Raport 2008 by Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

RAPORT

2008

Program „ Młodzież w działaniu” Raport 2008

SPIS TREŚCI

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 O programie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Statystyki ogólne programu „Młodzież w działaniu” za rok 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Akcja 1. Młodzież dla Europy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Projekt Akcji 1.1. Jarmark cudów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Projekt Akcji 1.1. Stacja WKD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Projekt Akcji 1.2. Miejscy odkrywcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Projekt Akcji 1.2. Młodzież dla wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Projekt Akcji 1.3. Polsko-Niemiecko-Francuskie Forum Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Projekt Akcji 1.3. Demokracja i co z tego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Szkolenia w Akcji 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Statystyki Akcji 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Akcja 2. Wolontariat Europejski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Projekt Akcji 2. Cooperation for Peace Building in Caucasus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6 Projekt Akcji 2. Fortress for Youth . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 7 Szkolenia w Akcji 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 Statystyki w Akcji 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 0

Akcja 3. Młodzież w Świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Projekt Akcji 3. Setting oﬀ on the road to new experiences – training for youth leaders from Eastern Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Projekt Akcji 3. Find ART in your heart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Statystyki Akcji 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Projekt Akcji 4.3. Komunikacja bez barier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Projekt Akcji 4.3. Baw się sportem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szkolenia w Akcji 4.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Statystyki Akcji 4.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26 27 28 29

Akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową. . . . . .

Projekt Akcji 5.1. Europejski Tydzień Młodzieży. DAJĘ RADĘ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Projekt Akcji 5.1. Europejski Tydzień Młodzieży. O rety – konkrety! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Statystyki i szkolenie w Akcji 5.1.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Plan Szkoleń i Współpracy – TCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Wydarzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Eurodesk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

SALTO EECA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Publikacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

WSTĘP

Szanowni Państwo, W imieniu zespołu Narodowej Agencji z prawdziwą przyjemnością przekazuję Państwu publikację dokumentującą kolejny rok pracy programu „Młodzież w działaniu” w Polsce.

Szanowni Państwo,

Jak co roku przedstawiamy Państwu przykłady projektów zrealizowanych przez naszych beneﬁcjentów w poszczególnych Akcjach. Podejmowane przez młodzież tematy, jej kreatywne podejście i zaangażowanie, a także coraz częstsze wykorzystywanie nowych metod pracy, jak debata z decydentami w sprawach polityki młodzieżowej, sprawiają, że w tym roku projekty te są szczególnie godne uwagi. Prezentujemy szczegółowe dane statystyczne za 2008 rok oraz przykłady działań podejmowanych przez Narodową Agencję. W kolejnych rozdziałach zostały opisane krajowe i międzynarodowe przedsięwzięcia szkoleniowe mające na celu wspieranie aktywnego uczestnictwa młodzieży oraz rozwijanie wiedzy i umiejętności. W raporcie znajdują się również relacje z działań związanych z obchodami Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego oraz Europejskiego Tygodnia Młodzieży. Zapraszamy również do zapoznania się z rozdziałami dotyczącymi rocznej pracy struktur wspierających program „Młodzież w działaniu”: Centrum Współpracy SALTO z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu (SALTO EECA) oraz Krajowego Biura Eurodesk Polska, działających przy Polskiej Narodowej Agencji. Obecność jednego z Centrów Współpracy SALTO w Polsce pozwala nam aktywnie wspierać

współpracę między organizacjami młodzieżowymi z całej Unii Europejskiej oraz Europy Wschodniej i Kaukazu, nie tylko w ramach programu. Eurodesk to jedyna w skali kraju sieć informacyjna skierowana do młodzieży, która, dostarczając informacji na temat wolontariatu, pracy i edukacji w Unii Europejskiej, wspiera mobilność polskiej młodzieży. Raport jest dla nas nie tylko podsumowaniem ubiegłego roku, ale również narzędziem promocji działań młodzieżowych i rozpowszechniania rezultatów przedsięwzięć podejmowanych przez młodych ludzi i Narodową Agencję. Pragniemy, aby informacja o możliwościach oferowanych przez program docierała do jak najszerszego grona osób. Ważne jest dla nas, by każdy młody człowiek miał możliwość rozwijania się poprzez realizację własnych pomysłów. Chcielibyśmy, aby raport zachęcał jego odbiorców do podejmowania własnych inicjatyw i tworzenia nowych projektów angażujących coraz większą grupę adresatów programu.

Tomasz Bratek Dyrektor Narodowej Agencji Programu „Młodzież w działaniu”

Ważne jest dla nas, by każdy młody człowiek miał możliwość rozwijania się poprzez realizację własnych pomysłów. Chcielibyśmy, aby raport zachęcał odbiorców publikacji do podejmowania własnych inicjatyw i tworzenia nowych projektów angażujących coraz większą grupę adresatów programu. 3

O PROGRAMIE Program „Młodzież w działaniu” Działania wspierane przez program: „Młodzież w działaniu” to program Unii Europejskiej, dzięki któremu młodzi ludzie w wieku 13-30 lat mogą realizować swoje pasje, rozwijać umiejętności i zdobywać nowe doświadczenia w czasie wolnym od nauki. Program adresowany jest również do osób pracujących z młodzieżą oraz organizacji działających na rzecz młodzieży, które chcą podnieść swoje kwalifikacje, rozwinąć działania czy nawiązać współpracę międzynarodową. Program wspiera finansowo i merytorycznie inicjatywy podejmowane poza szkołą i poza uczelnią. Projekty zgłaszane do programu są przygotowane i realizowane przez młodzież lub też planowane z myślą o niej. Angażują młodych ludzi od pierwszego pomysłu do zamknięcia wszystkich związanych z nimi formalności. „Młodzież w działaniu” zachęca do podejmowania przeróżnych wyzwań, począwszy od międzynarodowej wymiany młodzieży, wyjazdu na wolontariat europejski poprzez organizację inicjatyw na rzecz lokalnej społeczności, szkoleń, seminariów aż po spotkania i debaty z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową. W programie może uczestniczyć każdy młody człowiek bez względu na płeć, pochodzenie etniczne, status społeczny, sytuację materialną itp. Szczególny nacisk położony jest na uczestnictwo młodzieży z mniejszymi szansami, czyli tej, która ze względów społecznych, geograficznych, zdrowotnych czy ekonomicznych ma utrudniony dostęp do informacji, edukacji i kultury. Cele programu to: przezwyciężanie barier, uprzedzeń i stereotypów wśród młodych ludzi, wspieranie ich mobilności oraz promowanie aktywności obywatelskiej. „Młodzież w działaniu” wspomaga przedsięwzięcia, które mają pomóc w rozwoju osobowości młodych ludzi oraz w nabywaniu nowych umiejętności.

Za realizację programu w Polsce odpowiada Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” funkcjonująca w ramach Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.

www.mlodziez.org.pl 4

Akcja 1. Młodzież dla Europy: Akcja 1.1. Wymiana Młodzieży Wspiera spotkania młodzieży w wieku 13-25 lat z krajów europejskich w celu wzajemnego poznania, przedyskutowania interesujących tematów, zrealizowania wspólnych przedsięwzięć. Akcja 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe Doﬁnansowuje działania młodzieżowe, które służą społeczności lokalnej. Akcja przeznaczona jest dla młodych ludzi w wieku 18-30 lat. Akcja 1.3. Młodzież w Demokracji Wspomaga przedsięwzięcia promujące uczestnictwo młodzieży w życiu obywatelskim na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym.

Akcja 2. Wolontariat Europejski Umożliwia wysyłanie młodych ludzi jako wolontariuszy do pracy przy różnych projektach zagranicznych (ekologicznych, socjalnych, kulturalnych itp.) oraz goszczenie wolontariuszy z innych krajów europejskich w polskich organizacjach i instytucjach non proﬁt. Projekty Wolontariatu Europejskiego mogą być realizowane indywidualnie lub grupowo przez młodych ludzi w wieku 18-30 lat.

Akcja 3. Młodzież w Świecie Promuje i doﬁnansowuje współpracę pomiędzy młodzieżą z Krajów Programu i Krajów Partnerskich. Wspiera organizację wymian z młodymi ludźmi z państw sąsiadujących z rozszerzoną Europą i z innych krajów świata oraz szkolenia i projekty współpracy w sieci.

Akcja 4. Systemy Wsparcia Młodzieży Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci Pomaga wszystkim, którzy są zaangażowani w działalność młodzieżową, w przygotowanie i realizację projektów w ramach programu „Młodzież w działaniu”. Oferuje szkolenia, seminaria, staże dla pracowników młodzieżowych.

Akcja 5. Wsparcie europejskiej współpracy w zakresie problematyki i działań młodzieżowych Akcja 5.1. Spotkania młodzieży z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową Wspiera dialog młodzieży z osobami odpowiedzialnymi za kreowanie polityki młodzieżowej w Europie. Umożliwia m.in. organizację krajowych i międzynarodowych spotkań dotyczących współpracy w tej dziedzinie.

STATYSTYKI OGÓLNE PROGRAMU STATYSTYKI PROGRAMU „MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU” ZA ROK 2008 (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009) Budżet programu „Młodzież w działaniu” w roku 2008 wg Akcji (łącznie > 7 000 000 €) 3 000 000 € 2 500 000 € 2 000 000 € 1 500 000 € 1 000 000 € 500 000 € 0€

Budżet przyznany przez Komisję Europejską

Akcja 5.1.

Akcja 4.3.1.

Akcja 4.3.

Akcja 3.

Akcja 2.

Akcja 1.3.

Akcja 1.1.

Akcja 1.2.

Budżet zakontraktowany w 2008 roku

Projekty programu „Młodzież w działaniu” w roku 2008 wg Akcji

Wnioski zatwierdzone 207

205

92 48

Akcja 3. Razem 140

Akcja 2. Razem 173

132 Akcja 1.3. Razem 7

Akcja 1.2. Razem 342

135

Akcja 5.1. Razem 24

153

Akcja 4.3. Razem 71

Wnioski odrzucone, wycofane przed decyzją, odwołane, złożone po terminie Akcja 1.1. Razem 358

220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

643 128

Liczba uczestników z zagranicy

1702

Akcja 5.1. Razem 1756

759

Akcja 4.3. Razem 771

404

Akcja 3.Razem 1163

153 260

Akcja 2.Razem 413

127 152

Akcja 1.3. Razem 279

987

Akcja 1.2. Razem 1019

3500 3285 3000 2500 2419 2000 1500 1000 500 0

Akcja 1.1. Razem 5704

Uczestnicy programu „Młodzież w działaniu” w roku 2008 wg Akcji

Liczba uczestników z Polski

32 14

zachodniopomorskie

wielkopolskie

warmińsko-mazurskie

świętokrzyskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

opolskie

mazowieckie

małopolskie

łódzkie

lubuskie

lubelskie

kujawsko-pomorskie

80 70 60 50 40 30 20 10 0

dolnośląskie

Projekty programu „Młodzież w działaniu” zatwierdzone w 2008 roku z podziałem na województwa

30 Liczba projektów zatwierdzonych w województwach

AKCJA 1.1. WYMIANA MŁODZIEŻY

Jarmark cudów Stowarzyszenie Teatr Mumerus Kraków, Nowy Sącz utorem i organizatorem projektu „Jarmark cudów” jest Stowarzyszenie Teatr Mumerus – niezależna organizacja non proﬁt działającą na polu kultury i edukacji. Skupia profesjonalnych twórców: aktorów, reżyserów, scenografów, muzyków, literatów i edukatorów teatralnych, którzy na co dzień zajmują się profesjonalnymi działaniami teatralnymi, a także znajdują czas dla młodzieży, której zainteresowania dotyczą sztuki – a w szczególności tańca, śpiewu i ekspresji teatralnej. Stowarzyszenie realizowało wiele projektów międzynarodowych o charakterze teatralnym i nie tylko. Tym razem postanowili zorganizować angażujący młodzież projekt wymiany, do którego zaprosili partnerów z Czech. Tematem projektu było wspólne dziedzictwo kulturowe Europy Środkowej, związane z tradycją jarmarków, odpustów i targowisk, czyli miejsc, gdzie w dawnych czasach odbywały się pokazy wędrownych artystów. Podczas warsztatów teatralnych uczestnicy projektu pracowali nad wywodzącymi się z nurtu sowizdrzalskiego anonimowymi tekstami z XVII wieku. Dzięki temu młodzież z Polski i z Czech poznała wiele legend i wierzeń ludowych posiadających wspólne korzenie w dawnej Europie. Samodzielna praca nad materiałami źródłowymi, a następnie nad przygotowaniem tekstu przedstawienia umożliwiły młodym ludziom z obu krajów rozwinięcie swoich umiejętności scenopisarskich i reżyserskich. Grupa polska miała też okazję uczestniczyć w pokazie spektaklu czeskich partnerów, co pozwoliło jej bliżej zapoznać się z działalnością i techniką sceniczną rówieśników. W trakcie wymiany nie

zabrakło również wycieczek do Nowego Sącza i Krakowa, dzięki którym Czesi mogli poznać ciekawostki kulturalne, a także dorobek teatralny tych miast. Efektem końcowym projektu były dwa pokazy plenerowe spektaklu dla lokalnej społeczności, na którego potrzeby uczestnicy przygotowywali kostiumy, dekoracje oraz pieśni. Zrealizowane w trakcie wymiany cele to przede wszystkim: przybliżenie młodzieży czeskiej i polskiej europejskiego dziedzictwa ułatwiającego odnajdywanie wspólnych korzeni; rozwijanie kreatywności i zainteresowań u młodych uczestników projektu oraz nabywanie i rozwijanie umiejętności językowych, artystycznych oraz humanistycznych.

O spektaklu: Opuśćmy na chwilę centrum Krakowa, uświęcony wielowiekową tradycją ośrodek wysokiej kultury, by znaleźć się w zupełnie nowej, magicznej przestrzeni ludowej. Do Jarmarku Cudów, krainy szarlatanów i swojskich szatanów, opętańców i żebraków, wypełnionej dymem świec, wrzaskami i ludowym gwarem, zabiera nas krakowski Teatr Mumerus wraz z czeskim teatrem PiDivadlo. (…) Po zaskakującym rozpoczęciu sztuki przez reżysera-aktora-maga wzywającego widzów do udziału we wspólnym widowisku, rozgrywa się seria epizodów, oddzielnych lub powiązanych ze sobą, częściowo nakładających się na siebie lub toczących się równocześnie w różnych punktach cudownego jarmarku. Większość widzów zbitą gromadą podąża od jednej stacji do drugiej, wodzona i wabiona przez pojawiających się kolejno tajemniczych szarlatanów, handlarzy i dziadów. Następuje stopniowe wciągnięcie odbiorców do wnętrza spektaklu: jarmarczni bohaterowie ubrani w malownicze łachmany, wyposażeni w drewniane kije, torby pełne magicznych przedmiotów, mieszają się z widownią, od czasu do czasu wyrastając komuś za plecami i przedzierając się przez tłum gapiów, wrzeszcząc, popychając i roztrącając lud, stwarzają sobie maleńkie obszary prywatnych przedstawień, jarmarczne sceny i jarmarcznych widzów. Każdy z nich ma do zaoferowania jakiś niezwykły specyﬁk, magiczny sposób na problemy codzienności. Jednak tym, co łączy wszystkich przebiegłych kuglarzy jest skupienie się wokół tematyki świata nadprzyrodzonego, marności życia, grozy śmierci. (…) Powaga i groza przechodzą gwałtownie w ostry, wieśniaczy ton, nasilający się ku końcowi przedstawienia. Spektakl nabiera coraz większego tempa i dynamiki, a poruszający się w jarmarcznej scenerii bohaterowie ściągają z głów ciemne kaptury. (…) Tak więc jarmark staje się niezwykle żywym i wyrazistym przedstawieniem dwóch, odwiecznie istniejących obok siebie światów: ziemskiego i niepoznanego, wytworzonego przez ludzką wyobraźnię. Jednak ten jarmark współczesności wprowadza jeszcze jedno kontrastowe zestawienie, jest nim opozycja sztuki prymitywnej, rubasznej, tego typowego produktu wsi i małych miasteczek wobec sztuki wyższych sfer. Anna Śledź Fragmenty pochodzą z tekstu „Magia na współczesnym jarmarku” autorstwa Anny Śledź. Wykorzystano za zgodą autorki.

AKCJA 1.1. WYMIANA MŁODZIEŻY

Stacja WKD Dom Kultury „Zacisze” Dzielnica Targówek m.st. W-wy, Warszawa

„Stacja WKD”, czyli Warszawska Kuźnia Debiutów, to wspólny projekt młodych ludzi z Polski, Litwy i Łotwy. Tytuł projektu jest symboliczny, ponieważ skrót WKD w świadomości większości warszawiaków funkcjonuje jako Warszawska Kolej Dojazdowa i o to skojarzenie chodziło autorom projektu. Wybrany skrót WKD symbolizował pewną przebytą drogę, małe stacyjki, na których uczestnicy wymiany spotykali się już wcześniej w projektach dwustronnych. Teraz spotkali się wreszcie na stacji głównej. Harmonogram wymiany wypełniły warsztaty artystyczne, spotkania z warszawskimi artystami i przedstawienia przygotowane z myślą o społeczności lokalnej. Główny pomysł był taki, aby wszystkie działania artystyczne realizowane podczas tygodniowego spotkania miały swoich mistrzów i debiutantów. Każdy z uczestników na pewnym etapie projektu pełnił obie funkcje. Role nauczyciela

i ucznia były źródłem mnóstwa nowych doświadczeń i sporych emocji wśród młodzieży. Nabyte umiejętności pozwoliły w sposób artystyczny, za pomocą prac malarskich, wlepek, fotograﬁi, happeningu, pokazać innym swoje zainteresowania oraz zadać i spróbować odpowiedzieć na nurtujące ich pytania. Na całość siedmiodniowego spotkania składały się: cykle warsztatów artystycznych „Śniadanie u mistrzów” i „Popołudnie u mistrzów”, prowadzonych przez grupy młodych ekspertów z poszczególnych krajów, dyskusje na temat szkół w Polsce, na Łotwie i na Litwie, sposobów spędzania wolnego czasu oraz zajęcia z wybranych tańców narodowych. Klamrą spinającą działania były zajęcia, w trakcie których powstał happening „Stacja Migawki”. Wykorzystano w nim prace malarskie, fotograﬁczne oraz umiejętności taneczne uczestników wymiany. Miejscem spotkania z mieszkańcami dzielnicy był „Piknik rodzinny”, którego przygotowanie zintegrowało uczestników wymiany z zagranicy z osobami mieszkającymi na warszawskim Targówku.

Uczestnicy o projekcie: Ech, warszawska Praga i jej liczne pracownie malarskie, klimat ulicy Inżynierskiej i wielu innych jej podobnych. Mieliśmy szczęście, bo w ramach cyklu warsztatowego „Śniadanie u mistrzów” trafiliśmy do pracowni Majki Kiesner, która zajmuje się malowaniem budynków z okresu, kiedy nasi rodzice byli dziećmi. Zapach farb, kosmiczne wręcz wnętrze pobudziły nas do działania. Za pomocą flamastrów i dużych przestrzeni sami szkicowaliśmy bryły architektoniczne, które z jakiegoś powodu utkwiły nam w pamięci lub stworzyliśmy zupełnie nowe. To niesamowite ile szczegółów człowiek pamięta. Nie łatwo przenieść je jednak na papier. Spotkanie z artystą i jego pomoc podczas warsztatów pomaga zrobić kolejny krok w odkrywaniu siebie. Mia Gawrońska Słońce przygrzewało, a my w rytm wspaniałej muzyki budowaliśmy przedstawienie „Stacja Migawki”. Nie było łatwo. „I jeszcze raz” – słyszeliśmy wiele razy. Jednak było warto, wydobyliśmy z siebie wiele dobrej energii, która tworzyła wspaniały nastrój. Szlifowanie choreografii pozwoliło osiągnąć większą sprawność ciała, co w przyszłości może przyniesie efekty w bajerowaniu dziewczyn. Bartek Zacharski Po obiedzie debiutowaliśmy w nowej dziedzinie. Tym razem była to fotografia. Naszym mistrzem był Tomas, nasz litewski kolega, który ma na koncie wiele sukcesów fotograficznych. Dzisiejszym tematem było fotografowanie ludzi. Haha! każdy z nas był z obu stron obiektywu. Ciekawie jest być modelem, a za chwilę robić zdjęcia. Doświadczenia zdobyte podczas warsztatów, informacje o kompozycji, ekspresji itp. pozwoliły mi inaczej spojrzeć na fotografowanie. Chcę dalej zdobywać doświadczenie w tej dziedzinie sztuki. Jarek Cieślak Nie obyło się bez spontanicznych happeningów. Śpiewaliśmy i tańczyliśmy w warszawskich tramwajach i metrze, budząc ogólną wesołość. Na ulicy Nowy Świat pięciu z nas bawiło się w paparazzich, budząc ogólną sensację. Było to bardzo ciekawe doświadczenie. Ludzie bardzo różnie reagowali na widok obiektywu. Dużo satysfakcji przyniosła nam możliwość dzielenia się z rówieśnikami z Warszawy i Rygi doświadczeniem fotograficznym. Zaciekawienie w ich oczach, śmiech podczas wieczornych prezentacji oraz oczywiście wiele dobrych fotografii to obrazy, które na długo pozostaną w mojej pamięci. Tomas Juskaitis Pierwsze wejście Jarka z bębnami na scenę, skupienie uwagi publiczności. Tak, to dzieje się naprawdę, jesteśmy z tej innej strony niż zazwyczaj. Adrenalina wzrasta. Uf, pierwsza część już za nami. Na twarzach publiczności skupienie i zainteresowanie, chyba im się podoba. 16 minut prezentacji mija jak jedna chwila. Już po. Puszczamy balony do nieba z załączonymi życzeniami – naszymi i wielu mieszkańców „Zacisza” i gości. Pewnie jesteście ciekawi, jakie były nasze? Po wszystkim jeszcze wspólne tańce, ewaluacja projektu i oczywiście rozmowy do samego rana. Pozytywnie zmęczeni, niewyspani żegnamy naszych kolegów i koleżanki z Litwy, potem z Łotwy. I co? Oczywiście siadamy do pisania nowego projektu. Iwona Wileńska, Lech Komorzycki

AKCJA 1.2. INICJATYWY MŁODZIEŻOWE

Miejscy odkrywcy Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich „Topografie”, Łódź rupa inicjatywna – Łódzkie Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich „Topografie” – stworzyła projekt, którego celem była aktywizacja łódzkiej młodzieży poprzez zainteresowanie jej historią i kulturą własnego miasta. Przypominając wielokulturowe korzenie Łodzi, przedsięwzięcie przyczyniło się do pogłębienia tolerancji oraz zrozumienia dla innych kultur. Podczas projektu odbyło się wiele różnorodnych, wciągających młodych ludzi akcji. Zorganizowano cztery warsztaty: badacza historii miasta, dziennikarski, socjologiczny i kartograficzny, w których wzięło udział 34 uczestników. Dzięki współpracy z Dyskusyjnym Klubem Filmowym „Lemonajt” dwa razy w kinie Cytryna odbył się w pokaz filmów o tematyce łódzkiej – „zŁODZIejskie projekcje”. Dodatkowo wraz z zaprzyjaźnionymi didżejami z Funkowego Kombinatu udało się zorganizować imprezę klubową połączoną z pokazem filmów. W ramach projektu przez dwa majowe dni trwał Festiwal Miastograf, podczas którego odbyły się: projekcje filmowe („Miasto płynie” Balbiny Bruszewskiej, stare łódzkie filmy z projektorów, łódzkie kroniki filmowe z archiwów TVP Łódź, filmy dokumentalne Józefa Robakowskiego), wykłady oraz spotkanie z Joanną Podolską – łódzką dziennikarką, współautorką „Spacerownika łódzkiego”. Wieczorami Festiwal przenosił się do klubów Rezydencja i Fabryka, a jego finał miał miejsce w kinie Cytryna. Zostały zorganizowane także gry miejskie. Pierwsza, zatytułowana „Łap złodzieja”, polegała na odnalezieniu Ślepego Maksa – herszta przedwojennej mafii żydowskiej w Łodzi. Ślepy Maks, właściwie Maks Borensztajn, był postacią niejednoznaczną. Z jednej strony był przestępcą, a z drugiej największym dobroczyńcą bałuckiej biedoty. Uczestnicy odwiedzali różne punkty w całym mieście, gdzie spotykali „znajomych” Maksa, od których uzyskiwali dalsze informa-

cje, gdzie go szukać, a także kim był. Na zakończenie wszyscy zebrali się razem, aby wspólnie osądzić Ślepego Maksa. Zapadł wyrok skazujący na dwa lata więzienia w zawieszeniu ze względu na okoliczności łagodzące. Druga gra miejska, „Zamotaj Fabrykę”, przenosiła uczestników w czasy budowania Łodzi przemysłowej, do okresu kiedy powstawały imperia fabryczne. W okolicach fabryk Scheiblera, Geyera i Grohmana gracze zamienieni w brygady robotnicze mieli za zadanie doprowadzić do powstania własnej fabryki. Musieli więc spotkać się z różnymi postaciami z epoki, wykonać odpowiednie zadania, a następnie zdobyć pieniądze, pracowników, materiały oraz właściwe pozwolenia. Zakończeniem gry była uroczysta sesja inauguracyjna łódzkiej giełdy, gdzie ogłoszono notowania poszczególnych brygad przekształconych w spółki. W działania udało się zaangażować wiele instytucji z obszaru gry: Muzeum Kinematografii, Muzeum Książki Artystycznej, Muzeum Sztuki, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Galerię Ikona, Klub Inteligencji Katolickiej. Pomogli również harcerze ZHR i studenci socjologii. Udział w projekcie był dla młodych ludzi okazją do lepszego poznania ich małej ojczyzny i odkrycia olbrzymiej wartości tego wielokulturowego miejsca. Działania zaproponowane przez „Topografie” trafiły w zainteresowania uczestników. Projekcje filmów, koncerty, wykłady czy gry miejskie w atrakcyjny sposób łączyły spędzanie wolnego czasu z korzyściami edukacyjnymi, co w rezultacie przyczyniło się do wzmocnienia lokalnej tożsamości.

Organizatorzy o projekcie: Łódź jest miastem wyjątkowym. Jest miastem, które nie miało dobrego położenia, nie było stolicą historycznej krainy, nie leżało przy szlakach handlowych – tak jak inne wielkie miasta w Polsce. Łódź dostała swoją szansę dopiero w XIX wieku, kiedy inne miasta miały już wielowiekową tradycję. Mimo to Łódź w kilkadziesiąt lat zbudowała potęgę jaką mogły się szczycić w owym okresie jedynie Manchester czy Nowy Jork. Zaowocowało to najwyższej klasy architekturą, niespotykaną nigdzie indziej w Polsce szachownicową siatką ulic i niesamowitymi kompleksami fabrycznymi – swoistymi miastami w mieście. Łódzkim problemem jest to, że mało mieszkańców i przyjezdnych pamięta o tym, jak bardzo unikalna jest Łódź. Od początku celem projektu „Miejscy odkrywcy” było zachęcenie łodzian do odkrywania własnego miasta, do poznawania jego wyjątkowości i opowiadania o własnym doświadczeniu. Pojawił się pomysł zorganizowania festiwalu, którego głównym tematem będzie Łódź. Festiwal Miastograf odbył się na przełomie maja i czerwca 2008 roku. W czasie realizacji projektu przekonaliśmy się, że nie tylko my dostrzegamy wartość naszego miasta – spotkaliśmy wielu, którzy myślą tak, jak my. Projekcje łódzkich ﬁlmów, wykłady o Łodzi, wreszcie gry miejskie – wszystkie te wydarzenia zgromadziły wielu pasjonatów naszego miasta. Przekonaliśmy się też, jak wiele jeszcze jest do zrobienia – trudno było nam przekonać młodych łodzian, aby samodzielnie podjęli się odkrywania Łodzi i działania na jej rzecz. Tym bardziej cieszymy się, że dla kilku osób nasz projekt stał się inspiracją i zaangażowały się one w autorskie projekty dotyczące Łodzi. Dla naszego Stowarzyszenia praca nad projektem była wielką próbą – sprawdziliśmy, czy damy radę na tyle zewrzeć szeregi, aby poprowadzić takie przedsięwzięcie. Na szczęście okazało się, że sprawdzamy się nie tylko jako grupa towarzyska, ale także jako zespół organizatorów. Każdy z nas znalazł swoje miejsce w grupie i wiedział, czym ma się zajmować. Co tydzień omawialiśmy postępy w pracy nad kolejnymi etapami. Praca nad projektem otworzyła nam oczy na wiele problemów związanych z podobnymi inicjatywami: trudności w załatwianiu spraw formalnych, ogrom pracy, jaki trzeba było włożyć w promocję festiwalu. Jedno możemy powiedzieć na pewno – po pierwszej edycji Festiwalu Miejskich Odkrywców Miastograf jesteśmy mądrzejsi i gotowi organizować jeszcze większe przedsięwzięcia. Michał Grelewski

AKCJA 1.2. INICJATYWY MŁODZIEŻOWE

Młodzież dla wolności Grupa „Together” przy Inicjatywie Wolna Białoruś, Oświęcim

nspiracją dla tego projektu był film „Muzyczna partyzantka” Mirosława Dembińskiego, opowiadający o życiu białoruskiej młodzieży – po jego obejrzeniu grupa młodych ludzi z Oświęcimia postanowiła wesprzeć białoruski ruch wolnościowy. Inicjatorem działań był Michał Sznajder, który poznał Jacka Kastelanca, prezesa i założyciela stowarzyszenia Inicjatywa Wolna Białoruś, a ten z kolei zmotywował grono młodzieży do dalszych działań. I tak powstała grupa „Together”, którą tworzyło pięć młodych osób zapalonych do działania, z głowami pełnymi ciekawych pomysłów. Przedsięwzięcie rozpoczęło się od spotkań odbywających się regularnie co dwa tygodnie (od 14 maja do 6 czerwca 2008 roku) w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży, który udostępnił twórcom projektu pomieszczenia oraz potrzebny sprzęt. Cykl tych spotkań zatytułowany „Spotkania z Białorusią” miał za zadanie jak najlepiej wprowadzić uczestników w tematykę projektu i przygotować ich do kulminacyjnego punktu, jakim był „Koncert dla Wolności”. Wszystkie spotkania promowane były poprzez plakaty rozwieszone w całym mieście oraz ulotki, które zawierały opis poszczególnych działań. W pierwszym spotkaniu wziął udział reżyser filmu „Muzyczna partyzantka” – Mirosław Dembiński. Pokaz jego filmu był świetnym wprowadzeniem i przedstawieniem zebranym osobom sytuacji i atmosfery panującej na Białorusi. Po projekcji odbyła się żywa i ciekawa dyskusja z twórcą. Drugie spotkanie miało na celu przybliżenie kultury i sztuki białoruskiej. Zorganizowany został wernisaż wystawy Zoji Łucewicz, artystki-plastyczki z Mińska, absolwentki Akademii Sztuki w Düsseldorfie. Zaprezentowano też ciekawy przykład sztuki – malarstwo na szybach samochodowych, również autorstwa białoruskiej artystki.

Kolejne spotkanie zaplanowano jako bezpośredni kontakt młodzieży polskiej i białoruskiej, dlatego grupa „Together” zaprosiła do dyskusji Białorusinów studiujących w Polsce. Nastąpiła interesująca wymiana poglądów młodzieży z obu krajów. Punktem kulminacyjnym projektu był wspomniany wcześniej koncert zorganizowany tuż po wyborach na Białorusi, podczas których kolejny raz złamano zasady demokratyczne. Na scenie wystąpił m.in. białoruski zespół „Miód”, jeden z bohaterów filmu „Muzyczna partyzantka”. Jeszcze przed koncertem film był wyświetlany w szkołach, dlatego występ grupy cieszył się dużym zainteresowaniem wśród młodzieży. Udział w koncercie wzięły także polskie zespoły, takie jak „Siddartha” i „WU.HAE”. Ponadto poparcie dla wydarzenia wyraził zespół „Proletaryat” – legenda polskiego rocka, który przez wiele lat walczył muzycznie o przemiany demokratyczne w Polsce. „Koncert dla Wolności” był promowany przez media lokalne i ogólnopolskie, a także portale internetowe oraz za pomocą plakatów rozwieszanych w całym regionie. W czasie koncertu oraz podczas projekcji filmu w szkołach rozdano ponad pół tysiąca opasek symbolizujących poparcie przemian na Białorusi. Dzięki wszystkim wyżej opisanym akcjom, grupie „Together” udało się przybliżyć społeczności lokalnej obecną sytuację na Białorusi, a także jej kulturę, sztukę, historię oraz działania organizacji niezależnych na rzecz demokratyzacji życia w tym kraju. Przypomniano mieszkańcom Oświęcimia o szczególnym położeniu ich miasta i wynikającym z tego obowiązku walki z łamaniem praw człowieka. Ponadto zorganizowane spotkania, projekcje filmowe i koncert przyczyniły się do zwiększenia oferty kulturalnej, której adresatem była głównie młodzież. Pozwoliło to na aktywizację młodych ludzi i uświadomienie im, że mogą sami kreować otaczająca ich rzeczywistość.

Koordynatorzy o projekcie: Na początku był chaos… A potem jakoś to poszło. Dla mnie projekt był fantastyczną przygodą. Na starcie żaden z nas nie miał prawie żadnych kontaktów, żadnej wiedzy o tym, jak tak naprawdę realizuje się takie przedsięwzięcia w profesjonalny sposób. Z czasem jednak każdy problem udało nam się przezwyciężyć. Uczestniczenie w tym projekcie, wspólne pokonywanie problemów i oglądanie tego, jak z galimatiasu trudności i przypadków powstaje coś naprawdę niesamowitego, dało mi ogromną przyjemność. I to chyba jest najważniejsze: żeby nie bać się spróbować zrealizować jakiś, może i szalony na pierwszy rzut oka, pomysł. Bo jeśli się nie spróbuje, na pewno się nie zyska. Kazik Bik To niesamowite, co można zdziałać, mając jedynie pomysł. Nigdy nie przypuszczałem, że z jednej małej idei może powstać coś realnego i robiącego nawet na nas samych wrażenie. Kiedy zaczęliśmy myśleć o tym, co moglibyśmy zrobić – byliśmy bardzo poruszeni tym, co działo się wówczas na Białorusi – ciągle w głowach mieliśmy zdanie: „Przecież to jest niemożliwe i nierealne”. Później krok za krokiem zaczęliśmy coś budować, działać i z każdym dniem widzieliśmy jak realizuje się to, co zaplanowaliśmy na kartce papieru. W końcu, już po całym projekcie, kiedy popatrzyliśmy wstecz – okazało się, że to styczniowe niemożliwe w październiku było już faktem. Niesamowite uczucie – polecam. Michał Sznajder

AKCJA 1.3. MŁODZIEŻ W DEMOKRACJI

Polsko-Niemiecko-Francuskie Forum Młodzieży Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa rancuzka rozmawia z Niemcem po polsku. Niemożliwe? Młodzież z Polsko-Niemiecko-Francuskiego Forum Młodzieży, która zebrała się w sali Senatu RP udowodniła, że dla niej bariery istnieją tylko na papierze. W Warszawie kilkadziesiąt młodych osób z trzech partnerskich regionów: Brandenburgii, Île-de-France i Mazowsza rozmawiało o tym, jak walczyć o coraz lepsze stosunki sąsiedzkie. Pomysł projektu był konsekwencją współpracy pomiędzy trzema regionami partnerskimi. Przedstawiciele władz regionalnych przekonani o potrzebie wzmacniania współpracy pomiędzy młodzieżą zdecydowali się włączyć młodych ludzi w wymianę partnerską, dzielenie się doświadczeniami i wspólne planowanie projektów międzynarodowych. Projekt miał uzupełnić tę wymianę poprzez spotkanie się młodych ludzi z przedstawicielami władz regionalnych. Dla młodzieży z Polski, Niemiec i Francji spotkanie w Warszawie było już czwartym z kolei. Prawie cały pierwszy tydzień maja spędzili w Warszawie, a kulminacją zjazdu była debata w jednej z sal Senatu RP wspólnie z przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej, regionów partnerskich oraz organizacji pozarządowych zaangażowanych w organizację spotkania. Od trzech lat Forum jest ważnym miejscem naszej współpracy. Dla młodzieży to doskonała okazja do uczenia się sztuki debaty, a także do wymiany międzykulturowej – podkreślał Emmanuel Maurel, wiceprzewodniczący Rady Regionalnej Île-de-France. W Senacie zaprezentowano wypracowane pomysły na kontynuację partnerskiej współpracy między regionami. Uczestnicy opracowali je w ciągu czterech dni poprzedzających debatę na ulicy Wiejskiej. Praca odbywała się w grupach odpowiadających planowanej skali działań: lokalnej, narodowej, europejskiej i globalnej. Większość z nich nie wymaga dużych nakładów ﬁnansowych, opierają się one przede wszystkim na entuzjazmie, kreatywności i zaangażowaniu młodych ludzi. Ruth Hütte, przedstawicielka grupy lokalnej powiedziała, że mieszkańcy trzech regionów, mimo ich urzędowego partnerstwa, często niewiele o sobie wiedzą, operują stereotypami. Grupa lokalna chciałaby więc uwrażliwić ludzi poprzez zorganizowanie trzech wystaw dotyczących regionów – w Warszawie, Paryżu i Poczdamie. Poprzez prezentowane zdjęcia mieszkańcy poszczególnych regionów opowiedzą o swoich marzeniach, pokażą tradycyjne potrawy, stroje czy zwyczaje. Dzięki wystawom zrozumiemy się lepiej – przekonywała Ruth Hütte. Grupa narodowa reprezentowana przez Daniela Cornalbę chciałaby walczyć z brakiem uczestnictwa młodych ludzi w życiu publicznym, czego rezultatem jest między innymi małe zainteresowanie eurowyborami. Grupa widzi rozwią-

zanie tego problemu w organizacji tygodnia edukacyjnego w liceach. Na tym nie koniec – organizatorzy mają zamiar przeprowadzić sondę na temat wiedzy i świadomości młodych ludzi, w planie jest także quiz i gra symulacyjna, w której licealiści wcielą się w role polityków. Trzeba zakotwiczyć wśród młodych ludzi ducha demokracji, bo to przecież oni będą ją kształtować – podkreślał Daniel Cornalba. Zmobilizowanie młodych do udziału w eurowyborach to główne zadanie, jakie wyznaczyła sobie grupa europejska. Wiemy, że czasu jest mało, ale w miarę możliwości chcielibyśmy zorganizować w stolicach naszych regionów 6 czerwca bieg pod hasłem wypisanym na jednakowych koszulkach: „Biegiem na wybory”. Projekt odbędzie się w czasie ciszy wyborczej, możemy więc liczyć na zainteresowanie mediów – przekonywała Nika Johnson. Młodzi opracowali trasy biegowe w miejscowych parkach, a rozreklamowali je za pomocą serwisów YouTube i Facebook. Akcję „24 godziny na rzecz swobody wypowiedzi” zamierza zorganizować grupa globalna. W każdym z głównych miast danego regionu odbędzie się szereg działań, takich jak: interaktywna wystawa, konferencja z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych, projekcje ﬁlmów. Akcja odbędzie się falowo – w liceach w Brandenburgii, na warszawskim Polu Mokotowskim i w Paryżu. Każdą z prezentacji oceniali eksperci – przedstawiciele regionów i organizacji pozarządowych. Podobało im się skupienie się na konkretach, wykorzystanie nowoczesnych środków komunikacji i otwartość na współpracę z mediami. Zadeklarowali pomoc, w miarę swoich możliwości, głównie w rozwiązywaniu problemów lokalowych czy pisaniu oﬁcjalnych pism. Jednocześnie eksperci zasugerowali, by młodzież w większym stopniu zaangażowała się w działania poza stolicami regionów. Na koniec wszyscy uczestnicy złożyli swoje podpisy pod plakatem zawierającym proponowane przez młodzież rozwiązania. Z ich realizacji rozliczą się na kolejnym Forum, które odbędzie się w przyszłym roku.

Od trzech lat Forum jest ważnym miejscem naszej współpracy. Dla młodzieży to doskonała okazja do uczenia się sztuki debaty, a także do wymiany międzykulturowej. Emmanuel Maurel

AKCJA 1.3. MŁODZIEŻ W DEMOKRACJI

Demokracja i co z tego? Stowarzyszenie Kobiet i Młodzieży „Kangurek”, Siemianowice Śląskie, Białowieża

łównym powodem, dla którego powstał projekt „Demokracja i co z tego” było uświadomienie sobie jak znikomą wiedzę z zakresu praw jednostki i grupy w społeczeństwie demokratycznym posiada przeciętny obywatel. Po co nam demokracja, jeśli korzystamy z niej szczątkowo lub nieświadomie? – to pytanie zadawali sobie uczestnicy z Polski, Słowacji i Czech podczas wspólnych spotkań. Projekt zrodził się z potrzeby zdobycia nowych kompetencji obywatelskich niezbędnych do funkcjonowania w otaczającej nas rzeczywistości. Cele projektu to: rozwijanie dialogu między instytucjami publicznymi a młodzieżą, aby zwiększyć jej rolę w podejmowaniu decyzji politycznych, promowanie uczestnictwa młodzieży w strukturach zakładających bezpośredni udział zaangażowanych osób oraz praktyczna edukacja obywatelska. Podczas projektu odbyły się m.in.: warsztaty o wiedzy obywatelskiej na poziomie europejskim samodzielnie przygotowywane przez uczestników projektu, których włączono w zbieranie informacji; seminarium szkoleniowo-informacyjne z zakresu praw i obowiązków obywatela UE i krajów zaangażowanych w projekt; konferencja informacyjno-promocyjna,

na której przedstawiono społeczności lokalnej założenia i problematykę projektu oraz konkursy i Festiwal Antynuda. Festiwal służył promocji aktywności osób w każdym wieku. Informowano na nim o istnieniu krajowych i europejskich programów, dzięki którym aktywność może przekształcić się w zorganizowane działania lokalne. Projekt to dobra zabawa, duże wyzwanie, samorealizacja, nowe umiejętności i rozwój uczestników. Organizatorzy, podejmując temat demokracji, zakładali, że cele projektu i podjęte w nim działania wzbudzą wśród młodzieży chęć do brania odpowiedzialności za to, jak wygląda ich środowisko oraz do podejmowania działań na rzecz społeczności lokalnej i grupy rówieśniczej. Projekt to również integracja różnych grup społecznych: młodzieży niepełnosprawnej, z problemami edukacyjnymi, wykluczonej społecznie, pochodzącej z małych miasteczek i wsi oraz wszystkich tych, którzy czują się bezradni w poszukiwaniu i wykorzystywaniu informacji, dzięki którym mogliby odmienić swój los. Uczestnicy przyznają, że przygotowanie, realizacja i rozliczenie działań w projekcie są niepowtarzalnym warsztatem przedsiębiorczości, samodyscypliny i odpowiedzialności dla wszystkich zaangażowanych w przedsięwzięcie. Było to również ich pierwsze tak szerokie partnerstwo międzynarodowe, które powstało na bazie nowego dla wszystkich tematu.

Uczestnicy o projekcie: Co z tego, że od dwudziestu lat mamy w Polsce demokrację? Demokracja to słowo typu „miłość”. Może znaczyć wiele lub pozostawać tylko miłym dźwiękiem. Na pytanie: „Z czym ci się kojarzy demokracja?” większość odpowiada: „Z wyborami”. Dlatego sami sobie wyznaczyliśmy zadanie – samoedukację obywatelską. Niby banalnie proste, ale w praktyce działanie okazało się dość trudne dla każdej ze stron projektu. Poszukiwanie odpowiedzi zajęło nam wiele godzin, dni, przetoczyło się wiele dyskusji i rozmów, odbyło się sporo spotkań. Z notatek wynika, że: – Demokracja to umowa między ludźmi o sposobie komunikacji między sobą. – Demokracja polega na przekonywaniu i dyskusji. – Demokracja nie istnieje tam, gdzie nie istnieje swoboda słowa, prasy, zgromadzeń i bezstronny system sądowniczy. Trudne do zastosowania w domu, a bardzo trudne na poziomie samorządu, który powinien w tym wszystkim dostrzec jeszcze indywidualnego człowieka. Dlatego tę umowę społeczną musimy dobrze i starannie pielęgnować, uczyć się rozmawiać i słuchać. Wiedzieć i korzystać z wiedzy, upominać się o wypełnianie punktów tej umowy – konstytucji – wobec której jesteśmy równi. Dzięki temu projektowi nauczyliśmy się konstruktywnej krytyki, mamy wiele wątpliwości, nie patrzymy na każde rozwiązanie jak na oczywistość. Przykład? Maturę międzynarodową można zdać, gdy się jest uczniem jednej z 11 szkół w Polsce. Czy nie jest to rodzaj dyskryminacji ze względu na miejsce zamieszkania? Nasze warsztaty i spotkania kończyły się zabawą w dokańczanie zdań. Oto kilka z nich. Demokracja jest: …zależna od nas. Arleta …wolnością słowa. Jest również umiejętnym słuchaniem i prowadzeniem rozmów. Iga ... ideą wielu ludzi świata, pod którą wyobrażają sobie wolność myśli i działania. …sensem i wartością międzynarodowej pracy warsztatowej. Marek …ważna i pożyteczna nie tylko dla nas, ale i dla ogółu. Rozważajmy demokrację w naszych państwach i pokazujmy ludziom, co da się zrobić – wystarczy tylko chcieć. Adela …dialogiem i jednocześnie słuchaniem argumentów drugiej strony. Trzeba mieć coś do powiedzenia, ale też umieć słuchać, aby się czegoś nauczyć. Jola Tekst przesłany przez Joannę Pasternak

SZKOLENIA AKCJA 1. SZKOLENIA

AKCJA 1. ok 2008 stał pod znakiem przebudowy strategii szkoleniowej Akcji 1. Ujednolicono część działań, czego efektem był m.in. moduł szkoleń wprowadzających dla nowych i niedoświadczonych organizacji, które chcą realizować projekty w ramach Akcji 1.1., 1.2. i 1.3. Ponadto w ciągu roku realizowane były różnorodne działania szkoleniowe, które zaplanowano w ramach współpracy z innymi Narodowymi Agencjami. Dane dotyczące rodzajów szkoleń oraz liczby uczestników zastały podane w tabelach na kolejnej stronie. Wśród nich znajdują się m.in.: - Bi-Tri-Multi, międzynarodowe szkolenie sieciowe dla organizacji niemających doświadczenia w realizacji projektów Akcji 1.1. W ciągu 2008 roku wsparto również udział 13 polskich uczestników w szkoleniach Bi-Tri-Multi realizowanych za granicą; - STARTER dla koordynatorów zatwierdzonych projektów Akcji 1.2. Szkolenia te poświęcone są kwestiom zarządzania projektem, omówienia procedur administracyjnych i sposobu rozliczania projektów, a także współpracy grupowej. Przygotowują młodych ludzi do realizacji projektu na wszystkich jego etapach i do współpracy z Narodową Agencją; - Coach2Coach. Coaching for Youth Participation, międzynarodowe szkolenie zorganizowane w Polsce, poświęcone koncepcji coachingu w projektach Akcji 1., z naciskiem na projekty Inicjatyw Młodzieżowych. Szkolenie było elementem strategii wypracowanej przez Narodowe Agencje w różnych krajach, dotyczącej wpierania młodzieżowych projektów poprzez coaching; - Spotkanie ewaluacyjne koordynatorów projektów Akcji 1.1. zrealizowanych w 2007 roku, w którym uczestniczyło 40 osób.

PRZYKŁADY SZKOLEŃ W RAMACH AKCJI 1. RISK AND ROLL. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PROJEKTACH WYMIAN MŁODZIEŻY 3-6 grudnia 2008 r., Konstancin-Jeziorna Bezpieczeństwo uczestników projektów to jeden z głównych elementów składających się na temat ryzyka w pracy z młodzieżą. Zapewnienie bezpieczeństwa młodym ludziom w działaniach międzynarodowych należy do ważniejszych obowiązków ich organizatorów, dlatego Narodowa Agencja przygotowała szkolenie dotyczące w całości zarządzania ryzykiem. Szkolenie było poświęcone następującym tematom i zagadnieniom: - Świadomość zagrożeń związanych z realizowaniem projektów w środowisku wielokulturowym, w tym międzykulturowy i edukacyjny wymiar zarządzania ryzykiem. - Postrzeganie i deﬁniowanie obszarów ryzyka przez różnych partnerów w projekcie wymiany. - Wymiana doświadczeń dotyczących projektów zrealizowanych przez uczestników (pod kątem tematyki szkolenia). - Planowanie procesu uczenia podczas wymiany międzynarodowej oraz rola lidera w tym procesie. - Narzędzia pomocne w zarządzaniu ryzykiem. W szkoleniu wzięło udział 20 uczestników reprezentujących organizacje pozarządowe, instytucje samorządowe i szkoły,

mających doświadczenie w realizacji co najmniej jednego projektu wymiany młodzieży. Wszyscy uczestnicy to osoby bezpośrednio zaangażowane w pracę z młodzieżą, zainteresowane realizacją projektów międzynarodowych wymian młodzieży w przyszłości. Szkolenie zostało przygotowane i przeprowadzone w oparciu o zasady i metody wykorzystywane w edukacji pozaformalnej, stawiające w centrum uczestników – ich potrzeby, zainteresowania i doświadczenia – co stwarzało wiele możliwości na aktywne uczestnictwo i wymianę doświadczeń podczas wszystkich warsztatów. Stosowane metody to: dyskusje, praca z obrazem, gra symulacyjna, prezentacje, zabawy integracyjne itp. Ważnym elementem były te części programu, które pozwalały uczestnikom na autoreﬂeksję, konfrontację własnych postaw, ocenę swej wiedzy, doświadczenia i podejścia do pracy w grupie. Uczestnicy pracujący w różnych grupach różnymi metodami mieli okazję, by lepiej poznać siebie i czerpać z doświadczeń innych. BALTIC SEMINAR 15-16 października 2008 r., Gdańsk Pierwsze Seminarium Bałtyckie zebrało w jednym miejscu 33 uczestników z siedmiu krajów: Estonii, Litwy, Łotwy, Finlandii, Polski, Szwecji i Danii. Celem spotkania było wsparcie współpracy w regionie krajów bałtyckich pomiędzy młodzieżą i przedstawicielami samorządów. Grupa docelowa spotkania to rzadko widywani razem w takich okolicznościach przedstawiciele młodzieży i samorządów lokalnych, którzy mogli w ten sposób przedyskutować możliwości współpracy w ramach Akcji 1.3. Akcja ta umożliwia współpracę pomiędzy młodzieżą, przedstawicielami władz lokalnych i instytucjami działającymi na rzecz młodzieży w międzynarodowym partnerstwie. Podczas szkolenia poświęcono sporo uwagi możliwościom jakie stwarza partnerstwo w ramach grupy bałtyckiej, a także poświęcono czas na reﬂeksje nad tematami wspólnymi dla wszystkich siedmiu krajów. Ponieważ seminarium było pierwszym spotkaniem tak zróżnicowanej grupy uczestników, program spotkania skupiał się na: - wypracowaniu wspólnych podstaw wiedzy na temat współpracy europejskiej/bałtyckiej; - wprowadzeniu do programu „Młodzież w działaniu” ze szczególnym uwzględnieniem informacji na temat realizacji projektów w ramach Akcji 1.3.; - stworzeniu przestrzeni i atmosfery do zapoznania się i znalezienia partnerów do przyszłych projektów; - wypracowaniu pomysłów na nowe międzynarodowe projekty na podstawie potrzeb lokalnych społeczności.

SZKOLENIA AKCJA 1. SZKOLENIA AKCJI 1.1. WYMIANA MŁODZIEŻY

Proﬁl uczestników Osoby bez doświadczenia we współpracy międzynarodowej Osoby mające doświadczenie w realizowaniu co najmniej jednego projektu

KR AJOWE Rodzaj działania Liczba szkoleń, spotkań Szkolenia wprowadzające do 2 Akcji 1.1. Szkolenia tematyczne: „Risk and Roll”, „Spotkanie liderów wymian młodzieży”

Uczestnicy 48

Liczba szkoleń, spotkań

Uczestnicy

M I Ę DZ Y N A R O D O W E Proﬁl uczestników

Rodzaj działania

Osoby bez doświadczenia we współpracy międzynarodowej

Szkolenie „Bi-Tri-Multi”

Osoby mające doświadczenie w realizowaniu co najmniej jednego projektu

Szkolenie ATOQ, adresowane do organizacji doświadczonych we współpracy międzynarodowej

Liczba szkoleń, spotkań

Liczba uczestników

SZKOLENIA AKCJI 1.2. INICJATYWY MŁODZIEŻOWE Proﬁl uczestników

Rodzaj działania

Koordynatorzy/liderzy młodzieżowi zatwierdzonych projektów

STARTER

116

Osoby zainteresowane realizowaniem Inicjatyw Młodzieżowych

Szkolenia wprowadzające do Akcji 1.2.

Osoby zajmujące się wspieraniem młodych ludzi realizujących lokalne i międzynarodowe projekty

Międzynarodowe szkolenie „Coach2Coach. Coaching for Youth Participation”

SZKOLENIA AKCJI 1.3. MŁODZIEŻ W DEMOKRACJI Liczba szkoleń, spotkań

Uczestnicy

Osoby bez doświadczenia we współpracy międzynarodowej

Proﬁl uczestników

Szkolenie wprowadzające do Akcji 1.3.

Rodzaj działania

Osoby szukające kontaktów dla swoich organizacji

Międzynarodowe Seminarium kontaktowe „Baltic Seminar” organizowane przez Polską Narodową Agencję

3 osoby z Polski (łącznie 33)

Osoby szukające kontaktów dla swoich organizacji

Seminarium kontaktowe organizowane przez Hiszpańską Narodową Agencję

STATYSTYKI AKCJA 1. STATYSTYKI AKCJI 1.1. WYMIANA MŁODZIEŻY (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009)

126

Projekty odwołane

205

Wnioski odrzucone

Wnioski złożone

358

Wnioski wycofane przed decyzją

400 350 300 250 200 150 100 50 0

Wnioski zatwierdzone

Akcja 1.1. Wymiana Młodzieży – projekty w 2008 roku

Litwa

Islandia

Irlandia

Holandia

Hiszpania

Grecja

Francja

Finlandia

Estonia

Dania

Czechy

Cypr

Bułgaria

Belgia

20 12 5

Norwegia

Portugalia

Rumunia

Słowacja

Słowenia

Szwecja

34 28 21

Goszczące zrealizowane

Wysyłające zrealizowane

Wielka Brytania

Niemcy

Włochy

Malta

Węgry

Goszczące zrealizowane

Turcja

13 8

Łotwa

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Luksemburg

30 25 20 15 10 5 0

Austria

Akcja 1.1. Wymiana Młodzieży – projekty goszczące i wysyłające z podziałem na Kraje Programu

Wysyłające zrealizowane

2 0

11 5

Zatwierdzone

zachodniopomorskie

26 22

wielkopolskie

świętokrzyskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

warmińsko-mazurskie

opolskie

mazowieckie

małopolskie

łódzkie

lubelskie

kujawsko-pomorskie

dolnośląskie 35 30 25 20 15 10 5 0

lubuskie

Akcja 1.1. Wymiana Młodzieży – projekty w 2008 roku z podziałem na województwa

Odrzucone i wycofane

2 3

STATYSTYKI AKCJA 1. STATYSTYKI AKCJI 1.2. INICJATYWY MŁODZIEŻOWE (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009) Akcja 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe – projekty w 2008 roku

199

150

Krajowe Inicjatywy Młodzieżowe

200 130

100 50 0

Międzynarodowe Inicjatywy Młodzieżowe

250

Zatwierdzone Odrzucone i wycofane

zachodniopomorskie

wielkopolskie

świętokrzyskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

opolskie

mazowieckie

małopolskie

łódzkie

lubuskie

warmińsko-mazurskie

25 20 15 10 5 0

lubelskie

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

Akcja 1.2. Inicjatywy Młodzieżowe – projekty w 2008 roku z podziałem na województwa

20 13

11 4

1 13

Zatwierdzone

2 3

Odrzucone i wycofane

STATYSTYKI AKCJI 1.3. MŁODZIEŻ W DEMOKRACJI W roku 2008 do Narodowej Agencji spłynęło 7 wniosków o doﬁnansowanie projektów w ramach Akcji 1.3. Cztery z nich otrzymały wsparcie ﬁnansowe, trzy zostały odrzucone. Zatwierdzone projekty złożyły grupy z województwa lubuskiego, mazowieckiego, śląskiego i warmińsko-mazurskiego. Odrzucono projekty z województwa świętokrzyskiego, śląskiego i mazowieckiego.

AKCJA 2. WOLONTARIAT EUROPEJSKI

Cooperation for Peace Building in Caucasus Akademickie Centrum Informacji i Edukacji Europejskiej, Tbilisi, Gruzja – projekt wysyłający rojekt „Cooperation for Peace Building in Caucasus” został zorganizowany przez Akademickie Centrum Informacji i Edukacji Europejskiej (ACIEE) we współpracy z gruzińską organizacją Image Pro. Pierwszy pomysł pojawił się podczas spotkania przedstawicieli ACIEE i Image Pro w listopadzie 2006 roku podczas seminarium w Baku, a następnie został rozwinięty w Polsce wraz z osobami zainteresowanymi wolontariatem na Kaukazie. Głównym założeniem projektu była zorganizowana pomoc w edukacji osób z ograniczonymi możliwościami rozwoju w Gruzji. W tym przypadku byli to tzw. IDP, internally displaced people, czyli gruzińscy uchodźcy z terenów Abchazji po wojnie z początku lat 90. Ze względu na trudną sytuację materialną większości uchodźców z tego środowiska ma utrudniony dostęp do edukacji i kultury, dlatego jednym z głównych zadań wolontariuszy podczas projektu miało być wspieranie lokalnych klubów młodzieżowych prowadzonych przez organizację Image Pro. Wolontariusze prowadzili tam zajęcia z języka angielskiego, kursy artystyczne i komputerowe oraz zajęcia sportowe.

Ponieważ obydwaj wolontariusze – Grzegorz i Łukasz – spędzili wcześniej kilka miesięcy w Stanach Zjednoczonych, ich umiejętności językowe pozwalały na prowadzenie zajęć językowych w grupach podstawowych i średniozaawansowanych. Jeden z nich studiował informatykę, więc postanowiono to wykorzystać przy planowaniu zajęć komputerowych. Sam przebieg zajęć oraz metody przekazywania wiedzy pozostawiono wolontariuszom. Ze względu na możliwe problemy językowe w kontakcie z młodzieżą gruzińską zaproszono do udziału w projekcie wolontariusza z Gruzji, który był uczestnikiem zajęć językowych i jednocześnie służył pomocą jako tłumacz. Sama praca wolontariuszy miała również wpływ na społeczność lokalną, która mogła się przekonać, jak taka praca wygląda. Poprzez obserwację mogli lepiej zrozumieć, jak ważne dla rozwoju społeczności jest wzajemne wsparcie i odpowiedzialność. Natomiast wolontariusze, dzięki pracy z lokalną młodzieżą z trudnych środowisk, rozwinęli swoje umiejętności organizacyjne oraz umiejętność pracy z ludźmi. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że mieli okazję dokładnie poznać gruzińską kulturę i zwyczaje. Gruzja, leżąc na styku kultur: europejskiej, azjatyckiej i arabskiej, jest krajem wyjątkowym pod względem kulturowym. Miejsce, w którym odbywał się projekt z pewnością zapewniło wiele nowych międzykulturowych doświadczeń i niespodzianek.

Wolontariusze o projekcie: Zajęcia komputerowe postanowiłem zorganizować tak, aby zainteresować jak największą grupę młodzieży. Popytałem wśród nich, jakie zajęcia będą najciekawsze i najbardziej przydatne. Okazało się, że sporo osób zna obsługę komputera i chciałaby nauczyć się edycji zdjęć w jakimś programie graﬁcznym. Jednocześnie powstała druga grupa – dla osób, które chciały nauczyć się podstaw obsługi komputera. Na początku wszystkie nasze zajęcia budziły spore zainteresowanie – byliśmy pierwszymi zagranicznymi wolontariuszami, którzy pracowali tam dłużej. Grupy początkowo liczyły 10 - 15 osób, ale muszę powiedzieć, że w ciągu projektu była dosyć duża rotacja. Raz na zajęcia przyszło 30 osób i było dosyć ciasno przy naszych 6 komputerach, ale jakoś udało się prowadzić zajęcia. Przy okazji prowadziliśmy też szkolenia z zakresu programu „Młodzież w działaniu” i podstaw wiedzy o prawach człowieka. Całość oczywiście miała mało formalny charakter, sporo rysowaliśmy na tablicach, ważniejsze rzeczy przedstawialiśmy na papierze i wieszaliśmy po sali. Uczestnicy spotkań byli z początku trochę nieśmiali i nie bardzo chcieli brać udział w dyskusjach, ale dzięki nieformalnemu podejściu i przeplataniu nauki z zabawą, udało nam się nawiązać dobry kontakt. Łukasz Satrowicz Nasza organizacja goszcząca organizowała w centrach dla uchodźców różne zajęcia już przed naszym przyjazdem: kursy tańca, pokazy ﬁlmów, zajęcia sportowe. Nasz projekt miał między innymi wprowadzić nowe zajęcia dla dzieci uchodźców – naukę angielskiego i kursy komputerowe. Poza tym organizowaliśmy dodatkowe działania według własnego pomysłu i przy wsparciu gruzińskich wolontariuszy – np. pomagaliśmy lokalnym nauczycielom w prowadzeniu zajęć pozalekcyjnych. Podczas projektu przeżyłem zarówno ciężkie, jak i przyjemne chwile. Na szczęście mój przyjaciel Łukasz, który dobrze znał realia gruzińskie, brał udział w wielu projektach i różnych zajęciach, pomógł mi bardzo w odnalezieniu się w nowych warunkach. Projekt pomógł mi rozwinąć moje umiejętności językowe oraz te związane z organizowaniem zajęć dla młodzieży. Grzegorz Rutkowski (…) Gruzini są bardzo życzliwi i gościnni. Sporo osób dobrze mówi po rosyjsku, a młodsi po angielsku. Bardzo lubią Polaków, a gość u nich to najważniejsza osoba w domu. Na ulicy ludzie, widząc turystę patrzącego na mapę, chcą mu szczerze pomóc. Bariera językowa jest jednak spora. Alfabet wygląda jak jakieś dziwne zawijasy i wszystkie litery są podobne. Nie ma oznaczeń w metrze, nawet po rosyjsku. Wszystkie lokalne autobusy są opisane też tylko po gruzińsku. Na początku jest trochę ciężko, ale człowiek szybko się orientuje, jaki numer gdzie jedzie, a w metrze można liczyć stacje. Grzegorz i Łukasz

AKCJA 2. WOLONTARIAT EUROPEJSKI

Fortress for Youth Akademia Przygody, Kłodzko, Polska – projekt goszczący

ematem projektu było przystosowanie zabudowań Twierdzy Kłodzko do potrzeb młodzieży i stworzenie miejsca, w którym młodzi ludzie mogliby się realizować. Działania skoncentrowane były wokół renowacji podwalni fortecznej wraz z rekonstrukcją jej historycznego wyposażenia. W przyszłości Twierdza ma stać się pomieszczeniem o wielu możliwościach wykorzystania: jako noclegownia, sala treningowa, aula do występów teatralnych i pokazów ﬁlmowych itp. Projekt wolontariatu podzielony był pomiędzy prace związane z Twierdzą (kamieniarskie, murarskie, ciesielskie) oraz na zajęcia z młodzieżą, szkolenia i wyprawy. Projekt „Fortress for youth” był naszym pierwszym projektem w ramach programu „Młodzież w działaniu”. Aby go przeprowadzić zgodnie z zamierzeniami, musieliśmy najpierw poszerzyć naszą wiedzę dotyczącą programów unijnych oraz zarządzania ﬁnansami. Efekty zakończonego projektu to: udane wyprawy, zbiórki i służby z grupami młodzieży, wstawione kamienie, oczyszczone stropy i ściany twierdzy, a także ukończenie prac przy rekonstrukcji kamiennej posadzki w podwalni, wykonanie dębowych furt i wiele innych, większych lub mniejszych działań. Pomoc Jakuba, wolontariusza z Czech, okazała się dla nasz nieoceniona! Dzięki jego zaangażowaniu, wspólnie z resztą wolontariuszy, wykonaliśmy pracę planowaną uprzednio przy braku pomocy z zewnątrz na kolejne lata. Wolontariusz, który zdecydował się wziąć udział w naszym projekcie, to młody kamieniarz-artysta. Zlecając mu coraz ambitniejsze zadania, mogliśmy przekonać się o jego niezwykłych umiejętnościach plastycznych i planistycznych. Widząc precyzję wykonania powierzanych mu zadań, komendantura stowarzyszenia zadecydowała,

by zlecić Jakubowi poważne konserwatorsko-budowlane prace. Wiązało się to z dość dużym ryzykiem ﬁnansowym w przypadku uszkodzenia powierzchni zabytkowej. Jak się jednak okazało, żadna z obaw się nie spełniła. Bardziej doświadczeni wolontariusze stwierdzili, że mimo młodego wieku Jakub jest osobą niezwykle skoncentrowaną, opanowaną i uważną. Mimo to, że uczestniczył w przedsięwzięciu, którego etap końcowy jest jeszcze bardzo odległy, miał szansę prowadzić swój własny „mały” projekt – wykonanie posadzki w pomieszczeniach podwalni, który koordynował od początku do końca sam. Dzięki temu ten etap przygotowania pomieszczeń dla młodzieży może zasłużenie uważać za własny. Dbaliśmy o to, aby Jakub był zadowolony zarówno z wykonywanej przez siebie pracy jak i z miejsca, w którym się znalazł. Mógł uczestniczyć w wyprawach w góry, do ważnych dla regionu miejsc oraz do Kotliny Kłodzkiej. Brał udział w szkoleniach survivalowych i spływie drewnianymi łodziami. Był także naszym przewodnikiem w czeskim, partnerskim mieście-twierdzy, Jozefovie. Chętnie włączał się również do inicjatyw podejmowanych przez naszych wspaniałych przyjaciół spoza stowarzyszenia, wolontariuszek Fundacji Krzyżowa oraz pozostałych ludzi, którzy zainteresowali się Akademią Przygody, właśnie dzięki znajomości z Jakubem. Trudno oszacować dodatkowe korzyści z pobytu wolontariusza u nas. Pomagał w kontakcie z miejscowym Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Fundacją Krzyżowa, był łącznikiem z wolontariuszami innych organizacji, zapraszając ich na nasze wyprawy. Dzięki projektowi nawiązaliśmy kontakt z podobną do naszej organizacją z czeskiego Jozefova, z którą przeprowadziliśmy wspólny projekt. Mamy zamiar kontynuować współpracę z organizacją wysyłającą, DDM Decko Nachod, posiadającą bazę noclegową na tamtejszym zamku. Współpraca z czeskimi organizacjami wydaje nam się szczególnie ważna – to nasi sąsiedzi i dzięki temu powinniśmy się dobrze rozumieć w zakresie potrzeb i sposobów działania. * TEKST NA PODSTAWIE RAPORTU NADESŁANEGO PRZEZ BENEFICJENTÓW

Wolontariusz o projekcie: Taki wolontariat to bardzo fajna rzecz. Człowiek ma okazję spróbować wielu czynności z różnych obszarów, z którymi normalnie może by się nawet nie spotkał. Ja miałem możliwość spędzić cały rok w Kłodzku, gdzie pomagałem stowarzyszeniu Akademia Przygody w pracach konserwatorskich na Twierdzy Kłodzkiej – na początku jako kamieniarz, później także przy innego rodzaju zajęciach. Mogłem rozwijać swoje umiejętności, uczyć się nowych rzeczy. Ale wolontariat to nie tylko sama praca. W ramach Akademii uczestniczyłem w różnych imprezach przygotowanych dla dzieci, takich jak spływy łodziami, zajęcia linowe, wyprawy. Poznałem wielu ludzi miejscowych oraz innych wolontariuszy spoza placówki, z którymi mogłem spędzać swój czas wolny. Włączyłem się do lokalnej społeczności. Wolontariat daje młodemu człowiekowi naprawdę wiele – od przydatnych doświadczeń, aż po wielu nowych przyjaciół. Wolontariat odbieram jako ważny etap w moim życiu, chociaż ty był „tylko” jeden rok. Jakub Petráš

SZKOLENIA AKCJA 2.

W 2008 ROKU W RAMACH AKCJI 2. ZORGANIZOWANO NASTĘPUJĄCE SZKOLENIA DLA ORGANIZACJI: - Szkolenie dla organizacji zainteresowanych goszczeniem wolontariuszy w ramach Wolontariatu Europejskiego, w którym udział wzięło około 30 osób. - Dwa szkolenia dla nowych organizacji, które otrzymały akredytację. W szkoleniach wzięło udział 70 koordynatorów projektów oraz mentorów. - Doroczne spotkanie Narodowej Agencji z przedstawicielami doświadczonych organizacji goszczących i wysyłających, w którym udział wzięło 40 osób. Spotkanie to miało na celu ocenę rocznej współpracy Narodowej Agencji z organizacjami oraz przekazanie nowych informacji związanych z zarządzaniem projektami Wolontariatu Europejskiego. - Pierwsze Laboratorium Optymalnego Wolontariatu Europejskiego, szkolenie podzielone na odrębne moduły, z których pierwszy podejmował tematykę procesu uczenia się w Akcji 2., a drugi służył podsumowaniu szkolenia oraz 6 miesięcy wdrażania wiedzy i wykorzystywania umiejętności zdobytych w Laboratorium. - W ramach współpracy z innymi Narodowymi Agencjami pracownicy akredytowanych organizacji Wolontariatu Europejskiego zostali wysłani na zagraniczne szkolenia podnoszące ich kompetencje i wiedzę związane z Wolontariatem Europejskim, zarządzaniem projektami i konﬂiktem – 12 osób.

ORGANIZACJE WSPIERAJĄCE WOLONTARIAT EUROPEJSKI W pierwszej połowie 2008 roku wyłoniono 6 organizacji, których zadaniem było promowanie Wolontariatu Europejskiego wśród młodych ludzi i wśród organizacji na poziomie lokalnym. Poza promowaniem samego wolontariatu organizacje upowszechniały także efekty projektów EVS, aby poprzez konkretne przykłady realizowanych

projektów zachęcić młodzież, zwłaszcza tę z mniejszymi szansami, do zaangażowania się w program „Młodzież w działaniu”. Pod koniec 2008 r. ogłoszono drugi konkurs na nowe organizacje wspierające Wolontariat Europejski, w ramach którego wybrano 7 organizacji. Listę tych organizacji można znaleźć na internetowej stronie programu www.mlodziez.org.pl.

AKREDYTACJA ORGANIZACJI W 2008 r. zespół akredytorów zewnętrznych działających przy Narodowej Agencji przeprowadził akredytację 80 organizacji, które ubiegały się o status organizacji EVS. 74 organizacje otrzymały pozytywną decyzję.

SZKOLENIA DLA WOLONTARIUSZY W roku 2008 przeprowadzono w sumie 51 szkoleń dla wolontariuszy, w tym: - 19 szkoleń przygotowawczych dla wolontariuszy wyjeżdżających na projekty Akcji 2., - 15 szkoleń wprowadzających i 12 spotkań ewaluacji środkowej dla wolontariuszy realizujących projekty w Polsce, - 2 spotkania ewaluacyjne dla wolontariuszy, którzy zakończyli już swoje działania w ramach EVS. Bazując na doświadczeniach z lat wcześniejszych, ze szczególnym uwzględnieniem roku 2007, tematyka szkoleń została dopasowana do potrzeb wolontariuszy. Głównym obszarem zainteresowania młodych ludzi, którzy decydują się na udział w projekcie Wolontariatu Europejskiego jest rozwój osobisty i poszerzanie własnych kompetencji zawodowych, dlatego też elementy z tym związane zostały wprowadzone do programu szkoleń. Innymi elementami szkoleń istotnymi z punktu widzenia Narodowej Agencji były certyﬁkat Youthpass oraz prawa i obowiązki wolontariusza i pozostałych partnerów projektowych.

Głównym obszarem zainteresowania młodych ludzi, którzy decydują się na udział w projekcie Wolontariatu Europejskiego jest rozwój osobisty i poszerzanie własnych kompetencji zawodowych, dlatego też elementy z tym związane zostały wprowadzone do programu szkoleń. 18

SZKOLENIA AKCJA 2. Szkolenie podzielone zostało na trzy etapy:

LABORATORIUM OPTYMALNEGO WOLONTARIATU EUROPEJSKIEGO. PIERWSZE OGÓLNOPOLSKIE SZKOLENIE DOTYCZĄCE JAKOŚCI W PROJEKTACH GOSZCZĄCYCH REALIZOWANYCH W POLSCE. Klucz do wolontariatu – czyli wspieranie procesu uczenia się wolontariusza, Youthpass Rok 2007 wprowadził wiele nowych kwestii – formalnych i praktycznych – do programu „Młodzież w działaniu”, które miały bezpośredni wpływ na projekty realizowane w ramach Akcji 2. Wolontariat Europejski. Niezmienny pozostał młody człowiek – wolontariusz – który wyjeżdża na projekt oraz ludzie pracujący w organizacji goszczącej i koordynującej. Ponieważ projekty wolontariatu zakładają pracę opartą na relacjach interpersonalnych zarówno z wolontariuszem jak i w zespole organizacji, są one ogromnym wyzwaniem dla wszystkich biorących w nim udział stron. Dodatkowo narzucane są pewne zasady, normy i procedury, które z jednej strony mają ułatwić realizację projektu, a z drugiej strony, poprzez ich niejasność mogą znacznie utrudnić ten proces. Jedną z nowości programu jest wprowadzenie certyfikatu Youthpass, który, w kontekście projektów wolontariackich, niesie ze sobą wiele zmian w podejściu do wolontariusza, jak również narzuca dodatkowe zadania partnerom związanym z projektem. Temu właśnie zagadnieniu został zadedykowany pierwszy moduł szkolenia w ramach Laboratorium Optymalnego Wolontariatu Europejskiego, na który zaproszono osoby mające kontakt z wolontariuszem, czyli mentorów, koordynatorów działań i koordynatorów projektu – razem 32 osoby. Szkolenie miało umożliwić uczestnikom szczegółowe zapoznanie się z certyﬁkatem Youthpass, przyjrzenie się zagadnieniu procesu uczenia się u wolontariusza, opracowanie strategii wprowadzenia nowych zagadnień we własne projekty, wypróbowanie ich w praktyce, a następnie wspólne wypracowanie ostatecznych strategii i metod. Zakres tematyczny szkolenia obejmował: Wolontariat Europejski jako proces nauki, edukację w perspektywie szerszej terminologii, psychologię uczenia się, koncepcje i style nauki, w tym pracę na własnym potencjale.

• I ETAP – SZKOLENIE MERYTORYCZNE Trzydniowe szkolenie nacechowane dynamiczną pracą merytoryczną i koncepcyjną z użyciem interaktywnych metod, mające na względzie zróżnicowanie grupy uczestników. Szkolenie obejmowało różnorodne zagadnienia, takie jak: praktyczne doświadczenie uczenia się i wspieranie uczenia się, podstawowa wiedza teoretyczna z zakresu uczenia się przez doświadczenie oraz stylów uczenia się i czterech poziomów rozwoju umiejętności, zapoznanie się z cyklem projektu EVS, budowanie sprzyjającego otoczenia do nauki w projekcie. Ważnym elementem szkolenia było przedstawienie założeń i korzyści certyﬁkatu Youthpass dla uczestnika i organizacji, przybliżenie znaczenia kompetencji kluczowych dla edukacji pozaformalnej oraz omówienie ich w kontekście projektu EVS. • II ETAP – PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WIEDZY (OPRACOWANYCH STRATEGII, METOD) WE WŁASNYM PROJEKCIE Indywidualna praca uczestników szkolenia we własnych projektach/organizacjach. Realizacja zadań dotyczących: 1. Indywidualnej pracy nad własnym procesem uczenia się. 2. Pracy w dialogu z wolontariuszem. 3. Doskonalenia funkcjonowania projektu (praca z zespołem projektowym w organizacji/-ach). Podczas tego etapu prowadzący szkolenie oferowali indywidualne wsparcie. Etap zakładał prowadzenie przez uczestników dokumentacji, niezbędnej do części zamykającej szkolenie. • III ETAP – SZKOLENIE PODSUMOWUJĄCE, CZYLI PRACA NA ZDOBYTYM DOŚWIADCZENIU Podsumowanie doświadczeń. Dopracowanie założeń i działań praktycznych. Wypracowanie ostatecznych koncepcji i metod dopasowanych do specyﬁki projektu i organizacji. Zagadnienia: 1. Narzędzia wspierające indywidualny proces nauki – ich efektywność, funkcjonalność i zagrożenia. 2. Wspieranie procesu nauki wolontariusza – trudności, metodyka, strategie i ścieżki. 3. Rola osoby wspierającej proces nauki wolontariusza – sztuka dialogu, relacja interpersonalna, etyka i kontrakt. 4. Rodzaje uczenia organizacyjnego.

Zakres tematyczny szkolenia obejmował: Wolontariat Europejski jako proces nauki, edukację w perspektywie szerszej terminologii, psychologię uczenia się, koncepcje i style nauki w tym pracę na własnym potencjale.

STATYSTYKI AKCJA 2.

STATYSTYKI AKCJI 2. WOLONTARIAT EUROPEJSKI (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009) Akcja 2. Wolontariat Europejski – projekty w 2008 roku 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0

Projekty odwołane

Wnioski odrzucone

Wnioski złożone

132

Wnioski wycofane przed decyzją

Wnioski zatwierdzone

173

Akcja 2. Wolontariat Europejski – liczba wolontariuszy goszczonych i wysyłanych ze względu na źródło ﬁnansowania

300

171

153

150

Wolontariusze wysłani za granicę

200

100 50 0

Zagraniczni wolontariusze goszczeni w Polsce

260

250

107

Polska Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” Inne Narodowe Agencje Programu „Młodzież w działaniu”

Włochy

Turcja

Szwecja

33 10

5 1

2 5

1 0

0 1

0 0

Wolontariusze goszczeni

Wielka Brytania

Rumunia

Portugalia

Niemcy

Malta

Łotwa

Litwa

Islandia

Holandia

Hiszpania

Grecja

Francja

Finlandia

Estonia

Czechy

Belgia

Bułgaria

70 60 50 40 30 20 10 0

Austria

Akcja 2. Wolontariat Europejski – wolontariusze w ramach projektów zatwierdzonych w 2008 roku przez Polską Narodową Agencję z podziałem na Kraje Programu i charakter projektu

17 4

3 0

Wolontariusze wysłani

STATYSTYKI AKCJA 2.

0 0

mazowieckie

Projekty

dolnośląskie

podlaskie

śląskie

małopolskie

wielkopolskie

pomorskie

kujawsko-pomorskie

łódzkie

zachodniopomorskie

warmińsko-mazurskie

2 3

lubelskie

lubuskie

podkarpackie

opolskie 120 100 80 60 40 20 0

świętokrzyskie

Akcja 2. Wolontariat Europejski – projekty zatwierdzone w 2008 roku z podziałem na województwa i liczbę uczestników

101

Uczestnicy

grupowy i indywidualny

Akcja 2. Wolontariat Europejski – liczba projektów zatwierdzonych w 2008 wg typów działań

20 0

27 14

Kraje Programu RAZEM

indywidualny

grupowy

Kraje Programu i Kraje Partnerskie

0 0

7 1

0 6

0 2

1 1

Palestyna Pale styna y

Maroko

Liban

Mołdawia

Ukraina

Wolontariusze goszczeni

14 8

Gruzja

Federacja Rosyjska

Białoruś

11 5

Azerbejdżan

Armenia

Chorwacja

Serbia

Macedonia

Czarnogóra

30 25 20 15 10 5 0

Bośnia i Hercegowina

Albania

Akcja 2. Wolontariat Europejski – wolontariusze w ramach projektów zatwierdzonych w 2008 roku przez Polską Narodową Agencję z podziałem na Kraje Partnerskie i charakter projektu

0 1

0 0

Wolontariusze wysłani

AKCJA 3. MŁODZIEŻ W ŚWIECIE

Setting off on the road to new experiences – training for youth leaders from Eastern Europe Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa (DAS), Wrocław rojekt zorganizowany przez Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa we Wrocławiu był dopowiedzią na potrzebę wzmocnienia potencjału organizacji z Mołdawii, Rumunii i Ukrainy, z którymi polska instytucja nawiązała kontakt w 2007 roku. Kierując się chęcią nawiązania długoterminowego partnerstwa, powstał projekt szkolenia dla młodych liderów, opierający się na doświadczeniach trenerów międzynarodowej pracy edukacyjnej. Cel ogólny to podniesienie jakości międzynarodowych projektów edukacyjnych poprzez rozwój umiejętności młodych liderów, a tym samym wzmocnienie organizacji młodzieżowych z czterech krajów Europy Środkowo-Wschodniej na polu edukacji pozaformalnej. Wzięło w nim udział 20 uczestników, którzy posiadali niewielkie lub żadne doświadczenie w realizacji międzynarodowych projektów edukacyjnych. Tematyka szkolenia obejmowała następujące zagadnienia: prezentacja metod stosowanych podczas fazy formowania się grupy w projekcie; prezentacja działalności organizacji, w których pracują uczestnicy; cechy charakterystyczne edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej; charakterystyka uczenia się przez doświadczenie, style uczenia się; międzykulturowość; priorytety i struktura programu „Młodzież w działaniu”; podstawy zarządzania projektem; znaczenie roli trenera, koordynatora i uczestni-

ka w realizacji projektu; symulacja przebiegu współpracy międzynarodowej i tworzenia projektu wymiany młodzieży w ramach Akcji 3.; planowanie przyszłej współpracy i generowanie potencjalnych tematów projektów. Uczestnicy projektu mieli za zadanie przekazać wiedzę i umiejętności zdobyte podczas szkolenia pozostałym członkom swoich organizacji. W tym celu otrzymali szereg przydatnych materiałów szkoleniowych do zastosowania w swojej codziennej pracy. Podczas warsztatów omówiona została możliwość wspólnej realizacji międzynarodowych inicjatyw edukacyjnych. Wyłoniło się aż 15 pomysłów na przyszłe projekty, m.in.: „Art. in our souls” poświęcony sztuce; seminarium „Share your experience of changing your community” skierowane do młodych przedsiębiorców społecznych; projekt dla organizacji młodzieżowych dotyczący ich roli w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego w krajach Europy Wschodniej po transformacji polityczno-ekonomicznej; festiwal ﬁlmowy dla młodych artystów „How can I change the world by myslef”… I oczywiście wspólny projekt angażujący wszystkie cztery kraje, który organizatorzy szkolenia planują złożyć do programu „Młodzież w działaniu” 1 lutego 2009 roku.

O projekcie: Szkolenie „Setting off on the road to new experiences” było dla wielu uczestniczących w nim młodych ludzi pierwszym międzynarodowym spotkaniem tego typu. Uczestnicy i uczestniczki z Mołdawii, Ukrainy, Rumunii i Polski, którzy na co dzień działają w swoich lokalnych środowiskach młodzieżowych, mieli szansę poznać się nawzajem, poznać nowe formy pracy zgodne z metodyką edukacji pozaformalnej i przećwiczyć tworzenie projektu międzynarodowego. Dla nas jako organizatorów było to niemałe przedsięwzięcie, ponieważ pierwszy raz gościliśmy u siebie młodzież z Mołdawii i Rumuni i bardzo byliśmy ciekawi tego nowego doświadczenia, spotkania z kulturą do tej pory mało nam znaną. Treści merytoryczne przekazywane w czasie szkolenia były ważne dla uczestników, o czym pisali w ankietach ewaluacyjnych, ale najważniejsze było chyba uczenie międzykulturowe. Zaplanowany w tym celu wieczór międzynarodowy pokazał siłę podobieństw i różnic charakteryzujących ludzi z naszej części świata. W pewniej chwili Polacy i Ukrainki (bo przyjechały same dziewczyny) zaintonowali „Hej Sokoły”, wprawdzie każdy swoją wersję ze swoim zestawem zwrotek, ale efekt był imponujący. Na co Rumuni i Mołdawianie odpowiedzieli inną wspólną dla ich narodów pieśnią. Przy kolejnej okazji odkryliśmy, że stroje ludowe z Rumuni i Ukrainy mają wiele wspólnych elementów – podobny krój, podobne wyszywanki. Ciągle znajdowaliśmy podobieństwa, które nas zaskakiwały i jeszcze bardziej zbliżały. Największą frajdę sprawiła przeprowadzona na koniec projektu symulacja „Mission Impossible”, w czasie której uczestnicy i uczestniczki w grupach międzynarodowych mieli, nie widząc się, a jedynie przesyłając sobie listy między piętrami naszego Domu, zaplanować projekt międzynarodowy. Wymagało to od wszystkich nie tylko umiejętności komunikowania się na płaszczyźnie językowej, ale także zrozumienia odrębnych sposobów myślenia i interpretowania rzeczywistości oraz pozwoliło zdać sobie sprawę z tego, jak ważna jest komunikacja międzykulturowa w procesie tworzenia partnerstwa. Nie zabrakło również czasu na wspólne wieczorne wyjścia spędzane w gorącej atmosferze letniego Wrocławia, nad błyszczącą lampami Ostrowa Tumskiego Odrą…. Anna Kudarewska

AKCJA 3. MŁODZIEŻ W ŚWIECIE

Find ART in your heart Fundacja „Wiatrak”, Wiktorowo k. Barcina

rojekt „Find ART in your heart” to projekt wielostronnej wymiany młodzieży – 25 młodych osób z Białorusi, Malty, Mołdawii, Hiszpanii, Polski i Turcji. Głównym pomysłem była integracja zróżnicowanej kulturowo grupy poprzez szeroko rozumianą sztukę. Spotkanie rozpoczęło się od zajęć zapoznawczych i tzw. icebreakerów oraz wieczoru międzykulturowego drugiego dnia wymiany. Od trzeciego dnia ruszyły zajęcia związane ze sztuką. Na pierwszy ogień poszła muzyka i pantomima. Pracując w grupach, uczestnicy wymiany przygotowywali krótkie inscenizacje pantomimiczne do stworzonej wcześniej muzyki, poprzez które wyrażali swoje uczucia i emocje. Praca podczas warsztatów przekształciła się w wieczór śpiewów i tańców charakterystycznych dla krajów, z których przyjechali uczestnicy. Bardzo ważnym dla wszystkich doświadczeniem była gra symulacyjna „Buﬀ aBuﬀ a” odsłaniająca nieuświadamiane w codziennym życiu, a tkwiące głęboko w ludziach stereotypy kulturowe. Dzięki temu ćwiczeniu każdy mógł sprawdzić swoje reakcje na tzw. szok kulturowy, a następnie omówić je podczas wspólnej dyskusji. Poza warsztatami z technik malarskich,

przekładami poezji, maskami gipsowymi przygotowanymi na bal przebierańców i warsztatami cha-chy testującymi poczucie rytmu uczestników, jeden dzień przeznaczono na zaprezentowanie nowym znajomym krajobrazów i zabytków Polski. Młodzież odwiedziła Żnin i Gąsawę, a stamtąd, jako zorganizowana grupa, ruszyła na wędrówkę do Biskupina. Po rezerwacie oprowadzał ich przewodnik, który zapoznał wszystkich z historią regionu Pałuk, z którego wywodzą się korzenie Polski oraz z realiami życia ludności zamieszkującej dawniej ten teren. Ważnym elementem wymiany były spotkania z grupą wolontariuszy działających przy Kościele MBKM. Dwanaścioro młodych wolontariuszy odwiedziło dwukrotnie grupę z wymiany, zorganizowało quiz dotyczący państw uczestniczących w przedsięwzięciu i wspólne malowanie t-shirtów. Spotkanie zakończyła integracja całej grupy podczas grilla i zawodów sportowych. Przedostatniego dnia cała grupa przeniosła się do Bydgoszczy, gdzie zaprezentowała prace plastyczne wykonane podczas 6-dniowych warsztatów. Bydgoszczanie mieli okazję spotkać się z autorami wystawy i porozmawiać na temat ich projektu. Dzięki wcześniejszym zapowiedziom, które pojawiały się w mediach, na rynku miasta stawiła się spora grupa zainteresowanych. Mogli tam nie tylko porozmawiać z międzynarodową grupą młodzieży, ale również uzyskać informacje na temat programu „Młodzież w działaniu”. Mimo tego, że spotkanie trwało tylko dziewięć dni, pojawiły się już plany kolejnego projektu – tym razem w Hiszpanii.

Uczestnicy o projekcie: Inspiracją do zorganizowania wymiany stało się moje pierwsze doświadczenie międzynarodowe. W 2006 r. wyjechałam do Siirt (Turcja) na projekt pt. „Come along with me”, na którym poznałam wyjątkowych ludzi. Wymiana była jednym z moich najlepszych doświadczeń międzykulturowych. Bardzo dobrze zorganizowana, wiele interesujących zajęć, takich by uczestnicy jak najlepiej poznali siebie i swoje kultury. Tak też się stało, nawiązaliśmy znajomości, przyjaźnie, które trwają aż po dzisiejszy dzień. To właśnie dzięki silnym relacjom panującymi w grupie udało nam się wspólnie stworzyć projekt, w trakcie którego dołączyli do nas partnerzy z Malty i Białorusi, dzięki czemu wymiana była jeszcze bardziej multikulturowa. Z mojego punktu widzenia uważam, że osiągnęliśmy sukces, choć były rzeczy, które mogliśmy jeszcze lepiej zaplanować. Naszym błędem był napięty harmonogram, więc drodzy liderzy pamiętajcie o tym przy organizacji tego typu projektów. Uczestnicy uczą się także podczas wolnego czasu, wspólnie rozmawiając, grając, bawiąc się. Było to bardzo dobre doświadczenie, dzięki któremu wiele się nauczyłam. Dziękuję wszystkim uczestnikom oraz wolontariuszom, za zaangażowanie i wszelki wkład włożony w to dzieło ☺. Iwona Spurka – koordynatorka Na co dzień interesuję się sztuką, dlatego od razu, gdy dowiedziałam się o wymianie bardzo chciałam się znaleźć w polskiej grupie – i tak też się stało. Prawie każdego dnia odbywały się różne zajęcia, dzięki którym dowiedziałam się jak koledzy i koleżanki z Białorusi, Hiszpanii, Mołdawii, Turcji postrzegają sztukę. Stworzyliśmy też wspólnie collage – dzieło, z którego byłam najbardziej zadowolona. Dzięki temu doświadczeniu chętniej uczę się języków. Mam nadzieję wykorzystać moją wiedzę w kolejnych tego typu projektach. Basia Wierzbowska. Mimo trudności, które napotkaliśmy (np. problem z otrzymaniem wiz dla uczestników z Białorusi i Mołdawii) oceniam wyminę jako pełen sukces – nas wszystkich. Każdy wniósł „coś”: swój wkład, zaangażowanie, a jeszcze przed wymianą spotkania przygotowujące, co zaowocowało później już w trakcie wymiany. Dzięki temu nasz projekt był wyjątkowy i niepowtarzalny ☺, bo mimo wielu przyjaźni, jakie się zawiązały, nie spotkamy się już w takiej samej grupie. Dziękuję także koordynatorce za trzymanie pieczy nad wszystkim i dobrą współpracę. Piotr Kubiś – lider

STATYSTYKI AKCJA 3. STATYSTYKI AKCJI 3.1. WSPÓŁPRACA Z SĄSIEDZKIMI KRAJAMI PARTNERSKIMI UE (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009)

Projekty odwołane

Wnioski odrzucone

Wnioski złożone

140

Wnioski wycofane przed decyzją

160 140 120 100 80 60 40 20 0

Wnioski zatwierdzone

Akcja 3.1. Współpraca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej – projekty w 2008 roku

Akcja 3.1. Współpraca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej – projekty Wymiany Młodzieży oraz Szkolenia i Tworzenia Sieci w 2008 roku

70 64

Wymiana Młodzieży

30 20 10 0

Szkolenie i Tworzenie Sieci

Zatwierdzone Odrzucone i wycofane

Tunezja

Syria

Autonomia Palestyńska

Maroko

2 1

1 0 6

0 1

0 2

0 5

0 1

0 0

0 1

Projekty goszczące

Liban

Jordania

Izrael

Egipt

Algieria

Serbia

Czarnogóra

Macedonia

Chorwacja

Bośnia i Hercegowina

Albania

Azerbejdżan

Armenia

Gruzja

Mołdawia

Rosja

Białoruś

8 7 6 5 4 3 2 1 0

Ukraina

Akcja 3.1. Współpraca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej – partnerstwa w projektach Szkolenia i Tworzenia Sieci zatwierdzonych w 2008

0 1

0 0

Projekty wysyłające

STATYSTYKI AKCJA 3.

zachodniopomorskie

wielkopolskie

świętokrzyskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

opolskie

mazowieckie

łódzkie

warmińsko-mazurskie

małopolskie

lubuskie

lubelskie

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

Akcja 3.1. Współpraca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej – projekty w 2008 roku z podziałem na województwa

12 10

10 8

6 4

3 2

1 1

Zatwierdzone

1 3

Odrzucone i wycofane

Tunezja

Syria

Maroko

Liban

Jordania

Izrael

Egipt

Algieria

Serbia

Czarnogóra

Autonomia Palestyńska

Macedonia

Chorwacja

Bośnia i Hercegowina

Albania

Azerbejdżan

Armenia

Gruzja

Mołdawia

Białoruś

Rosja

Ukraina

Akcja 3.1. Współpraca z Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi Unii Europejskiej – partnerstwa w projektach Wymiany Młodzieży zatwierdzonych w 2008 roku

10 5 0

6 3 0 26

1 2

3 1

0 8

0 3

0 1

0 3

0 1

Projekty goszczące

0 1

Projekty wysyłające

AKCJA 4.3. SZKOLENIE I TWORZENIE SIECI

Komunikacja bez barier Europejskie Centrum Integracji i Rozwoju, Piwniczna rganizacja Europejskie Centrum Integracji i Rozwoju zrzesza grono osób zainteresowanych współpracą międzynarodową. Kilka z nich miało już okazję uczestniczyć w wymianach młodzieżowych. Na jednym z zebrań powołano więc zespół odpowiedzialny za międzynarodowe działania i podczas jednej z burz mózgów odbywających się na spotkaniach zrodziło się mnóstwo nowych pomysłów na współpracę z zagranicznymi organizacjami. Mimo motywacji i chęci do działania pojawiła się pewna przeszkoda, a mianowicie – brak międzynarodowych partnerów. W związku z tym przystąpiono do intensywnych poszukiwań. Odzew na zorganizowaną przez Centrum akcję informacyjno-promocyjną, dotyczącą planowanego seminarium kontaktowego przeszedł najśmielsze oczekiwania! Zgłosiły się aż 163 organizacje, z których wybrano 25 reprezentujących 14 różnych krajów gotowych stawić się w Polsce. Metody pracy wykorzystane podczas seminarium zostały wcześniej omówione z doświadczonymi trenerami. Z udzielonych przez nich wskazówek jasno wynikało, że aby współpraca podczas seminarium kontaktowego przebiegała prawidłowo, niezbędna jest integracja grupy, zbudowanie zespołu oraz stworzenie odpowiednich warunków i dobrej atmosfery. Dlatego też spotkanie rozpoczęło się od gier integracyjnych. Wszyscy mieli też okazję do określenia w otwarty sposób swoich nadziei i obaw względem spotkania, w którym chodziło o wzajemne lepsze poznanie się i zbadanie wzajemnych oczekiwań. Projekt seminarium zaplanowano tak, by stanowił odzwierciedlenie oczekiwań uczestników, by cztery spę-

dzone razem dni były jak najlepiej dopracowane, a w efekcie dobrze wykorzystane. Podczas seminarium każda organizacja miała okazję zaprezentować swoją działalność oraz przekazać informacje, w jakiego typu projektach mogłaby nastąpić ewentualna współpraca. Prezentacje te były szansą dla uczestników do wykazania się umiejętnościami plastycznymi oraz kreatywnością, ponieważ zadanie polegało nie tylko na opisie słownym własnych działań, ale również na przekazaniu tych wiadomości za pomocą graﬁki – rysunków, plakatów czy symboli. Projekt przyczynił się do spotkania ludzi z kilkunastu krajów, którzy wspólnie pracowali podczas zajęć i warsztatów, zdobyli nowe doświadczenia i nabrali większej śmiałości do tworzenia wspólnych międzynarodowych projektów. Poznanie różnych organizacji oraz nawiązanie nowych kontaktów zwiększyło motywację, by zacząć działać i wykorzystać potencjał, który ujawnił się w trakcie spotkania. Na efekty nie trzeba było długo czekać – już podczas seminarium zrodziło się kilka ciekawych pomysłów, które przeobraziły się w projekty będące obecnie na etapie wdrażania.

O projekcie: ECIR to organizacja, która od zawsze była związana z ideą jednoczącej się Europy. Na przestrzeni ostatnich lat działalności naszej organizacji pojawiały się różne inicjatywy, jednak nie były one związane z programem „Młodzież w działaniu”. Istniał dla nas w sferze teoretycznej. Dużo o nim wiedzieliśmy, jednak nie mogliśmy zdecydować się na ten pierwszy krok – realizację własnego projektu. Było dużo obaw, a wśród nich największa: czy sprostamy zadaniu? Nie poddaliśmy się jednak zbędnemu „gdybaniu” i zaczęliśmy drążyć temat naszego projektu. Wiele dało nam uczestnictwo w innych przedsięwzięciach i pomocne rady zaprzyjaźnionych koordynatorów. To, co było dla nas największą obawą, stało się nagle zupełnie nieważne. Byliśmy coraz bardziej pewni, że warto zorganizować własne spotkanie. Wszystko przemawiało za tym, że powinniśmy zorganizować seminarium kontaktowe, bo to będzie dla nas, czyli organizacji bez wcześniejszych doświadczeń z tego typu projektami oraz brakiem partnerów z innych krajów, najlepsze. Dobrze powiedzieć „zacząć od szukania partnerów z innych krajów Europy”, to zajęło nam trochę czasu, ale w zamian mogliśmy dobrać sobie odpowiednich uczestników spotkania i lepiej ich poznać dzięki Internetowi. Ostanie tygodnie i dni przed terminem przyjazdu uczestników kojarzą mi się z unoszącą się w powietrzu dziwną mieszanką uczuć: radosnego oczekiwania, wręcz euforii, i dziwnej niepewności, czy aby na pewno wszystko zostało należycie zaplanowane. Najbardziej obawialiśmy się tak dużej ilości przedstawicieli różnych organizacji z różnych krajów oraz czy na wszystko wystarczy czasu. Wiedzieliśmy, że musimy pilnować wszelkich terminów przewidzianych w harmonogramie: przyloty, odloty, wszelkie formalności na miejscu, zaplanowane działania. Wszelkie obawy prysły jak bańka mydlana zaraz po pierwszym dniu, a nawet po pierwszych godzinach. Wszystko poszło zgodnie z planem. Uczestnicy szybko złapali wspólny język i świetnie wyczuli nasze intencje. Dla mnie osobiście jako koordynatora i myślę, że nie tylko dla mnie, dla mojej organizacji i dla uczestników, udział w tym projekcie był czasem wykorzystanym pożytecznie. Wiele mogliśmy się od siebie nauczyć. Już teraz wraz z naszymi nowymi partnerami zastanawiamy się nad nowymi projektami, tym razem wymiany młodzieżowej. Wojciech Ciesielkiewicz - koordynator

AKCJA 4.3. SZKOLENIE I TWORZENIE SIECI

Baw się sportem Centrum Współpracy Europejskiej „Młodzi Europejczycy”, Zakopane

łównym tematem projektu był sport w pracy młodzieżowej. Celem, który uczestnicy i organizatorzy seminarium postawili sobie już na etapie przygotowań, było nawiązanie bliskiej współpracy na arenie europejskiej, a w efekcie – stworzenie dla jak największego grona młodzieży szansy skorzystania z możliwości oferowanych przez zjednoczoną Europę. Głównym zadaniem było zaangażowanie młodych ludzi w inicjatywy promujące najważniejsze wartości, czyli równe szanse, prawa człowieka i demokrację. Dla osób zaangażowanych w projekt udział w nim stanowił lekcję tolerancji i poszanowania odmienności zwyczajów, stylu pracy, zabawy czy przyzwyczajeń. Sport wyzwala i niejako wymusza tolerancyjne zachowanie, chęć współpracy oraz wspólne dążenie do jednego celu, a sportowe zasady fair play są doskonałym elementem walki z rasizmem i ksenofobią. Ćwiczenia sportowe są idealnym narzędziem do pracy z młodymi ludźmi, ponieważ pozwalają wychować ich w duchu tolerancji, ukształtować jako osoby chętnie niosące pomoc i umiejące odnaleźć się w międzykulturowym środowisku. Organizatorzy projektu, zdając sobie sprawę, jak ogromny wpływ ma sport na rozwój osobowości, postanowili, że tematyką przewodnią seminarium będzie poszerzanie umiejętności i kompetencji w zakresie pracy z młodzieżą poprzez zajęcia sportowe. Służą one nie tylko zdrowiu ﬁzycznemu i ćwiczeniu charakteru, ale są także bardzo dobrą, dostępną dla każdego metodą edukacji pozaformalnej. Organizatorzy dotarli do partnerów projektu, między innymi dzięki wcześniej zorganizowanej wymianie młodzieży „Sport Factory” oraz dzięki PBA Young Europeans, a także za pośrednictwem Eurodesku i poprzez kurs szkoleniowy TIC-TAC w Jadwisinie. Spośród niemalże 50 zgłoszeń wybranych zostało kilkanaście organizacji sportowych z: Bułgarii, Grecji, Hiszpanii, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Rumunii, Turcji i Włoch. Po wyborze partnerów i nawiązaniu z nimi kontaktu, ustalono budżet projektu, lokalizację działań oraz zatwierdzono harmonogram. Następnie nawiązano kontakt z ekspertami, którzy zostali zaproszeni do wzięcia udziału w seminarium. Niezwykle ważne w realizacji projektu było zaangażowanie wszystkich jego uczestników, niemal każda decyzja była podejmowana wspólnie ze wszystkimi partnerami. Konsultowano cele, metody oraz przebieg

działań. Podstawowym narzędziem komunikacji był oczywiście Internet pozwalający na stały i szybki kontakt. Organizatorzy dążyli do utworzenia spójnej grupy ludzi, która potraﬁ harmonijnie ze sobą współpracować, by osiągnąć zamierzone efekty. Seminarium trwało od 27 lipca do 1 sierpnia 2008 roku. Obrane wcześniej metody pracy pozwoliły wszystkim osobom biorącym udział w projekcie na swobodną dyskusję oraz wymianę poglądów, co przyczyniło się do indywidualnego rozwoju każdego z uczestników. Podczas spotkania wykorzystano następujące metody: – energizery – uwalniały pozytywną energię i dobry nastrój do pracy; zaplanowano je tak, by każdy z uczestników mógł zaprezentować własny energizer; – prezentacje i prelekcje – przygotowane i przedstawiane zarówno przez zaproszonych gości, jak i przez samych uczestników; były okazją do wymiany doświadczeń, zapoznania się z nowymi metodami pracy oraz poszerzenia własnych kompetencji; – dyskusje – dzięki nim uczestnicy mogli podzielić się na forum swoimi spostrzeżeniami; był to element seminarium, który najbardziej wpłynął na rozwój osobisty osób biorących udział w spotkaniu. Każdy musiał nauczyć się słuchać i akceptować odmienne zdania dyskutantów; – spotkania z prelegentami – wykłady i następujące po nich dyskusje; ten etap seminarium pozwolił uczestnikom na zdobywanie wiedzy i umiejętności dzięki interakcji z ludźmi posiadającymi szerokie doświadczenie w pracy z młodzieżą poprzez sport; – praca w 5-osobowych grupach – umożliwiała uczestnikom lepsze poznanie się i zdobycie doświadczenia w działaniu w zespołach międzynarodowych; – czas wolny, wieczór międzykulturowy, aktywności ruchowe – dzięki nim następowała stopniowa integracja, przełamywane były kolejne bariery i zawiązywały się przyjaźnie; grupa stała się spójna, a przy okazji każdy zaczerpnął więcej informacji o krajach i kulturach uczestników. Seminarium było wspaniałą okazją do wymiany doświadczeń, przedstawienia własnych opinii oraz nawiązania kontaktów, aby móc realizować kolejne inicjatywy. Efektem spotkania był projekt wymiany młodzieży „Sport jako narzędzie współpracy”, w którym partnerami stali się między innymi Portugalczycy, biorący udział w seminarium. Grupa z Turcji wraz z organizacją z Polski także przygotowała projekt, który został złożony do Tureckiej Narodowej Agencji Programu „Młodzież w działaniu”. W czasie spotkania oraz podczas późniejszej ewaluacji uczestnicy przyznali, że dzięki projektowi zdobyli wiele nowych, cennych informacji, które będą mogli wykorzystać w dalszej pracy z młodzieżą oraz przy współpracy z organizacjami promującymi sportową aktywność.

SZKOLENIA AKCJA 4.3.

Kurs na jakość „Kurs na jakość” to trzydniowe, krajowe szkolenie, dzięki któremu uczestnicy mogli poznać i zrozumieć zasady obowiązujące w Akcji 4.3., a także nauczyć się wykorzystywać ją w codziennej pracy i międzynarodowych działaniach. Szkolenie skierowane było do osób mniej doświadczonych w realizacji projektów i oczekujących konkretnej wiedzy na temat realizacji projektów w tej Akcji. Tematyka spotkania związana była z formalnymi i organizacyjnymi zagadnieniami w różnorodnych działaniach Akcji 4.3. Głównym celem szkolenia było zwiększenie wiedzy i umiejętności w realizacji dobrych jakościowo projektów w ramach Akcji 4.3. Cele szczegółowe szkolenia to: – zgłębienie i zrozumienie celów Akcji i jej poszczególnych działań; – zwiększenie umiejętności planowania konkretnych działań w ramach Akcji; – odniesienie Akcji 4.3. do celów organizacji i podnoszenia jakości jej pracy; – poznanie formalnych kryteriów Akcji i zasad ﬁnansowania; – zdobycie praktyki w pracy z wnioskiem; – zwiększenie wiedzy na temat zagadnień, które mają wpływ na jakość projektów w Akcji 4.3.; – wymiana dobrych praktyk. Szkolenie rozpoczęło się od powitania i integracji uczestników. 20 uczestniczących w szkoleniu osób zostało podzielonych na kilka grup, które miały za zadanie stworzyć swój portret, czyli ﬁlpchart z narysowanym portretem każdego uczestnika i odpowiedziami na proste pytania dotyczące poszczególnych osób. Kolejnym punktem było omówienie programu szkolenia, czas na zgłoszenie dodatkowych oczekiwań, których uczestnicy nie wymienili wcześniej w formularzach zgłoszeń oraz krótkie dynamiczne wprowadzenie do programu „Młodzież w działaniu”, aby stworzyć kontekst dla głównego tematu szkolenia. Kolejny dzień szkolenia w całości poświęcony był już Akcji 4.3. Od wprowadzenia w ogólne założenia Akcji: tego czym jest, jaka jest jej grupa docelowa i jakie są jej cele, po szczegółową charakterystykę poszczególnych działań

Akcji 4.3. Następnie omówiono kwestie bezpośrednio dotyczące projektów, zaczynając od poszczególnych faz (badanie potrzeb organizacji, cele, poszukiwanie partnerów, edukacja międzykulturowa itp.) i przechodząc do opracowania ramowych projektów w mniejszych grupach. Po stworzeniu podstaw własnych projektów, trzeciego dnia szkolenia uczestnicy skupili się na wnioskach Akcji 4.3., planowaniu własnego harmonogramu działań podczas projektu, obliczaniu budżetu i rozwiązywaniu innych kwestii ﬁnansowych. Druga część dnia poświęcona była tematowi jakości w projektach: wskazywanie mocnych i słabych stron zaprezentowanych projektów oraz aspekty, na które należy zwracać szczególną uwagę. Ostatni dzień był dniem pytań różnych i rozwiązywania nieporuszonych do tej pory kwestii związanych z projektami Akcji 4.3. Szkolenie zakończyło się ewaluacją całego spotkania, w której uczestnicy mogli wypowiedzieć się na temat programu szkolenia i jego przydatności w ich pracy. Szkolenie dostało wysokie noty, a w formularzach przeważały dobre, a niekiedy nawet entuzjastyczne wypowiedzi. Oto niektóre z nich: – Bardzo dobre szkolenie!!! Obawiałam się wielu pustych słów (np. multikulturowość, dialog międzykulturowy, szerzenie idei integracji) – na szczęście ich tu nie było! ☺ Dużo wiedzy, dużo praktyki, spojrzenie z różnych stron na ten sam problem. – DZIĘKI, DZIĘKI, DZIĘKI. Bardzo fajne prowadzenie. – Można by zrobić szkolenie jak robić takie szkolenia. – Popieram aktywne oddziaływanie trenerów na uczestników. Chwilowe rozprężenie małej grupy może doprowadzić do słabszego przyswojenia wiedzy przez pozostałych uczestników. – Oby więcej takich szkoleń! – Zaczynałam praktycznie od zera w tej kwestii – teraz wiem dużo więcej.

Dzięki szkoleniu „Kurs na jakość” Akcja 4.3. przestała być postrzegana jako Akcja trudna. Najlepszym tego dowodem jest fakt, że troje uczestników szkolenia złożyło aplikacje do Akcji 4.3. już w pierwszym możliwym terminie. 28

STATYSTYKI AKCJA 4.3. STATYSTYKI AKCJI 4.3. SZKOLENIE I TWORZENIE SIECI (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009) Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci – projekty w 2008 roku

80 71

70 60

10 0

Projekty odwołane

Wnioski odrzucone

Wnioski złożone

Wnioski wycofane przed decyzją

Wnioski zatwierdzone

Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci – projekty w 2008 roku z podziałem na rodzaje działań

2 1

2 0

4 3

Zatwierdzone

0 0

Tworzenie sieci

7 Wizyta studyjna

Job Shadowing

Spotkania ewaluacyjne

Wizyta przygotowawcza

Seminarium

Działania służące budowaniu partnerstw

Kurs szkoleniowy

Odrzucone i wycofane

STATYSTYKI AKCJA 2. STATYSTYKI

AKCJA 4.3.

zachodniopomorskie

wielkopolskie

śląskie

pomorskie

podlaskie

podkarpackie

opolskie

łódzkie

lubuskie

mazowieckie

warmińsko-mazurskie

świętokrzyskie

małopolskie

lubelskie

dolnośląskie

kujawsko-pomorskie

Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci – projekty w 2008 roku z podziałem na województwa

4 3

2 1

2 Zatwierdzone

1 0

Odrzucone i wycofane

Litwa

Islandia

Irlandia

Holandia

Hiszpania

Węgry

Występowanie danego kraju w projektach

22 20

Włochy

Wielka Brytania

Szwecja

Słowenia

Słowacja

Rumunia

Portugalia

Niemcy

Malta

Łotwa

Norwegia

Luksemburg

Liechtenstein

Grecja

Francja

14 12

11 9

Finlandia

6 2

Estonia

Dania

Czechy

Cypr

Turcja

Bułgaria

Belgia

Austria

Akcja 4.3. Szkolenie i Tworzenie Sieci – partnerstwa w projektach zatwierdzonych w 2008 roku z podziałem na Kraje Programu

4 0

Występowanie danego kraju w projektach

AKCJA 5.1.

SPOTKANIA MŁODZIEŻY Z OSOBAMI ODPOWIEDZIALNYMI ZA POLITYKĘ MŁODZIEŻOWĄ

Europejski Tydzień Młodzieży DAJĘ RADĘ! Stowarzyszenie „Wspólne Miasto”, we współpracy z: Radą Młodych (Jelenia Góra), Stowarzyszeniem „Stop Korupcji” (Opole) oraz Forum Młodzieży Jeleniej Góry (Jelenia Góra), Jelenia Góra

projekcie „DAJĘ RADĘ!” wzięło udział 40 uczniów jeleniogórskich i kowarskich gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych. Spotkanie było przygotowane i zrealizowane w całości przez młodzież z organizacji pozarządowych. Organizatorami i trenerami także byli młodzi ludzie, a w przygotowaniach pomagali dodatkowo wolontariusze z Rady Młodych działającej przy Stowarzyszeniu „Wspólne Miasto”. Do udziału w spotkaniu zostali zaproszeni politycy, między innymi posłowie na Sejm, radni powiatu jeleniogórskiego i radni miejscy Jeleniej Góry. Kilkudniowe spotkanie otworzyła Debata Europejska, a pierwszym zadaniem było doprecyzowanie deﬁnicji związanych z dyskutowanymi hasłami i problemami. Uczestnicy pracowali metodą „latających plakatów” polegającą na tworzeniu mapy skojarzeń do danego problemu, a następnie przekazywaniu swojego plakatu innym grupom dopisującym brakujące terminy. Gdy plakat wracał do pierwszych autorów musieli oni stworzyć deﬁnicję hasła oraz dopisać sposoby zwalczania konkretnego problemu. Na każdą z grup przypadały dwa zagadnienia: bezrobocie wśród młodzieży oraz rasizm; wyrównywanie szans młodzieży z mniejszymi możliwościami oraz narkomania; aktywność młodzieży w życiu społeczności oraz alkoholizm; edukacja formalna i pozaformalna oraz ksenofobia; informacja młodzieżowa oraz przemoc wśród młodych ludzi. Po zakończeniu prac nad plakatem reprezentanci grup przedstawiali na forum wypracowane pomysły.

W drugiej części debaty odczytano młodzieży jeleniogórskiej „E-mail od gościa z zagranicy”. Autor tej wiadomości nie pochodził z Europy, w swoim liście prosił młodych ludzi o informację zwrotną, w której opisane byłyby zarówno mocne, jak i słabe strony ich kraju oraz miasta. Uczestnicy seminarium mieli zatem możliwość opowiedzieć, czym mogą się pochwalić jako obywatele Polski oraz mieszkańcy Jeleniej Góry. Do ostatniej części debaty zaproszono polityków. Tym razem praca przebiegała według metody „kul śniegowych” – uczestnicy samodzielnie wypisali sześć postulatów ważnych z punktu widzenia polityki młodzieżowej. Następnie zostali połączeni w pary, w których drogą kompromisu wybierali sześć wspólnych postulatów istotnych dla danej dwójki osób. To samo zadanie czekało zespoły cztero-, ośmio- i dwudziestoosobowe, a w końcu całą grupę. W identyczny sposób pracowali politycy. Doprowadziło to do powstania dwóch list składających się z dwunastu punktów. Drogą głosowania wybrano z niej sześć najważniejszych postulatów dotyczących polityki młodzieżowej, wspólnych zarówno dla młodzieży, jak i polityków. Drugiego dnia spotkania uczestnicy wzięli udział w grze „DAJĘ RADĘ!”. Wszyscy zostali podzieleni na cztery partie, a umownie wybrany prezydent przedstawił im projekt utworzenia w mieście Uniwersytetu Międzykulturowego. Po jego wystąpieniu udano się na narady, w czasie których „politycy” mieli odnieść się do prezydenckiego pomysłu. Jednak każda z partii miała z góry określone cele i priorytety,

Uczestnicy o projekcie: Projekt „DAJĘ RADĘ!” realizowaliśmy w pierwszej połowie września 2008 roku w Jeleniej Górze. W trakcie przygotowywania seminarium udało nam się stworzyć dobrze współpracującą i doskonale się rozumiejącą grupę partnerów, w skład której weszły wszystkie jeleniogórskie organizacje młodzieżowe zajmujące się tematyką polityki młodzieżowej. Podczas pisania projektu niejednokrotnie zastanawialiśmy się, jak przekonać naszych trochę młodszych kolegów do tego, że warto być aktywnym. Chcieliśmy ich zmotywować do działania. Postawiliśmy na innowacyjne metody pracy. W trakcie seminarium nie zabrakło debat przeprowadzonych dość nietypowymi metodami, dającymi jednak każdemu szansę na zabranie głosu. Młodzież miała okazję opowiedzieć o swoich problemach decydentom z naszego regionu oraz wspólnie z nimi wypracować rekomendacje dotyczące rozwoju polityki młodzieżowej przesłane potem Narodowej Agencji Programu „Młodzież w działaniu”. Podczas drugiego dnia warsztatów zaprosiliśmy uczestników do gry będącej symulacją prac Rady Miasta. (…) Po projekcie wraz z częścią uczestników wzięliśmy udział w kilku konferencjach m. in. Krajowej Debacie nt. rozwoju polityki młodzieżowej, która odbyła się w Warszawie. Echa projektu: dzisiaj w Jeleniej Górze działa już Młodzieżowa Rada Miasta, w skład której w znacznej mierze weszli uczestnicy naszego projektu. Kilkoro z nich działa w strukturach Eurodesku bądź w jeleniogórskich organizacjach młodzieżowych. (…) Projekt „DAJĘ RADĘ!” pokazał, że warto być aktywnym! Paweł Gluza Myślę, że rezultaty projektu przeszły nasze najśmielsze oczekiwania. Przez 3 dni zarówno uczestnicy, jak i my – trenerzy, pracowaliśmy na naprawdę wysokich obrotach. Wspólnie z zaproszonymi na projekt politykami udało nam się wypracować

AKCJA 5.1.

SPOTKANIA MŁODZIEŻY Z OSOBAMI ODPOWIEDZIALNYMI ZA POLITYKĘ MŁODZIEŻOWĄ

o które powinna walczyć i którym powinna hołdować. Kiedy wszystkie zespoły miały już wypracowane stanowiska, rozpoczęła się praca w pięciu komisjach, których zadaniem było zaproponowanie rozwiązań problematycznych kwestii. Młodzi ludzie mieli okazję zobaczyć, jak trudna jest niekiedy praca polityków oraz podejmowanie decyzji, które zaakceptują wszystkie grupy społeczne. Gdy komisje zakończyły już swoje prace i napisały sprawozdania, młodzież udała się do jeleniogórskiego ratusza, gdzie w sali konferencyjnej przedstawiciele komisji odczytali wypracowane rekomendacje. Następnie odbyło się głosowanie w sprawie przyjęcia bądź odrzucenia prezydenckiego projektu – pomysł utworzenia Uniwersytetu Międzykulturowego został odrzucony. Ostatni dzień rozpoczął się od nauki pisania projektów uchwał. Później konsultant Lokalnego Punktu Eurodesk

w Jeleniej Górze przeprowadził lekcję europejską, podczas której młodzi ludzie mogli poszerzyć swoją wiedzę na temat integracji europejskiej, a także wyrazić swoje zdanie na temat UE. Ostatnim etapem seminarium były warsztaty zachęcające do realizacji projektów w ramach programu „Młodzież w działaniu”. Uczestnicy wypełnili ankietę ewaluacyjną, po czym, korzystając z zaproszenia dyrektora Dolnośląskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, udali się na wernisaż wystawy „XV Biennale Fotograﬁi Górskiej”. Trzeci dzień spotkania zakończył się zorganizowaniem wspólnego ogniska, podczas którego nastąpiło oﬁcjalne zakończenie projektu „DAJĘ RADĘ!”.

6 rekomendacji, które naszym zdaniem były najważniejsze dla rozwoju aktywności młodych osób, jak i poprawy wad, które dostrzegliśmy w obecnym systemie oświaty. Dla mnie bardzo ważna była także atmosfera pracy, spowodowała ona, że podczas ogniska kończącego projekt trudno było nam się rozstać. Bolesław Słociśnki Jeden telefon, ciekawy pomysł, szybka decyzja i tak znalazłem się w świetnym zespole pracującym nad projektem. Na początku nie wiedziałem, czy dam radę. A potem? Wyobraźcie sobie ekipę ludzi po wielu godzinach ustaleń, dyskusji i kolejne (czasem szalone) pomysły, wiele zabawnych sytuacji, ciągle dzwoniące komórki, przegrzewający się komputer, stos zapisanych kartek i… pudełka po pizzy ☺ – tak za kulisami, tuż przed rozpoczęciem działań wyglądało nasze biuro. Był to jeden z pierwszych projektów programu „Młodzież w działaniu” w naszym mieście. Cieszę się, że to wydarzenia mnie nie ominęło. Przez ten czas bardzo się zżyliśmy i współpracujemy ze sobą do dziś. Paweł Ćwiąkało Dla mnie najważniejsze było to, że informacje dotyczące Europejskiego Tygodnia Młodzieży, jaki i samej Unii Europejskiej zostały przedstawione w sposób, który był w stanie zainteresować młodzież. Metody pracy dobrane przez organizatorów były bardzo innowacyjne. Dalekie od tych, jakie znamy ze szkoły. Myślę, że każdy z uczestników projektu „DAJĘ RADĘ!” wyniósł z niego wiele cennych informacji i był zadowolony z aktywnie spędzonego czasu. Małgorzata Plata Projekt „DAJĘ RADĘ!” otworzył mi oczy na nowy sposób wyrażania aktywności przez młodych ludzi. Dzięki niemu poznałem masę ciekawych, oryginalnych osób. Miałem możliwość wypowiedzenia swojego zdania na forum ludzi zainteresowanych sprawami młodzieży równie bardzo jak ja. Projekt „DAJĘ RADĘ!” na prawdę... DAŁ RADĘ!. Świetne doświadczenie. Maciej Sowa Ten projekt był dla mnie pierwszym kontaktem z polityką młodzieżową w moim mieście. Poznałem mnóstwo ludzi, z którymi dzisiaj mogę robić projekty i angażować się w przeróżne działania. Co więcej organizatorzy byli bardzo zróżnicowani – każdy przedstawiał jakiś inny punkt odniesienia, zajmował się odmiennymi zagadnieniami, a to wspaniale dla uczestników, którzy jeszcze szukają swojej drogi. Kamil Radomski Udział w Europejskim Tygodniu Młodzieży był ciekawym doświadczaniem. Jak się okazało wielu ludzi, których znam tylko z widzenia, ma różne ciekawe poglądy, fakt że nie zawsze się ze wszystkimi zgadzałam. Jeleniogórska część ETM-u była dobrze zorganizowana, organizatorzy podołali zadaniu, które sobie postawili. Późniejszy wyjazd do Warszawy był również ciekawym doświadczeniem. Magdalena Zacharzewska Projekt „DAJĘ RADĘ!” był dla mnie szczególny. Poznałem wielu interesujących ludzi, od których wiele się nauczyłem. Było to również pewnego rodzaju wyzwanie, ponieważ musiałem zmierzyć się z problemami, które dotykają młodzież na co dzień. „DAJĘ RADĘ!” otworzyło mi oczy na wiele spraw oraz poszerzyło moje horyzonty, dlatego polecam takie projekty każdemu młodemu człowiekowi. Marek Ostrowski Byłam pod wielkim wrażeniem doskonałej organizacji projektu, ogromne wrażenie wywarł na mnie fakt, iż został on w całości zorganizowany przez grupę młodych ludzi, którzy świetnie podołali zadaniu. Za najciekawszą cześć zajęć uważam zaaranżowanie głosowania nad prezydenckim projektem uchwały dotyczącym Uniwersytetu Międzykulturowego. Sympatyczni ludzie, doskonała atmosfera, a przede wszystkim moc świetnych pomysłów sprawiły, że wszyscy dowiedzieli się wielu nowych interesujących rzeczy, a przy okazji świetnie się bawili. Marta Jabłońska

AKCJA 5.1.

SPOTKANIA MŁODZIEŻY Z OSOBAMI ODPOWIEDZIALNYMI ZA POLITYKĘ MŁODZIEŻOWĄ

Europejski Tydzień Młodzieży O rety – konkrety! Punkt Informacji Młodzieżowej Dzierżoniów przy Starostwie Powiatowym w Dzierżoniowie

zięki konferencji „O rety – konkrety!”, która dobyła się 4 października 2008 roku, Dzierżoniów stał się dolnośląską stolicą młodzieży. Organizatorem wydarzenia był Punkt Informacji Młodzieżowej przy Starostwie Powiatowym w Dzierżoniowie, a partnerami Urząd Marszałkowski we Wrocławiu i Dolnośląska Sieć Informacji Młodzieżowej Eurodesk. Z całego regionu przyjechało ponad 150 reprezentantów różnych środowisk młodzieżowych, by dyskutować na temat kreowania polityki dotyczącej młodych ludzi. Debatę przeprowadzono metodą „open space”. Najpierw wszyscy zebrali się w jednym miejscu, aby zgłosić tematy do dyskusji (zaproponowano ich aż 19), a potem rozpoczęto rozmowy w małych grupach dyskusyjnych. Uczestnicy konferencji sami wybierali grupę, dzięki czemu zajmowali się tymi sprawami, które najbardziej ich interesowały. Ponadto w dowolnym momencie można było zmienić koło dyskusyjne i przyłączyć się do całkiem innego, gdzie poruszano nowe zagadnienie. Młodzi ludzie omawiali między innymi następujące kwestie: – metody docierania z informacją do młodzieży z regionu, jak rozwiązać problem braku informacji; – jak przekonać do działania młodzież z mniejszymi szansami (z małych miejscowości i z ubogich rodzin); – jak społecznie integrować młodzież niepełnosprawną; – jak zachęcać młodych ludzi do aktywności oraz jak obudzić w nich chęć do wpływania na swoje otoczenie;

– sytuacja młodzieży z domów dziecka; – organizowanie szkoleń dla osób zainteresowanych działalnością samorządową; – sposoby pozyskiwania środków na rozwijanie działalności lokalnych organizacji młodzieżowych; – dostosowanie oferty klubów sportowych do potrzeb młodych ludzi; – samotne, nieletnie matki – w jaki sposób można im pomóc; – edukacja seksualna w szkole – „za” czy „przeciw”; – legalizacja marihuany – „za” czy „przeciw”; – młody człowiek w pracy – jak znaleźć i rozpocząć pracę bez doświadczenia. Po zakończeniu wszystkich dyskusji młodzież ponownie spotkała się w pełnym składzie, by zaplanować, jakie podjąć kroki na przyszłość. Wybrana przez organizatorów metoda nie tylko umożliwiała zabranie głosu każdemu uczestnikowi oraz bezpośrednią wymianę doświadczeń, ale również – poprzez samodzielną organizację pracy – motywowała wszystkich do działania. Dzięki temu spotkanie nie polegało wyłącznie na dzieleniu się informacjami, ale miało realne konsekwencje – w efekcie wspólnych rozmów powstało aż 12 konkretnych projektów do zrealizowania w najbliższej przyszłości. Dotyczyły one między innymi: przygotowania cyklu szkoleń dla liderów młodzieżowych na Dolnym Śląsku, stworzenia biura do spraw młodzieży przy Urzędzie Marszałkowskim we Wrocławiu, zorganizowania spotkań integracyjnych z osobami niepełnosprawnymi, a także utworzenia punktów informacji i inicjatywy młodzieżowej w gminach. Młodzi ludzie z Punktu Informacji Młodzieżowej w Dzierżoniowie oraz z Młodzieżowej Rady Powiatu stworzyli dodatkowo „Kącik Inspiracji”, gdzie w formie zdjęć, plakatów, broszur i ulotek przedstawiali swoje działania.

To było piękne przeżycie – otworzyć przestrzeń do dyskusji o tylu ważnych dla młodych ludzi sprawach, by mogły wybrzmieć na forum podczas spotkania młodzieży z decydentami. Równocześnie smutno było zobaczyć na własne oczy, jak wielu młodych ludzi miało możliwość wypowiedzenia się na temat swoich problemów po raz pierwszy w życiu. Kilka 33

AKCJA 5.1.

SPOTKANIA MŁODZIEŻY Z OSOBAMI ODPOWIEDZIALNYMI ZA POLITYKĘ MŁODZIEŻOWĄ

Oprócz tych dwóch organizacji w „Kąciku Inspiracji” prezentowali się harcerze z ZHP Dzierżoniów, lokalne Punkty Informacji Młodzieżowej ze Strzegomia i Krośnic oraz przedstawiciele Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego. W dyskusjach uczestniczyli również decydenci oraz politycy szczebli lokalnych i regionalnych, przedstawiciele organizacji pozarządowych, a także reprezentanci różnych sektorów bezpośrednio związanych z kwestiami młodzieżowymi (edukacja, wychowanie, zatrudnienie, praktyki i staże). Słuchali tego, co do powiedzenia mieli młodzi ludzie, zapoznali się z ich rzeczywistymi potrzebami i odpowiadali na nurtujące pytania. Konferencja w Dzierżoniowie była jedną z kilku debat regionalnych organizowanych w Polsce w ramach Europejskiego Tygodnia Młodzieży. Reprezentanci z każdego re-

gionu przedstawili wnioski z dyskusji podczas debaty krajowej, która odbyła się 7 listopada 2008 roku w Warszawie. Podobne spotkania miały miejsce w pozostałych krajach członkowskich. Ich celem było zebranie uwag i nowych propozycji do kolejnego cyklu polityki młodzieżowej Unii Europejskiej, który rozpocznie się w 2010 roku. Z wnioskami ze wszystkich 31 państw zapoznają się urzędnicy Komisji Europejskiej. Projekt „O rety – konkrety!” to wspaniały przykład wsparcia dialogu młodzieży z różnych środowisk. Konferencja wzmocniła udział młodych ludzi w demokracji oraz samą demokrację, a także zwiększyła poczucie przynależności do zjednoczonej Europy.

osób było wręcz zagubionych w tej sytuacji, a kilku liderów zaproponowało swoje tematy dopiero w drugiej części konferencji, gdy nabrali odwagi. To świadczy o tym, że młodzi wciąż bardzo rzadko są pytani o zdanie, rzadko rozmawia się z nimi o nich samych i rzadko się ich słucha... Dlatego mam olbrzymią satysfakcję z tego, że proponując tę metodę w regionie kilka lat temu, traﬁłam w sedno. Projekt ma kontynuatorów, pomysł żyje i otwiera coraz więcej miejsc do dialogu i zrozumienia, do podejmowania kolejnych inicjatyw. Pierwsza konferencja samorządu lokalnego z młodzieżą odbyła się we Wrocławiu w 2006 r., zaraz potem powiatowa i regionalna w Dzierżoniowie. Władze i mój zespół zadbały o jakość spotkania, a młodzież tę szansę prawdziwie wykorzystała. Kto następny? Agnieszka Pawlik Grupa Open Space Polska

STATYSTYKI I SZKOLENIE

AKCJA 5.1.

STATYSTYKI AKCJI 5.1. SPOTKANIA MŁODZIEŻY I OSÓB ODPOWIEDZIALNYCH ZA POLITYKĘ MŁODZIEŻOWĄ (WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 01.01.2009)

16 14 12 10 8 6 4 2 0

Międzynarodowe Seminarium Młodzieżowe

Akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową – projekty w 2008 roku z podziałem na rodzaj działania.

Krajowe Spotkania Młodzieżowe

Zatwierdzone Odrzucone i wycofane

309

zachodniopomorskie

świętokrzyskie

śląskie

247

pomorskie

lubelskie

145

247

Kobiety

181

dolnośląskie

360

400 350 300 250 200 150 100 50 0

kujawsko-pomorskie

Akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową – uczestnicy Krajowych Spotkań Młodzieżowych z podziałem na płeć i województwa

Mężczyźni 40

zachodniopomorskie

świętokrzyskie

śląskie 18 15 2

0 24 3

40 30 10

168 164 164

pomorskie

lubelskie 25

60 0

213

dolnośląskie

410 119

140

450 400 350 300 250 200 150 100 50 0

kujawsko-pomorskie

Akcja 5.1. Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową – uczestnicy Krajowych Spotkań Młodzieżowych z podziałem na płeć i województwa

15-17 lat 18-25 lat 26-30 lat

SZKOLENIE AKCJI 5.1. W maju 2008 r. odbyło się szkolenie przygotowujące młodzież do składania wniosków w ramach Akcji 5.1. Tematyka szkolenia związana była z obchodami tegorocznego Europejskiego Tygodnia Młodzieży (ETM), który zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej miał się odbyć w formie debat młodzieży z osobami odpowiedzialnymi za politykę młodzieżową. Na spotkaniu zostały zaprezentowane założenia ETM-u, dialogu strukturalnego oraz zasady obowiązujące w Akcji 5.1. Dzięki temu na 14 złożonych projektów o tematyce związanej z ETM-em aż 9 otrzymało wsparcie ﬁnansowe.

TCP PLAN SZKOLEŃ I WSPÓŁPRACY

ednym z najważniejszych elementów wsparcia, jakiego Narodowa Agencja udziela beneficjentom programu „Młodzież w działaniu” oraz osobom zainteresowanym realizacją projektów w ramach programu jest Plan Szkoleń i Współpracy (Training and Co-operation Plan – TCP), nazywany również działaniami własnymi Narodowej Agencji. W ramach TCP co roku odbywa się kilkadziesiąt szkoleń – krajowych i międzynarodowych. Mogą w nich uczestniczyć osoby zainteresowane realizacją projektów w ramach programu oraz te, które na co dzień pracują z młodzieżą. Szkolenia mają różną tematykę i są przeznaczone zarówno dla osób rozpoczynających swoją przygodę z programem jak i dla tych, które mają już doświadczenie w realizacji projektów i chciałyby podnieść swoje kwalifikacje. Zdecydowaną większość szkoleń stanowią te, które odnoszą się do realizacji projektów w poszczególnych Akcjach programu – informacje o nich znajdują się we wcześniejszych rozdziałach. Poza nimi Narodowa Agencja organizuje również szkolenia obejmujące tematyką wszystkie działania bezpośrednio związane z priorytetami programu „Młodzież w działaniu” Celem TCP jest podnoszenie jakości i zwiększanie liczby projektów składanych do każdej Akcji programu. Dzięki organizowanym w ramach TCP szkoleniom osoby pracujące z młodzieżą i na rzecz młodzieży oraz młodzi liderzy mogą zdobywać kwalifikacje, rozwijać wiedzę i umiejętności, nawiązywać kontakty z przyszłymi partnerami z różnych krajów i wymieniać doświadczenia związane z pracą z młodymi ludźmi.

Przedsięwzięcia realizowane w 2008 roku w ramach TCP skupiały się na: wprowadzaniu nowych elementów jakościowych do szkoleń realizowanych przez Narodową Agencję, realizacji nowych autorskich szkoleń, doskonaleniu istniejących strategii szkoleniowych poszczególnych Akcji i programu oraz, jak co roku, na docieraniu do nowych beneﬁcjentów i na doskonaleniu wiedzy i umiejętności osób związanych z programem od dłuższego czasu. Główne działania w 2008 roku były zgodne z wcześniejszymi założeniami, a wiele inicjatyw rozpoczętych w poprzednich latach było kontynuowanych. Wśród nich można wskazać: - działania podnoszące jakość projektów, realizowane w ramach poszczególnych Akcji; - działania poświęcone zagadnieniom jakościowym i priorytetom programu, mające na celu wspieranie organizacji młodzieżowych na poziomie całego programu; - działania międzynarodowe w ramach współpracy z innymi Narodowymi Agencjami i z siecią SALTO; - szkolenia regionalne na temat jakości w projektach programu „Młodzież w działaniu” pozwalające na dotarcie do większej liczby potencjalnych beneﬁcjentów.

Dzięki organizowanym w ramach TCP szkoleniom osoby pracujące z młodzieżą i na rzecz młodzieży oraz młodzi liderzy mogą zdobywać kwaliﬁkacje, rozwijać wiedzę i umiejętności, nawiązywać kontakty z przyszłymi partnerami z różnych krajów i wymieniać doświadczenia związane z pracą z młodymi ludźmi.

TCP PLAN SZKOLEŃ I WSPÓŁPRACY

Pozaformalna Akademia Jakości Projektu – PAJP Pierwszy cykl spotkań rozpoczął się od modułu poświęconego tematowi uczestnictwa młodzieży – odbył się on w 2007 roku. Kolejne moduły, które odbyły się już w roku 2008 poświęcono kolejno: edukacji międzykulturowej, współpracy z mediami oraz ewaluacji w projektach młodzieżowych.

II ntegracja europejska, globalizacja i wynikająca z niej coraz większa zależność różnych osób z oddalonych od siebie części świata, spowodowały, że kompetencje międzykulturowe stały się ważną zaletą. Pozwalają one nie tylko lepiej radzić sobie w spotkaniu z innymi kulturami, ale także lepiej wykorzystywać możliwości i potencjał tych kontaktów. II moduł PAJP miał na celu dostarczenie teoretycznej i praktycznej wiedzy na temat wspierania młodzieży realizującej projekty z uczestnictwem partnerów z różnych krajów lub poświęcone tematyce międzykulturowości i osób, które w swojej pracy z młodzieżą chcą wspomagać rzeczywisty dialog kultur i proces uczenia się międzykulturowego.

Moduł II – Edukacja Międzykulturowa, 7-11.01.2008, Warszawa Moduł III – Współpraca z mediami a tworzenie wizerunku organizacji, 4-8.03.2008, Warszawa Moduł IV – Ewaluacja w pracy metodą projektu, 17-21.06.2008, Warszawa Spotkanie podsumowujące PAJP, 24-27.09.2008, Serock ozaformalna Akademia Jakości Projektu (PAJP) jest to cykl wzajemnie uzupełniających się szkoleń modułowych każdorazowo zakończonych certyﬁkatem, corocznym spotkaniem ewaluacyjnym uczestników wszystkich modułów oraz bieżącym wsparciem w trakcie realizacji wypracowanych założeń. W 2008 roku w ramach PAJP-u odbyły się trzy szkolenia tematyczne, w których wzięło udział ok. 60 osób. Zorganizowano również spotkanie ewaluacyjne przedstawicieli wszystkich zrealizowanych modułów. PAJP jest skierowany do osób, które koordynowały, realizowały lub wspierały co najmniej jeden projekt lokalny lub międzynarodowy (niekoniecznie w ramach programu „Młodzież w działaniu”), zainteresowanych poszerzaniem swoich kompetencji związanych z tematyką poszczególnych modułów i na co dzień pracujących w konkretnych organizacjach, instytucjach lub klubach, w których realizują własne działania z młodymi ludźmi. Szkolenia prowadzone były przy użyciu metod uczenia się pozaformalnego, zaś ich głównym założeniem było podnoszenie jakości realizowanych działań, w tym projektów w ramach programu „Młodzież w działaniu”.

III spółpraca z mediami a budowanie wizerunku organizacji to temat III modułu z cyklu szkoleń PAJP. Ogromne zainteresowanie, jakim cieszyło się to szkolenie, świadczy o tym, jak ważny jest to temat. Podczas szkolenia zostały zaprezentowane niewymagające dużych nakładów ﬁnansowych sposoby docierania z informacją o działaniach organizacji do mediów, a przez to do poszczególnych grup docelowych. Metody te polegają na tworzeniu zintegrowanego i przemyślanego wizerunku organizacji, dobrej współpracy z przedstawicielami mediów, wykorzystywaniu nowoczesnych technologii komunikacyjnych oraz na tworzeniu spójnej i jasnej informacji o podejmowanych przez organizację inicjatywach. Podczas szkolenia odbyło się m.in. spotkanie z dziennikarzem znającym specyﬁkę pracy w organizacji pozarządowych, który podpowiedział uczestnikom jakich błędów należy unikać przy kontaktach z telewizją oraz jaki z punktu widzenia praktyka potencjał medialny tkwi w działaniach młodzieżowych.

Uczestnicy o cyklu PAJP w ewaluacji: ważny krok w rozwoju osobistym i dobrze przemyślany ∞ kawał dobrej roboty ∞ znacznie lepsze efekty niż jednorazowe szkolenie ∞ tak dalej, tego brakuje polskiej edukacji ∞ więcej takich ∞ czekam na dalsze ∞ tak powinny wyglądać wszystkie szkolenia, tylko w ten sposób można zweryﬁkować wiedzę ∞ uczy myślenia i działania w wielu kierunkach ∞ bomba proces ∞ bardzo dobra forma ∞ mobilizuje ∞ strzał w dziesiątkę ∞ cykl mający sens ∞ zmusza i prowokuje do działania ∞ rewelacja; innowacyjna forma…

TCP PLAN SZKOLEŃ I WSPÓŁPRACY IV W programie „Młodzież w działaniu” ewaluacja jest nieodzownym elementem związanym bezpośrednio z jakością podejmowanych działań, nie tylko projektów realizowanych w ramach programu przez beneﬁcjentów, ale także działań własnych Narodowej Agencji (TCP). Systematyczne prowadzenie procesu ewaluacji pozwala na uzyskanie informacji zwrotnej na tematy takie jak: na ile program dociera do swoich grup docelowych, na ile jego działania dostosowane są do potrzeb beneﬁcjentów i wnioskodawców, na ile program realizuje swoje cele. Jednak jakość ewaluacji w projektach młodzieżowych pozostawia wiele do życzenia. Zbyt często traktowana jest ona jako dodatek realizowany w formie ankiety na zakończenie działań projektowych i w tej formie bywa jedynie potwierdzeniem tego, czy uczestnicy działań są z nich zadowoleni czy nie. Założeniem IV modułu PAJP było pokazanie uczestnikom, że ewaluacja to coś znacznie więcej. Teoretyczna i praktyczna wiedza z zakresu rodzajów i sposobów ewaluowania efektów podejmowanych działań przekazana podczas szkolenia miała pomóc jego uczestnikom w pracy nad

rozwojem ich jakości i jeszcze lepszej realizacji stawianych w codziennej pracy celów. *** Stałym elementem wszystkich modułów szkoleniowych była prezentacja programu „Młodzież w działaniu” i jego możliwości. Uczestnicy opracowywali również koncepcje własnych miniprojektów, które były potem wspólnie omawiane i konsultowane z trenerami szkolenia, a po zakończeniu poszczególnych jego części wprowadzane w życie. Wszystkie szkolenia prowadzono metodami aktywizującymi. Pierwsze dni poświęcone były teoretycznemu wprowadzeniu do podejmowanych zagadnień, które w kolejnych dniach wykorzystywano w ćwiczeniach praktycznych. Cykl szkoleń 2007-2008 zakończyło spotkanie podsumowujące, podczas którego przeprowadzono całościową ewaluację szkolenia oraz zaproponowano tematy do kolejnego cyklu. Uczestnicy mieli okazję zaprezentować efekty zrealizowanych miniprojektów i podzielić się doświadczeniami z resztą. Wszystkie materiały i opracowania, a także metody stosowane podczas szkoleń wraz z wypracowanymi przez uczestników rezultatami zostały opublikowane w cyklu związanym z Pozaformalną Akademią Jakości Projektu i są dostępne na stronie internetowej programu „Młodzież w działaniu”.

PLAN SZKOLEŃ I WSPÓŁPRACY

Działaj skutecznie! Młodzieżowa Akademia Lokalnych Liderów (MALL) Konstancin-Jeziorna 1. spotkanie: 14 – 20 kwietnia 2008 r. 2. spotkanie: 7 – 13 lipca 2008 r. 3. spotkanie: 4 – 10 października 2008 r. W październiku r. 2008 zakończyła się pierwsza Młodzieżowa Akademia Lokalnych Liderów, składająca się z trzech szkoleń, które dotyczyły różnych aspektów pracy lidera oraz z części praktycznej, służącej wykorzystaniu zdobytych umiejętności. Uczestniczyły w niej 24 młode osoby w wieku 17 – 21 lat, zaangażowane w działania na rzecz najbliższego otoczenia. MALL to cykl spotkań warsztatowych opracowanych z myślą o młodych ludziach, którzy aktywnie działają w swoich miejscowościach. Mają za zadanie rozwijać kompetencje liderskie, pokazywać, na czym polega sztuka bycia dobrym liderem oraz jak skutecznie działać w grupie i w swoim otoczeniu. Celem organizatorów szkolenia jest wspieranie młodych, aktywnych osób poprzez przekazanie im wiedzy i umiejętności, które ułatwiają prowadzenie działań i pracę z rówieśnikami w lokalnym środowisku. Warsztaty w 2008 r. zostały pomyślane tak, by za każdym razem poruszały inny aspekt związany z rolą lidera. We wszystkich spotkaniach wzięła udział ta sama grupa osób, co pozwoliło nie tylko przekazać uczestnikom sporą dawkę wiedzy, ale także sprawdzić ją w praktyce. Pomiędzy kolejnymi spotkaniami każdy uczestnik miał okazję wykonać różnorodne zadania, przy stałym wsparciu i po-

mocy ze strony trenerów, a następnie zaprezentować ich efekty na kolejnych spotkaniach MALL. TEMATYKA SPOTKAŃ: Spotkanie 1. – „Ja jako lider”: jakie są twoje mocne strony, jak odbiera cię grupa, co jeszcze musisz zrobić, aby poczuć się pewniej w roli lidera, co to jest skuteczna komunikacja. Spotkanie 2. – „Ja w środowisku”: jak działać na „swoim podwórku”, jak badać lokalne potrzeby, co to jest projekt i jak w nim pracować. Spotkanie 3. – „Ja w działaniu”: konkretne narzędzia i metody, które ułatwiają pracę w środowisku liderów, jak założyć organizację pozarządową, co oferuje program „Młodzież w działaniu” oraz inne programy wspierające młodych ludzi, co to jest ewaluacja. Udział uczestników w pierwszym cyklu MALL zaowocował: pięcioma projektami Inicjatyw Młodzieżowych w Akcji 1.2., jednym projektem w ramach Akcji 1.1. Wymiana Młodzieży, jednym projektem w Akcji 1.3. Młodzież w Demokracji jednym projektem w ramach Akcji 5.1 Spotkania młodzieży i osób odpowiedzialnych za politykę młodzieżową. Wszystkie projekty zostały zaakceptowane do realizacji i otrzymały doﬁnansowanie z programu „Młodzież w działaniu”

TCP PLAN SZKOLEŃ I WSPÓŁPRACY

Międzynarodowe szkolenie „European Citizenship” 28.01 - 3.02.2008, Warszawa

Zorganizowane we współpracy z SALTO Training and Cooperation Resource Centre oraz Partnerstwem pomiędzy Radą Europy i Komisją Europejską. Uczestnicy: 19 osób z Niemiec, Węgier, Austrii, Wielkiej Brytanii, Ukrainy, Mołdawii, Gruzji, Armenii, Albanii, Chorwacji, Rosji, Portugalii i Polski. ematyka szkolenia w całości była poświęcona jednemu z czterech stałych priorytetów programu „Młodzież w działaniu” – obywatelstwu europejskiemu. Uczestnicy zastanawiali się, czym ono jest, w jaki sposób wprowadzać to pojęcie do pracy z młodzieżą, jak wiąże się ono z polityką młodzieżową oraz jakie dylematy są z nim związane. Inne poruszane podczas szkolenia tematy odnosiły się bezpośrednio do głównego tematu spotkania: Europa i tożsamość

europejska, aktywne obywatelstwo i uczestnictwo, demokracja, prawa człowieka i uczenie międzykulturowe. Bardzo ważnym elementem szkolenia było rozpatrzenie obywatelstwa europejskiego pod kątem programu „Młodzież w działaniu”. Jak wykorzystywać tę tematykę w działaniach młodzieżowych oraz w jaki sposób program może stanowić narzędzie wspierania i upowszechniania obywatelstwa europejskiego? Poświęcono również czas na zapoznanie uczestników z możliwościami stwarzanymi przez program oraz z jego zasadami obowiązującymi przy realizacji własnych działań. W międzynarodowym gronie pracowników młodzieżowych powstało kilka pomysłów na nowe projekty, które mogą zostać doﬁnansowane w ramach Akcji 1.1. oraz 1.3. Wielu z nich podczas ewaluacji szkolenia zadeklarowało chęć współpracy przy wspólnych międzynarodowych projektach w przyszłości. Szkolenie przeznaczone było dla osób, które na co dzień pracują z młodzieżą, mają doświadczenie w realizacji projektów dla młodych ludzi w tym projektów o wymiarze europejskim.

Międzynarodowe szkolenie „Party on the Globe” 21 - 26.07.2008, Konstancin-Jeziorna

Uczestnicy: 20 osób z Macedonii, Wielkiej Brytanii, Włoch, Czech, Polski, Hiszpanii, Niemiec, Słowacji, Bułgarii, Luksemburga i Belgii. arty on the Globe to szkolenie poświęcone globalnym aspektom uczestnictwa młodzieży, przeznaczone dla osób pracujących z młodzieżą oraz liderów młodzieżowych. Inspiracją do podjęcia tej tematyki była reﬂeksja nad zmianami w dzisiejszym świecie, które wpływają na nasze rozumienie solidarności społecznej z grupami i krajami, z którymi nie mamy styczności w codziennym życiu. Uczestnicy szkolenia próbowali odpowiedzieć na pytania związane z odpowiedzialnością za kwestie globalne w życiu prywatnym i zawodowym – co mogą zrobić i w jaki sposób zaangażować się jako pracownicy młodzieżowi. Podczas szkolenia zostały zaprezentowane możliwości programu „Młodzież w działaniu” dotyczące tej tematyki.

Cele szkolenia: - przedstawienie podstaw teoretycznych uczestnictwa i edukacji globalnej (z uwzględnieniem deﬁnicji i ich rodzajów); - zidentyﬁkowanie czynników sprzyjających i niesprzyjających uczestnictwu; - przedstawienie metodologii edukacji globalnej; - poznanie metod włączania innych w uczestnictwo i podtrzymywania ich motywacji; - wzbudzenie zainteresowania tematyką globalnego uczestnictwa. Podczas szkolenia uczestnicy mogli zaplanować długoterminowe działania z uświadomieniem sobie ich globalnego kontekstu, zastanowić się nad możliwymi związkami między podejmowanymi w organizacjach działaniami a kontekstem globalnym. Szkolenie miało również zwrócić uwagę uczestnikom na ich uprzywilejowaną sytuację związaną z możliwością podejmowania wyborów oraz na ich odpowiedzialność jako Europejczyków za edukację globalną.

WYDARZENIA Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego ok 2008 został ogłoszony przez Komisję Europejską Rokiem Dialogu Międzykulturowego. Obchody Roku miały na celu promocję różnorodności kulturowej, zapewnienie równych szans wszystkim mieszkańcom UE, przeciwdziałanie dyskryminacji, wsparcie idei solidarności i sprawiedliwości społecznej, a także budowanie partnerskich relacji z krajami członkowskimi i z krajami spoza Wspólnoty. We wszystkich krajach Unii Europejskiej podejmowane były działania przybliżające ideę dialogu międzykulturowego, sprzyjające integracji i współdziałaniu środowisk wielokulturowych. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji od blisko 10 lat promuje ideę międzykulturowości poprzez realizację programów edukacyjnych Unii Europejskiej, m.in. programu „Młodzież w działaniu”. W ramach obchodów roku Fundacja zorganizowała konferencję Edukacja międzykulturowa w projektach programów edukacyjnych UE – „Uczenie się przez całe życie” i „Młodzież w działaniu”, która odbyła się 2 czerwca 2008 roku w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Wzięło w niej udział ponad 320 osób z całej Polski. Jej głównym celem była prezentacja i promocja elementów edukacji międzykulturowej w programach edukacyjnych Unii Europejskiej. Honorowymi gośćmi byli: Krzysztof Stanowski – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Przewodniczący Rady Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji; dr Andrzej Kurkiewicz – Dyrektor Departamentu Organizacji Szkół Wyższych w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Sergio Corti – Dyrektor Departamentu ds. programu „Uczenie się przez całe życie”, Dyrekcja Generalna ds. Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej. Podczas oﬁcjalnej części konferencji zostały wygłoszone dwa wykłady. Pan Krzysztof Czyżewski, współtwórca Fundacji Pogranicze, krajowy Ambasador Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego, wprowadził uczestników w tematykę międzykulturowości, odwołując się do doświadczeń związanych z działalnością Pogranicza. Pan Dariusz Grzemny, członek zespołu trenerów Dyrekcji ds. Młodzieży i Sportu Rady Europy, opowiedział o międzynarodowych projektach z perspektywy trenera i praktyka. Podczas artystycznej części konferencji na scenie zadebiutowali studenci Erasmusa i wolontariusze Wolontariatu Europejskiego, czyli Akcji 2. programu „Młodzież

w działaniu”, w przygotowanym przez siebie spektaklu „Logos”. Przedstawienie było efektem zaledwie czterodniowych warsztatów międzykulturowych, zorganizowanych przez Akcję 2. Wszyscy obecni na konferencji mogli również uczestniczyć w premierze filmu dokumentalnego „RAZEM”. Film jest próbą uchwycenia wątku międzykulturowości w projektach programów Comenius, eTwinning, Grundtvig, Erasmus, Leonardo da Vinci i „Młodzież w działaniu”. W ciągu kilku miesięcy kamera FRSE odwiedziła sześć różnych miejsc, uwieczniając sześć różnych działań międzykulturowych. Warto zwrócić uwagę, że bohaterami filmu są zarówno przedszkolaki, uczniowie gimnazjum, studenci, osoby dorosłe, aktywne na rynku pracy oraz seniorzy. W popołudniowej części konferencji odbyły się panele tematyczne, w ramach których uczestnicy zapoznali się z przykładami dobrych praktyk w dziedzinie kształcenia wielokulturowego. Panele były okazją do podzielenia się doświadczeniami w promowaniu dialogu międzykulturowego w edukacji formalnej i pozaformalnej. Konferencja zorganizowana przez FRSE została objęta patronatem Narodowego Centrum Kultury w ramach oficjalnych obchodów Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego. Udało się również uzyskać patronat Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce oraz Parlamentu Europejskiego. Kolejnym wydarzeniem związanym z obchodami Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego były Pozaformalne warsztaty międzykulturowe, które odbyły się 3 czerwca 2008 r. w Reprezentacji UE w Warszawie. Głównym celem tych warsztatów było zaprezentowanie metod pracy oraz dostarczenie praktycznej wiedzy z zakresu edukacji pozaformalnej osobom, które pracują lub dopiero będą pracowały w środowisku międzykulturowym i którym te metody mogą się przydać w praktyce zawodowej. Podczas zajęć dyskutowano na temat problemów związanych z pracą w grupie zróżnicowanej kulturowo oraz korzyści jakie z tej pracy wynikają. Warsztaty poprowadziły i przygotowały dwie doświadczone trenerki, na co dzień współpracujące z programem „Młodzież w działaniu”.

Rok 2008 został ogłoszony przez Komisję Europejską Rokiem Dialogu Międzykulturowego. Obchody Roku miały na celu promocję różnorodności kulturowej, zapewnienie równych szans wszystkim mieszkańcom UE, przeciwdziałanie dyskryminacji, wsparcie idei solidarności i sprawiedliwości społecznej, a także budowanie partnerskich relacji z krajami członkowskimi i z krajami spoza Wspólnoty.

WYDARZENIA Ekonomiczne Forum Młodych Liderów 2008 undacja Rozwoju Systemu Edukacji, Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” po raz trzeci współorganizowała Ekonomiczne Forum Młodych Liderów. W czterodniowym spotkaniu w Nowym Sączu wzięło udział około 300 przedstawicieli organizacji społecznych, politycznych, dziennikarzy, reprezentantów organizacji pozarządowych i gospodarczych z 42 krajów Unii Europejskiej, Europy Wschodniej i Kaukazu. Zdaniem uczestników Forum w Nowym Sączu wyznacza rolę młodego pokolenia w dokonujących się przemianach społecznych i gospodarczych na kontynencie euroazjatyckim. Dlatego też nie mogło zabraknąć głosu młodych o wydarzeniach na południowym Kaukazie. W rozmowach z politykami młodzież pytała przede wszystkim o konsekwencje kaukaskiego kryzysu dla rozwoju gospodarczego Europy i o to, czy bezpieczeństwo zwykłych mieszkańców starego kontynentu jest zagrożone. W przesłaniu do młodych liderów Europy Premier Donald Tusk powiedział: Dla młodych ludzi, szczególnie dla tych, którzy mieszkają w Europie, przyszłość to wielkie wyzwanie, ale również szansa. To, co udało się wywalczyć mojemu pokoleniu, to wartość absolutnie bezcenna, to wolność – swoboda życia, działania, wyboru własnej drogi życiowej. Tej wartości trzeba zawsze pilnować. Jest to dobry moment, żeby zwrócić się do wszystkich bez wyjątku młodych Europejczyków: pamiętajcie, że wolności raz zdobytej nie można oddać. W Europie czy na świecie, wszędzie tam, gdzie ktoś chce komuś zabrać wolność, my mamy za zadanie reagować, ze względu na nasze własne długie lata doświadczeń. Jestem przekonany, że jeśli tę wolność uchronimy, to młodzi ludzie dadzą sobie radę we współczesnej Europie. Patrzę z dużym spokojem na przyszłość tych, którzy mają dzisiaj osiemnaście – dwadzieścia lat. Gośćmi Nowego Sącza w 2008 r. byli m.in.: Danuta Hübner – Komisarz Komisji Europejskiej, Giorgi Baramidze – Wicepremier Gruzji, Katarzyna Hall – Minister Edukacji Narodowej, Jan Krzysztof Bielecki – Prezes Pekao SA, Elmar Brok – b. Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych PE, Vytautas Landsbergis – Poseł do PE, Leopold Unger – Publicysta „Le Soir”, Manisha Signh z Departamentu Stanu USA, Mart Laar – b. Premier Estonii, Petro

Poroshenko – Przewodniczący Narodowego Banku Ukrainy, Sir David Alton z brytyjskiej Izby Lordów. Ważnym elementem Forum były warsztaty przygotowane przez trenerów programu „Młodzież w działaniu”. Edukacja pozaformalna jest narzędziem, dzięki któremu młodzi uczą się rozmawiać. To technika, którą z powodzeniem można zastosować w polityce lub poznawaniu działania mechanizmów ekonomii – powiedziała trenerka Dorota Prymek. Trenerzy programu zorganizowali dla uczestników Forum trzy warsztaty – o aktywnym uczestnictwie młodych w życiu społeczno-politycznym, różnorodności kulturowej i przeciwdziałaniu zjawisku wykluczenia grup społecznych. Młodzi liderzy, podzieleni na małe grupy, przygotowywali prezentacje na temat najważniejszych wyzwań i problemów, z jakimi wiąże się uczestnictwo w życiu społecznym. Nie brakowało dyskusji, ważnych pytań, ale i pomysłów na to jak promować i przedstawiać zadania młodego pokolenia wśród politycznych decydentów. Jedna z grup zastanawiała się, jaką rolę mogą odegrać młodzi liderzy w zwalczaniu globalnych problemów takich jak bieda, głód czy konﬂikty zbrojne. Im częściej ze sobą rozmawiamy, tym lepiej rozumiemy się wzajemnie i nie kierujemy się stereotypami – uważa Weronika Duda z Wrocławia, jedna z uczestniczek Forum. Młodzi zauważyli również, że zwalczanie problemów globalnych często wiąże się z działaniem na rzecz własnej społeczności lokalnej. Działajmy lokalnie – myślmy globalnie, a edukacja jest najlepszym środkiem do prawdziwego dialogu – podkreślił Peter Ordey, uczestnik z Węgier. Rezultaty pracy w grupach roboczych zostaną przekazane w formie rekomendacji Komisji Europejskiej w ramach prowadzonych konsultacji społecznych dotyczących kształtu przyszłej polityki młodzieżowej Unii Europejskiej. Wartość merytoryczna i sukces organizacyjny corocznych edycji pozwala określić Forum jako jedno z najważniejszych wydarzeń międzynarodowych młodego pokolenia. Świadczy o tym także duże zainteresowanie mediów z całej Europy i obecność relacji z przebiegu obrad w mediach. Wszystkie obrady plenarne, wywiady i relacje za pośrednictwem telewizji internetowej są dostępne w serwisie http://www.forum-leaders.eu/.

Dla młodych ludzi, szczególnie dla tych, którzy mieszkają w Europie, przyszłość to wielkie wyzwanie, ale również szansa. To, co udało się wywalczyć mojemu pokoleniu, to wartość absolutnie bezcenna, to wolność – swoboda życia, działania, wyboru własnej drogi życiowej. Premier Donald Tusk

WYDARZENIA Europejski Tydzień Młodzieży w Polsce roku 2008 Europejski Tydzień Młodzieży (ETM), zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, został zrealizowany w Polsce, głównie w formie debat poświęconych przyszłości UE, a w szczególności europejskiej polityki młodzieżowej. Młodzi ludzie z całej Polski dyskutowali o ważnych dla nich sprawach. Z jakimi problemami muszą się zmagać? W jakim kierunku powinna zmierzać europejska polityka młodzieżowa, aby młodym ludziom żyło się lepiej? Celem tych debat było uzyskanie opinii młodzieży na temat tego, jakie działania powinny być podejmowane, aby poprawić jej sytuację i umożliwić rozwój. Opinie te służyły określeniu nowych kierunków polityki młodzieżowej w Polsce i w Europie. Spotkania młodzieży ze swoimi rówieśnikami i z osobami pracującymi z młodymi ludźmi, naukowcami zajmującymi się problematyką młodzieżową i wreszcie z tymi, którzy decydują o kierunkach polityki młodzieżowej odbywały się na poziomie regionalnym i ogólnokrajowym. Debaty w regionach zostały zrealizowane przez beneficjentów programu „Młodzież w działaniu”, którzy otrzymali dofinansowanie na ten cel w ramach Akcji 5.1. Listopadowa Debata Krajowa stanowiła podsumowanie wszystkich działań podjętych w ramach tego wydarzenia w Polsce. Spośród wielu nadesłanych do Akcji 5.1. wniosków o dofinansowanie działań w ramach Europejskiego Tygodnia Młodzieży Komitet Ewaluacyjny wybrał dziewięć projektów zaplanowanych przez: Stowarzyszenie „Wspólne Miasto”, Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży OHP, Stowarzyszenie Edukacja przez Internet, Starostwo Powiatowe w Dzierżoniowie, Radę Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego/Sekretariat ds. Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego, Stowarzyszenie Morena, Fundację „Wiatrak”, Młodzieżową Radę Miasta Malborka/Urząd Miasta Malborka oraz Europejski Dom Spotkań – Fundację Nowy Staw. Głównym punktem każdego projektu była debata młodzieży z przedstawicielami władz lokalnych i z osobami mającymi wpływ na politykę młodzieżową. Spotkania zorganizowano nie tylko w dużych miastach, ale także w mniejszych miejscowościach, dzięki czemu tegoroczny ETM w Polsce miał naprawdę szeroki zasięg. W ca-

łej Polsce odbyło się ich 17 (Biała Podlaska, Bydgoszcz, Bytów, Czarna Woda, Dzierżoniów, Inowrocław, Jelenia Góra, Kielce, Lublin, Malbork, Puck, Starogard Gdański, Szczecin, Tczew, Toruń, Włocławek) i wzięło w nich udział 788 młodych uczestników. Poza debatami miały miejsce również różnorodne inicjatywy towarzyszące dyskusjom regionalnym: warsztaty dla młodzieży, targi projektów i pomysłów na działania, symulacje posiedzeń sejmików, konkursy oraz prezentacje dobrych praktyk w działaniach młodzieżowych. Organizatorzy wydarzeń regionalnych zostali poproszeni o przesłanie krótkich sprawozdań z tego, co się działo w ich miejscowościach, rekomendacji wypracowanych podczas debat oraz zaprezentowanie tych ostatnich podczas plenarnej części Debaty Krajowej. Okazało się, że młodzież w Polsce chce mieć wpływ na decyzje dotyczące spraw z nią związanych, chce zostać wysłuchana, a jej głos jest doniosły kategoryczny i konkretny. Za organizację wydarzeń w ramach Europejskiego Tygodnia Młodzieży w Warszawie odpowiedzialna była Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu”. Głównym wydarzeniem tegorocznego ETM-u była Krajowa Debata na temat przyszłości polityki młodzieżowej w Polsce i w Europie. W Warszawskim Domu Technika przy ulicy Czackiego zebrały się delegacje Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa

Młodzi ludzie z całej Polski dyskutowali o ważnych dla nich sprawach. Z jakimi problemami muszą się zmagać? W jakim kierunku powinna zmierzać europejska polityka młodzieżowa, aby młodym ludziom żyło się lepiej? 42

WYDARZENIA

Pracy i Polityki Społecznej, profesorów Uniwersytetu Warszawskiego i Zielonogórskiego, przedstawicieli organizacji pozarządowych i wreszcie – najważniejsi uczestnicy – 110 młodych osób z całej Polski. Zanim rozpoczęła się część poświęcona dyskusjom w poszczególnych grupach roboczych, delegacje młodzieży z debat regionalnych przedstawiły publiczności rezultaty swojej pracy. Podczas części plenarnej znalazło się także miejsce na prezentację dziesięcioletniego dorobku programów UE dotyczących edukacji pozaformalnej w Polsce. W głównej części debaty, młodzi ludzie omawiali swoje problemy, potrzeby oraz możliwe rozwiązania w pięciu grupach roboczych poświęconych tematom: 1. Bezrobocia i zatrudnienia młodych ludzi, 2. Wyrównywania szans rozwoju młodzieży z mniejszymi szansami (w tym młodzieży ubogiej i wiejskiej), 3. Aktywnego uczestnictwa młodzieży w życiu społeczności, 4. Edukacji (formalnej i pozaformalnej), 5. Informacji młodzieżowej. Każda grupa moderowana była przez specjalistę w danej dziedzinie. Choć sesja trwała jedynie cztery godziny, mamy nadzieję, że jej fascynujące efekty zyskają znaczenie zarówno w Polsce, jak i w Europie. Jednym z najczęściej powtarzających się spostrzeżeń młodych ludzi, które pojawiały się podczas dyskusji w każdej grupie roboczej, było to, że nawet na poziomie administracji lokalnej, potrzeb młodych ludzi nie traktuje się poważnie. Jednak podczas zamykającej sesji plenarnej obecni

przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej zapewnili młodzież, że tym razem „nie mówi do ściany” i że wnioski z tej debaty zostaną dokładnie przeanalizowane przez osoby odpowiedzialne za politykę młodzieżową w Polsce. Uczestnicy debaty sugerowali utworzenie Narodowego Biura Informacji Młodzieżowej ﬁnansowanego z budżetu państwa. Proponowano też, aby naukę o Unii Europejskiej i jej programach dla młodzieży zaczęto prowadzić już na poziomie szkół podstawowych. Pojawił się zarazem pomysł otwarcia oddzielnej komórki EURES (Europejskiego Serwisu Zatrudnienia) dla młodzieży, czyli EURES-Młodzież. Z dużym zainteresowaniem spotkała się idea zawiązania przedstawicielstwa młodzieży przy Komitecie Ekonomiczno-Społecznym – organie doradczym Unii Europejskiej. Uczestnicy nie zapomnieli także o problemach niepełnosprawnych. Otwarcie rynku pracy dla takich osób uznano za najważniejszy środek do zmiany obecnej dyskryminującej sytuacji. Pośród wielu innych propozycji jedna zasługuje na szczególną uwagę. Wiele delegacji regionalnych zwróciło uwagę, że pośród 27 państw Unii Europejskiej tylko Polska i Bułgaria nie mają swojej Narodowej Rady Młodzieży rozpoznawanej na poziomie międzynarodowym i stowarzyszonej z Europejskim Forum Młodzieży. Jako jedną z najważniejszych kwestii uznano też rozwój obecnych i powoływanie nowych regionalnych oraz lokalnych rad młodzieży, które miałyby rzeczywisty wpływ na administrację. Pomysł ów spotkał się ze zrozumieniem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Przyszłość Europy nie będzie zależeć od zdania młodych Polaków – szczerze przyznała Joanna Iwan z Kielec. Ale jestem pewna, że nasze opinie mogą pomóc urzędnikom w Brukseli – dodała. Ja wierzę, że nasze wnioski będą w Komisji Europejskiej potraktowane poważnie. W innym wypadku praca setek ludzi poszłaby na marne – zauważyła Agnieszka Pietrzak. Mam nadzieję, że nasze sugestie rozprzestrzenią się w innych krajach i europejskich instytucjach jak fala po wrzuceniu kamienia do wody – marzył Jacek Staniaszek z Rady Młodzieży przy Unii Polskich Pracodawców „Lewiatan”. Udowodniliście swoją siłę – podsumował wystąpienia w sesji zamykającej dyrektor Tomasz Bratek. Pośród aplauzu uśmiechniętych uczestników debaty dodał: Głos polskiej młodzieży może być usłyszany w Europie.

Jednym z najczęściej powtarzających się spostrzeżeń młodych ludzi, które pojawiały się podczas dyskusji w każdej grupie roboczej, było to, że nawet na poziomie administracji lokalnej, potrzeb młodych ludzi nie traktuje się poważnie. 43

WYDARZENIA Ponieważ wiele z wypracowanych podczas debat regionalnych i debaty krajowej rekomendacji jest wspólnych dla wszystkich pięciu obszarów tematycznych, poniżej przedstawiamy zestawienie tych, które pojawiały się najczęściej. Zestawienie powstało podczas spotkania ewaluacyjnego po zakończeniu wszystkich działań związanych z Europejskim Tygodniem Młodzieży w Polsce. Rekomendacje zostały umieszczone w czterech grupach tematycznych, ze względu na przedmiot, do którego się odnoszą. KOMPETENCJE I UMIEJĘTNOŚCI – Stworzenie możliwości zdobywania i rozwijania kompetencji miękkich, takich jak: aktywność, samodzielność, umiejętność wyszukiwania informacji. – Zwrócenie uwagi na fakt, że umiejętności rozwija się poprzez działania praktyczne, a nie naukę teorii. – Certyﬁkowanie umiejętności nabytych w ramach edukacji pozaformalnej. – Uznawanie wolontariatu jako formy zdobywania doświadczeń. – Szersze wspieranie działań z zakresu edukacji pozaformalnej przyczyniających się do zdobywania nowych, praktycznych umiejętności. – Szkolenie i wspieranie młodych liderów. INFORMACJA MŁODZIEŻOWA – Więcej informacji o pracy dla młodzieży w Europie. – Powołanie Krajowego Centrum Informacji Młodzieżowej. – Stworzenie krajowego portalu młodzieżowego. – Kompleksowa informacja o różnych możliwościach edukacyjnych. – Tworzenie punktów informacji młodzieżowej w małych miejscowościach. – Uwzględnianie potrzeb informacyjnych młodzieży przez szkoły. – Promocja dobrych praktyk z zakresu działalności młodzieżowej. DLA SZKÓŁ – Wprowadzenie do szkół doradztwa zawodowego – dla uczniów i dla rodziców. – Szkolenie nauczycieli z udzielania informacji dla młodzieży. – Położenie nacisku w programach szkolnych na praktyczny rozwój kompetencji i umiejętności.

– Prowadzenie dialogu z uczniami. – Promocja działań z zakresu edukacji pozaformalnej. – Udostępnianie młodzieży przestrzeni na własne działania pozalekcyjne. DLA SAMORZĄDÓW – Konsultacje z młodzieżą spraw dotyczących młodzieży. – Reprezentacja młodzieży na wszystkich szczeblach – krajowym, regionalnym, lokalnym. – Regularne wsparcie ﬁnansowe dla działań podejmowanych w ramach edukacji pozaformalnej. – Bezpłatny dostępu do infrastruktury jako wsparcie działań młodzieżowych. – Nowoczesne ośrodki kultury i kluby młodzieżowe. – Programy stypendialne dla młodzieży ubogiej. – Przystosowanie ośrodków i szkół dla młodzieży niepełnosprawnej. Zebrane przez Polską Narodową Agencję Programu „Młodzież w działaniu” materiały posłużyły do opracowania publikacji pod tytułem „Głos Młodzieży” – bezpłatnego dodatku do biuletynu „Twój Eurodesk” – przygotowanej wspólnie z zespołem programu Eurodesk Polska. Równolegle do raportu z Europejskiego Tygodnia Młodzieży dla Ministerstwa Edukacji Narodowej został przygotowywany raport dla Komisji Europejskiej z załączonymi rekomendacjami. Krajowa debata była transmitowana na bieżąco w radiostacji „Euro”, której odbiorcami są młodzi ludzie w całej Polsce.

Zebrane przez Polską Narodową Agencję Programu „Młodzież w działaniu” materiały posłużyły do opracowania publikacji pod tytułem „Głos Młodzieży” – bezpłatnego dodatku do biuletynu „Twój Eurodesk” – przygotowanej wspólnie z zespołem programu Eurodesk Polska. 44

WYDARZENIA WYSTAWA FOTOGRAFII „RAZEM”

WARSZTATY MIĘDZYKULTUROWE Dzień przed Krajową Debatą – 6 listopada 2008 r. – odbyły się całodniowe warsztaty na temat metod uczenia się międzykulturowego z wykorzystaniem elementów edukacji pozaformalnej. Zajęcia poprowadziły trenerki na co dzień związane z programem „Młodzież w działaniu”. Grupa uczestników była bardzo zróżnicowana pod względem wieku, doświadczeń w zakresie realizacji projektów społecznych oraz doświadczeń międzykulturowych (tych osobistych jak również związanych z działaniami w zakresie edukacji pozaformalnej). Co więcej uczestnicy pochodzili z różnych części kraju, co wpływało na zróżnicowanie grupy i obrazowało różnorodność kulturową w Polsce. Mieli oni okazję dowiedzieć się jakie możliwości i korzyści wynikają ze współpracy z innymi kulturami oraz w jaki sposób radzić sobie z problemami pojawiającymi się podczas planowania wielokulturowych projektów. Warsztaty przygotowywały również uczestników do realizacji projektów w ramach programu „Młodzież w działaniu”.

Od połowy października do końca listopada 2008 r. na ogrodzeniu Łazienek Królewskich można było oglądać wystawę zdjęć z projektów naszych beneficjentów, pod tytułem „Razem”. Rok 2008 został ogłoszony Europejskim Rokiem Dialogu Międzykulturowego, dlatego wystawa służyła podkreśleniu znaczenia programu „Młodzież w działaniu” w budowaniu dialogu kultur. Na wystawie można było obejrzeć kilkadziesiąt projektów zrealizowanych w ostatnim roku, których głównym tematem było uczenie się międzykulturowe. Uczestniczyli w nich ludzie różnych narodowości i wyznań, osoby niepełnosprawne i wykluczone społecznie. Projekty dotyczyły międzykulturowości obecnej w sztuce, sporcie, ekologii i wielu innych dziedzinach. Każde zdjęcie opatrzone zostało komentarzem z krótkim opisem zrealizowanego przez młodzież działania w języku polskim i angielskim. Wystawa była efektem trwającej ponad rok sesji fotograficznej, podczas której odwiedziliśmy kilkanaście projektów dofinansowanych z funduszy programów edukacyjnych UE. Zdjęcia prezentowały wydarzenia o różnej skali: duże międzynarodowe imprezy i lokalne przedsięwzięcia, które dla uczestników były wspaniałą szansą, by poznać historię, religię i zwyczaje bliższych i dalszych sąsiadów. W edukacji międzykulturowej najważniejsze jest zrozumienie „tego drugiego” oraz traktowanie jego odmienności jako wartości uzupełniającej nasze życie. Pierwszym krokiem w tym procesie jest dialog. Wystawa dokumentowała wysiłek podjęty przez tych, którzy na ten krok się zdecydowali.

W edukacji międzykulturowej najważniejsze jest zrozumienie „tego drugiego” oraz traktowanie jego odmienności jako wartości uzupełniającej nasze życie. Pierwszym krokiem w tym procesie jest dialog. 45

WYDARZENIA Program „Młodzież w działaniu” na Targach Edukacyjnych arodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” już po raz trzeci wzięła udział w Targach Edukacyjnych odbywających się każdego roku na przełomie lutego i marca w całej Polsce. Tym razem pracowników programu można było spotkać w Krakowie, Poznaniu i Warszawie. Dzięki ich obecności odwiedzający targi młodzi ludzie, a także ich rodzice i nauczyciele, mogli dowiedzieć się, jakie inne możliwości rozwoju i zdobywania wiedzy, poza formalnym systemem edukacji, oferują programy Unii Europejskiej. Na stoisku FRSE rozdawane były publikacje i ulotki programu, wszyscy zainteresowani mieli również szansę na konsultację swoich pomysłów podczas spotkań i warsztatów tematycznych prowadzonych przez osoby odpowiedzialne za poszczególne Akcje programu.

Parada Schumana

maju Polska Fundacja im. Roberta Schumana zorganizowała XV Polskie Spotkania Europejskiej (PSE), które od lat odbywają się w okolicach Dnia Europy. Ich celem jest szerzenie idei integracji europejskiej oraz mobilizacja do aktywnego obywatelstwa europejskiego, a także promocja Unii Europejskiej w Polsce oraz przedstawienie jej jako państwa pozytywnie nastawionego do idei zjednoczonej Europy. Zwieńczeniem Polskich Spotkań Europejskich jest kolorowa manifestacja przemierzająca główne ulice Warszawy, czyli Parada Schumana, w której Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” bierze udział już od kilku lat. W tym roku impreza zgromadziła około 5000 uczestników. Jak co roku program „Młodzież w działaniu” reprezentowany był przez beneﬁcjentów, pracowników Narodowej Agencji oraz osoby pracujące z młodzieżą. Tradycyjnie wsparła nas grupa szczudlarzy z warszawskiego Teatru Makata, dzięki której przez całą trasę nad barwnym tłumem powiewały ﬂagi programu. Z Narodową Agencją można było spotkać się w Miasteczku Europejskim, gdzie

pracownicy programu przez cały dzień udzielali informacji oraz rozdawali publikacje. W tym roku gośćmi honorowymi wydarzenia byli m.in.: Hans Gert-Poettering – Przewodniczący Parlamentu Europejskiego, Bronisław Komorowski – Marszałek Sejmu RP, Ewa Juńczyk-Ziomecka – Minister Kancelarii Prezydenta RP, Jacek Rostowski – Minister Finansów, Hanna Gronkiewicz-Waltz – Prezydent Warszawy, Klaus Wowereit – Burmistrz Berlina, Anne Hidalgo – Wicemer Paryża oraz przedstawiciele Rządu, korpusu dyplomatycznego i eurodeputowani. Paradzie Schumana towarzyszyło duże zainteresowanie mediów polskich i zagranicznych. Relacje z Parady Schumana pojawiły się m.in. w TVP, w komercyjnych mediach polskich oraz mediach zagranicznych.

EURODESK Ponad 1000 odpowiedzi na pytania, setki tysięcy odwiedzin witryny internetowej, trzykrotne poszerzenie regionalnej sieci Eurodesk Pomorze, sześć numerów biuletynu „Twój Eurodesk”plus trzy dodatki tematyczne, jedna publikacja, kilkadziesiąt nowych programów i organizacji w bazie danych oraz inauguracja projektu „Młodzież w Europie” – tak w skrócie przedstawia się bilans działalności Eurodesku w Polsce w roku 2008.

Dziś pytanie, dziś odpowiedź Czy znacie organizacje zainteresowane wsparciem rozwoju zespołu heavymetalowetgo? Czy mogę wyjechać na wakacyjny wolontariat do Klagenfurtu? Gdzie znajdę tani nocleg w Pradze? Takie pytania zadawali młodzi ludzie konsultantom Eurodesku w całej Polsce. Na takie pytania konsultanci Eurodesk Polska odpowiadali... jak najlepiej umieli.

Altruista w akcji Dla tych, którzy chcieliby wyjechać na wolontariat za granicę, ale nie wiedzą od czego zacząć wydaliśmy publikację „Altruista w akcji, czyli wszystko co chcesz wiedzieć o wolontariacie zagranicznym”. To druga edycja tej publikacji. Podobnie jak dwie pozostałe – wydane w latach poprzednich o pracy i studiach w Europie – dostępna jest w punktach informacyjnych Eurodesk Polska.

Lekcje Eurodesk Polska Eurodesk Pomorze zawsze pomoże Chojnice, Czarna Woda czy Osieczna to 3 z 20 miast, w których powstały nowe punkty Eurodesku. Zdecydowana większość, bo 19 z nich, znajduje się w woj. pomorskim. To efekt prężnej działalności koordynatora pomorskiej sieci Stowarzyszenia Morena, który na jej rozbudowę zdobył pokaźne dodatkowe fundusze. Dzięki temu Eurodesk Pomorze zalicza się do największych regionalnych sieci Eurodesku w Europie.

To zdecydowanie najważniejsze wydarzenie w życiu Eurodesk Polska w roku 2008. Mowa o projekcie „Młodzież w Europie”, w ramach którego od października prowadzone są lekcje europejskie Eurodesku. Lekcji jest pięć: „Euroszanse”, „Eurowolontariat”, „Eurostudiowanie” „Europraca”, oraz sesja zwiększająca świadomość europejską „Młodzież ma głos”. Lekcje nieodpłatnie prowadzi kilkudziesięciu konsultantów regionalnych i lokalnych w całej Polsce W ciągu niecałych trzech miesięcy przeprowadzili oni 158 lekcji. Wzięło w nich udział 3 827 uczniów i studentów.

Eurodesk pod strzechami Tygodnik Dzierżoniowski, Tygodnik Będziński, Głos Głuszycy... nie tylko ogólnopolskie i regionalne gazety zamieszczały informacje o Eurodesku. Pisała o nas również prasa lokalna, najczęściej z miejscowości, w których działają (i promują swoją działalność) organizacje, przy których działają lokalne punkty Eurodesk Polska

10 tysięcy linków do Europy Tak brzmi hasło Europejskiego Portalu Młodzieżowego, za którego polskojęzyczną zawartość odpowiada Krajowe Biuro Eurodesk Polska. Sprawdzaliśmy i aktualizowaliśmy adresy i opisy stron zebranych na portalu, tłumaczyliśmy portalowe newsy. Wszystko z myślą o polskiej młodzieży szukającej informacji o Europie, wolontariacie, pracy, studiowaniu...

Zdarzyło się w Europie Euronewsy, wydarzenia, konkursy, publikacje, strony internetowe, polskie i europejskie programy ﬁnansujące działalność młodzieżową – z takich działów składa się bezpłatny biuletyn „Twój Eurodesk”. W roku 2008 ukazało się 6 numerów, które otrzymywało ponad 2000 odbiorców – organizacji młodzieżowych i instytucji działających na rzecz młodzieży. Wydaliśmy też trzy specjalne dodatki tematyczne. Dodatek lutowy „Młodzież w demokracji” poświęcony był nowej Akcji w programie „Młodzież w działaniu”. W sierpniu ukazał się drugi dodatek „Dialog kultur”, który dokumentował konferencję o dialogu międzykulturowym. Trzeci dodatek był podsumowaniem działań prowadzonych podczas Europejskiego Tygodnia Młodzieży w Polsce.

Znajdź partnera z Eurodeskiem Z dnia na dzień rosła liczba odbiorców elektronicznego newslettera Eurodesk Polska. Pod koniec 2008 r. było ich ponad 5600 – o 999 więcej niż rok wcześniej. Informowaliśmy w nich o grupach i organizacjach poszukujących partnerów, wydarzeniach, szkoleniach, konkursach i seminariach skierowanych do młodzieży i osób pracujących z młodzieżą.

Europejski Tydzień Młodzieży Pracownicy Krajowego Biura Eurodesk Polska aktywnie włączyli się w obchody Europejskiego Tygodnia Młodzieży (2-8 listopada 2008). Nie tylko opracowali opisaną wyżej gazetkę podsumowującą działania ETM-u, ale także poprowadzili jedną z debat tematycznych, która odbyła się w czasie warszawskiej konferencji. Moderatorami dyskusji na temat informacji młodzieżowej byli Wawrzyniec Pater, Katarzyna Chudolińska i Anna Oporska z Krajowego Biura Eurodesk Polska

Eurodesk to zawsze aktualne dane Przez cały rok pracownicy Krajowego Biura Eurodesk Polska aktualizowali bazę danych Eurodesku, na którą składają się programy grantowe, organizacje i źródła informacji. Pod koniec roku 2008 baza składała się 414 programów wspierających działalność młodzieżową 1201 organizacji polskich i 338 źródeł informacji. Baza Eurodesk Polska znajduje się na stronie www.eurodesk.pl. Jest największym i najbardziej aktualnym źródłem tego typu informacji w polskim Internecie.

SALTO EECA Centrum Współpracy SALTO z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu (SALTO Eastern Europe and Caucasus Resource Centre) entrum Współpracy SALTO z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu (SALTO EECA) działa przy Narodowej Agencji Programu „Młodzież w działaniu” w Polsce. Podstawowe cele SALTO EECA to: – Promocja edukacji pozaformalnej i programu „Młodzież w działaniu” w krajach Europy Wschodniej i Kaukazu (Armenii, Azerbejdżanie, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Federacji Rosyjskiej i Ukrainie). – Pomoc organizacjom i pracownikom młodzieżowym z Unii Europejskiej oraz z krajów Europy Wschodniej i Kaukazu w nawiązaniu kontaktów pomiędzy sobą, w tworzeniu i realizacji wspólnych projektów. – Podnoszenie jakości międzynarodowych projektów młodzieżowych realizowanych z udziałem organizacji z krajów Europy Wschodniej i Kaukazu. – Wspieranie informacyjne Narodowych Agencji Programu „Młodzież w działaniu” na rzecz rozwoju międzynarodowej współpracy z krajami Europy Wschodniej i Kaukazu.

Centrum SALTO EECA jest ważnym elementem polityki informacyjnej Komisji Europejskiej w zakresie rozwoju współpracy młodzieżowej pomiędzy organizacjami z Unii Europejskiej oraz Europy Wschodniej i Kaukazu. Centrum nie prowadzi działalności grantodawczej, a jedynie działalność szkoleniowo-informacyjną. Ponadto Centrum dąży do uświadomienia organizacjom z krajów Unii Europejskiej wartości, jakie niesie ze sobą współpraca z organizacjami z Europy Wschodniej i Kaukazu. Tym samym przeciwdziała tworzeniu podziałów na Europę „lepszą” (kraje członkowskie UE) i „gorszą” (kraje niebędące w UE ). Centrum chce także promować Europę Wschodnią i Kaukaz w dobie rozszerzenia Unii Europejskiej jako region szczególnie ważny dla współpracy młodzieżowej, a jednocześnie obszar atrakcyjny pod względem różnorodności etnicznej i kulturowej. W 2008 roku SALTO EECA realizowało następujące działania:

I. DZIAŁANIA SZKOLENIOWE ORAZ WSPIERAJĄCE ROZWÓJ SIECI PARTNERSKICH: W dniach 12 – 17 lutego 2008 r. odbyło się coroczne spotkanie Sieci Multiplikatorów programu „Młodzież w działaniu” w krajach EECA. Spotkanie miało miejsce w Tbilisi (Gruzja), a jego głównymi celami było przepro-

wadzenie ewaluacji działań multiplikatorów w roku 2008 oraz zaplanowanie działań na rok 2009. Ponadto uczestnicy mieli możliwość poszerzenia wiedzy na temat certyﬁkatu Youthpass, a także zapoznania się z siecią multiplikatorów działających w regionie Europy Południowo Wschodniej z ramienia SALTO SEE. (www.salto-youth.net/eecamultipliers/) W dniach 7 – 13 kwietnia 2008 r. odbyło się szkolenie „LAB 3 active” na temat innowacyjnych i kreatywnych metod edukacji pozaformalnej na rzecz aktywizacji młodych ludzi w projektach z Europą Wschodnią i Kaukazem. Celem wydarzenia było: rozszerzenie wiedzy o możliwościach jakie daje program „Młodzież w działaniu” (a przede wszystkim Akcja 2. i 3.), wymiana doświadczeń związanych z uczestnictwem młodzieży oraz dzielenie się dotychczas wykorzystywanymi i tworzenie nowych metod mających zwiększać uczestnictwo młodych ludzi w działaniach w ramach programu. Wydarzenie odbyło się dzięki współpracy z Turecką Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu”, a wzięło w nim udział 24 pracowników młodzieżowych z krajów EECA oraz Krajów Programu. (www.salto-youth.net/lab3active/) „East&West Included” – seminarium kontaktowe z elementami wizyty studyjnej. Wydarzenie odbyło się w dniach 12 – 18 maja 2008 r. w okolicach Gdańska. 22 uczestników, zarówno z Krajów Programu, jak i z krajów regionu Europy Wschodniej i Kaukazu, miało możliwość nawiązania kontaktów z innymi organizacjami pracującymi z osobami niepełnosprawnymi, wymiany doświadczeń, jak również poznania realiów pracy z młodzieżą niepełnosprawną w Polsce oraz w krajach, z których pochodzili uczestnicy. Wydarzenie zostało zorganizowane we współpracy z Polską Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu”. (www.salto-youth.net/East&WestIncl/) W 2008 roku odbyło się seminarium kontaktowe „Let’s Work with our Neighbours”, będące już drugim wydarzeniem z tego cyklu, na którym spotkało się 52 pracowników młodzieżowych z Krajów Programu oraz z trzech Sąsiedzkich Krajów Partnerskich z regionu Europy Wschodniej i Kaukazu, Basenu Morza Śródziemnego oraz Europy Południowo-Wschodniej. Seminarium miało miejsce na Słowenii w dniach 2 – 8 czerwca i stworzyło uczestnikom szansę na nawiązanie kontaktów i rozwinięcie współpracy pomiędzy Krajami Programu a Sąsiedzkimi Krajami Partnerskimi w ramach programu „Młodzież w działaniu” (szczególnie w ramach Wolontariatu Europejskiego i Akcji

SALTO EECA Współpracy SALTO ds. Różnorodności Kulturowej. (www. salto-youth.net/BuildingBridges/)

3. Młodzież w Świecie). Uczestnicy mieli również okazję uzyskać wsparcie w przygotowaniu konkretnych projektów wspólnie z Krajami Partnerskimi. Wydarzenie zostało zorganizowane we współpracy z Regionalnymi Centrami Współpracy SALTO oraz Polską, Słoweńską i Francuską Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu”. (www. salto-youth.net/Neighbours/) Szkolenie „Changing Locally – Cooperating Internationally” odbyło się w Olsztynie w dniach 9 – 15 czerwca 2008 r. Uczestnikami byli pracownicy młodzieżowi aktywnie działający na rzecz społeczności lokalnej i mający doświadczenie w realizacji młodzieżowych projektów międzynarodowych. Łącznie były to 24 osoby z krajów Europy Wschodniej i Kaukazu oraz Krajów Programu. Najważniejszymi elementami spotkania było: poszerzenie wiedzy związanej z uczestnictwem młodzieży, pokazanie jak można wykorzystać swoje międzynarodowe doświadczanie w pracy lokalnej, a także poznanie ciekawych koncepcji rozwijania i zwiększania skuteczności lokalnych inicjatyw poprzez właściwą analizę potrzeb i tworzenie długoterminowych partnerstw na poziomie lokalnym i międzynarodowym. Szkolenie zostało zorganizowane wspólnie z Polską Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu” w ramach TCP. (www.salto-youth.net/changing/) W dniach 18 – 20 czerwca Centrum Współpracy razem z programem Partnerstwo pomiędzy Komisją Europejską i Radą Europy, zorganizowało Seminarium dla przedstawicieli ministerstw młodzieży, rad młodzieżowych oraz samych pracowników młodzieżowych z krajów EECA na temat polityki młodzieżowej w regionie. Spotkanie miało na celu wymianę informacji i poglądów związanych ze wspomnianym tematem, jak również dyskusję związaną z możliwością współpracy w przyszłości. Szkolenie „Building Bridges in conﬂ ict areas” odbyło się w Turcji w dniach 13 – 20 września 2008 r. 25 uczestników z Krajów Programu oraz z regionu Europy Wschodniej i Kaukazu mogło: poznać doświadczenia pracy z młodzieżą w rejonach konﬂiktów, dowiedzieć się, jak zwiększać swoją aktywność w działaniach z młodymi ludźmi w tych rejonach, a także nawiązać współpracę partnerską do realizacji przyszłych projektów w miejscach, w których praca w sektorze młodzieżowym może sprawiać trudności. Szkolenie zostało zorganizowane we współpracy z Turecką Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu”, Centrum Współpracy SALTO z Krajami Europy Południowo-Wschodniej oraz przy we wsparciu ze strony Centrum

ToolFair – szkolenie na temat metod pracy z młodzieżą w ramach edukacji pozaformalnej było już trzecią edycją tego dużego wydarzenia, które zgromadziło 75 pracowników młodzieżowych zarówno z Krajów Programu, jak i Sąsiedzkich Krajów Partnerskich. Szkolenie obyło się na Wyspach Kanaryjskich w dniach 5 – 9 września 2008 r. Uczestnicy mieli okazję wymienić się doświadczeniami związanymi z wykorzystywaniem edukacji pozaformalnej w międzynarodowych projektach młodzieżowych i poznać realia pracy z młodzieżą w innych krajach. Centrum Współpracy SALTO z Krajami Basenu Morza Śródziemnego zorganizowało wydarzenie we współpracy z pozostałymi członkami Sieci SALTO oraz Hiszpańską Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu” przy wsparciu władz Wysp Kanaryjskich. (www.salto-youth.net/toolfair2008/)

II. DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE W ramach działań informacyjnych i promocyjnych Zespół SALTO EECA przygotował trzeci numer anglojęzycznego magazynu „Youth in 7” zawierający m.in. charakterystykę działalności multiplikatorów współpracujących z SALTO EECA, jak również informacje o trzech wydarzeniach organizowanych przez Centrum. We współpracy z Polską Narodową Agencją Programu „Młodzież w działaniu” (Akcją 2.) została przetłumaczona na język rosyjski i opublikowana broszura „Bez barier, bez granic”, którą w oryginale wydało Centrum Współpracy SALTO ds. Włączania Młodzieży z Mniejszymi Szansami. Publikacja ma na celu uświadomienie pracownikom młodzieżowym konieczność aktywizowania osób z mniejszymi szansami i włączania ich do działań, w których uczestniczy młodzież z różnych zakątków świata. Promuje też wzajemne uczenie się osób, przed którymi nie stoją żadne bariery i osób, które z różnych powodów mają mniej możliwości dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniami, jak również czerpania z tego, co inni już wiedzą i potraﬁą. Informacje zawarte w broszurze dotyczą projektów międzynarodowych. Centrum Współpracy SALTO EECA zajęło się również przygotowaniem (we współpracy z innymi Centrami SALTO) i wydrukowaniem raportu z działalności Sieci Centrów Współpracy SALTO za rok 2007. Wszystkie wyżej wymienione publikacje są dostępne również w formie elektronicznej na stronie internetowej (www.salto-youth.net/eecapublications/) Zespół SALTO EECA przygotował i rozesłał 5 elektronicznych biuletynów informacyjnych. Newsletter dociera do około 4000 odbiorców. Oprócz bieżącej aktualizacji strony SALTO EECA www. salto-youth.net/eeca, stale udoskonalany jest internetowy Serwis Wspierający dla organizacji planujących współpracę w ramach programu „Młodzież w działaniu” (www. salto-eeca.eu). W ramach serwisu działa lista kontaktowa, forum oraz serwis dla wolontariuszy.

PUBLIKACJE Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami

programów

MŁODZIEŻ

i „Młodzież w działaniu” przygotowanymi przez zespół Narodowej Agencji. Publikacje dotyczą zasad i priorytetów obydwu programów oraz przykłady różnorodnych działań młodzieżowych, które mogą stać się inspiracją do tworzenia własnych projektów. Wszystkie publikacje są dostępne w wersji elektronicznej na stronie www.mlodziez.org.pl w dziale „Publikacje”. Niektóre z nich można zamówić pisząc na adres: frse.wysylka@frse.org.pl. PRZEWODNIK PO PROGRAMIE „MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU” Publikacja powstała z myślą o młodych ludziach, którzy chcieliby zrealizować projekt, ale nie bardzo wiedzą jak. Przewodnik jest napisany prostym i przyjaznym językiem, zawiera ciekawe podpowiedzi i przykłady projektów, które mogą służyć jako inspiracja.

MIĘDZYKULTUROWOŚĆ W PROJEKTACH PROGRAMU „MŁODZIEŻ W DZIAŁANIU” W związku z obchodami Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego przygotowaliśmy zbiór relacji z projektów o tematyce międzykulturowej, które zostały zrealizowane w ramach naszego programu. W publikacji zostały zamieszczone też statystyki ze współpracy młodzieży Polskiej z rówieśnikami z zagranicy oraz dwa zwycięskie eseje na temat doświadczeń związanych z uczeniem się międzykulturowym.

PUBLIKACJE POZAFORMALNEJ AKADEMII JAKOŚCI PROJEKTU Oto cykl publikacji powstałych po pierwszej turze szkoleń Pozaformalnej Akademii Jakości Projektu. Publikacje

składają się z teoretycznych opracowań tematów szkoleń (uczestnictwo młodzieży, edukacja międzykulturowa, współpraca z mediami i ewaluacja), jak również ze szczegółowych opisów metod wykorzystanych przez trenerów. Publikacje pełne są wskazówek, informacji i porad w jaki sposób tworzyć dobre jakościowo projekty, których odbiorcą jest młodzież. Załączono do nich także rezultaty pracy uczestników szkoleń.

À PROPOS POLSKI Broszura „À propos Polski” jest adresowana do tych, którzy podjęli wyzwanie, aby zamieszkać i pracować w Polsce jako wolontariusze w ramach programu „Młodzież w działaniu”. Zawiera informacje na temat odkrywania Polski, mnóstwo praktycznych wskazówek, a także linki do innych źródeł. Ogólnie rzecz biorąc, ta publikacja ma służyć jako punkt wyjścia w poznawaniu nowego kraju. Autorem publikacji jest Michael Kimmig, obecnie trener wolontariatu europejskiego, który z punktu widzenia obcokrajowca opowiada o swoich doświadczeniach z pobytu w Polsce i udziela bardzo przydatnych rad. Publikacja jest dwujęzyczna (PL-EN).

RAPORTY 2004 - 2007 Raporty z trzech lat działalności programu MŁODZIEŻ, który 1 stycznia 2007 został zastąpiony przez program „Młodzież w działaniu” oraz raport z pierwszego roku działalności nowej edycji programu. Można w nich znaleźć m.in. dane statystyczne , opisy szkoleń i wydarzeń realizowanych przez Narodową Agencję oraz przykłady dobrych praktyk. Na stronie internetowej dostępne są również roczne raporty z wcześniejszych lat.

PUBLIKACJE IMPULS – ZROBIĆ COŚ – COŚ ZMIENIĆ. 58 POMYSŁÓW NA INICJATYWY MŁODZIEŻOWE Publikacja „IMPULS” to zbiór 58 relacji z projektów Inicjatyw Młodzieżowych, które odbyły się w ramach programu MŁODZIEŻ. Wszystkie teksty zamieszczone w tej publikacji zostały napisane przez uczestników projektów. Zbiór ten powstał nie tylko po to, by podsumować to, co się już wydarzyło, lecz także, aby dać wskazówkę przyszłym autorom Inicjatyw w ramach nowego programu „Młodzież w działaniu”.

WOLONTARIUSZE W AKCJI W tej publikacji znajdziecie przykłady projektów Wolontariatu Europejskiego – młodzi ludzie z Polski i z zagranicy opowiadają o swoich doświadczeniach podczas realizacji różnorodnych projektów – doskonała lektura dla tych, którzy myślą o wyjeździe w ramach Wolontariatu Europejskiego.

PAKIETY SZKOLENIOWE Pakiety szkoleniowe T-KIT (training kits) poświęcone różnym aspektom pracy z młodzieżą. W języku polskim dostępne są: „Zarządzanie organizacją”, „Zarządzanie projektem”, „Wolontariat międzynarodowy”, „Uczenie się międzykulturowe”, „Integracja społeczna”, „Zasadnicze elementy szkolenia”, „W budowie...” (Obywatelstwo, młodzież, Europa), „Fundusze i zarządzanie ﬁnansami”, „Ewaluacja edukacyjna w pracy z młodzieżą”.

DOŚWIADCZAĆ UCZENIA Publikacja jest zbiorem materiałów z konferencji nt. edukacji pozaformalnej, która odbyła się w Warszawie w grudniu 2004 r. Dużą część stanowią teksty wystąpień uczestników, zamieszczono w niej również artykuły dotyczące doświadczeń kilku organizacji i instytucji zajmujących się edukacją pozaformalną w praktyce. Publikację uzupełniono tekstami na temat kształcenia pozaszkolnego w innych krajach europejskich.

WŁĄCZANIE W DZIAŁANIE Pełna pasji publikacja o tym, jak młodzi ludzie z mniejszymi szansami włączają siebie i innych – nie tylko w program MŁODZIEŻ. W publikacji zaprezentowa-

liśmy projekty włączające w działanie młodzież, której już na starcie jest w życiu trudniej. Przykłady projektów mogą stanowić doskonałą inspirację dla tych, którzy nie wierzą w możliwość realizacji swoich pomysłów, a także dla osób zainteresowanych tworzeniem projektów angażujących młodych ludzi z mniejszymi szansami.

WYMIANA MŁODZIEŻY – POMYSŁY, METODY, DZIAŁANIA Publikacja składa się z 4 części: 1. Raport – III Spotkanie Liderów Wymian Młodzieżowych, 2. Projekty – przykłady wymiany młodzieży, 3. Energizery – 41 sposobów na dobry początek, 4. Edukacja Międzykulturowa – metody pracy podczas wymiany.

DLA Niezwykle inspirująca książka dla animatorów kultury pracujących z dziećmi i młodzieżą. Książkę wydało Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”. Narodowa Agencja Programu MŁODZIEŻ wsparła projekt ﬁnansowo i merytorycznie.

SĄSIAD SĄSIADOWI SĄSIADEM Publikację „Sąsiad sąsiadowi sąsiadem” przygotowaliśmy z myślą o młodzieży, która chce w przyszłości zrealizować projekt międzynarodowy, ale na początek... niezbyt daleko od domu. Można w niej znaleźć relacje z różnych projektów zrealizowanych w ramach Współpracy Wyszehradzkiej, która jest jedną z możliwości programu MŁODZIEŻ oraz nowego programu „Młodzież w działaniu”. Autorami wszystkich tekstów są nasi beneﬁcjenci, mamy więc nadzieję, że ta informacja „z pierwszej ręki” zachęci i zainspiruje odbiorców do tworzenia projektów z naszymi najbliższymi kulturowo i geograﬁcznie sąsiadami.

THE ‘COACHING GUIDE’ – YOUTH INITIATIVES & PARTICIPATION Jesteś trenerem, mentorem, pracownikiem organizacji młodzieżowej albo po prostu wspierasz działania młodych ludzi? To publikacja stworzona specjalnie dla Ciebie! Dzięki tej książce odkryjesz, czym jest coaching i w jaki sposób skutecznie zachęcać i wspierać udział młodzieży w Inicjatywach Młodzieżowych. Publikacja powstała z inicjatywy SALTO-YOUTH Initiatives Resource Centre.

NOTATKI

Projekt graficzny: Justyna Marciniak Opracowanie tekstu, redakcja i korekta: Karolina Rutkowska, Weronika Walasek Nakład: 4000 egz. ISBN: 978-83-60058-59-6 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Młodzież w działaniu” ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa Tel.: 022 46-31-323; 022 46-31-000 Faks: 022 46-31-025; 022 46-31-026 młodzież@mlodziez.org.pl www.mlodziez.org.pl www.frse.org.pl W „Raporcie 2008” zostały wykorzystane informacje z wniosków i raportów końcowych oraz teksty i zdjęcia nadesłane przez beneficjentów. Ta publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną. PUBLIKACJA BEZPŁATNA