Smaki Warszawy

Ćwiczenie 4

Dokąd idziemy i po co? Uzupełnij ćwiczenie według podanego wzoru.

Idziemy…

0. do kawiarni na kawę 1. ……………… na spektakl 2. ……………… na wykład 3. ……………… po dokument 4. ……………… na lekcję gry na skrzypcach 5. ……………… po owoce i warzywa 6. ……………… po honorarium za artykuł

Młody Przewodniku, czy wiesz, że jednym ze stałych bywalców kawiarni „Honoratka” był sławny polski kompozytor? Sprawdź w Internecie, o kim mowa, a na pewno mile zaskoczysz tym swoich gości.

Smaki Warszawy

Bruksela słynie z gofrów i czekolady, w Paryżu można zjeść makaroniki i pralinki, a Wiedeń ma swój tort Sachera i strudel. A czym można zachwycić się w Warszawie? Czy wiecie, jakie są słodkie stołeczne przysmaki, po które turyści wstępują do warszawskich kawiarni i cukierni?

Chociaż przed II wojną światową wypiekano przepyszne babeczki hiszpańskie, krajanki tortowe czy stefanki z karmelem, większość ze słodkich frykasów kojarzonych dzisiaj z Warszawą powstała dopiero po wojnie. Nie są to więc smakołyki, których receptury warszawianki przekazują sobie z pokolenia na pokolenie.

Z tego powodu nasz spacer rozpoczynamy u podnóża Starego Miasta przy tunelu pod Krakowskim Przedmieściem oraz ulicami: Senatorską i Miodową, gdzie przebiega Trasa Wschód-Zachód, przez mieszkańców stolicy zwana Trasą W-Z.

Otwarta w 1949 [tysiąc dziewięćset czterdziestym dziewiątym] roku arteria łączyła Wolę, Śródmieście i Pragę Północ. W tym samym czasie w stołecznych cukierniach zadomowiło się nowe ciastko o nazwie wuzetka. Czy to zbieg okoliczności? Podobno w wyniku konkursu na słodki symbol miasta, który ogłoszono

w trakcie budowy trasy, wygrała właśnie ona. Inna teoria głosi, że nie ma się co doszukiwać powiązań, ponieważ wuzetka to po prostu skrót od wyrażenia „wypiek z czekoladą”. Jakie by nie było jej pochodzenie, pyszny czekoladowy biszkopt przekładany masą z bitej śmietany i dżemem wszedł na stałe do menu stołecznych kawiarni.

W przejściu podziemnym obok tunelu znajdują się pierwsze w Polsce schody ruchome, które po wojnie były nie lada atrakcją turystyczną. Ta 30-metrowa [trzydziestometrowa] konstrukcja przewoziła 10 000 [dziesięć tysięcy] warszawiaków i turystów na godzinę. Z czasem schody uległy zniszczeniu i przez długich 8 [osiem] lat były nieczynne, aż do 2005 [dwa tysiące piątego] roku, kiedy rozpoczęła się ich renowacja. Dzisiaj wjeżdżamy nimi na plac Zamkowy, gdzie znajduje się, odsłonięta w tym samym roku co Trasa W-Z, kolumna Zygmunta III [trzeciego] Wazy. Z tym pomnikiem kojarzy się kolejny warszawski słodycz – zygmuntówka.

Zygmuntówka to takie dziwne ciastko, o którym wielu słyszało, ale mało kto wie, jak smakuje. Jest to babeczka, która wygrała ogłoszony w 2009 [dwa tysiące dziewiątym] roku konkurs na nowy słodki symbol stolicy. Wśród 18 [osiemnastu] propozycji znalazło się wypełnione konfiturą, musem czekoladowym i bitą śmietaną migdałowe ciastko przykryte stożkowatą bezą. Nazwę wymyślili internauci, zapewne z powodu jego charakterystycznego kształtu przypominającego koronę. Niestety ciastko nie przyjęło się jak wuzetka. Dzisiaj trudno je znaleźć w stołecznych cukierniach.

Są jednak smaki, które od pokoleń pozostają niezmienne. Do wyjątkowo słodkich punktów na mapie Warszawy należy fabryka oraz kawiarnie Wedla, specjalizujące się we wszelkiego rodzaju wyrobach z czekolady. Najstarszym i najpopularniejszym lokalem jest ten przy ulicy Szpitalnej. Na szczycie mieszczącej go kamienicy widnieje neon z symbolem przedsiębiorstwa E. Wedel – słynny chłopiec na zebrze.

Schody ruchome Fot. F.P. Dąbrowiecki Z albumu Warszawa. Trasa W-Z Spółdzielczy Instytut Wydawniczy Kraj, Czas powstania: po 1948 [tysiąc dziewięćset czterdziestym ósmym]

www.kolekcje.muzeumwarszawy.pl/pl/obiekty/5928

Gabinet Opakowań Firm Warszawskich Muzeum Warszawy W górnym rzędzie od prawej opakowania firmy E. Wedel. Biało-niebieska puszka na słodycze z wizerunkami stolicy Fot. Marcin Czechowicz

Baseny rekreacyjne przy Wale Miedzeszyńskim, kawiarnia Fot. Edward Hartwig Czas powstania; lata 70. [siedemdziesiąte] XX [dwudziestego] wieku

www.kolekcje.muzeumwarszawy.pl/pl/obiekty/2180

My nie zapuścimy się aż tak daleko, chociaż po drodze moglibyśmy zajrzeć do innej znanej cukierni, która ma już 150 [sto pięćdziesiąt] lat. Mowa tu o kawiarni A. Bliklego przy Nowym Świecie, do której gromadnie chodzono na pączki. Znany polski pisarz, w którego twórczości znaleźć można wiele wątków varsavianistycznych, Leopold Tyrmand, tak wspomina tłumy przed lokalem: „Długie kolejki na zimnie i w słocie przed cukierniami. Dziś Tłusty Czwartek i ludzie pokornie czekają na kawałek tradycji: zziębnięci, smutni, zmęczeni, milczący, skuleni stoją w nie kończących się ogonkach za pączkami”5 .

5 Leopold Tyrmand, Dziennik 1954, Warszawa, 2000.

Przejdźmy teraz pieszo na Nowe Miasto, gdzie przy ulicy Freta rozgrzejemy się w jednej z wielu pijalni wedlowskiej czekolady. Z jej okien spoglądamy na dom, w którym urodziła się Maria Skłodowska-Curie. To słynna polska badaczka, dwukrotna noblistka i bohaterka artykułów, komiksów, anegdot oraz internetowych memów. Jeden z nich od razu przychodzi nam na myśl: – Dziękujemy, pani Skłodowska, ciasto było pyszne! – Sama chemia!

Ćwiczenie 5

Zaznacz prawdziwe zdania.

0. Przed wojną w Warszawie wypiekano przepyszne babeczki hiszpańskie. P 1. Trasa Wschód-Zachód została otwarta w 1949 [tysiąc dziewięćset czterdziestym dziewiątym] roku. 2. Zygmuntówka to nazwa schodów ruchomych, którymi wjeżdżamy na plac Zamkowy. 3. Kawiarnia Bliklego słynie z pysznych torcików wedlowskich. 4. Maria Curie-Skłodowska urodziła się w Warszawie.

Ćwiczenie 6

Wskaż wyraz, który nie pasuje do pozostałych. Uzasadnij swój wybór.

0. Paryż, Wiedeń, Blikle, Bruksela – ponieważ nie jest nazwą miasta 1. fabryka, frykas, smakołyk, przysmak – 2. Senatorska, Krakowskie Przedmieście, Miodowa, Warszawa – 3. Wola, Śródmieście, Nowy Świat, Praga Północ –

Ćwiczenie 7

Uzupełnij zdania wyrazami z tekstu.

0. Arteria, która łączy Wolę, Śródmieście i Pragę Północ to Trasa W-Z. 1. Migdałowe ciastko przykryte stożkową bezą, wypełnione konfiturą i musem czekoladowym to ………………………….. 2. Czekoladowy biszkopt przekładany masą z bitej śmietany i dżemem to …………........ 3. Miejsce, gdzie od 150 [stu pięćdziesięciu] lat sprzedawane są najlepsze pączki w Warszawie to …………………………………... 4. Słynny neon z symbolem przedsiębiorstwa E. Wedel przedstawia ……………………….

Ćwiczenie 8

Sprawdź, czy zapamiętałeś/zapamiętałaś, gdzie znajdują się niżej wymienione miejsca.

0. Najstarsza kawiarnia Wedla znajduje się przy ulicy Szpitalnej. 1. Kolumna Zygmunta stoi na ……………………………………….. 2. Kawiarnia Bliklego jest przy ………………………………………. 3. Dom Marii Curie-Skłodowskiej znajduje się przy …………………….

Ćwiczenie 9

Nazwy słynnych warszawskich słodkości nie są bez znaczenia. Połącz w pary deser z informacją o tym, skąd pochodzi jego nazwa.

0. wuzetka 1. pączki Bliklego 2. torcik wedlowski

3. zygmuntówka a) nazwa pochodzi od nazwiska właściciela jednej z warszawskich cukierni b) nazwa pochodzi od imienia króla Zygmunta III Wazy c) nazwa pochodzi od Trasy W-Z d) nazwa pochodzi od nazwiska założyciela fabryki czekolady w Warszawie

Ćwiczenie 10

Znajdź w diagramie 10 [dziesięć] rzeczowników związanych z kawiarnią (słowa ukryte są poziomo, pionowo lub na skos).

P L I L Q L Q F Q H Y L S C U D Z B P Q D Z C Ł Z D E E V I Ł Q A I O E Ą S K K S T K B A D K M E B W N T M Z S Y O V R Y E E F X A T C L S L I Z G T W M K Z A Ą L U Y F A N E O E D K W O I K Ą X N Ł H A B K E L N E R U R P Ą C Z E K B L V D

Ćwiczenie 11

Poproszę wuzetkę albo zygmuntówkę. Albo torcik wedlowski! Uzupełnij przepis na znany warszawski deser wyrazami z ramki.

oddzielić

przekroić dodać posmarować wysmarować przesiać pokroić

przykryć ubić udekorować wstawić wymieszać

Składniki:

ciasto: 4 [cztery] jaja, 1/2 [jedna druga] szklanki mąki, 3 [trzy] łyżki kakao, 1/2 [jedna druga] łyżeczki proszku do pieczenia, 2/3 [dwie trzecie] szklanki cukru, 2 [dwie] łyżki oleju rzepakowego; krem: 400 [czterysta] ml [mililitrów] schłodzonej śmietanki 30% [trzydzieści procent], 1 [jedna] łyżka cukru pudru, sok z połowy cytryny, 200 [dwieście] ml dżemu porzeczkowego; polewa: czekolada deserowa.

Sposób wykonania:

Białka (0) oddzielić od żółtek i (1) ………………. mikserem na sztywną pianę. Do ubitych białek (2) …………….. cukier i ubijać jeszcze przez 3 minuty, następnie stopniowo dodawać po jednym żółtku, cały czas ubijając. Mąkę (3) …………….. razem z kakao i proszkiem do pieczenia, następnie wsypać do piany, delikatnie (4) …………… łyżką i na koniec wlać olej. Tortownicę (5) ………………. masłem. Ciasto przelać do formy i (6) ……………… na 30 [trzydzieści] minut do piekarnika nagrzanego do 170°C [sto siedemdziesiąt stopni Celsjusza]. Upieczone ciasto ostudzić i (7) ……………….. na dwa blaty. Aby przygotować krem, należy najpierw dobrze schłodzić śmietankę, następnie ubić na sztywno z cukrem i wlać sok z cytryny. Jeden blat ciasta (8) …………….. dżemem, na to wyłożyć krem i (9) ……………………… drugim blatem. Czekoladę rozpuścić i polać nią wierzch ciasta. Przed podaniem ciasto (10) ……………… na kwadraty i (11) ……………… kremem. Smakuje wspaniale!

Czy już wiesz, jaką nazwę nosi ten deser?

Ćwiczenie 12

Zaprojektuj godzinny spacer dla młodszego rodzeństwa i ich przyjaciół. Wyrusz słodkim tropem i pokaż im kolumnę Zygmunta, Trasę W-Z, a także dom Marii Curie-Skłodowskiej. Zakończ go filiżanką gorącej czekolady. Nakreśl trasę zwiedzania.