Hasło: wolontariat! / Call: Voluntary Service! by Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

1 2 3 ››Forum on International ››European Youth Week ››Conference on ››Youth Volunteering Day 4 Volunteering Service 2011 Developing Social – Volunteering for All and Civic Competences ››The Volunteer Effect 5 ››Eurodesk Workshops 6 ››Conference promoting ››Conference on Mobility 7 Youth on the Move ››Meeting of Comenius as a Tool to Acquire 8 Initiative Assistants and Develop Competences from 9 Childhood to Seniority 10 INTERNATIONAL VOLUNTEERING 11 SERVICE– VOLUNTEERING FOR ALL 12 13 14 15 16 CHALLENGE TO THE YOUTH! 17 18 19 20 21 22 LEARNING THROUGH 23 VOLUNTEERING 24 25 26 27 28 29 30 31 SMALL ACTIONS CHANGE THE WORLD! 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

››Senior Volunteering Day ››Third Age Forum in Krynica ››Grundtvig European Conference on Adult Volunteering

››Conference on Eastern Dimension of Mobility ››Forum on Eastern Dimension of Volunteering

ADULT VOLUNTEERING

GO EAST!

1 2 3 ››Konferencja ››Dzień Wolontariatu ››Dzień Wolontariatu Młodzieżowego ››Konferencja „Rozwijanie ››Europejski Tydzień ››Forum „Wolontariat 4 „Wschodni wymiar Seniorów kompetencji społecznych Młodzieży międzynarodowy mobilności” ››Efekt wolontariusza i obywatelskich” – wolontariat dla 5 ››Forum III Wieku ››Warsztaty Eurodesku wszystkich” 6 ››Forum „Wschodni w Krynicy ››Konferencja „Mobilność 7 wymiar sposobem zdobywania ››Spotkanie dla ››Konferencja promująca 8 wolontariatu” ››Europejska Konferencja i rozwijania kompetencji asystentów inicjatywę „Mobilna Grundtviga „Wolontariat – od juniora do seniora” Comeniusa młodzież” 9 osób dorosłych” 10 WOLONTARIAT MIĘDZYNARODOWY 11 – WOLONTARIAT DLA WSZYSTKICH 12 13 14 15 16 WYZWANIE DLA MŁODYCH! 17 18 19 20 21 22 NAUKA PRZEZ WOLONTARIAT 23 24 25 26 27 28 29 30 31 MAŁE DZIAŁANIA ZMIENIAJĄ ŚWIAT! 32 33 34 35 36 37 DOROSŁY WOLONTARIAT! 38 39 40 41 42 KIERUNEK WSCHÓD! 43 44 45 46 47 48

WSTĘP Trzymacie Państwo w rękach publikację stanowiącą dokumentację działań realizowanych przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji podczas obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu w 2011 roku. Serdecznie zapraszam do zapoznania się z efektami naszych działań. Mimo że skupimy się na roku 2011, warto pamiętać, że Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji już od ponad 10 lat przyczynia się do rozwoju wolontariatu w Polsce. Od 2000 roku zachęcamy młodych ludzi do wyjazdu na wolontariat zagraniczny w ramach Akcji 2. Wolontariat Europejski programu „Młodzież w działaniu” (wcześniej: MŁODZIEŻ). Od 2009 roku w międzynarodową działalność wolontariacką angażujemy także seniorów w ramach programu Grundtvig. Współpracując zarówno z organizacjami goszczącymi, jak i samymi wolontariuszami, wiemy, jak gigantyczny potencjał społeczny drzemie w pracy wolontariuszy. Wolontariat przynosi wymierne korzyści społeczeństwu — osoby pracujące dobrowolnie na rzecz innych przyczyniają się do rozwiązywania konkretnych problemów społecznych, rozwijania solidarności i idei aktywnego obywatelstwa. Jednak wolontariat, zwłaszcza międzynarodowy, jest przede wszystkim formą kształcenia pozaformalnego i nieformalnego. Uczą się zarówno sami wolontariusze (zdobywają nowe umiejętności, rozwijają swoje pasje, poczucie odpowiedzialności i wrażliwości), jak i społeczność lokalna, która przyjmując zagranicznego gościa, poznaje jego kulturę, język i tradycje. Od wielu lat Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji podejmuje działania na rzecz budowania pozytywnego wizerunku wolontariuszy, szczególnie wśród pracodawców. W Polsce wciąż panuje przekonanie, że wolontariat to bezinteresowna pomoc innym, stanowiąca wyłącznie źródło osobistej satysfakcji. To podejście nie w pełni

oddaje potencjał wolontariatu, który jest świetnym sposobem na zdobywanie nowych kompetencji i doświadczeń zawodowych. Dlatego Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji podejmuje wysiłki na rzecz promowaniu i upowszechnienia instrumentów służących potwierdzaniu kompetencji pozyskiwanych w drodze edukacji pozaformalnej i nieformalnej, jak Europass czy Youthpass. Wolontariat zagraniczny jest także doskonałym narzędziem walki z wykluczeniem społecznym. Projekty finansowane z programu Grundtvig czy „Młodzież w działaniu” pokazują, że osoby zagrożone marginalizacją (np. seniorzy czy młodzież pochodząca z mniej uprzywilejowanych środowisk) doskonale odnajdują się w pracy wolontariackiej, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem życiowym z innymi. Sami wolontariusze pozyskują jednocześnie wiarę we własne możliwości i chęć do działania czy zmiany dotychczasowego życia.

Dobre praktyki beneficjentów programów unijnych, które koordynuje FRSE, upowszechniamy w naszej codziennej pracy. Jednak w obliczu Europejskiego Roku Wolontariatu Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji podjęła dodatkowe działania na rzecz promowania osiągnięć i doświadczeń wolontariuszy. Z wielką radością włączyliśmy się w prace Międzysektorowego Zespołu Roboczego ds. ERW 2011 koordynowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz podjęliśmy się roli organizatora całego szeregu różnorodnych wydarzeń skupiających się na wolontaria-

FOREWORD

cie, jego wartości i znaczeniu. Wśród tych wydarzeń były także te najbardziej prestiżowe, jak konferencja na temat mobilności edukacyjnej organizowana w ramach prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej. Wolontariat zagraniczny jest bowiem jednym z przejawów mobilności uznawanej obecnie za warunek rozwoju społeczeństwa europejskiego i wzrostu konkurencyjności UE. MIROSŁAW MARCZEWSKI DYREKTOR GENERALNY FUNDACJI ROZWOJU SYSTEMU EDUKACJI

However, volunteerism, especially international

prove excellent candidates for volunteering work,

one, is first of all a form of non-formal education.

as they can share their knowledge and life experi-

We are presenting a publication document-

It is both volunteers and host organisations who

ence with others. What is more, volunteers boost

ing the activities taken by the Foundation for

benefit from it. The former acquire new skills,

their self-confidence, assume pro-active attitudes

the Development of the Education System dur-

develop their passion and sense of responsibility,

and find willingness to change their lives.

ing the celebrations of the European Year of Vol-

and the latter by hosting the volunteers discover

unteering 2011. I would like to encourage the

their culture, language and traditions.

readers to reflect on the results of our actions.

As part of its every day work, FRSE disseminates EN good practices developed by beneficiaries of EU pro-

Although we will concentrate on the year 2011,

For many years, the Foundation for the Develop-

grammes. However, in the European Year of Volun-

it is worth remembering that the Foundation for

ment of the Education System has taken actions

teering, the Foundation for the Development of the

the Development of the Education System for

aimed at the creation of positive image of vol-

Education System has taken additional steps to pro-

over 10 years has contributed to the develop-

unteers, especially among employers. In Poland,

mote the results and experiences of volunteers. We

ment of volunteerism in Poland. Since 2000, we

a view persists that volunteerism is disinterested

have been very pleased to join the works of Intersec-

have encouraged young people to leave abroad

support provided to others, which is predomi-

toral Working Group for the European Year of Volun-

and perform voluntary service there as part

nantly a source of personal satisfaction. This ap-

teering 2011 coordinated by the Ministry of Labour

of Action 2. European Voluntary Service of the

proach deprecates voluntary service, which is an

and Social Policy and acted as a coordinator for a

Youth in Action programme (formerly: YOUTH).

excellent method for acquiring new competences

number of events devoted to volunteerism, its value

Since 2009, senior citizens have also been en-

and professional experience. This is why the

and significance. These events have also included

couraged to international voluntary activity as

Foundation for the Development of the Education

flagship conferences, to mention this on educational

part of the Grundtvig programme. We cooperate

System makes efforts to promote and disseminate

mobility organised under the Polish Presidency in

both with host organisations and individual vol-

instruments to present competences acquired as

the Council of the European Union. Voluntary service

unteers, so we are aware of the enormous social

part of non-formal and informal education, such

abroad has been considered an element of mobil-

potential of the volunteering work.

as Europass and Youthpass.

ity, which determines the development of European society and growth of UE competitiveness.

Volunteerism

brings

measurable

benefits

Voluntary service abroad is also an excellent tool

to the society. People offering voluntary ser-

for fighting social exclusion. Projects funded under

vices to others contribute to solving specific

the Grundtvig and Youth in Action programmes

DIRECTOR GENERAL

social problems and enhance solidarity and ac-

show that defavourised groups (e.g. senior citizens

OF FOUNDATION FOR THE DEVELOPMENT

tive citizenship.

and youth coming from underprivileged groups)

OF THE EDUCATION S Y S T E M

M I RO S ŁAW M A RCZ E W S K I

W O LO N T A R I A T

MIĘDZYNARODOWY – WOLONTARIAT DLA WSZYSTKICH Wolontariat zagraniczny jest obecnie bardzo popularną formą poznawania innych kultur, zdobywania nowego doświadczenia oraz przeżycia niesamowitej przygody. Polska jest w Unii Europejskiej liderem pod względem liczby osób wyjeżdżających na wolontariat w ramach programu „Młodzież w działaniu” – w latach 2000-2010 ponad 3 tysiące młodych Polaków wyjechało za granicę dzięki Wolontariatowi Europejskiemu. Wolontariat zagraniczny przybiera różnorodne formy i prowadzony jest w różnych obszarach tematycznych: działania misyjne, wolontariat sportowy, edukacja historyczna czy obywatelska.

I N T E R N AT I O N A L V O L U N TA RY SERVICE – VOLUNTEERING FOR ALL

FORUM „WOLONTARIAT MIĘDZYNARODOWY – WOLONTARIAT DLA WSZYSTKICH”

KONFERENCJA PROMUJĄCA INICJATYWĘ „MOBILNA MŁODZIEŻ”

Volunteering abroad has been a very popular form of discov-

20 STYCZNIA 2011

4 MARCA 2011

ering different cultures, gaining experience and living a life

PAŁAC KULTURY I NAUKI, WARSZAWA

of adventures. Poland is a leader in the European Union

FORUM ON INTERNATIONAL VOLUNTARY SERVICE – VOLUNTEERING FOR ALL

CONFERENCE PROMOTING YOUTH

Youth in Action programme. In the years 2000-2010, more

ON THE MOVE INITIATIVE

than 3,000 young Poles left abroad thanks to European Volun-

20 JANUARY 2011

4 MARCH 2011

tary Service. Volunteering abroad may take various forms and

PALACE OF CULTURE AND SCIENCE,

is staged in different thematic areas: mission activity, sports-

WARSAW

related voluntary service, history and civic education.

in terms of the number of volunteers leaving abroad under

WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE, MOBILNOŚĆ, MOBILITY, WOLONTARIAT JAKO ŹRÓDŁO KOMPETENCJI

„Chcemy, by idea wolontariatu międzynarodowego była tak powszechna, jak wolontariatu w ogóle” – powiedział Tomasz Bratek, dyrektor Narodowej Agencji Programu „Młodzież w działaniu”, na rozpoczęciu Forum „Wolontariat międzynarodowy – wolontariat dla wszystkich” – konferencji, stanowiącej inaugurację obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu Propagującego Aktywność Obywatelską 2011 w ramach działań Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

“We want to make international voluntary service as popular as volunteering”, said Tomasz Bratek, director of the National Agency of the Youth in Action programme when opening the Forum on International Voluntary Service – Volunteering for All. This conference has inaugurated the celebrations of European Year of Volunteering 2011 to promote civic participation and formed an important part of activities taken by the Foundation for the Development of the Education System. The aim of the Forum organised on 20 January 2011 at the Palace of Culture and Science in Warsaw was to initiate a discussion between experts, practitioners and volunteers on benefits resulting from mobility abroad related to voluntary service and obstacles hindering the development of this form of social

Celem Forum, zorganizowanego 20 stycznia 2011 roku w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, było zainicjowanie dyskusji między ekspertami, praktykami i samymi wolontariuszami na temat korzyści płynących z wyjazdu zagranicznego na wolontariat oraz barier rozwoju tej formy aktywności społecznej.

activity. The value and potential of international voluntary service was a topic of discussion of the main panel and five other panels devoted to its major aspects. One of panel discussions, entitled Learning through

O wartości i potencjale wolontariatu międzynarodowego dyskutowano w trakcie panelu głównego oraz pięciu równoległych paneli poświęconych jego najważniejszym aspektom. Jeden z paneli, „Uczenie się przez wolontariat – wolontariat jako źródło kompetencji”, poświęcony był dyskusji na temat umiejętności, jakie można nabyć poprzez zaangażowanie w pracę wolontariacką oraz jej wartości z punktu widzenia rynku pracy. „Pracodawcy szukają człowieka, u którego akt woli zmienia się w czyn” – podsumowała Paulina Szadkowska-Mazur (BIGRAM S.A.). Istotne znaczenie mają również lokalny i geograficzno-społeczny wymiar wolontariatu międzynarodowego. Wolontariusz staje przed wyzwaniem odnalezienia się w lokalnym środowisku i pracy na jego rzecz zgodnie z jego rzeczywistymi potrzebami i w poszanowaniu jego kulturowej specyfiki. To wielka lekcja międzykulturowych kompetencji. „Widzimy rolę wolontariusza jako doradcy, konsultanta, którego zadaniem nie jest zastąpienie miejscowej kadry, ale szkolenie, dzielenie się swoimi doświadczeniami, przekazywanie umiejętności, którymi dysponuje, aktywizowanie miejscowej społeczności, której czasami brakuje dobrego przykładu” – wyjaśniała Agata Czaplińska z Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Volunteering – Voluntary Service as a Source of Competences, was devoted to skills, which can be acquired thanks to commitment to voluntary work and its value from the point of view of the labour market. “Employers look for those whose acts of will turn into actions”, Paulina Szadkowska-Mazur of BIGRAM S.A. summed up. Also local, geographic and social dimension of international volunteering is significant. Volunteers face several challenges related to new environment and work on behalf of local community, such as catering for its specific needs and respecting its culture. This is a big lesson of intercultural competences. „We see the role of volunteers as counsellors or consultants, whose task is to not to substitute for local personnel, but to offer training, share experiences and teaching skills, as well as activate local community who sometimes lack a good example”, Agata Czaplińska of the Ministry of Foreign Affairs explained.

VOLUNTEERING AS A SOURCE OF COMPETENCE, KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA, INTERCULTURAL COMMUNICATION

During the conference, several international programmes providing opportunities for voluntary service mobility were presented. Special attention was paid to Action 2 of the Youth in Action programme, i.e. European Voluntary Service (EVS). As part of EVS, young people aged 18-30

can implement social projects on behalf of various nongovernmental organisations in the European Union, countries of the Eastern Europe and Caucasus, and in many other countries without bearing almost any costs. In order to become a volunteer, you need to identify a host organisation in the country where you wish to perform voluntary service and a sending organisation in Poland, which will prepare the candidate for mobility and provide support in formal and content-related matters. Results of evaluation studies conducted by FRSE show that 91% od EVS participants believe that voluntary service has changed their lives, 70% have missed people they met and places they visited during project implementation, and 88% have gained new skills thanks to

Podczas konferencji prezentowane były różnorodne programy międzynarodowe, umożliwiające wyjazd na wolontariat. Szczególną uwagę poświęcono Akcji 2. programu „Młodzież w działaniu” – Wolontariatowi Europejskiemu (EVS). W ramach EVS młodzi ludzie w wieku 18-30 lat mogą realizować projekty społeczne na rzecz różnych organizacji pozarządowych w Unii Europejskiej, w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu i innych państwach prawie bez ponoszenia kosztów finansowych. Aby zostać wolontariuszem, należy znaleźć zarówno organizację goszczącą w kraju, w którym realizowany będzie wolontariat, jak i organizację wysyłającą z Polski, która przygotowuje kandydata do wyjazdu, wspierając go w kwestiach formalnych i merytorycznych.

volunteering abroad. “European Voluntary Service is an excellent tool for the development of attitudes and social sensitivity among young people, as well as committing to joint activity members of local communities in which volunteers work”, Kornelia Kurowska of Olsztyn

Borussia Foundation emphasised. European Voluntary Service is also one of the most important tools for the implementation of the Youth on the Move

Z badań ewaluacyjnych prowadzonych przez FRSE wynika, że 91% uczestników EVS stwierdziło, że wolontariat zmienił ich życie, 70% tęskniło po powrocie do miejsca i ludzi, których poznało podczas projektu, a 88% dzięki zagranicznemu wyjazdowi na wolontariat zdobyło nowe umiejętności. „Wolontariat Europejski to doskonałe narzędzie rozwijania postaw i wrażliwości społecznej wśród młodych ludzi, jak również angażowania do wspólnych działań członków lokalnych społeczności, wśród których wolontariusze pracują” – podkreślała jedna z panelistek, Kornelia Kurowska z olsztyńskiej Fundacji Borussia.

initiative, which forms a part of Europe 2020 strategy and constitutes a response of the European Union to youth unemployment, economic crisis and transition towards knowledge-based economy. Youth on the Move comprises 28 proposals for actions aimed at providing each young European with an opportunity to stage a part of education abroad until 2020. One of the goals of the initiative is to increase the number of beneficiaries of EU educational programmes, including the participants of European Voluntary Service, which allows young people to acquire competences that are attractive for prospective employers.

Wolontariat Europejski to także jedno z najistotniejszych narzędzi realizacji europejskiej inicjatywy „Mobilna młodzież”, stanowiącej część strategii Europa 2020 i będącej odpowiedzią Unii Europejskiej na zjawisko bezrobocia wśród młodzieży w obliczu kryzysu ekonomicznego i przechodzenia do gospodarki opartej na wiedzy. „Mobilna młodzież” zawiera 28 propozycji działań, mających doprowadzić do tego, aby do 2020 roku każdy młody człowiek w Europie miał okazję odbycia części swojej edukacji za granicą. Jednym z celów inicjatywy jest zwiększenie liczby beneficjentów edukacyjnych programów unijnych, w tym między innymi liczby uczestników Wolontariatu Europejskiego, umożliwiającego młodym ludziom nabycie kompetencji atrakcyjnych dla potencjalnych pracodawców.

WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE, MOBILNOŚĆ, MOBILITY, WOLONTARIAT JAKO ŹRÓDŁO KOMPETENCJI

W ramach kampanii promocyjnej inicjatywy „Mobilna młodzież” prowadzonej w 2011 roku przez FRSE i Komisję Europejską w Polsce, 4 marca 2011 roku w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie odbyła się konferencja młodzieżowa, w której uczestniczyło ponad 400 młodych ludzi z całego kraju. Podczas niej znamienici goście podkreślali wartość, jaką niesie wyjazd na zagraniczny wolontariat. Jan Truszczyński, dyrektor generalny ds. edukacji i kultury w Komisji Europejskiej, w dyskusji z młodymi ludźmi powiedział, że wystawienie się na działanie innej kultury to „zestaw dodatkowych możliwości na nową drogę życiową”. Natomiast profesor Danuta Hübner, posłanka do Parlamentu Europejskiego, świadoma twardych warunków współczesnego rynku pracy, podkreśliła znaczenie dynamicznego dostosowywania swoich kompetencji do wymogów pracodawcy.

As part of promotional campaign for the Youth on the Move initiative staged by FRSE and the European Commission in Poland in 2011, a youth conference attended by 400 participants was held on 4 March 2011 at the Palace of Culture and Science in Warsaw. During the conference, eminent speakers emphasised the value of international mobility as part of voluntary service. Jan Truszczyński, director of European Commission’s Directorate General for Education and Culture, during the discussion with young people said that exposure to a different culture provides “a set of additional opportunities that equip you for a new life”. Professor Danuta Hübner, Member of European Parliament, being aware of the harsh conditions of the labour market today, stressed the need for dynamic adapting of competences to employers’ requirements. The campaign to promote the Youth on the Move initiative was not only an opportunity to discuss the benefits resulting from mobility, but also to encourage several hundreds of young people to participate in the Youth in Action programme, and in particular in its Action 2 – European Voluntary Service. Thousands of young participants attended two large events to promote Youth on the Move in Poland;

Kampania promująca inicjatywę „Mobilna młodzież” umożliwiła nie tylko dyskusję na temat korzyści wynikających z mobilności, ale również stanowiła świetną okazję do zachęcenia kilkuset młodych ludzi do skorzystania z programu „Młodzież w działaniu”, a w szczególności Akcji 2. – Wolontariat Europejski. W dwóch dużych imprezach promujących „Mobilną młodzież” w Polsce – na targach edukacyjnych Perspektywy 2011 3-5 marca w Warszawie oraz w plenerowym wydarzeniu w Gdańsku 9-10 września – wzięło udział tysiące młodych ludzi, którzy na stoisku informacyjnym FRSE dowiadywali się m.in. dlaczego i jak zostać wolontariuszem europejskim.

Perspektywy 2011 educational fair held on 3-5 March in Warsaw and an outdoor event held on 9-10 September in Gdańsk, where they could visit information stands of FRSE and find out how to become a European volunteer and why it is worth doing so. In the communication concerning Youth on the Move initiative, the European Commission notes that the number of young people who benefit from programmes, which fund the mobility of students, scientists, youth and vol-

W komunikacie dotyczącym inicjatywy „Mobilna młodzież” Komisja Europejska zauważa, że liczba młodych ludzi korzystająca z programów finansujących mobilność studentów, naukowców, młodzieży i wolontariuszy wciąż pozostaje na niskim poziomie (ok. 380 tysięcy osób rocznie). Komisja zapowiada zwiększanie zakresu możliwości wyjazdów zagranicznych oraz liczby osób z nich korzystających, także za pomocą narzędzi edukacji pozaformalnej. Tym samym Wolontariat Europejski w niedalekiej przyszłości może się okazać zupełnie oczywistym elementem ścieżki edukacyjnej każdego młodego Europejczyka. ◆

unteers is still relatively low (nearly 380,000 per year). The European Commission plans to boost opportunities related to the number of mobilities abroad and the number of beneficiaries, also with the use of non-formal education tools. This is why in the near future European Voluntary Service can prove a natural element of educational path of each young European.

VOLUNTEERING AS A SOURCE OF COMPETENCE, KOMUNIKACJA MIĘDZYKULTUROWA, INTERCULTURAL COMMUNICATION

WYZWANIE DLA MŁODYCH! Dla kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego niezbędne jest zdobycie i utrwalenie w młodym wieku kompetencji umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu publicznym. Wolontariat daje młodym ludziom możliwość rozwijania pasji, poszerzania wiedzy i zdobywania nowych doświadczeń. Co więcej, jest znakomitą okazją, by zdobyć tzw. miękkie umiejętności, atrakcyjne z punktu widzenia kurczącego się rynku pracy, takie jak: praca zespołowa, odpowiedzialność i elastyczność.

EUROPEJSKI TYDZIEŃ MŁODZIEŻY 2011 15-21 MAJA 2011 POLSKA EUROPEAN YOUTH WEEK 2011 15-21 MAY 2011 POLAND

WARSZTATY EURODESKU CAŁY ROK 2011 POLSKA EURODESK WORKSHOPS THROUGHOUT 2011 POLAND

SPOTKANIE DLA ASYSTENTÓW COMENIUSA 8 LIPCA 2011 OŚRODEK ROZWOJU EDUKACJI, WARSZAWA MEETING OF COMENIUS ASSISTANTS 8 JULY 2011 CENTRE FOR EDUCATION DEVELOPMENT, WARSAW

C H A L L E N G E TO T H E YO U T H! In order to build civil society, already at young age we need to acquire and consolidate competences, which allow for full participation in public life. Voluntary service gives young people an opportunity to pursue their interests, expand knowledge and gain new experiences. What is more, it serves as an excellent opportunity for acquiring soft skills, such as team work, responsibility and flexibility, which are highly valued in the shrinking labour market.

WOLONTARIAT MŁODZIEŻOWY, YOUTH VOLUNTEERING, MŁODZIEŻ MA GŁOS, SO YOU THINK YOU KNOW IT ALL

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji w ramach Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 podjęła szereg działań mających na celu wypromowanie mody na wolontariat wśród młodych ludzi. Decyzją Komisji Europejskiej wolontariat stał się jednym z pięciu priorytetów Europejskiego Tygodnia Młodzieży (ETM), organizowanego już po raz piąty na terenie całej Unii Europejskiej. W Polsce za koordynację szeregu wydarzeń związanych z obchodami ETM w dniach 15-21 maja odpowiadała Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji. Spotkania młodzieży z decydentami zorganizowane w prawie 30 polskich miastach umożliwiły młodym ludziom wyrażenie swoich potrzeb i opinii dotyczących trudności i wyzwań w działalności wolontariackiej.

14 As part of celebrations of the European Year of Volunteering 2011, the Foundation for the Development of the Education System has taken a number of steps to promote voluntary service among the young. In accordance with a decision ofthe European Commission, voluntary service has become one offive priorities of European Youth Week (EYW), which has been held for the fifth time across the European Union. Foundation for the Development of the Education System was responsible for the coordination of the celebrations of EYW in Poland held on 15-21 May 2011. It has organised meetings of young people with decision makers in nearly 30 Polish cities, which served as an opportunity for the youth to express their needs and opinions concerning the problems and chal-

W trakcie debaty krajowej zorganizowanej 18 maja w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, przy udziale ponad 200 liderów młodzieżowych z całej Polski, Andrzej Pyrka z Gallup Europe zaprezentował wyniki badań Eurobarometru nr 319 „Mobilna młodzież”. Z europejskiego sondażu wynika, że jedynie 26% młodych respondentów z Polski pracuje w organizacjach młodzieżowych i tylko 16% z nich w ciągu ostatniego roku angażowało się w działalność wolontariacką. Z drugiej strony, co podkreślił obecny na debacie Mirosław Sielatycki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, polska młodzież świetnie wypada na tle innych krajów jeśli chodzi o partycypację wyborczą – aż 90% młodych Polaków deklaruje, że głosowało w ciągu ostatnich trzech lat. Co więcej, polscy uczniowie wyróżniają się na tle innych państw wysokim poziomem teoretycznej wiedzy dotyczącej zagadnień politycznych i obywatelskich.

lenges related to volunteering. During the national debate organised on 18 May at the Palace of Culture and Science in Warsaw and attended by more than 200 youth leaders from all over Poland, Andrzej Pyrka of Gallup Europe presented the results of no. 319 Eurobarometer study related to Youth on the Move, which show that only 26% of young respondents from Poland work in youth organisations and only 16% were committed to voluntary service over the past year. On the other hand, Mirosław Sielatycki, Undersecretary of State at the Ministry of National Education stressed that Polish youth is more active during elections than their European counterparts; 90% of young Poles declare that they cast their votes in the elections held over the past three years. What is more, Polish students display a high level of theoretical knowledge on political and civic matters.

WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE, DIALOG USYSTEMATYZOWANY, STRUCTURED DIALOGUE

W jaki sposób wytłumaczyć nieprzekładalność wiedzy teoretycznej na praktyczne zaangażowanie społeczne? Rafał Rudnicki z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce zauważył, że niski wynik zaangażowania polskiej młodzieży może być spowodowany odmienną niż na Zachodzie definicją wolontariatu. Pomoc koleżeńska i sąsiedzka, choć niewątpliwie mieszczące się w zakresie znaczeniowym tego pojęcia, nie są w Polsce kojarzone z wolontariatem, rozumianym jako rodzaj działalności społecznej, polegającej na bezpłatnej pracy na rzecz innych. Z drugiej strony, młodzież biorąca udział w debacie akcentowała problem braku informacji na temat możliwości pracy wolontariackiej. Młodzi, szczególnie w małych miejscowościach, nie znają oferty organizacji pozarządowych bądź nie odpowiada ona ich potrzebom i zainteresowaniom. Tomasz Bratek, dyrektor polskiej Naordowej Agencji Programu "Młodzież w działaniu, zachęcał uczestników debaty krajowej do wychodzenia z własną inicjatywą: „Młodzież zawsze zmienia świat i od młodzieży wiele się zaczyna. Pokażcie, jaki macie pomysł, czego oczekujecie. Państwo tego za was nie zrobi, mamy demokrację, więc musicie się samoorganizować”.

How can you explain the fact that theoretical knowledge is not translated into commitment to public activity? Rafał Rudnicki of the European Commission Representation in Poland noticed that the poor results concerning public participation of Polish youth may be attributable to a definition of voluntary service prevailing in Poland, which differs from this known in the west. Providing help to friends and neighbours, although included in the definition is not associated with voluntary service in Poland, which is understood as a type of social activity consisting in free of charge work on behalf of others. On the other hand, young people who

participated in the debate accentuated the problem of lack of information on the opportunities related to volunteering. Youth, especially in small towns, is not familiar with the offer of non-governmental organisations. Quite often, this offer is not suited to their needs and interests. Tomasz Bratek, director of the Polish National Agency of the Youth in Action Programme encouraged the participants of national debate to take initiative: “It is young people who change the world and initiate change. Present your ideas and expectations. The state will not do that for you. We have democracy, so you need to organise yourselves”. Several dozens of youth organisations from all over Poland have displayed a model level of commitment and staged many regional debates as part of the European Youth Week. During the discussions with representatives of local authorities and non-governmental organisations, the young people

Wzorcowym poziomem zaangażowania wykazało się podczas Europejskiego Tygodnia Młodzieży kilkadziesiąt organizacji młodzieżowych z całej Polski, które prowadziły debaty regionalne. W dyskusjach z przedstawicielami lokalnych władz i organizacji pozarządowych młodzież niejednokrotnie podejmowała temat szerszej promocji wolontariatu. W Katowicach debata zorganizowana przez Stowarzyszenie Regionalne Centrum Wolontariatu odbyła się pod hasłem „Wolontariat to styl życia”. Również podczas wydarzeń w Trzebnicy młodzi ludzie podkreślali, że wolontariat powinien wynikać z chęci pomocy innym, wtedy staje się powodem do dumy i satysfakcji. Z kolei uczestnicy debaty lubelskiej zgodnie stwierdzili, że wolontariat wciąga – jak pójdzie się raz, to każdy kolejny jest naturalny. Okazało się, że pomimo pewnej dezorientacji młodych w ofercie wolontariatu i pozornego braku zainteresowania działalnością społeczną młodzież wykazuje duży potencjał i chęć zaangażowania.

have talked about the need for wider promotion of voluntary service. Debate organised by Stowarzyszenie Regionalne Centrum Wolontariatu in Katowice was held under banner: Volunteering is a Life Style. Also during the celebrations in Trzebnica, young people stressed that volunteering should result from the willingness to help others, because only then it is a source of pride and satisfaction. Participants of the debate held in Lublin agreed that „volunteering is addictive, once you do it, you want to do it again”. It has appeared that despite certain disorientation in the offer of voluntary service and ostensible lack of interest in public participation, young people display large potential and willingness to commit.

WO LO N TA R I AT M ŁO DZ I E ŻOW Y, YO U T H VO L U N T E E R I N G, M ŁO DZ I E Ż M A G ŁO S, S O YO U T H I N K YO U K N OW I T A L L

During the EYV national debate, young people stressed the need for intensifying cooperation between schools and youth organisations and expressed hope that schools would soon serve as a platform for contacts between organisations and prospective volunteers. Responding to these needs, during the European Year of Volunteering, the Foundation for the Development of the Education System has taken several actions aimed at introducing volunteering to Polish schools. One of them was encouraging

Comenius assistants to stage lectures on voluntary service. Each year, FRSE organises preparatory meetings for students

and teachers who are about to leave abroad for practical training under Comenius Assistantships. During the meetings, representatives of FRSE try to inspire and encourage Comenius Assistants to include in their teaching programmes classes aimed at instilling civic and pro-social attitudes in students.

Podczas debaty krajowej ETM młodzież zwróciła uwagę na konieczność zacieśnienia współpracy na linii szkoła – organizacje młodzieżowe i wyraziła nadzieję, że szkoła stanie się platformą kontaktu pomiędzy organizacjami a potencjalnymi wolontariuszami. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji w czasie Europejskiego Roku Wolontariatu podjęła się szeregu działań wprowadzających tematykę wolontariatu do polskich szkół. Jednym z nich było zachęcenie asystentów Comeniusa do przeprowadzenia zajęć dotyczących wolontariatu. Każdego roku FRSE organizuje spotkanie przygotowawcze dla młodych studentów lub nauczycieli, którzy wyjadą na zagraniczne praktyki pedagogiczne w ramach programu Asystentura Comeniusa. Podczas takich spotkań przedstawiciele FRSE starają się inspirować i zachęcać asystentów Comeniusa do wprowadzenia do swojego programu nauczania w innym kraju zajęć wychowawczo-obywatelskich, kształtujących w uczniach postawy prospołeczne.

During this year’s meeting for Comenius Assistants held at the Centre for Education Development in Warsaw, Aleksandra Krugły, representative of the Department of Public Gain at the Ministry of Labour and Social Policy presented the background, priorities and main premises behind the European Year of Volunteering and possibilities for activity in this scope. Assistants have also received a dossier featuring supporting materials, which can serve as an inspiration for classes aiming at encouraging students to involve in voluntary activity.

Podczas tegorocznego spotkania asystentów Comeniusa, które odbyło się w siedzibie Ośrodka Rozwoju Edukacji w Warszawie, Aleksandra Krugły, przedstawicielka Departamentu Pożytku Publicznego z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, zaznajomiła uczestników spotkania przygotowawczego z tematyką, priorytetami i głównymi założeniami Europejskiego Roku Wolontariatu, jak również zaprezentowała możliwości działań w tym zakresie. Asystenci otrzymali także pakiet materiałów wspierających i inspirujących ich do prowadzenia zajęć zachęcających uczniów do angażowania się w działalność wolontariacką.

WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE, DIALOG USYSTEMATYZOWANY, STRUCTURED DIALOGUE

Kolejnym działaniem Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji na rzecz upowszechniania idei wolontariatu wśród młodych ludzi jest aktywność Eurodesku, czyli europejskiej sieci informacyjnej dla młodzieży i osób pracujących z młodzieżą. Eurodesk Polska w ramach obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 zorganizował cykl autorskich warsztatów dla uczniów i studentów w wieku 17-25 lat. Seminaria „Eurowolontariat – ciekawy start w dorosłe życie” prowadziło 20 lokalnych i regionalnych konsultantów Eurodesk Polska w szkołach, organizacjach młodzieżowych i siedzibach organizacji należących do sieci Eurodesk Polska. Projekt wsparło Ministerstwo Edukacji Narodowej. W trakcie spotkań z konsultantami uczniowie dowiadywali się, czym jest wolontariat, jaką rolę odgrywa w polityce młodzieżowej UE i gdzie szukać o nim informacji, a dzięki bezpośrednim rozmowom z doświadczonymi wolontariuszami poznali wolontariat też od praktycznej strony. W czasie Europejskiego Roku Wolontariatu szczególną popularnością wśród młodych ludzi cieszyła się wydawana przez Eurodesk publikacja „Altruista w akcji, czyli wszystko, co chcesz wiedzieć o wolontariacie zagranicznym”, stanowiąca swoiste kompendium wiedzy o wolontariacie międzynarodowym. ◆ In its efforts aimed at the promotion of volunteering among young people, the Foundation for the Development of the Education System has been supported by Eurodesk, i.e. Europan network providing information to youth and people working with youth. As part of the celebrations of the European Year of Volunteering 2011, Eurodesk Poland has organised a series of workshops for students aged 17-25. Seminars entitled Eurovolunteering – an Interesting Step into Adult Life have been staged by 20 local and regional consultants of Eurodesk Poland at schools, youth organisations and organisations forming Eurodesk Poland network. The project has been supported by the Ministry of National Education. During the meetings with consultants, students could learn about voluntary service, the role it plays in EU youth policy and where to look for information about volunteering. Thanks to face to face discussions with experienced volunteers, they could hear about practical implications of voluntary service. The publication entitled „Altruista w akcji, czyli wszystko co chcesz wiedzieć o wolontariacie za granicą” (Altruist in Action or Everything You Want to Know About Volunteering Abroad) published by Eurodesk, being an original compendium of knowledge about international volunteering, was very popular

among young people during the European Year of Volunteering.

WOLONTA RIAT MŁO DZIEŻOW Y, YOUT H VOL UNT EER I N G, M ŁO DZ I E Ż M A G ŁO S, S O YO U T H I N K YO U K N OW I T A LL

NAUKA PRZEZ WOLONTARIAT System demokratyczny oraz gospodarka oparta na wiedzy wymagają dla pełnego w nich uczestnictwa nabycia przez jednostki specyficznych kompetencji. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji włączyła się w nurt dyskusji dotyczącej rozwijania kluczowych kompetencji poprzez organizację konferencji upowszechniających przykłady dobrej praktyki w tym obszarze.

KONFERENCJA „ROZWIJANIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH I OBYWATELSKICH”

KONFERENCJA „MOBILNOŚĆ SPOSOBEM ZDOBYWANIA I ROZWIJANIA KOMPETENCJI – OD JUNIORA DO SENIORA”

25 MAJA 2011

17-19 PAŹDZIERNIKA 2011

WARSZAWA

SOPOT

CONFERENCE ON DEVELOPING SOCIAL AND CIVIC COMPETENCES

CONFERENCE ON MOBILITY AS A TOOL TO ACQUIRE AND

25 MAY 2011

DEVELOP COMPETENCES FROM CHILDHOOD TO SENIORITY 17-19 OCTOBER 2011, SOPOT

WARSAW

GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY, KNOWLEDGE - BASED ECONOMY, SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE, CIVIL SOCIETY

LEARNING THROUGH VOLUNTEERING Democratic system and knowledge-based economy require full participation and the acquisition of specific competences. The Foundation for the Development of the Education System has joined the discussion on the development of key competences by organising conferences to disseminate good practices in this scope. On 25 May 2011, at the Centre for Education Development in Warsaw, a conference entitled Developing Social and Civic Competences was held. It was devoted to eight key competences identified by the European Parliament and the Council in recommendation of 18 December 2006 as indispensable in the lifelong learning process. The conference organised by

25 maja 2011 roku w siedzibie Ośrodka Rozwoju Edukacji w Warszawie miała miejsce konferencja zatytułowana „Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich”. Osiem kompetencji kluczowych wskazanych przez Parlament Europejski i Radę UE w zaleceniu z 18 grudnia 2006 roku jest niezbędnych w procesie uczenia się przez całe życie. Konferencja, zorganizowana przez Narodową Agencję Programu „Uczenie się przez całe życie”, wspierała cele Europejskiego Roku Wolontariatu 2011, widząc w wolontariacie narzędzie podnoszenia kompetencji społecznych i obywatelskich, a przede wszystkim wyrównywania szans.

the National Agency of the Lifelong Learning Programme has supported the goals of the European Year of Volunteering 2011 and stressed that volunteering is a tool for raising social and civic competences, and, most of all, for providing equal opportunities. The conference was based on an innovative structure, where traditional agenda was reversed. It started with work group meetings, followed by a debate during which the conclusions of panel discussions were confronted with the opinions of experts and other conference participants. Organisers of the con-

Konferencja opierała się na nowatorskiej strukturze, polegającej na odwróceniu tradycyjnej kolejności obrad i rozpoczęciu dyskusji od pracy w grupach roboczych, by podczas wspólnej debaty skonfrontować wnioski z paneli z opiniami ekspertów i pozostałych uczestników konferencji. Pomysłodawcy konferencji odwołali się do idei agory – głównego rynku w miastach starożytnej Grecji, wokół którego toczyło się życie społeczne i polityczne. Konferencja Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji była właśnie taką platformą wymiany myśli na społecznie istotne tematy. Uczestnicy konferencji oraz zaproszeni eksperci doszli do wniosku, że kształtowanie kompetencji społecznych i obywatelskich wymaga rozpowszechnienia pozytywnych wzorców, których podstawowym źródłem powinna być szkoła. Podkreślono wagę pracy zespołowej, umiejętności krytycznego myślenia oraz stymulowania kreatywności i wyobraźni w kształtowaniu postaw obywatelskich i przedsiębiorczości uczniów. Uznano, że szkoła, jako pierwsza instytucja publiczna, z którą styka się młody człowiek, powinna być miejscem przejrzystych zasad i promowania pozytywnych postaw, takich jak działalność wolontariacka.

ference referred to the concept of Agora –open place of assembly

W ŁĄ C Z A N I E,

O B Y WAT E L S KA ,

INCLUSION,

MOBILNOŚĆ,

M O B I L I T Y,

EDUKACJA

in ancient Greek city-states, in which main events of social and political life took place. The conference organised by the Foundation for the Development of the Education System served as a platform for exchange of opinions on major social matters. Conference participants and invited experts reached a conclusion that shaping social and civic competences requires the dissemination of positive role models, which should be mainly provided by the schools. The importance of team work, critical thinking and ability to stimulate creativity and imagination for instilling civic attitudes and entrepreneurship in students was emphasised. It has been agreed that the school, being the first public institution, with which young people come into contact, should be the place where transparent rules prevail and positive attitudes, such as volunteering, are promoted.

CIVIC

E D U CAT I O N

Konferencja stała się także okazją do wypromowania nowej publikacji FRSE zawierającej przykłady dobrych praktyk – opisy projektów kształtujących postawy prospołeczne. W publikacji „Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich w projektach współpracy europejskiej” zaprezentowane zostały m.in. projekty wolontariackie, realizowane przy wsparciu finansowym programu „Uczenie się przez całe życie”, m.in. „Social Erasmus” – działalność społeczna członków stowarzyszenia Erasmus Student Network oraz „Wolontariat w Europie: >>Uczenie się przez całe życie<< poprzez interkulturalną oraz międzypokoleniową współpracę, popartą Internetem” – projekt wolontariatu seniorów w Grundtvigu.

i potencjale mobilności edukacyjnej w kształceniu formalnym i pozaformalnym.

Kolejną okazją do dyskusji, wymiany dobrych praktyk oraz szerokiego upowszechniania rezultatów programów UE w zakresie aktywności społecznej i obywatelskiej była konferencja „Mobilność sposobem zdobywania i rozwijania kompetencji – od juniora do seniora”, która odbyła się w dniach 17-19 października 2011 roku w Sopocie. Międzynarodowa konferencja zorganizowana w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE zgromadziła ponad 200 ekspertów i praktyków w dziedzinie uczenia się przez całe życie, którzy podjęli dyskusję o roli

„Nie mam wątpliwości, że zarówno krótko-, jak i długotrwały pobyt za granicą w celach edukacyjnych ma istotny wpływ na osobiste doświadczenie” – podkreślał Jan Truszczyński, dyrektor generalny ds. edukacji i kultury w Komisji Europejskiej w wykładzie inaugurującym konferencję. Jak dodał: „Roczny pobyt za granicą w charakterze wolontariusza, który pracuje na rzecz pewnej społeczności lokalnej, stanowi życiowe doświadczenie, niejednokrotnie prowadzące do istotnej przemiany osobistej młodego człowieka. Efektem pracy wolontariackiej za granicą jest rozwój osobisty, zawodowy i społeczny. Wolontariat zagraniczny umożliwia młodym ludziom aktywną partycypację w życiu społeczności lokalnej innego kraju i wzmacnia ich poczucie europejskiej tożsamości”. Jan Truszczyński przytoczył wyniki badań przeprowadzonych wśród 5 tysięcy beneficjentów programu „Młodzież w działaniu”: 67% z nich stwierdziło, że udział w programie zwiększył ich szansę na zdobycie zatrudnienia, a 61% zainteresowało się bardziej kwestiami europejskimi.

The conference also served as an opportunity for promoting the latest publi-

met to discuss the role and potential of educational mobility in formal and

cation of FRSE featuring descriptions of good practices in shaping pro-social

non-formal education.

attitudes. The publication entitled Developing Social and Civic Competences in European Cooperation Projects featured, among others, volunteering pro-

“There is no doubt that spending time abroad for short or long-term learning pur-

jects funded by the Lifelong Learning programme, to mention Social Erasmus

poses has a strong impact on an individual’s personal development”, Jan Truszczyński,

– Social Activity of Erasmus Student Network Members and Voluntary Service

director general at European Commission’s Directorate General for Education and

in Europe: Lifelong Learning through Intercultural and Intergenerational Co-

Culture emphasised in his opening speech. “Spending up to one full year abroad

operation with the use of Internet, which was an example of a Grundtvig

as a volunteer, working on tasks that benefit the hosting community, represents a

Senior Volunteering project.

life-changing experience. There is a strong learning dimension in such experiences, with long-lasting effects for the professional, social and personal development of

Another great opportunity for discussion, exchange of good practices and broad

the volunteer. Volunteering abroad also offers a valuable opportunity to participate

dissemination of results of EU programmes related to social and civic activity

actively in the society, by giving young people the possibility to express their solidar-

was a conference on Mobility as a Tool to Acquire and Develop Competences

ity at European level”. Jan Truszczyński quoted the results of a survey conducted with

from Childhood to Seniority held on 17-19 October 2011 in Sopot. At the in-

5,000 beneficiaries of the Youth in Action programme: 67% believed that their job

ternational conference organised under the Polish Presidency of the Council of

chances had increased after participating in a project supported by the programme,

the European Union, more than 200 lifelong learning experts and practitioners

and 61% became more interested in European topics.

G O S P O D A R K A O P A R T A N A W I E D Z Y, K N O W L E D G E - B A S E D E C O N O M Y, S P O Ł E C Z E Ń S T W O O B Y W A T E L S K I E

Kolejnym aspektem mobilności w kształceniu pozaformalnym poruszonym w dyskusji podczas sopockiej konferencji było włączenie społeczne. Podczas prac w grupie roboczej „Mobilność edukacyjna w Europie – diagnoza sytuacji obecnej” Jarosław Marciszewski z gdańskiego oddziału Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym przedstawił rezultaty serii działań artystyczno-terapeutycznych, podjętych m.in. w ramach projektu „Connection against Exclusion”, finansowanego przez Akcję 2. programu „Młodzież w działaniu”. Działania opierały się na współpracy wolontariuszy EVS z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, m.in. w ramach osobistego tutorialu, działań muzycznych i teatralnych.

22 Z kolei Vito La Fata (CESIE Onlus – Centro Studi ed Iniziative Europeo, Włochy), opowiadając o rezultatach działań przeciwko dyskryminacji podejmowanych w jego organizacji, przypomniał, że wykluczenie może potencjalnie dotyczyć wielu grup. Poprzez udział w Wolontariacie Europejskim, zarówno z poziomu aktywnych wolontariuszy, jak i lokalnych odbiorców działań wolontariackich, osoby z mniejszymi szansami mogą zwiększyć poczucie własnej wartości i społecznej użyteczności. Włoski aktywista przekonywał, że Wolontariat Europejski powinien stać się integralnym elementem ścieżki edukacyjnej młodych Europejczyków. ◆ and music and theatre performances. Vito La Fata (CESIE Onlus - Centro Studi

discussed during the conference in Sopot. In the course of works in work-

ed Iniziative Europeo, Italy) talked about the results of activities taken in his

ing group on European Mobility – Present Situation, Jarosław Marciszewski

organisation to fight discrimination and reminded that many groups may suf-

of the Gdańsk Section of Polish Society for the Mentally Disabled presented

fer from exclusion. Thanks to the participation in European Voluntary Service,

the results of a series of arts and therapeutic activities taken as part of the

both as active volunteers, and local beneficiaries of voluntary activity, peo-

Connection against Exclusion project funded under Action 2 of the Youth

ple with fewer opportunities can boost their self-esteem and sense of being

in Action programme. These activities were based on cooperation of EVS vol-

useful. The activist from Italy said that European Voluntary Service should

unteers with people with mental disability and included one to one tutorials,

become an integral element of educational path of young Europeans.

Social inclusion was another aspect of mobility in non-formal education

C I V I C S O C I E T Y, W ŁĄ C Z A N I E, I N C L U S I O N, M O B I L N O Ś Ć, M O B I L I T Y, E D U K A C J A O B Y W AT E L S K A , C I V I C E D U C AT I O N

MAŁE DZIAŁANIA

ZMIENIAJĄ ŚWIAT! W czasie obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji podjęła szereg działań na rzecz zmiany świadomości na temat wolontariatu wśród młodzieży poprzez informowanie, pokazywanie dobrych praktyk i ciekawych historii oraz wyeksponowanie postaci doświadczonych wolontariuszy. Szczególnie poprzez udział w Dniu Wolontariatu Młodzieżowego i akcji „Efekt wolontariusza” młodzi ludzie mieli okazję przekonać się, że warto być wolontariuszem, gdyż małe działania zmieniają świat.

25 DZIEŃ WOLONTARIATU MŁODZIEŻOWEGO 2 WRZEŚNIA 2011 WARSZAWA, PLAC DEFILAD (PAWILON EUROPEJSKIEGO ROKU WOLONTARIATU 2011) YOUTH VOLUNTEERING DAY 2 SEPTEMBER 2011 WARSAW, PLAC DEFILAD (EUROPEAN YEAR OF VOLUNTEERING TOUR 2011)

EFEKT WOLONTARIUSZA

SMALL ACTIONS CHANGE THE WORLD!

17-18 WRZEŚNIA 2011

During the celebrations of 2011 European Year of Volunteering, the Foundation for the Develop-

POLSKA

ment of the Education System has taken a number of steps to change young people’s attitude to volunteering by informing, presenting good practices and interesting stories, as well as organising

VOLUNTEERS IN MOTION 17-18 SEPTEMBER 2011

meetings with experienced volunteers. Thanks to participation in Youth Volunteering Day and the

POLAND

actions change the world.

Volunteers in motion action, young people could learn that it is worth to be a volunteer, as small

WOLONTARIAT MŁODZIEŻOWY, YOUTH VOLUNTEERING, WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE

Pawilon Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 – EYV Tour 2011 to jedno z klu-

2011 EYV Tour was one of key events forming part of the celebrations of 2011 EYV

czowych wydarzeń w ramach obchodów ERW 2011 na poziomie Unii Europejskiej.

at the European Union level. Each member state has hosted the Tour, which promoted

Każdy kraj członkowski UE gościł Tour promujący idee ERW 2011 – albo w postaci

the ideas of 2011 EYV, and the EU either provided equipment adjusted to the location

wyposażenia dostosowanego do zaproponowanej przez dany kraj lokalizacji, albo

proposed by a given country or a large tent to be situated in an interesting and attrac-

w postaci pawilonu (namiotu), usytuowanego w ciekawej i atrakcyjnej przestrzeni

tive city space. 2011 EYV Tour, which constituted the room for meetings, presentations,

miejskiej. Pawilon ERW 2011, stanowiący przestrzeń spotkania, prezentacji, interak-

interaction, exchange of ideas and debate on volunteering was a mark of distinction

cji, wymiany pomysłów oraz debaty o wolontariacie, był w istocie wyróżnieniem dla

for the host country.

kraju, który go przyjmował. The EYV Tour was hosted in Warsaw on 1-14 September 2011 and the large tent was

Pawilon zawitał do Warszawy na okres 1-14 września 2011 roku i ustawiony został

situated on the square in front of the Marszałkowska St. entrance to the Palace of

na płycie głównej przy wejściu do Pałacu Kultury i Nauki, od strony ul. Marszałkow-

Culture and Science. Ministry of Labour and Social Policy, which acted as the Tour’s

skiej. Koordynator Touru w Polsce, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, wspólnie

coordinator in Poland, together with social partners has prepared the agenda for the

z partnerami społecznymi przygotowało agendę tego niecodziennego wydarzenia.

unusual event. Each of the 14 days was devoted to a different type of volunteering:

Każdy z 14 dni tematycznych koncentrował się na innym rodzaju wolontariatu: od

ranging from activities aimed at the integration of the disabled and youth to these

działań na rzecz integracji osób niepełnosprawnych, działań młodzieżowych po ak-

aimed at the activation of senior citizens, as well as international volunteering day, and

tywizację seniorów, wolontariat zagraniczny, misyjny, pracowniczy, wolontariat w

corporate volunteering day. One day was devoted to volunteering in sports and culture,

sporcie oraz kulturze, e-wolontariat, profilaktykę i ratownictwo. Każdego dnia pawi-

others to e-volunteering, prevention and rescue volunteering. Each day, a different or-

lonem zarządzała inna instytucja, posiadająca duże doświadczenie w danej dziedzi-

ganisation displaying significant experience in a given area was responsible for the

nie wolontariatu. Obchodom dni tematycznych towarzyszyły warsztaty, konferencje,

coordination of activities in the tent. Workshops, conferences, concerts, performances,

koncerty, spektakle, pokazy artystyczne, zajęcia plastyczne i sportowe.

arts shows, as well as arts and sports competitions were held throughout the event.

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji była koordynatorem Dnia Wolontariatu

The Foundation for the Development of the Education System was the coordinator of the

Młodzieżowego (2 września) oraz uczestniczyła w Dniu Wolontariatu Seniorów.

Youth Volunteering Day (on 2 September) and participated in Senior Volunteering Day.

MAŁE

DZIAŁANIA

ZMIENIAJĄ

ŚWIAT,

SMALL

ACTIONS

CHANGE

THE

WORLD,

WOLONTARIAT

MŁODZIEŻOWY

During the Poland road show of the European Year of Volunteering Tour in Warsaw, the Foundation for the Development of the Education System was responsible for the coordination of Youth Volunteering Day. FRSE has invited several dozens of youth organisations to cooperation to ensure that the offer presented to the visitors of the EYV Tour in the possibly widest scope reflects the diversity of volunteering activities taken by young people in Poland. Eleven organisations took an active part in the event, to mention Polish Red Cross, Volunteer Fire Brigades of Poland, Erasmus Student Network Poland and Eurodesk Poland. During the event, workshops and competitions to propagate the knowledge on volunteering were held.

Podczas wizyty Pawilonu Europejskiego Roku Wolontariatu w Warszawie Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji odpowiedzialna była za koordynację obchodów Dnia Wolontariatu Młodzieżowego. Do współpracy zaproszono kilkanaście organizacji młodzieżowych, tak by oferta prezentowana odwiedzającym pawilon jak najszerzej odzwierciedlała różnorodność działań wolontariackich realizowanych przez młodych ludzi w Polsce. Podczas imprezy zaprezentowało się 11 organizacji, m.in. Polski Czerwony Krzyż, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszenie Wspierania Międzynarodowych Wymian Studenckich Erasmus Student Network Polska i program Eurodesk. Odbyły się też warsztaty i konkursy popularyzujące wiedzę o wolontariacie. Każdy odwiedzający pawilon miał dzięki temu możliwość przekonania się, że może zaangażować się właśnie w taki typ działań, jaki najbardziej odpowiada jego potrzebom i zainteresowaniom.

Each visitor to the road show of the EYV Tour could learn that they can become involved in the type of activity that

best suites their needs and interests. Visitors to the EYV Tour were convinced that voluntary service does not only stand for sacrifice and providing support to others, but it also brings benefits to the volunteers who have many opportunities to learn and develop in their free time. Voluntary service is the most effective form of non-formal education, as it is condu-

cive to gaining new experiences and acquiring soft skills, such as a sense of responsibility, flexibility and team work. “Studying is important, but voluntary work brings a lot of positive energy. Voluntary service is becoming trendy, and it should have been so for a long time now. There is always time to do something for your personal development. You simply need to be well-organised, and you can learn that thanks to voluntary service”, says Iga Nowak from Lublin, an activist of Erasmus Student Network Poland. On Youth Volunteering Day, the European Year of Volunteering Tour was visited by 1,000 young people;

Dzięki wizycie w pawilonie odwiedzający dowiedzieli się, że wolontariat to nie tylko poświęcenie i forma pomocy drugiemu człowiekowi. Przynosi on korzyści również samemu wolontariuszowi, który zyskuje możliwość rozwijania się w czasie wolnym od nauki. Wolontariat to najlepsza okazja do edukacji pozaformalnej – umożliwia także nabycie nowych doświadczeń i „miękkich” umiejętności, takich jak odpowiedzialność, elastyczność czy praca w grupie. „Studia są ważne, ale praca w wolontariacie przynosi dużo pozytywnej energii. Dopiero teraz wolontariat zaczyna być trendy, a powinno być tak już od dawna. Zawsze jest czas, by zrobić coś dla własnego rozwoju – grunt to dobra organizacja, której uczy właśnie wolontariat” – zapewnia Iga Nowak z Lublina, działająca w Stowarzyszeniu Wspierania Międzynarodowych Wymian Studenckich Erasmus Student Network Polska.

the Foundation for the Development of the Education System and its partners attracted the largest number of visitors during the two-week stop of the EYV Tour in Poland.

Pawilon Europejskiego Roku Wolontariatu w Dniu Wolontariatu Młodzieżowego odwiedziło prawie 1000 młodych ludzi – Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji wraz z partnerami zapewniła jedną z najwyższych frekwencji podczas dwutygodniowej wizyty pawilonu w Polsce.

YOUTH VOLUNTEERING, WOLONTARIAT EUROPEJSKI, EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE, MAŁE DZIAŁANIA ZMIENIAJĄ ŚWIAT

Okazją do realizacji marzeń i zdobycia przydatnych umiejętności jest udział w Wolontariacie Europejskim (EVS) – Akcji 2. programu „Młodzież w działaniu”. W Dniu Wolontariatu Młodzieżowego istniała możliwość wzięcia udziału w bezpłatnych warsztatach prowadzonych przez konsultantów krajowego biura programu Eurodesk na temat Wolontariatu Europejskiego, jak również spotkania i rozmowy z doświadczonymi wolontariuszami. O swojej przygodzie z wolontariatem opowiadała m.in. 25-letnia Aleksandra Kania, która dzięki wsparciu Stowarzyszenia Promocji Wolontariatu i Fundación Machaqa Amawt’a wyjechała do wioski społeczności Ajmara w Boliwii. Zauważyła, że wyjście do młodych z kompleksową informacją oraz dobrze przygotowanymi programami wolontariatu może być remedium na obywatelską bierność. „Myślę, że wielu młodych ludzi ma w sobie entuzjazm, ma swój pomysł na wolontariat, ale potrzebuje wsparcia w jego realizacji. EVS to trampolina, która pomaga wybić się właśnie takim pomysłom i planom – mój przykład pokazuje, że nawet tym, wydawałoby się, najmniej realnym… Wolontariat w Ameryce Południowej? Tak!”.

W kilkunastu miejscach w Polsce młodzi wolontariusze z kraju i zagranicy prowadzili różnorodne działania artystyczne w przestrzeni publicznej, zakładające zaangażowanie członków społeczności lokalnej. W Warszawie odbyły się równolegle cztery wydarzenia: „Cud na Placu Hallera” (festyn w przestrzeni warszawskiej Pragi), Festiwal Latawców i Lampionów pod Sanktuarium Siekierkowskim, piknik w Domu Dziecka im. Janusza Korczaka oraz „Eko Sofa” – warsztaty tworzenia mebli z materiałów odnawialnych. Dwudniowe działania w całym kraju zostały podsumowane podczas ogólnopolskiego finału akcji w Studiu Cukry.

Młodzi wolontariusze – zwłaszcza ci, którzy skorzystali z programu EVS – mieli szczególną okazję do świętowania dzięki udziałowi w akcji „Efekt wolontariusza”, przeprowadzonej przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji w dniach 17-18 września 2011 roku.

W Łodzi do zapoznania się z ofertą Wolontariatu Europejskiego i wyjazdu zachęcała Fundacja FERSO. Współpracownicy Fundacji, zarówno z kraju, jak i zagranicy, promowali Wolontariat Europejski, m.in. prezentując film „Efekt wolontariusza”, zrealizowany na podstawie wywiadów z doświadczonymi wolontariuszami. 18 września w klubie Jazzga można było zagrać w grę „Zbuduj drużynę”, ukazującą aspekt wielokulturowy i wielojęzykowy EVS, jak również wziąć udział w warsztatach zatytułowanych „Różne oblicza wolontariatu”, przybliżających zasady udziału w Wolontariacie Europejskim. Odwiedzający mieli też okazję zasmakować w różnorodności europejskiej kuchni i porozmawiać z zagranicznymi wolontariuszami o ich doświadczeniach.

Participation in European Voluntary Service (EVS); Action 2 of the Youth in Action pro-

2011. In many towns, youth volunteers from Poland and abroad staged various artistic perfor-

gramme is an opportunity to realise one’s dreams and acquire useful skills. On the

mances in the public space that involved local community. In Warsaw, four events were held

Youth Volunteering Day, visitors of the EYV Tour could participate in open workshops

simultaneously: Miracle in Haller’s Square (festivities in the Warsaw District of Praga), Festival

on European Voluntary Service staged by the consultants of Eurodesk National Office, and

of Kites and Lanterns near the Siekierki Sanctuary, picnic at Janusz Korczak’s children’s home,

in meetings and discussions with experienced volunteers. Among others, 25-year old Alek-

and Eko Sofa, i.e. a workshop on producing furniture from renewable materials. The two-day

sandra Kania, who thanks to the support of Association for Promotion of Voluntary Service

activities taken across the country were summed up during the action’s finals at Studio Cukry.

(Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu) and Fundación Machaqa Amawt’a visited the village

of Ajmara community in Bolivia, talked about her adventures related with volunteering. She no-

In Łódź, FERSO Foundation presented the offer of European Voluntary Service and

ticed that providing comprehensive information and well-organised volunteering programmes

encouraged young people to mobility. Volunteers cooperating with the Foundation

may be the remedy for civic passivity. “I believe that a lot of young people have enthusiasm and

from across Poland and from abroad promoted European Voluntary Service by screen-

ideas for volunteering, but they need support in putting them into practice. EVS is a springboard,

ing a video entitled The Volunteer Effect, which featured interviews with experienced

which helps to translate these plans into real actions. My example shows that even apparently

volunteers. On 18 September, at Jazzga club, you could play a game entitled Build a

unrealistic concepts, such as volunteering in South America, can become a reality!”

Team, which highlighted the multicultural and multilingual aspects of EVS, and attend workshops entitled Different Colours of Volunteering, during which the rules for partici-

Young volunteers, especially those who benefited from EVS programme, had a good reason

pation in European Voluntary Service were presented. Visitors could also taste different

to celebrate and participate in the Volunteer Effect action staged by FRSE on 17-18 September

dishes representing various European cuisines and talk with volunteers from abroad.

SMALL ACTIONS CHANGE THE WORLD, WOLONTARIAT MŁODZIEŻOWY, YOUTH VOLUNTEERING, WOLONTARIAT EUROPEJSKI

innych) mieszkańcy Sępólna nawiązali bliższy kontakt z wolontariuszami i poczuli się częścią wielkiej europejskiej wspólnoty. Dużo działo się także w innych miejscowościach. W Oświęcimiu wolontariusze Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży z Austrii i Niemiec zaprosili okolicznych mieszkańców na prezentację dotyczącą najciekawszych zakątków ich krajów, co zaowocowało zaproszeniem ich na lekcję niemieckiego w Samorządowym Zespole Szkół w Gorzowie. Natomiast w Bydgoszczy w ramach finału akcji „Europodwórka” Fundacji „Wiatrak” 10 wolontariuszy z Gruzji, Ukrainy, Bułgarii, Włoch i Węgier rozpowszechniało kulturę swoich krajów poprzez narodowe zabawy. Dzieci z bydgoskich podwórek miały okazję zagrać m.in. w ukraińskiego murarza czy bułgarskiego kapitana. W trakcie działań prowadzonych w czasie akcji „Efekt wolontariusza” okazało się, że różnice językowe nie przeszkadzają w komunikacji i nawiązywaniu bliskich znajomości. W akcję „Efekt wolontariusza” zaangażowały się organizacje z małych miejscowości – Stowarzyszenie „Dorośli – Dzieciom” z Sępólna Krajeńskiego we współpracy z międzynarodowymi wolontariuszami, wolontariuszami Klubu Młodych Twórców oraz miejscową Strażą Pożarną zorganizowało festyn pod hasłem „Yes to EVS”. Celem imprezy było przedstawienie zagranicznych wolontariuszy lokalnej społeczności oraz rozpowszechnienie wśród członków społeczności idei wolontariatu. Przy muzyce i licznych atrakcjach przygotowanych przez zagranicznych gości (pokaz baniek mydlanych, żonglerka, kręcenie poi i wiele

Akcji „Efekt wolontariusza” przyświecało hasło: „Małe działania zmieniają świat”. Wszystkie aktywności przeprowadzone przez zagranicznych wolontariuszy i goszczące ich organizacje w czasie wrześniowego weekendu były jednorazowymi wydarzeniami o zasięgu lokalnym. Przykład akcji „Efekt wolontariusza” pokazuje jednak, że nawet małe przedsięwzięcia mogą mieć trwały wpływ zarówno na wolontariuszy, jak i na odbiorców ich działań, a przede wszystkim przyczyniają się do promocji postawy zaangażowania społecznego. ◆

Also organisations from small towns, such as Dorośli-Dzieciom (Adults to Children)

Courtyards action staged by Wiatrak Foundation, 10 volunteers from Georgia,

Association, Klub Młodych Twórców (Young Artists Club) and Voluntary Fire Brigade

Ukraine, Bulgaria, Italy and Hungary promoted the culture of their respective

in Sępólno Krajeńskie joined the Volunteers in motion action. They organised fes-

countries by staging traditional games and plays. Children from Bydgoszcz

tivities entitled Yes to EVS aimed to present volunteers from abroad and propagate

could play a Ukrainian Mason or Bulgarian Captain. During the Volunteer Ef-

voluntary service among local community. Enjoying music and numerous attractions

fect action, it appeared that language barrier did not hinder communication

prepared by foreign volunteers, to mention soap bubble, juggling, and poi spinning

and making friends.

shows, residents of Sępólno established rapport with volunteers and felt that they truly belong to European community.

The Volunteer Effect action was held under the banner: Small Actions Change the World. All the activities taken by volunteers from abroad and the host organisa-

Volunteers from Austria and Germany working at International Youth Meet-

tions on the September weekend were one-off events with local scope. However,

ing House in Oświęcim invited local residents to presentation on the most

the Volunteers in motion action shows that even small actions can have a strong

interesting sights in their countries. As a result, they were invited to a German

and durable impact on the volunteers and recipients of their actions alike, and most

class at a School in Gorzów. In Bydgoszcz, as part of the finals of the Euro-

of all contribute to the promotion of pro-social attitudes.

E U RO P E A N V O L U N TA RY S E RV I C E, M A Ł E D Z I A ŁA N I A Z M I E N I A J Ą Ś W I AT, S M A L L A C T I O N S C H A N G E T H E W O R L D

„Wolontariat? To te małe

„Wolontariat sprawia,

„Dzięki wolontariatowi

działania, które robimy

że mogę aktywnie

zmieniamy przede

światu swoje talenty,

codziennie, które znaczą

zagospodarować swój czas,

wszystkim siebie. Poprzez

pasje, doświadczenie,

tak wiele dla innych”.

realizując swoje zaintereso-

różnorodne działania sta-

a przede wszystkim

wania i pasje – tak jak

jemy się bardziej otwarci,

uśmiech drugiego

tego chcę”.

ciekawsi życia i zyskujemy

człowieka”.

ANNA WOHLESSER WOLONTARIUSZKA

„Wolontariusz daje

EUROPEJSKA, PROGRAM

nowe doświadczenia”.

„MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU”

GABRYSIA HANDEL

ANDRZEJ LIPSON EUROPEAN VOLUNTEER,

ZWIĄZEK HARCERSTWA

YOUTH IN ACTION

RZECZYPOSPOLITEJ

PROGRAMME

FUNDACJA USŁYSZEĆ (THE SCOUTING ASSOCIA-

SMALL

TION OF THE REPUBLIC OF POLAND)

“What is Volunteering? It is small actions we take every day that matter a lot to others.”

FUNDACJA EMMA

ACTIONS “Volunteering makes me use my time

MACIEJ LICHOTA E M M A F O U N D AT I O N

AFRYKĘ ( TO H E A R A F R I CA F O U ND AT I O N )

THE WORLD “Volunteers give to the world their talents, interests, experiences, and

CHANGE

effectively and pursue my interests

First of all, volunteering changes

and passions the way I want it”.

ourselves. Thanks to diverse actions taken, we become more open and enthusiastic and we gain experience”.

first of all give smiles”.

32 The following organisations took an active part in the Volunteers in motion action:

z Białegostoku, Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie” z Warszawy, Fundacja Cen-

Fundacja Edukacji i Twórczości, Białystok; Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”,

trum Aktywności Twórczej z Leszna, Fundacja „Wiatrak” z Bydgoszczy, Stowarzyszenie

Warsaw; Fundacja Centrum Aktywności Twórczej, Leszno; Fundacja Wiatrak, Bydgo-

„Jeden Świat” z Poznania, Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych ze

szcz; Stowarzyszenie „Jeden Świat”, Poznań; Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw

Szczecina, Europejskie Forum Młodzieży z Bystrzycy Kłodzkiej, Fundacja Edukacji i Ro-

Pozarządowych, Szczecin; Europejskie Forum Młodzieży, Bystrzyca Kłodzka; Fun-

zwoju Społeczeństwa Obywatelskiego FERSO z Łodzi, Zakład Poprawczy i Schronisko

dacja Edukacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego FERSO, Łódź; Zakład Pop-

dla Nieletnich z Laskowca, Fundacja „Sprawni Inaczej” z Gdańska, Międzynarodowy

rawczy i Schronisko dla Nieletnich, Laskowiec; Fundacja „Sprawni Inaczej”, Gdańsk;

Dom Spotkań Młodzieży z Oświęcimia, Stowarzyszenie „Dorośli – Dzieciom” z Sępólna

Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży, Oświęcim; Stowarzyszenie „Dorośli - Dzie-

Krajeńskiego, Dom Kultury Dorożkarnia z Warszawy, Dom Dziecka im. Janusza Korczaka

ciom”, Sępólno Krajeńskie; Dom Kultury Dorożkarnia, Warsaw; Dom Dziecka im Janusza

z Warszawy, Magazyn Sztuk z Warszawy, Dom Kultury „Praga” z Warszawy.

Korczaka, Warsaw; Magazyn Sztuk, Warsaw; Dom Kultury „Praga”, Warsaw.

W akcję „Efekt wolontariusza” zaangażowani byli: Fundacja Edukacji i Twórczości

DOROSŁY WOLONTARIAT! Wolontariat jest często postrzegany jako zajęcie dla ludzi młodych, szukających swojej drogi życiowej i nie posiadających zobowiązań zawodowych i rodzinnych. Tymczasem także osoby dorosłe chętnie angażują się w dobrowolne działania na rzecz innych, o czym świadczy wciąż rosnąca popularność akcji Projekty Wolontariatu Seniorów w programie Grundtvig, jednym z czterech programów sektorowych programu „Uczenie się przez całe życie”. W trakcie Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji szczególną uwagę poświęcała zachęcaniu osób dorosłych do aktywności wolontariackiej i promowaniu dobrych praktyk w tym obszarze.

A D U LT V O L U N T E E R I N G

Volunteering is often perceived as an activity for the young who look for their path in life and do not have family or professional commitments. However, adults are willing to provide voluntary services to others too, which is best reflected by a growing popularity of Senior Volunteering Projects under the Grundtvig programme, one of the four sub-programmes of the Lifelong Learning Programme. During the 2011 European Year of Volunteering, the Foundation for the Development of the Education System has paid special attention to encouraging adults to voluntary activity and promoting good practices in this scope.

DZIEŃ WOLONTARIATU SENIORÓW

FORUM III WIEKU W KRYNICY

8 WRZEŚNIA 2011

8-10 WRZEŚNIA 2011

WARSZAWA, PLAC DEFILAD ( PAWILON EUROPEJSKIEGO ROKU WOLONTARIATU 2011)

KRYNICA, NOWY SĄCZ ( WYDARZENIE

EUROPEJSKA KONFERENCJA GRUNDTVIGA „WOLONTARIAT OSÓB DOROSŁYCH”

TOWARZYSZĄCE XXI FORUM

23-26 LISTOPADA 2011

EKONOMICZNEMU W KRYNICY )

HOTEL RADISSON BLU SOBIESKI,

SENIOR VOLUNTEERING DAY 8 SEPTEMBER 2011

THIRD AGE FORUM IN KRYNICA 8-10 SEPTEMBER 2011

WARSAW, PLAC DEFILAD ( EUROPEAN

KRYNICA, NOWY SĄCZ ( ACCOMPANY-

YEAR OF VOLUNTEERING TOUR 2011)

ING EVENT OF THE 21ST ECONOMIC FORUM IN KRYNICA )

WARSZAWA GRUNDTVIG EUROPEAN CONFERENCE ON ADULT VOLUNTEERING 23-26 NOVEMBER 2011 HOTEL RADISSON BLU SOBIESKI, WARSAW

W O LO N TA R I AT D O R O S ŁY C H , A D U LT V O L U N T E E R I N G , U C Z E N I E S I Ę P R Z E Z C A Ł E Ż Y C I E , L I F E LO N G L E A R N I N G

We wrześniu 2011 roku tematyce wolontariatu seniorów poświęcone były dwie duże imprezy: Dzień Wolontariatu Seniorów w ramach Pawilonu Europejskiego Roku Wolontariatu oraz Forum III Wieku, towarzyszące XXI Forum Ekonomicznemu w Krynicy. Oba przedsięwzięcia stanowiły preludium zbliżającego się Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012. Organizacyjnie i merytorycznie wspierała je Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, zarządzająca programem Grundtvig w Polsce. Podczas Dnia Wolontariatu Seniorów – 8 września, koordynowanego przez Centrum Inicjatyw Senioralnych z Poznania oraz Ogólnopolską Federację Uniwersytetów Trzeciego Wieku z siedzibą w Nowym Sączu, w Pawilonie Europejskiego Roku Wolontariatu zaprezentowały się organizacje posiadające bogatą i różnorodną ofertę współpracy adresowaną do seniorów. Przedstawiciele Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji poprowadzili specjalną sesję poświęconą założeniom i zasadom uczestnictwa w programie Grundtvig. Swoje prezentacje przedstawiły również wolontariuszki Federacji Organizacji Socjalnych Województwa Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyna – beneficjentki akcji Projekty Wolontariatu Seniorów. Prelegentki opowiedziały o swoim udziale w kilkutygodniowym wolontariacie zagranicznym (we Francji, Turcji, Holandii i na Litwie), w trakcie którego miały możliwość podzielenia się z innymi swoim życiowym doświadczeniem. „Wolontariat to

inwestycja w siebie i doskonałe remedium na problemy okresu późnej dorosłości. Pojawia się coraz więcej programów dedykowanych seniorom i mam nadzieję, że coraz liczniejsze organizacje będą potrafiły tę grupę docenić, wykorzystać ich niezwykłą energię, mądrość i umiejętności” – podsumowała Dzień Wolontariatu Seniorów dyrektor Centrum Inicjatyw Senioralnych (CIS) Monika Szelągiewicz.

In September 2011, two large events were devoted to senior volunteering; Senior Vol-

sentatives of the Foundation for the Development of the Education System moderated

unteering Day at the European Year of Volunteering Tour and Third Age Forum, which

a special session devoted to premises and rules for the participation in the Grundtvig

was an accompanying event of the 21st Economic Forum in Krynica. The two events

programme. Volunteers of the Federacja Organisations Socjalnych Województwa

were a prelude to the upcoming 2012 European Year for Active Ageing and Solidarity

Warmińsko-Mazurskiego (Federation of Welfare Organisations) from Olsztyn who have

between Generations. Foundation for the Development of the Education System, which

been beneficiaries of Senior Volunteering Projects also gave presentations on their

is the National Agency of the Lifelong Learning programme in Poland, was responsible

experiences. They talked about their participation in volunteering projects abroad (in

for the organisation and providing factual support to the two events.

France, Turkey, the Netherlands and Lithuania), which lasted several weeks and during

which they could share their life experiences. „Volunteering is an investment in your On 8 September, on Senior Volunteering Day coordinated by Centrum Inicjatyw Senio-

personal development and an excellent remedy for the problems of late adulthood. The

ralnych (Senior-oriented Initiatives Centre) from Poznań and Ogólnopolska Federacja

number of programmes addressed to senior citizens is growing and I hope that more

Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku (Polish Federation of Third Age Univer-

organisations will learn to appreciate this age group, harness their energy, wisdom

sities) seated in Nowy Sącz, at the European Year of Volunteering Tour, organisations

and skills”, Monika Szelągiewicz, director of Centrum Inicjatyw Senioralnych (CIS) said

working on behalf of senior citizens presented their broad and diversified offer. Repre-

in the closing speech on Senior Volunteering Day.

EDUKACJA OGÓLNA OSÓB DOROSŁYCH, GENERAL ADULT EDUCATION, WOLONTARIAT DOROSŁYCH, ADULT VOLUNTEERING

Z kolei Forum III Wieku w Krynicy, zorganizowane w dniach 8-10 września przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku oraz Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku, miało na celu zwrócenie uwagi na wyzwania wynikające ze starzenia się społeczeństw oraz wypracowanie rozwiązań systemowych odnoszących się do tego zagadnienia. Uczestnicy – liderzy uniwersytetów trzeciego wieku – dyskutowali na temat ogromnego potencjału milionów Polaków już nieaktywnych zawodowo, chcących nie tylko dalej się rozwijać, ale także być jak najbardziej użytecznymi dla społeczeństwa i współpracować z przedstawicielami młodszego pokolenia. Program Grund-

tvig wspierał organizatorów w przygotowaniach do Forum oraz współuczestniczył w jego prowadzeniu, w szczególności warsztatów „Nawiązywanie współpracy z UTW w Europie” oraz „Wypracowanie skutecznej metody aktywizacji osób starszych poprzez wolontariat”. Podczas pierwszego warsztatu pokazano, jak akcje programu Grundtvig mogą wspierać uczenie się osób starszych i współpracę międzynarodową w tym obszarze oraz przedstawiono przykłady dobrej praktyki, m.in. projekty realizowane przez Bibliotekę Publiczną w Krakowie. Drugi warsztat pozwolił na dogłębną dyskusję o motywacjach i oczekiwaniach seniorów decydujących się na wolontariat oraz o barierach i sposobach ich przezwyciężenia. Third Age Forum in Krynica organised on 8-10 September by Polish Federation of

Forum and participated in staging it, especially during the workshops entitled Estab-

Third Age Universities and a Third Age University in Nowy Sącz aimed at drawing

lishing Cooperation with TAU across Europe and Developing an Effective Method for

attention to the challenges related to ageing societies and developing systemic

Senior Citizens Activation through Volunteering. During the former workshop, it was

solutions relating to the topic. Participants, among them leaders of third age uni-

shown how Grundtvig programme actions can support learning by senior citizens

versities, talked about the large potential hidden in millions of Poles who are no

and international cooperation in this scope along with good practice examples, to

longer professionally active and who are not only wiling to develop, but also want

mention projects implemented by Public Library in Kraków. The latter resulted in an

to be useful for the society and cooperate with representatives of younger genera-

in-depth discussion on the motivations and expectations of senior citizens who opt

tions. The Grundtvig Programme supported the organisers in the preparations for the

for voluntary service, obstacles to it and methods to overcome them.

UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE, LIFELONG LEARNING, EDUKACJA OGÓLNA OSÓB DOROSŁYCH, GENERAL ADULT EDUCATION

W ramach obchodów Europejskiego Roku Wolontariatu, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji zorganizowała międzynarodową konferencję na temat wolontariatu osób dorosłych, adresowaną do przedstawicieli Narodowych Agencji Programu „Uczenie się przez całe życie” i beneficjentów programu Grundtvig z całej Unii Europejskiej. W dniach 23-26 listopada 2011 roku ponad 140 ekspertów i praktyków Grundtviga spotkało się w Warszawie, aby podzielić się doświadczeniami w dotychczas zrealizowanych projektach dotyczących wolontariatu osób dorosłych, jak również porozmawiać o wyzwaniach, korzyściach i problemach napotykanych przez dorosłych wolontariuszy podczas ich aktywności społecznej za granicą. W czasie konferencji dużo uwagi poświęcono zagadnieniu uczenia się osób dorosłych poprzez świadczenie wolontariatu, jak również uczenia się organizacji przygotowujących dorosłych wolontariuszy. Bardzo ważnym omawianym tematem było też uczenie się na etapie przygotowania do wolontariatu. Podczas całej konferencji zastanawiano się, jak program Grundtvig może lepiej wesprzeć ideę wolontariatu i jak pracownicy Narodowych Agencji w całej Europie mogą lepiej służyć radą organizacjom chcącym prowadzić działania w tym obszarze tematycznym. Ważnym i wypełnionym celem konferencji było również zgromadzenie podczas jednego spotkania potencjalnych partnerów przyszłych projektów międzynarodowych z zakresu wolontariatu osób dorosłych, którzy mogli się lepiej poznać i zapla-

nować wspólne działania w przyszłości. Efektem trzydniowej konferencji są konkluzje, które mogą przyczynić się do lepszego wykorzystania funduszy unijnych przeznaczonych na niezawodową edukację dorosłych związaną z wolontariatem.

As part of the celebrations of the European Year of Volunteering, the Foundation

conference included conclusions, which could contribute to a more efficient use of EU

for the Development of the Education System has organised an international conference

funds earmarked for non-vocational adult learning related with volunteering.

Działania prowadzone na rzecz angażowania w pracę wolontariacką osób dorosłych będą kontynuowane przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji także w 2012 – Europejskim Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Wolontariat dorosłych, w tym seniorów, jest wciąż bowiem mniej popularny niż młodzieży. Według badań CBOS, w Polsce zaledwie 6% osób po 50. roku życia angażuje się w działania społeczne. „Stosunkowo niewielkie zaangażowanie seniorów w życie społeczne jest wynikiem bardzo złożonego procesu. Po pierwsze od lat panowało przekonanie, że na emeryturze człowiek ma czas głównie dla wnuków i ewentualnie powinien cieszyć się zasłużonym odpoczynkiem” – tłumaczyła podczas Dnia Wolontariatu Seniorów Monika Szelągiewicz, dyrektor Centrum Inicjatyw Senioralnych. „Z drugiej strony, nawet gdy chciał pracować na rzecz innych, musiał się zmierzyć ze stereotypową oceną pracy wolontaryjnej, która mówi, że wolontariusz to najczęściej osoba młoda, która podejmuje tego typu działania, bo nie ma większych zobowiązań lub chce zdobyć pierwsze doświadczenia zawodowe”.

on adult volunteering addressed to representatives of National Agencies of the Lifelong Learning Programme and beneficiaries of the Grundtvig programme from all over the

The Foundation for the Development of the Education System will continue its activity aimed

European Union. On 23-26 November 2011, more than 140 Grundtvig experts and prac-

at committing adults to voluntary activity in 2012, which is the European Year for Active Age-

titioners met in Warsaw to share experiences related to adult volunteering project imple-

ing and Solidarity between Generations. Adult volunteering, including senior volunteering

mentation and talk about the challenges, benefits and problems faced by adult volun-

is still less popular than youth volunteering. According to a survey conducted by Public Opin-

teers in the course of their activity abroad. During the conference, a lot of attention was

ion Research Centre in Poland, only 6% of people aged 50+ in Poland are committed to public

paid to adult learning thanks to volunteering, as well as to learning by organisations,

activity. “Relatively low commitment to public life on the part of senior citizens is a result

which prepare adult volunteers for their mobilities. An important topic discussed was

of a highly complex process. First of all, the view that the retirement is the time for taking

learning at the stage of preparations for volunteering. Conference participants wondered

care of grandchildren and enjoying the well-deserved rest has prevailed for years”, Monika

how the Grundtvig programme could better support volunteering as an idea and how

Szelągiewicz, director of Centrum Inicjatyw Senioralnych (CIS) explained on Senior Volun-

employees of National Agencies from all over Europe could better assist organisations

teering Day. “On the other hand, even if senior citizens were willing to perform voluntary

willing to focus on this area of activity. One of the goals of the conference was also to

work on behalf of others, they needed to face a stereotypical view of volunteering, according to

provide a meeting point for prospective partners of future international adult volunteer-

which a volunteer was a young person who decided to provide voluntary services because they

ing projects, so that they could talk and plan joint actions. The results of the three-day

did not have any major commitments or wanted to gain professional experiences”, she added.

W O LO N TA R I AT D O RO S ŁYC H, A D U LT V O L U N T E E R I N G, U C Z E N I E S I Ę P R Z E Z C A Ł E Ż YC I E, L I F E LO N G L E A R N I N G

Tymczasem działalność społeczna seniorów staje się nie tylko alternatywną formą aktywności na emeryturze, ale również wyzwaniem cywilizacyjnym w kontekście starzenia się społeczeństwa. Zaczynamy doceniać społeczną wartość ludzi starszych: ich unikalne doświadczenie staje się wysoko cenionym dobrem, a aktywność szansą na wyrównanie demograficznej dysproporcji. Coraz więcej organizacji zaczyna dostrzegać potencjał starszych ludzi, wychodząc z propozycjami współpracy, dzięki którym zyskują oni możliwość ponownego włączenia się w rzeczywistość społeczną.

However, senior volunteering is becoming not only an attractive alternative form of activity for the retired, but also a civilizational challenge resulting from society ageing. We are starting to appreciate social value of older generation: their unique experience is turning into highly valued asset, and their activity is becoming an opportunity to balance demographic disproportions. A growing number of organisations notice the potential of senior citizens, and offer them proposals for cooperation and active inclusion in social life. As a result, traditional roles have reversed; senior citizens, in-

W ten sposób następuje odwrócenie tradycyjnie przypisywanych ról – osoby starsze zamiast być beneficjentami wolontariatu, stają się jego aktywnymi uczestnikami. „Program Grundtvig ma niezwykłe znaczenie dla wspierania i podnoszenia kompetencji w procesie uczenia się przez całe życie oraz dla walki w wykluczeniem społecznym i ubóstwem” – mówi Marcin Rolnik, dyrektor programu „Uczenie się przez całe życie”. „Tym bardziej cieszy nas systematyczny wzrost popularności zagranicznego wolontariatu seniorów – mimo że akcja Projekty Wolontariatu Seniorów prowadzona jest w Polsce dopiero od trzech lat, to od pierwszego naboru w 2009 roku liczba składanych wniosków zwiększyła się prawie dwukrotnie”.

stead of being beneficiaries of volunteering, become its active participants. “The Grundtvig programme is of great importance for supporting and raising competences in the lifelong learning process and for fighting social exclusion and poverty”, Marcin Rolnik, director of the Lifelong Learning Programme said. “This is why we are so pleased with growing popularity of international senior volunteering, and although Senior Volunteering Projects action has been implemented in Poland for only three years, the number of submitted applications has grown almost two-fold as compared to the first call published in 2009”. One of the most valuable experiences resulting from

Jednym z najcenniejszych doświadczeń, jakie daje program Grundtvig, jest uczenie się, jak organizować wolontariat seniorów i osób dorosłych w ogóle. Problemem może być nie tylko nastawienie samych potencjalnych wolontariuszy czy organizacji zajmujących się wolontariatem, ale także brak wiedzy na temat tego, czym się różni wolontariat dorosłych i seniorów od wolontariatu młodzieżowego oraz jak należy go dobrze organizować.

the Grundtvig programme is learning how to organise senior and adult volunteering activities. Not only attitudes of prospective volunteers and volunteering organisations may prove problematic, but also lack of knowledge on the differences between adult, senior and youth volunteering and how to organise it in an efficient manner may hinder the development of adult volunteering. We are convinced that during the celebrations of European

Jesteśmy przekonani, że podczas obchodów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej idea wolontariatu seniorów, a także nieco młodszych dorosłych, będzie nadal skutecznie promowana. ◆

Year for Active Ageing and Solidarity between Generations the idea of senior and adult volunteering will continue to be effectively promoted.

EDUKACJA OGÓLNA OSÓB DOROSŁYCH, GENERAL ADULT EDUCATION, WOLONTARIAT DOROSŁYCH, ADULT VOLUNTEERING

KIERUNEK WSCHÓD! Par tnerstwo Wschodnie to inicjatywa Polski i Szwecji skierowana do wschodnich sąsiadów Unii Europejskiej (Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy), jednogłośnie przyjęta w 2009 roku przez Radę Europejską. Jej celem jest zacieśnianie wzajemnej współpracy pomiędzy Unią Europejską a państwami Par tnerstwa Wschodniego, a w perspektywie długoterminowej dążenie do częściowej lub całkowitej integracji oraz umożliwianie dwustronnej mobilności pomiędzy Unią Europejską a państwami Par tnerstwa Wschodniego. Podczas Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 dwie konferencje poświęcone były tematyce wolontariatu jako szczególnej formy mobilności obywateli Unii Europejskiej i krajów Par tnerstwa Wschodniego.

GO EAST!

Eastern Partnership is an initiative of Poland and Sweden addressed

to eastern neighbours of the European Union (Armenia, Azerbaijan, Belarus, Georgia, Moldova and Ukraine), which was unanimously adopted by the European Council in 2009. It aims to tighten the cooperation between the European Union and Eastern Partnership countries, and in a long-term perspective facilitate partial or full integration, as well as bilateral mobility between the European Union and Eastern Partnership countries. During the 2011 European Year of Volunteering, two conferences were devoted to volunteering as a special form of mobility of the citizens of the European Union and Eastern Partnership countries.

KONFERENCJA „WSCHODNI WYMIAR MOBILNOŚCI”

FORUM „WSCHODNI WYMIAR WOLONTARIATU”

6-7 LIPCA 2011

5-7 GRUDNIA 2011

CENTRUM NAUKI KOPERNIK, WARSZAWA

HOTEL FELIX, WARSZAWA

CONFERENCE ON EASTERN DIMENSION OF MOBILITY 6-7 JULY 2011

FORUM ON EASTERN DIMENSION OF VOLUNTEERING 5-7 DECEMBER 2011

COPERNICUS SCIENCE CENTRE, WARSAW

HOTEL FELIX, WARSAW

PA RT N E R S T W O W S C H O D N I E, E A S T E R N PA RT N E R S H I P, M O B I L N O Ś Ć, M O B I L I T Y, WO LO N TA R I AT M I Ę DZY N A RO D O W Y

Konferencja „Wschodni wymiar mobilności”, zorganizowana w dniach 6-7 lipca 2011 roku w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, stanowiła jedno z pierwszych wydarzeń polskiej prezydencji i podkreślała wagę tematyki Partnerstwa Wschodniego dla polskiego rządu. Spotkanie prawie 400 działaczy obywatelskich, głównie z krajów Partnerstwa Wschodniego, miało na celu prezentację istniejących instrumentów mobilności oferowanych przez Unię Europejską i wypracowanie rekomendacji na przyszłą współpracę w tym zakresie. Jednym z głównych instrumentów mobilności wschodniej na polu edukacji pozaformalnej jest program „Młodzież w działaniu”, w którym między 2007 a 2009 rokiem wzięło

udział ok. 6800 młodych ludzi z krajów Partnerstwa. Program „Młodzież w działaniu” promuje mobilność w ramach Unii Europejskiej i poza jej granicami, wspiera dialog międzykulturowy i włączanie wszystkich młodych ludzi narażonych na społeczne, edukacyjne i kulturowe wykluczenie. Obywatele państw Partnerstwa Wschodniego mogą brać udział w Akcji 2. (EVS – Wolontariat Europejski), a także w Akcji 3.1. (projekty przeznaczone dla sąsiedzkich państw partnerskich UE: Youth Exchanges i Training and Networking). Współpracę pomiędzy Unią Europejską a krajami Partnerstwa Wschodniego w ramach programu „Młodzież w działaniu” wspiera Centrum Współpracy SALTO z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu.

Conference on Eastern Dimension of Mobility organised on 6-7 July 2011

2009 nearly 6,800 young people coming from the Partnership coun-

at Copernicus Science Centre in Warsaw was one of the inaugurating

tries participated. Youth in Action programme promotes mobility within

events of the Polish presidency, which reflected the importance that Pol-

the European Union and outside its borders, supports intercultural dia-

ish government attached to Eastern Partnership. The meeting of nearly

logue and inclusion of all young people at risk of social, educational

400 civic activists coming mainly from Eastern Partnership countries fo-

and cultural exclusion. Citizens of Eastern Partnership countries can

cused on presenting the existing mobility tools offered by the European

participate in Action 2 (EVS – European Voluntary Service) and in Action

Union and developing recommendations concerning further cooperation

3.1 (projects addressed to EU neighbours: Youth Exchanges, Training

in this scope.

and Networking). SALTO Eastern Europe and Caucasus Resource Centre (EECA) supports cooperation between the European Union and Eastern

One of the main eastern mobility instruments in the field of non-formal

Partnership countries as part of Youth in Action programme.

education is Youth in Action programme, in which in the years 2007-

I N T E R N A T I O N A L V O L U N T E E R I N G , K O M P E T E N C J E M I Ę D Z Y K U LT U R O W E , I N T E R C U LT U R A L C O M P E T E N C E S

Programowi „Młodzież w działaniu” jako narzędziu dla kluczowych kompetencji i zwiększenia zatrudnienia młodych ludzi poświęcono jedną z sesji podczas konferencji „Wschodni wymiar mobilności”, którą prowadził Tomasz Bratek, dyrektor Narodowej Agencji Programu "Młodzież w działaniu". W trakcie konferencji odbyła się również sesja informacyjna nt. możliwości w zakresie mobilności dla młodzieży, pracowników młodzieżowych i wolontariuszy. Artur Payne , przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury w Komisji Europejskiej, zaprezentował wielostronne korzyści płynące z pracy wolontariuszy (nabywanie umiejętności, wkład w społeczeństwo obywatelskie, budowanie pomostu pomiędzy edukacją i pracą, zwiększenie szans na zatrudnienie) i przypomniał o wartości dodanej wolontariatu. Przytoczył też badania Eurobarometru z 2007 roku, według których 74% młodzieży europejskiej deklaruje, że zaangażowałaby się w wolontariat, gdyby uzyskała wsparcie instytucjonalne w postaci grantów. Artur Payne przypomniał również o nowej strategii Komisji Europejskiej na lata 2010-2018, której jednym z celów jest ustanowienie ram formalnych do uznawania kompetencji nabywanych w trakcie wolontariatu, co ma kluczowe znaczenie dla włączania osób wykluczonych w toku edukacji formalnej. Na zakończenie konferencji uczestnicy przyznali, że mobilność obywateli Unii Europejskiej i krajów Partnerstwa

Wschodniego służy zacieśnianiu więzi i ułatwia zrozumienie pomiędzy ludźmi i instytucjami, jak również przyczynia się do wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju demokracji w krajach partnerskich. Rozwój mobilności służyć będzie nie tylko politycznej integracji między państwami UE a Partnerstwa Wschodniego, ale także promowaniu europejskich wartości, w tym solidarności, rządów prawa i poszanowania podstawowych praw i wolności człowieka.

One of the sessions of the Conference on Eastern Dimension of Mobility

mission for the years 2010-2018, which aims at establishing a formal

led by Tomasz Bratek,director of the Polish National Agency of the Youth

framework for the recognition of competences acquired in the course

in Action Programme was devoted to the Youth in Action programme

of voluntary service, which is of paramount importance for including

as a tool for development of key competences and boosting youth em-

groups excluded in the course of formal education.

ployability. The conference also featured an information session entitled Conference participants have agreed that mobility between the Euro-

Payne, a representative of Directorate General for Education and Culture

pean Union and Eastern Partnership countries is conducive for tighten-

at the European Commission presented many-sided benefits of volun-

ing contacts and facilitates understanding between people and institu-

teers’ work (acquiring skills, contribution to civic society, building bridg-

tions. It also contributes to strengthening civic society and development

es between education and work, employability boosting) and reminded

of democracy in the partner countries. Further development of mobil-

about the added value of volunteering. He also quoted the results of Eu-

ity will be helpful not only for political integration between EU and

robarometer study of 2007, which show that 74% young people in Eu-

Eastern Partnership countries, but also in promoting European values,

rope declare their willingness to commit in voluntary service, on the

such as solidarity, rule of law and respect for fundamental human rights

conditions that they obtain institutional support in the form of grants.

and freedoms.

Artur Payne also reminded about a new strategy of the European Com-

Mobility Opportunities for Youth, Youth Workers and Volunteers. Artur

PA RT N E R S T W O W S C H O D N I E, E A S T E R N PA RT N E R S H I P, M O B I L N O Ś Ć, M O B I L I T Y, WO LO N TA R I AT M I Ę DZY N A RO D O W Y

Powyższe wnioski potwierdzają badania ewaluacyjne Centrum Współpracy SALTO z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu, przeprowadzone wśród beneficjentów projektów wolontariackich w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu w latach 2007-2011. Mobilność przynosi szczególnie wiele korzyści studentom i młodym ludziom. Zwiększa ich szanse na zdobycie zatrudnienia poprzez podnoszenie miękkich kompetencji, niezbędnych, by sprostać wyzwaniom gospodarki opartej na wiedzy, takich jak podejmowanie inicjatywy i zdolność przystosowywania się do zmiennych warunków. Badania ewaluacyjne wykazują przede wszystkim ogromny wzrost kompetencji międzykulturowych, zarówno w społecznej, jak i profesjonalnej sferze życia badanych.

The conclusions quoted above have been confirmed by re-

Rezultaty opisywanych powyżej badań, prowadzonych wśród wolontariuszy EVS działających w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu, oficjalnie prezentowane były podczas Forum Wolontariatu Wschodniego zorganizowanego przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji – Centrum Współpracy SALTO w Warszawie, w dniach 5-7 grudnia. Konferencja zgromadziła prawie 100 aktywistów i liderów organizacji młodzieżowych i wolontariackich z krajów Partnerstwa Wschodniego. Podczas konferencji, oprócz wyników badań, zaprezentowano także innego rodzaju instrumenty finansowe wspierające prowadzenie projektów wolontariackich na terenie państw Partnerstwa Wschodniego. Spotkanie tak wielu działaczy obywatelskich w szczególnym okresie – 5 grudnia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Wolontariusza – miało również motywować ich do dalszej aktywności społecznej, która, ze względu na specyfikę regionu, nie zawsze należy do najłatwiejszych. ◆

Results of studies quoted above and these conducted among

sults of evaluation study conducted by SALTO Eastern Europe and Caucasus Resource Centre among the beneficiaries of volunteer projects implemented in Eastern Europe and Caucasus countries in the years 2007-2011. Mobility brings the most visible benefits to students and young people. It boosts their employability thanks to raising soft competences, which are indispensable for facing the challenges of knowledge-based economy, such as taking initiative and adaptability to changing conditions. Evaluation studies show significant increase in intercultural competences, both in social and professional life of the respondents.

EVS volunteers active in Eastern Europe and Caucasus countries have been presented during Forum on Eastern Dimension of Volunteering organised by the Foundation for the Development of the Education System - SALTO Resource Centre in Warsaw on 5-7 December. The conference was attended by almost 100 youth and volunteering organisation activists and leaders from Eastern Partnership countries. During the conference, apart from study results, financial instruments, which support staging volunteering projects in Eastern Partnership countries have been presented. The meeting of so many civic activists on 5 December, which is International Volunteer Day, was highly motivating for further social activity, which due to the specific character of the region is quite challenging.

I N T E R N AT I O N A L

VO L U N T E E R I N G,

KO M P E T E N C J E

M I Ę D Z Y K U LT U R O W E ,

I N T E R C U LT U R A L

COMPETENCES

II MIEJSCE: AGNIESZKA PIENIĄŻEK

I MIEJSCE: JUSTYNA PASZOTA

III MIEJSCE: MARIA JANKOWSKA "Postcard from volunteering!" was a competition organized by the Polish National Agency of the Youth in Action Programme. Each volunteer can submit work for the competition — a postcard, which promotes volunteerism and demonstrates its value. PostWYRÓŻNIENIE: ANI MKOYAN

ed 29 works, of which four the best were selected. On the postcard you could vote during the Youth Volunteer Day, September 2, then from among 6 the best jury awarded four most interesting.

KONKURS „POCZTÓWKA Z WOLONTARIATU!”

„Pocztówka z wolontariatu!” to konkurs zorganizowany przez Narodową Agencję Programu „Młodzież w działaniu”. Każdy wolontariusz mógł nadesłać na konkurs pracę – pocztówkę, która reklamuje wolontariat i ukazuje jego wartości. Nadesłano 29 prac, z których wybrano cztery najlepsze. Na pocztówki można było oddać głos podczas Dnia Wolontariatu Młodzieżowego, 2 września, następnie z pośród 6 najlepszych jury nagrodziło cztery najciekawsze.

WYSTAWA „WOLONTARIAT ZMIENIA ŚWIAT!” Wolontariat Europejski to dla jednych przygoda, dla innych tygodnie intensywnej nauki, a dla jeszcze innych szansa na poznanie nieznanego. Wystawa „Wolontariat zmienia świat” to osobiste relacje uczestników Wolontariatu Europejskiego. Prezentowane w Polsce (Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Ministerstwo Edukacji Narodowej) oraz za granicą (Siedziba Rady Unii Europejskiej w Luksemburgu), które zapoznawały widzów z emocjami, jakie towarzyszyły jej bohaterom.

Wolontariat zmienia świat! / Volunteering changes the world! Historie wolontariuszy i wolontariuszek, którzy realizowali projekty Wolontariatu Europejskiego w Polsce i za granicą w ramach programu „Młodzież w działaniu”.

Bohaterami wystawy są: Chiara Augugliaro z Włoch, Santiago Gallego Delgado z Hiszpanii, Ewelina Rataj z Polski, Joanna Laskowska z Polski, Martyna Harasimczuk z Polski, Aleksandra Kania z Polski, Marco Fontana z Włoch, Paweł Miedziński z Polski, Michał Łuczun z Polski, Carlos Reis z Portugalii.

Stories of Volunteers who implemented European Voluntary Service projects in Poland and abroad within the framework of the European Commission Programme Youth in Action

OrganizatOr: / Organiser: FundACjA RozWoju SYStEMu EdukACji / tHE FoundAtion FoR tHE dEVEloPMEnt oF tHE EduCAtion SYStEM – PolSkA nARodoWA AgEnCjA PRogRAMu „MłodziEż W dziAłAniu” / – tHE PoliSH nAtionAl AgEnCY oF tHE YoutH in ACtion PRogRAMME

Drugi człowiek / Another human being

PatrOnat hOnOrOwy: / hOnOrary PatrOnage: MiniStER EdukACji nARodoWEj / tHE MiniStER oF nAtionAl EduCAtion

EXHIBITION ENTITLED "VOLUNTEERING CHANGES THE WORLD!"

Santiago Gallego Delgado, lat 26

To some, European Voluntary Service is an adventure, to other, weeks WolontariatPlanszeOpisowe.indd 1

Asociación Juvenil INTERCAMBIA BHH Sozialkontor gGmbH

2011-09-27 09:43:59

of intensive learning or an opportunity to discover. Exhibition entitled

Dlaczego?

Volunteering Changes the World was prepared based on personal ac-

Why?

Ponieważ wiedziałem, że Niemcy to piękny kraj. Ponieważ chciałem doznać wspaniałych wrażeń za granicą, a zostanie wolontariuszem EVS okazało się najlepszą szansą na przeżycie tej niesamowitej przygody. Chciałem przy tym spędzić czas w kraju całkowicie innym niż Hiszpania, poznać jego kulturę, kuchnię i tradycje. Poza tym przed wyjazdem znałem już trochę język niemiecki, dlatego też łatwiej było mi zacząć ten nowy okres w moim życiu.

counts of participants of European Voluntary Service and was presented

Because I knew that Germany was a beautiful country. Because I wanted to gain wonderful experiences abroad, and becoming an EVS volunteer turned out to be the best opportunity for experiencing this inPomagałem osobom niepełnosprawnym ruchowo w ich codziennym życiu. Planowałem wycieczki do miacredible adventure. I also wanted sta, do zoo lub do kina, oczywiście z moim udziałem. Miałem okazję uczestniczyć w muzykoterapii oraz to spend time in a country totally innych warsztatach, które dla tych osób znaczą bardzo wiele. Poza tym zajmowałem się przygotowadifferent from Spain, to get to know niem i realizacją niektórych imprez dla podopiecznych, takich jak bal z okazji Halloween, teatr cieni, its culture, cuisine and traditions. bal karnawałowy lub projekt fotograficzny, które dawały im wiele radości. Apart from that, before the trip I knew Polska > Boliwia Aleksandra Kania, lat 25German a little, so it /was easier Marco Fontana, lat 29 Poland > Boliviafor me to start this new chapter in my life. Stowarzyszenie Promocji Wolontariatu / Voluntary Service Promotion Association

across Poland (Palace of Culture and Science in Warsaw, Ministry of Na-

Działo się!

tional Education) and abroad (Seat of the Council of the European Union

Hiszpania > Niemcy / Spain > Germany

Przekraczać granice / Crossing the borders

Wyzwania / Challenges

in Luxembourg) to make visitors familiar with experiences of volunteers.

Nauczyłem się

Celivo Centro Ligure Volontariato Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli / The Świętokrzyskie Teacher Training Centre

Fundación Machaqa Amawt’a, Jesus de Machaca

Dowiedziałem się, jak piękną rzeczą jest poznawanie kraju krok po kroku. Nauczyłem się cenić Europejski Włochy > Polska swój czas i zwracać uwagę na to, jak go spędzam. Zdałem sobie sprawę, że w życiu…toWolontariat bywa poszerzanieróżnie horyzontów, nauka, / Italy > Poland poznawanie świata i innej kultury z perspektywy, którą trudno byłoi musimy nauczyć się cieszyć każdą chwilą. Będąc osobami zdrowymi, nie doceniamy prostych by osiągnąć po prostu podróżując. Mieszkanie i wspólna czynności, Dlaczego? takich jak robienie zakupów, spacer, napicie się piwa lub zejście po schodach. Jed-praca rodzi otwartość lokalnej społeczności, poOd dawna interesuję się Europą Środkowo-Wschodnią i miałem zwala na chwilę stać się jej członkiem nak są osoby, które mogą wykonywać tych codziennych czynności. Powinniśmy zdawać na swoim koncie jużnie wiele podróży do Rumunii, na Węgry i do i spróbować zupełnie odmiennego Polski. Poznałem kilka osób z Polski, a jedna z nich zapropożycia niż dotychczasowe. To może być sobie z tego sprawę i cieszyć się ze swego dobrego zdrowia oraz mieć świadomość, że możenowała mi, żebym przyjechał tu za pośrednictwem projektu niezapomniane, niezwykle inspiruEVS. Zacząłem rozglądać się za możliwościami i tak się to jące doświadczenie. Myślę, że wielu Why? my pomóc zaczęło. społeczeństwu zmieniać się na lepsze. młodych ludzi ma w sobie entuzjazm,

The protagonists of the exhibition were: Chiara Augugliaro from Italy, Santia-

Wolontariat Europejski

…to przygoda i wyzwanie. Przebywanie w kraju, którego języka prawie się nie zna, było zwariowanym i niesamowitym przeżyciem. Zwykłe robienie zakupów wymagało dużo cierpliwości, optymizmu i otwartego umysłu. Wspaniale bawiłem się w Polsce i poznałem dużo interesujących ludzi z całej Europy, z niektórymi wciąż utrzymuję kontakt. Po EVS postanowiłem powrócić do Polski i znaleźć tu stałe zatrudnienie. Jestem tu już trzy lata!

go Gallego Delgado from Spain, Ewelina Rataj from Poland, Joanna Laskowska from Poland, Martyna Harasimczuk from Poland, Aleksandra Kania from Po-

Działo się! Organizacja, w której pracowałem, to centrum szkolenia nauczycieli i uczniów w regionie. Moim zadaniem było przygotowanie i przeprowadzenie zajęć, miniseminariów lub kursów w szkole, która mnie „zarezerwowała”. Na zajęciach przedstawiałem włoską kulturę i tradycje. Wraz z młodzieżą z Kielc rozpocząłem też w ramach zajęć lokalną inicjatywę w mediach.

Wolontariat Europejski

land, Marco Fontana from Italy, Paweł Miedziński from Poland, Michał Łuczun

I had been interested in Central and Eastern Europe for a long time and travelled a lot to Romania, Hungary and Poland. I met several people from Poland, and one of them invited me to come here through EVS. I started looking for possibilities and this is how it started.

European Voluntary Service

ma swój pomysł na wolontariat, ale potrzebuje wsparcia w jego realizacji. EVS to trampolina, która pomaga wybić się właśnie takim pomysłom i planom – mój przykład pokazuje, że nawet tym, wydawałoby się, najmniej realnym… Wolontariat w Ameryce Południowej? Tak!

What happeNeD

Dlaczego?

What happeNeD

Boliwia od dawna była moim marzeniem. To fascynujący kraj – z przeważającą liczbą rdzennych mieszkańców, wciąż żywymi tradycjami i kulturą indiańską, a jednocześnie niezwykle różnorodny i przechodzący właśnie bardzo istotne przemiany społeczno-polityczne. Chciałam połączyć moje zainteresowania z pracą na rzecz lokalnej społeczności – i udało się! Znalazłam program dotyczący wykluczenia społecznego wśród rdzennych mieszkańców Ameryki Łacińskiej. W Boliwii projekt ten realizowany był w maleńkiej wiosce społeczności Ajmara – a czy może być lepszy sposób na poznanie kultury kraju i jego realiów niż zamieszkanie w zapomnianej, indiańskiej wiosce gdzieś z dala od cywilizacji, na górskim bezdrożu?

Why? in I helped people with motor disabilities their everyday life. I planned trips to the city, to the zoo and to the cinema. With my particiDziało się! pation of course. I had an opportunity to take part in music therapy and other workshops, which meant a lot to these people. Apart from that, I prepared and organised many events for the What patients, such as a Halloween party, a happeNeD shadow theatre, a carnival party and a photo project, which gave them a lot of fun. Fundacja, z którą współpracowałam, skupia się na podkreśleniu i promowaniu walorów rdzennej kultury, a także uczeniu umiejętności przydatnych w codziennym wiejskim życiu. Podczas mojego wolontariatu prowadziłam zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży – m.in. na temat wielokulturowości, kreatywności, doradztwa zawodowego, uczyłam też angielskiego i informatyki. Pomagałam w organizacji warsztatów medycyny naturalnej, opieki nad zwierzętami, organicznej produkcji, rękodzieła czy dyskusji na temat filozofii andyjskiej. Zajęcia odbywały się nie tylko w naszej fundacji, często podróżowaliśmy do sąsiednich wiosek, by i tam w malutkich szkółkach prowadzić warsztaty. Czasem były to wyprawy rowerowe (nie wszędzie dojeżdża publiczny transport), czasem kilkugodzinne piesze wędrówki i przeprawy przez lodowatą rzekę, czasem podróż na dachu (bo wewnątrz nie było już miejsca) niewielkiego busa wypełnionego kolorowo ubranymi Indiankami. Dzięki tym podróżom i dzięki mojej pracy miałam okazję przyjrzeć się z bliska codziennemu życiu mieszkańców, odwiedzić ich domy, dzielić posiłki, wziąć udział w tradycyjnych obrzędach i świętach.

Bolivia had been my dream for a long time. This is a fascinating country, in which indigenous people constitute the majority, with Native American traditions and culture still alive, at the same time it’s a very diversified country, going through significant socio-political changes. I wanted to combine my interests with work for the local community – and I succeeded! I found a programme concerning social exclusion among native inhabitants of Latin America. In Bolivia the project was implemented in a small village of the Aymara people – is there any better way to get to know the culture of the country and its reality than to live in a forsaken Native American village far away from civilisation, in a mountain wilderness?

The Foundation with which I cooperated is focussed on emphasising and promoting the features of native culture, and learning skills useful in everyday village life. During my voluntary service, I conducted classes for children and youth, among others on multiculturalism, creativity, and vocational counselling, I also taught English and IT. I helped in organising workshops on natural medicine, animal protection, organic production, handicrafts and discussions on Andean philosophy. The classes took place not only in our foundation – we often travelled to neighbouring villages, so that we could conduct workshops in their small schools. Sometimes we travelled by bike (public transport does not reach every place), sometimes we went on foot for hours or crossed an icy river, sometimes we travelled on the roof of a small bus filled with colourfully dressed Native American women (because there was no room inside). Thanks to these trips and my work, I had a chance to see the everyday life of the inhabitants, to visit their houses, share meals with them, and take part in traditional ceremonies and festivals.

…is a unique chance to learn, doing The organisation which I worked in is a regional teacher and student training centre. …to niesamowita szansa, aby się uczyć, something valuable for society and European Voluntary Service My task was to prepare and conduct classes, Nauczyłam się Nauczyłem się …is broadening your horizons, learnmini-seminars or courses at the school which robiąc przy okazji coś pożytecznego dla ing, getting to know the world and othyourself at the “booked me”. During the classes I presented Ital- same time. This is a Dużo, w tym też trochę polskiego. Najer cultures from a perspective which ian culture and traditions. Together with young ważniejszesamego. było opracowywanie intereEuropeanspołeczeństwa Voluntary Service i siebie To przewould be difficult to achieve by just ticket toa local a new people from Kielce, I also started initiative world (work, society sujących ćwiczeń i lekcji. Okazało się to …is an adventure and a challenge. Staytravelling. Living and working together on the media within classes. bardzo przydatne w mojej pracy (uczę ing in a country whose language inspires openness to the local compustka doyounowegowłoskiego świata (pracy, społeand culture), which would be difficult munity, w polskim liceum). Opanobarely know was a crazy and incredible makes it possible to become wałem też obsługę kamery i montaż experience. Even shopping required a a member of it for a moment and try a What i learNeD czeństwa i kultury), którego trudno I found out that getting to know a country step by step to get without this opportunity. life wideo.do Nauczyłem się polegać na solot of patience, optimism and an open completely different from the one bie w trudnych sytuacjach. mind. I had a great time in Poland and I you’ve led so far. This may be an unforWhat i learNeD A lot, including a little Polish. Preparing interesting acbyłoby trafić, gdyby nie ta oferta. to value my time and met many interesting people from the For people who do not have many gettable, extremely inspiring experi-is a wonderful experience. I learned tivities and lessons was the most important. It turned out whole Europe, with whom I still have ence. I think that many young people to be the most useful in my work (I now teach Italian in a contact. After EVS I decided to comektóre back Dla osób, nie mają wielu sposob- Polish pay attention to the way in which I spend it. I realised that are enthusiastic and have their own opportunities secondary school). I also mastered the use of cam-to go abroad, this is a to Poland and find employment here. I’ve idea for a voluntary service but they era and video editing. I learned to rely on myself in difficult been here for three years now!wyjazdów zagranicznych, to need support in putting this idea into has its ups and downs and that we must enjoy every moności do life chance to gain wonderful experienc- action. situations. EVS is like a springboard which helps such ideas and plans come into możliwość zdobycia wyjątkowych doment. Being healthy, we do not appreciate simple things like es. This is a way to get to know new being and, as my example shows, even least realistic ones ... Voluntary świadczeń. To sposób na poznawanie shopping, walking, having a glass of beer or walking down the people, cultures, to travel and learn theService in South America? Yes! nowych ludzi, kultur, do podróżowania stairs. However, there are people who cannot perform these languages. This is also a good oppori uczenia się języków. A także dobra everyday tasks. We should realise this, enjoy our good health tunity to find out more about yourokazja do lepszego poznania siebie, ze and be aware that we can help society change for the better. self due to the extreme situations względu na ekstremalne sytuacje, któwhich happen in everyday life. re nie zdarzają się w życiu codziennym.

What i learNeD …przekraczać granice. Przed wyjazdem pracowałam już z dziećmi i młodzieżą, także z obcokrajowcami. Nigdy jednak nie prowadziłam zajęć z grupą tak odmienną kulturowo i mentalnie, co okazało się sporym wyzwaniem. Inaczej rozmawia się o przyszłości z polskimi studentami, inaczej z boliwijską młodzieżą z małej wioski, gdzie wciąż mieszka się w lepiankach bez dostępu do bieżącej wody. Na pewno nauczyłam się też wiele o realiach Ameryki Południowej, zweryfikowałam wcześniejsze wyobrażenia, poszerzyłam perspektywę. Od ludzi nauczyłam się sporo dystansu, bycia „tu i teraz”. Poza tym podszkoliłam znacznie mój hiszpański, nauczyłam się wyrabiać tradycyjne leki z ziół, wyplatać kosze, pozdrawiać w języku ajmara i wielu innych drobnych rzeczy, których pewnie nigdy bym nie poznała, gdyby nie ten wolontariat.

from Poland, Carlos Reis from Portugal.

WolontariatPlansza_007.indd 1

WolontariatPlansza_011.indd 1

WolontariatPlansza_003.indd 1

…is to cross borders. Before the trip I had worked with children and youth, foreigners included. However, I’d never conducted classes with a group so different in terms of culture and mentality and it turned out to be quite a challenge. It’s one thing to talk about the future with Polish students, but with young Bolivian people from a small village, in which people still live in mud huts without access to running water, it is quite another. I certainly learned a lot about the reality of South America, I verified my previous beliefs, and I broadened my perspective. I learned from people how to distance myself, to be “here and now”. Apart from that, I improved my Spanish a lot, I learned how to make traditional herbal medicines, to weave baskets, to exchange greetings in the Aymara language and many other little things which I would have never come across without voluntary service.

2011-09-27 09:41:26

2011-09-27 09:43:35

2011-09-27 09:38:58

BEZCENNA LEKCJA ŻYCIA AN INVALUABLE LESSON IN LIFE

MARTYNA HARASIMCZUK, LAT 21 S TOWARZYSZENIE MIĘDZYNARODOWEJ I MIĘDZYKULTUROWEJ WYMIANY „ANAWOJ” THE ASSOCIATION FOR INTERNATIONAL AND INTERCULTURAL EXCHANGE “ANAWOJ” NAPA, YOUTH CENTRE HANSA

DLACZEGO? Dlaczego wybrałam Finlandię? To raczej Finlandia wybrała mnie! Muszę przyznać, że na początku starałam się o wyjazd w ciepłe strony, interesowały mnie WHY?

Włochy, Hiszpania, Portugalia… Jednak widocznie pisane były mi śniegi i mrozy,

Why did I choose Finland? It was Finland that chose me! I must admit that at the be-

bo właśnie w Finlandii spędziłam swoje dziewięć miesięcy EVS-u. I było to dzie-

ginning I tried to go to a place with a warm climate; I was interested in Italy, Spain,

więć genialnych miesięcy!

Portugal… However, clearly snow and frost were supposed to be my destiny, as I spent nine months of EVS in Finland. And these were nine awesome months!

DZIAŁO SIĘ! Z założenia miałam zajmować się pracą biurową oraz zajęciami w Youth Centre.

WHAT HAPPENED

Rzeczywistość okazała się trochę inna. W biurze nie miałam dużo do zrobienia,

The assumption was that I would do office work and lead classes in the Youth Centre.

a na pytanie „Co ja mam właściwie robić?” słyszałam jedno: „A co byś chciała?”.

The reality turned out to be quite different. I did not have much to do in the office, and

W końcu zrozumiałam, że EVS właśnie MI ma dać jak najwięcej i MNIE ma roz-

when I asked “What am I supposed to do?”, I heard just one answer: “What would you like

winąć. Zaczęłam wychodzić z inicjatywą. Zajęłam się robieniem fotografii, wraz

to do?” Finally I understood that in EVS it is ME who should get the most out of it and

z innymi wolontariuszami organizowałam międzynarodowe wieczorki kulturo-

develop. I began to take initiative. I started doing photography together with other vol-

we, pomagałam w innych organizacjach, a w końcu dojrzałam do własnego pro-

unteers I organised international culture evenings, I helped in other organisations, and

jektu: zajęłam się projektowaniem i wykonaniem dekoracji ściennych w szkole

finally I was ready to start my own project, consisting in designing and making wall deco-

muzycznej współpracującej z moim Youth Centre.

rations in the music school cooperating with my Youth Centre.

NAUCZYŁAM SIĘ WHAT I LEARNED

Poza gotowaniem, lepieniem piernikowych domków i jazdą na rowerze przy

Apart from cooking, making gingerbread houses and riding a bike when the temperature

20-stopniowym mrozie nauczyłam się wiele. Wolontariat pozwolił mi bardziej

outside was -20 centigrade, I learned a lot. Voluntary service made it possible for me

się otworzyć, pokazał, jak wiele jest sposobów myślenia, życia, odczuwania,

to open up and showed me how many ways of thinking, living, experiencing there are.

a jednocześnie nauczył, że chociaż ludzi może wiele dzielić, to wciąż znacznie

At the same time, it taught me that although there’s a lot to divide us, there are still even

więcej nas łączy. Dowiedziałam się wiele o sobie, swoich reakcjach. Spojrzałam

more things that unite us. I found out a lot about myself, about my reactions. I looked

na siebie oczami ludzi, których dopiero poznałam, jeszcze obcych, a już bliskich,

at myself through the eyes of people I had just met, still strangers, yet already close, as

bo oto nagle razem lądujemy w nieznanym kraju i z dnia na dzień stajemy się

we found ourselves together in a foreign country and we became friends overnight. Far

przyjaciółmi. Z dala od rodziny, znajomych, codzienności, swojego małego, tak

away from family, friends, everyday life, my small, familiar little world, I had a chance

dobrze poznanego światka miałam szansę znów spojrzeć na wszystko po raz

to look at everything for the first time, and this stimulated reflection and made you learn.

pierwszy, a to skłania do refleksji i uczy.

OPOWIEŚCI

WOLONTARIUSZY

STORIES

VOLUNTEERS

OPOWIEŚCI

WOLONTARIUSZY

STORIES

VOLUNTEERS

PEREŁKA EUROPY

THE PEARL OF EUROPE

PAWEŁ MIEDZIŃSKI, LAT 20 STOWARZYSZENIE SEMPER AVANTI THE SEMPER AVANTI ASSOCIATION KINDERBÜRO STEIERMARK

WHY?

DLACZEGO?

When choosing EVS voluntary service, I was motivated by the choice of an in-

Decydując się na wolontariat EVS, kierowałem się wyborem ciekawego projektu,

teresting project which would make it possible to gain new skills and develop

który pozwoliłby mi nabyć nowe umiejętności i rozwinąć się w nieznanych mi

in areas unknown so far. The choice of the place was not so important. Ret-

dotąd dziedzinach. Miejsce nie miało wielkiego znaczenia. Patrząc z perspektywy

rospectively, I am very glad that I chose Graz in Austria as it became my new

czasu, jestem bardzo szczęśliwy, że wybrałem Graz w Austrii, gdyż stał on się

home. I decided to undertake studies here once my EVS has ended.

moim nowym domem. Po wolontariacie postanowiłem podjąć tu studia.

WHAT HAPPENED

DZIAŁO SIĘ!

My voluntary service was mainly about working for children from

Mój wolontariat polegał głównie na działalności na rzecz dzieci z całej Styrii.

the whole of Styria. I helped in work connected with the Children’s Par-

Pomagałem przy pracy w Parlamencie Dziecięcym, przy warsztatach projektu

liament, and with workshops for the project “Let’s play together”, where

„Bawmy się razem”, gdzie byłem odpowiedzialny za dokumentację oraz kwes-

I was responsible for documentation and technical matters. I conducted

tie techniczne. Zajęcia prowadziłem po angielsku i niemiecku. Owocem mojego

classes in English and in German. The outcome of my voluntary service

wolontariatu był mój własny projekt warsztatów o prawach dziecka, skierowany

was my own project of workshops on children rights, addressed to pri-

do uczniów szkół podstawowych.

mary school pupils.

NAUCZYŁEM SIĘ

WHAT I LEARNED

Wolontariat pomógł mi się rozwinąć i nauczył wielu nowych rzeczy. Praca

Voluntary service helped me develop and taught me many new things. Work-

w grupie i organizowanie dużych spotkań były na porządku dziennym. Codzien-

ing in group and organising large meetings was an everyday thing. Every-

nie napotykałem na swojej drodze barierę językową, którą zawsze w jakiś sposób

day I faced a language barrier, which could be always overcome somehow.

udawało się pokonać. Po roku spędzonym w Austrii nauczyłem się od podstaw

Within the year spent in Austria I learned German from scratch, which I re-

niemieckiego, co uważam za jeden z największych sukcesów. Odpowiedzialność,

gard as one of the greatest successes. Responsibility, punctuality, creativ-

punktualność, kreatywność, wytrwałość i cierpliwość to nie puste pojęcia.

ity, endurance and patience are not just empty words. They accompanied

Towarzyszyły mi one w pracy na każdym kroku.

me in my work every day.

OPOWIEŚCI

WOLONTARIUSZY

STORIES

VOLUNTEERS

OPOWIEŚCI

WOLONTARIUSZY

STORIES

VOLUNTEERS

FUNDACJA ROZWOJU SYSTEMU EDUKACJI

w Unii Europejskiej, w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu i in-

decyzji Komisji Europejskiej przy wsparciu Ministerstwa Eduka-

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji jest fundacją Skarbu Pań-

nych państwach, nie ponosząc przy tym prawie żadnych kosztów

cji Narodowej i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej.

udziału w projekcie. Wolontariat Europejski to dla młodych ludzi

SALTO EECA prowadzi swoją działalność w czterech obszarach,

stwa. Głównym celem Fundacji jest szeroko pojmowane wspieranie działań na rzecz rozwoju edukacji w Polsce. FRSE realizuje swój cel poprzez koordynację programów edukacyjnych Unii

źródło satysfakcji zrobienia czegoś pożytecznego na rzecz innych, jak również możliwość zdobycia specjalistycznej wiedzy i kompe-

są to przede wszystkim działalność szkoleniowa, czyli wspieranie idei edukacji pozaformalnej oraz podnoszenie umiejętności

Europejskiej i nie tylko.

tencji, które trudno zdobyć w warunkach lokalnych.

Kluczowe znaczenie mają dwa główne programy prowadzone

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa,

działania rozwijające sieci partnerskie, a więc stwarzanie moż-

tel. 22 46 31 323/000, faks 22 46 31 025/026

liwości wzajemnego poznania się organizacji z krajów tak Unii

www.mlodziez.org.pl,

Europejskiej, jak Europy Wschodniej i Kaukazu, a także działa-

mlodziez@mlodziez.org.pl

nia informacyjne i promujące współpracę z tym regionem.

przez FRSE: „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”. Stanowią one bogatą ofertę, z której mogą skorzystać zarówno osoby młode, uczące się, jak również absolwenci, pracownicy naukowi czy osoby dorosłe.

Ponadto Centrum dąży do uświadamiania organizacjom z kra-

Dzięki możliwościom programów edukacyjnych Unii Europej-

PROGRAM „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”,

skiej tak szkoły i uczelnie, jak osoby indywidualne mogą znaleźć

GRUNDTVIG

odpowiedni dla siebie sposób na podnoszenie kompetencji,

„Uczenie się przez całe życie” (Lifelong Learning Programme) to

kontynuowanie nauki, wymianę międzynarodową, uczenie się języków obcych, poznanie rówieśników z innych krajów, wymianę doświadczeń i osobisty rozwój.

korzystania z oferty programu „Młodzież w działaniu” oraz tzw.

program Unii Europejskiej w dziedzinie edukacji i doskonalenia zawodowego przewidziany na lata 2007-2013. Są w nim kontynuowane działania prowadzone wcześniej w programach SO-

jów Unii Europejskiej wartości, jakie niesie ze sobą współpraca z organizacjami z Europy Wschodniej i Kaukazu, wierząc, że przeciwdziała to podziałom na „lepszą” Europę (kraje członkowskie UE) i „gorszą”, jak krzywdząco nazywa się kraje nie będące członkami struktur unijnych, a także nie mające stać się państwami członkowskimi w przyszłości. ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa,

Fundacja prowadzi także Krajowe Punkty Kontaktowe ds. progra-

CRATES, Leonardo da Vinci, Jean Monnet, e-Learning i European

mów UE: ERASMUS MUNDUS i TEMPUS, Krajowe Biuro Programu

Language Label. Celem programu jest rozwój różnych form

Eurodesk oraz Centrum Współpracy z Europą Wschodnią i krajami

uczenia się przez całe życie poprzez wspieranie współpracy

Kaukazu SALTO EECA. Fundacja realizuje w Polsce inicjatywę

między systemami edukacji i szkoleń w krajach uczestniczących.

wspólnotową European Language Label oraz program eTwinning.

Program ma się przyczynić do podnoszenia jakości i zwiększe-

Przy Fundacji działa także Polskie Biuro Eurydice – sieć informa-

nia atrakcyjności szkolnictwa i kształcenia zawodowego w Eu-

EURODESK POLSKA

cji o edukacji w państwach europejskich. Od 2007 r. Fundacja

ropie. W skład „Uczenia się przez całe życie” wchodzą programy

realizuje także Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży, od

Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius i Grundtvig.

Eurodesk to europejski program informacyjny dla młodzieży

2008 r. prowadzi Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy, a od 2009

Program Grundtvig dotyczy ogólnej niezawodowej edukacji osób

rytorycznie – przez Komisję Europejską i Ministerstwo Edukacji

dorosłych i skierowany jest do organizacji działających w obsza-

Narodowej.

rze szeroko rozumianej edukacji dorosłych, ich słuchaczy i pra-

W Polsce program Eurodesk działa od 2003 r. w ramach Fundacji

r. także Polsko-Szwajcarski Fundusz Stypendialny Sciex-NMSch.

PROGRAM „MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU”, AKCJA 2. WOLONTARIAT EUROPEJSKI „Młodzież w działaniu” to program Unii Europejskiej, dzięki któremu młodzi ludzie w wieku 13-30 lat mogą realizować swoje pasje, rozwijać umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia w czasie wolnym od nauki. „Młodzież w działaniu” zachęca do podejmowania przeróżnych wyzwań, począwszy od międzynarodowej wymiany młodzieży, wyjazdu na wolontariat europejski, poprzez organizację inicjatyw na rzecz lokalnej społeczności, szkoleń, seminariów, aż po spotkania i debaty z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową.

cowników. Projekty Wolontariatu Seniorów, realizowane wramach jednej z akcji programu Grundtvig, mają na celu współpracę dwóch organizacji partnerskich z siedzibą w różnych krajach europejskich (minimum jedna pochodzić musi z terytorium Unii Europejskiej) w obszarze wolontariatu i wymianę wolontariuszy-seniorów. Każdy z partnerów zarówno wysyła, jak i przyjmuje w swojej organizacji kilkuosobową grupę wolontariuszy. ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa, tel. 22 46 31 321/000, faks 22 46 31 021 www.llp.org.pl, www.grundtvig.org.pl llp@frse.org.pl, grundtvig@frse.org.pl

tel. 22 46 31 460/000, faks 22 46 31 025 www.salto-youth.net/eeca, eeca@salot-youth.net

i osób pracujących z młodzieżą, wspierany – finansowo i me-

Rozwoju Systemu Edukacji. Sieć Eurodesku składa się z blisko 1000 organizacji z 33 krajów europejskich. W Polsce działa blisko 30 regionalnych i ponad 50 lokalnych punktów Eurodesk Polska. Pomagamy w zdobywaniu informacji związanych z edukacją, Europą, szkoleniami i działalnością młodzieżową. Informujemy o wydarzeniach młodzieżowych, programach grantowych, pomagamy znaleźć partnerów do projektów. Wydajemy publikacje dla młodzieży o pracy, studiach, wolontariacie w Europie oraz dla organizacji – kwartalnik „Europa dla Aktywnych”. Współpracujemy z organizacjami prowadzącymi działalność informacyjną i młodzieżową, przy których działają punkty informacyjne Eurodesk Polska.

Wolontariat Europejski (European Voluntary Service–EVS) to Akcja 2. programu „Młodzież w działaniu”, umożliwiająca młodym

SALTO EECA

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa,

ludziom w wieku od 18 do 30 lat podjęcie pracy społecznej za

Centrum SALTO EECA zostało utworzone pod koniec 2003 roku

tel. 22 46 31 450/000, faks 22 46 31 025/026

granicą. Uczestnicy Wolontariatu Europejskiego prowadzą dzia-

przy Polskiej Narodowej Agencji Wspólnotowego Programu

www.eurodesk.pl,

łania wolontariackie na rzecz różnych organizacji pozarządowych

MŁODZIEŻ (obecnie programu „Młodzież w działaniu”), mocą

eurodesk@eurodesk.pl

FOUNDATION FOR THE DEVELOPMENT

of the European Union, Eastern Europe and Caucasus, as well

SALTO EECA focuses its activity on four main areas: provid-

OF THE EDUCATION SYSTEM

as in other countries, without bearing major costs of partici-

ing training, i.e. supporting the idea of non-formal educa-

The Foundation for the Development of the Education System

pation in the project. European Voluntary Service is a source

tion; raising the skills of using the offer of Youth in Action

of satisfaction with doing something for others, as well as an

programme; conducting activity aimed at the development

opportunity to gain specialist knowledge and competences,

of partner networks, or in other words providing opportuni-

goal among others, through the coordination of educational

which may be difficult to gain in local environment.

ties for meeting and establishing contacts by organisations

programmes of the European Union.

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warsaw,

from the European Union and Eastern Europe and Caucasus

Two main programmes managed by FRSE; Youth in Action and

tel. 22 46 31 323/000, fax: 22 46 31 025/026

is a State Treasury foundation. It supports activities focused on the development of education in Poland. FRSE realises this

Lifelong Learning Programme are given the highest priority,

www.mlodziez.org.pl, mlodziez@mlodziez.org.pl

graduates, researchers and adults alike.

LIFELONG LEARNING PROGRAMME, GRUNDTVIG

Thanks to opportunities offered by EU educational pro-

Lifelong Learning Programme is a programme of the Europe-

grammes, both schools, HEIs and individuals can find a con-

an Union in the field of education and training implemented

venient way for raising competences, continuing education,

in the years 2007-2013. It is a continuation of activities

participating in international exchanges, learning languages,

taken under SOCRATES, Leonardo da Vinci, Jean Monnet, e-

meeting peers from other countries, exchanging experiences

Learning and European Language Label programmes. The

and pursuing personal development.

programme aims at the development of various forms of

National Contact Points for ERASMUS MUNDUS and TEM-

lifelong learning by supporting cooperation between sys-

Eurodesk National Office and SALTO Eastern Europe and Caucasus Resource Centre (EECA). The Foundation is also responsible for European Language Label initiative and eTwinning programme in Poland. Polish Unit of Eurydice Education

tems of education and training in participating countries. and boosting the attractiveness of vocational education and training in Europe. The Lifelong Learning Programme is composed of four sub-programmes: Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius and Grundtvig.

operates at FRSE, too. Since 2007, the Foundation manages

The Grundtvig programme focuses on non-vocational adult

Polish-Lithuanian Youth Exchange Fund, since 2008 Scholar-

education and is addressed to organisations operating in the

ship and Training Fund, and since 2009 Sciex-NMSch Polish-

adult education sector, their employees and learners. Senior

Swiss Scholarship Fund.

Volunteering Projects implemented as part of one of the actions of the Grundtvig programme consist in the cooperation

EUROPEAN VOLUNTARY SERVICE Youth in Action is a programme of the European Union open to young people aged 13-30 where they can pursue their interests, develop skills and gain new experiences. Youth in Action encourages to take up various challenges, ranging from international youth exchanges, European Voluntary Service and organisation of initiatives on behalf of local communi-

European Union benefits resulting from cooperation with organisation from Eastern Europe and Caucasus in the belief that this will help to overcome the divide into a ‘better’ Europe (EU member states) and ‘lesser’ Europe, as the countries which are not members of EU structures and these which do not aspire to membership are unfairly perceived. ul. Mokotowska 43, 00-551 Warsaw, tel. 22 46 31 460/000, fax: 22 46 31 025 www.salto-youth.net/eeca, eeca@salot-youth.net

The programme aspires to contribute to raising the quality

Information Network in the countries of the European Union

YOUTH IN ACTION PROGRAMME, ACTION 2.

eration with the region. Moreover, the Centre works to show to the countries of the

as they present the broadest offer to young people, learners,

PUS EU programmes operate at the Foundation along with

countries; and providing information and promoting coop-

in the field of volunteering and exchanges of senior volunteers of two partner organisations seated in different European countries, of which at least one must be a member state of the European Union. Each partner organisation both sends and hosts groups of volunteers. ul. Mokotowska 43, 00-551 Warsaw, tel. 22 46 31 321/000, fax: 22 46 31 021 www.llp.org.pl, llp@frse.org.pl, grundtvig@frse.org.pl

ties, trainings, and seminars to staging meetings and debates

EURODESK POLAND Eurodesk is European information programme for youth, youth workers and youth organisations supported by funding and content by the European Commission and Polish Ministry of National Education. In Poland, Eurodesk programme has operated since 2003 within the structure of the Foundation for the Development of the Education System. Eurodesk network comprises nearly 1,000 organisations in 33 European countries. Almost 30 regional and more than 50 local Eurodesk Centres operate in Poland. Eurodesk provides information on education, Europe, training and youth activities. It informs about events addressed to youth, grants, and helps to find partners for project implementation. Eurodesk also issues publications addressed to youth and devoted to work, studies and volunteering across Europe, as well as these addressed to organisations; „Europa dla Aktywnych” (Europe for the Active) quarterly. Eurodesk cooperates with information providers and youth organisa-

with decisions makers in the field of youth policy.

SALTO EECA

tions, which run Eurodesk Poland information points.

European Voluntary Service (EVS) is Action 2 of Youth in Ac-

SALTO EECA Resource Centre was established in 2003 at Pol-

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warsaw,

tion programme, which provides young people aged 18-30

ish National Agency of the Community YOUTH Programme

tel. 22 46 31 450/000, fax: 22 46 31 025/026

with opportunities for voluntary activities abroad. Partici-

(today Youth in Action programme) pursuant to a decision of

www.eurodesk.pl, eurodesk@eurodesk.pl

pants of European Voluntary Service contribute to the work

the European Commission and with support of Polish Minis-

of various non-governmental organisations in the countries

try of National Education and Sports.

FUNDACJA ROZWOJU SYSTEMU EDUKACJI NARODOWA AGENCJA PROGRAMU „MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU” NARODOWA AGENCJA PROGRAMU „UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE”

FOUNDATION FOR THE DEVELOPMENT OF THE EDUCATION SYSTEM

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa Tel. 22 46 31 323/000

NATIONAL AGENCY OF THE YOUTH IN ACTION

Faks 22 46 31 025/026

PROGRAMME

www.frse.org.pl, kontakt@frse.org.pl NATIONAL AGENCY OF THE LIFELONG LEARNING Redakcja: EWELINA MIŁOŃ, ANNA SAMEL

PROGRAMME

Opracowanie tekstu: OLGA RODAK Korekta: KATARZYNA IZDEBSKA , MATEUSZ JEŻOWSKI Tłumaczenie: BIURO TŁUMACZEŃ POLIGLOTA ANNA PODORACKA

ul. Mokotowska 43, 00-551 Warsaw

Projekt graficzny: JERZY PARFIANOWICZ

Tel: 22 46 31 323/000

Nakład: 1000 szt.

Fax: 22 46 31 025/026

Druk: DRUKARNIA TOP DRUK RYSZARD ZELKOWSKI

www.frse.org.pl, kontakt@frse.org.pl

ISBN: 978-83-62634-57-6

Editors: EWELINA MIŁOŃ, ANNA SAMEL Formatting: OLGA RODAK Proofreading: KATARZYNA IZDEBSKA, MATEUSZ JEŻOWSKI English Translation: POLIGLOTA TRANSLATION AGENCY ANNA PODORACKA

Ta publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Pu-

Graphic design: JERZY PARFIANOWICZ

blikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska nie ponosi

Circulation: 1000 COPIES

odpowiedzialności za zamieszczoną w niej zawartość merytoryczną.

Print: DRUKARNIA TOP DRUK RYSZARD ZELKOWSKI ISBN: 978-83-62634-57-6

PUBLIKACJA BEZPŁATNA

The publication has been funded with the support from the Eu-

Warszawa 2011

ropean Commission. The publication reflects the opinions of its authors only and the European Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained herein. FREE COPY Warsaw 2011