Home
Badanie wyrażania emocji u osób bilingwalnych DOI: 10.47050/jows.2021.2.19-23 ELŻBIETA SĘKOWSKA
Artykuł zawiera krótki przegląd opisu i definiowania emocji w różnych naukach: psychologii, neurobiologii, językoznawstwie, ze szczególnym uwzględnieniem lingwistyki antropologicznej. Skrypty kulturowe postulowane w badaniach wyrażania emocji w różnych językach służą ukazywaniu udziału norm kulturowych w ekspresji uczuć i ich językowych wykładników. Formułowane z zastosowaniem jednostek elementarnych stają się nie tylko metodą naukową, lecz także przydatnym narzędziem w nauczaniu języka polskiego jako obcego, o czym świadczą opinie glottodydaktyków. W zakończeniu postuluje się, aby nauczyciele pracujący w szkołach z uczniami z doświadczeniem migracji również uwzględniali aspekt emocjonalny zarówno w kontekście doświadczenia, jak i języka.
R
osnąca liczba uczniów cudzoziemskich w polskich szkołach powoduje potrzebę wprowadzania metodyki nauczania języka polskiego jako obcego oraz zajęć poświęconych wielokulturowości. Nie mniej istotne jest zapoznanie nauczycieli z teoriami językoznawczymi dotyczącymi rozpoznawania i wyrażania emocji w różnych językach. Wiele takich inspiracji dostarczają badania kontaktów językowych i bilingwizmu. Bilingwizm jako zjawisko indywidualne i społeczne doczekał się bogatej literatury; jest badany wieloaspektowo: od strony psychologicznej, społecznej, tożsamościowej. Zainteresowanie emocjami u bilingwistów nastąpiło wraz z rozwojem lingwistyki antropologicznej, co zostanie omówione w dalszej części artykułu. Chronologicznie rzecz ujmując, można wskazać następujące nauki badające emocje: — psychologia, psycholingwistyka, — neurobiologia, — różne nurty językoznawstwa, w których prowadzono analizy z wykorzystaniem semantyki leksykalnej, metody kognitywnej oraz pól leksykalno-semantycznych, lingwistyki antropologicznej, a także języka polskiego poza granicami kraju, — glottodydaktyka polonistyczna. W takiej kolejności zostaną przedstawione wybrane wyniki badań nad emocjami. Według badaczy (Evans 2002) naukowe zainteresowanie emocjami (po płodnym okresie Oświecenia) odrodziło się na początku lat 90. XX wieku. Dominowali w tym nurcie psychologowie i antropolodzy kulturowi. Psychologowie przyjmują istnienie emocji podstawowych i uczuć wyższych, chociaż w szczegółach nie są zgodni, ile dokładnie emocji należy zaliczyć do podstawowych. Zdaniem Paula Ekmana są to: radość, zmartwienie, złość, strach, zdziwienie i obrzydzenie (za: Evans 2002: 24–25). Emocje te są wrodzone i mają charakter uniwersalny. 19
