Home
Autoprezentacja czy autorefleksja, czyli jak zachęcić studentów do mówienia o sobie DOI: 10.47050/jows.2020.3.63-66 BOŻENA CZEKAŃSKA-MIREK
Ostatnimi laty możemy zaobserwować powszechną tendencję do ciągłego komunikowania się za pomocą technologii. Użytkownicy mediów społecznościowych – a wśród nich wielu studentów – bez oporów dzielą się informacjami z życia osobistego. Mimo to zauważamy, że zbudowanie spójnej i klarownej autoprezentacji podczas zajęć na uczelni nastręcza młodym ludziom wielu problemów. O sobie opowiadają bardzo ogólnie i niechętnie lub pomijają najistotniejsze elementy rzetelnej autoprezentacji. Co zaskakujące, wyznają też: „Nikt do tej pory mnie o to nie pytał”. Jak możemy im pomóc lepiej się zaprezentować?
C
zym jest autoprezentcja? Powszechnie używany termin „autoprezentacja” jest zaczerpnięty z psychologii i pojawił się w literaturze przedmiotu w latach 60. ubiegłego wieku1. W potocznym rozumieniu jest to proces kierowania i zarządzania wrażeniem, jakie pragniemy wywrzeć na innych, to kreowanie pożądanego wizerunku własnej osoby. Jednak na potrzeby niniejszego artykułu autoprezentację potraktujemy jako wyćwiczoną sprawność językową, niezbędną w wielu sytuacjach społecznych, począwszy od rozmowy towarzyskiej, w której ciekawe przedstawienie samego siebie zwiększa atrakcyjność towarzyską autora wypowiedzi, a skończywszy na rozmowie kwalifikacyjnej u potencjalnego pracodawcy. Udział zarówno w pierwszej, jak i drugiej sytuacji komunikacyjnej – choć ich cele są różne – będzie wymagać wcześniejszego przygotowania poszczególnych elementów autoprezentacji, a nade wszystko – wcześniejszej autorefleksji. Aby wesprzeć w tym naszych uczniów czy studentów podczas zajęć – niezależnie od poziomu językowego grupy i wieku słuchaczy – warto więc podkreślić przydatność i wartość praktyczną dobrze przygotowanej autoprezentacji w komunikacji prywatnej i zawodowej. Tak rozumiana autoprezentacja zawiera zwykle następujące elementy: — dane personalne, wiek, informacje o rodzinie2; — zainteresowania i pasje; — cechy charakteru, mocne strony; — sukcesy, osiągnięcia 3; — zamierzenia, plany na przyszłość. 1 Termin ten został użyty po raz pierwszy przez amerykańskiego socjologa Ervinga Goffmana w 1959 r. w książce Człowiek w teatrze życia codziennego. Stosując obserwację uczestniczącą, autor opisuje „teatralny” charakter ludzkich zachowań społecznych, stąd również autoprezentacja bywa często kojarzona z grą teatralną. 2 Sformułowanie i podzielenie się informacją o rodzinie i o sytuacji osobistej może okazać się frustrujące dla autora wypowiedzi. Nauczyciel powinien wykazać się taktem i pomóc znaleźć odpowiednie środki językowe. Nie zmuszamy nikogo do mówienia prawdy o sytuacji osobistej. 3 Warto zwrócić uwagę, by cechy charakteru poparte były uczestnictwem w konkretnych działaniach lub osiągnięciami (Je suis responsable et sérieux. J’anime un groupe d’enfants de milieu défavorisé). 63
