Home
Leksyka bez alfabetu. Nauczanie słownictwa języka chińskiego – zarys problemu DOI: 10.47050/jows.2021.2.97-102 DOMINIKA STROK
Nauka języka chińskiego do niedawna była w Polsce zjawiskiem niszowym, z roku na rok staje się jednak coraz bardziej powszechna, przede wszystkim w wyniku wciąż umacniającej się pozycji gospodarczej Państwa Środka na arenie międzynarodowej. Kolejne roczniki absolwentów sinologii (którą w Polsce można studiować na sześciu uniwersytetach), a także kolejne szkoły średnie oferujące naukę chińskiego dowodzą wzrostu zainteresowania „językiem przyszłości” – w 2020 r. uznanym przez organizację SIL International za najpopularniejszy język na świecie pod względem liczby użytkowników natywnych.
Z
naki chińskie nie tworzą alfabetu – nie składają się na żaden uporządkowany system zapisu fonetycznego. Wyróżnia to język chiński nie tylko na tle systemów opartych na alfabecie łacińskim lub cyrylicy, ale również wśród egzotycznych (z perspektywy Europejczyków) języków, takich jak np. japoński czy koreański. Osobliwość chińszczyzny jest w pierwszej kolejności zauważalna właśnie podczas nauczania słownictwa. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie tego problemu poprzez analizę specyfiki pisma chińskiego, omówienie trudności związanych z przyswajaniem chińskiej leksyki oraz wskazanie metod pozwalających na ich złagodzenie. Badacze są zgodni co do tego, że największym wyzwaniem dla uczących się chińskiego jest przyswajanie znaków (np. Padilla i Xu 2013; Liu i Olmanson 2016; Gil 2020;), które są charakterystycznym elementem tego systemu. Tymczasem opanowywanie sprawności zapisu należy do ważnych komunikacyjnie umiejętności, którą należy rozwijać od początku procesu uczenia się języka obcego – zwraca na to uwagę m.in. Ewa Zajdler: „Opanowywanie zapisu wyrazów nie jest celem samym w sobie, jest natomiast niezmiernie istotne dla poszerzania słownictwa, co jest celem nadrzędnym, dotyczącym podsystemu języka, zasób słownictwa decyduje bowiem o zakresie komunikacji” (Zajdler 2010: 79). Specyfika pisma chińskiego
Pismo chińskie, liczące co najmniej kilka tysięcy lat, jest systemem, który cechuje się bezpośrednim związkiem znaku pisarskiego z oznaczaną treścią (Künstler 1970: 17–18). W przeciwieństwie do języków, których pismo opiera się na alfabecie, w języku chińskim fonem nie ma jednoznacznego odzwierciedlenia w grafemie. Umiejętność rozpoznania informacji semantycznej, którą przedstawia znak, nie jest równoznaczna ze znajomością jego brzmienia. Uczeń może zrozumieć tekst, nie wiedząc, jak go odczytać; może również wysłuchać tekstu ze zrozumieniem, nie wiedząc, jak go zapisać (Xu 2013). 97
