Home
Przełamywanie barier i blokad studentów słyszących podczas zajęć z polskiego języka migowego DOI: 10.47050/jows.2020.3.103-105 ANNA LEWANDOWSKA
Język migowy w znacznym stopniu różni się od języka fonetycznego, dlatego też jego nauka przysparza słyszącym wielu trudności. Mimo to jest sporo chętnych, by zmierzyć się z tym wyzwaniem. Od kilku lat prowadzę dla studentów Uniwersytetu Gdańskiego fakultatywne kursy polskiego języka migowego. Z moich obserwacji wynika, że największą trudność dla uczących się stanowi pokonanie bariery ciała, tzn. przezwyciężenie lęku przed wykroczeniem miganego gestu poza obrys ciała, oraz mimiki, czyli uzupełnianie/wypełnienie gestów za pomocą emocji. W niniejszym artykule omawiam blokady pojawiające się u uczestników zajęć, a także możliwości ich przełamywania 1 .
J
ęzyk migowy2 często jest mylony z językiem ciała oraz pantomimy. Tymczasem ma on swój odrębny system z własnymi zasadami gramatycznymi i leksykalnymi, bazującymi na formach wizualno-przestrzennych oraz gestach. Do elementów tego języka należą ruchy: dłoni, rąk, głowy, nierzadko i całego ciała oraz silnie rozbudowana mimika. Tylko w odnie-sieniu do ruchów dłoni wyróżnia się cztery podstawowe parametry: podstawa – dłoń otwarta/zamknięta; lokalizacja – dłoń z przodu klatki piersiowej, na środku czoła, na wysokości brzucha; ruch – w górę, w dół; orientacja przestrzenna – dłoń skierowana ku górze, w dół. Wielość tych elementów sprawia, że poziom trudności nauczenia się języka migowego jest porównywalny do problemów z uczeniem się języka japońskiego, chińskiego, koreańskiego czy arabskiego (Jacobs 1996: 191; Kemp 1998: 256; Wilimborek 2015: 118). Język migowy pełni te same funkcje, co język foniczny: umożliwia komunikację i utrzymywanie relacji interpersonalnych, a także daje możliwość wyrażania tożsamości kulturowej. Warto pamiętać, że język migowy jest traktowany jako swoiste spoiwo społeczności g/Głuchych 3 . Z tego powodu nauka języka migowego powinna obejmować również naukę zasad kultury oraz savoir-vivre’u g/Głuchych (Quinto-Pozos 2011: 139). Jak pisze Czajkowska-Kisil (2014: 18), nauka kultury g/Głuchych pozwala na dostrzeżenie różnic językowych między językiem migowym a językiem fonicznym, w tym umożliwia poznanie systemu wartości kulturowych i obyczajów.
1 W artykule tym nawiązuję do stwierdzeń i obserwacji zawartych w opracowaniu Bartosza Wilimborka Nauczanie języka migowego osób słyszących wydanym w 2015 r. 2 Języki migowe, podobnie jak języki foniczne, różnią się od siebie. Istnieje międzynarodowy język migowy – IS, jednakże w dalszym ciągu bardzo niewiele osób się nim posługuje. 3 Pisownia ta umożliwia odniesienie się zarówno do Głuchych, dla których głuchota stanowi wyznacznik kulturowy, jak i do głuchych, którzy odbierają głuchotę jedynie w kategorii jednostki chorobowej. 103
