na praktykę do poszczególnych krajów. Mobility for studies and placementns – incoming students per country. 2007/08. 31

35 000

0 7 27 16

20 000

25 000

30 000

5 39 2 32 3 31 4 20 8 42

10 3 05 3 87 6 74 5

5 000

10 000

15 000

E I I I ES FR y D UK y IT SE NL a F BE PT DK a IE a PL AT CZ NO GR HU TR RO a LT a S SK EE MT BG a LV a IS CY LU in L i i i i a nia ncja emc nia łoch ecja ndia nd lgia ali nia nd lsk stria chy gia cja gry rcja nia Litw en acja onia alta aria otw nd ypr burg nste a e g o u a a e a a t a ę i t w w s M łg u C m te Ł Isl l B tu D Irl P Au ze we w p a r sz Fr N Bry W Sz ola Fin r G W T um C or e h Sło Sło E Bu H R Hi ks Lic Po N ka Lu iel W

Liczba studentów wyjeżdżających była wyższa od liczby przyjeżdżających w 18 krajach, przy czym największą dysproporcję można było zaobserwować w Turcji, gdzie liczba przyjazdów stanowiła tylko ok. 28% liczby wyjazdów, w Rumunii (33%), na Łotwie (33%) i w Polsce (35%). Z kolei liczba przyjeżdżających studentów przewyższała liczbę wyjeżdżających w 13 krajach. Największa dysproporcja między bardzo dużą liczbą przyjeżdżających i znacznie mniejszą liczbą wyjeżdżających wystąpiła na Malcie (przyjazdy stanowiły 400% wyjazdów), w Szwecji (321%), w Danii (261%) i w Irlandii (249%). Wymiana studentów była najbardziej zrównoważona w Austrii, Grecji i Lichtensteinie, gdzie liczba przyjazdów stanowiła odpowiednio 96%, 93,3% i 93,2% liczby wyjazdów. Tabela 6. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów w ramach programu Erasmus (łączna liczba wyjazdów/przyjazdów na część studiów i na praktykę). Erasmus student mobility in Europe in 2007/08: outgoing and incoming students per country (studies and practical placements).

Kraj Country

Liczba studentów wyjeżdżających

Liczba studentów przyjeżdżających

Number of outgoing students

Number of incoming students

Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów

Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%)

Difference

Incoming/outgoing students ratio (%)

Austria

4 608

4 419

189

95,9%

Belgia

5 386

6 155

-769

114,3%

Bułgaria

1 140

445

695

39,0%

Cypr

152

314

-162

206,6%

Czechy

5 587

3 719

1 868

66,6%

Dania

1 996

5 209

-3 213

261,0%

Estonia

717

619

86,3%

Finlandia

3 952

6 374

-2 422

161,3%

Francja

25 945

23 172

2 773

89,3%

Grecja

2 468

2 299

169

93,2%

Hiszpania

24 984

31 129

-6 145

124,6%

Holandia

5 986

7 712

-1 726

128,8%

Irlandia

IRL

1 817

4 522

-2 705

248,9%

Islandia

216

323

-107

149,5%

Lichtenstein

93,3%

Litwa

2 653

1 053

1 600

39,7%

Luksemburg

372

208

164

55,9%

Łotwa

1 187

392

795

33,0%

Malta

117

468

-351

400,0%

Niemcy

26 286

20 822

5 464

79,2%

Norwegia

1 154

2 847

-1 693

246,7%

Polska

12 854

4 446

8 408

34,6%

Portugalia

4 753

5 583

-830

117,5%

Rumunia

3 379

1 103

2 276

32,6%

Słowacja

1 697

745

952

43,9%

Słowenia

1 192

876

316

73,5%

Szwecja

2 541

8 162

-5 621

321,2%

Turcja

7 119

1 982

5 137

27,8%

Węgry

3 752

2 160

1 592

57,6%

Wielka Brytania

10 278

19 120

-8 842

186,0%

Włochy

18 364

16 277

2 087

88,6%

Wyjazdy na studia SMS – Student mobility for studies Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących  Łącznie na część studiów w ramach programu Erasmus wyjechało 162 695 studentów; liczba wyjazdów wzrosła w stosunku do roku 2006/07 o 2,1%; wzrost liczby wyjeżdżających był nieco niższy niż w poprzednim roku, w którym wyniósł 3,2%.  Około 56% stypendystów wyjeżdżających na studia stanowili studenci studiów pierwszego stopnia (lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych, undergaduate students), 42% – studenci studiów drugiego stopnia (lub ostatnich lat studiów jednolitych, graduate students), a 2% – doktoranci.  Niemcy były krajem wysyłającym największą liczbę studentów; na kolejnych miejscach znalazły się Hiszpania, Francja, Włochy i Polska.  Spadek liczby wyjeżdżających studentów odnotowano w Niemczech, Francji, Belgii, Grecji, Szwecji, Rumunii, Norwegii, Finlandii, na Malcie i w Lichtensteinie.  Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w stosunku do roku 2006/07 był najwyższy w Luksemburgu i Turcji. Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w krajach, które przystąpiły do Unii Europejskiej w roku 2004 i 2007 wyniósł średnio 5%.  Hiszpania była nadal krajem przyjmującym najwięcej studentów zagranicznych, na kolejnych miejscach uplasowały się Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy.  Liczba przyjeżdżających studentów wzrosła w 23 krajach; wzrostu nie odnotowały: Belgia, Niemcy, Grecja, Francja, Irlandia, Łotwa, Wielka Brytania i Islandia.  W wielu krajach obserwowano ogromną dysproporcję między liczbą wyjeżdżających i przyjeżdżających studentów; największą dysproporcję odnotowały m.in. Luksemburg, Turcja i Rumunia. Polska ma największą dysproporcję na niekorzyść przyjazdów w liczbach bezwzględnych (przyjazdów o 7 744 mniej niż wyjazdów). W Austrii i w Estonii stosunek liczby studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających był najbardziej zrównoważony.  Największa grupa studentów Erasmusa reprezentowała nauki społeczne, biznes i prawo; kolejne reprezentowane dziedziny to nauki humanistyczne, sztuka, nauki inżynieryjne, technologia produkcji. Natomiast dziedzinami niedoreprezentowanymi były nauki przyrodnicze, matematyka, inżynieria komputerowa, nauki medyczne, pedagogika/kształcenie nauczycieli i usługi.  Pobyt studenta w uczelni zagranicznej trwał średnio 6,5 miesiąca.  62% stypendystów Erasmusa stanowiły kobiety.  Dzięki wspólnym wysiłkom krajów uczestniczących średnie miesięczne stypendium Erasmusa wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 26% i wyniosło 242 euro (średnia europejska).  Z wyjazdów Erasmusa skorzystało 161 studentów niepełnosprawnych, tj. o 14,2% więcej niż w roku 2006/07.  Studenci decydujący się na wyjazd bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium, „zero-grant” students) stanowili 2,84% wszystkich wyjeżdżających studentów.

Tabela 7. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na studia w roku 2007/08. Erasmus outgoing and incoming students per country (student mobility for studies). Liczba studentów wyjeżdżających

Kraj Country

Liczba studentów przyjeżdżających

Number of outgoing Number of incoming students students

Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów

Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających

Difference

Incoming/outgoing students ratio (%)

Austria

4 133

3 983

150

96,4%

Belgia

4 781

5 254

-473

109,9%

Bułgaria

1 078

367

711

34,0%

Cypr

148

228

-80

154,1%

Czechy

5 335

3 408

1 927

63,9%

Dania

1 674

4 966

-3 292

296,7%

Estonia

595

546

91,8%

Finlandia

3 265

6 064

-2 799

185,7%

Francja

22 556

20 503

2 053

90,9%

Grecja

2 308

1 811

497

78,5%

Hiszpania

23 107

27 831

-4 724

120,4%

Holandia

4 699

7 002

-2 303

149,0%

Irlandia

IRL

1 514

3 877

-2 363

256,1%

Islandia

210

274

-64

130,5%

Liechtenstein

-6

120,0%

Litwa

2 392

989

1 403

41,3%

Luksemburg

367

322

12,3%

Łotwa

968

354

614

36,6%

Malta

107

367

-260

343,0%

Niemcy

23 553

17 801

5 752

75,6%

Norwegia

1 103

2 648

-1 545

240,1%

11 879

4 135

7 744

34,8%

Polska Portugalia

4 471

5 267

-796

117,8%

Rumunia

2 953

934

2 019

31,6%

Słowacja

1 452

693

759

47,7%

Słowenia

1 018

825

193

81,0%

Szwecja

2 348

7 751

-5 403

330,1%

Turcja

6 274

1 799

4 475

28,7%

Węgry

3 292

1 980

1 312

60,1%

Wielka Brytania

7 523

15 975

-8 452

212,3%

Włochy

17 562

14 982

2 580

85,3%

162 695

Ogółem (Total)

7 6 55

25 000

Wykres 6. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies – outgoing students per country. 2007/08.

20 000

15 000

7 10

3 07 1 8 01 8 96 8

8 4

29 3

5 000

10 000

DE ES FR IT PL K TR Z BE NL PT AT U FI O LT SE R K IE SK O G SI LV EE LU IS Y T LI cy nia cja chy ska ia U cja hy C gia ia lia tria ry H dia ia R twa cja ja G ia D dia cja ia N ia B nia twa nia rg dia pr C lta M tein m n ło ol an Tur zec el and ga us ęg lan un Li we rec an lan wa eg ar we Ło sto bu lan Cy a ns e a B ol rtu A W in m M hte Ni iszp Fra W P Bryt E sem Is C Sz G D Ir Sło orw Bułg Sło F Ru H Po H Lic a uk N k L l ie W

83 27

30 000

Wykres 7. Przyjazdy studentów do poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies – incoming students per country. 2007/08.

98 2 00 2

81 1 79 9 1

98 9 93 4 82 5 69 3 54 6 36 7 36 7 35 4 27 4 22 8 45

64 8

40 8

98 3 87 7

96 6

13 5

5 000

26 7 25 4

06 4

10 000

75 1

15 000

80 15

20 000

25 000

E I I I ES FR y D UK y IT SE NL a F PT BE DK a PL AT a IE CZ NO HU GR TR a LT RO a S SK EE BG MT a LV a IS CY LU in L i i i i a a nia ncja emc nia łoch ecj ndia nd ali lgia nia lsk stria nd chy gia gry ecja rcja Litw nia en acja onia aria alta otw nd ypr burg nste a g o u a a e a a t a ę e i w u C u Ł a l t l l w p P A Ir Cz we W Gr T Is m ło ow Es ułg M sz Fr N Bry W Sz ola Fin ortu B D em hte r B H Ru S Sł Hi ks Lic P No ka Lu iel W

Średnie stypendium Tabela 8. Średnie miesięczne stypendium Erasmusa wypłacane studentom wyjeżdżającym na studia. Average monthly student grant – student mobility for studies. Średnie miesięczne stypendium (wyjazdy na studia)

Kraj Country

Austria

Average monthly grant (studies)

185

Belgia

218

Bułgaria

564

Cypr

545

Czechy

165

Dania

203

Estonia

447

Finlandia

208

Francja

181

Grecja

428

Hiszpania

161

Holandia

257

Irlandia

IRL

233

Islandia

418

Liechtenstein

326

Litwa

249

Luksemburg

268

Łotwa

408

Malta

659

Niemcy

194

Norwegia

353

Polska

338

Portugalia

279

Rumunia

412

Słowacja

334

Słowenia

342

Szwecja

374

Turcja

242

Węgry

316

Wielka Brytania

440

Włochy

210

Średnie stypendium w Europie – 242 euro Average in Europe

200

21 8 21 0 20 8 20 3 19 4 18 5 18 1

300

3 35

4 37

400

500

600

700

Wykres 8. Średnie miesięczne stypendium w Europie – wyjazdy studentów na studia. Average monthly grant in Europe – student mobility for studies. 2007/08.

100 0

E T R Z S I I I K L K L T R E E T T T Y E K R S V E M BG C E U G a I RO L S NO ia S a P a S in L y HU ia P g LU a N a L ja T ia I a B hy I ia F D cy D a A ja F y C ia E i c j e r k i r l n w d ia d ta a pr ia ia ja di a wa ja ri al gari Cy ston tan rec lan uni Łot wec egia we Pols wac enst ęg uga bu and Lit Turc lan elg ło lan an iem ust ranc zech pan B W in D N A F C isz M uł Ir E Bry G Is um Sz orw Sło ło icht W ort sem Hol F S B R H k P L N ka Lu iel W

Wykres 9. Średnie miesięczne stypendium w Europie w kolejnych latach – wyjazdy studentów na studia. Average monthly student grant, by year – mobility for studies. 300 242

250 192

200 150

140

138

135

2001/02

2002/03

140

157

124

100 50 0

2000/01

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

Wyjazdy na praktykę SMP – Student mobility for placements W programie Erasmus wyjazdy studentów na praktykę do przedsiębiorstw lub organizacji w innych krajach uczestniczących w programie były oferowane po raz pierwszy w roku 2007/08. Praktyka Erasmusa może trwać od 3 do 12 miesięcy, musi być ściśle związana z dziedziną studiów i zostać zaliczona przez macierzystą uczelnię studenta jako praktyka obowiązkowa lub nieobowiązkowa. Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących  W roku 2007/08 na praktyki Erasmusa wyjechało łącznie 20 002 studentów, co stanowiło 11% ogółu studentów Erasmusa w tym roku.  Około 58% studentów, którzy wyjeżdżali na praktykę stanowili studenci studiów I stopnia (undergraduate students), 39% – studenci studiów II stopnia (graduate students), a 2% – doktoranci.  Najwięcej studentów wyjechało na praktykę z Francji (prawie 17% ogółu wyjazdów studentów na praktykę w Europie), a następnie z Wielkiej Brytanii (13,8%) i z Niemiec (13,7%).  Tak, jak w przypadku wyjazdów na studia, Hiszpania była najbardziej popularnym krajem docelowym dla studentów wyjeżdżających na praktykę, do hiszpańskich przedsiębiorstw przyjechało 3 298 zagranicznych studentów, co stanowi 16,5% ogółu studentów, którzy wyjechali na praktykę w Europie; Wielka Brytania i Niemcy znalazły się na kolejnych miejscach; przyjęły odpowiednio: 3145 (15,7%) i 3021 (15,1%) osób.  W wielu krajach wystąpiła nierównowaga między liczbą studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających na praktyki. Wymiana studentów odbywających praktykę była najbardziej zrównoważona w Austrii, Niemczech i Portugalii.  Średni czas trwania praktyki wyniósł 4,3 miesiąca.  62% stypendystów Erasmusa wyjeżdżających na praktykę stanowiły kobiety.  Średnie miesięczne stypendium przyznawane na wyjazd na praktykę wyniosło 409 euro.  Zagraniczną praktykę odbyło tylko 4 studentów niepełnosprawnych.  1 390 studentów wyjechało na praktykę bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium, „zero-grant” students), co stanowiło 6,94% wszystkich wyjazdów na praktykę w Erasmusie.  Studentów Erasmusa przyjęło na praktykę około 15 000 przedsiębiorstw w Europie; małe przedsiębiorstwa stanowiły 44% ogółu firm przyjmujących studentów Erasmusa, średnie przedsiębiorstwa stanowiły 33% ogółu firm, a duże – 22%.

Tabela 9. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na praktykę w roku 2007/08. Erasmus outgoing and incoming students per country – student mobility for placements.

Kraj Country

Liczba studentów wyjeżdżających

Liczba studentów przyjeżdżających

Number of outgoing students

Number of incoming students

Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów

Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających

Difference

Incoming/outgoing students ratio (%)

Austria

475

436

91,8%

Belgia

605

901

-296

148,9%

Bułgaria

-16

125,8%

Cypr

-82

2150,0%

Czechy

252

311

-59

123,4%

Dania

322

243

75,5%

Estonia

122

59,8%

Finlandia

687

310

377

45,1%

Francja

3 389

2 669

720

78,8%

Grecja

160

488

-328

305,0%

Hiszpania

1 877

3 298

-1 421

175,7%

Holandia

1 287

710

577

55,2%

Irlandia

IRL

303

645

-342

212,9%

Islandia

-43

816,7%

Liechtenstein

40,0%

Litwa

261

197

24,5%

Luksemburg

163

-158

3260,0%

Łotwa

219

181

17,4%

Malta

101

-91

1010,0%

Niemcy

2 733

3 021

-288

110,5%

Norwegia

199

-148

390,2%

Polska

975

311

664

31,9%

Portugalia

282

316

-34

112,1%

Rumunia

426

169

257

39,7%

Słowacja

245

193

21,2%

Słowenia

174

123

29,3%

Szwecja

193

411

-218

213,0%

Turcja

845

183

662

21,7%

Węgry

460

180

280

39,1%

Wielka Brytania

2 755

3 145

-390

114,2%

Włochy

802

1 295

-493

161,5%

20 002

Ogółem (Total)

Wykres 10. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na praktykę. Student mobility for placements – outgoing students per country. 2007/08.

3 000

3 500

4 000

2 500

2 000

6 2

5 47

500

1 000

1 500

E I I I FR UK y D ES NL a PL TR y IT a F BE AT HU RO DK a IE PT a LT CZ SK a LV SE a S GR EE BG NO in L MT a IS LU CY cja nia emc ania ndia lsk rcja łoch ndi lgia stria gry nia nia ndi alia Litw chy acja otw ecja eni cja onia aria gia ste alta ndi burg ypr n n e g o u a a e a a a ę u e i C u Ł zw łow r Est łg a we te M Isl sem Fr Bryt N iszp ola P T W Finl B A W um D Irl ortu G Cz Słow S S Bu or Lich R H H k P a u N k L l e i W

02 2

3 000

29 3

3 500

Wykres 11. Przyjazdy studentów na praktykę do poszczególnych krajów. Student mobility for placements – incoming students per country. 2007/08.

2 500

10 1 86

18 0 16 9 16 3

19 9

31 6

41 1

48 8

500

1 000

1 500

2 000

E I I I ES UK y D FR y IT BE NL a IE GR AT SE PT CZ a PL a F DK NO TR HU RO LU MT CY BG EE a LT SK a S a IS a LV in L r a ia w ja ni di c ja h ia ia di a ia ja lia y k di ia ia ia ja y a rg a e an tan iem anc łoc elg and lan recj ustr wec ga zech Pols lan an egia Turc ęgr uni bu alt Cyp gari ston Lit wac we lan Łotw enst p ł E D rw Ir G A Sz rtu C ło Is W um sem M sz ry N Fr W B ol ht Fin Sło S Bu H R uk Hi a B Po Lic No k L iel W

Średnie stypendium Średnie miesięczne stypendium wypłacane studentom wyjeżdżającym na praktykę Erasmusa wyniosło 409 euro. Poniższy wykaz przedstawia średnie stypendia w poszczególnych krajach.

Tabela 10. Średnie miesięczne stypendium wypłacone w poszczególnych krajach studentom wyjeżdżającym na praktykę. Average monthly student grant – student mobility for placements. Kraj Country

Średnie miesięczne stypendium (praktyki) Average monthly grant (placements)

Austria

204

Belgia

506

Bułgaria

877

Cypr

714

Czechy

637

Dania

321

Estonia

478

Finlandia

394

Francja

437

Grecja

717

Hiszpania

499

Holandia

298

Irlandia

IRL

713

Islandia

720

Liechtenstein

496

Litwa

647

Luksemburg

717

Łotwa

463

Malta

925

Niemcy

359

Norwegia

568

Polska

515

Portugalia

381

Rumunia

584

Słowacja

727

Słowenia

483

Szwecja

740

Turcja

835

Węgry

422

Wielka Brytania

258

Włochy

588

8 20

300

3 7

7 8

7 64

400

500

600

700

Średnie stypendium w Europie – 409 euro Average in Europe

800

900

1 000

Wykres 12. Średnie miesięczne stypendium w Europie – wyjazdy studentów na praktykę. Average monthly grant in Europe – student mobility for placements. 2007/08.

200 100 0

T R E K S R Y E LT CZ IT O O PL BE ES LI SI EE LV FR U FI PT DE DK NL UK AT M BG T S S a I G LU C a I H R N a ia ia y ein nia ia wa ja ry dia lia cy ia ia ia ria k ta a ja ja ja di ja rg pr di wa y ch a al gari Turc wec wac lan rec bu Cy lan Lit zech ło uni egia Pols elg pan enst we ston Łot ranc ęg lan uga iem an and tan ust B r s M uł o z z t m W n N D ol Bry A I I ł W m w E F s G se C S Sło Fi Port B H a Ru Nor Hi Lich S k k Lu iel W

Źródło: raport Komisji Europejskiej pt. „Statistical Overview of the Implementation of the Decentralised Actions in the Erasmus Programme in 2007/2008” (oparty na danych ze sprawozdań złożonych przez narodowe agencje), wrzesień 2009

Wymiana studentów w Polsce SM – Student mobility, Poland Wyjazdy polskich studentów Od początku udziału w Erasmusie (1998/99) do roku 2007/08 włącznie z polskich uczelni wyjechało na stypendia Erasmusa 66 384 studentów, przy uwzględnieniu łącznej liczby wyjazdów na studia i na praktyki w roku 2007/08.

Wykres 13. Liczba wyjazdów polskich studentów w programie Erasmus w kolejnych latach. Polish outgoing Erasmus students, by year.

14 000

12 000

10 000

4 000

6 000

8 000

2 000

1998/99

1999/00

2000/01

2001/02

2002/03

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

Tabela 11. Wyjazdy studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów od 2000 do 2008 r. i łącznie w okresie 1998/99-2007/08. Polish outgoing students from 2000 to 2008, and in the period 1998/99-2007/08, by country of destination.

2000 /01

2001 /02

2002 /03

2003 /04

2004 /05

2005 /06

2006 /07

2007 /08*

Ogółem w latach 1998 – 2008

Austria

131

159

229

293

286

324

1 624

Belgia

218

230

294

358

436

475

520

561

3 378

Bułgaria

226

Cypr

Czechy

247

353

423

1 107

2000 /01

2001 /02

2002 /03

2003 /04

2004 /05

2005 /06

2006 /07

2007 /08*

Ogółem w latach 1998 – 2008

Dania

159

197

241

362

480

541

629

710

3 559

Estonia

125

Finlandia

174

188

280

310

376

423

459

482

2 871

Francja

529

624

745

857

Grecja

106

122

167

182

Hiszpania

245

319

442

546

764

968

Holandia

207

243

292

294

405

440

453

476

3 167

Irlandia

IRL

136

167

161

797

Islandia

Liechtenstein

Litwa

120

137

383

Luksemburg

Łotwa

141

Malta

Niemcy

DE 1 190 1 392 1 682 1 870 2 235 2 329 2 384 2 466

Norwegia

Portugalia

119

152

192

Rumunia

1 086 1 116 1 188 1 210 184

393

1 171 1 521

7 857 1 388 6 204

17 020

100

154

153

480

298

371

478

619

2 534

Słowacja

109

160

182

492

Słowenia

101

115

320

Szwecja

336

375

373

362

2 442

Turcja

103

191

332

647

Węgry

109

155

369

143

192

246

222

286

Wielka Brytania UK

281

262

314

337

475

567

627

727

3 968

Włochy

252

304

403

481

628

824

881

1 047

5 051

Ogółem (Total) 3 691 4 322 5 419 6 278 8 388 9 974 11 219 12 854

66 384

*Dane z roku 2007/08 obejmują wyjazdy na studia i na praktyki łącznie.

Wykres 14. Łączna liczba wyjazdów polskich studentów do poszczególnych krajów w latach 1998-2008. Total number of outgoing Erasmus students in Poland, by host country, 19982008. Niemcy DE

17 020

Francja FR

7 857

Hiszpania ES

6 204

Włochy IT

5 051

Wielka Brytania UK

3 968

Dania DK

3 559

Belgia BE

3 378

Holandia NL

3 167

Finlandia FI

2 871

Portugalia PT

2 534

Szwecja SE

2 442

Austria AT

1 624

Grecja GR

1 388

Czechy CZ

1 107

Irlandia IE

797

Turcja TR

674

Słowacja SK

492 480

Norwegia NO Litwa LT

383

Węgry HU

369 320

Słowenia SI Bułgaria BG

226

Łotwa LV

141

Estonia EE

125

Rumunia RO

Cypr CY

Islandia IS

Malta MT

Luksemburg LU

Lichtenstein LI

0 0

2 000

4 000

6 000

8 000

10 000

12 000

14 000

16 000

18 000

W zestawieniu krajów, do których wyjeżdżali polscy studenci w okresie 1998/99–2007/08 pierwsze miejsce zajmują Niemcy, które przyjmują największą grupę studentów, a dalej plasują się: Francja, Hiszpania, Włochy, Wielka Brytania, Dania i Belgia. Nowe państwa członkowskie UE znajdują się na dalszych miejscach głównie z uwagi na fakt, iż wymiana studentów między tymi krajami – do których należy Polska – rozpoczęła się dopiero po ich wejściu do Unii Europejskiej.

W roku akademickim 2007/08 polskie uczelnie wykorzystały łącznie na wyjazdy studentów na studia i na praktyki kwotę 27,4 mln euro z programu Erasmus. Z wyjazdów Erasmusa skorzystało 12 854 studentów ze 182 szkół wyższych. Tabela 12. Uczelnie, które wysłały najwięcej studentów na studia i na praktyki Erasmusa (łączna liczba wyjazdów). Polish universities with the highest number of outgoing Erasmus students (for studies and placements). Łączna liczba wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę

Uczelnia

Number of outgoing students (studies and placements)

Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

1 097

Uniwersytet Jagielloński

PL KRAKOW01

865

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

856

Uniwersytet Wrocławski

PL WROCLAW01

603

Uniwersytet Łódzki

PL LODZ01

390

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

PL TORUN01

341

Politechnika Warszawska

PL WARSZAW02

329

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

327

Uniwersytet Śląski w Katowicach

PL KATOWIC01

317

Szkoła Główna Handlowa

PL WARSZAW03

313

Uniwersytet Gdański

PL GDANSK01

293

Politechnika Wrocławska

PL WROCLAW02

264

Politechnika Gdańska

PL GDANSK02

247

Akademia Ekonomiczna w Krakowie

PL KRAKOW04

244

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

PL WARSZAW05

242

Politechnika Śląska w Gliwicach

PL GLIWICE01

240

Politechnika Poznańska

PL POZNAN02

236

Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

PL POZNAN03

226

Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu

PL POZNAN10

211

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

PL KRAKOW02

174

Poniższe zestawienie przedstawia liczbę wyjazdów studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów.

Tabela 13. Wyjazdy studentów polskich uczelni na studia i na praktykę do poszczególnych krajów w roku 2007/08. Polish outgoing students in 2007/08 – student mobility for studies and for practical placements, by host country. Łączna liczba wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę

Liczba wyjazdów studentów na część studiów

Liczba wyjazdów studentów na praktykę

Number of received Polish students (studies)

Number of received Polish (placements)

310

324

2,5%

Belgia

532

561

4,4%

Bułgaria

0,7%

Kraj docelowy Host country

Austria

Procent łącznej liczby wyjazdów

Total number of received Proportion of the total Polish students (studies number of outgoing and placements), Polish students 2007/08

Cypr

0,2%

Czechy

406

423

3,3%

Dania

698

710

5,5%

Estonia

0,4%

Finlandia

461

482

3,7%

Francja

1 149

1 210

9,4%

Grecja

194

199

393

3,1%

Hiszpania

1 392

129

1 521

11,8%

Holandia

456

476

3,7%

Irlandia

IRL

128

161

1,3%

Islandia

0,2%

Liechtenstein

b.d.

0,0%

Litwa

130

137

1,1%

Luksemburg

0,0%

Łotwa

0,4%

Malta

0,1%

Niemcy

2 261

205

2 466

19,2%

Norwegia

149

153

1,2%

Portugalia

610

619

4,8%

Rumunia

0,3%

Słowacja

179

182

1,4%

Słowenia

104

115

0,9%

Szwecja

348

362

2,8%

Turcja

316

332

2,6%

Węgry

150

155

1,2%

Wielka Brytania

643

727

5,7%

Włochy

984

1 047

8,1%

11879

975

12854

Ogółem (Total)

Wykres 15. Łączna liczba wyjazdów polskich studentów na studia i na praktykę. Student mobility for studies and placements - outgoing students, Poland. 2007/08.

2 500

3 000

0 7

5 93

2 32 4

3 42

1 2

500

7 72

1 000

1 500

2 000

T LU Y IS LI DE ES FR IT K K PT BE FI NL Z R SE TR AT SK IE U O LT SI G EE LV O cy nia cja chy ia U ia D lia gia dia ia hy C ja G cja cja tria cja dia ry H ia N twa nia ia B nia twa ia R pr C dia lta M rg tein m r u d y i s e a n n n r c n n l g c o n e s n a a o a o ł e g L n e u a a g e a a ę w ga st C Isla M mb ten Ł mu Ni iszp Fra W Bryt D rtu B Finl ola Cze Gr Szw T Au łow Irl W rwe E e h Sło Buł S H Ru H ks Lic Po No ka Lu l e i W

Najwięcej polskich studentów Erasmusa wyjechało w 2007/08 roku do Niemiec, Francji, Hiszpanii, Włoch, Wielkiej Brytanii i Danii. Niemcy, które od początku uczestnictwa Polski w programie Erasmus zajmują niezmiennie pierwsze miejsce pod względem liczby przyjmowanych studentów, z roku na rok przyjmują jednak coraz mniejszy procent ogólnej liczby polskich studentów Erasmusa (np. 1998/99 – 35%, 2004/05 – 27%; 2007/08 – 19%). Tabela 14. Wyjazdy studentów polskich uczelni w roku 2007/08 – porównanie z rokiem 2006/07. Polish outgoing students in 2006/07 and 2007/08.

Kraj docelowy Host country

Liczba wyjazdów studentów w roku 2006/07 (studia)

Łączna liczba wyjazdów Wzrost lub spadek w stosunku studentów na część studiów do roku 2006/07 r. i na praktykę, 2007/08 Increase/decrease in compariOutgoing students in Outgoing students (studies son with 2006/07 2006/07 (only studies) and placements), 2007/08

Austria

286

324

13,29%

Belgia

520

561

7,88%

Bułgaria

39,39%

Cypr

-21,05%

Czechy

353

423

19,83%

Dania

629

710

12,88%

Estonia

39,47%

Finlandia

459

482

5,01%

Francja

1 188

1 210

1,85%

Grecja

184

393

113,59%

Kraj docelowy Host country

Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IRL Islandia IS Liechtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem (Total)

Liczba wyjazdów studentów w roku 2006/07 (studia)

1 171 453 167 14 0 120 0 42 9 2 384 154 478 24 160 101 373 191 109 627 881 11219

1 521 476 161 22 137 2 54 11 2 466 153 619 34 182 115 362 332 155 727 1 047 12854

29,89% 5,08% -3,59% 57,14% n/d 14,17% n/d 28,57% 22,22% 3,44% -0,65% 29,50% 41,67% 13,75% 13,86% -2,95% 73,82% 42,20% 15,95% 18,84% 14,57%

Wzrosła liczba wyjazdów polskich studentów do większości krajów; najbardziej wzrosła liczba wyjazdów do Grecji (113,6%), Turcji (74%), do Islandii (57%) i na Węgry (42%). Znacznie więcej studentów niż w zeszłym roku wyjechało także do Rumunii, Estonii, Bułgarii, Hiszpanii i Portugalii. Natomiast zmniejszyła się liczba studentów wyjeżdżających do Norwegii (-0,65%), Szwecji (-2,95%), Irlandii (-3,59%) i na Cypr (-21%). Wyjazdy na studia

SMS – Student mobility for studies, Poland W roku 2007/08 do zagranicznych szkół wyższych wyjechało na część studiów 11 879 studentów z 182 polskich uczelni. Łącznie uczelnie te otrzymały z programu Erasmus fundusze w wysokości 25 705 982 euro, z czego wykorzystały 25 682 786 euro, tj. 99,91%. Studenci studiów I stopnia lub niższych lat studiów (undergraduate students) stanowili 35% wyjeżdżających (4 163 osoby), studenci studiów II stopnia lub wyższych lat jednolitych studiów magisterskich (graduate students) stanowili 64% (7 605 osób), a doktoranci – 0,9% (111 osób).

68% wyjeżdżających na stypendia Erasmusa stanowiły kobiety. Średnia długość pobytu polskiego studenta za granicą wynosiła 6,25 miesiąca. Tabela 15. Studenci studiów I, II i III stopnia wyjeżdżający na część studiów w roku 2007/08, w podziale na kobiety i mężczyzn. Erasmus student mobility for studies in Poland (2007/08) – number of students, by cycle of study and sex.

Kobiety Women

Kobiety – procent

Mężczyźni

% of women

Men

Mężczyźni – procent % of men

Procent łącznej Łączna liczba liczby wyjazdów wyjazdów % of the total Total number of outgoing students

Studia I stopnia lub niższe lata studiów jednolitych First cycle students or students of the first 3 years of one-tier degrees

2 912

69,9%

1 251

30,1%

4 163

35%

Studia II stopnia Second cycle students or students of the last years of one-tier degrees

5 130

67,5%

2 475

32,5%

7 605

64%

56,8%

43,2%

111

8 105

68,2%

3 774

31,8%

11 879

100%

Doktoranci Doctoral students Ogółem (Total):

Podobnie jak w poprzednich latach, duża część uczelni wysyłała dość niewielką liczbę studentów na stypendia Erasmusa. Na statystyczny rozkład wyjazdów miała oczywisty wpływ duża liczba mniejszych uczelni w Polsce. Podział uczelni według liczby studentów, którzy wyjechali na stypendium Erasmusa wygląda następująco:  109 uczelni (60%) wysłało na stypendium Erasmusa od 1 do 25 studentów (niska skala

wyjazdów wg klasyfikacji stosowanej w programie Erasmus), w tym aż 67 uczelni wysłało od 1 do 10 studentów,

 46 uczelni (25%) wysłało od 26 do 100 studentów (średnia skala wyjazdów),  23 uczelnie (13%) wysłały od 101 do 400 studentów (wysoka skala wyjazdów),  4 uczelnie (2% – duże uczelnie) wysłały ponad 400 studentów (bardzo wysoka skala

wyjazdów).

Tabela 16. Uczelnie, które zorganizowały najwięcej wyjazdów studentów do zagranicznych szkół wyższych na część studiów. Polish universities with the highest number of outgoing Erasmus students (studies). Liczba wyjazdów studentów na studia Number of outgoing students

Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

1 020

Uniwersytet Jagielloński

PL KRAKOW01

851

Liczba wyjazdów studentów na studia Number of outgoing students

Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

798

Uniwersytet Wrocławski

PL WROCLAW01

603

Uniwersytet Łódzki

PL LODZ01

373

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

PL TORUN01

329

Politechnika Warszawska

PL WARSZAW02

323

Szkoła Główna Handlowa

PL WARSZAW03

299

Uniwersytet Śląski w Katowicach

PL KATOWIC01

297

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

297

Można zauważyć, że 3 272 wyjazdy studentów z 4 dużych uczelni (2,2% uczelni wysyłających studentów), z których każda wysłała na stypendia powyżej 400 osób, stanowiły aż 28% łącznej liczby wyjazdów polskich studentów w ramach Erasmusa. Tabela 17. Wyjazdy polskich studentów do poszczególnych krajów na studia w roku 2007/08 – porównanie z rokiem 2006/07. Student mobility for studies – Polish outgoing students in 2007/08, by host country; comparison with 2006/07.

Kraj docelowy Host country

Liczba wyjazdów studentów w roku 2006/07 (studia) Outgoing students in 2006/07 (only studies)

Liczba wyjazdów studentów na część studiów, 2007/08 Outgoing students in 2007/08 (studies)

Wzrost lub spadek liczby wyjazdów w stosunku do 2006/07 r. Increase/decrease in comparison with 2006/07 (studies)

Austria

286

310

8,39%

Belgia

520

532

2,31%

Bułgaria

28,79%

Cypr

-23,68%

Czechy

353

406

15,01%

Dania

629

698

10,97%

Estonia

34,21%

Finlandia

459

461

0,44%

Francja

1 188

1 149

-3,28%

Grecja

184

194

5,43%

Hiszpania

1 171

1 392

18,87%

Holandia

453

456

0,66%

Irlandia

IRL

167

128

-23,35%

Islandia

42,86%

Liechtenstein

n/d

Litwa

120

130

8,33%

Luksemburg

n/d

Łotwa

21,43%

Malta

11,11%

Kraj docelowy Host country

Liczba wyjazdów studentów w roku 2006/07 (studia) Outgoing students in 2006/07 (only studies)

Liczba wyjazdów studentów na część studiów, 2007/08 Outgoing students in 2007/08 (studies)

Wzrost lub spadek liczby wyjazdów w stosunku do 2006/07 r. Increase/decrease in comparison with 2006/07 (studies)

-5,16%

Niemcy

2 384

2 261

Norwegia

154

149

-3,25%

Portugalia

478

610

27,62%

Rumunia

37,50%

Słowacja

160

179

11,88%

Słowenia

101

104

2,97%

Szwecja

373

348

-6,70%

Turcja

191

316

65,45%

Węgry

109

150

37,61%

Wielka Brytania

627

643

2,55%

Włochy

881

984

11,69%

11219

11879

5,88%

Ogółem (Total)

Największy wzrost liczby wyjazdów odnotowano w przypadku wyjazdów do Turcji, na Węgry i do Rumunii, a największy spadek dotyczył wyjazdów do Irlandii i na Cypr. Mniej wyjazdów niż w roku poprzednim zrealizowano także do Francji, Niemiec, Norwegii i Szwecji.

26 2

2 500

Wykres 16. Wyjazdy studentów polskich uczelni na studia do poszczególnych krajów. Student mobility for studies – outgoing students, Poland. 2007/08.

19 4 17 9 15 0 14 9 13 0 12 8 10 4 85

31 0

8 31 6

45 6 40 6

1 46

61 0

69 8

500

64 3

1 000

98 4

14 9

1 500

2 000

T Y IS K PT BE FI NL Z SE TR AT R SK U O LT IE SI G EE LV O LI LU DE ES FR IT K cy nia cja chy ia D ia U lia gia dia ia hy C cja cja tria ja G cja ry H ia N twa dia nia ia B nia twa ia R pr C dia lta M tein rg m e pa ran ło an tan uga Bel lan and zec we Tur us rec wa ęg eg Li rlan we gar sto Ło un Cy lan a ens bu i M ht l z m W D ry rt A G ło N isz F I Sło uł Is W rw E um Fin Ho C S B Po se c S B o i R H k L a N k Lu iel W

Jeśli chodzi o zagraniczne szkoły wyższe, które w roku 2007/08 przyjęły najwięcej polskich studentów – stypendystów Erasmusa, to pierwsze miejsca zajęły następujące uczelnie: Vitus Bering

Denmark – University College w Horsens w Danii, Universidad Politécnica de Valencia w Hiszpanii, Coventry University w Wielkiej Brytanii, i Universiteit Gent w Belgii; do każdej z tych uczelni przyjechało ponad 100 naszych studentów. Poniżej przedstawiamy szczegółowy wykaz zagranicznych uczelni, które przyjęły co najmniej 60 studentów z Polski. Tabela 18. Zagraniczne uczelnie, do których wyjechało najwięcej polskich studentów Erasmusa w roku 2007/08. Universities which hosted the highest number of Polish Erasmus students in 2007/08.

Nazwa uczelni

Kod Erasmusa

Kraj

University

Erasmus code

Country

Liczba przyjętych studentów z Polski Number of received Polish students

Vitus Bering Denmark - University College

DK HORSENS03

Dania

169

Universidad Politécnica de Valencia

E VALENCI02

Hiszpania

124

Coventry University

UK COVENTR02

Wielka Brytania

119

Universiteit Gent

B GENT01

Belgia

107

Katholieke Universiteit Leuven

B LEUVEN01

Belgia

Odense University College of Engineering

DK ODENSE01

Dania

Univerzita Karlova v Praze

CZ PRAHA07

Czechy

Universidad de Granada

E GRANADA01

Hiszpania

Universität Mainz

D MAINZ01

Niemcy

Universidad de Valencia

E VALENCI01

Hiszpania

Universidade da Beira Interior

P COVILHA01

Portugalia

Kobenhavns Universitet

DK KOBENHA01

Dania

Università degli Studi di Bari

I BARI01

Włochy

Technische Universität Dresden

D DRESDEN02

Niemcy

Freie Universität Berlin

D BERLIN01

Niemcy

Univerza v Ljubljani

SI LJUBLJA01

Słowenia

Universidad de Vigo

E VIGO01

Hiszpania

Radboud Universiteit Nijmegen

NL NIJMEGE01

Holandia

Masarykova Univerzita

CZ BRNO05

Czechy

Danmarks Tekniske Universitet

DK LYNGBY01

Dania

Universidade do Porto

P PORTO02

Portugalia

Aarhus Universitet

DK ARHUS01

Dania

Rozkład wyjazdów studentów z poszczególnych województw jest przede wszystkim skorelowany z liczbą ośrodków akademickich i wielkością uczelni w danym województwie. Powyżej dwóch tysięcy studentów wyjechało tylko z województwa mazowieckiego, a powyżej tysiąca – z województwa małopolskiego, wielkopolskiego i dolnośląskiego.

Tabela 19. Wyjazdy studentów na studia w roku 2007/08 w podziale na województwa. Student mobility for studies in 2007/08, by province. Liczba uczelni Łączna liczba Liczba studentów, realizujących wyjazdy wyjazdów studentów którzy wyjechali ze studentów na studia stypendium No of higher Total number of Number of students education institutions outgoing students with grants

Województwo Province

Liczba studentów, którzy wyjechali bez stypendium Number of “zerogrant” students

mazowieckie

2 637

2 620

małopolskie

1 775

1 772

wielkopolskie

1 591

1 590

dolnośląskie

1 298

śląskie

965

łódzkie

826

pomorskie

692

kujawsko-pomorskie

422

lubelskie

394

zachodniopomorskie

298

podlaskie

262

261

opolskie

221

podkarpackie

197

warmińsko-mazurskie

148

lubuskie

świętokrzyskie

Jak pokazują statystyki dotyczące wyjazdów studentów na studia, ogromną większość studentów wysyłały uczelnie publiczne (91% studentów), a tylko niecałe 9% studentów – uczelnie niepubliczne. Wynika to w dużej mierze stąd iż uczelnie niepubliczne są przeważnie niewielkimi jednostkami, ale w niektórych przypadkach może być także związane z faktem, iż są to często bardzo „młode” uczelnie, które dopiero zaczynają rozwijać współpracę międzynarodową. Tabela 20. Wyjazdy studentów na studia z uczelni publicznych i niepublicznych. Student mobility for studies – number of outgoing students from public and non-public universities. Liczba wyjazdów Procent ogółu wyjazdów na studia Number of outgoing students % of the total number of outgoing students

Uczelnie publiczne (Public HEIs)

10 864

91,46%

Uczelnie niepubliczne (Non-public HEIs)

1 015

8,54%

11 879

100%

Łącznie (Total)

Średnie stypendium Średnie miesięczne stypendium wypłacane w Polsce studentom Erasmusa wyjeżdżającym na część studiów wynosiło 338 euro; w stosunku do poprzedniego roku wzrosło ono o 15 euro (323 euro w roku 2006/07). Średnie stypendium w Polsce było wyższe od średniego miesięcznego stypendium obliczonego na podstawie danych ze wszystkich krajów uczestniczących, które wynosiło 242 euro. 23 polskich studentów zdecydowało się skorzystać z wyjazdu Erasmusa bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium). Poniższy wykres przedstawia zmiany w wysokości średniego miesięcznego stypendium Erasmusa w Polsce na przestrzeni lat.

300

350

400

Wykres 17. Średnie miesięczne stypendium polskich studentów Erasmusa w kolejnych latach – wyjazdy na studia. Average monthly Erasmus student grant in Poland, by year – mobility for studies.

250

200

150 100 50 0 1998/99

1999/00

2000/01

2001/02

2002/03

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

Średnie miesięczne stypendium było najwyższe w województwie podlaskim (401 euro), najniższe – w województwie lubelskim (287 euro). Zróżnicowanie wysokości miesięcznego stypendium wynika jedynie z decyzji podejmowanych przez uczelnie. Jednostka miesięcznego stypendium na etapie przyznawania środków uczelniom jest jednakowa. W województwie podlaskim uczelnie decydowały się na podnoszenie stawki stypendium kosztem zmniejszenia liczby wyjazdów, natomiast np. w województwie lubelskim nie redukowano liczby wyjeżdżających, stąd niższa stawka stypendium.

Tabela 21. Wysokość średniego stypendium studentów wyjeżdżających na część studiów w ramach Erasmusa, w podziale na województwa. Average grant for student mobility for studies, by province. Województwo Province

Średnie stypendium (nie uwzględniono wyjazdów bez stypendium) Average grant

podlaskie

401

podkarpackie

385

małopolskie

381

kujawsko-pomorskie

372

łódzkie

370

śląskie

364

mazowieckie

360

lubuskie

357

warmińsko-mazurskie

353

dolnośląskie

346

opolskie

344

zachodniopomorskie

339

świętokrzyskie

335

pomorskie

334

wielkopolskie

323

lubelskie

287

Dofinansowanie wyjazdów studentów z innych źródeł Stypendium Erasmusa z założenia pozwala na pokrycie tylko części kosztów związanych z pobytem w innym kraju; stypendium ma pomóc w sfinansowaniu podróży i w wyrównaniu różnic w kosztach utrzymania. Wyjazd w ramach Erasmusa wymaga więc także zaangażowania finansowego ze strony studenta i jego rodziny. Stypendyści Erasmusa mogą otrzymać dodatkowe dofinansowanie od swojej macierzystej uczelni – jeżeli uczelnia podjęła decyzję o udzielaniu takiego dofinansowania – albo od zewnętrznych sponsorów, np. instytucji czy przedsiębiorstw współpracujących z uczelnią, władz lokalnych itp. W roku 2007/08 60% polskich uczelni prowadzących wymianę studentów (109 ze 182 uczelni) udzieliło wyjeżdżającym wsparcia finansowego w różnej wysokości. Dofinansowanie wyjazdów studentów ze środków własnych uczelni oraz z innych źródeł zostało oszacowane na blisko 1,6 mln €, co stanowiło ok. 6% kwoty wykorzystanej w roku 2007/08 na stypendia dla studentów z budżetu programu Erasmus. Łączna kwota dofinansowania była o 186 tys. € wyższa niż w roku 2006/07 (kiedy dofinansowanie wynosiło ok. 1,4 mln €). Dofinansowanie ze środków innych niż fundusze Erasmusa stanowiło od 0,01% do 200% środków przyznanych uczelni z programu.

Szczegółowe dane na temat dofinansowania wyjazdów studentów przez poszczególne uczelnie przedstawione są w tabelach z danymi dotyczącymi wyjazdów studentów w roku 2007/08, zamieszczonymi na stronie internetowej programu Erasmus (www.erasmus.org.pl) w sekcjach: „Publikacje” i „Erasmus w Polsce – dane”. Wnioski ze sprawozdań Stypendyści Erasmusa wypełniają po powrocie z zagranicy obowiązkową ankietę stanowiącą niezbędny element sprawozdania się z wyjazdu. Warto wymienić procentowe podsumowanie odpowiedzi na kilka spośród pytań zadanych w ankiecie. Jeśli chodzi o czynniki, które miały największy wpływ na decyzję o wyjeździe na zagraniczną uczelnię, większość studentów (65% odpowiedzi) wskazała czynnik kulturowy – chęć poznania życia w innym kraju, poznania innej kultury, a nieco mniejsza grupa – czynnik akademicki (55% odpowiedzi) oraz chęć znalezienia się w nowym środowisku, otoczeniu (50%). Informacje o programach studiów zagranicznych uczelni coraz więcej studentów znajduje w internecie (60% odpowiedzi). Większość studentów wysoko oceniła korzyści akademickie, naukowe z wyjazdu do zagranicznej uczelni na część studiów; najwyższą ocenę („5”) wybrało 39% studentów, a ocenę „dobry” („4”) – 34% studentów. Znacznie wyżej studenci ocenili korzyści osobiste z wyjazdu na stypendium: najwyższą ocenę wybrało aż 64% studentów, a ocenę dobrą – 21%; niską ocenę korzyści osobistych zaznaczyło tylko 5% studentów, a najniższej oceny nie wybrał nikt. Równie wysoka była ogólna ocena wyjazdu Erasmusa: 56% studentów oceniło go na „5”, a 30% – na „4”, nikt nie wybrał najniższych dwóch ocen. Ponadto łącznie ok. 80% studentów jest zdania, że wyjazd na zagraniczną uczelnię okaże się pomocny w ich przyszłej karierze zawodowej. Studenci podkreślają przede wszystkim korzyści językowe, poznawcze, poszerzenie horyzontów, nabycie większej samodzielności, odwagi, otwartości na świat, przełamywanie stereotypów, zyskanie nowych przyjaciół z Europy i z całego świata; często wskazują też na korzyści akademickie – poznanie nowego systemu kształcenia, innego sposobu prowadzenia zajęć i pracy studentów. Poniżej przytaczamy kilka wypowiedzi zaczerpniętych z ankiet: – Uważam, że korzyści jest znacznie więcej niż problemów, dlatego warto jechać; poznanie innej kultury, obyczajów, możliwość nauczenia się nowego języka, innego spojrzenia na te same problemy. – Nawiązanie znajomości, nabycie odwagi, doświadczenia i umiejętności radzenia sobie za granicą oraz niezapomniane wycieczki. – Na pewno warto podjąć takie ryzyko. Wspaniała atmosfera, mili ludzie. Możliwość poznania kultur i osób spoza kraju, które zawsze w przyszłości można odwiedzić. – Same korzyści – naukowe, kulturalne; nowe doświadczenia zawsze otwierają umysł, zmieniają spojrzenie i dodają pewności siebie i swoich możliwości. – Wyjazd na stypendium to niesamowita przygoda połączona z nauką i rozwojem osobistym. Jest to dla mnie zupełnie nowe przeżycie, nawiązałam mnóstwo kontaktów z ludźmi z całego świata, poznałam inną kulturę, język.

– Dzięki temu wyjazdowi miałam szansę poznać naprawdę ciekawych wykładowców i odmienny sposób nauczania, inne pomysły na prowadzenie zajęć. – Miałem okazję uczyć się na świetnej uczelni, poznać ciekawych i mądrych ludzi, wszystko to zmieniło moje spojrzenie na świat. Dało mi więcej pewności siebie, a także motywację do realizacji kolejnych marzeń. – Sam wyjazd na studia za granicę jest jednym wielkim plusem. Moim zdaniem, większa ilość studentów powinna wyjeżdżać na tego rodzaju programy, co pozwala rozwijać swoje horyzonty, przełamywać bariery, poznawać nowe kultury i przede wszystkim siebie samego. – Prace zaliczeniowe i egzaminy w formie esejów nauczyły mnie samodzielności w formułowaniu własnych opinii; nauka oparta na pracy własnej, przygotowywaniu projektów, brak pracy odtwórczej. – Ogromny bagaż doświadczeń. Rok przełamywania barier, kompleksów, poznawania nowych ludzi, kultur, zachowań. Rok podejmowania wyzwań przez cały czas: od prostego kupienia chleba w sklepie po napisanie egzaminu w obcym języku. – Wszystkie zajęcia projektowe z profesorami i kilkorgiem asystentów, co poszerza pole widzenia. Szczere oddanie pracy ze studentami profesorów, którzy mają w dorobku naukowym imponujące dokonania. – Zupełnie inny sposób prowadzenia zajęć, egzaminowania, oceniania, pracy zespołowej. Nauczenie się dużej samodzielności i odpowiedzialności. W ankietach studenci mogą także wymienić trudności związane z wyjazdem na stypendium i pobytem za granicą. Najczęściej studenci zwracali uwagę na następujące problemy:  znalezienie zakwaterowania i jego jakość;  problemy językowe (zbyt słaba znajomość języka danego kraju);  problemy finansowe; wysokie koszty utrzymania;  zbyt późne przekazanie stypendium przez macierzystą uczelnię;  trudności w ustaleniu odpowiedniego programu zajęć; konieczność zmian programu ze

względu na brak niektórych zajęć;

 trudności we współpracy z administracją oraz wydziałem w uczelni przyjmującej;  zła organizacja w uczelni przyjmującej;  rozbudowana biurokracja;  uciążliwe formalności na uczelni przyjmującej;  różnice kulturowe;  brak zainteresowania studentami na wymianie ze strony uczelni/wydziału przyjmującego;  brak lub niewystarczająca pomoc ze strony opiekuna/ów na uczelni przyjmującej;  długie oczekiwanie na wyniki egzaminów, dokumenty niezbędne do zaliczenia itp.

Bardzo często sygnalizowane problemy językowe skłaniają do refleksji, że nasi studenci powinni lepiej przygotowywać się językowo do wyjazdu i pamiętać, że znajomość angielskiego nie jest wystarczająca w przypadku wyjazdu do krajów, w których mówi się innymi językami; macierzyste uczelnie studentów powinny również zwracać szczególną uwagę na ten aspekt przygotowania studentów. Wyjazdy na praktykę

SMP – Student mobility for placements, Poland Wyjazdy na praktykę są nową formą mobilności studentów w programie Erasmus, wprowadzoną w roku akademickim 2007/08 wraz z rozpoczęciem programu „Uczenie się przez całe życie”. Łącznie w roku tym na praktykę w programie Erasmus wyjechało 975 studentów z 97 polskich uczelni, w tym 37 studentów, którzy w tym samym roku wyjechali również na kilkumiesięczny okres studiów (przy czym praktyka nie była włączona do pobytu na studiach, tj. nie odbywała się pod nadzorem zagranicznej uczelni). Na praktykę Erasmusa wyjechało 522 studentów studiów I stopnia lub niższych lat studiów (undergraduate students), co stanowiło 53,5% ogółu wyjeżdżających na praktykę, 433 studentów studiów II stopnia lub wyższych lat studiów jednolitych (graduate students), tj. 44% wyjeżdżających na praktykę, oraz 20 doktorantów (2% wyjeżdżających na praktykę). Podobnie jak w przypadku wyjazdów na studia, kobiety stanowiły większą grupę, tj. prawie 65% ogółu wyjeżdżających na praktyki. Tabela 22. Studenci studiów I, II i III stopnia wyjeżdżający na praktykę Erasmusa w roku 2007/08, w podziale na kobiety i mężczyzn. Erasmus student mobility for placements in Poland (2007/08) – number of students, by cycle of study and sex.

Kobiety Women

Kobiety – procent % of women

Mężczyźni Men

Mężczyźni – procent % of men

Procent łącznej Łączna liczba liczby wyjazdów wyjazdów % of the total Total number of outgoing students

Studia I stopnia lub niższe lata studiów jednolitych First cycle students or students of the first 3 years of one-tier degrees

319

61,1%

203

38,9%

522

54%

Studia II stopnia Second cycle students or students of the last years of one-tier degrees

301

69,5%

132

30,5%

433

44%

Doktoranci Doctoral students

60,0%

40,0%

632

64,8%

343

35,2%

975

100%

Ogółem (Total):

Wykres 18. Wyjazdy polskich studentów na praktykę. Student mobility for placements – outgoing students, Poland. 2007/08.

9 9

100

150

200

250

DE R ES K IT FR IE BE FI NL Z TR AT SE K SI PT G LT U O LV SK EE IS LU Y T O LI cy ja G ia ia U chy ja dia ia dia ia y C ja ria ja ia D nia lia ia B wa ry H a N wa ja ia dia rg pr C ta M a R tein em rec pan tan ło ranc rlan Belg lan and zech Turc ust wec an we uga gar Lit ęg egi Łot wac ston lan bu Cy al uni ens i M m ht l D Sło rt uł W F A Sz N G isz Bry I Is sem W rw E Fin Ho C Sło Ru Lic H a k Po B No k Lu iel W

Studenci naszych uczelni wyjeżdżali na praktyki do wszystkich krajów uczestniczących w programie, z wyjątkiem Lichtensteinu. Najwięcej osób wyjechało na praktykę do Niemiec (205), Grecji (199), Hiszpanii (129), Wielkiej Brytanii (84), Włoch (63) i Francji (61). Duża liczba wyjazdów do Grecji wiąże się przede wszystkim z praktykami organizowanymi w wielu greckich hotelach. Poniższa tabela przedstawia 10 uczelni, które wysłały największą liczbę studentów na praktykę w ramach Erasmusa w roku 2007/08. Tabela 23. Uczelnie, które zorganizowały najwięcej wyjazdów studentów na praktykę. Polish universities with the highest number of outgoing Erasmus students (placements). Liczba wyjazdów studentów na praktykę

Uczelnia

Number of outgoing students

Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu PL POZNAN10

188

Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

Wyższa Szkoła Ekonomii, Turystyki i Nauk Społecznych PL KIELCE08 w Kielcach

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

Uniwersytet Śląski w Katowicach

PL KATOWIC01

Akademia Medyczna we Wrocławiu

PL WROCLAW05

Uniwersytet Gdański

PL GDANSK01

Politechnika Gdańska

PL GDANSK02

Politechnika Śląska

PL GLIWICE01

Podobnie jak w przypadku wyjazdów na studia, kilka uczelni z czołówki listy wysłało na praktyki Erasmusa bardzo wysoki procent ogółu studentów. Cztery uczelnie (tj. 4% ogółu uczelni realizujących wyjazdy na praktyki) wysłały łącznie na praktykę Erasmusa 380 studentów, co stanowiło aż 39% ogółu studentów, którzy wyjechali na praktyki. Tabela 24. Wyjazdy studentów na praktykę w podziale na województwa. Student mobility for placements, by province Liczba uczelni realizujących wyjazdy na praktyki Number of higher education institutions

Łączna liczba wyjazdów Total number of outgoing students

Liczba studentów, którzy wyjechali ze stypendium Number of students with grants

Liczba studentów, którzy wyjechali bez stypendium Number of “zerogrant” students

wielkopolskie

275

mazowieckie

144

małopolskie

śląskie

świętokrzyskie

dolnośląskie

pomorskie

łódzkie

lubelskie

warmińsko-mazurskie

opolskie

podkarpackie

podlaskie

kujawsko-pomorskie

lubuskie

zachodniopomorskie

Województwo Province

Dane dotyczące wyjazdów na praktykę Erasmusa z uczelni publicznych i niepublicznych rozkładają się inaczej niż w przypadku wyjazdów na studia. Spośród studentów wyjeżdżających na praktykę, prawie 41% pochodziło z uczelni niepublicznych (studenci tych uczelni stanowili natomiast tylko ok. 9% wyjeżdżających na studia). Statystyki te mogą wynikać z bardziej zawodowo zorientowanych programów studiów uczelni niepublicznych. Tabela 25. Wyjazdy studentów na praktykę z uczelni publicznych i niepublicznych. Student mobility for placements – number of outgoing students from public and non-public universities.

Uczelnie publiczne (Public HEIs)

Liczba wyjazdów

Procent ogółu wyjazdów na praktykę

Number of outgoing students

% of the total number of outgoing students

578

59,28%

Uczelnie niepubliczne (non-public HEIs) Łącznie (Total)

397

40,72%

975

100%

Średnie stypendium Średnie miesięczne stypendium wypłacane w Polsce studentom Erasmusa wyjeżdżającym na praktykę wynosiło 515 € i było wyższe o 106 € od średniej europejskiej (409 €). Tylko 2 studentów wyjechało na praktykę podpisując umowę na wyjazd bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium). Wysokość średniego stypendium wahała się od 309 euro do 672 euro na miesiąc. Średnio najniższe stypendium wypłacały uczelnie w województwie warmińsko-mazurskim, a najwyższe – w województwie zachodniopomorskim. Zróżnicowanie wysokości miesięcznego stypendium wynika z przyczyn opisanych w rozdziale poświęconym wyjazdom na studia (s. 42). Wysokość średniego stypendium wypłaconego w poszczególnych województwach pokazuje poniższa tabela. Tabela 26. Wysokość średniego stypendium wypłaconego w poszczególnych województwach. Average grant for student mobility for placements, by province. Województwo Province

Średnie stypendium (nie uwzględniono wyjazdów bez stypendium) Average grant

zachodniopomorskie

672

lubuskie

646

pomorskie

644

podlaskie

623

małopolskie

616

wielkopolskie

598

mazowieckie

591

śląskie

591

kujawsko-pomorskie

572

łódzkie

568

dolnośląskie

537

podkarpackie

495

lubelskie

473

świętokrzyskie

428

opolskie

427

warmińsko-mazurskie

309

Dofinansowanie wyjazdów studentów z innych źródeł W roku 2007/08 36% uczelni wysyłających swoich studentów na praktyki (tj. 35 uczelni) udzieliło wyjeżdżającym wsparcia finansowego w różnej wysokości; Dofinansowanie wyjazdów studentów ze środków uczelnianych oraz z innych źródeł zostało oszacowane na 89 579 euro, co stanowiło ok. 5% kwoty wykorzystanej w roku 2007/08 z budżetu programu Erasmus na stypendia dla studentów wyjeżdżających na praktyki. Wysokość dofinansowania ze źródeł innych niż fundusze programu Erasmus wahała się od 0,02% do 125% kwoty przyznanej uczelni z budżetu programu. Wnioski ze sprawozdań Jak pokazują ankiety uczelni, stanowiące część sprawozdania rocznego, jak i ankiety stypendystów, pobyt na praktyce w zagranicznym przedsiębiorstwie był najczęściej oceniany pozytywnie. Ok. 86% studentów wysoko oceniło korzyści zawodowe wynikające z odbycia praktyki (korzyści ocenione na „5” i „4” w 5-stopniowej skali). Jeszcze większa grupa studentów (90%) wysoko oceniła korzyści osobiste z wyjazdu na praktykę (korzyści ocenione na „5” – 59% studentów i na „4” – 31%). 83% studentów uznało, że wyjazd na praktykę bardzo pomoże im w ich przyszłej pracy/ karierze zawodowej. Ogólna ocena praktyk Erasmusa była również bardzo wysoka – 55% studentów wskazało ocenę „5”, a 37% – ocenę „4”. Wśród najważniejszych korzyści z wyjazdu na praktykę stypendyści wymieniali zdobycie doświadczenia zawodowego i poprawę umiejętności językowych. Poniżej przedstawiamy kilka wypowiedzi z ankiet: – Moim zdaniem wyjazd Erasmusa to prawdziwa szkoła życia. Uczestnik ma szansę nie tylko na zdobycie cennego doświadczenia zawodowego, lecz także cech przydatnych w przyszłej karierze, takich jak zaradność, samodzielność, umiejętność radzenia sobie z problemami i nietypowymi sytuacjami, otwartość na innych ludzi i ich poglądy. Wyjazd za granicę i możliwość poznania odmiennej kultury były bezcenne. – Poznanie specjalistycznego słownictwa, zapoznanie się ze specjalistycznym rynkiem, na którym działa firma, propozycja pracy stałej lub sezonowej. – Poznanie zagranicznego rynku pracy. – Możliwość skonfrontowania własnych umiejętności i doświadczeń z umiejętnościami i wiedzą studentów lub pracowników z placówek zagranicznych. – Doskonała okazja do poszerzenia swojej wiedzy i nabrania doświadczenia w dziedzinach, w których jest to trudne w Polsce. Okazja do poznania nowych ludzi i nawiązania ciekawych kontaktów zawodowych. – Nowe doświadczenie, życie w międzynarodowym środowisku, poznanie mentalności ludzi pochodzących z różnych krajów, ich kultury, większa tolerancja i otwartość na świat.

Warto jednak także wymienić najczęściej napotykane przez studentów problemy. Większość z nich wynikała niestety z niezadowalającej organizacji praktyk w części instytucji przyjmujących i z niewłaściwego podejścia do praktykantów. Uciążliwe okazały się też problemy związane z przepisami ogólnymi dotyczącymi statusu praktykanta w większości krajów; podobnie jak w Polsce, w wielu państwach zagraniczny student nie ma prawa do zniżek (lub niektórych zniżek), jeżeli nie posiada legitymacji studenckiej wydanej przez lokalną uczelnię; sytuacja taka dotyczy oczywiście studentów przyjeżdżających nie na uczelnię, lecz do przedsiębiorstwa na praktykę. Trzeba też zaznaczyć, że przyczyny niektórych wskazywanych problemów, np. językowych, leżały po stronie studentów i wynikały z ich niewystarczającego przygotowania się do wyjazdu lub niedoinformowania. Studenci wyjeżdżający na praktyki wymienili przede wszystkim następujące problemy i trudności:  problemy językowe, określane często jako „bariera językowa”; czasem pojawiały się nawet stwierdzenia „brak pracy w języku angielskim”, co oznacza, iż studenci nie zawsze odpowiednio przygotowali się do praktyki lub nie uzyskali wystarczających informacji o praktyce i instytucji przyjmującej;  trudności w ustaleniu konkretnego programu praktyk,  niewłaściwa organizacja pracy, nieodpowiedni dobór obowiązków, przydzielanych zajęć,  nieprzestrzeganie przez instytucje przyjmującą godzin pracy, zbyt duża ilość godzin pracy

dziennie, zmuszanie do pracy w nienormowanych godzinach;

 problemy organizacyjne: organizacja czasu pracy (w tym brak pracy) i brak odpowiedniego

sprzętu;

 traktowanie praktykantów jako taniej siły roboczej, wykorzystywanie ich do żmudnych lub

monotonnych prac, niechętnie wykonywanych przez lokalnych pracowników;

 brak szacunku do praktykantów;  nieprzestrzeganie porozumienia o programie praktyki (Training agreement);  brak integracji praktykantów z miejscowymi pracownikami.

Trudności te powodowały, iż część studentów skarżyła się na niemożność rozwijania umiejętności praktycznych w swojej dziedzinie. Wśród innych istotnych problemów sygnalizowanych przez studentów można wymienić:  trudności ze znalezieniem mieszkania lub złe warunki mieszkaniowe,  trudności adaptacyjne wynikające z różnic kulturowych,  kłopotliwe formalności związane z ubezpieczeniem, legalizacją pobytu i uzyskaniem nie-

zbędnych dokumentów,

 brak ulg studenckich (ulgi mają tylko osoby studiujące w miejscowych uczelniach),  problemy finansowe.

Doświadczenia z pierwszego roku organizacji praktyk w programie Erasmus z pewnością skłonią zarówno uczelnie, jak i przedsiębiorstwa do lepszej współpracy w kolejnych latach. Należy zwrócić szczególną uwagę na lepszą organizację pracy praktykantów, jej dostosowanie do charakteru studiów czy specjalizacji studenta, a także na kwestie związane z zakwaterowaniem, które powinny być ustalane z wystarczającym wyprzedzeniem, aby student miał czas na ewentualne znalezienie mieszkania we własnym zakresie.

Przyjazdy studentów z innych krajów Według danych Komisji Europejskiej pochodzących ze sprawozdań składanych przez poszczególne kraje, w roku 2007/08 do Polski przyjechało w ramach Erasmusa 4 446 studentów z innych państw biorących udział w programie. Jest to łączna liczba studentów, którzy przyjechali do Polski na studia i na praktyki. Wykres 19. Przyjazdy studentów do Polski w latach 1998 – 2008. Incoming students in Poland 44 6

5 000

73 0

4 500

4 000

06 3

3 500

33 2

3 000

2 500

2 000

500

1 000

1 500

0 1998/99

1999/00

2000/01

2001/02

2002/03

2003/04

2004/05

2005/06

2006/07

2007/08

Tabela 27. Przyjazdy studentów z innych krajów do Polski w kolejnych latach. Incoming Erasmus students in Poland, by year.

Kraj Country

2000 /01

2001 /02

2002 /03

2003 /04

2004 /05

2005 /06

2006 /07

Łączna liczba przyjazdów w latach 1998-2008 2007 /08* Incoming students in Poland in the period 1998-2008

Austria

329

Belgia

104

111

617

Bułgaria

145

Cypr

Czechy

135

147

144

475

Dania

151

Estonia

Finlandia

503

Francja

201

314

378

459

514

571

2 763

Grecja

188

Hiszpania

123

176

246

345

471

675

2 236

Holandia

380

Irlandia

Kraj Country

2000 /01

2001 /02

2002 /03

2003 /04

2004 /05

2005 /06

2006 /07

Łączna liczba przyjazdów w latach 1998-2008 2007 /08* Incoming students in Poland in the period 1998-2008

Islandia

Lichtenstein

Litwa

111

118

355

Luksemburg

Łotwa

118

Malta

Niemcy

153

193

219

395

566

652

669

649

3 666

Norwegia

Portugalia

125

194

269

306

399

1 502

Rumunia

150

Słowacja

254

Słowenia

139

Szwecja

270

Turcja

224

434

770

1500

Węgry

182

Wielka Brytania

470

Włochy

123

174

212

232

269

279

1 501

614

750

996

1 459 2 332 3 063 3 730 4446

18 076

Ogółem (Total)

*W roku 2007/08 podano łączną liczbę przyjazdów na studia i na praktyki.

Wykres 20. Łączna liczba przyjazdów zagranicznych studentów do Polski na studia i na praktykę. Student mobility for studies and placements – incoming Erasmus students, Poland. 2007/08.

100

200

14 4

300

11 8

400

500

27 9

600

57 1

700

67 5

800

900

E I I I TR ES y D FR PT y IT CZ a LT SK HU AT BE a F UK BG RO NL a S a LV DK SE a IE GR NO EE MT CY LU a IS in L cja ania emc ncja alia łoch chy Litw acja gry stria lgia ndi nia aria nia ndia eni otw nia ecja ndi cja gia onia alta ypr urg ndi ste r b sla en ę Au Be nla yta łg u la łow Ł Da zw Irla re e st M C w Tu szp Ni Fra rtug W Cze W G orw E S em I icht Fi Br Bu Rum Ho S Sło Hi ks Po L N ka Lu iel W

Tabela 28. Przyjazdy zagranicznych studentów do Polski na studia i na praktykę w roku 2007/08. Incoming Erasmus students in Poland in 2007/08 – student mobility for studies and for placements.

Przyjazdy studentów Przyjazdy studentów na część studiów na praktykę

Kraj Home country

Incoming students (studies)

Incoming students (placements)

Łączna liczba przyjazdów studentów Erasmusa, 2007/08

Liczba przyjazdów z danego kraju jako procent łącznej liczby przyjazdów

Number of students from a particular country as Total number of a proportion of the total incoming Erasmus number of incoming students, 2007/08 students

Austria

1,7%

Belgia

1,6%

Bułgaria

1,3%

Cypr

0,0%

Czechy

140

144

3,2%

Dania

0,7%

Estonia

0,3%

Finlandia

1,6%

Francja

533

571

12,8%

Grecja

0,5%

Hiszpania

592

675

15,2%

Holandia

1,2%

Irlandia

IRL

0,5%

Islandia

Liechtenstein

Litwa

118

2,7%

Luksemburg

0,0%

Łotwa

0,9%

Malta

0,1%

Niemcy

602

649

14,6%

Norwegia

0,3%

Portugalia

395

399

9,0%

Rumunia

1,3%

Słowacja

1,9%

Słowenia

1,1%

Szwecja

0,6%

Turcja

731

770

17,3%

Węgry

1,8%

Wielka Brytania

1,6%

Włochy

267

279

6,3%

4 135

311

4 446

Ogółem (Total)

Istnieje pewna niespójność danych statystycznych odnoszących się do przyjazdów studentów i pracowników pochodzących z dwóch źródeł: ze sprawozdań końcowych uczelni (uczelnie deklarują ilu studentów/ pracowników przyjęły w danym roku akademickim) oraz z europejskiej bazy danych pokazującej, ilu studentów/ pracowników zostało wysłanych do Polski. Podobnie jak w ubiegłych latach, liczba przyjazdów z zagranicy podana przez nasze uczelnie jest nieco wyższa niż w statystykach Komisji Europejskiej. Rozbieżność wynika najprawdopodobniej stąd, iż część zagranicznych studentów i pracowników przyjeżdża do dwóch różnych szkół wyższych, stąd możliwość podwójnego wykazania niektórych osób i zawyżenia liczby podanej przez nasze uczelnie. W zestawieniach ogólnych prezentujących łączną liczbę przyjazdów dla kraju opieramy się na statystykach Komisji Europejskiej, natomiast w tabelach prezentujących liczbę przyjazdów do poszczególnych uczelni korzystamy z danych dostarczonych przez uczelnie, ponieważ publikowane statystyki Komisji Europejskiej nie zawierają szczegółowych danych w podziale na poszczególne instytucje. W roku 2007/08 liczba przyjazdów zagranicznych studentów Erasmusa do Polski wzrosła o ponad 19% w stosunku do roku 2006/07. Stopniowo zmniejsza się dysproporcja pomiędzy liczbą wyjeżdżających i przyjeżdżających studentów Erasmusa, ale procent studentów przyjeżdżających do naszego kraju, zarówno w stosunku do populacji studentów w Polsce, jak i do liczby naszych studentów wyjeżdżających w programie Erasmus pozostaje dosyć niski i daleko jeszcze do zrównoważonej wymiany studentów. Tabela 29. Wymiana studentów w Polsce w kolejnych latach; porównanie łącznej liczby wyjazdów i przyjazdów. Exchange of students in Poland; comparison of the number of outgoing and incoming students, by year. Liczba wyjazdów z Polski Outgoing Polish students

Liczba przyjazdów do Polski Incoming students

Różnica Difference

Stosunek liczby przyjeżdżających do liczby wyjeżdżających Proportion of incoming to the outgoing students

1998/1999

1 426

220

1 206

15,4%

1999/2000

2 813

466

2 347

16,6%

2000/2001

3 691

614

3 077

16,6%

2001/2002

4 322

750

3 572

17,3%

2002/2003

5 419

996

4 423

18,4%

2003/2004

6 278

1 459

4 819

23,2%

2004/2005

8 388

2 332

6 056

27,8%

2005/2006

9 974

3 063

6 911

30,7%

2006/2007

11 219

3 730

7 489

33,2%

2007/2008

12 854

4 446

8 408

34,6%

Ogółem (Total)

66 384

18 076

48 308

27,2%

Rok akademicki Academic year

Przyjazdy na studia

800

Wykres 21. Przyjazdy zagranicznych studentów do Polski na studia. Student mobility for studies – incoming students, Poland. 2007/08.

2 3

59 53

600

700

7 0

100

200

300

400

500

E I I I TR D ES FR PT IT CZ a LT HU SK BE AT UK a F BG RO NL a S a LV SE DK a IE GR NO EE MT CY LU a IS in L i i i i a a a r a a g a y ja cy ia ja ia hy y ja rc iem an anc gal łoc ech Litw ęgr acj elgi ustri ani and aria unia ndi wen otw ec ania and ecja gia toni alta Cyp bur and nste u Ł t l w D Irl r e T N szp Fr rtu W Cz M W łow B A Bry Finl ułg um ola Sło G orw Es Sz em Is ichte S B R H Hi ks Po L N ka Lu iel W

W roku 2007/08 146 polskich uczelni – o osiem więcej niż w roku poprzednim – przyjmowało zagranicznych studentów Erasmusa. Jeśli chodzi o liczbę przyjętych studentów, w czołówce znajdują się duże uczelnie publiczne, mające wieloletnie doświadczenie we współpracy międzynarodowej: Liczba przyjętych studentów Number of incoming students Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

392

Uniwersytet Jagielloński

PL KRAKOW01

383

Uniwersytet Wrocławski

PL WROCLAW01

198

Szkoła Główna Handlowa

PL WARSZAW03

182

Akademia Ekonomiczna w Krakowie

PL KRAKOW04

149

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

139

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

123

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

PL WARSZAW05

114

Politechnika Wrocławska

PL WROCLAW02

102

Uniwersytet Gdański

PL GDANSK01

100

Razem: Total:

1 882

Wymienione wyżej uczelnie, tj. 7% uczelni, które przyjęły zagranicznych studentów, przyjęły aż 43% wszystkich studentów, którzy przyjechali do Polski w ramach Erasmusa w roku 2007/08. Tabela 30. Liczba zagranicznych stypendystów Erasmusa przyjętych przez polskie uczelnie – zestawienie statystyczne. Incoming Erasmus students in Polish universities – statistics (Student mobility for studies in 2007/08). Liczba zagranicznych studentów Erasmusa przyjętych przez uczelnię Number of incoming Erasmus students

Liczba uczelni, które przyjęły daną liczbę studentów Number of universities which received a given number of students

Procent wszystkich uczelni przyjmujących studentów Erasmusa Percentage of universities receiving Erasmus students

1 – 10

52,1%

11 – 50

32,2%

51 – 100

9,6%

powyżej 100

6,2%

Przyjazdy na praktykę W roku 2007/08 na praktyki w polskich przedsiębiorstwach i instytucjach przyjechało łącznie 311 zagranicznych studentów z 21 krajów. Można przewidywać, że w następnych latach liczba przyjazdów będzie rosła ze względu na szersze rozpropagowanie tej nowej formy mobilności Erasmusa.

Wykres 22. Przyjazdy studentów z poszczególnych krajów na praktykę do Polski. Student mobility for placements – incoming students, Poland. 2007/08

80 70

E I I I ES y D TR FR a LT y IT AT DK a F a LV UK SK CZ NL PT RO SE BE CY GR HU BG EE a IE a IS in L LU MT NO a S i i i i a nia emc rcja ncja Litw łoch stria nia nd otw nia acja chy ndia ali nia ecja lgia ypr cja gry aria onia nd nd nste burg alta gia en a e g u a a e a a t a ę e i C r W łg s Irl Isl te m M e łow Ł yt ow z la tu mu zw B p N T Fra W Au D Finl E sz G C o or u S h e rw S Br Sł Bu H P R Hi Lic Luks No ka iel W

Wymiana pracowników uczelni w Europie ST – Staff mobility Do roku 2006/07 z wyjazdów Erasmusa mogli korzystać jedynie nauczyciele akademiccy. Celem wyjazdów było prowadzenie zajęć dydaktycznych w partnerskich uczelniach za granicą. Od roku 2007/08, kiedy Erasmus wszedł w skład programu „Uczenie się przez całe życie”, wszyscy pracownicy uczelni uzyskali możliwość ubiegania się o wyjazdy w celach szkoleniowych. W roku 2007/08 łącznie odbyło się 31 987 wyjazdów pracowników uczelni krajów uczestniczących w Erasmusie, w tym 27 155 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych i 4 832 wyjazdy pracowników na szkolenia. Tabela 31. Mobilność pracowników uczelni w roku 2007/08 – wyjazdy z poszczególnych krajów w celu prowadzenia zajęć i na szkolenia. Erasmus teaching assignments (STA) and staff training (STT) in Europe in 2007/08 – outgoing mobility, by country.

Kraj Country

Austria Belgia Bułgaria Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy

AT BE BG CY CZ DK EE FI FR GR ES NL IRL IS LI LT LU LV MT DE

Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć (STA) Outgoing mobility flows – teaching assignments

Liczba wyjazdów pracowników uczelni w celach szkoleniowych (STT) Outgoing mobility flows – training

Łączna liczba wyjazdów pracowników uczelni (ST) Outgoing mobility flows – teaching and training

763 960 523 62 1 781 363 284 1 120 2 458 448 2 653 633 193 51 8 821 0 395 47 2 681

107 68 78 22 161 49 169 420 217 87 351 64 18 27 0 167 3 440 2 297

870 1 028 601 84 1 942 412 453 1 540 2 675 535 3 004 697 211 78 8 988 3 835 49 2 978

Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem (Total)

345 2 460 719 952 495 204 501 1 521 737 1 469 1 508 27 155

133 651 100 185 100 70 114 383 156 113 80 4 832

478 3 111 819 1 137 595 274 615 1 904 893 1 582 1 588 31 987

500

1 000

1 02 98 8 8

1 500

58 1

94 1

2 000

2 500

3 000

3 500

Wykres 23. Łączna liczba wyjazdów pracowników uczelni z poszczególnych krajów w roku 2007/08. Staff mobility for teaching and training – outgoing mobility flows per country.

E PL ES y D FR CZ TR y IT UK a FI RO BE LT HU AT LV PT NL SE BG SK GR NO EE DK a SI a IE CY a IS MT n LI LU a i a a i i i i sk ania emc ncja chy rcja łoch nia nd nia lgia Litw gry stria otw alia ndia ecja aria acja cja gia onia nia en nd ypr nd alta ste burg l e g a w a C sla M ten m t ę Po szp Ni Fra Cze Tu W ryta inla mu Be I W Au Ł ortu ola Szw ułg łow Gr rwe Es D Sło Irl e h i u F B s B S H R H P Lic Luk No ka iel W

Wykres 24. Łączna liczba przyjazdów pracowniów uczelni do poszczególnych krajów w roku 2007/08. Staff mobility for teaching and training – incoming mobility flows per country. 47

03 8 1 01 5 93 7 93 1 90 3 87 8 79 6 78 2

36 1 3 26 8

52 2

70 6

05 2

88 3 82 3

99 0

13 6 12 6 10 0 9

54 8 46 7 41 8 40 8 33 3 31 3 29 4

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

3 500

4 000

DE ES IT FR K PL FI PT Z BE AT O TR U NL R LT SK SE K O LV G EE IE SI T Y IS LI LU cy ia chy ja ia U ka dia lia y C ia ria a R ja ry H ia ja G wa ja ja ia D a N wa ia B ia dia nia ta M pr C dia tein rg em pan ło ranc tan Pols lan uga zech Belg ust uni Turc ęg and rec Lit wac wec an egi Łot gar ston rlan we al Cy lan ens bu i z ł E D rw A um N isz W F Bry I Sło M Is ht sem W ol G Fin Port C Sło S Bu H R H Lic Luk No ka iel W

Proporcjonalnie najwięcej wyjazdów szkoleniowych w stosunku do łącznej liczby wyjazdów pracowników zorganizowano (oprócz Luksemburga, gdzie miały miejsce jedynie wyjazdy szkoleniowe pracowników) na Łotwie, gdzie wyjazdy na szkolenia stanowiły 53% wyjazdów pracowników, w Estonii (37%), w Islandii (35%) i w Norwegii (28%). W Polsce wyjazdy na szkolenia stanowiły 21% wszystkich wyjazdów pracowników. Wykres 25. Porównanie liczby wyjazdów pracowników uczelni w celu prowadzenia zajęć i na szkolenia w roku 2007/08. Share of staff mobility for teaching assignments and for training, 2007/08. 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0

E I I I AT BE BG CY CZ DK EE a F FR GR ES NL a IE a IS in L a LT LU a LV MT y D NO a PL PT RO SK a S SE TR HU UK y IT i i a a a a a i a r a a a i tri elgi aria yp chy ania toni and ncj ecja ani ndia and and nste Litw burg otw alta emc gia olsk gali nia acj en ecj urcj gry ania łoch s C ze D Ł M Ni e P tu mu ow łow zw T Wę yt W m Au B ułg Es Finl Fra Gr iszp ola Irl Isl hte w r C S ł e r S u Br s o c S B R H H k P Li No ka Lu iel W

Liczba wyjazdów nauczycieli w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych. Outgoing teachers (teaching assignments)

Liczba wyjazdów pracowników uczelni w celach szkoleniowych. Outgoing staff (training)

Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć STA – Staff teaching assignments Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących  Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach w ostatnich latach stale wzrasta. W roku 2007/08 odbyło się łącznie 27 155 wyjazdów nauczycieli; w stosunku do poprzedniego roku nastąpił ponad 5-procentowy wzrost liczby wyjazdów.  Najwięcej wyjazdów nauczycieli akademickich zorganizowano w Niemczech, Hiszpanii i w Polsce.  W 23 krajach wzrosła liczba wyjazdów nauczycieli w stosunku do roku 2006/07. Największy wzrost odnotowały: Lichtenstein (o 33%), Bułgaria (o 22%), Polska (o 21%) i Łotwa (o 21%). Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich zmalała natomiast w 7 krajach. Największy spadek nastąpił na Malcie (-14,5%), następnie w Grecji (-11%) oraz w Rumunii (-8%).

 Najwięcej przyjazdów nauczycieli akademickich odnotowały Niemcy, Francja i Włochy. Najwyższy wzrost liczby przyjazdów nastąpił w Islandii i na Malcie. W sześciu krajach spadła liczba przyjazdów w stosunku do ubiegłego roku.  Średnie stypendium przyznawane nauczycielom na wyjazd wynosiło w Europie 648 euro.  Średni czas pobytu na stypendium wynosił 5,5 dnia. Tabela 32. Wyjazdy nauczycieli akademickich (STA) w Europie w roku 2007/08 w porównaniu do roku 2006/07. Staff mobility for teaching assignments – outgoing mobility flows per country in 2007/08 and 2006/07 Kraj Country

Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IE Islandia IS Lichtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem (Total)

2006/07

2007/08

773 977 428 59 1 737 357 281 1 095 2 293 505 2 537 621 176 48 6 755 0 326 55 2 720 293 2 030 667 1 035 488 173 522 1 378 676 1 365 1 428 25 809

763 960 523 62 1 781 363 284 1 120 2 458 448 2 653 633 193 51 8 821 0 395 47 2 681 345 2 460 719 952 495 204 501 1 521 737 1 469 1 508 27 155

Wzrost lub spadek w stosunku do r. 2006/07 Increase/decrease in comparison with 2006/07

-1,3% -1,7% 22,2% 5,1% 2,5% 1,7% 1,1% 2,3% 7,2% -11,3% 4,6% 1,9% 9,7% 6,3% 33,3% 8,7% 21,2% -14,5% -1,4% 17,7% 21,2% 7,8% -8,0% 1,4% 17,9% -4,0% 10,4% 9,0% 7,6% 5,6% 5,2%

Pod względem liczby wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych na najwyższych miejscach znalazły się Niemcy (2 681 wyjazdów), Hiszpania (2 653 wyjazdy), Polska 2 460 wyjazdów) i Francja (2 458).

45 1 50

3 52

500

1 000

0 96

1 1

52 1

1 500

78 1

2 000

68 2

2 500

3 000

Wykres 26. Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych. Staff mobility for teaching – outgoing mobility flows per country. 2007/08.

DE ES PL FR Z TR IT K FI BE O LT AT U PT NL G SE SK R LV K O EE SI IE Y IS T LI LU cy nia ska cja hy C cja chy ia U dia gia ia R twa tria ry H lia ia ia B cja cja ja G twa ia D ia N nia nia dia pr C dia lta M tein rg m c ur ło an an el n Li us ęg ga nd ar we a rec Ło an eg to we lan Cy lan a ns bu a e ol n D rw Es Sło Ir A W rtu ola ułg Sz łow G Ni iszp P Fra Cze T W Bryt Finl B umu Is M hte sem S R H Po H B Lic Luk a No k l ie W

Tabela 33. Mobilność nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych (STA) – wyjazdy i przyjazdy w Europie w roku akademickim 2007/08. Staff mobility for teaching assignments – outgoing and incoming mobility flows per country in 2007/08.

Kraj Country

Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich z danego kraju

Liczba przyjazdów nauczycieli akademickich do danego kraju

Outgoing mobility flows – teaching assignments

Incoming mobility flows – teaching assignments

Różnica Difference

Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%)

Austria

763

813

-50

106,6%

Belgia

960

829

131

86,4%

Bułgaria

523

378

145

72,3%

Cypr

-37

159,7%

Czechy

1 781

1 123

658

63,1%

Dania

363

413

-50

113,8%

Estonia

284

288

-4

101,4%

Finlandia

1 120

1 277

-157

114,0%

Francja

2 458

2 493

-35

101,4%

Grecja

448

682

-234

152,2%

Hiszpania

2 653

2 510

143

94,6%

Holandia

633

715

-82

113,0%

Irlandia

IRL

193

235

-42

121,8%

Islandia

-25

149,0%

Liechtenstein

62,5%

Litwa

821

658

163

Luksemburg

-6

Łotwa

395

100,0%

Malta

107

-60

227,7%

Niemcy

2 681

2 927

-246

109,2%

Norwegia

345

367

-22

106,4%

Polska

2 460

1 596

866

64,9%

Portugalia

719

1 204

-485

167,5%

Rumunia

952

900

94,5%

Słowacja

495

665

-170

134,3%

Słowenia

204

261

-57

127,9%

Szwecja

501

531

-30

106,0%

Turcja

1 521

843

677

55,4%

Węgry

737

762

-25

103,4%

Wielka Brytania

1 469

1 437

97,8%

Włochy

1 508

2 560

-1 052

169,8%

27 155

Ogółem (Total)

80,1%

Najbardziej „zbalansowana” była wymiana nauczycieli akademickich na Łotwie, w Estonii i we Francji. Polska należy do grupy 9 krajów, w których liczba wyjazdów nauczycieli przewyższa liczbę przyjazdów nauczycieli z zagranicy (Belgia, Bułgaria, Czechy, Hiszpania, Litwa, Polska, Rumunia, Wielka Brytania i Turcja). Najwięcej nauczycieli akademickich gościły uczelnie w Niemczech, we Włoszech, w Hiszpanii, Francji i w Polsce. Powyżej tysiąca wykładowców przyjęły także Wielka Brytania, Finlandia, Portugalia i Czechy. Wykres 27. Liczba przyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć. Staff mobility for teaching – incoming mobility flows per country. 2007/09

20 4

23 5

28 8 26 1

10 7

53 1

500

41 3 39 5 37 8 36 7

1 000

90 0 84 4 82 9 81 3 76 2 71 5 68 2 66 5 65 8

12 3

27 7

1 500

43 8

6 59

51 0

56 0

2 000

2 500

3 000

3 500

DE IT ES FR PL K FI PT Z O TR BE AT U NL R SK LT SE K LV G O EE SI IE T Y IS LU LI cy chy nia cja ska ia U dia lia hy C ia R cja gia tria ry H ia ja G cja twa cja ia D twa ia B ia N nia nia dia lta M pr C dia rg tein m o a n ol an an ga c n ur el s ęg nd ec a Li we an Ło ar eg sto we lan a Cy lan bu ns ł e M łg w E Sło Ir Ni W iszp Fra P Bryt Finl rtu Cze umu T B Au W ola Gr łow Is sem hte Sz D o S Bu or H R H k Lic P a N k Lu l e i W

Średnie stypendium Średnie stypendium na wyjazd wynosiło od 1 318 euro w Islandii do 230 euro w Czechach; 17 krajów wypłacało nauczycielom stypendium powyżej średniej ogólnoeuropejskiej, czyli powyżej 648 euro. Tabela 34. Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć – średnie stypendium w poszczególnych krajach. Staff mobility for teaching assignments – average grant in 2007/08. Kraj Country Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IRL Islandia IS Liechtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Średnie stypendium w Europie

Średnie stypendium Average grant 401 603 647 1 174 230 585 580 505 576 882 744 663 729 1 318 824 412 b.d. 439 861 681 797 729 897 565 504 698 849 979 530 698 774 648

31 1

1 400

Wykres 28. Średnie miesięczne stypendium w Europie – wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć. Average monthly grant in Europe – staff mobility for teaching assignments. 2007/08

Średnia europejska – 648 euro Average in Europe

400

9 43

0 5

3 60

8 69

600

4 7

9 79

800

1 000

1 200

200 0

IS CY TR PT GR MT SE LI O y IT ES PL IE SI UK DE NL BG BE DK EE FR RO HU FI SK LV LT AT CZ n y a di ypr rcja alia cja lta ecja stei ia N och nia lska ndia enia nia mc dia ria lgia nia nia cja nia gry ndia cja twa itwa stria chy n a Ło L u ze a C Tu ug re Ma zw ten eg Wł zpa Po rla ow yta ie lan łga Be Da sto ran u a ę t G A C N o u I Sł Br Isl E F um W Finl łow w s r S h i r S H B R H Po Lic No a k l ie W

Wyjazdy pracowników uczelni w celach szkoleniowych STT – Staff mobility for training Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących  W roku 2007/08 zorganizowano 4 832 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia, co stanowiło ok. 15% łącznej liczby wyjazdów pracowników uczelni w programie Erasmus.  Polska, Łotwa i Finlandia zorganizowały najwięcej wyjazdów pracowników.  Wielka Brytania, Niemcy i Hiszpania przyjęły największą liczbę pracowników zagranicznych uczelni przyjeżdżających na szkolenia.  W ramach kategorii „wyjazdy szkoleniowe” uczelnie mogły również zapraszać specjalistów z zagranicznych przedsiębiorstw; celem ich przyjazdu było prowadzenie szkoleń dla kadry uczelnianej. Z tego typu mobilności skorzystało łącznie 52 pracowników europejskich przedsiębiorstw.  Średnie stypendium na wyjazd typu szkoleniowego wynosiło w Europie 734 euro, a średni czas trwania wyjazdu wynosił 6,5 dnia. Wiele uczelni europejskich przeznacza wyjazdy szkoleniowe Erasmusa w pierwszym rzędzie dla pracowników administracji oraz innych jednostek niedydaktycznych, którzy mają mniej możliwości wyjazdu za granicę niż nauczyciele akademiccy.

Tabela 35. Mobilność pracowników w celach szkoleniowych (STT) – wyjazdy pracowników z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów w roku akademickim 2007/08. Staff mobility for training – outgoing and incoming mobility flows per country, 2007/08. Liczba wyjazdów pracowników uczelni Outgoing mobility flows – training

Liczba przyjazdów pracowników uczelni Incoming mobility flows – training

Różnica Difference

Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%)

107

202

-95

188,8%

Belgia

209

-141

307,4%

Bułgaria

38,5%

Cypr

-5

122,7%

Czechy

161

145

90,1%

Dania

135

-86

275,5%

Estonia

169

124

26,6%

Finlandia

420

245

175

58,3%

Francja

217

330

-113

152,1%

Grecja

114

-27

131,0%

Hiszpania

351

480

-129

136,8%

Holandia

163

-99

254,7%

Irlandia

IRL

-60

433,3%

Islandia

88,9%

Liechtenstein

-4

Litwa

167

124

74,3%

Luksemburg

Łotwa

440

417

5,2%

Malta

-27

1450,0%

Niemcy

297

547

-250

184,2%

Norwegia

133

100

75,2%

Polska

651

155

495

23,8%

Portugalia

100

159

-59

159,0%

Rumunia

185

148

20,0%

Słowacja

100

53,0%

Słowenia

47,1%

Szwecja

114

175

-61

153,5%

Turcja

383

296

22,7%

Węgry

156

141

90,4%

Wielka Brytania

113

614

-501

543,4%

Włochy

323

-243

403,8%

Kraj Country

Austria

W 16 krajach liczba wyjazdów była wyższa niż liczba przyjazdów, a w 15 krajach przeważała liczba przyjazdów. Najbardziej zrównoważona była wymiana pracowników uczelni na Węgrzech i w Czechach. Najwięcej pracowników uczelni wyjechało na szkolenia z Polski, Łotwy, Finlandii i Turcji, zaś jeśli chodzi o przyjazdy, to największą liczbę pracowników uczelni przyjęły Wielka Brytania, Niemcy, Hiszpania i Francja.

700

Wykres 29. Liczba wyjazdów pracowników uczelni z poszczególnych krajów na szkolenia. Staff mobility for training – outgoing mobility flows per country. 2007/08.

600

1 29

400

500

22 18

0 10 0

3 4

100

200

300

E PL LV FI TR ES y D FR RO EE LT CZ HU NO SE UK AT PT SK GR y IT BG a SI BE NL DK a IS CY a IE LU MT n LI i a a a ia i i i sk otw nd rcja ania emc ncja nia onia Litw chy gry gia ecja nia stria alia acja cja łoch aria en lgia ndia nia nd ypr nd burg alta nste g a la C rla m M te u a e ę e w ta u w e Ł nl re T szp Ni Fra mu Est I e Cz W orw Sz Bry A ortu Słow G W Bułg Sło B ola D Is h i u Fi s c i H R H k P L N ka Lu iel W

l Po

Wykres 30. Liczba przyjazdów pracowników uczelni na szkolenia do poszczególnych krajów. Staff mobility for training – incoming mobility flows per country. 2007/08

15 9 15 5

10 0 87

23 4

14 5 14 1 13 5 12 4 11 4

100

17 5 16 3

200

20 9 20 2

300

24 5

400

500

33 0 32 3

600

54 7

700

E S I I I L T L T R T S E R E T T UK cy D a E a FR hy I ia F a BE a A a SE a N a P a P y CZ HU DK a L G NO a T ia I a SK a E RO ia S BG M r CY ia I a LV in L g LU y a i j i j i nia iem an ncj łoc and elgi ustri ec ndi gal olsk ech ęgr ani Litw ecja gia urc and acj ton unia wen aria alta Cyp land Łotw nste bur a r e T Irl ow Es m ło łg M e yt N iszp Fra W inl B A Szw ola rtu P Cz W D Is G orw ht em F Br Sł Ru S Bu H Po H Lic Luks a N elk

i W

Średnie stypendium Najwyższe średnie stypendium na wyjazd przyznawała – tak jak w przypadku wyjazdów nauczycieli akademickich – Islandia (1 162 euro), a najniższe – Łotwa (417 euro). 16 krajów wypłacało pracownikom stypendium powyżej średniej ogólnoeuropejskiej, czyli powyżej 734 euro. Tabela 36. Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia – średnie stypendium w poszczególnych krajach. Staff mobility for training – average grant in 2007/08. Kraj Country

Średnie stypendium Average grant

529 544 677 985 424 571 577 545 641 1 058 731 672 803 1 162 b.d. 539 773 417 945 818 1 036 855 947 787 597 651 946 1 063 943 822 856 734

8 6 7 94 6 94 5 94 3

400

7 41

600

800

6 85 5

1 000

1 1

1 200

Wykres 31. Średnie miesięczne stypendium w Europie – wyjazdy szkoleniowe pracowników uczelni. Average monthly grant in Europe – staff mobility for training. 2007/08

200 0 IS TR GR O CY PT SE MT HU y IT PL UK y DE IE RO LU ES BG NL SI FR SK EE DK FI BE LT AT CZ LV N r ia ja a ia y a a a ia ja ia ja ia a ia a ia a g ia c h a y nd urc ecja gia Cyp gal ec alta ęgr łoc olsk ani iem and unia bur an aria ndi wen anc acj ton ani and elgi Litw ustr ech Łotw T Gr we z tu Szw M W W P ryt N Irl um em iszp ułg ola Sło Fr łow Es D Finl B A r C r B S B H R uks H Po No ka L iel W

a Isl

Średnia europejska – 734 euro Average in Europe

Źródło: raport Komisji Eurpejskiej pt. „Statistical Overview of the Implementation of the Decentralised Actions in the Erasmus Programme in 2007/2008” (oparty na danych ze sprawozdań złożonych przez narodowe agencje), wrzesień 2009

Wymiana pracowników uczelni w Polsce ST – Staff mobility, Poland W roku 2007/08 po raz pierwszy, oprócz wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych szkołach wyższych, uczelnie mogły organizować wyjazdy szkoleniowe wszystkich swoich pracowników. Łącznie odbyło się 3111 wyjazdów pracowników ze 183 polskich uczelni. Wykorzystano na ten cel 2 346 806 euro z budżetu programu Erasmus. Należy zaznaczyć, że w przypadku mobilności pracowników uczelni dane statystyczne dotyczą liczby wyjazdów, nie liczby osób wyjeżdżających, ponieważ w przeciwieństwie do studentów pracownicy mogą wielokrotnie korzystać z wyjazdów oferowanych w programie Erasmus. Tabela 37. Wyjazdy pracowników polskich uczelni w roku 2007/08. Staff mobility in Poland in 2007/08.

Kraj Country

Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć Outgoing teachers (teaching assignments)

Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia Outgoing staff (training)

Łączna liczba wyjazdów pracowników uczelni Total number of mobility flows

Austria

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

175

193

Dania

Estonia

Finlandia

Francja

208

252

Grecja

Hiszpania

244

313

Holandia

Irlandia

IRL

Islandia

Liechtenstein

Litwa

114

135

Luksemburg

Łotwa

Malta

Niemcy

380

106

486

Norwegia

Portugalia

125

163

Rumunia

Słowacja

156

179

Słowenia

Szwecja

Turcja

133

153

Węgry

Wielka Brytania

100

103

203

Włochy

243

287

2 460

651*

3 111*

Ogółem (Total)

*W tym dwa nieuwzględnione w tabeli przyjazdy do Polski specjalistów z zagranicznych przedsiębiorstw w celu prowadzenia szkoleń w polskich uczelniach i zaliczane do kategorii „wyjazdy”, finansowane z pozycji „Wyjazdy szkoleniowe pracowników” z budżetu kraju przyjmującego – czyli Polski.

Pod względem łącznej liczby przyjętych pracowników naszych uczelni, na pierwszym miejscu znalazły się Niemcy, a na kolejnych Hiszpania, Włochy, Francja, Wielka Brytania, Czechy i Słowacja.

Wykres 32. Łączna liczba wyjazdów pracowników polskich uczelni do poszczególnych krajów w roku 2007/08. Staff mobility for teaching and training – outgoing mobility flows, Poland. 2007/08.

500

48 6

600

28 7

13 5

17 9

15 3

100

16 3

20 3

19 3

200

25 2

300

31 3

400

Y IS LI LU K Z SK PT TR LT FI AT NL BE K SE U LV O R G SI IE O EE T DE ES IT FR cy nia chy cja ia U hy C cja lia cja twa dia tria ia gia ia D cja ry H twa ia N ja G ia B nia dia ia R nia lta M pr C dia tein rg m e pa ło ran tan zec wa uga Tur Li lan us and Bel an we ęg Ło eg rec gar we rlan un sto a Cy lan ens bu i M y l D Sz W W F t N isz Is ht sem rw G Buł Sło I Rum E Fin A Ho Br C Sło Por H Lic Luk No ka iel W

Wyjazdy polskich nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dla studentów zagranicznych uczelni

STA – Staff teaching assignments, Poland W roku 2007/08 odbyło się 2 460 wyjazdów nauczycieli akademickich ze 173 uczelni. Uczelnie te wykorzystały łącznie kwotę 1 789 147 euro z budżetu programu Erasmus, a stopień wykorzystania środków wyniósł 95,58%. Szacunkowa wysokość dofinansowania wyjazdów nauczycieli akademickich z budżetu uczelni i z innych źródeł wyniosła 262 983 euro, co stanowiło ok. 15% wykorzystanej kwoty z funduszu programu Erasmus. Wśród nauczycieli z wyjazdów korzystali w większej mierze mężczyźni (58%) niż kobiety (42%), co szczegółowo obrazuje poniższa tabela. Tabela 38. Wyjazdy polskich nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w roku 2007/08 – procentowy udział kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem stażu zawodowego. Staff mobility for training in Poland in 2007/08, by seniority and sex.

Kobiety Women

Procent kobiet % of women

Mężczyźni Men

Procent łącznej liczby wyjazdów

Procent mężczyzn

Łączna liczba wyjazdów

% of men

Total

% of the total number of outgoing students

Junior (młodsi stażem)

152

44,7%

188

55,3%

340

13,8%

Intermediate (o średnim stażu)

513

47,0%

579

53,0%

1 092

44,4%

Senior (starsi stażem)

369

35,9%

659

64,1%

1 028

41,8%

1034

42,0%

1426

58,0%

2 460

100%

Ogółem (Total)

Podsumowanie statystyk dotyczących wyjazdów nauczycieli akademickich z poszczególnych uczelni wygląda następująco:  88 uczelni zorganizowało od 1 do 5 wyjazdów,  31 uczelni – od 6 do 10 wyjazdów,  25 uczelni – od 11 do 20 wyjazdów,  17 uczelni – od 21 do 50 wyjazdów,  9 uczelni – od 51 do 100 wyjazdów,  3 uczelnie – powyżej 100 wyjazdów.

Poniżej przedstawiamy wykaz uczelni, które zorganizowały najwięcej wyjazdów nauczycieli akademickich w roku 2007/08.

Tabela 39. Uczelnie, w których zrealizowały najwięcej wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dla studentów za granicą w roku 2007/08. Staff mobility for teaching assignments – Polish universities with the highest number of outgoing staff in 2007/08. Uczelnia Higher education institution

Kod Erasmusa Erasmus code

Liczba wyjazdów Number of flows

Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

123

Uniwersytet Łódzki

PL LODZ01

121

Uniwersytet Wrocławski

PL WROCLAW01

105

Uniwersytet Jagielloński

PL KRAKOW01

100

Uniwersytet Śląski w Katowicach

PL KATOWIC01

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

Politechnika Gdańska

PL GDANSK02

Uniwersytet Rzeszowski

PL RZESZOW02

Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

PL KRAKOW05

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

PL WARSZAW05

Politechnika Wrocławska

PL WROCLAW02

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

PL BIELSKO02

Politechnika Śląska w Gliwicach

PL GLIWICE01

400

Wykres 33. Liczba wyjazdów polskich nauczycieli akademickich do poszczególnych krajów. Staff mobility for teaching assignments – outgoing mobility flows, Poland. 2007/08

350

100

10 0

3 12 5

6 13

150

200

20 8

250

300

R G O SI O IE EE T Y IS LI LU DE ES IT FR Z SK TR PT LT K FI AT NL BE K U LV SE cy ia chy ja y C ja ja lia wa ia U dia ria ia ia ia D ry H wa ja ja G ia B a N nia a R dia ia ta M pr C dia tein rg em pan ło ranc zech wac Turc uga Lit tan lan ust and Belg an ęg Łot wec rec gar egi we uni rlan ston al Cy lan ens bu i M y l D W W F C ło N isz Is ht sem E rt Sz G Buł orw Sło um I Br Fin A Ho S R H Po Lic Luk N ka iel W

Jak pokazuje wykres, największa grupa polskich nauczycieli akademickich prowadziła zajęcia ze studentami w uczelniach niemieckich, hiszpańskich, włoskich, francuskich, czeskich i słowackich. Natomiast w klasyfikacji uczelni zagranicznych, które gościły polskich wykładowców, na pierwszych

miejscach pod względem liczby przyjazdów nauczycieli z Polski znajdowały się uczelnie naszych sąsiadów – Litwy, Czech i Słowacji. Tabela 40. Zagraniczne uczelnie, do których wyjechało najwięcej nauczycieli akademickich z polskich uczelni w roku 2007/08. Universities which hosted the highest number of academic teachers from Polish universities in 2007/08.

Nazwa uczelni

Kod Erasmusa

Liczba przyjazdów polskich nauczycieli akademickich

Kraj

Vilniaus Universitetas

LT VILNIUS01

Litwa

Ostravská Univerzita v Ostrave

CZ OSTRAVA02

Czechy

Technická Univerzita v Kosiciach

SK KOSICE03

Słowacja

Univerzita Karlova v Praze

CZ PRAHA07

Czechy

Universidad de Granada

E GRANADA01

Hiszpania

Vilniaus Pedagoginis Universitetas

LT VILNIUS04

Litwa

Prešovská Univerzita v Prešove

SK PRESOV01

Słowacja

Universita' degli Studi di Bari

I BARI01

Włochy

Žilinská Univerzita v Žiline

SK ZILINA01

Słowacja

Vitus Bering Denmark – University College

DK HORSENS03

Dania

Technische Universität Dresden

D DRESDEN02

Niemcy

Rozkład wyjazdów z poszczególnych województw przedstawia poniższy wykaz. Tabela 41. Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w roku 2007/08, w podziale na województwa. Staff teaching assignements, by province. Liczba uczelni wysyłających nauczycieli w celu prowadzenia zajęć

Liczba wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć

No of higher education institutions

Total number of staff teaching assignments

mazowieckie

385

małopolskie

338

śląskie

281

dolnośląskie

262

łódzkie

184

wielkopolskie

171

pomorskie

163

lubelskie

123

kujawsko-pomorskie

105

podkarpackie

105

Województwo Province

podlaskie

zachodniopomorskie

opolskie

warmińsko-mazurskie

lubuskie

świętokrzyskie

Nauczyciele akademiccy z uczelni niepublicznych w stosunkowo niewielkim stopniu korzystali z wyjazdów Erasmusa w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych zagranicznych szkołach wyższych. Przeważająca większość to wyjazdy nauczycieli akademickich z uczelni publicznych (ponad 89%). Tabela 42. Wyjazdy nauczycieli akademickich z uczelni publicznych i niepublicznych w roku 2007/08. Staff teaching assignments in 2007/08, data from public and non-public universities. Liczba wyjazdów

Procent ogółu wyjazdów danej kategorii

Number of teaching assignments

% of the total number of teaching assignments

2 197

89,31%

263

10,69%

2 460

100%

Uczelnie publiczne (Public HEIs) Uczelnie niepubliczne (non-public HEIs) Łącznie (Total)

Średnie stypendium Średnie stypendium przypadające na wyjazd nauczyciela akademickiego wynosiło w Polsce 729 euro, a średnie stypendium obliczone na podstawie danych ze wszystkich krajów uczestniczących – 648 euro. Należy pamiętać, że stypendium wypłacane pracownikom obejmuje ryczałtową stawkę na utrzymanie, której wysokość jest uzależniona od kraju docelowego i długości pobytu, oraz kwotę przeznaczoną na dofinansowanie podróży. Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia

STT – Staff mobility for training, Poland W pierwszym roku, w którym uczelnie miały możliwość wysyłania pracowników za granicę na szkolenia, odbyło się jeszcze stosunkowo niewiele wyjazdów tego typu (651). Skorzystali z nich pracownicy 136 uczelni. Łącznie wykorzystano kwotę 557 659 euro, tj. 96,42% funduszy przyznanych na ten cel z programu Erasmus. Szacunkowa wysokość dofinansowania z budżetu

uczelni i z innych źródeł wyniosła 73 607 euro, co stanowiło 13% kwoty wykorzystanej z budżetu Erasmusa. Z wyjazdów szkoleniowych korzystają przede wszystkim pracownicy jednostek niedydaktycznych, którzy do tej pory nie mieli możliwości udziału w mobilności Erasmusa, a niejednokrotnie są zaangażowani w działania związane ze współpracą międzynarodową. Celem wyjazdów pracowników administracyjnych jest często zapoznanie się z funkcjonowaniem analogicznej jednostki w innej uczelni. Coraz częściej stosowanym przez polskie i zagraniczne szkoły wyższe rozwiązaniem jest organizowanie tzw. tygodnia szkoleniowego (staff training week), na który zapraszane są osoby z kilku lub kilkunastu zagranicznych uczelni. Odbywają one w tym samym czasie wizytę typu szkoleniowego. Takie rozwiązanie pozwala uczelni goszczącej najbardziej efektywnie wykorzystać czas i możliwości organizacyjne, a osobom przyjeżdżającym umożliwia jednocześnie kontakt z przedstawicielami innych zagranicznych szkół wyższych. Dane dotyczące stażu pracy i płci osób wyjeżdżających pokazuje poniższa tabela. Można zauważyć, że z wyjazdów szkoleniowych, przeznaczonych dla wszystkich pracowników uczelni, korzysta znacznie wyższy procent kobiet niż w przypadku wyjazdów w celu prowadzenia zajęć, przeznaczonych wyłącznie dla nauczycieli akademickich. Tabela 43. Wyjazdy pracowników polskich uczelni na szkolenia w roku 2007/08 – procentowy udział kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem stażu zawodowego.Staff mobility for training in Poland in 2007/08, by seniority and sex. Łączna liczba wyjazdów

% of men

Total

% of the total number of outgoing students

22,0%

200

30,7%

71,2%

28,8%

278

42,7%

134

77,5%

22,5%

173

26,6%

488

75,0%

163

25,0%

651

100%

Procent kobiet

Mężczyźni

Women

% of women

Men

Junior (młodsi stażem)

156

78,0%

Intermediate (o średnim stażu)

198

Senior (starsi stażem) Ogółem (Total)

Procent łącznej liczby wyjazdów

Procent mężczyzn

Kobiety

Podsumowanie statystyk dotyczących wyjazdów nauczycieli akademickich z poszczególnych uczelni wygląda następująco:  112 uczelni zorganizowało od 1 do 5 wyjazdów,  14 uczelni – od 6 do 10 wyjazdów,  6 uczelni – od 11 do 25 wyjazdów,  3 uczelnie – od 26 do 50 wyjazdów,  jedna uczelnia – powyżej 50.

Tabela 44. Uczelnie, które wysłały najwięcej pracowników na szkolenia w roku 2007/08. Staff mobility for training – Polish universities with the highest number of outgoing staff in 2007/08. Uczelnia Higher education institution

Kod Erasmusa Erasmus code

Liczba wyjazdów Number of flows

Uniwersytet Warszawski

PL WARSZAW01

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

PL POZNAN01

Politechnika Gdańska

PL GDANSK02

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie

PL NYSA01

Uniwersytet Wrocławski

PL WROCLAW01

Uniwersytet Jagielloński

PL KRAKOW01

Politechnika Krakowska

PL KRAKOW03

Politechnika Opolska

PL OPOLE02

Szkoła Główna Handlowa

PL WARSZAW03

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

Uniwersytet w Białymstoku

PL BIALYST04

Uniwersytet Łódzki

PL LODZ01

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

PL LUBLIN02

Największa grupa pracowników naszych uczelni wyjeżdżała na szkolenia do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Francji, Włoch i Portugalii. Szczegółowe dane nt. liczby wyjazdów do poszczególnych krajów prezentuje poniższy wykres.

120

Wykres 34. Liczba wyjazdów pracowników polskich uczelni na szkolenia do poszczególnych krajów. Staff mobility for training– outgoing mobility flows, Poland. 2007/08

100

2 0

11 7

T Y O G IS LI LU DE K ES FR IT PT FI SK LT TR Z K NL BE SE AT O U EE R IE SI LV cy ia U ia ja chy lia dia ja wa ja y C ia D ia ia ja ria a N ry H ia ja G dia nia wa ta M pr C a R ia B dia tein rg em tan pan ranc ło uga lan wac Lit Turc zech an and Belg wec ust egi ęg ston rec rlan we Łot al Cy uni gar lan ens bu i M D ol W rt Fin ło N Bry isz F Is ht sem m ł C Sz A orw W E G I Sło S H Ru Bu H Po Lic Luk N ka iel W

Tabela 45. Wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych, w podziale na województwa. Staff mobility for training, by province. Liczba uczelni wysyłających pracowników na szkolenia

Liczba wyjazdów pracowników na szkolenia

No. of higher education institutions

Total No. of staff mobility for training

mazowieckie

145

dolnośląskie

wielkopolskie

małopolskie

śląskie

pomorskie

opolskie

podlaskie

lubelskie

łódzkie

kujawsko-pomorskie

zachodniopomorskie

podkarpackie

świętokrzyskie

warmińsko-mazurskie

lubuskie

Województwo Province

Dysproporcja w liczbie wyjazdów szkoleniowych z uczelni publicznych i niepublicznych była nieco mniejsza niż w przypadku wyjazdów nauczycieli akademickich. Wyjazdy pracowników uczelni publicznych na szkolenia stanowiły 78%, a wyjazdy z uczelni niepublicznych – ok. 22% ogółu tego rodzaju wyjazdów. Tabela 46. Wyjazdy szkoleniowe pracowników uczelni publicznych i niepublicznych w roku 2007/08. Staff mobility for training in 2007/08, data from public and non-public universities. Liczba wyjazdów Number of mobility flows (staff training)

Procent ogółu wyjazdów danej kategorii % of the total number of mobility flows (staff training)

Uczelnie publiczne (Public HEIs)

509

78,19%

Uczelnie niepubliczne (non-public HEIs)

142

21,81%

651

100%

Łącznie (Total)

Średnie stypendium Średnie stypendium wypłacane w Polsce pracownikom uczelni wyjeżdżającym na szkolenia wynosiło 855 euro i było wyższe od średniej ogólnoeuropejskiej (734 euro). Stypendium wypłacane pracownikom wyjeżdżającym na szkolenia zawiera ryczałtową stawkę na utrzymanie, uzależnioną od kraju docelowego i długości pobytu, oraz kwotę przeznaczoną na dofinansowanie podróży.

Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni do Polski W roku 2007/08 przyjazdy wykładowców (1 596) stanowiły aż 91% łącznej liczby przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni do Polski, podczas gdy przyjazdy na szkolenia (155) były jeszcze stosunkowo nieliczne i stanowiły tylko ok. 9% przyjazdów. Tabela 47. Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni do Polski w celu prowadzenia zajęć i na szkolenia w roku 2007/08. Staff mobility for teaching assignments and for training – incoming staff, 2007/08. Przyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć

Kraj Country

Przyjazdy pracowników w celach szkoleniowych

Łączna liczba przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni

Incoming teachers (teaching assignments)

Incoming staff (training)

Total number of mobility flows

Austria

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

158

162

Dania

Estonia

Finlandia

Francja

233

245

Grecja

Hiszpania

102

114

Holandia

Irlandia

IRL

Islandia

Liechtenstein

Litwa

Przyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć

Kraj Country

Przyjazdy pracowników w celach szkoleniowych

Łączna liczba przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni

Incoming teachers (teaching assignments)

Incoming staff (training)

Total number of mobility flows

Luksemburg

Łotwa

Malta

Niemcy

212

223

Norwegia

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Szwecja

Turcja

174

193

Węgry

Wielka Brytania

Włochy

1 596

155

1 751

Ogółem (Total)

Wykres 35. Łączna liczba przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni do Polski w roku 2007/08. Staff mobility for teaching and training – incoming mobility flows, Poland. 2007/08

22 3 16 2

200

250

300

66 52

100

11 4

150

E I I I FR D TR CZ ES y IT SK a LT a LV a F UK BE NL PT AT GR SE BG DK RO HU NO EE a S a IE a IS MT CY in L LU i a i a ia ia lia ia a i r e rg ja a ia h ja y ia i ja cy ja y a a nc iem Turc zech pan łoc wac Litw Łotw land tani elg and ga ustr recj wec ari ani uni ęgr egia ston wen land land alt Cyp nst bu a e B ol rtu A G Sz ułg D m W rw E ło Ir Is M y W ło N Fr C isz ht em S Fin Br S B H Po Ru H Lic Luks No ka iel W

Przyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć

23 21

250

Wykres 36. Liczba przyjazdów nauczycieli akademickich z poszczególnych krajów do Polski w roku 2007/08. Staff mobility for teaching assignments – incoming mobility flows, Poland. 2007/08

8 15

200

100

150

E I I I FR y D TR CZ ES y IT SK a LT UK a F BE NL PT a LV AT SE GR BG DK HU NO RO a S EE a IE a IS MT CY in L LU cja emc rcja chy ania łoch acja Litw nia ndi lgia ndia alia otw stria ecja cja aria nia gry gia nia eni onia ndi ndi alta ypr ste burg n i Tu ze zp W w C ten m a yta la Be ola rtug Ł Au Szw Gre ułg Da Wę rwe mu Słow Est Irla Isla M Fr N C is h e u Br Fin Sło B H Po H Lic Luks No R ka l e i W

Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni w celach szkoleniowych Jak już wspomniano, w pierwszym roku organizacji wyjazdów szkoleniowych dla pracowników uczelni w ramach programu Erasmus do Polski przyjechała dość mała grupa pracowników zagranicznych szkół wyższych. Lepsze rozpropagowanie tego typu wyjazdów w Europie, a także rozszerzenie oferty szkoleń ze strony naszych uczelni spowoduje z pewnością zwiększenie liczby przyjazdów pracowników zagranicznych szkół wyższych. Wykres 37. Liczba przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni do Polski na szkolenia. Staff mobility for training – incoming mobility flows, Poland. 2007/08

40 30

E LV TR FR ES LT y D a FI SK RO UK CZ EE BE GR PT a SI SE y IT BG DK NO HU AT CY NL a IE a IS n LI LU MT wa rcja ncja ania itwa mc ndi acja nia nia chy nia lgia cja alia eni ecja och ria nia ia gry stria ypr dia ndi ndi stei urg lta t ł g ę L ie la w a a e g a to e C lan Irla Isla ten mb Ma Ło Tu ra zp N Fin ło umu Bryt Cze Es B Gr rtu Słow Szw W ułg D rwe W Au F is h e o S R a B o Ho H P Lic Luks N k iel W

Kursy intensywne Erasmusa Intensive Programmes (IP) Od roku akademickiego 2007/2008 narodowe agencje programu „Uczenie się przez całe życie”– Erasmus są odpowiedzialne za zarządzanie projektami typu „kurs intensywny”. W latach 2000-2006 realizację tego typu przedsięwzięć administrowała bezpośrednio Komisja Europejska. Kurs intensywny to krótki cykl zajęć dydaktycznych przygotowany przez nauczycieli akademickich z różnych krajów dla międzynarodowej grupy studentów (od 10 do 60 osób). W kursie muszą brać udział co najmniej trzy uczelnie z trzech różnych uczestniczących w programie krajów, a przynajmniej jedna z uczelni musi być instytucją z państwa członkowskiego UE. Kurs może trwać minimum 10 kolejnych dni, maksimum 6 tygodni. Wyjątkowy, międzynarodowy charakter kursu wynika stąd, że zarówno prowadzący go nauczyciele akademiccy, jak i studenci – uczestnicy kursu – pochodzą z różnych krajów. Jedna z uczelni biorących udział w przedsięwzięciu pełni rolę koordynatora projektu i w imieniu konsorcjum składa wniosek o jego dofinansowanie do narodowej agencji w swoim kraju. Wniosek jest oceniany formalnie przez narodową agencję i merytorycznie przez niezależnych ekspertów, powołanych przez narodową agencję. Projekty, które otrzymują dofinansowanie, są realizowane zgodnie z zasadami określonymi w umowie finansowej, podpisywanej przez narodową agencję z uczelnią koordynującą. Kurs intensywny może być działaniem jednorazowym lub powtarzanym – organizowanym cyklicznie przez maksymalnie trzy kolejne lata, każdorazowo dla innej grupy studentów. Najczęściej jest realizowany w formie szkoły letniej lub zimowej i trwa 2 tygodnie. Tematyka kursu z definicji wykracza poza zakres zajęć standardowo oferowanych w uczelniach w nim uczestniczących. Udział w kursie stwarza nauczycielom i studentom możliwość poznania nowych rozwiązań obejmujących zakres i metody uczenia się oraz nauczania, doskonalenie umiejętności, dostęp do informacji itd.

Kursy intensywne w Europie W roku 2007/2008 uczelnie z 28 krajów uczestniczących w programie Erasmus, w tym z Polski, realizowały 252 projekty typu kurs intensywny, w których uczestniczyło ogółem 8840 studentów i 2705 wykładowców. Najwięcej kursów koordynowały uczelnie francuskie (30), austriackie (26), belgijskie i niemieckie (22), najmniej szkoły wyższe z Irlandii, Islandii i Lichtensteinu (1). Najwięcej studentów uczestniczyło w kursach koordynowanych przez szkoły wyższe z Francji (1120 osób), Belgii (890 osób) i Austrii (866 osób), a najmniej – w projektach zarządzanych przez uczelnie: irlandzką (19 osób), islandzką (24 osoby) i z Lichtensteinu (25 osób). Najmłodsi uczestnicy kursów mieli 17 lat, a najstarszy uczestnik -65 lat. Największa grupa wykładowców była zaangażowana w prowadzenie kursów intensywnych koordynowanych przez uczelnie belgijskie (292 osoby), francuskie (264 osoby) i holenderskie (250 osób), a najmniej wykładowców prowadziło zajęcia w ramach kursów koordynowanych przez szkoły wyższe z Islandii (8 osób), Lichtensteinu (12 osób) i Malty (14 osób). Najmłodszy nauczyciel akademicki miał 20, najstarszy 78 lat.

Najwięcej kursów intensywnych w roku 2007/08 realizowanych było w dziedzinie nauk społecznych, ekonomicznych i prawnych (22% z 252 projektów), a najmniej w dziedzinie usług (2%).

Udział polskich uczelni w kursach intensywnych W pierwszym konkursie wnioski o dofinansowanie projektów typu kurs intensywny złożyło do Narodowej Agencji 14 polskich szkół wyższych, pełniących rolę koordynatora projektu. Łącznie złożonych zostało 17 wniosków. Dofinansowanie przyznano 12 projektom, a ostatecznie zrealizowanych zostało 10 kursów koordynowanych przez polskie uczelnie, w tym 9 nowych i 1 kontynuowany. Informację o kursach intensywnych administrowanych przez polskie szkoły wyższe przedstawia poniższa tabela. Tabela 48. Projekty typu kurs intensywny Erasmusa koordynowane przez polskie szkoły wyższe w roku akademickim 2007/2008. Intensive Programmes coordinated by Polish universities in 2007/08.

Uczelnia koordynująca projekt

Kod Erasmusa uczelni koordynującej

Kwota Kwota przyznana wykorzystana na realizację na realizację projektu w roku projektu w roku 2007/08 2007/08 w EUR w EUR

Tytuł projektu

Typ projektu

PL KRAKOW03

PoReMuSS: Planning of the Regional Municipal Solid Waste Systems

nowy

14 715

12 786

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

PL KRAKOW03

Student Partnership for Reduction of Wastewater Treatment Contribution to Global Warming

nowy

23 090

19 765

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

PL KRAKOW04

International Entrepreneurship in the Baltic Sea Region

nowy

23 215

14 883

Uniwersytet Łódzki

PL LODZ01

Everyman Today and Tomorrow: Motif and Character in European Literature, Theatre, Media

nowy

15 150

13 395

Politechnika Łódzka

PL LODZ02

Sustainable Water Management

nowy

11 800

10 998

PL LUBLIN02

Building Civil Society and Fighting Social Exclusion – Contemporary Challenges for Social Work

nowy

37 200

33 548

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Uczelnia koordynująca projekt

Kod Erasmusa uczelni koordynującej

Kwota Kwota przyznana wykorzystana na realizację na realizację projektu w roku projektu w roku 2007/08 2007/08 w EUR w EUR

Typ projektu

Tytuł projektu

Politechnika Radomska im. PL RADOM01 Kazimierza Pułaskiego

Ecology and Safety as a Driving Force in the Development of Vehicles

nowy

37 489

37 461

Akademia Rolnicza w Szczecinie (obecnie PL SZCZECI04 Zachodniopomorski (obecnie Uniwersytet PL SZCZECI02) Technologiczny)

Resilience, Vulnerability and Sustainability in Rural European Environments

kontynuowany

17 535

15 707

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej PL WARSZAW37 w Warszawie

Intensive Course in European Preventive Diplomacy

nowy

15 240

13 868

Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu

Securing the Digital World

nowy

32 790

29 524

228 224

201 935

PL ZAMOSC01

Razem (Total)

W kursach intensywnych koordynowanych przez polskie uczelnie wzięło udział 45 szkół wyższych z 20 państw uczestniczących w programie, w tym 6 także uczelni z Polski zaangażowanych w 3 projekty. Liczbę partnerów uczestniczących w poszczególnych polskich projektach, w podziale na kraje, przedstawia tabela poniżej. Należy zwrócić uwagę na to, iż w tabeli liczba partnerów nie jest równa liczbie uczelni, gdyż jedna uczelnia mogła uczestniczyć w kilku projektach i każdorazowo liczona była jako partner. Tabela 49. Liczba partnerów z poszczególnych krajów uczestniczących w kursach intensywnych koordynowanych przez polskie uczelnie w roku akademickim 2007/2008*. Number of partners from different countries in the IPs coordinated by Polish universities in 2007/08.

PL KRAKOW03 PoReMuSS

PL KRAKOW03 Student Partnership

PL KRAKOW04

PL LODZ01

PL LODZ02

PL LUBLIN02

PL RADOM01

PL SZCZECI04

PL WARSZAW37

PL ZAMOSC01

Liczba partnerów z danego kraju ogółem*

Kod Erasmusa uczelni koordynującej projekt

Austria

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

Kraj uczelni partnerskiejskich

Hiszpania

Holandia

Irlandia

Islandia Liechtenstein

Niemcy

Norwegia

Polska

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Szwecja

Turcja

Węgry

Wielka Brytania

Włochy

Liczba partnerów uczestniczących w danym projekcie ogółem

PL KRAKOW03 PoReMuSS

Liczba partnerów z danego kraju ogółem*

PL ZAMOSC01

PL WARSZAW37

PL LODZ01

PL SZCZECI04

PL KRAKOW04

PL RADOM01

PL KRAKOW03 Student Partnership

Kod Erasmusa uczelni koordynującej projekt

Dania

Estonia

Finlandia

Francja Grecja

PL LODZ02

PL LUBLIN02

Kraj uczelni partnerskiejskich

Litwa

Luksemburg

Łotwa Malta

* Liczba partnerów uczestniczących w projekcie z danego kraju nie jest równa liczbie uczelni z danego kraju, ponieważ jedna szkoła wyższa mogła wziąć udział w więcej niż jednym projekcie; w jednym projekcie mogło też uczestniczyć kilka szkół wyższych z danego kraju.

Najwięcej instytucji – 10 uczelni z 10 państw – uczestniczyło w kursie intensywnym „Ecology and Safety as a Driving Force in the Development of Vehicles”, koordynowanym przez Politechnikę Radomską im. Kazimierza Pułaskiego.

W projektach IP zarządzanych przez polskie uczelnie wzięło udział łącznie 353 studentów trzech stopni studiów (licencjackich/inżynierskich, magisterskich, doktoranckich), w tym: 233 studentów uczelni zagranicznych

z Austrii – 11 osób • Belgii – 19 os. • Bułgarii – 5 os. • Czech – 3 os. • Estonii – 11 os. • Finlandii – 11 os. • Grecji – 9 os. • Hiszpanii – 18 os. • Irlandii – 5 os. • Litwy – 33 os. • Łotwy – 4 os. • Niemiec – 13 os. • Portugalii – 12 os. • Słowenii – 5 os. • Słowacji – 5 os. • Szwecji – 26 os. • Turcji – 10 os. • Włoch – 23 os. 120 studentów uczelni polskich

Wyższa Szkoła Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych w Gdyni – 4 os. • Politechnika Krakowska – 20 os. • Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie – 5 os. • Uniwersytet Łódzki – 20 os. • Politechnika Łódzka – 5 os. • Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – 10 os. • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – 1 os. • Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu – 1 os. • Politechnika Radomska – 22 os. • Akademia Rolnicza w Szczecinie – 2 os. • Uniwersytet Warszawski – 3 os. • Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie – 10 os. • Politechnika Wrocławska – 9 os. • Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu – 8 os. Najmłodsi uczestnicy polskich kursów intensywnych mieli 19 lat, najstarszy 45 lat.

W projektach koordynowanych przez Polskę wzięło udział 104 nauczycieli akademickich: 56 wykładowców z zagranicznych szkół wyższych

z Austrii – 2 osoby • Belgii – 4 os. • Bułgarii – 2 os. • Estonii – 2 os. • Finlandii – 5 os. • Grecji – 1 os. • Hiszpanii – 1 os. • Irlandii – 2 os. • Litwy – 6 os. • na Łotwy – 1 os. • Niemiec – 6 os. • Portugalii – 4 os. • Słowacji – 3 os. • Słowenii – 1 os. • Szwecji – 6 os. • Turcji – 3 os. • Wielkiej Brytanii – 1 os. • Włoch – 6 os. 48 z polskich szkół wyższych

Wyższa Szkoła Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych w Gdyni – 1 os. • Politechnika Krakowska – 7 os. • Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie – 2 os. • Uniwersytet Łódzki – 8 os. • Politechnika Łódzka – 2 os. • Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II – 2 os. • Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie – 2 os. • Politechnika Radomska – 9 os. • Akademia Rolnicza w Szczecinie – 6 os. • Uniwersytet Warszawski – 3 os. • Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie – 3 os. • Politechnika Wrocławska – 2 os. • Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu – 1 os. Najmłodszy nauczyciel akademicki uczestniczący w polskich kursach miał 26, najstarszy 78 lat.

Kursy intensywne koordynowane przez polskie uczelnie były poświęcone przede wszystkim zagadnieniom z dziedziny nauk technicznych i przyrodniczych. W roku 2007/2008 45 polskich uczelni wzięło udział w charakterze partnera w 77 projektach koordynowanych przez szkoły wyższe z 21 krajów, w tym także z Polski. Poniższa tabela przedstawia liczbę kursów intensywnych, w których polskie uczelnie uczestniczyły jako partnerzy, w podziale na kraje koordynujące. Tabela 50. Liczba projektów typu kurs intensywny, w których polskie szkoły wyższe wzięły udział jako partnerzy w roku 2007/2008*. Number of IPs with Polish partners in 2007/08. Łączna liczba projektów koordynowanych przez uczelnie danego kraju

Liczba projektów koordynowanych przez uczelnie danego kraju, w których wzięły udział polskie uczelnie*

Liczba polskich partnerów w projektach koordynowanych przez uczelnie danego kraju*

Liczba polskich uczelni w projektach koordynowanych przez uczelnie danego kraju

Austria

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

Dania

Estonia

Finlandia

Francja

Grecja

Hiszpania

Holandia

Irlandia

Islandia

Lichtenstein

Litwa

Luksemburg

Łotwa

Malta

Niemcy

Norwegia

Polska

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Kraj

Łączna liczba projektów koordynowanych przez uczelnie danego kraju

Liczba projektów koordynowanych przez uczelnie danego kraju, w których wzięły udział polskie uczelnie*

Liczba polskich partnerów w projektach koordynowanych przez uczelnie danego kraju*

Liczba polskich uczelni w projektach koordynowanych przez uczelnie danego kraju

Słowenia

Szwecja

Turcja

Węgry

Wielka Brytania

Kraj

Włochy

252

100

* Liczba projektów/partnerów nie jest równa liczbie uczestniczących uczelni; jedna szkoła wyższa mogła wziąć udział w więcej niż jednym projekcie albo w jednym projekcie mogła uczestniczyć więcej niż jedna szkoła wyższa z naszego kraju.

Najwięcej polskich uczelni uczestniczyło jednocześnie w projekcie „SAIL – Sustainability Applied in International Learning”, koordynowanym przez szwedzki Uppsala Universitet. W projekcie tym wzięło udział 7 polskich partnerów: Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Łódzki, Politechnika Łódzka, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Warszawski i Akademia Medyczna we Wrocławiu. Uczelnią polską najczęściej uczestniczącą w charakterze partnera w kursach intensywnych w roku akademickim 2007/2008 był Uniwersytet Jagielloński, który brał udział w 14 projektach koordynowanych przez uczelnie z 7 krajów. Kolejnymi uczelniami polskimi które wzięły udział w co najmniej pięciu projektach były: Uniwersytet Warszawski (7 projektów koordynowanych przez szkoły wyższe 6 krajów, w tym Polski) oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (5 projektów koordynowanych przez uczelnie 3 państw). Spośród polskich ośrodków akademickich Wrocław znalazł się na pierwszym miejscu pod względem liczby uczelni zaangażowanych w realizację kursów intensywnych: 7 uczelni wrocławskich uczestniczyło w 12 projektach organizowanych przez szkoły wyższe z 8 krajów, w tym z Polski.

Intensywne kursy językowe Erasmusa (EILC) Erasmus Intensive Language Courses (EILC) Intensywne kursy językowe Erasmusa są organizowane specjalnie dla studentów uczestniczących w wymianie programu Erasmus w krajach, w których mówi się językami mniej rozpowszechnionymi. Kursy te są współfinansowane z budżetu programu Erasmus. Do grupy języków rzadziej nauczanych zakwalifikowano: bułgarski, czeski, duński, estoński, fiński, flamandzki, grecki, islandzki, litewski, łotewski, maltański, niderlandzki, norweski, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, turecki, węgierski i włoski. Celem kursów EILC jest przede wszystkim umożliwienie studentom posługiwania się danym językiem w życiu codziennym i jak najlepszej integracji ze środowiskiem lokalnym, dlatego program ukierunkowany jest szczególnie na praktyczną naukę języka. Ponadto istotnym elementem kursów jest program kulturalny pozwalający uczestnikom zdobyć podstawową wiedzę na temat kultury, historii i zwyczajów kraju, do którego przyjechali. W roku 2007/08 łącznie 4 894 studentów wzięło udział w kursach EILC za granicą. Poniższa tabela ukazuje, ilu studentów z poszczególnych krajów uczestniczyło w kursach EILC. Tabela 51. Wyjazdy na kursy EILC – liczba studentów z danego kraju, którzy uczestniczyli w kursach EILC za granicą w roku 2007/08. EILC participants in 2007/08, by home country. Kraj

Liczba studentów, którzy uczestniczyli w kursach EILC

Country

Austria

188

Belgia

Bułgaria

Cypr

Czechy

288

Dania

Estonia

Finlandia

225

Francja

384

Grecja

Hiszpania

426

Holandia

118

Irlandia

IRL

Kraj

Liczba studentów, którzy uczestniczyli w kursach EILC

Country

Islandia

Liechtenstein

Litwa

Luksemburg

Łotwa

Malta

Niemcy

1016

Norwegia

Polska

512

Portugalia

120

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Szwecja

Turcja

282

Węgry

193

Wielka Brytania

162

Włochy

424

Ogółem (Total)

4 894

Kolejne zestawienie przedstawia liczbę uczestników kursów EILC w 23 krajach organizujących tego typu kursy. Włochy były krajem, który przyjął na kursy językowe największą liczbę studentów (blisko tysiąc). Tabela 52. Przyjazdy na kursy EILC – liczba zagranicznych studentów uczestniczących w kursach EILC organizowanych w roku 2007/08. EILC participants in 2007/0, by host country. Kraj Country

Liczba uczestników EILC

Belgia (część flamandzka)

BE (nl)

521

Bułgaria

Cypr

Czechy

216

Dania

168

Estonia

Finlandia

354

Grecja

215

Holandia

219

Islandia

Litwa

Łotwa

Malta

Norwegia

152

Polska

173

Portugalia

544

Rumunia

Słowacja

Słowenia

121

Szwecja

387

Turcja

204

Węgry

149

Włochy

986

Ogółem (Total)

4 894

Wykres 38. Liczba uczestników kursów EILC organizowanych w poszczególnych krajach w roku 2007/08. EILC participants in 2007/08, by host country.

1 000

1 200

800

ło

r Po

l ga

elg

c we

d an

l la Fin Ho

i nd

h ec

ja ec

rc Tu

1 96

14 9

15 2

3 17

16 8

6 21

21 5

21 9

200

400

600

I T S E Y K LV BG MT PL DK NO HU ia S RO a L ia E ja S ia I a rC n ia d wa ry ia alta a sk i yp l e n g nia Litw ton ac lan ot gar g ę w u C Ł w s Po s M o ł Da rwe I W Sł m E Sło Bu Ru No

Udział polskich studentów w kursach EILC w innych krajach Z raportów z poszczególnych krajów organizujących kursy wynika, że w roku 2007/08 kursach EILC wzięło udział 512 Polaków. Największa grupa polskich studentów uczestniczyła w kursach EILC we Włoszech (120 osób) oraz w Portugalii (96 osób). Żaden Polak nie uczestniczył tylko w kursach językowych EILC w Islandii.

Tabela 53. Liczba polskich studentów uczestniczących w kursach EILC w roku 2007/08. Polish Erasmus students participating in the EILC courses in 2007/08. Kraj Country

Liczba uczestników z Polski Number of Polish students

Belgia (część flamandzka)

BE (nl)

Bułgaria

Cypr

Czechy

Dania

Estonia

Finlandia

Grecje

Holandia

Islandia

Litwa

Łotwa

Malta

Norwegia

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Szwecja

Turcja

Węgry

Włochy

130

Ogółem (Total)

512

Kursy EILC dla zagranicznych studentów w Polsce W okresie od roku 1998/99 do 2007/08 w kursach EILC w Polsce, współorganizowanych przez Narodową Agencję programu, wzięło udział 980 studentów z innych krajów. Zainteresowanie zagranicznych studentów Erasmusa możliwością udziału w kursach języka polskiego wzrasta z roku na rok. W roku 2007/08 kursy EILC dla przyjeżdżających do Polski stypendystów Erasmusa przeprowadziły cztery uniwersyteckie ośrodki nauki języka polskiego dla cudzoziemców:  Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach,

 Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego,  Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzo-

ziemców,

 Studium Języka Polskiego dla Cudzoziemców w Uniwersytecie Łódzkim.

Ośrodki te zostały wybrane w drodze konkursu ogłoszonego przez Narodową Agencję. Listy główne i rezerwowe kandydatów na kursy zostały ustalone przez Narodową Agencją Programu Erasmus w porozumieniu z organizatorami kursów, zgodnie z ogólnoeuropejskimi zasadami organizacji kursów EILC. Kursy EILC odbyły się we wrześniu 2007 r. i uczestniczyły w nich łącznie 173 osoby. W kursach EILC w Polsce od lat najliczniej uczestniczą studenci niemieccy, którzy w roku 2007 stanowili ok. 33% uczestników. Drugą co do liczebności grupą uczestników EILC byli studenci z Turcji (13% uczestników), a trzecią – Włosi (12%). Tabela 54. Liczba zagranicznych studentów – uczestników intensywnych kursów języka polskiego EILC w roku 2007, w podziale na kraje. Participants of the EILC courses in Poland in 2007.

Kraj Country

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Uniwersytet Jagielloński

Austria

Belgia

Bułgaria

Czechy

Dania

Estonia

Finlandia

Francja

Grecja

Hiszpania

Holandia Irlandia Lichtenstein

Litwa

Niemcy

Norwegia

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie

Łączna liczba uczestników Uniwersytet Łódzki Total number of participants 6 0

2 4

2 2

10 1

0 6 2

5 1 0 0

58 0

5 0

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Kraj Country Słowenia

Szwecja

Turcja

Węgry

Wielka Brytania

Włochy

IT Ogółem (Total)

Uniwersytet Jagielloński

Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej w Lublinie

Łączna liczba uczestników Uniwersytet Łódzki Total number of participants 0

173

Przygotowanie i przeprowadzenie kursów zostało sfinansowane z budżetu programu Erasmus oraz ze środków uczelni organizujących kursy. Całkowita kwota przyznana z programu Erasmus na organizację kursów wyniosła 55 949 euro. Kursy języka polskiego dla zagranicznych studentów Erasmusa są prowadzone przez wykwalifikowanych nauczycieli specjalizujących się w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Część materiałów dydaktycznych jest opracowywana przez poszczególne szkoły językowe specjalnie na potrzeby kursów EILC. Stosowane są odpowiednie metody nauczania pozwalające na jak najbardziej aktywny udział studentów w zajęciach. Program kursów obejmuje wykłady na temat kultury i historii Polski, a także wycieczki krajoznawcze i program kulturalny np. pokazy filmów, sztuk teatralnych, zajęcia muzyczne, teatralne itp. Ponad 90% uczestników kursów wyraża pozytywne lub wręcz entuzjastyczne opinie na temat kursów, sposobu ich prowadzenia i stworzonej przez organizatorów atmosfery. Studenci wysoko oceniają efekty kursów, których ukończenie daje im co najmniej umiejętność porozumienia się w sytuacjach życia codziennego, a w przypadku poziomu średnio zaawansowanego – także zdolność czytania i pisania po polsku, a nawet uczenia się w tym języku. Wyjątkowo dobrze są także oceniane zajęcia i spotkania umożliwiające studentom lepszą asymilację w nowym otoczeniu.

Projekty centralne programu Erasmus Erasmus centralised actions Działania scentralizowane w programie Erasmus są w większości wielostronnymi projektami realizowanymi przez grupę kilku lub kilkunastu instytucji z różnych państw uczestniczących w programie. Jedynie tzw. działania towarzyszące mogą być realizowane przez jedną instytucję. Szczegółowy opis projektów centralnych w programie Erasmus jest dostępny na stronie internetowej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (EACEA). Opis ten jest częścią dokumentu o nazwie „Zaproszenie do składania wniosków” publikowanego odrębnie dla każdego roku budżetowego. Ogólne założenia projektów są każdego roku takie same, zmieniać się mogą priorytety określane odrębnie dla każdego nowego konkursu wniosków. W programie Erasmus można realizować następujące projekty centralne:  Projekty wielostronne (Multilateral Projects): • opracowanie programów nauczania (Curriculum Development/CD); • modernizacja szkolnictwa wyższego (Modernisation of Higher Education); • współpraca uczelni z przedsiębiorstwami (Cooperation between Higher Education Institutions and Enterprises); • „wirtualne kampusy” (Virtual Campuses);  Sieci (Networks):

• akademickie (academic); • strukturalne (structural);

 Działania towarzyszące (Accompanying Measures).

Wyniki konkursów 2007 i 2008 W dwóch pierwszych konkursach wniosków w programie Erasmus realizowanym jako część programu „Uczenie się przez całe życie” (tj. w roku 2007 i 2008), złożono w sumie 309 wniosków uznanych za uprawnione do oceny – 147 wniosków w konkursie roku 2007 oraz 162 wnioski w konkursie roku 2008. W roku 2008 nastąpił ponad 10-procentowy wzrost liczby zgłoszonych projektów w stosunku do roku 2007. Tabela 55. Liczba wniosków złożonych w konkursach 2007 i 2008. Number of applications in 2007 and 2008. Liczba złożonych w konkursie roku 2007

Liczba złożonych w konkursie roku 2008

Liczba ogólna – konkursy 2007 i 2008

Projekty typu „Curriculum Development”

121

Projekty typu „Modernizacja szkolnictwa wyższego”

Typ projektu

Liczba złożonych w konkursie roku 2007

Liczba złożonych w konkursie roku 2008

Liczba ogólna – konkursy 2007 i 2008

Projekty typu „Kampusy wirtualne”

Projekty typu „Współpraca uczelni z przemysłem”

Projekty typu „Sieci wielostronne”

Projekty typu „Działania towarzyszące”

147

162

309

Typ projektu

Ogółem (Total)

Opracowano na podstawie prezentacji przygotowanej przez EACEA „Erasmus Centralised Actions. Overview of Selection Results 2007 and 2008: Some trends”.

Opracowania Komisji Europejskiej podają, że procent zaakceptowanych projektów w konkursie 2007 wyniósł 41,8% – zaakceptowano 64 propozycje na 153 złożonych, z których 6 nie spełniało kryteriów formalnych, w związku z czym nie podlegało ocenie, a w konkursie roku 2008 – 35,6% – zaakceptowano 61 ze 171 złożonych propozycji, z czego 9 nie spełniało kryteriów formalnych i nie było ocenianych. Najwięcej projektów zaakceptowanych w konkursach w roku 2007 i 2008 koordynują instytucje z Belgii – 14 projektów, Holandii – 13 projektów i Hiszpanii – 12 projektów. Uczelnie z jedenastu krajów nie koordynują żadnego projektu centralnego. Polskie uczelnie są koordynatorami dwóch projektów. Mimo coraz większej liczbie składanych wniosków, Komisja Europejska uznała, iż zainteresowanie europejskich uczelni możliwościami oferowanymi w ramach tzw. działań scentralizowanych jest wciąż zbyt małe. Stwierdzenie to odnosi się szczególnie do nowych państw członkowskich, które rzadziej odgrywają aktywną rolę w zarządzaniu projektami centralnymi. W konkursie 2007 polskie uczelnie zgłosiły ogółem cztery projekty wielostronne, w których występowały w roli koordynatora wnioskującego o dofinansowanie w imieniu konsorcjum, czyli całej grupy przygotowującej, a następnie realizującej projekt. Tylko jeden z tych wniosków uzyskał akceptację (25% zaakceptowanych wniosków, czyli poniżej średniej europejskiej). W konkursie 2007 zaakceptowano projekt koordynowany przez Uniwersytet Jagielloński, zatytułowany „English for Specific Purposes: Therapeutic Professions”, z kategorii „kampus wirtualny”. W projekcie uczestniczą uczelnie i instytucje z dziesięciu krajów: Austrii, Niemiec, Estonii, Hiszpanii, Francji, Grecji, Węgier, Turcji, Wielkiej Brytanii i Polski. Podobnie jak w roku 2007, w konkursie roku 2008 polskie uczelnie pełniące rolę koordynatorów złożyły cztery wnioski projektów, z których jeden został zaakceptowany. W 2008 r. zaakceptowano projekt koordynowany przez Akademię Techniczno-Humanistyczną w Bielsku-Białej zatytułowany „Statistical Analysis of Measurement Data for the Evaluation of Measurement Uncertainty”. Jest to projekt z kategorii „Curriculum Development – European Module”, realizowany wspólnie z uczelniami i instytucjami z czterech krajów: Niemiec, Wielkiej Brytanii, Rumunii i Włoch. Opracowania Komisji Europejskiej podają, że polskie uczelnie lub instytucje występowały w roli instytucji partnerskiej:  30 razy w projektach centralnych zaakceptowanych w konkursie roku 2007,  36 razy w projektach zaakceptowanych w konkursie roku 2008.

Tabela 55. Projekty centralne, w których uczestniczyły polskie uczelnie. Centralised Projects with Polish partners. Tytuł projektu Project title

Polska uczelnia/instytucja uczestnicząca w projekcie Polish partner

Typ projektu centralnego Project type

Konkurs 2007 European Pharmacoinformatics Initiative

Politechnika Gdańska

Opracowanie programów nauczania (Curriculum Development)

European Higher Education Management and Development

Politechnika Gdańska

Opracowanie programów nauczania (Curriculum Development)

Master in Management Administration Akademia Ekonomiczna im. Karola i European Master on Arts, Culture Adamieckiego w Katowicach and International Management

Opracowanie programów nauczania (Curriculum Development)

Akademia Ekonomiczna im. Karola European Master on Arts, Culture and Adamieckiego w Katowicach International Management Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

Opracowanie programów nauczania (Curriculum Development)

European Master for European Teacher Training

Opracowanie programów nauczania (Curriculum Development)

Uniwersytet Jagielloński

Intervention through ARTS Education in Universities, Schools and European Uniwersytet Śląski w Cieszynie Society in General

Modernizaja szkolnictwa wyższego

Employability & Entrepreneurship: Tuning Universities & Enterprises

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Modernizaja szkolnictwa wyższego

Higher Education as a Generator of Strategic Competences

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Modernizaja szkolnictwa wyższego

Law and ICT Shared Virtual Campus

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Wirtualne kampusy

E-learning in Distributed Data Network Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna Laboratory w Łodzi

Wirtualne kampusy

Virtual Campus on Post-Master Studies Politechnika Warszawska in Architecture

Wirtualne kampusy

English for Specific Purposes: Therapeutic Professions

Uniwersytet Jagielloński – Koordynator

Wirtualne kampusy

Good practices in University – Enterprise Partnerships

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

Cross-Border Virtual Entrepreneurship Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

ARTESNET Europe – Thematic Network Akademia Teatralna im. Aleksandra for Higher Arts Education in Europe Zelwerowicza w Warszawie

Sieć tematyczna

ERABEE-TN – Education and Research in Biosystems (or Agricultural and Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Biological) Engineering in Europe

Sieć tematyczna

EUROBIOTECH – European Biotechnology

Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytet Gdański Politechnika Rzeszowska

Sieć tematyczna

Tytuł projektu Project title

Polska uczelnia/instytucja uczestnicząca w projekcie Polish partner

Typ projektu centralnego Project type

SENT – The Network of European Studies

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Uniwersytet Rzeszowski Uniwersytet Wrocławski

Sieć tematyczna

EUROPALS – European Pathology Assessment & Learning System

Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego – Zakład Patomorfologii

Sieć tematyczna

EUE-Net – European University – Enterprise Network

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim

Sieć tematyczna

POLIFONIA – Erasmus Network for Music

Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Sieć tematyczna Wrocławiu

LANQUA – Language Network for Quality Assurance

Uniwersytet Warszawski

Sieć tematyczna

Dissemination of TREE Thematic Network Results (Teaching and Research in Engineering in Europe)

Centrum Kształcenia Międzynarodowego Politechniki Łódzkiej Politechnika Opolska

Działania towarzyszące

The Archipelago of Humanistic Arts and Sciences: Structuring Interdisciplinary

Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie

Działania towarzyszące

European Interprofessional Education Network for Vocational Training in Health and Social Care

Uniwersytet Jagielloński

Działania towarzyszące

Konkurs 2008

Statistical Analysis of Measurement Data for the Evaluation Measurement

Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej – Koordynator Międzynarodowa Fundacja Promocji Zaawansowanych Technologii „Anga” Uszczelniania Mechaniczne, sp. z.o.o

Opracowanie programów nauczania – moduł europejski

European standards in adapted physical activities

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Modernizaja szkolnictwa wyższego

Transparent European Accreditation Decisions and Mutual Recognition Agreements II

Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej Państwowa Komisja Akredytacyjna

Modernizaja szkolnictwa wyższego

Virtual Based Research on New Security in Europe

Uniwersytet Wrocławski

Wirtualne kampusy

Campus Europea Foreign Languages Learning Gateway

Politechnika Łódzka Uniwersytet Lódzki

Wirtualne kampusy

Future Skills for Biotechnology

Politechnika Gdańska

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

Female Engineers Pushing Innovation in Companies

Politechnika Warszawska

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

Innovations and Learning in Spa Management

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

Matching Higher Education and Enterprises Towards Universities and Stakeholders

Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami

AQUA-TNET – Aquaculture, Fisheries & Aquatic Resource Management

Uniwersytet Łódzki

Sieć akademicka

STEPS TWO – Stakeholders Tune European Physics Studies

Uniwersytet Łódzki Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Sieć akademicka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uniwersytet Śląski w Katowicach

ETN TRICE – Teaching, Research, Innovation in Computing Education

Uniwersytet Warszawski

ELLEIEC – Enhancing Lifelong Learning Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława for the Electrical and Information Staszica w Krakowie Engineering Community Politechnika Lubelska

Sieć akademicka Sieć akademicka

CLIOH WORLD

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Uniwersytet w Białymstoku

Sieć akademicka

CiCe4 – Children’s Identity and Citizenship in Europe

Uniwersytet w Białymstoku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Uniwersytet Warszawski Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Sieć akademicka

ISEKI Ford 3 – Innovative Developments and Sustainability

Uniwersytet Rolniczy w Poznaniu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Sieć akademicka

ENHSA III – European network of Hades of schools of architecture: restructuring the European higher architectural education area.

Politechnika Śląska w Gliwicach Politechnika Warszawska Politechnika Wrocławska Politechnika Gdańska

Sieć akademicka

ESTIA-EARTH – To Sustain the Women’s Careers as Academics, Researchers and Professionals in Engineering, Computers and Science

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Sieć strukturalna

THENAPA II – Ageing and disability – a new crossing between physical activity, social inclusion and life-long well-being

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Działania towarzyszące

Information for foreign readers Erasmus in Poland in 2007/08 â&#x20AC;&#x201C; some statistics 256 higher education institutions holding an Erasmus University Charter 217 higher education institutions, including 105 public and 98 non-public institutions, signed the agreement with the National Agency and implemented Erasmus activities Student mobility 12 854 outgoing students, including 11 879 students who went abroad for a study period and 975 students who went abroad for a placement in an enterprise. 4 446 incoming students, including 4 135 foreign students who came to Poland for a study period and 311 foreign students who came for a placement. Student mobility for studies Most popular destinations of Polish students were Germany (2261 persons), Spain (1392), France (1149), Italy (984), Denmark (698) and United Kingdom (643). Average grant per month: 338 â&#x201A;Ź Number of outgoing students: from public higher education institutions: 10 864 persons (91% of the total number) from non-public higher education institutions: 1015 persons (9% of the total number) The largest number of students came to Polish universities from: Turkey (731 persons), Germany (602), Spain (592), France (533), Portugal (395) and Italy (267). Student mobility for placements Most popular destinations of Polish students were Germany (205 persons), Greece (199), Spain (129), United Kingdom (84), Italy (63) and France (61). Average grant per month: 515 â&#x201A;Ź Number of outgoing students: from public higher education institutions: 578 persons (59 % of the total number) from non-public higher education institutions: 397 persons (41 % of the total number) The largest number of students came to Poland for a practical placement from: Spain (83 persons), Germany (47), Turkey (39), France (38), Lithuania (21) and Italy (12).

100

Staff mobility 2 460 teaching assignments of Polish academic staff at foreign universities 651 training visits of Polish university staff to foreign institutions 1 596 teaching assignments of foreign academic staff at Polish universities 155 training visits of foreign university staff to Polish institutions Teaching assignments Most popular destinations of Polish academic teachers were Germany (380 persons), Spain (244), Italy (243), France (208), Czech Republic (175) and Slovakia (156). Average grant per teaching assignment – 729 € Number of mobility flows: from public higher education institutions: 2 197 (89 % of the total number of mobility flows) from non-public higher education institutions: 263 (11 % of the total number of mobility flows) The largest number of teachers came to teach at Polish universities from: France (233 teaching assignments), Germany (212), Turkey (174), Czech Republic (158), Spain (102) and Italy (97). Staff training Most popular destinations of Polish university staff were Germany (106 persons), United Kingdom (103), Spain (69), France (44), Italy (44) and Portugal (38). Average grant per teaching assignment: 855 € Number of mobility flows: from public higher education institutions: 509 (78 % of the total number of mobility flows) from non-public higher education institutions: 142 (22 % of the total number of mobility flows) The largest number of staff came to Poland for a training from: Latvia (35 training visits), Turkey (19), France (12), Spain (12), Lithuania (12) and Germany (11). In the period 19981 – 2008: 66 384 Polish students went abroad as Erasmus students 18 076 foreign Erasmus students came to Poland Polish academic teachers had 11 896 teaching assignments at foreign universities Detailed statistics are presented in the tables and graphs in the body of the publication. Each table and graph contains its English translation.

1 In 1998 Poland joined the Erasmus programme.

101

Wykaz zestawień zamieszczonych na stronie programu Erasmus

www.erasmus.org.pl (w sekcji „Publikacje”  „Publikacje Narodowej Agencji”)

Erasmus w Polsce w roku akademickim 2007/08  Udział polskich uczelni w Erasmusie w roku 2007/08 – działania realizowane w ramach

umowy z Narodową Agencją

 Wyjazdy studentów poszczególnych uczelni na studia  Wyjazdy studentów poszczególnych uczelni na praktyki  Wyjazdy studentów z poszczególnych województw  Liczba studentów Erasmusa w stosunku do łącznej liczby studentów poszczególnych uczelni  Przyjazdy studentów na studia do poszczególnych uczelni (w podziale na kraje)  Wyjazdy nauczycieli akademickich poszczególnych uczelni w celu prowadzenia zajęć za

granicą

 Wyjazdy pracowników poszczególnych uczelni w celach szkoleniowych  Wyjazdy pracowników uczelni z poszczególnych województw

102

Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa www.frse.org.pl www.erasmus.org.pl

ISSN: 1734-9427 ISBN: 978-83-60058-60-2