Opracowanie: Joanna Sobotnik Anna Dębska Tłumaczenie z języka polskiego na angielski: „Poliglota” Biuro Tłumaczeń www.poliglota.poznan.pl Tłumaczenie z języka polskiego na francuski: Joanna Sobotnik Tłumaczenie z języka polskiego na niemiecki: Anna Atłas Korekta: Weronika Walasek Anna Dębska Projekt okładki, opracowanie graficzne oraz skład i łamanie: Justyna Marciniak Druk: Naj-Comp P. Lech, M. Jędrzejewski Spółka Jawna Zdjęcia: www.sxc.hu, Wikimedia Commons ISBN: 978-83-87716-64-6 Nakład: 3000 egz. Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach Programu „Uczenie się przez całe życie”
Program „Uczenie się przez całe życie” Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2008
2
Wizyty studyjne
Wprowadzenie ... 4 Wyjazdy indywidualne polskich Beneficjentów w latach 2007 – 2008 ...8
Zarządzanie szkołą z perspektywy europejskiej Zawód nauczyciela
...7
...10
Współpraca z rodzicami
...12
Zapobieganie przemocy wśród uczniów w wymiarze europejskim – jak uczynić szkołę bezpiecznym domem ...14 Orientacja zawodowa, nauczanie szkolne i kształcenie młodzieży trudnej Jak zwiększyć atrakcyjność uczenia się?
...16
...18
Równość szans i powodzenie w nauce – czy szkoła może niwelować nierówności szkolne? ICT – umiejętności
...20
...22
Model kształcenia dorosłych w środowisku wiejskim
...24
Doradztwo w edukacji osób dorosłych – znaczenie lokalnej współpracy i wsparcia regionu Jakość w edukacji – osiąganie standardów poprzez autoewaluację Szkoły całodzienne jako miejsce życia i nauki
...28
...30 ...32
Uczniowie zdobywający wykształcenie zawodowe w szkole ogólnodostępnej Kształcenie zawodowe: cel dla młodzieży?
...34
Doradztwo w uczeniu się przez całe życie – od polityki oświatowej do praktyki Ramy jakości i efekty kształcenia
...26
...36
...38
Tworzenie Europy bardziej otwartej dla jej obywateli
... 40
Wizyty studyjne zorganizowane w Polsce w 2008 roku ... 43 Taki jak Mozart
... 44
Porównanie europejskiego sytemu kształcenia na przykładzie różnych szkół w Europie Podnoszenie kwalifikacji w sektorze agroturystycznym i turystycznym ... 48 Doskonalenie zewnętrznych egzaminów zawodowych w Polsce
...50
Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe – nauczanie w praktyce Rola oceniania kształtującego
...54
...52
... 46
Wizyty studyjne
Introduction
3
...5
Individual visits by Polish beneficiaries in the years 2007 – 2008 ...7 School management from an European perspective The teaching profession
...9
...11
Hand in hand with parents ...13 The prevention of violence among and against schoolchildren in an European dimension – How to make school a safer home ...15 Orientation, scolarisation, formation des jeunes en difficulté ...17 How to make learning attractive? ...19 Egalité des chances et réussite scolaire: l’école peut-elle gommer les inégalités sociales? ICT – skills
... 21
... 23
A model of adult education in a rural environment ... 25 Counseling in adult education – the importance of local partnership and regional coverage
... 27
Quality of Education: raising standards through self-evaluation ... 29 Ganztagesschulen als Lebens- und Lernorte
...31
Young apprenticeship in mainstream school
...33
Vocational training: target for youngsters?
...35
Lifelong guidance – from policy to practice
...37
Quality frameworks and learning outcomes Making Europe more accessible to its citizens
...39 ... 41
Study visits organised in Poland in 2008 ... 43 Like Mozart
... 45
Vergleich europaischer Bildungssysteme am Beispiel der Zusammenarbeit und des Schulaustausches unter verschiedener Schulen in Europa ... 47 Improving Qualifications in tourism and agritourism sector
... 49
Modernisation des examens professionnels en Pologne ...51 Content and language integrated learning – teaching in practice The role of formative assessment ...55
...53
4
Wizyty studyjne
Wprowadzenie Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce publikację, która w swoim założeniu ma przybliżyć możliwości, jakie oferuje program Wizyty Studyjne realizowany w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” (2007-2013). Program Wizyty Studyjne należy do działań kluczowych w programie międzysektorowym, zaś jego celem jest wspieranie działań politycznych Komisji Europejskiej i państw członkowskich. Działania te zmierzają do zacieśniania współpracy i wymiany dobrych praktyk związanych z realizacją Strategii Lizbońskiej, projektu „Edukacja i szkolenia 2010”, jak również procesów bolońskiego i kopenhaskiego wraz z inicjatywami towarzyszącymi. Program Wizyty Studyjne w obecnym kształcie łączy w sobie wizyty dla kadry kierowniczej i ekspertów z zakresu edukacji ogólnej z wizytami dla osób zaangażowanych w problematykę kształcenia i doskonalenia zawodowego. Koncepcja wizyt studyjnych opiera się na prezentacji przez instytucję goszczącą ciekawych rozwiązań w danym obszarze edukacji ogólnej lub kształcenia zawodowego i na zachęcaniu uczestników wizyty do aktywnej wymiany doświadczeń i dyskusji. Tematyka wizyt studyjnych obejmuje zarówno zagadnienia ogólne dotyczące rozwiązań systemowych w edukacji i kształceniu zawodowym, priorytety europejskie, jak i szczególnie ciekawe, innowacyjne podejścia do wybranych rozwiązań edukacyjnych w systemach krajów członkowskich. W najbliższych latach wizyty studyjne będą skupiać się na następujących obszarach tematycznych: kompetencje kluczowe; poprawa dostępności, jakości i skuteczności edukacji oraz kształcenia zawodowego; podnoszenie atrakcyjności kształcenia i jakości zarządzania; wprowadzanie wspólnych instrumentów europejskich i ram odniesienia w obszarze uczenia się przez całe życie; trendy, wyzwania i strategie w uczeniu się przez całe życie; rozwój wspólnot uczenia się; zwiększenie udziału wszystkich „aktorów”, zaangażowanych w proces uczenia się przez całe życie; i wreszcie wspieranie mobilności międzynarodowej w obszarze uczenia się przez całe życie. Wizyty studyjne trwają od 3 do 5 dni i są realizowane w małych grupach liczących od 10 do 15 uczestników. Za koordy-
nację działań na poziomie europejskim odpowiada CEDEFOP, natomiast Narodowe Agencje współpracują przy tworzeniu katalogu wizyt, rekrutacji uczestników i upowszechnianiu rezultatów wizyt w swoich krajach. Program Wizyty Studyjne cieszy się rosnącym zainteresowaniem polskich instytucji edukacyjnych i szkoleniowych oraz partnerów społecznych, gdyż stwarza realne szanse wzbogacenia dotychczasowej współpracy o cenne kontakty międzynarodowe i zachęca do zapoznawania się z rozwiązaniami stosowanymi w krajach europejskich. Rozwiązania te są często wykorzystywane przy tworzeniu strategii działań danej instytucji bądź wzbogacenia jej oferty szkoleniowej. W roku 2008 w ramach konkursu wniosków do udziału w wizytach studyjnych Narodowa Agencja zakwalifikowała 163 osoby. Największą popularnością cieszyły się tematy dotyczące: prezentacji systemów edukacji w różnych krajach, zagadnień związanych z komunikacją i wykorzystaniem nowoczesnych technologii, zawodu nauczyciela, edukacji ekologicznej oraz zagadnień dotyczących zarządzania. Najwięcej polskich uczestników skorzystało z wizyt organizowanych przez instytucje w Hiszpanii, Turcji, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Portugalii, Francji, Niemczech i Austrii. Życzymy Państwu, żeby lektura przykładów zawartych w niniejszej publikacji zachęciła Państwa zarówno do uczestnictwa w wizytach, jak również zainspirowała do podzielenia się tymi dokonaniami Państwa instytucji, które są warte zaprezentowania polskim i zagranicznym specjalistom. Chcielibyśmy, aby program Wizyty Studyjne pomagał polskim instytucjom edukacyjnym włączyć się w europejską przestrzeń edukacyjną, żeby pokazywał korzyści płynące z otwierania się na współpracę międzynarodową i z wdrażania nowych metod i podejść. Mamy nadzieję, że kontakty nawiązane podczas wizyt studyjnych zaowocują powstaniem relacji partnerskich między instytucjami, które w przyszłości staną się podstawą współpracy przy realizacji kolejnych projektów europejskich. Życzymy zatem inspirującej lektury i zachęcamy do kontaktu z zespołem programu Wizyty Studyjne w przypadku dalszych pytań.
Anna Atłas Zastępca Dyrektora Programu „Uczenie się przez całe życie”
W roku 2008 w ramach konkursu wniosków do udziału w wizytach studyjnych Narodowa Agencja zakwalifikowała 163 osoby.
Wizyty studyjne
5
Introduction We are pleased to present a publication featuring opportunities provided by the Study Visit Programme, which is implemented as part of the Lifelong Learning Programme (2007-2013). The Study Visit Programme is one of key actions of the Transversal Programme aimed at supporting political activity of the European Commission and member states directed at strengthening the cooperation and exchange of good practices related with the implementation of the Lisbon Strategy, Education and Training 2010 programme, as well as Bologna and Copenhagen processes together with accompanying initiatives. Today, the Study Visit Programme combines visits designed for education and vocational training specialists and decision-makers and these for persons committed to the problems of vocational training and education. The study visit concept is based on the presentation of interesting solutions in a given field of general education and vocational training by the host institution and encouraging study visit participants to experience sharing and discussions. The topics of study visits include general issues pertaining to system solutions in vocational education and training, European priorities, and innovative approaches to specific solutions in education in member states. In the near future, study visits will focus on the following thematic areas: key competences, improving accessibility, quality and efficiency of vocational education and training, enhancing attractiveness of education and quality of management, introduction of common European instruments and qualifications frameworks in the lifelong learning sector, lifelong learning trends, challenges and strategies, development of learning communities, and increasing the share of all actors committed to the lifelong learning process, as well as supporting international mobility in the lifelong learning sector. Study visits usually last from three to five days and are designed for small groups of 10 to 15 participants. CEDEFOP is responsible for the coordination of activities at the European level, whereas National Agencies cooperate on
the development of a catalogue of visits, selection of participants and dissemination of results of the visits in their respective countries. The Study Visit Programme enjoys a growing interest on the part of Polish education and training institutions and social partners, as it provides opportunities for enriching the existing cooperation with international contacts and encourages the use of solutions applied in other European countries. Such methodologies are often used to create a strategy for operations of a given institution or expand its training offer. In 2008, National Agency in Poland qualified 258 persons for the participation in study visits. The most popular topics were these pertaining to the presentation of systems of education in individual European countries, issues related with communication and use of the latest technologies, the teaching profession, ecological education and management. The largest number of participants from Poland attended visits organised by institutions in Spain, Turkey, Great Britain, Italy, Portugal, France, Germany and Austria. We hope that having become acquainted with examples presented in this publication will encourage you to participate in the visits and inspire you to share the experiences of your institutions, which are worth being presented to specialists in Poland and abroad. We aspire that the Study Visit Programme helps Polish educational institutions actively join the European education area and believe that it will show the benefits resulting from the opening to international cooperation and implementation of new methods and approaches. We believe that contacts established during study visits will result in the development of partner relations between institutions, which in the future will form the basis for implementation of new European projects. We hope you will enjoy the reading of this publication and find it inspiring. Should you have any questions pertaining to the topic, please contact our Study Visit Team.
Anna Atłas Deputy Director of Lifelong Learning Programme
Wyjazdy indywidualne polskich Beneficjentów w latach 2007 – 2008 Individual visits by Polish beneficiaries in the years 2007 – 2008
8
Wizyty studyjne
Zarządzanie szkołą z perspektywy europejskiej Celem wizyty było ukazanie różnych aspektów pełnienia funkcji lidera przez dyrektora szkoły, zaprezentowanie systemu oświaty w Szwecji oraz wymienienie się informacjami na temat metod zarządzania placówkami oświatowymi w Europie. Program obejmował spotkania z władzami oświatowymi oraz wizyty w szkołach i wymianę doświadczeń uczestników. W Szwecji edukacja uznawana jest za wartość, do której uczniowie powinni mieć dostęp na zasadach równości. Uczestnicy dowiedzieli się, że miasto Jarfalla na edukację przeznacza aż 23,2 % budżetu. Uczniowie otrzymują bezpłatne podręczniki i posiłki. Wysokość budżetu szkoły jest uzależniona od liczby uczniów. Brak rejonizacji, możliwość swobodnego wyboru szkoły i bon edukacyjny prowadzą do silnej konkurencji pomiędzy szkołami państwowymi i prywatnymi. Dyrektor szkoły w Szwecji pełni funkcję menadżera – odpowiada za budżet, zatrudnia nauczycieli i ustala wysokość ich wynagrodzenia. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za jakość pracy szkoły. Kandydaci na stanowisko dyrektora zdobywają kwalifikacje w akademii zarządzania. Do pełnienia tej funkcji nie jest wymagane posiadanie wykształcenia pedagogicznego, ani długiego stażu pracy w szkole. Istnieje tu specjalny pogram wsparcia dla dyrektorów szkół, obejmujący różne formy doskonalenia zawodowego oraz tworzenie płaszczyzn wymiany doświadczeń i współpracy. Uczestnicy poznali problemy szwedzkiego systemu oświaty. Istotnym zadaniem jest poprawa kompetencji językowych
uczniów ze względu na wieloetniczny charakter szwedzkiego społeczeństwa. W szwedzkim systemie edukacji istnieje jedynie trzystopniowa skala ocen wprowadzana na stosunkowo zaawansowanym etapie nauczania. Niestety, wielu uczniów osiąga słabe wyniki w nauce i nie przestrzega dyscypliny. W 2010 roku planowane jest dokonanie zmian w programach nauczania, wprowadzenie nowego systemu oceniania i przystosowanie szkoły do wymagań współczesnego społeczeństwa. Uczestnicy wizyty przedstawili systemy oświaty reprezentowanych przez siebie krajów, specyfikę szkół, w których są zatrudnieni oraz własne metody pracy. Dyskutowano o analogiach i różnicach w zakresie odpowiedzialności dyrektora szkoły w różnych krajach – w sprawach kadrowych, infrastruktury, higieny i bezpieczeństwa pracy w szkole, o sposobach finansowania oświaty, organizacji egzaminów. W niektórych krajach dyrektor jest zobowiązany również do pracy dydaktycznej, wszędzie odpowiada za jakość nauczania i dokonuje oceny pracy nauczycieli. W Szwecji oceny pracy dyrektora dokonują także nauczyciele i uczniowie. Uczestnicy odwiedzili też 12 różnych szkół, zapoznali się z ich specyfiką, realiami pracy, infrastrukturą. W szkołach zwracała uwagę przyjacielska atmosfera i otwartość oraz dobre warunki pracy. Udział w wizycie umożliwił polskiemu uczestnikowi poznanie różnorodnych aspektów szwedzkiej edukacji i obowiązków dyrektora szkoły w różnych krajach Europy, zachęcił do podjęcia studiów podyplomowych i do doskonalenia znajomości języka obcego, nasunął też pomysły na urządzenie infrastruktury szkoły.
Dyrektor szkoły w Szwecji pełni funkcję menadżera – odpowiada za budżet, zatrudnia nauczycieli i ustala wysokość ich wynagrodzenia. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za jakość pracy szkoły.
Temat: Dyrektorzy szkół Data: 22-26.10.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Järfälla kommun, Szwecja Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 14 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Niemcy, Hiszpania, Francja, Islandia, Litwa, Polska, Turcja, Holandia
Wizyty studyjne
9
School management from an European perspective The visit aimed at showing its participants various aspects of a school manager playing the role of a leader, presenting Swedish system of education and exchanging information on methods of managing educational institutions applied across Europe. The programme of the visit included meetings with educational authorities, visits at schools and sharing of experiences by participants. In Sweden, education is perceived as a common value, to which all students should have equal access. Participants have learnt that the Town of Jarfalla earmarks as much as 23.2% of its budget for education. Students receive free of charge textbooks and meals. Individual school’s budget is dependant on the number of students. The fact that students are free to choose any school irrespective of their catchment area and existence of education vouchers result in fierce competition between public and private schools. School headmasters in Sweden play the role of managers responsible for the budget, employing teachers and determining the amount of their wages. They are also liable for the quality of school work. Candidates for the position of a school headmaster gain qualifications at a school of management, and they neither need to have a degree in pedagogy nor professional experience of working at a school. There is a special programme to assist school headmasters in place, which includes various forms of in-service training and creates platforms for exchange of experiences and cooperation. Participants of the visit have become acquainted with the problems faced by Swedish system of education. Its major task is
Theme of visit: The heades of schools Date of visit: 22-26.10.2007 Name of organizing institution: Järfälla kommun, Sweden Visits working language: English
to improve linguistic competences of pupils and students due to multiethnic nature of Swedish society. The system of education is Sweden features a grading scale comprising only three grades, which is introduced at a relatively advanced level of education. Many students achieve poor results and do not observe discipline. It is planned to make changes in curricula in 2010 by introducing a new grading system and adapting schools to the requirements of a modern society. Participants of the visit have presented systems of education operating in their respective countries, specifities of schools they work at and their individual working methods. Analogies and differences in the scope of headmaster’s responsibilities pertaining to human resources, infrastructure, and health and safety at schools in individual countries have also been discussed, along with the methods of education funding and organisation of examinations. In certain countries, headmasters are also responsible for teaching, in all of them they are liable for the quality of teaching and assess the work of teachers. In Sweden, headmasters’ work is assessed by teachers and students. Moreover, the participants have visited 12 different schools to become acquainted with their individual features, realities of work and infrastructure. Friendly atmosphere, openness and good working conditions have been the most striking features of these schools. The study visit have given an opportunity to the Polish participant to become acquainted with various aspects of education in Sweden, as well with scope of responsibilities of headmasters in different European countries. The visit has served as an encouragement to take up postgraduate studies and to improve the knowledge of a foreign language. It has also served as an inspiration to introduce improvements in school infrastructure.
Number of visit participants: 14 Countries represented by visit participants: Austria, Belgium, Bulgaria, Czech Republic, Germany, Spain, France, Iceland, Lithuania, Poland, Turkey, Netherlands
10
Wizyty studyjne
Zawód nauczyciela Wizyta studyjna w Sewilli zorganizowana przez Delegację Prowincji ds. Edukacji była poświęcona roli nauczyciela w XXI wieku. Grupa spotkała się z przedstawicielami Delegacji Prowincji ds. Edukacji oraz różnymi instytucjami edukacyjnymi. W trakcie spotkań dyskutowano o systemach edukacji. Uczestnicy wizyty uzyskali informacje na temat systemu edukacji w Hiszpanii, a jednocześnie sami mieli okazję do wymiany wiadomości o systemach edukacji krajów, z których pochodzili. W hiszpańskim systemie edukacji najciekawsze jest to, że jest on zdecentralizowany, prowincje autonomicznie definiują swoje potrzeby w zakresie edukacji, a lokalne władze czuwają tylko nad osiągnięciem standardów minimalnych nauczania. W programie wizyty studyjnej znalazły się wizyty w różnego typu placówkach edukacyjnych, tak więc uczestnicy mieli możliwość przyjrzeć się z bliska funkcjonowaniu hiszpańskiego systemu edukacji oraz roli, jaką odgrywa w niej nauczyciel. W czasie wizyty odwiedzono jedną ze szkół podstawowych, gdzie poznano metody pracy nauczycieli z dziećmi ze środowisk defaworyzowanych i imigrantów – szkoła podejmuje działania na ich rzecz w ramach zajęć programowych, pozalekcyjnych, rozwija komunikację z rodzicami, podejmuje duży wysiłek, by pomóc uczniom defaworyzowanym pod względem społecznym i ekonomicznym. W wizytowanej szkole średniej na uczestnikach duże wrażenie wywarła troska poświęcona nauczaniu dwujęzycznemu w Hiszpanii. Grupa odwiedziła także ośrodek edukacji osób dorosłych nieposiadających kwalifikacji. W szkole zawodowej kształcącej specjalistów z zakresu turystyki i gastronomii obserwowano zajęcia prak-
tyczne i naukę poprzez działanie. Uczestnicy byli też w ośrodku doskonalenia nauczycieli oferującym każdemu nauczycielowi możliwość skorzystania z odpowiedniego do jego potrzeb kursu. Odwiedzili także szkołę językową. Uczestnicy wizyty studyjnej zapoznali się również z kwestiami związanymi ze ścieżką kariery zawodowej nauczyciela. W Hiszpanii, aby zostać nauczycielem należy przystąpić do konkursu, pedagog posiada status urzędnika państwowego. Odmiennie niż w innych krajach nie podlega on nadzorowi pedagogicznemu. Kluczem do sukcesu edukacyjnego jest osoba dyrektora szkoły. W Hiszpanii jest on mianowany na krótką kadencję, przygotowanie do pełnienia stanowiska następuje dopiero po objęciu funkcji, podczas gdy w innych krajach przygotowanie poprzedza awans na stanowisko kierownicze. W trakcie wizyty uczestnicy dyskutowali o zmieniającej się roli nauczyciela. Zauważono, że nauczycielowi stawiane są coraz większe wymagania. Edukacja musi odpowiadać na potrzeby indywidualne i społeczne. Zadaniem nauczyciela jest przekazywanie wiedzy i wartości społecznych, a także pomoc uczniowi i jego rodzinie. Coraz większy nacisk pada na innowacyjne metody nauczania, aktywne nauczanie i niezależne uczenie się. Poziom autonomii nauczyciela w realizacji tych celów różni się w zależności od kraju. Podobnie jest ze wsparciem dla pedagogów. Wizyta była okazją do poznania dziedzictwa kulturowego Sewilli (Alcazar, Bazylika Macarena, tradycyjny targ). Polski uczestnik przedstawił sprawozdanie z wizyty kolegom. Doświadczenia i uzyskane informacje wykorzysta w pracy m.in. przy opiniowaniu zagranicznych dyplomów. Jego zdaniem z wizyty wynikają wnioski, że należałoby więcej inwestować w kształcenie i doskonalenie nauczycieli i wprowadzić w szerszym zakresie dwujęzyczność.
Coraz większy nacisk pada na innowacyjne metody nauczania, aktywne nauczanie i niezależne uczenie się.
Temat: Zawód nauczyciela Data: 12-16.11.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Delegacion Provincial de Educacion, Sewilla, Hiszpania Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 15 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Włochy, Turcja, Wielka Brytania, Niemcy, Łotwa, Francja, Polska, Bułgaria, Finlandia, Węgry
Wizyty studyjne
11
The teaching profession The study visit in Seville was organised by the Delegation of the Province for Education. It focused on the role of the teacher in the 21st century. The group met with representatives of the Delegation and with various educational institutions. During the meetings, they discussed educational systems. The study visit participants obtained information about the system of education in Spain and had an opportunity to exchange information about the systems in their countries. The most interesting feature of the Spanish educational system is the fact that it is decentralised; the autonomous provinces define their educational needs and the local authorities make sure that the minimum teaching standards are met. The programme of the study visit included visiting various types of educational institutions; hence the participants could take a close look at the functioning of the Spanish education system and the role of the teacher within it. A visit to one of the primary schools was an opportunity to learn about the work of the teachers with children from marginalised and immigrant environments. The school is involved in assisting these children during curricular and extracurricular activities and communicating with parents. It makes a great effort to help socially and economically marginalised pupils. A visited secondary school impressed the participants with its dedication to bilingual teaching in Spain. The group also visited an adult education centre for persons without any qualifications. At a vocational school that trains tourism and catering professionals, practical classes and learning through action was observed. The participants also went to a teacher training centre which provides every teacher with the possibility of availing of a course that fulfils their needs. Furthermore, they visited an official language school.
Theme of visit: The teaching profession Date of visit: 12-16.11.2007 Name of organizing institution: Delegacion Provincial de Educacion, Sewilla, Spain Visits working language: English
During the study visit, the participants learnt about issues related to teachers’ professional career. In order to become a teacher in Spain, one must take part in a competition and the teachers enjoy the status of civil servants. Unlike in other countries, teachers are not subject to pedagogical supervision. The key to educational success is the school headmaster. In Spain, they are appointed for a short term and the preparation for this function takes place after taking the job, whilst in other countries the preparation precedes the promotion to managerial position. The participants also discussed the changing role of the teacher. It was noted that teachers were faced with growing demands and that education should meet individual and public needs. It is the task of the teacher to convey knowledge and social values, as well as to help students and their families. Increasing emphasis is placed on innovative teaching methods, active instruction and independent learning. The level of the teacher’s autonomy in this respect differs depending on the country. This is also true in terms of support for teachers. The study visit was an opportunity to see the cultural heritage of Seville, for example the Alcazar, the Macarena Basilica and the traditional market place. The Polish participant reported the visit to his colleagues. The experience and information obtained during the visit will be used in his work, for example in issuing opinions about foreign diplomas. His conclusions from the visit are that it is necessary to invest more in teacher education and training, in addition to introducing a wider scope of bilingualism.
Number of visit participants: 15 Countries represented by visit participants: Italy, Turkey, United Kingdom, Germany, Latvia, France, Poland, Bulgaria, Finland, Hungary
12
Wizyty studyjne
Współpraca z rodzicami Podczas wizyty studyjnej zorganizowanej w prowincji Denizli w Turcji uczestnicy mieli okazję porozmawiać o tym, jak powinna wyglądać współpraca szkoły z rodzicami. Celem wizyty było zdefiniowanie relacji miedzy szkołą i rodzicami oraz określenie udziału rodziców w edukacji, sposobów ich angażowania w życie szkoły. W wizycie uczestniczyli przedstawiciele 4 krajów. Każdy z nich znajduje się na różnym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego i politycznego, wszędzie jednak można zaobserwować zmiany w strukturze rodzin, co ma wpływ na relacje szkoła – rodzice. Często sami rodzice są źródłem problemów edukacyjnych – wykazują brak zrozumienia dla wartości edukacji, mają złe doświadczenia związane z nauką, nie poświęcają dziecku wystarczająco dużo uwagi, wykazują liberalizm dotyczący zachowania dziecka. Poza tym szkoła coraz częściej nie odgrywa przypisywanej jej roli społecznej w swoim środowisku. Nauczyciele nie uznają pracy z rodzicami za swoje zadanie, często nie są do niej wystarczająco przygotowani, dlatego umiejętność współpracy szkoły z rodzicami powinna być elementem kształcenia nauczycieli. Uczestnicy wizyty zauważyli, że niezależnie od warunków, w jakich działa szkoła, zaangażowanie rodziców jest kluczem do sukcesu w nauce ich dzieci, jednak to zaangażowanie często zależy od dobrych relacji ze szkołą. W ramach programu wizyty odwiedzono różnego typu szkoły w Turcji, odbyły się spotkania z władzami lokalnymi, regionalnymi i oświatowymi. Uczestnicy wizyty mogli dowiedzieć się
więcej o zmianach, jakie dokonują się w Turcji. Są to zmiany w obszarze tradycyjnych wartości, takich jak rodzina i edukacja, związane z urbanizacją i podejmowaniem pracy przez kobiety. W trakcie spotkań dyskutowano o działaniach podejmowanych w innych krajach w zakresie angażowania rodziców w życie szkoły. W Wielkiej Brytanii niedawno rozpoczęto realizację programu „liczy się każdy rodzic”. Dzięki temu programowi rodzice uczestniczą w zarządzaniu szkołą. W Danii angażuje się rodziców od jak najwcześniejszego etapu edukacji. Są tam też organizowane specjalne kursy dla nauczycieli, podczas których nauczyciele uczą się, jak współpracować z rodzicami. W Estonii narzędziem do kontaktu z rodzicami jest Internet, jednak tu o współpracy decyduje szkoła. Wszędzie elementem strategii ożywienia współpracy są zebrania z rodzicami. Mniej formalne kontakty nawiązują się poprzez udział rodziców w uroczystościach i innych wydarzeniach z życia szkoły. Budowanie dobrych kontaktów z rodzicami wymaga czasu, łatwiej je stworzyć jeżeli klasy są mniej liczne, a proces nauczania w jednej szkole stosunkowo długi. Efektem wizyty był pomysł uczestniczenia w brytyjskim projekcie dotyczącym współpracy z rodzicami. Polskiemu uczestnikowi pobyt w Turcji przyniósł pomysły na doskonalenie współpracy z rodzicami, włączenie tej problematyki do pracy stowarzyszenia kadry kierowniczej placówek oświatowych i spotkań dyrektorów lokalnych szkół. Doświadczenia wizyty zostały wykorzystane podczas spotkań szkoleniowych z radą pedagogiczną, radą rodziców i z uczniami.
Uczestnicy wizyty zauważyli, że niezależnie od warunków, w jakich działa szkoła, zaangażowanie rodziców jest kluczem do sukcesu w nauce ich dzieci, jednak to zaangażowanie często zależy od dobrych relacji ze szkołą.
Temat: Rola rodziców Data: 19-23. 11.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Educational Directoriate of District of Bekilli, Denizli, Turcja
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 6 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Estonia, Dania, Wielka Brytania, Polska
Wizyty studyjne
13
Hand in hand with parents The participants of the study visit, which was organised in the Denizli Province, Turkey, had an opportunity to discuss what the cooperation between schools and parents should look like. The goal of the visit was to determine the relations between schools and the parents, the parents’ involvement in education and ways of engaging them in school life. The visit was attended by representatives of 5 countries. Each country is at a different level of socioeconomic and political development; however all display changes in the family structure, which affects the relationships between schools and parents. Often, it is the parents who are the source of educational problems: they do not show understating for the value of education, have bad education-related experiences, do not pay enough attention to their children or are too liberal regarding their children’s behaviour. What is more, in their environments schools are also ceasing to play the social role which has been traditionally attributed to them. Teachers do not regard working with parents as their responsibility and are often insufficiently prepared to do this work. Hence, the ability to work with parents should be a part of teacher training. The participants of the visit noted that regardless the conditions in which a school operates, parent involvement is the key to their children’s educational success. However, parent involvement often depends on a good rapport with the school. The programme of the visit included visiting various types of schools in Turkey, as well as meetings with local, regional and educational authorities. The participants could learn more about the changes taking place in Turkey. These include
Theme of visit: The role of parents Date of visit: 19-23. 11.2007 Name of organizing institution: Educational Directoriate of District of Bekilli, Denizli, Turkey
changes in the area of traditional values like family and education, in addition to changes related to urbanisation and the undertaking of work by women. During the meetings, the participants discussed activities undertaken in other countries in relation to parents’ involvement in school life. The programme Every Parent Matters, which has been recently implemented in the UK, enables parents to take part in the managing of schools. In Denmark, parents are involved from the earliest stages of education. Teachers attend special courses during which they learn how to cooperate with parents. In Estonia, the Internet is used as a tool for maintaining contacts with parents, but actual cooperation is at the discretion of individual schools. In all countries, parent meetings are used as an element of the strategy to stimulate cooperation. Less formal contacts are established through parents’ participation in school celebrations and other school-related events. The building of good contacts with parents requires time. These are easier to establish if there are fewer students in classes and the education process at one school is relatively long. The effects of the visit included an idea to take part in the British project concerning cooperation with parents. The Polish participant left Turkey with ideas on how to improve schools’ cooperation with parents, include the topic in the activities of educational institution management associations and the meetings of local school heads. The experience from the visit has been used during training sessions with the teachers’ board, the parents’ board and the pupils.
Visits working language: English Number of visit participants: 6 Countries represented by visit participants: Estonia, Denmark, United Kingdom, Poland
14
Wizyty studyjne
Zapobieganie przemocy wśród uczniów w wymiarze europejskim – jak uczynić szkołę bezpiecznym domem Wizyta studyjna zorganizowana przez zespół szkół w Ascoli Piceno poświęcona była zagadnieniu przemocy wśród uczniów. W trakcie wizyty uczestnicy analizowali pojęcie przemocy z socjologicznego i edukacyjnego punktu widzenia, porównywali sytuację w tym zakresie w różnych krajach i rozmawiali o działaniach podejmowanych na rzecz zapobiegania agresji w szkole. Zastanawiano się również, jak promować i łączyć różne programy skierowane na zwalczanie przemocy i wspieranie pozytywnych działań zmieniających klimat szkoły.
waż problem przemocy się nasila, a podejmowane środki jej zwalczania są wciąż niewystarczające. Dodatkowo, obserwatorium stara się zwiększyć poziom wiedzy społecznej na ten temat. Prowadzi też kształcenie studentów, szkolenia dla nauczycieli i rodziców, szkół i lokalnych ekspertów.
W ramach programu odbyły się wizyty w szkołach, instytucjach kulturalnych oraz spotkania z władzami lokalnymi, edukacyjnymi, przedstawicielami uczelni wyższych, prasy i instytutów naukowych.
Obserwatorium udostępnia nauczycielom narzędzia do samokształcenia, testowania i upowszechnia materiał ów wykorzystywanych w pracy z uczniem. Zadaniem instytucji jest także pomoc rodzicom i włączanie do działań personelu nienauczającego. Istotną kwestią jest zintegrowanie programów walki z agresją z działaniami poprawiającymi klimat szkoły oraz współpraca z partnerami lokalnymi. Interaktywna strona internetowa obserwatorium zawiera podstawowy materiał dotyczący agresji i jej zapobiegania, bazę danych z przykładami dobrej praktyki, szeroką bibliografię, odsyłacze do stron internetowych i narzędzi multimedialnych dla uczniów oraz daje możliwość kontaktu z grupą dyskusyjną. Podkreślono wagę ewaluacji działań podejmowanych w tej dziedzinie, badań metodologicznych, odpowiedniego przygotowania nauczycieli.
Wizyta była okazją do poznania systemów oświaty i kwestii walki z przemocą w pięciu reprezentowanych przez uczestników krajach. Najbardziej znaczącym doświadczeniem wizyty było poznanie pracy regionalnego obserwatorium ds. agresji, jednego z wielu powołanych na stałe przez Ministerstwo Edukacji we Włoszech. Działania obserwatorium są przykładem dobrej praktyki, któremu uczestnicy wizyty studyjnej mogli się dokładnie przyjrzeć, a najlepsze rozwiązania wdrożyć do własnej praktyki zawodowej. Celem obserwatorium jest zapobieganie przemocy w szkole, wspomaganie dobrostanu dzieci i wspieranie sukcesu edukacyjnego. Ponadto obserwatorium monitoruje akty przemocy, poszukuje i promuje przykłady dobrej praktyki w szkole w zakresie prewencji, przeprowadza także ankiety i gromadzi informacje na temat potrzeb w tym zakresie. Działania takie są konieczne, ponie-
Założeniem projektu jest istnienie potrzeby lepszego przygotowania młodego pokolenia pod względem kompetencji interpersonalnych i umiejętności życia w społeczeństwie.
Polski uczestnik przekazał informacje na temat wizyty nauczycielom, dyrektorom szkół z terenu powiatu i władzom lokalnym. Wizyta stała się dla niego zachętą do dogłębnej analizy problemu agresji w środowisku szkolnym oraz do zaplanowania działań tworzących pozytywny klimat w szkole.
Najbardziej znaczącym doświadczeniem wizyty było poznanie pracy regionalnego obserwatorium ds. agresji, jednego z wielu powołanych na stałe przez Ministerstwo Edukacji we Włoszech.
Temat: Przeciwdziałanie przemocy i ochrona dzieci Data: 26-30.11.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: ITAS “G. Mazzocchi”, Ascoli Piceno, Włochy
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 6 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Austria, Turcja, Litwa, Grecja, Polska
Wizyty studyjne
15
The prevention of violence among and against schoolchildren in an European dimension – How to make school safer home The study visit was organised by the School Compound in Ascoli Piceno. It focused on the problem of violence among students. During the visit, the participants analysed the concept of violence from a perspective of sociology and education and compared the situation in various countries. They talked about action taken to prevent aggression at schools and they considered ways of promoting and combining various programmes targeted at overcoming violence and supporting positive actions that change atmosphere at schools. The programme included visits to schools and cultural institutions as well as meetings with local and educational authorities, in addition to representatives of HEIs, the press and scientific institutes. The study visit was an opportunity to learn about the systems of education and issues related to the prevention of violence in the seven countries from which the participants came from. The most important experience was finding out about the work of the regional observatory for aggression, one of the many permanent observatories established by the Italian Ministry of Education. The activities of the observatory are an example of a good practice which the participants of the study visit could take a close look at and use the best solutions for implementation in their own professional practice. The aim of the observatory is to prevent violence at schools, to promote the wellbeing of children and to support educational success. The observatory also monitors acts of violence, seeks and promotes good practices in terms of prevention, and carries out surveys and collects information regarding the needs in this respect. These operations are necessary due to the fact that the problem of violence is
Theme of visit: Violence and protection of children Date of visit: 26-30.11.2007 Name of organizing institution: ITAS “G. Mazzocchi”, Ascoli Piceno, Italy
growing, whilst the measures taken to prevent it are still insufficient. Furthermore, the observatory works to increase public knowledge on violence. It educates students and offers training courses for teachers, parents, schools and local experts. The project is based on the premise that the young generation needs to be better prepared in the area of interpersonal skills and the ability to live within a society. The observatory provides teachers with self-training and testing tools, in addition to publicising materials which are used in the work with students. Another goal of the institution is to assist parents and to include non-teaching staff in the process. An important issue is the integration of counter-aggression programmes with activities that improve the atmosphere within schools, as well as cooperation with local partners. The observatory’s interactive website contains basic materials concerning aggression and its prevention, a database with examples of good practices, an extensive list of references, links to other websites and multimedia tools for students. It also provides contact with a discussion group. The representatives of the observatory emphasised the significance of evaluation of all actions taken in this field, the importance of conducting methodological research and the necessity of adequate teacher training. The Polish participant reported information about the visit to teachers and school heads from his province, and to the local authorities. The visit encouraged him to thoroughly analyse the problem of aggression in the school environment and to plan activities that create a positive atmosphere at school.
Visits working language: English Number of visit participants: 6 Countries represented by visit participants: Austria, Turkey, Lithuana, Greece, Poland
16
Wizyty studyjne
Orientacja zawodowa, nauczanie szkolne i kształcenie młodzieży trudnej W wielu krajach brakuje odpowiedniej pomocy dla młodzieży trudnej, zagrożonej, która weszła w konflikt z prawem, a młodzi ludzie nie mają z tego powodu żadnych perspektyw zatrudnienia, pozostając bez kwalifikacji zawodowych. Wizyta studyjna organizowana przez CIO obejmowała prezentację działań podejmowanych w tej dziedzinie we Francji. Uczestnicy zapoznali się z systemem oświaty we Francji i pracą służb ds. informacji i orientacji zawodowej. Przedstawiono też systemy oświaty reprezentowanych krajów. Grupa spotkała się z przedstawicielami sądu dla nieletnich. We Francji w przypadku nieletnich przestępców stosowana jest zasada: „najpierw edukować, potem karać”. Wymiar sprawiedliwości ściśle współpracuje z organizacjami pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży. Uczestnicy poznali też strukturę o nazwie „ochrona prawna młodzieży”, która odpowiada za element edukacyjny wykonania decyzji sądowych. Z kolei wizyta w więzieniu umożliwiła poznanie funkcjonowania szkoły zamkniętej. Młodzież uczęszcza do niej obowiązkowo i uczy się według indywidualnego programu. Stała ewaluacja stymuluje uczniów do pracy. Uczestnicy wizyty zapoznali się również z innymi działaniami służb francuskich, które pomagają młodzieży w trudnych sytuacjach. Jako przykład zaprezentowano działania misji edukacyjnej, która opracowuje wraz z więźniami projekty, wspomagające młodzież po opuszczeniu więzienia. Przedstawiono też rolę Rektoratu, który jest odpowiedzialny za edukację w regionie i za pomoc uczniom. We francuskim systemie administracji funkcjonują specjalne struktury ukierunkowane na pomoc uczniom, np.: służby orientacji zawodowej czy ośrodek skolaryzacji uczniów niefrancuskojęzycznych.
W czasie wizyty omówiono także zadania misji generalnej ds. insercji. Jej głównym celem jest zapewnienie, by ani jedna szkoła średnia nie pozostawiła żadnego ucznia bez planu kariery zawodowej ani bez kwalifikacji. Proponowane są działania informacyjne, pomoc w znalezieniu pracy poprzez kształcenie przemienne. Prewencyjnie z inicjatywy regionu realizowany jest projekt „Sukces dla wszystkich” mający na celu zapobieganie i zmniejszanie liczby porażek szkolnych, aktywizację szkół i uczniów oraz zmniejszanie liczby absencji. Innym rozwiązaniem, zainicjowanym przez region jest organizowanie kształcenia przemiennego, wiążącego się z umową o pracę i dyplomem. Grupa poznała też szkołę drugiej szansy, której celem jest pomoc młodzieży przeżywającej niepowodzenia szkolne lub wracającej do edukacji po przerwie oraz przedsiębiorstwom, cierpiącym na brak rąk do pracy. Uczestnicy wizyty odwiedzili także liceum, w którym jest realizowany projekt „Sztafeta” przeznaczony dla uczniów poniżej 16 roku życia, pomagający im w powrocie do szkoły. Ponadto w tym liceum są realizowane projekty w ramach narodowej rady innowacji i sukcesu szkolnego, przeznaczone dla uczniów kończących naukę bez kwalifikacji. Najważniejszym efektem wizyty było przekonanie się o konieczności pomocy młodzieży zagrożonej i poznanie różnorodnych form tej pomocy. Polski uczestnik po zakończeniu programu zaprezentował doświadczenia wyniesione z wizyty w społeczności lokalnej i zaproponował plan działań profilaktyczno-reeduakcyjnych.
We Francji w przypadku nieletnich przestępców stosowana jest zasada: „najpierw edukować, potem karać”. Wymiar sprawiedliwości ściśle współpracuje z organizacjami pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży.
Temat: Przemoc i ochrona uczniów Data: 31.03-4.04.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Centre d’Information et d’Orientation de L’Arbre Sec, Paryż, Francja
Język roboczy: francuski Liczba uczestników: 10 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Polska, Litwa, Rumunia, Hiszpania, Włochy, Bułgaria
Wizyty studyjne
17
Orientation, scolarisation, formation des jeunes en difficulté Des pays nombreux sont démunis d’aide appropriée aux jeunes en difficulté, à risque, qui ont enfreint la loi. Les jeunes gens souvent manquent de perspectives, restent sans qualification professionnelle. La visite se concentrait sur la présentation des activités dans ce domaine en France. Les participants ont pris la connaissance du système éducatif français et des activités des services d’information et d’orientation professionnelle. Les participants ont eu la possibilité de connaître les systèmes éducatifs des pays respectifs. Le groupe a rencontré des représentants du tribunal pour les mineurs. Le principe appliqué à un mineur délinquant est d’éduquer avant de punir. La justice collabore étroitement avec les services sociaux pour les enfants. Les participants ont connu la structure nommée là protection juridique des jeunes qui est responsable du volet éducatif de l’exécution des décisions de la justice. La visite dans la prison a rendu possible la connaissance du fonctionnement d’un établissement scolaire y fonctionnant. Les jeunes y fréquentent obligatoirement. Ils suivent un cours individualisé. Une évaluation permanente stimule les élèves à l’effort. La mission éducative à la prison est un service dont le but est l’élaboration en commun avec les détenus d’un projet concernant la période de vie après avoir être libéré. Également le rôle de l’éducation nationale et du Rectorat a été présenté, celui-ci est responsable de l’éducation en région. Il est tenu d’organiser entre autres l’aide aux enfants grâce
Thème: La violence et la protection des enfants Date de la visite: 31.03-4.04.2008 Nom de l’institution organisant la visite: Centre d’Information et d’Orientation de L’Arbre Sec, Paris, France
aux services tels que l’aide à l’enfance, la cellule élève, les services d’orientation professionnelle, le centre de scolarisation des élèves non francophones. La tâche de la mission générale pour l’insertion est de ne laisser aucun élève sans qualification ni projet personnel. On lui propose l’information et l’aide à trouver de l’emploi grâce à la formation par alternance. A l’initiative de la région il est mis en place en tant qu’une mesure de prévention un projet succès pour tous dans le but de prévenir et de diminuer le nombre d’échecs scolaires, de rendre plus actifs les élèves et les établissements et d’abaisser le nombre d’absences scolaires. Une autre solution initiée par la région est l’adhésion à la formation alternée, accompagnée du contrat de travail et d’un diplôme. Le groupe a visité également l’école de la seconde chance dont le but est le soutien des jeunes, vivant un échec scolaire, qui rentrent à l’école après une longue période et aux entreprises qui souff rent de manque de main d’œuvre. Le groupe a visité un lycée où le projet relais est mis en place pour les élèves de moins de 16 ans les aidant à revenir à l’école et un lycée réalisant des projets dans le cadre du conseil national de l’innovation pour les élèves qui quittent l’établissement scolaire sans qualification. L’effet le plus important de la visite est la conviction que le travail avec les jeunes à risques est une nécessité et la connaissance de formes de celle-ci. Le participant polonais après la visite a présenté les expériences acquises dans la communauté locale et a proposé un programme d’activités de prévention.
Langue de travail: français Nombre de participants: 10 Pays représentés: Pologne, Lituanie, Roumanie, Espagne, Italie, Bulgarie
18
Wizyty studyjne
Jak zwiększyć atrakcyjność uczenia się? Założeniem wizyty studyjnej, która odbyła się w Arhus w Danii, była prezentacja strategii, których celem jest uczynienie procesu nauczania bardziej atrakcyjnym i umożliwiającym zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. Program wizyty obejmował wizytę w urzędzie miasta, w czterech szkołach, w tym prywatnej z internatem i w centrum dokumentacji pedagogicznej. Podczas spotkania zaprezentowano duński system oświaty, co stało się okazją do dyskusji i porównań z systemami dziesięciu reprezentowanych przez uczestników krajów. Uczestnicy wizyty mieli okazję zapoznać się z funkcjonowaniem systemu szkolnictwa w Danii, który jest jednym z najbardziej kosztownych w Europie. Uczniowie mają do wyboru różnego typu szkoły, w tym szkoły niepubliczne subsydiowane przez państwo, proponujące alternatywne formy nauki. Klasy są mało liczne (średnio 19,6 ucznia), sale lekcyjne mają znakomite wyposażenie, wokół szkół jest dużo zieleni. Po lekcjach uczniowie mogą uczestniczyć w bezpłatnych zajęciach w ośrodkach kultury i sportu. W szkołach panuje domowa atmosfera, relacje miedzy uczniami i nauczycielami cechuje bezpośredniość, zaufanie i wzajemny szacunek. Od nauczycieli oczekuje się kompetencji zawodowych, zaangażowania, umiejętności interpersonalnych i entuzjazmu. Szkoła przykłada dużą wagę do edukacji obywatelskiej i kształtowania odpowiedzialności. Zwraca się uwagę na ekologię, zdrowe żywienie, ćwiczenia fizyczne. Nauczyciele starają się identyfikować problemy uczniów związane z nauką. Istnieją klasy dla dzieci z specjalnymi potrzebami (tzw. plan B) oraz plan A – zajęcia i pomoc dla
dzieci i rodziców. Troska o uczniów o specjalnych potrzebach skutkuje ogólną poprawą warunków szkoły (np. wzbogaceniem zasobów technicznych). Uczestnicy wizyty studyjnej mogli zaobserwować, w jaki sposób uatrakcyjnia się zajęcia poprzez korzystanie z ICT – 95 % nauczycieli odbyło 120-godzinne kursy na temat wykorzystania informatyki w procesie nauczania. Lekcje często prowadzone są w formie eksperymentów i zajęć praktycznych, w szkołach stworzono środowisko edukacyjne ułatwiające aktywne uczenie się. Celem edukacji jest zaspokojenie potrzeb i zainteresowań uczniów. Indywidualny rozwój umiejętności życiowych i osobistych, raczej kompetencje miękkie niż akademickie. Zadaniem nauczyciela jest stymulacja do nauki. Program wizyty umożliwił uczestnikom bezpośrednie spotkania z uczniami i nauczycielami, podczas których zaobserwowali, że uczniowie dużo pracują w grupach, mają dobre relacje z rówieśnikami. Panuje tu kultura demokratyczna. Czas nauki jest elastyczny, uczeń jest odpowiedzialny za frekwencję i za własną edukację. Młodzież uczestniczy w utrzymaniu budynku szkoły. Szkoły podtrzymują dobre relacje z rodzicami. W trakcie dyskusji zauważono, że najwięcej wątpliwości budzi kwestia zapewnienia jakości, brak nacisku na ocenianie i egzaminy. Ponadto uczestnicy mieli okazję poznania miejscowego dziedzictwa kulturowego. Polski uczestnik rozwinął umiejętności organizacyjne i komunikacyjne, poszerzył wiedzę specjalistyczną. Informacje na temat wizyty upowszechnił w środowisku lokalnym. Zyskał zachętę do wprowadzania metod aktywnych w pracy z uczniami.
Szkoła przykłada dużą wagę do edukacji obywatelskiej i kształtowania odpowiedzialności. Zwraca się uwagę na ekologię, zdrowe żywienie, ćwiczenia fizyczne.
Temat: Środki zapobiegania niepowodzeniom szkolnym Data: 30.09-05.10.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Public authority national, Aarhus - Jutland, Dania Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 15 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Belgia, Niemcy, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania, Węgry, Włochy, Polska, Portugalia, Turcja
Wizyty studyjne
19
How to make learning attractive? The study visit which was organised in Arhus, Denmark, was intended to present a strategy aimed at making the teaching process more attractive and preventing school failure. The programme included a visit in the City Hall, at four schools, including one private boarding school, and at a teaching documentation centre. During one of the meetings, the Danish education system was presented. This gave the participants the opportunity to discuss and compare it with the systems used in the ten countries which they represented.
The study visit participants could also observe how ICT was used to make classes more attractive (95% of teachers completed 120-hour-long courses on using ICT in the teaching process). Classes often feature experiments and practical activities – the schools have been provided with an educational environment that facilitates active learning. The goal of education is to meet the students’ needs and interests, as well as to develop their every-day-life and personal skills with a focus on soft competences rather than academic ones. The role of the teacher is to stimulate students to learn.
The Danish education system is one of the most expensive ones in Europe. Students can choose between various types of schools, including non-public schools offering alternative styles of study, which are subsidised by the state. Classes are small (19.6 students on average), the classrooms are excellently furnished and the schools are surrounded by extensive green areas. After classes, the students can avail of free activities at community and sports centres. The schools enjoy a homelike atmosphere, whilst the rapport between teachers and students is featured by directness, trust and mutual respect. Teachers are expected to display professional competence, involvement, interpersonal skills and enthusiasm. Danish schools lay great emphasis on civic education and the forming of a sense of responsibility. Attention is paid to ecology, healthy nutrition and keeping fit. Teachers try to identify any problems that the students have with learning. There are classes for children with special needs (the socalled ‘plan B’), whilst both children and parents have access to special classes and are provided with assistance (‘plan A’). Caring for students with special needs results in the general improvement of the schools’ conditions, for example better technical resources.
The programme of the visit provided the participants with the possibility of directly meeting teachers and students. During these meetings they observed that students were involved in a lot of group work and had good relationships with their peers. Danish schools are featured by a democratic culture, the tuition times are flexible and the students are responsible for their own attendance and their own education. Young people are involved in the maintenance of their school buildings and the schools have good rapport with parents.
Theme of visit: Measures to prevent school failure Date of visit: 30.09-05.10.2007 Name of organizing institution: Public authority national, Aarhus City - Jutland, Denmark Visits working language: English
During a discussion the participants noted that the most difficult issue was that of quality assurance, in addition to the lack of emphasis on grading and examinations. To compliment the visit, the participants had the opportunity to become acquainted with local cultural heritage. The participant from Poland has developed his organisational and communication skills, and extended his knowledge. He publicised the information obtained during the visit in his local environment. The visit encouraged him to introduce active methods of working with students.
Number of visit participants: 15 Countries represented by visit participants: Belgium, Germany, Spain, France, United Kingdom, Hungary, Italy, Poland, Portugal, Turkey
20
Wizyty studyjne
Równość szans i powodzenie w nauce – czy szkoła może niwelować nierówności szkolne? Wizyta studyjna zorganizowana przez Liceum Bonapartego we Francji umożliwiła uczestnikom poznanie programów wdrażanych przez francuskie Ministerstwo Edukacji Narodowej. Celem prezentowanych programów było wyrównywanie szans edukacyjnych, bowiem szkoła często powiela i utrwala nierówności społeczne wśród uczniów poprzez zróżnicowane warunki nauki w szkole, co skutkuje słabymi wynikami w nauce, powtarzaniem klasy lub kierowaniem uczniów do określonych szkół i profili przy wyborze kolejnego etapu edukacji. Uczestnicy wizyty mieli możność zapoznania się z założeniami projektu „cel – sukces” i jego praktyczną realizacją w szkołach na przykładzie gimnazjum i szkoły podstawowej. Poznali realia pracy wizytowanego gimnazjum, w którym duży odsetek uczniów pochodzących z krajów Maghrebu mieszka w blokowiskach. Główne cele projektu to: kształcenie umiejętności kluczowych, poprawienie wyników egzaminów, integracja dzieci nowo przybyłych do Francji poprzez między innymi poszerzony program nauczania języka francuskiego, wypracowanie wspólnego standardu osiągnięć. W projekcie stawia się też na współpracę między szkołą podstawową i gimnazjum oraz rodzicami. Znakomitym narzędziem umożliwiającym wyłonienie grupy uczniów mających trudności w nauce i objęcie jej programem wsparcia jest test przeprowadzany na początku nauki w college – odpowiedniku polskiego gimnazjum. Dzięki udziałowi w projekcie szkoła pozyskała dodatkowy wyspecjalizowany personel, dostosowano organizację pracy do
potrzeb uczniów, klasy są mniej liczne, a szkoła otrzymuje więcej środków. Uczestnicy wizyty studyjnej odwiedzili także szkołę podstawową, w której problemy uczniów wiążą się ze zróżnicowaniem etnicznym, zjawiskiem imigracji, czynnikami kulturowymi, późną skolaryzacją oraz brakiem zaangażowania rodzin w edukację dzieci. Inne trudności dyskutowane podczas wizyty to: nierówny poziom finansowania szkół, kierowanie młodych nauczycieli do pracy z trudnymi wychowawczo uczniami, feminizacja zawodu nauczyciela. Program wizyty obejmował także spotkania w szkołach ponadgimnazjalnych i zapoznanie z realizowanymi przez nie projektami w dziedzinie wyrównywania szans edukacyjnych, między innymi wsparcia uczniów przez studentów, pomocy materialnej dla rodzin defaworyzowanych w finansowaniu edukacji, wykorzystania informatyki jako środka mającego wpływ na dyscyplinę i koncentrację uczniów, poznawania różnych zawodów, nauczania w grupach o zróżnicowanych poziomach, pośrednictwa w poszukiwaniu praktyk zawodowych. W takcie wizyty uczestnicy zaprezentowali także systemy edukacji krajów, z których pochodzą. Dla polskiego uczestnika wizyta stała się okazją do poznania pracy w różnych krajach z uczniem o szczególnych potrzebach edukacyjnych, przeżywającym trudności w nauce, a także zrozumienia roli doradcy zawodowego w szkole. Przyniosła nowe rozwiązania w sferze pomocy dla uczniów i pomysł zatrudnienia studentów w charakterze wolontariuszy.
Główne cele projektu „cel – sukces” to: kształcenie umiejętności kluczowych, poprawienie wyników egzaminów, integracja dzieci nowo przybyłych do Francji poprzez między innymi poszerzony program nauczania języka francuskiego, wypracowanie wspólnego standardu osiągnięć.
Temat: Sposoby zapobiegania niepowodzeniom szkolnym Data: 12-16.11.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Lycee Bonaparte, Toulon, Francja
Język roboczy: francuski Liczba uczestników: 8 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Włochy, Belgia, Hiszpania, Bułgaria, Łotwa, Rumunia
Wizyty studyjne
21
Egalité des chances et réussite scolaire: l’école peut-elle gommer les inégalités sociales? La visite a permis la prise de connaissance des projets mis en place par le Ministère de L’Education Nationale Français dont le but est l’égalité des chances éducatives. Souvent, un établissement scolaire reproduit les inégalités sociales parmi les élèves provoquant des inégalités scolaires – de faibles résultats, le redoublement, l’affectation vers certaines filières. Les participants ont eu la possibilité de connaître les principes du projet « Ambition succès » présenté par un Inspecteur de l’Académie et la réalisation pratique de celui-là par un collège et par une école primaire. Ils ont pris connaissance des réalités du travail du collège (pourcentage important d’élèves d’origine maghrébine, population vivant aux HLM). C’est l’apprentissage des compétences de base, l’amélioration des résultats d’examens, l’intégration des nouveau-venus en France grâce à un programme renforcé de français et l’élaboration du socle commun des résultats qui sont les objectifs principaux du projet. Celui-ci mise sur la collaboration de l’école primaire, du collège et des parents. Un test passé au début du collège est un outil pratique permettant la détermination du groupe d’élèves en difficulté et un soutien approprié. Les problèmes de l’école primaire visitée sont liés à la diversité ethnique, au phénomène de l’immigration, aux facteurs culturels, aux absences, à une
Thème: Echec scolaire Date de la visite: 12-16.11.2007 Nom de l’institution organisant la visite: Lycée Bonaparte, Toulon, France
scolarisation tardive et au manque d’investissement de la part des familles. Autres difficultés rencontrées sont relatives au niveau hétérogène du financement des écoles, l’affectation des jeunes enseignants inexpérimentés aux établissements sensibles, un faible nombre d’enseignants de sexe masculin. Grâce à la participation au projet l’établissement scolaire emploie un personnel spécialisé et l’organisation de l’enseignement a été adaptée aux besoins des élèves. Les classes sont moins nombreuses. L’établissement scolaire reçoit un budget plus important. Le programme comprenait également des visites aux lycées et la présentation des projets dans le domaine de l’égalité des chances, concernant le soutien par les étudiants et l’aide matérielle aux familles défavorisées, la mise en œuvre des outils informatiques comme un moyen favorisant la discipline et la concentration des élèves, la découverte des professions, l’enseignement des groupes hétérogènes. Les participants ont présenté ses systèmes éducatifs respectifs. Pour le participant polonais la visite a été l’occasion de connaître le travail avec les élèves en difficulté dans des pays différents, la compréhension du rôle du conseiller d’orientation professionnelle au sein d’un établissement scolaire, a apporté des solutions nouvelles dans le domaine de l’aide à l’enfant et l’idée de la mise en place du volontariat estudiantin.
Langue de travail: français Nombre de participants: 8 Pays représentés: Italie, Belgique, Espagne, Bulgarie, Lettonie, Roumanie
22
Wizyty studyjne
ICT-umiejętności W czasie wizyty studyjnej odbywającej się w Brukseli uczestnicy zapoznali się z systemem oświaty we Flandrii oraz z założeniami prowadzonej w tym regionie od 2007 roku polityki w dziedzinie wykorzystywania informatyki w edukacji. Program obejmował wizyty w szkołach, spotkania z władzami oświatowymi i nauczycielami, w trakcie których uczestnikom wizyty zaprezentowano przykłady wykorzystania ICT w edukacji. W wizytowanej szkole średniej grupa uczestniczyła w zajęciach poświęconych przygotowaniu gazety z wykorzystaniem narzędzi informatycznych – praca w grupach sprzyjała rozwojowi umiejętności interpersonalnych, kompetencji operacyjnych i kreatywności uczniów. Uczestnicy mieli okazję obserwować pracę metodą Freineta w jednej ze szkół podstawowych. Zaprezentowano projekty, których celem jest zdobywanie wiedzy o innych krajach i kulturach poprzez komunikację z dziećmi z zagranicy za pośrednictwem narzędzi elektronicznych. Kolejną wizytowaną instytucją była placówka pracująca z dziećmi niepełnosprawnymi, która wykorzystuje ICT jako narzędzie wspierające proces nauczania. Zaprezentowano tam między innymi program przeznaczony do komunikowania się za pomocą piktogramów. Natomiast szkoła działająca przy szpitalu korzysta z systemu Bednet, umożliwiającego dziecku naukę i kontakty z bliskimi i znajomymi za pośrednictwem technologii informacyjnej. Z pozytywnymi przykładami wykorzystania ICT w edukacji spotkali się uczestnicy także w ośrodku kształcenia dorosłych. Nauka wiąże się tu z zachęcaniem do podejmowania nowych inicjatyw w życiu, edukacją rodzinną, a także pełni pozytywną rolę społeczną. Uczestnicy odwiedzili też instytut kształcenia nauczycieli, w którego programie nauczania uwzględniono treści związane z wykorzystaniem ICT w pracy w szkole.
Zaprezentowano też platformę edukacyjną, której celem jest zachęcanie do prowadzania zindywidualizowanej nauki i poprawy komunikacji w szkole oraz portal umożliwiający wymianę materiałów dydaktycznych przez nauczycieli. Uczestnicy spotkania stwierdzili, że warto byłoby wprowadzić ocenę zamieszczanych materiałów przez użytkowników oraz opracować angielską wersję językową. Przedstawiono również narzędzie służące do dokonywania autoewaluacji w zakresie wykorzystania ICT w szkołach. W trakcie wizyty dyskutowano o problemach związanych z wykorzystaniem ICT w edukacji. W wielu instytucjach, niezależnie od kraju, osoby odpowiedzialne za wykorzystanie narzędzi informatycznych w szkołach często zajmują się przede wszystkim aspektem technicznym. Odnotowuje się także niechęć niektórych nauczycieli do korzystania z narzędzi informatycznych ze względu na brak odpowiedniego przygotowania. Uczestnicy wizyty doszli do wspólnego wniosku, że zbyt często komputer jest wykorzystywany w edukacji w sposób tradycyjny, zamiast tablicy i papieru, dlatego potrzebna jest wyraźna zmiana praktyki oraz nowa wizja i opracowanie strategii, jak używać ICT nie tylko okazjonalnie. Aby zapewnić realizację nowych pomysłów konieczne jest przeznaczenie na ten cel odpowiednich środków i przygotowanie nauczycieli. Polski uczestnik po powrocie z wizyty zaprezentował w swoim środowisku zawodowym informacje uzyskane podczas wizyty. Wizyta była okazją do dokonania porównania stopnia wykorzystania ICT w Polsce i Belgii. Zdaniem uczestnika warto byłoby przenieść na polski grunt wiele rozwiązań zaobserwowanych we Flandrii.
W wielu instytucjach, niezależnie od kraju, osoby odpowiedzialne za wykorzystanie narzędzi informatycznych w szkołach często zajmują się przede wszystkim aspektem technicznym.
Temat: ICT w edukacji i szkoleniach Data: 10-14.03.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Departement Onderwijs en Vorming, Bruksela, Belgia Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 14 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Niemcy, Grecja, Węgry, Bułgaria, Anglia, Austria, Cypr, Polska, Hiszpania, Rumunia
Wizyty studyjne
23
ICT – skills During a study visit in Brussels, the participants learnt about the system of education in Flanders and the premises for a policy of using ICT in education, which has been pursued in the region since 2007. The programme included visiting schools and meetings with educational authorities and teachers, during which examples of using ICT in education were presented. At the visited secondary school, the group took part in classes focused on developing a newspaper using ICT tools; working in groups was conducive to developing the students’ interpersonal skills, operational competences and creativity. The participants also had an opportunity to observe Freinet’s method at work in one of the primary schools. This included the presentation of projects aimed at obtaining knowledge about other countries and cultures by means of communicating with children from abroad with the use of electronic tools. Another visited institution was a centre working with disabled children where ICT is used as a tool to support the learning process. This institution presented, among others, a programme for communicating with pictograms. Yet another school which operates at a hospital uses the Bednet system to enable children to study and to keep in touch with their relatives and friends using ICT. Positive examples of using ICT in education were also found in an adult education centre where tuition is linked to providing encouragement for undertaking new initiatives in life and family education, as well as playing a positive social role. The participants visited a teacher training centre. The programme of this centre features using ICT in school work. They
Theme of visit: ICT in education and training Date of visit: 10-14.03.2008 Name of organizing institution: Departement Onderwijs en Vorming, Brussels, Belgium Visits working language: English
were also presented with an educational platform aimed at encouraging personalised learning and improving communication at school, as well as a portal for exchanging teaching materials between teachers. The participants of the meeting concluded that it would be worthwhile to introduce users’ grades of the materials and to develop an English language version. There was also a presentation of a tool used for selfevaluation in the scope of using ICT at schools. During the visit, the participants discussed the problems related to using ICT in education. In many institutions, regardless of the country, the people who are responsible for using ICT tools deal mainly with technological issues. Furthermore, some teachers are reluctant to use these tools due to the lack of appropriate preparation. The visit participants jointly concluded that too often computers are used during classes in a traditional way, instead of a blackboard and paper. Hence it is necessary to clearly change the practice, to provide a clear vision and develop a strategy of using ICT more regularly. Fulfilling these ideas requires the allocation of the necessary resources and the training of teachers. After returning from the visit, the Polish participant presented the obtained information to his professional circle. The visit was an opportunity to compare the use of ICT in Poland and Belgium. According to the participant, it would be worthwhile to embed in Poland many of the solutions used in Flanders.
Number of visit participants: 14 Countries represented by visit participants: Germany, Greece, Hungary, Bulgaria, United Kingdom, Austria, Cyprus, Poland, Spain, Romania
24
Wizyty studyjne
Model kształcenia dorosłych w środowisku wiejskim Wizyta studyjna została zorganizowania w prowincji Kastylia la Mancha – regionie charakteryzującym się słabym zaludnieniem, zamieszkanym przez ludność zajmującą się głównie rolnictwem. Jednym z celów oświaty w Hiszpanii jest zaangażowanie większej liczby osób dorosłych w podejmowanie kształcenia, ponieważ edukacja dorosłych jest traktowana jako czynnik integracji społecznej. Osoby nie posiadające kwalifikacji mają tu prawo do bezpłatnej nauki. Uczestnicy wizyty studyjne zauważyli, że ceniona jest zarówno nauka formalna, jak i nieformalna. W Hiszpanii każda gmina włączona jest w krajową sieć edukacji osób dorosłych, natomiast program kształcenia powiązany jest z lokalnymi potrzebami danej gminy, określanymi przez region autonomiczny, a kształcenie dorosłych organizowane jest w szkołach dla dorosłych, szkołach średnich i szkołach językowych. Co ciekawe, nauczyciele pracujący z osobami dorosłymi legitymują się odrębnymi kwalifikacjami. Grupa zapoznała się z kształceniem nauczycieli na przykładzie działalności dwóch ośrodków, które uczestnicy mieli okazję odwiedzić w trakcie wizyty. W szkołach i ośrodkach edukacji dorosłych kształci się przede wszystkim umiejętności kluczowe, przygotowuje do matury, naucza się języków obcych, w tym hiszpańskiego jako języka obcego. Ośrodki te prowadzą również kształcenie zawodowe, często z myślą o gałęziach gospodarki cierpiących na brak rąk do pracy oraz dla sektora publicznego. Dodatkowo dokonują akredytacji kwalifikacji i nauki nieformalnej. Aby ułatwić dostęp do edukacji osobom dorosłym i uatrakcyjnić nauczanie wiele ośrodków prowadzi kształcenie na odległość i elastyczny sposób organizacji nauki.
W programie znalazła się wizyta w centrum hodowli grzybów, którego misją jest wspieranie i edukacja miejscowych rolników oraz kształcenie adeptów hodowli. Jest to przykład współpracy różnych władz i resortów. Uczestnicy mieli również okazję zapoznać się działaniami ośrodka pracującego z osobami dotkniętymi problemem uzależnień, realizującego innowacyjny program edukacji i terapii. Środowisko wiejskie narażone jest na wykluczenie ze społeczeństwa informacyjnego ze względu na problemy techniczne i wiek swych mieszkańców. By zaradzić temu zjawisku wśród osób dorosłych organizowane są kursy informatyczne. Podczas wizyty dyskutowano o formach i metodach pracy z dorosłymi. Jest to niezmiernie istotne, ponieważ trudno, szczególnie w środowisku wiejskim, przekonać dorosłych do podjęcia nauki. Najlepszą metodą promocji jest dobra opinia uczestników kursu i wysoka jakość produktu edukacyjnego. Na powodzenie kursów wpływ mają również: motywacja nauczycieli, odpowiednie wyposażenie ośrodków, interesująca oferta kształcenia i odpowiedni czas organizacji kursu. Wizyta stała się okazją do wymiany doświadczeń i dyskusji uczestników, prezentacji systemów oświaty i informacji na temat edukacji dorosłych (ram prawnych, finansowania, programów, potwierdzania kwalifikacji). W czasie trwania wizyty uczestnicy znaleźli czas, aby zwiedzić miejsca związane z kulturą i historią regionu. Polski uczestnik podzielił się uzyskanymi podczas wizyty materiałami w środowisku zawodowym, zorganizował konferencję dla dyrektorów szkół, zaplanował cykl szkoleń z wykorzystaniem Internetu i podjęcie współpracy z Ośrodkiem Doskonalenia Zawodowego.
Jednym z celów oświaty w Hiszpanii jest zaangażowanie większej liczby osób dorosłych w podejmowanie kształcenia, ponieważ edukacja dorosłych jest traktowana jako czynnik integracji społecznej.
Temat: Kształcenie dorosłych Data: 12-16.11 2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Delegacion Provincial de Educacion y Ciencia, Hiszpania Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 9 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Wielka Brytania, Włochy, Francja, Łotwa, Polska, Turcja, Irlandia
Wizyty studyjne
25
A model of adult education in a rural environment The study visit was organised in the Castilla – la Mancha Province, a region featuring low population levels and inhabited mainly by residents who make their living from farming. One of the goals of education in Spain is involving a larger number of adults in education, because adult education is regarded as a social integration factor. People without any qualifications enjoy the right to free education. The participants of the study visit noted that both formal and informal learning is valued alike. In Spain, every municipality is included in the national adult education network, whilst the curriculum offered is related to local needs of a given community (determined by the autonomous region) and adult training is organised at schools for adults, secondary schools and language schools. It is worth noting that teachers who work with adults hold separate qualifications. The group became acquainted with teacher training on the example of two centres, which they had the opportunity to visit during their stay. Schools and centres for adult education focus on training in basic skills, preparation for secondary school final exams and foreign language teaching, including Spanish as a foreign language. These centres also offer vocational training which is often targeted at those branches of economy that suffer from underemployment and the public sector. In addition, they also deal with accreditation of qualifications and informal learning. To facilitate access to adult education and make learning more attractive, many centres provide distance learning and flexible learning arrangements. The programme of the visit also included the visiting of a fungi cultivation centre. The mission of this centre is to support and
Theme of visit: Adult education Date of visit: 12-16.11 2007 Name of organizing institution: Delegacion Provincial de Educacion y Ciencia, Spain
educate local farmers and to train prospective fungi growers. This is an example of cooperation between various authorities and sectors. The participants had also a chance to learn about the activities of a centre which works with people affected by addictions and which implements an innovative educational and therapeutic programme. The rural environment is threatened with exclusion from the information society due to technological problems and the age of the population. Therefore, ICT courses are organised for adult learners to prevent this phenomenon. During the visit, the participants discussed the forms and methods of working with adults. This is extremely important because it is difficult to encourage adults to undertake education, especially in a rural environment. The best method of promotion is the positive opinion of the course participants and the high quality of the educational product. The success of these courses is also affected by the teachers’ motivation, the adequate furnishing of the centres, an interesting educational offer and organising the courses at an appropriate time. The visit was an opportunity to exchange experience and hold discussions, as well as presenting the education systems and information about adult education, including legal frameworks for funding, programmes and validation of qualifications. During their stay in Spain the participants also found time to visit the region’s cultural and historic sites. The participant from Poland has shared the materials obtained during the visit with colleagues and organised a conference for school heads. She has also planned a series of training courses with the use of Internet and has undertaken cooperation with a Vocational Training Centre.
Visits working language: English Number of visit participants: 9 Countries represented by visit participants: United Kingdom, Italy, France, Latvia, Poland, Turkey, Ireland
26
Wizyty studyjne
Doradztwo w edukacji osób dorosłych – znaczenie lokalnej współpracy i wsparcia regionu Wizyta studyjna zorganizowana przez Uniwersytet Ludowy w Koper poświęcona była zagadnieniom związanym z edukacją dorosłych. Program wizyty obejmował spotkania w regionalnych i lokalnych ośrodkach doradztwa. Odbyło się również spotkanie z władzami miasta. Uczestnikom zaprezentowano słoweński system oświaty, ze szczególnym uwzględnieniem systemu kształcenia dorosłych. Uczestnicy wizyty mieli okazję zobaczyć ośrodki doradztwa, które funkcjonują w ramach urzędu pracy. Starają się one określić zawody, w których brak specjalistów, zapełniać wakaty oraz pomóc w zdobyciu kwalifikacji czy ich zmianie. Specyfiką miejscowego rynku pracy jest praca sezonowa związana z turystycznym charakterem regionu i zatrudnienie części ludności we Włoszech ze względu na bliskość granicy. Uczestnicy poznali pracę Uniwersytetu Ludowego prowadzącego akredytowane kursy dla dorosłych, umożliwiające zdobycie wykształcenia. Jest tam także punkt doradztwa zawodowego dla dorosłych. Ponadto instytucja ta jest zaangażowana w projekt z dziedziny doradztwa w ramach programu Leader. Zaprezentowano również przykład dobrej praktyki – program rekrutacji i kształcenia osób niepełnosprawnych, prowadzonego przez port Koper. Grupa uczestniczyła w międzynarodowej konferencji, dotyczącej doradztwa dla grup defaworyzowanych (imigranci, więźniowie) oraz strategii rozwoju doradztwa. Uczestnicy wizyty zapoznali się też ze specjalnym projektem adresowanym do młodzieży, która przerwała naukę. Udział w tym projekcie oferuje się uczniom, którzy przerwali naukę i nie posiadają dyplomu w wieku 15-25 lat. Daje
on możliwość rozwoju umiejętności operacyjnych, zdobycie wiedzy i kompetencji, określenie aspiracji i wizji przyszłej kariery. Uczestnicy mieli także możliwość zapoznania się z kwestiami kształcenia mniejszości włoskiej w regionie. W ramach nieformalnych dyskusji rozmawiali o takich kwestiach, jak rola związków zawodowych w podnoszeniu kwalifikacji czy opłaty za doskonalenie zawodowe. Największe wrażenie na uczestnikach zrobiły świetna organizacja systemu doradztwa, identyczne struktury funkcjonujące w całej Słowenii oraz wsparcie udzielane osobom niepełnosprawnym w poszukiwaniu pracy. Uczestnicy zwiedzili też port Koper i poznali słoweńskie dziedzictwo przyrodnicze (jaskinie). Efektem wizyty było nawiązanie kontaktów pomiędzy uczestnikami. Polski uczestnik przekazał informacje na temat programu wizyty podczas spotkania z konsultantami ośrodka doskonalenia zawodowego, z nauczycielami oraz zamieścił sprawozdanie na stronie internetowej, przekazał adres szkoły słoweńskiej pragnącej nawiązać współpracę międzynarodową miejscowej szkole podstawowej. Zamierza zorganizować kursy, warsztaty i konferencje dla nauczycieli dotyczące przygotowania młodzieży do wejścia na rynek pracy i z zakresu edukacji dorosłych. Planuje realizację projektów międzynarodowych. Uczestnik zyskał wiedzę, rozwinął umiejętności pracy z osobami dorosłymi. Wizyta skłoniła go do doskonalenia się w zakresie komunikacji interpersonalnej.
Specyfiką miejscowego rynku pracy jest praca sezonowa związana z turystycznym charakterem regionu i zatrudnienie części ludności we Włoszech ze względu na bliskość granicy.
Temat: Edukacja dorosłych Data: 12-16.05.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Ljudska Univerza Koper, Koper, Słowenia Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 12 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Norwegia, Szwecja, Estonia, Polska, Węgry, Hiszpania, Belgia, Holandia, Wielka Brytania
Wizyty studyjne
27
Counseling in adult education – the importance of local partnership and regional coverage The study visit, organised by the Folk University in Koper, was dedicated to issues concerning adult education. The programme of the visit included meetings at regional and local guidance centres. There was also a meeting with city authorities. The participants were given a presentation on the Slovenian system of education with particular emphasis on adult education. They also had an opportunity to visit guidance centres which operate at Employment Agencies. The centres aim at determining those professions which are featured by shortages in experts, at filling vacancies and at helping people obtain or change their qualifications. The specific feature of the local employment market is the seasonal character of work caused by the fact that this is a tourist region. Another element is the employment of part of the population in Italy due to the proximity of the border. The participants learned about the work of the Folk University, which runs accredited courses for adults. It also runs a career guidance point for adults. Moreover, the institution is involved in a consultancy project within the Leader Programme. An example of good practice was presented, i.e. a recruitment and training programme for disabled persons run by the Port of Koper. The participants also took part in an international conference concerning guidance for marginalised groups, e.g. immigrants and prisoners, and a strategy for expanding consultancy. In addition, they learned about a special project for young people who drop out from school. The project is offered to early school leavers aged 15 to 25 years giving them a possibility to develop their operating skills and to acquire
Theme of visit: Adult Education Date of visit: 12-16.05.2008 Name of organizing institution: Ljudska Univerza Koper, Koper, Slovenia Visits working language: English
knowledge and competences, as well as to determine their aspirations and a vision of their future careers. The study visit group also had a chance to find out about issues related to the education of the Italian minority in the region. During informal discussions, the participants talked about various issues, including the role of trade unions in raising qualifications or fees for in-service training. They were the most impressed with the superb organisation of the guidance system (identical structures function throughout Slovenia) and the assistance provided to disabled persons who are seeking employment. They also visited the Port of Koper and saw the Slovenian natural heritage, i.e. the caves. An effect of the visit was the establishment of contacts between the participants. The Polish participant reported the information regarding the visit during a meeting with the consultants of an in-service training centre and teachers. He also published a report on a website and provided contact details of a Slovenian primary school who wishes to establish international cooperation. He intends to organise courses, workshops and conferences concerning the preparation of youth to enter the employment market and adult education. He is also planning some international projects. The participant acquired knowledge and developed his skills in the field of working with adults. The visit has encouraged him to develop his interpersonal skills.
Number of visit participants: 12 Countries represented by visit participants: Norway, Sweden, Estonia, Poland, Hungary, Spain, Belgium, Netherlands, United Kingdom
28
Wizyty studyjne
Jakość w edukacji – osiąganie standardów poprzez autoewaluację W czasie pobytu w hrabstwie Lincoln uczestnicy wizyty studyjnej odbyli wiele spotkań z kadrą zarządzającą placówkami oświatowymi. Program wizyty umożliwił poznanie wszystkich rodzajów szkół – od przedszkola po uniwersytet, a także zapoznanie się podczas spotkania w radzie hrabstwa z kadrą odpowiedzialną za sprawy dzieci. Uczestnicy poznali przejrzysty dla szkół i zunifikowany w hrabstwie system kontroli jakości obejmujący: wizytację zewnętrzną, arkusz autoewaluacyjny, własny przegląd szkoły, współpracę z partnerami szkoły w podnoszeniu jakości i opracowanie planu działań mającego na celu osiąganie coraz wyższych standardów w edukacji poprzez wdrażanie różnych sposobów autoewaluacji. Zaprezentowano sposób funkcjonowania tych narzędzi w instytucjach oświatowych hrabstwa Lincoln. W trakcie spotkań w odwiedzanych placówkach podkreślano wyższość obecnie funkcjonującego systemu nad wcześniejszym. Jego punkt ciężkości pada na ocenę wewnętrzną, dzięki czemu dyrektorzy znakomicie znają własną szkołę. W szkołach starannie monitorowany jest postęp i rozwój każdego ucznia – holistyczny, a nie tylko akademicki. Szkoły położone w defaworyzowanych rejonach mają większą swobodę w osiąganiu celów wyznaczanych przez edukację narodową. Warty podkreślenia jest fakt, że nawet małe szkoły dysponują zespołami ds. zarządzania, nauczyciele zaś powinni realizować cele w zakresie osiągnięć uczniów, własnego rozwoju zawodowego i umiejętności pełnienia roli lidera. Podmioty dokonujące zewnętrznej wizytacji wymagają od dyrektorów znajomości potencjału nauczycieli.
Znaczącą rolę w podnoszeniu jakości w szkole odgrywa hrabstwo. Wszystkie służby działające na rzecz dziecka są skupione w jednym departamencie. U podłoża działań departamentu ds. dzieci leży filozofia programu „Liczy się każde dziecko”, realizowanego w latach 2007-2010. Rada hrabstwa wspiera szkoły, wprowadza nowe narzędzia, szkołom doświadczającym trudności pomaga zespół dyrektorów szkół. Uczestnicy wizyty studyjnej mieli możliwość poznania, jak rozwija się doradztwo w dziedzinie specjalnych potrzeb uczniów. Zwrócono uwagę na bogate wyposażenie szkół, dobre zarządzanie budżetem w szkołach. Podczas spotkania rozmawiano także o problemach, wspólnych zarówno dla uczestników wizyt, jak i gospodarzy, a dotyczących np. dalszego kształcenia uczniów, którzy znaleźli się poza systemem oświaty czy procesu alfabetyzacji. Uczestnicy wizyty studyjnej zauważyli, że poznany system autoewaluacji jest pionierski, a jednocześnie godny polecenia jako przykład dobrej praktyki. Wielkie wrażenie wywarł na uczestnikach system wdrażania narzędzi autoewaluacji przez szkoły oraz zrozumienie potrzeby podwyższania jakości w edukacji. Wszyscy uczestnicy otrzymali materiały związane z tematyką wizyty studyjnej i uzyskali możliwość uaktualnienia wiedzy, a także zostali zachęceni do refleksji nad systemem zapewnienia jakości w krajach, w których pracują na co dzień. Polski uczestnik zamierza wykorzystać otrzymane materiały w codziennej pracy, planuje też przeprowadzenie warsztatów i szkoleń z wykorzystaniem zdobytej wiedzy oraz publikację artykułu.
Znaczącą rolę w podnoszeniu jakości w szkole odgrywa hrabstwo. Wszystkie służby działające na rzecz dziecka są skupione w jednym departamencie. U podłoża działań departamentu ds. dzieci leży filozofia programu „Liczy się każde dziecko”, realizowanego w latach 2007-2010.
Temat: Jakość w edukacji Data: 8-12.10.2007 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Lincoln Christ’s Hospital School, Lincoln, Wielka Brytania Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 15 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Niemcy, Bułgaria, Turcja, Hiszpania, Irlandia, Belgia, Czechy, Węgry, Polska, Szwecja, Słowenia
Wizyty studyjne
29
Quality of Education: raising standards through self-evaluation During a visit in the Lincoln County, participants of the study visit held several meetings with the management of educational institutions. The program of the visit has allowed them to become acquainted with all types of schools, ranging from a nursery school to university, and meeting the authorities responsible for children’s issues at the County Council. Participants have also become acquainted with, a unified on the county scale and transparent for the schools, quality assurance system, which includes on site visits, self-evaluation sheet, school’s internal assessment, cooperation with partners of the school aimed at raising the quality and the development of a work plan designed to reach increasingly high standards in education thanks to the implementation of various methods of selfevaluation. The practical use of these tools at educational institutions in the Lincoln County has also been presented. During the meetings held at the visited entities, superiority of the system in place over the previous one has been emphasized on several occasions. It focuses on internal assessment, thanks to which headmasters are well acquainted with their schools. Schools carefully monitor progress and development of every pupil from a holistic and not an academic point of view. Schools situated in underprivileged areas enjoy more freedom in achieving the goals set by national educational authorities. It is worth emphasising that even small schools have individual units responsible for management and teachers focus not only on the goals related to pupil attainment, but also on their professional development and leadership related skills. External assessment entities require from the headmasters to be aware of the potential of their teachers.
Theme of visit: Quality in education Date of visit: 8-12.10.2007 Name of organizing institution: Lincoln Christ’s Hospital School, Lincoln, United Kingdom Visits working language: English
County authorities play an important role in raising the quality of education at schools. All services working on behalf of children work within one department. The department for children is driven in its actions by the slogan of the programme implemented in the years 2007-2010 entitled Every Child Matters. County councils support local schools, introduce new tools, and a team composed of school headmasters provides assistance to schools facing problems. Participants of the study visit have had an opportunity to learn how the counselling of pupils with special needs operates there. What has been the most striking, was well equipped schools and well managed schools budgets. During the meetings, problems faced both by visit participants and their hosts, such as continuing education by students who have dropped out of schools and the literacy process, have also been discussed. Participants of the visit have noticed that the presented selfevaluation system is a pioneering one, which is well worth recommendation as an example of good practice. The participants have been impressed by the system for the implementation of self-evaluation tools by the schools and by general understanding of the need to improve quality in education. All participants of the visit have received materials related with the topic of the study visit and have been given an opportunity to update their knowledge. They have been encouraged to reflect on quality assurance systems in place in their respective countries. The participant from Poland intends to use the materials in his every day work and plans to hold workshops and training to propagate the knowledge gained during the visit and to publish an article.
Number of visit participants: 15 Countries represented by visit participants: Germany, Bulgaria, Turkey, Spain, Ireland, Belgium, Czech Republic, Hungary, Poland, Sweden, Slovenia
30
Wizyty studyjne
Szkoły całodzienne jako miejsce życia i nauki Wizycie studyjnej zorganizowanej w Berlinie dla specjalistów zainteresowanych funkcjonowaniem szkoły całodziennej przyświecało motto „Von der geschlossenen Lernanstalt zur offenen, Entwicklungsfördernden, bildenden Lebenswelt”. Uczestnicy wizyty zapoznali się z ideą szkół całodziennych, ich koncepcją pedagogiczną i organizacyjną, a przede wszystkim mogli zaobserwować w praktyce współdziałanie nauczycieli i wychowawców oraz partnerów pozaszkolnych w stwarzaniu uczniom nie tylko oferty edukacyjnej, ale także wychowawczej, opiekuńczej i stymulującej rozwój każdego dziecka. Taka współpraca autentycznie wspiera rodzinę w funkcji wychowawczej. Organizatorzy wizyty studyjnej zadbali o to, by program spotkań była interesujący i pozwolił uczestnikom odwiedzić dobrze funkcjonujące szkoły całodzienne, realizujące ciekawy program edukacyjno-wychowawczy. Odwiedzono szkołę średnią, w której kształci się znaczny odsetek uczniów będących imigrantami z 27 różnych krajów, szkoły podstawowe oferujące różnorodny wachlarz zajęć dodatkowych oraz spotkano się z pracownikami Ośrodka Doradztwa Pedagogicznego „Zieleń tworzy szkołę” (Die Pädagogische Beratungsstelle „Grün macht Schule”), która wspiera szkoły w reorganizacji dziedzińców szkolnych. W trakcie spotkań uczestnicy mieli też okazję rozmawiać na tematy związane z działaniem szkoły całodziennej i życiem
uczniów takie, jak: kwestia organizacji prawidłowego żywienia w szkole i wyrabiania dobrych nawyków żywieniowych wśród uczniów, problem otyłości u dzieci i przeciwdziałanie mu poprzez aktywizację ruchową, problem integracji dzieci niepełnosprawnych i dzieci pochodzących z rodzin imigrantów. Zastanawiano się, jak radzić sobie z agresją, nadpobudliwością i przemocą wśród uczniów. Uczestnicy wizyty studyjnej w raporcie grupowym podsumowującym wizytę odnotowali, że szkoły całodzienne wnoszą nową jakość do systemu kształcenia. Oferują one ramy dla nowej kultury nauczania, dzięki której szkoła otwiera się na jej społeczne otoczenie. Umożliwiają także rodzicom połączenie pracy zawodowej z życiem rodzinnym. Największe wrażenie na uczestnikach wywarło zaangażowanie instytucji partnerskich i rodziców w życie szkoły, a także wsparcie oferowane przez ośrodki doradztwa psychologicznego, pedagogicznego i zawodowego. Polski uczestnik ocenił udział w wizycie jako bardzo korzystny dla dalszego rozwoju zawodowego. Wiedzą i doświadczeniem zdobytym podczas wizyty podzielił się z pracownikami urzędu, w którym pracuje oraz dyrektorami szkół w regionie. O swoich wrażeniach z pobytu opowiedział także na antenie lokalnego radia.
Uczestnicy wizyty zapoznali się z ideą szkół całodziennych, ich koncepcją pedagogiczną i organizacyjną, a przede wszystkim mogli zaobserwować w praktyce współdziałanie nauczycieli i wychowawców oraz partnerów pozaszkolnych w stwarzaniu uczniom nie tylko oferty edukacyjnej, ale także wychowawczej, opiekuńczej i stymulującej rozwój każdego dziecka.
Temat: Zapewnianie jakości w szkoleniu zawodowym (Qualitätssicherung in der Berufsbildung) Data: 5-9.05.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Senatsverwaltung für Bildung, Wissenschaft,
Forschung, Berlin, Niemcy Język roboczy: niemiecki Liczba uczestników: 9 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Austria, Grecja, Hiszpania, Lichtenstein, Polska, Włochy.
Wizyty studyjne
31
Ganztagesschulen als Lebens- und Lernorte Als Leitmotiv des in Berlin stattfindenden Besuches für an der Funktionsweise der Ganztagsschulen interessierten Fachkräfte wurde das Motto „Von der geschlossenen Lernanstalt zur offenen, Entwicklungsfördernden, bildenden Lebenswelt” gewählt. Die Teilnehmer lernten die Idee der Ganztagsschulen sowie ihr organisatorisches und pädagogisches Konzept kennen. Sie konnten auch die Kooperation zwischen Lehrern, Förderlehrern und externen Partnern bei der Entwicklung des Lernangebotes in der Praxis beobachten. Diese Kooperation spielt eine wichtige Rolle nicht nur für die Qualität des Bildungsangebotes, sondern auch für die Individualisierung der Betreuung und individuelle Förderung der Schüler und ihrer Familien im Erziehungsprozess. Die Organisatoren haben ein umfangreiches Programm angeboten. Die Teilnehmer konnten einige Ganztagsschulen mit besonders interessantem Bildungs- und Erziehungsprofil besuchen: eine Oberschule mit hohem Migrantenanteil unter den Schülern (27 Herkunftsländer), drei Grundschulen mit weitem fakultativen Angebot sowie die Pädagogische Beratungsstelle “Grün macht Schule”, die sich auf Gestaltung des Schulhofes spezialisiert. Im Rahmen des Programms konnten die Teilnehmer Themen von ihrem besonderen Interesse
Thema: Qualitätssicherung in der Berufsbildung Dauer: 5-9.05.2008 Name des Organisators: Senatsverwaltung für Bildung, Wissenschaft, Forschung, Berlin, Deutschland
diskutieren: gesunde Ernährung, Bewegung im Unterricht, Bewegung für übergewichtige Kinder, Integration von behinderten Kindern und Kindern mit nichtdeutscher Herkunft. Man hat auch Methoden der Vorbeugung der Agression, der Übererregbarkeit und der Gewalt unter den Schülern besprochen. Die Teilnehmer betonten in ihrem Abschlussbericht, dass die Ganztagsschulen eine neue Qualität für das Bildungssystem anbieten, indem sie Raum für neue Unterrichtskultur unter Anbindung von sozialer Umgebung der Schule schaffen. Die Eltern können leichter Familienleben mit Beruf einigen und sich in das Schulleben engagieren. Einen grossen Eindruck machte auch das Engagement der Partnerorganisationen sowie die psychologische, pädagogische und berufliche Beratung. Der polnische Teilnehmer bewertete den Studienbesuch für seine weitere berufliche Entwicklung als sehr nützlich. Er teilte seine Erfahrungen der Aufsichtsbehörde der Schule sowie anderen Schuldirektoren aus der Region mit. Er gab auch ein Interview im lokalen Rundfunk.
Arbeitssprache: Deutsch Teilnehmerzahl: 7 Teilnehmende Länder: Ősterreich, Griechenland, Spanien, Liechtenstein, Polen, Italien
32
Wizyty studyjne
Uczniowie zdobywający wykształcenie zawodowe w szkole ogólnodostępnej Celem wizyty studyjnej odbywającej się w Londynie było wspólne zastanowienie się nad kwestią: jak uczynić kształcenie i doskonalenie zawodowe bardziej atrakcyjnym dla młodzieży kończącej szkołę oraz jak pomóc absolwentom szkół zawodowych odnaleźć się na rynku pracy. Jest to wyzwanie we wszystkich krajach reprezentowanych przez uczestników wizyty. Uczestnicy wizyty mieli możliwość spotkania się z przedstawicielami różnego typu instytucji oświatowych, których zadaniem jest podnoszenie kwalifikacji młodych ludzi, tak aby byli bardziej konkurencyjni na rynku pracy. Ponadto spotkali się z trenerami i szkoleniowcami pracującymi z młodymi absolwentami, z pracodawcami, u których uczniowie mogą odbywać staże oraz z osobami zdobywającymi zawód. Odbyły się także prezentacje praktycznych metod kształcenia zawodowego i sposobów organizacji praktyk w firmach. Uczestnicy mieli możliwość zadawania pytań, z otwartością informowano ich o trudnych początkach działania programu. Promocja kształcenia zawodowego zależy od systemu jego wspierania i od wkładu różnych podmiotów. Nie wszystkie rozwiązania zaobserwowane przez uczestników wizyty studyjnej będzie można wdrożyć w innych krajach, ze względu na specyfikę brytyjskiego systemu kształcenia. Uczestnicy wizyty zwrócili uwagę na mocne strony prezentowanego programu wsparcia dla młodych ludzi na rynku pracy, takie jak: opieka mentorów i asesorów nad uczniami, dobre relacje z uczniami, współpraca i wzajemne zaufanie, jakie
istnieje pomiędzy podmiotami realizującymi kształcenie zawodowe, zaangażowanie pracodawców, którzy rok po roku poświęcają czas i środki, by umożliwić działanie programu. Uczestnicy mogli dowiedzieć się więcej na temat roli mentora, kluczowej, jak się wydaje, dla powodzenia programu. Mentor wspiera uczniów poprzez wspomaganie ich nauki, odpowiedni dobór miejsc stażu i profilowanie ścieżki przyszłej kariery. Wizyta była też okazją do wymiany informacji o systemach oświaty obowiązujących w krajach europejskich i przykładach dobrych praktyk związanych z tematem wizyty studyjnej. Wizyta umożliwiła nawiązanie kontaktów pomiędzy jej uczestnikami, a instytucjami goszczącymi. Planowanym efektem współpracy będzie międzynarodowy projekt dotyczący pracy mentorów, który będzie kontynuacją doświadczeń organizatorów wizyty. Wizyta ta była bardzo przydatna dla polskiego uczestnika pod wieloma względami, m.in. przyczyniła się do podniesienie kwalifikacji zawodowych i kompetencji w zakresie zarządzania i organizacji staży zawodowych, znajomości innowacyjnych metod wdrażania projektów, zwiększyła wiedzę o zarządzaniu kadrami mentorów i organizacji praktyk. Efektem udziału w wizycie będą nowe projekty, opracowanie programu szkolenia i przeprowadzenie warsztatów dla młodzieży oraz ugruntowanie przekonania o wartości modelu kształcenia, łączącego teorię i praktykę.
Efektem udziału w wizycie będą nowe projekty, opracowanie programu szkolenia i przeprowadzenie warsztatów dla młodzieży oraz ugruntowanie przekonania o wartości modelu kształcenia, łączącego teorię i praktykę.
Temat: Poprawa atrakcyjności kształcenia zawodowego Data: 7-9.05.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Council for Administration, Londyn, Wielka Brytania Język roboczy: angielski
Liczba uczestników: 9 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Polska, Węgry, Estonia, Włochy, Austria, Hiszpania, Norwegia, Malta
Wizyty studyjne
33
Young apprenticeship in mainstream school The goal of the study visit held in London was common reflection on how to make vocational education and in-service training more attractive to young people and how to help vocational school graduates to achieve success on the labour market, which was the challenge observed in all countries represented by the participants of the visit. Visit participants have had an opportunity to meet representatives of various types of educational institutions whose task is to raise the qualifications of young people so that they are more competitive in the labour market, as well as trainers and instructors working with young graduates. They also met employers with whom students can undergo apprenticeships and students of vocational education. Presentations of practical vocational education methods and ways of organising work placements at companies have been presented. Visit participants have had an opportunity to ask questions and they have learnt how difficult it was to implement the programme at its early stage. Promotion of vocational education is subject to support system in place and the contribution of various entities. Not all the solutions presented during the study visit can be implemented in other countries, which is a result of unique features of the British system of education and the fact that not all the institutions that participate in the program in Great Britain operate in other countries. Visit participants have paid attention to strong points of the support program directed at young people at the labour market featuring assistance of mentors and assessors, good re-
Theme of visit: Attractiveness of vocational training Date of visit: 7-9.05.2008 Name of organizing institution: Council for Administration, London, United Kingdom
lations with students, cooperation and mutual trust between individual entities offering vocational education, commitment on the part of employers who devote their time and means to facilitate the operation of the programme. Participants of the visit wanted to learn more about the role of mentors who seem to be crucial for the success of the programme. A mentor is to support students by assisting them in their learning, helping to choose the right apprenticeship venue, and guiding them on their future career. The visit has also served as an opportunity to exchange information on systems of education in place in individual European countries and to share examples of good practice related to the topic of the study visit. The visit has also allowed to establish contacts between the participants of the visit and host institutions. The forecasted result of the cooperation will be an international project related to the work of mentors, which will be a continuation of experiences of the organisers of the visit. The visit has been a very valuable one for the participant from Poland in various respects. It has contributed to raising professional qualifications and competences in the scope of management and organisation of work placements, knowledge of innovative methods for project implementation, broader knowledge of how to manage the work of mentors and organise work placements. The results of the study visit will also include new projects, development of a curriculum for apprenticeship and staging workshops for young people, as well as a strong belief that a model of education that combines theory and practice is an effective one.
Visits working language: English Number of visit participants: 9 Countries represented by visit participants: Poland, Hungary, Estonia, Italy, Austria, Spain, Norway, Malta
34
Wizyty studyjne
Kształcenie zawodowe: cel dla młodzieży? Wizyta studyjna zorganizowana przez instytucję zajmującą się doradztwem zawodowym odbywała się w dwóch belgijskich miastach: Brugii i Ostendzie. Tematem wizyty była atrakcyjność treningów zawodowych w regionie flamandzkim. Podczas wizyty dyskutowano o tym, co zrobić, aby młodzi ludzie chętniej wybierali kształcenie zawodowe niż ogólne. Uczestnicy wizyty odwiedzili szkoły i instytucje wyposażone w nowoczesne maszyny i urządzenia. Dzięki nim uczniowie, ucząc się zawodu lub uczęszczając na różnego typu kursy dokształcające, są przygotowani do wykonywania pracy bezpośrednio po zakończeniu nauki. Organizatorzy wizyty opiekowali się grupą, organizując spotkania z przedstawicielami instytucji, centrów i szkół i władz lokalnych w Regionie Flamandzkim. Uczestnicy zostali zapoznani z zasadami funkcjonowania instytucji, pokazano im gdzie odbywają się warsztaty zawodowe oraz miejsca, w których uczniowie poznają teorię. Uczestnicy odwiedzili m.in. centra pracy, centra doradztwa zawodowego, szkołę średnią o profilu artystycznym i technicznym oraz szkołę średnią specjalną, która zapewnia uczniom wsparcie indywidualne i przygotowuje ich do samodzielnego życia, również zawodowego. W trakcie wizyty uczestników zapoznano z systemem edukacji Belgii, zwłaszcza Regionu Flamandzkiego. Każdy z przedsta-
wicieli instytucji biorący udział w wizycie przedstawił swoje dokonania w dziedzinie podnoszenia atrakcyjności kształcenia zawodowego wśród młodych ludzi. Opowiadano o projektach, w które są zaangażowane poszczególne centra kształcenia lub szkoły. Językiem roboczym wizyty był język angielski. W tym języku odbywały się wykłady i rozmowy w kuluarach, w tym języku także sporządzono raport podsumowujący. Grupa przedstawicieli z różnych krajów, pracując razem i dyskutując o swoich spostrzeżeniach, stworzyła wspólny raport – produkt tej wizyty. W dalszym etapie może on posłużyć analizie sytuacji edukacji w różnych krajach i porównywaniu efektów w nauczaniu zawodowym, korzystaniu z dobrych praktyk płynących z doświadczeń belgijskich i przenoszeniu ich do krajów biorących udział w tego typu wizytach. Polskiego uczestnika wizyty udział w spotkaniu skłonił do wielu ciekawych refleksji i porównań, dostarczył miłych wrażeń i uzupełnił wiedzę o edukacji w innych krajach. Po powrocie z wizyty uczestnik zamieścił artykuł w lokalnej prasie oraz przygotował multimedialną prezentację z przebiegu wizyty i umieścił na stronie internetowej własnej placówki. Doświadczeniami zdobytymi podczas wizyty podzielił się z pedagogami i doradcami zawodowymi podczas konferencji.
Uczestnicy wizyty odwiedzili szkoły i instytucje wyposażone w nowoczesne maszyny i urządzenia. Dzięki nim uczniowie, ucząc się zawodu lub uczęszczając na różnego typu kursy dokształcające, są przygotowani do wykonywania pracy bezpośrednio po zakończeniu nauki.
Temat: Poprawa atrakcyjności kształcenia zawodowego (Attractiveness of vocational training) Data: 20-23.10.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Departement Onderwijs Dienst Beroepsopleiding Hendrik Consciencegebouw, Brussel, Belgium
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 9 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Austria, Turcja, Litwa, Polska, Węgry, Cypr, Wielka Brytania, Czechy, Łotwa
Wizyty studyjne
35
Vocational training: target for youngsters? The study visit organised by a career guidance institution was held in two Belgian cities; Bruges and Ostend. The subject of the visit was the attractiveness of vocational training in the Flanders Region. The participants of the visit held discussions about what to do to make young people choose vocational education more willingly than general education. They visited schools and institutions furnished with modern machinery and devices, which prepare students who are learning specific occupations or attending retraining courses for work in a specific profession directly after completing their education. The organisers of the visit provided the participants with opportunities to meet representatives of various Flemish institutions, centres, schools and local authorities. The participants learnt about the functioning of these institutions and were shown the places in which vocational workshops are held, as well as those where theory is taught. They also visited some employment and career guidance centres, in addition to an artistic and technical secondary school, as well as a secondary school for students with special needs. The latter provides students with individual assistance and prepares them for being self-sufficient in life, including being able to work. During the visit, the participants also learnt about the Belgian system of education, in particular about this in place in the
Theme of visit: Attractiveness of vocational training Date of visit: 20-23.10.2008 Name of organizing institution: Departement Onderwijs Dienst Beroepsopleiding Hendrik Consciencegebouw, Brussel, Belgium
Flanders Region. Each representative of the institutions, which took part in the visit presented their achievements in raising the attractiveness of vocational education among young people. They talked about projects in which individual education centres and schools were involved. The working language of the visit was English. This was used during the lectures and unofficial discussions, and this was the language in which the summary report was delivered. The report was the effect of the visit produced by a group of representatives of various countries who worked together and discussed their observations. At a further stage, the report can be used to analyse the situation of education in different countries and to compare outcomes in vocational instruction. It can also be used in the implementation of the Belgian good practices in countries that take part in such visits. The visit motivated the Polish participant to make some interesting conclusions and comparisons. It also provided him with some pleasant impressions and gave an opportunity to supplement his knowledge about educational systems in other countries. After his return, he published an article in the local press and created a multimedia presentation on his institution’s website. Furthermore, he shared the experience gained during the visit with some teachers and career guidance officers during a conference.
Visits working language: English Number of visit participants: 9 Countries represented by visit participants: Austria, Turkey, Lithuania, Poland, Hungary, Cyprus, United Kingdom, Czech Republic, Latvia
36
Wizyty studyjne
Doradztwo w uczeniu się przez całe życie – od polityki oświatowej do praktyki Wizyta studyjna odbywająca się w kwietniu 2008 r. w Dublinie poświęcona była doradztwu zawodowemu oraz kształtowaniu polityki oświatowej w Irlandii. Uczestnicy wizyty uzyskali informacje na temat systemu oświaty i systemu doradztwa zawodowego w Irlandii, który obejmuje trzy poziomy – rządowy/ krajowy, regionalny i gminny. Spotkali się również z przedstawicielami Ministerstwa Edukacji i Ministerstwa Pracy. Program stworzył okazję do wizyt w ośrodkach doradztwa w Dublinie i regionie oraz poznania przykładów dobrych praktyk. Z wielkim uznaniem grupy spotkały się metody interaktywne stosowane podczas zajęć w ośrodku doradztwa, polegające na umożliwieniu zainteresowanym określenia swoich umiejętności i zdolności czy wspieraniu w procesie podejmowania decyzji. Uczestnicy spotkania podkreślali konieczność wprowadzania doradztwa zawodowego na etapie szkoły średniej. Interesujące było poznanie oceny doradztwa z punktu widzenia osoby z niego korzystającej. W ramach programu odbyła się także wizyta w jednej ze szkół prywatnych, realizującej program wspierania przedsiębiorczości. Irlandzki system stanowi udaną próbę powiązania programu edukacyjnego realizowanego w szkole z rynkiem pracy. Uwagę uczestników zwróciła współpraca instytucji doradztwa na różnych poziomach, powiązanie polityki edukacyjnej i doradztwa zawodowego ściśle zorientowanego na rynek pracy oraz praca krajowego ośrodka doradztwa. Podczas wizyty dyskutowano również o najczęściej spotykanych problemach w tym obszarze, np. o tym, że doradztwo
nie jest jednak proaktywne, a skupia się na osobach, które znalazły się poza systemem edukacji lub są tym zjawiskiem zagrożone. Dla uczestników wizyta stała się okazją do analizy i refl eksji w kwestiach takich jak: relacje pomiędzy kształtowaniem polityki oświatowej na różnych poziomach a jej praktycznym wdrażaniem; kształcenie zawodowe; akredytacja i walidacja systemu doradców; nadzór i monitoring systemu doradztwa. Uczestnicy chcieliby przenieść z kraju goszczącego na ojczysty grunt model współpracy instytucji oświatowych i pracodawców, rozumienie znaczenia doradztwa na każdym etapie edukacji, należałoby też stworzyć podobne płaszczyzny współpracy doradców stanowiące gwarancję jakości. Wizyta była także okazją do wymiany informacji na temat systemu doradztwa w krajach reprezentowanych przez uczestników. Grupa nawiązała kontakty umożliwiające w przyszłości realizację projektów międzynarodowych. Polski uczestnik zorganizował po zakończeniu wizyty spotkanie dla pracowników ośrodka doskonalenia nauczycieli i powiatowego centrum edukacyjnego. W trakcie tych spotkań przedstawił informacje i doświadczenia wyniesione z wizyty w Irlandii, przekazał polskim podmiotom adresy poznanych w Irlandii instytucji, opublikował informacje na temat wizyty na stronach internetowych starostwa i macierzystego stowarzyszenia. Wiedza i doświadczenia z tygodniowego pobytu w Irlandii zostaną wykorzystane w realizowanych projektach.
Z wielkim uznaniem grupy spotkały się metody interaktywne stosowane podczas zajęć w ośrodku doradztwa, polegające na umożliwieniu zainteresowanym określenia swoich umiejętności i zdolności czy wspieraniu w procesie podejmowania decyzji.
Temat: Doradztwo zawodowe i konsultacje przez całe życie Data: 7-11.04.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Leargas Education Service, Dublin, Irlandia
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 9 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Węgry, Polska, Norwegia, Turcja, Włochy, Szwecja, Niemcy
Wizyty studyjne
37
Lifelong guidance – from policy to practice The focus of the study visit held in April 2008 in Dublin was career guidance and shaping the educational policy in Ireland. Participants of the visit have obtained information on the system of education and career guidance in Ireland, which comprises three levels; state/national, regional and municipal. They have also met representatives of the Ministry of Education and Ministry of Labour. The programme has included visits at career guidance centres in Dublin and the region and served as an opportunity to become acquainted with examples of good practice.
concentrates on persons who are outside the system of education or are at risk of dropping out, have been discussed.
Interactive methods applied during classes at the guidance centre designed to help the participants identify their skills and competences and to support the decision making process have gained recognition on the part of the group. Participants of the meeting have emphasised the need to introduce career guidance at the level of secondary education. It has been interesting to look at the assessment of career guidance services from the point of view of their users.
Visit participants would like to transfer to their countries the model for cooperation between educational institutions and employers along with understanding of the importance of career guidance at each level of education. It would also be useful to create similar platforms for cooperation between counsellors, which is a guarantee of quality.
The programme has also included a visit at a private school, which has implemented a programme to support entrepreneurial attitudes. The system in place in Ireland is a successful combination of an educational programme implemented in schools and cooperation with the labour market. Visit participants have paid attention to the cooperation of career guidance institutions at various levels, linking the educational policy with carer guidance focused on the labour market and the work of national career guidance centre. During the visit, the most frequently encountered problems in the area, such as the fact that guidance is not pro-active, but
Theme of visit: Lifelong guidance and counseling Date of visit: 7-11.04.2008 Name of organizing institution: Leargas Education Service, Dublin, Ireland Visits working language: English
To the participants, the study visit has been an opportunity to analyse and reect on interrelations between shaping educational policy at various levels and its practical implementation, vocational education, accreditation and validation of the counsellors system, as well as supervision and monitoring over the career guidance system.
The visit has served as an opportunity to exchange information on career guidance systems in place in the countries represented by the participants. The group has established contacts that allow for the implementation of international projects in the future. Following the visit, the participant from Poland has organised meetings for employees of in-service teacher training centre and county educational centre. During the meetings, he has presented information and experiences from the visit in Ireland and passed over to Polish entities addresses of the institutions he had visited in Ireland. He has also published this information on the website of county authorities and its home association. The knowledge and experience gained during the one-week stay in Ireland will be used in the projects that are to be implemented.
Number of visit participants: 9 Countries represented by visit participants: Hungary, Poland, Norway, Turkey, Italy, Sweden, Germany
38
Wizyty studyjne
Ramy jakości i efekty kształcenia Celem wizyty studyjnej zorganizowanej przez Uniwersytet Islandzki w Rejkjaviku była wymiana informacji i doświadczeń na temat uznawania i walidacji edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej oraz przedstawienie ogólnej wizji uczenia się przez całe życie ze specjalnym uwzględnieniem edukacji osób dorosłych. Uczestnicy odbyli wizyty w instytucjach i szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, w trakcie których wspólnie dyskutowali nad zaprezentowanymi przykładami dobrej praktyki. Uznanie zyskała elastyczność i otwartość islandzkiego systemu edukacji. Beneficjentom oferuje się szkołę drugiej szansy. Program, tempo kształcenia i rodzaje oceniania dostosowane są do osoby i jej sytuacji życiowej. W systemie tym istotne jest indywidualne prawo do walidacji. Z walidacją powiązany jest system modułów i kredytów punktowych istniejący w Islandii. Dzięki narzędziom do przeprowadzenia autoewaluacji uczący się zyskują świadomość własnych możliwości w dziedzinie nauki. Interesującym narzędziem, które zostało zaprezentowane uczestnikom, było portfolio kariery. Uczestnicy wizyty studyjnej odwiedzili centrum karier, służące pomocą studentom w podejmowaniu decyzji dotyczących ścieżki edukacyjnej. Zainteresowanie wzbudziło także portfolio i doradztwo dla studentów, jako element planowania przyszłej kariery
zawodowej. Uczestnicy stwierdzili, iż w edukacji istotne jest motywujące otoczenie edukacyjne. Byli także zainteresowani wykorzystaniem e-learningu. W trakcie wizyty uczestnicy mieli możliwość zaobserwować, że w Islandii wszystkie podmioty uczestniczące w procesie kształcenia zawodowego ściśle ze sobą współpracują. Zainteresowanie wzbudziło to, że w Islandii nawet starsze osoby zdobywają nowy zawód i że nawet bez dyplomu stosunkowo łatwo można znaleźć pracę. Dobrym pomysłem na promocję idei uczenia się przez cale życie, z którego uczestnicy wizyty studyjnej zamierzają skorzystać, są tygodnie edukacji dorosłych organizowane w Islandii. Efektem wizyty studyjnej było nawiązanie współpracy specjalistów biorących udział w wizycie w dziedzinie uznawalności i walidacji różnych form kształcenia. Dla polskiego uczestnika wizyty istotne było uzyskanie wiedzy na temat systemu walidacji i metod uznawania kwalifikacji. Ponadto udział w programie zaowocował nawiązaniem nowych kontaktów i planami realizacji projektów międzynarodowych. Po powrocie z Islandii uczestnik opublikował artykuł w elektronicznym czasopiśmie adresowanym do nauczycieli i dyrektorów szkół zawodowych i placówek kształcenia ustawicznego, wydawanym przez jego pracodawcę.
Dobrym pomysłem na promocję idei uczenia się przez całe życie, z którego uczestnicy wizyty studyjnej zamierzają skorzystać, są tygodnie edukacji dorosłych organizowane w Islandii.
Temat: Uznawanie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej Data: 9-11.04.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: University of Iceland, Reykjavik, Island
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 12 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Wielka Brytania, Niemcy, Austria, Holandia, Litwa, Belgia, Włochy, Hiszpania, Dania, Polska
Wizyty studyjne
39
Quality frameworks and learning outcomes The goal of the study visit which was organised by the University of Iceland in Reykjavik was to exchange information and experiences concerning the recognition and validation of formal, informal and non-formal education, as well as to present a general vision of lifelong learning with special emphasis on adult education. The participants visited some institutions and schools which provide vocational training. During these visits they discussed the presented examples of good practices. The participants were impressed by the flexibility and openness of the Icelandic education system. The beneficiaries of this system are offered second chance schools in which the pace of learning and grading types are adjusted to a given individual and their situation in life. What is important in the system is the individual right to validation which, in turn, is related to a system of modules and credits that is specific to Iceland. By using self-evaluation tools learners become aware of their own learning capabilities. One of the more interesting tools that were presented to the participants was the career portfolio. The participants visited a career guidance centre which assists students in making decisions concerning their educational pathway. Another interesting feature was the portfolio and consultancy for students as an element of professional career planning. The participants noted that the educational surroundings were an important and motivating element of
Theme of visit: Recognition of formal, non-formal and informal learning Date of visit: 9-11.04.2008 Name of organizing institution: University of Iceland, Reykjavik, Island
education. They were also interested in the way e-learning was used. What is more, the study visit gave them an opportunity to observe that in Iceland, all the entites involved in the vocational education process cooperated very closely. They were also interested in the fact that even older people acquired new professions and that even without a qualification it was relatively easy to find a job. It is extremely important that employers have impact on education programmes. A good idea for promoting the lifelong learning concept which the study visit participants intend to use, are the adult education weeks that are organised in Iceland. The effect of the study visit was the establishing of cooperation between the experts that took part in the visit in the field of recognising and validating various forms of education. The Polish participant of the visit considered it important that he acquired knowledge regarding the validation system and methods of recognising qualifications. Moreover, the programme resulted in new contacts and plans to implement international projects. After returning from Iceland the participant published a feature in an electronic magazine published by his employer. This was dedicated to vocational school teachers and heads, as well as to continuing education institutions. Furthermore, he presented a visit report in his home institution.
Visits working language: English Number of visit participants: 12 Countries represented by visit participants: United Kingdom, Germany, Austria, Netherlands, Lithuania, Belgium, Italy, Spain, Dania, Poland
40
Wizyty studyjne
Tworzenie Europy bardziej otwartej dla jej obywateli Wizyta studyjna, która odbyła się w Atenach została zorganizowana przez Narodową Agencję Programu „Uczenie się przez całe życie” w Grecji i poświęcona była jednemu z celów Strategii Lizbonskiej: Edukacja i kształcenie – wspieranie aktywnego obywatelstwa, równych szans i spójności społecznej W trakcie wizyty prezentowano działania edukacyjne zmierzające do kształtowania tolerancji i pozytywnych zmian w sytuacji społecznej. Organizatorzy podczas wizyty zaprezentowali uczestnikom liczne przykłady dobrej praktyki – projekty z zakresu edukacji dorosłych, których celem jest podwyższenie poziomu edukacji i promowanie awansu społecznego oraz projekty opracowane z myślą o dzieciach i imigrantach, wspierające adaptację i wyrównywanie szans. W wizycie studyjnej brali udział uczestnicy z krajów o dużym odsetku imigrantów. Spotkanie było okazją do wymiany opinii na temat pedagogiki i metod pracy z dziećmi imigrantów. Uczestnicy stwierdzili, że w przypadku pracy z tą grupą istotna jest znajomość języka ucznia. Widoczne jest, że w Grecji kładzie się duży nacisk na edukację kulturową. Nauczyciele realizują liczne projekty z tej dziedziny w ramach zajęć pozalekcyjnych. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z prezentacjami muzycznymi, teatralnymi, a uczniowie prywatnej szkoły zaprezentowali tańce greckie. Prezentacje artystyczne w wykonaniu uczniów sto-
ją na wysokim poziomie. Grecja imponuje poczuciem tożsamości kulturowej. Uczestnicy wymienili informacje na temat systemów oświaty reprezentowanych przez nich krajów oraz informacje na temat, któremu była poświęcona wizyta. Minusem wizyty było jej ograniczenie do prezentacji tylko szkół podstawowych i realizowanych przez nie projektów. Organizatorzy umożliwili uczestnikom zapoznanie się z kulturą i folklorem Grecji – zaproponowali między innymi zwiedzanie Partenonu i Muzeum Narodowego. Program zaowocował nawiązaniem kontaktów i planami realizacji projektów międzynarodowych oraz organizacji podobnych wizyt. Polski uczestnik przekazał sprawozdanie z wizyty rzecznikowi prasowemu starostwa powiatowego oraz radzie pedagogicznej. Zamierza upowszechniać doświadczenia wyniesione z pobytu w Grecji wśród sąsiednich szkół oraz na forum województwa. Wizyta przyniosła uczestnikowi wiedzę na temat sposobów aktywizowania osób dorosłych, pracy z dziećmi imigrantów, przekonanie o wadze znajomości języka angielskiego i potrzebie realizowania projektów jako narzędzia niwelowania różnic i stereotypów. We współpracy z uczestnikiem z Włoch przygotowuje on projekt poświęcony nauczaniu i uczeniu się matematyki.
Widoczne jest, że w Grecji kładzie się duży nacisk na edukację kulturową. Nauczyciele realizują liczne projekty z tej dziedziny w ramach zajęć pozalekcyjnych.
Temat: Europejski rok dialogu międzykulturowego Data: 2-6.06.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: IKY/ State Scholarships Foundation National Agency for the LLP , Ateny, Grecja
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 11 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Czechy, Dania, Estonia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska, Rumunia, Wielka Brytania, Włochy
Wizyty studyjne
41
Making Europe more accessible to its citizens The study visit in Athens was organised by the National Agency of the Lifelong Learning Programme in Greece. It was dedicated to one of the objectives of the Lisbon Strategy; Education and Training: supporting active citizenship, equal opportunities and social cohesion. The visit was an opportunity to present educational activities aimed at developing tolerance and positive changes in the current social situation. During the visit, the organisers presented various examples of good practices, i.e. adult education projects targeted at improving the quality of education and promoting social advancement as well as projects which support adaptation and the equalising of opportunities dedicated to children and immigrants. The participants of the study visit originated from countries with a large share of immigrants. Their meeting gave them an opportunity to exchange opinions about pedagogy and methods of working with children of immigrants. The participants declared that it was important to know the pupils’ language when working with this group. It is evident that Greece lays great emphasis on cultural education. Teachers carry out numerous projects in this field as part of extracurricular activities. The participants had a chance to see musical and drama presentations whilst the pupils of a
Theme of visit: European Year of intercultural dialogue Date of visit: 2-6.06.2008 Name of organizing institution: IKY/ State Scholarships Foundation National Agency for the LLP , Athens, Greece Visits working language: English
private school presented Greek dances. The students’ artistic presentations were of high quality. Greece impressed the participants with its sense of cultural identity. The participants exchanged information about systems of education in their countries and information concerning the subject of the visit. Limiting the presentations to primary schools and their projects only was perceived as a drawback. However, the organisers made it possible for the participants to take a look at Greek culture and folklore. Some of the attractions included a visit to the Parthenon and the National Museum. The programme resulted in the establishment of contacts, in addition to plans for implementing international projects and organising similar visits in the future. The Polish participant reported the visit to the Press Officer of the County Office and the Teachers’ Board. He intends to promote his experience from Greece among neighbouring schools and within the province. Due to the visit, the participant found out about ways of activating adults and working with immigrant children. He also returned convinced about the need to know the English language and to implement projects as a tool for levelling out differences and stereotypes. In cooperation with the participant from Italy, he will prepare a project concerning teaching and learning mathematics.
Number of visit participants: 11 Countries represented by visit participants: Czech Republic, Denmark, Estonia, Lithuania, Latvia, Germany, Poland, Romania, United Kingdom, Italy
Wizyty studyjne zorganizowane w Polsce w 2008 roku Study visits organised in Poland in 2008
44
Wizyty studyjne
Taki jak Mozart Organizatorzy wizyty studyjnej zorganizowanej przez Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli wyznaczyli sobie konkretne cele do osiągnięcia w trakcie spotkania w Kielcach: poznanie systemów kształcenia i doskonalenia nauczycieli w różnych krajach Europy, kształtowanie europejskiego wymiaru edukacji, w tym edukacji interkulturowej, nawiązanie kontaktów między placówkami i instytucjami edukacyjnymi uczestniczącymi w wizycie studyjnej. Najważniejszym jednak celem wizyty była wymiana informacji i doświadczeń w zakresie pracy z uczniem zdolnym oraz prezentacja przykładów dobrej praktyki wypracowanych w instytucjach, które reprezentowali uczestnicy wizyty, organizatorzy oraz zaproszeni eksperci. Uczestnicy mieli możliwość zapoznać się z założeniami i filozofią projektu „Taki jak Mozart”, który jest realizowany przez Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli jako propozycja dla nauczycieli w województwie kieleckim. Celem projektu jest kształtowanie twórczej osobowości ucznia, ukierunkowanej na wszechstronną adaptację we współczesnym świecie. Uczestnicy wizyty wzięli udział w zajęciach stanowiących wybór konkretnych ćwiczeń z projektu „Taki jak Mozart”. Zajęcia prowadzili nauczyciele przeszkoleni wcześniej w projekcie, którzy chcieli podzielić się swoimi doświadczeniami w pracy z uczniem zdolnym. W czasie zajęć trwała ożywiona dyskusja i rozwiązywano problemy wywołane i zainicjowane przez prowadzących. Ponadto goście mieli okazję zapoznać się z opracowanymi dla szkół certyfikatami w zakresie wspierania i rozwijania uzdol-
nień. Projekt realizowany jest pod nazwą „Szkoła Pięknych Umysłów”. W trakcie wizyty goście zapoznali się z aktywnymi metodami pracy nauczycieli z uczniami utalentowanymi, uczestnicząc w lekcjach matematyki i chemii. Lekcje te prowadzone były w języku angielskim i przygotowywały uczniów do międzynarodowej matury. Zauważono, że w wielu krajach szkoła koncentruje się na wyrównywaniu szans dzieci i młodzieży, wspieraniu edukacji uczniów niepełnosprawnych, natomiast mniej uwagi poświęca się pracy z uczniami szczególnie uzdolnionymi, w tym także uzdolnionymi artystycznie. W trakcie wizyty było wiele okazji do dyskusji o roli nauczyciela w pracy z uzdolnionym uczniem oraz o formach i metodach pracy. Uczestnicy wizyty zastanawiali się, jak pracować na zajęciach dydaktycznych z uzdolnionym uczniem, a jak na zajęciach dodatkowych lub w kołach zainteresowań. Uczestnicy wymieniali się wiedzą i doświadczeniami na tematy związane z diagnozowaniem uzdolnionych uczniów oraz na temat przygotowania nauczycieli do pracy ze zdolnymi uczniami. Goście mieli również okazję do wymiany informacji o tym, w jaki sposób działa prawo w tym zakresie, jak wspiera uczniów o określonym potencjale intelektualnym. Wizyta w Świętokrzyskim Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli była dobrą okazją do spotkania się ekspertów pracujących z dziećmi uzdolnionymi. Wszyscy uczestnicy wizyty studyjnej zgodzili się, że najważniejsze jest to by nie zgubić talentu.
Zauważono, że w wielu krajach szkoła koncentruje się na wyrównywaniu szans dzieci i młodzieży, wspieraniu edukacji uczniów niepełnosprawnych, natomiast mniej uwagi poświęca się pracy z uczniami szczególnie uzdolnionymi, w tym także uzdolnionymi artystycznie.
Temat: Podmioty w edukacji: uczniowie, nauczyciele, rodzice Data: 21-25.04.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Kielce, Polska
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 7 Kraje reprezentowane przez uczestników wizyty: Austria, Wielka Brytania, Szwecja, Włochy, Grecja, Turcja
Wizyty studyjne
45
Like Mozart The goals of the study visit organised in Kielce by the Świętokrzyskie In-Service Teacher Training Centre were: to learn about the education and teacher in-service training systems in various European countries, to discuss the forming of the European dimension in education, including intercultural education, and to establish contacts between educational institutions represented by the participants. However, the main goal of the visit was to exchange information and experiences related to working with gifted students, and to present examples of good practice developed at the institutions represented by the participants, organisers and the invited experts. The participants had an opportunity to learn about the premises and philosophy of the Like Mozart Project which is being implemented by the Świętokrzyskie In-Service Teacher Training Centre as a proposal for teachers in the Świętokrzyskie Province. The aim of the project is to develop students’ creative personalities targeted at wide-ranging adaptation in the modern world. The participants took part in classes that were a choice of specific activities from the Like Mozart Project. The classes were conducted by teachers who had been previously trained for the project and wanted to share their experience in working with gifted students. The classes comprised animated discussions and the solving of problems initiated by the teachers. The guests also had an opportunity to learn about certificates
Theme of visit: Actors of Education: pupils, teachers and parents Date of visit: 21-25.04.2008 Name of organizing institution: Świętokrzyskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Kielce, Poland
which were designed for schools in the scope of supporting and developing aptitude as part of the Beautiful Minds School Project. The participants observed active methods of work with gifted students during mathematics and chemistry classes. These were conducted in English and aimed to prepare students for international baccalaureate exams. It was noted that in many countries schools focused on equalling children’s and youths’ opportunities, as well as on supporting the education of the disabled students, whilst less attention was paid to working with the particularly gifted students, including the artistically gifted ones. During the visit, there were many opportunities to discuss the role of the teacher in working with gifted students, in addition to working methods and forms. The participants reflected on ways of working with gifted students during classes and extracurricular activities. They shared their knowledge and experience regarding the diagnosing of gifted students and the preparation of teachers for working with them. They also exchanged information about legal provisions in this field and how these supported students with specific intellectual potential. The study visit at the Świętokrzyskie In-Service Teacher Training Centre was an excellent opportunity for experts working with gifted children to meet and share information. All the visit participants concluded that the most important issue was not to loose talent.
Visits working language: English Number of visit participants: 7 Countries represented by visit participants: Austria, United Kingdom, Sweden, Italy, Greece, Turkey
46
Wizyty studyjne
Porównanie europejskiego sytemu kształcenia na przykładzie różnych szkół w Europie Wizyta studyjna zorganizowana przez Gimnazjum nr 1 im. Zjednoczonej Europy w Szczecinku poświęcona była promocji wymiaru europejskiego w edukacji, realizowanej poprzez wspólne działania edukacyjne. Celem wizyty było przybliżenie uczestnikom specyfiki organizacji i zasad funkcjonowania edukacji w Polsce, zwłaszcza sposobów zarządzania szkołą publiczną na szczeblu lokalnym i relacji szkoły z samorządem. Uczestnicy wizyty mieli okazję spotkać się i podyskutować o różnych modelach zarządzania z władzami samorządowymi: burmistrzem oraz starostą powiatu. Spotkania te były inspiracją do wymiany doświadczeń i przykładów dobrej praktyki dotyczących współpracy szkoły z władzami lokalnymi.
kultury i wypoczynku młodzieży oraz z lokalną organizacją turystyczną.
Uczestnicy wizyty zapoznali się z systemem i formą kształcenia, systemem oceniania uczniów oraz ze sposobem finansowania szczecineckiego szkolnictwa.
Należy podkreślić fakt, że językiem roboczym wizyty studyjnej w Szczecinku był język niemiecki. Była to bardzo cenna inicjatywa szkoły, ponieważ niewiele wizyt studyjnych organizowanych w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” odbywa się w Europie w tym języku. Wizyta przyniosła organizatorom wiele korzyści, między innymi nawiązano nowe kontakty, które zaowocowały wzbogaceniem oferty edukacyjnej szkoły, a uczniowie mieli okazję do bezpośrednich kontaktów z gośćmi na lekcjach języka niemieckiego. Uczestnicy wizyty wyrazili chęć podjęcia współpracy ze szkołami oraz z instytucjami kulturalnymi i oświatowymi działającymi w tym regionie.
Podczas spotkań uczestnicy zapoznali się również z systemem kształcenia i podnoszenia kwalifikacji pedagogicznych nauczycieli w Centrum Edukacji Nauczycieli oraz w Kolegium Językowym w Koszalinie. Program wizyty zawierał spotkania z dyrektorami szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ośrodków
W czasie wizyty studyjnej odbyły się konferencje, które służyły wymianie doświadczeń na temat badania i zapewnienia jakości w edukacji. Uzyskane informacje, spostrzeżenia, oceny i wypracowane wnioski będą służyły uczestnikom do poszukiwania nowych koncepcji i strategii w zarządzaniu oświatą na różnych poziomach nauczania w wymiarze europejskim. Uczestnicy wizyty studyjnej w raporcie końcowym podkreślili, że pobyt w Polsce, w Szczecinku pozwolił na zapoznanie się z wieloma nowymi rozwiązaniami w zakresie pracy w oświacie.
Celem wizyty było przybliżenie uczestnikom specyfiki organizacji i zasad funkcjonowania edukacji w Polsce, zwłaszcza sposobów zarządzania szkołą publiczną na szczeblu lokalnym i relacji szkoły z samorządem.
Temat: Wymiar europejski w edukacji (Einführung der europäischen Dimension) Data: 19-24.05.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Gimnazjum nr 1 im. Zjednoczonej Europy, Szczecinek, Poland
Język roboczy: niemiecki Liczba uczestników: 7 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Niemcy, Grecja, Czechy, Francja, Łotwa
Wizyty studyjne
47
Vergleich europäischer Bildungssysteme am Beispiel der Zusammenarbeit und des Schulaustausches unter verschiedener Schulen in Europa Der von dem Gymnasium nr. 1. aus Szczecinek organisierte Studienbesuch setzte sich mit dem Thema auseinander, wie die europäische Dimension in dem Bildungsbereich dank gemeinsamen Kooperationsprojekten der Schulen verwirklicht werden kann. Die Teilnehmer konnten dabei die Spezifik der Strukturen und Arbeitsorganisation in dem polnischen Bildungssystem kennenlernen, insbesondere die Arbeisabläufe zwischen öffentlichen Schulen und lokaler Selbstverwaltung. Die Teilnehmer hatten die Gelegenheit, auf mehreren Treffen über unterschiedliche Managementmodelle mit dem Bürgermeister von Szczecinek und dem Kreisrat zu diskutieren. Diese Treffen waren eine gute Anregung zum Erfahrungsaustausch und dienten Präsentationen von guten Beispielen der Zusammenarbeit zwischen Schulen und Verwaltung auf lokaler Ebene. Die Teilnehmer setzten sich mit dem polnischen Bildungssystem, den Ausbildungsformen und dem Bewertungssystem auseinander. Es wurden auch Fragen zu Finanzierung des Schulwesens im Kreis Szczecinek diskutiert. Die Teilnehmer lernten auβerdem das polnische Lehrerausbildungssystem kennen sowie machten sich mit Maβnahmen zur Lehrerweiterbildung vertraut, die von dem Zentrum für Lehrerausbildung und dem Sprachenkolleg in Koszalin präsentiert wurden. Das Programm des Studienbesuches umfasste auch mehrere Treffen mit Schulleitern (von primären sowie sekundären Stu-
Thema: Europäische Dimension in der Bildung. Datum: 19-24.05.2008 Organisator: Gymnasium Nr. 1 namens des Vereinigten Europa, Szczecinek, Poland
fe), Leitern der Kultur- und Jugedzentren sowie mit lokalem turistischem Verband. Im Rahmen des Studienbesuches fanden auch Seminare und Workshops über Untersuchungen zur Qualitätssicherung in der Bildung statt, auf denen neue Management-Konzepte und Strategien für den Bildungsbereich unter Berücksichtiung europäischen Dimesionen auf verschiedenen Bildungsstufen diskutiert wurden. Die Teilnehmer betonten in dem Abschlussbericht, dass der Aufenthalt in Polen eine gute Gelegenheit war, sich mit neuen Arbeitsmethoden und –konzepten für den polnischen Bildungsbereich vertraut zu machen. Die Arbeitssprache des Studienbesuches war Deutsch. Dies ist als eine wertvolle Initiative zu sehen, insbesondere angesichts der Tatsache, dass nur wenige der im Programm Lebenslanges Lernen organisierten Studienbesuche in dieser Sprache gehalten werden. Der Studienbesuch brachte den Organisatoren mehrere Vorteile – neue Kontakte wurden angeknüpft, das Bildungsangebot der Schule wurde erweitert und die Schüler hatten die Möglichkeit bekomen, ihre praktischen Sprachkennnisse zu vervollkommnen. Die Teilnehmer erklärten ebenso ihre Bereitschaft, die bereits aneknüpften Kontakte mit Schulen und Kulturzentren in der Region fort zu setzen und die Zusammenarbeit zu intensivieren.
Arbeitssprache: Deutsch Teilnehmerzahl: 7 Herkunftländer der TN: Deutschland, Griechenland, Tschechische Republik, Frankreich, Lettland
48
Wizyty studyjne
Podnoszenie kwalifikacji w sektorze agroturystycznym i turystycznym W czerwcu 2008 r. Wrocław gościł uczestników wizyty studyjnej z 6 krajów europejskich. Temat wizyty Poprawa kwalifikacji w sektorze turystycznym i agroturystycznym został przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji – organizatora wizyty – wybrany nieprzypadkowo. W ofercie wizyt studyjnych rzadko pojawiają się wizyty poświęcone kształceniu w konkretnych sektorach gospodarki, dlatego wizyta dotycząca podnoszenia kwalifikacji w sektorze turystycznym i agroturystycznym była szczególnie cenną inicjatywą. Mała grupa złożona z 6 uczestników była raczej nietypowa dla wizyt studyjnych, jednak dzięki temu uczestnicy mieli możliwość bezpośrednich rozmów i wymiany poglądów między sobą, jak również dyskusji w instytucjach odwiedzanych podczas wizyty. Uczestnicy zaprezentowali systemy edukacji funkcjonujące w ich krajach oraz przykłady dobrej praktyki i realizowane projekty oraz plany reform z obszaru kształcenia w sektorze rolniczym. Program wizyty obejmował wizyty w szkołach rolniczych, w gospodarstwach agroturystycznych, stowarzyszeniach związanych z sektorem turystycznym, wiosce artystycznej oraz instytucjach samorządowych odpowiedzialnych za nadzór nad szkołami zawodowymi (m.in. rolniczymi) oraz kształcenie osób zatrudnionych w sektorze agroturystycznym. Szczególnie interesująca okazała się wizyta w Zespole Szkół
Rolniczych Centrum w Mokrzeszowie, gdzie uczestnicy mogli zapoznać się z nowymi kierunkami kształcenia młodzieży, która planuje swoją przyszłość związać z sektorem rolniczym lub agroturystycznym. Podkreślono fakt, iż w wielu krajach usługi turystyczne stanowią dodatkowe źródło dochodu dla ludności wiejskiej, jednak w związku z coraz większymi wymaganiami klientów niezwykle istotne jest podnoszenie kwalifikacji i kształcenie osób w obszarach takich jak: zarządzanie, planowanie, tworzenie biznesplanów, obsługa klienta, gastronomia, hotelarstwo. Podczas wizyty zaprezentowano ciekawe rozwiązania podnoszące atrakcyjność sektora agroturystycznego, np. wioski artystyczne, nauka jazdy konnej lub place zabaw dla dzieci. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również przykłady szkoleń i kursów dotyczące podnoszenia jakości usług agroturystycznych dla osób już prowadzących gospodarstwa agroturystyczne, finansowane z różnych programów wspierających aktywizację ludności wiejskiej lub wpierające kształcenie i doskonalenie zawodowe, realizowane np. w ramach programu Leonardo da Vinci. Wizyta studyjna okazała się bardzo inspirująca zarówno dla uczestników, jak i dla polskich ekspertów towarzyszących grupie każdego dnia. Uczestnicy wizyty nawiązali kontakty, które owocować będą wspólnymi projektami oraz transferem przykładów dobrej praktyki i rozwiązań stosowanych już w innych krajach.
W ofercie wizyt studyjnych rzadko pojawiają się wizyty poświęcone kształceniu w konkretnych sektorach gospodarki, dlatego wizyta dotycząca podnoszenia kwalifikacji w sektorze turystycznym i agroturystycznym była szczególnie cenną inicjatywą.
Temat: Zapewnienie jakości w edukacjach i szkoleniach Data: 9-12.06.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa, Polska
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 6 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Turcja, Norwegia, Hiszpania, Węgry, Rumunia, Wielka Brytania
Wizyty studyjne
49
Improving Qualifications in tourism and agritourism sector In June 2008, study visit participants from 6 European countries visited the Polish city of Wrocław. The Foundation for the Development of the Education System, which was the organiser of the visit, has chosen the topic of the visit; Improvement of Qualifications in Tourism and Agritourism Sectors, on purpose. The study visit offer rarely features visits devoted to education in specific sectors of economy; this is why the initiative pertaining to the improvement of qualification in the sector of tourism has been a valuable one. A small group composed of 6 participants was not a typical study visit group, however, participants have had an opportunity to talk directly with one another and exchange views, as well as to hold effective discussions at visited institutions. Visit participants have presented systems of education in place in their respective countries, along with examples of good practice and projects subject to implementation, as well as plans for reforms in agriculture education. The study visit program included visits at schools of agriculture, agritourism farms, associations operating in the field of tourism, an artist village and local government institutions responsible for supervision over vocational schools (including schools of agriculture) and for educating people employed in the agritourism sector. Especially interesting has been the vis-
Theme of visit: Quality assurance in education and training Date of visit: 9-12.06.2008 Name of organizing institution: Foundation for the Development of the Education System, Warsaw, Poland
it at the Centrum School of Agriculture Compound in Mokrzeszowo, where participants could have become acquainted with new directions for educating young people who see their future in the sector of agriculture or agritourism. It should be emphasized that tourist services form additional source of income for rural population in several countries, yet due to the growing requirements of the clients, it is very important to raise qualifications and educate people in the field of management, planning, development of business plans, customer service, catering and accommodation services. During the visit, interesting solutions designed to boost the attractiveness of the agritourism sector, such as artist villages, horse riding lessons and playgrounds for children have been presented. Examples of courses and training aimed at raising the quality of agritourism services for people who already run agritourism farms, which are financed from various programmes that support the activation or education and in-service training of rural population, for example these implemented under Leonardo da Vinci program, have also enjoyed great interest. The study visit has served as an inspiration both for the participants and Polish experts. The participants have established contacts, which will result in joint projects as well as transfer of good practice and solutions already applied in other countries.
Visits working language: English Number of visit participants: 6 Countries represented by visit participants: Turkey, Norway, Spain, Hungary, Romania, United Kingdom
50
Wizyty studyjne
Doskonalenie zewnętrznych egzaminów zawodowych w Polsce Centralna Komisja Egzaminacyjna zorganizowała w Warszawie wizytę studyjną na temat przeprowadzania i ewaluacji egzaminów zawodowych dla różnego typu szkół zawodowych. Celem wizyty była wymiana doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy ekspertami specjalizującymi się w tej dziedzinie oraz dyskusja nad różnymi modelami egzaminów zawodowych obowiązującymi w innych krajach europejskich. Ponadto wizycie towarzyszyły dwa cele dodatkowe: poznanie systemów walidacji kwalifikacji zawodowych w krajach Unii Europejskiej, które nie wykorzystują modelu anglosaskiego oraz nawiązanie kontaktów z instytucjami odpowiedzialnymi za proces walidacji. Program wizyty studyjnej obejmował m. in. udział w konferencji naukowej na temat: „Egzamin zawodowy w świetle potwierdzania kwalifikacji”, zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski – Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego. Dla gości była przygotowana francuskojęzyczna wersja materiałów konferencyjnych oraz zapewnione tłumaczenie symultaniczne całej konferencji. W trakcie konferencji uczestnicy mieli okazję uczestniczyć w sesjach i panelach dyskusyjnych na temat: walidacji kwalifikacji, standardów kwalifikacji zawodowych w procesie projektowania zewnętrznego egzaminu zawodowego, potwierdzania kwalifikacji za-
wodowych niepełnosprawnych absolwentów szkół zawodowych i ich szans na rynku pracy. Uczestnicy wizyty studyjnej wzięli również udział w seminarium pod tytułem: „Modernizacja egzaminów zawodowych w Polsce – prezentacja wybranych uwarunkowań i doświadczeń”, podczas którego mieli możliwość zaprezentowania osiągnięć swoich krajów i instytucji we wprowadzaniu egzaminów zewnętrznych. Wystąpienia gości były bardzo interesujące, pozwalały na uchwycenie różnic w sposobie podejścia do zagadnień walidacji kwalifikacji zawodowych, skłaniały do zadawania pytań uszczegółowiających oraz do dyskusji. Ciekawym punktem wizyty był udział w egzaminie zawodowym w zawodzie kucharz małej gastronomii, zorganizowanym w Zespole Szkół Gastronomicznych w Warszawie. Goście zapoznali się ze szczegółami procesu przygotowań i organizacji zewnętrznego egzaminu zawodowego z poziomu Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz obserwowali wdrożenie przygotowanego egzaminu na poziomie ośrodka egzaminacyjnego. Udział w tej symulacji okazał się wielką atrakcją dla gości, podobnie jak późniejsze spotkanie z nauczycielami-egzaminatorami, w trakcie którego rozmawiano o zaletach i ograniczeniach obserwowanej formuły egzaminu zawodowego. Rezultatem wizyty studyjnej było nawiązanie współpracy pomiędzy uczestnikami wizyty a odwiedzaną szkołą gastronomiczną oraz planowana współpraca w dziedzinie zrównoważonego rozwoju.
Goście zapoznali się ze szczegółami procesu przygotowań i organizacji zewnętrznego egzaminu zawodowego z poziomu Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz obserwowali wdrożenie przygotowanego egzaminu na poziomie ośrodka egzaminacyjnego.
Temat: Uznawanie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej Data: 23-26.09.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Centralna Komisja Egzaminacyjna, Warszawa, Polska
Język roboczy: francuski Liczba uczestników: 7 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Francja, Włochy, Belgia
Wizyty studyjne
51
Modernisation des examens professionnels en Pologne Commission Centrale d’Examens a organisé à Varsovie une visite concernant l’organisation et l’évaluation des examens professionnels pour les établissements d’enseignements professionnel différents. La visite avait pour but l’échange d’expériences et de bonnes pratiques par les experts, spécialistes dans ce domaine et le débat sur les modèles d’examens professionnels étant en vigueur dans les pays européens. Les deux objectifs supplémentaires de la visite étaient : la connaissance des systèmes de validation des qualifications professionnelles dans les pays de l’Union Européenne qui ne mettent pas en œuvre le modèle anglo-saxon et l’initiation des contacts des homologues responsables du processus de validation. Le programme comprenait entre autres la participation à la conférence L’examen professionnel dans la perspective de la validation des qualifications, organisée par le Centre d’Analyses de la Politique dans le domaine de la Recherche et de l’Enseignement Supérieur de l’Université de Varsovie. La traduction en français des interventions de conférenciers a été préparée pour les participants et les organisateurs ont assuré la traduction simultanée durant la conférence. Les participants ont eu l’occasion d’assister aux séances plénières aux débats sur la validation de qualifications, sur les standards des qualifications professionnelles dans le processus de la planification extérieure de l’examen professionnel, la certification des qualifications professionnelles des handicapés terminant les études aux établissements d’enseignement professionnel et les chances de ceux-là sur le marché du travail.
Thème: La reconnaissance de l’enseignement formel, non formel et informel Date de la visite: 23-26.09.2008 Nom de l’institution organisant la visite: Commission
Les participants de la visite d’étude ont également pris part au séminaire sous le titre La modernisation d’examens professionnels en Pologne - réalités et expériences, durant lequel ils ont eu la possibilité de présenter les succès des pays respectifs et organismes participant dans la mise en place des examens extérieurs. Les interventions des hôtes étaient intéressantes, celles-là ont permis de percevoir les différences entre les approches aux problèmes de la validation des qualifications professionnelles, encourageaient à poser des questions détaillées et favorisaient le débat. Un élément intéressant de la visite était l’assistance à l’examen professionnel pour des futurs cuisiniers dans des petites entreprises organisé à un établissement de restauration de Varsovie. Les participants ont pris la connaissance des détails du processus de la préparation et de l’organisation de l’examen professionnel extérieur de la perspective de la Commission Centrale d’Examens et ils observaient la mise en pratique de l’examen préparé de la perspective d’un centre d’examen. La participation à cette simulation s’est avéré une grande attraction pour le groupe, ainsi que la rencontre ultérieure avec les professeurs habilités à réaliser les examens qui ont présenté des points forts et faibles du modèle observé. La collaboration entre les participants et l’établissement de restaurations visitées et un projet préparé consacré au développement durable sont le résultat de la visite d’étude.
Centrale d’Examens, Warszawa, Pologne Langue de travail: français Nombre de participants: 7 Pays représentés: France, Italie, Belgique
52
Wizyty studyjne
Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe – nauczanie w praktyce W dniach 6-10 października 2008 r. we Włocławku przebywała grupa reprezentująca kadrę zarządzającą oświatą z Francji, Hiszpanii, Niemiec i Turcji. Celem wizyty było zapoznanie uczestników z polskim systemem oświaty i rozwiązaniami dydaktycznymi w zakresie wdrażania ścieżek edukacyjnych: regionalnej, europejskiej, ekologicznej. Goście odwiedzili szkoły wszystkich typów działające na terenie Włocławka i okolic oraz poznali system doskonalenia nauczycieli. Przedstawiono im różne aspekty europejskiego wymiaru polskiego systemu edukacji. Uczestnicy programu mieli wiele okazji, by zaobserwować przykłady innowacyjnych metod nauczania, kreatywnych rozwiązań i dobrych praktyk. Wizytowali zajęcia lekcyjne w przedszkolu, szkole podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącym oraz zajęcia praktyczne w ramach nauki zawodu. Podczas spotkania z pracownikami naukowymi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku uczestnicy wizyty studyjnej poznali nowoczesne rozwiązania dydaktyczne stosowane w kształceniu kandydatów do zawodu nauczyciela oraz w procesie doskonalenia nauczycieli. W czasie pięciodniowego pobytu uczestnicy spotkali się także z władzami wyższych uczelni, przedstawicielami organów prowadzących szkoły i placówki oświatowe, rozmawiali z nauczycielami i dyrektorami wizytowanych placówek oraz z uczniami.
Wiele godzin poświęcono dyskusjom nad ważnymi problemami dotyczącymi edukacji i oświaty. Uczestnicy dokonywali porównania prezentowanych systemów edukacji, wskazywali mocne i słabe strony polskiego sytemu kształcenia oraz projektu Content and language integrated learning. W toku dyskusji ustalono, że CLIL jest dobrym sposobem na podniesienie poziomu nauczania języków obcych. Dyskutowano również nad skutecznością innego rozwiązania w procesie nauczania języków obcych, jakim jest Europejskie Portfolio Językowe. Istotnym aspektem wizyty studyjnej były lekcje historii, podczas których goście podziwiali zabytki Włocławka i Torunia oraz warsztaty, które pozwoliły im poznać tradycję i kulturę regionu oraz piękno polskiej przyrody. Goście byli pod wrażeniem kultywowania tradycji i regionalizmu w procesie edukacji młodego pokolenia. Wizyta cieszyła się dużym zainteresowaniem lokalnych mediów. Ukazały się artykuły w Gazecie Pomorskiej i w Pulsie Regionu. Uczestniczki Wizyty udzieliły wywiadu redaktorom Radia Gra oraz Telewizji Kujawy. Obszerna informacja na temat Wizyty studyjnej znalazła się ponadto na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa KujawskoPomorskiego w Toruniu. Wizyta studyjna była inspiracją do wdrażania w regionie nowych, sprawdzonych za granicą projektów edukacyjnych.
W toku dyskusji ustalono, że CLIL jest dobrym sposobem na podniesienie poziomu nauczania języków obcych. Dyskutowano również nad skutecznością innego rozwiązania w procesie nauczania języków obcych, jakim jest Europejskie Portfolio Językowe.
Temat: Zintegrowane kształcenie przedmiotowojęzykowe – nauczanie w praktyce Data: 6-10.10.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli, Włocławek, Polska
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 6 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Francja, Hiszpania, Niemcy, Turcja
Wizyty studyjne
53
Content and language integrated learning – teaching in practice On October 6-10, 2008, the town of Włocławek played host to representatives of education managers from France, Spain, Germany and Turkey. The goal of their visit was to become acquainted with Polish system of education and teaching solutions used in the field of implementing the regional, European and ecologic educational pathways. The guests visited schools of all levels in Włocławek and the neighbouring area. They were shown various aspects of the European dimension of the Polish system of education . The programme participants had many opportunities to observe examples of innovative teaching methods, creative solutions and examples of good practice. They visited classes at pre-school, primary, lower secondary and upper secondary schools, as well as practical vocational activities. During a meeting with the research staff of the Nicolaus Copernicus University in Toruń and the University of Humanities and Economics in Włocławek, they learnt about modern teaching solutions used in training prospective teachers and in the in-service teacher training process. During their five-day stay, the visit participants met with the management of higher education institutions, representatives of managerial bodies at schools and educational institutions, as well as teachers, principals and students. A lot of time was dedicated to discussions about the important issues
Theme of visit: Content and language integrated learning (CLIL) Date of visit: 6-10.10.2008 Name of organizing institution: Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli, Włocławek, Poland
concerning education. The participants compared the presented education systems and identified the strengths and weaknesses of the Polish system, as well as the Content and Language Integrated Learning project. They concluded that the CLIL was a good way of improving the quality of foreign language teaching. They also discussed the effectiveness of another foreign language teaching solution, i.e. the European Language Portfolio. The study visit participants also visited the historic sites of Włocławek and Toruń. During dedicated workshops, they learnt about the region’s traditions and culture. They were impressed by the way in which traditions and regionalism are cultivated in the young generation’s education process. The visit was covered by the local media. Articles were published in Gazeta Pomorska and Puls Regionu. The participants also gave interviews at Radio Gra and Telewizja Kujawy, local radio and TV stations. Furthermore, extensive information about the study visit was published on the website of the Marshal’s Office of the Kujawsko-Pomorskie Province in Toruń, in the International Cooperation section. The study visit inspired the local stakeholders to implement in their region new educational projects that have been tested in other countries.
Visits working language: English Number of visit participants: 6 Countries represented by visit participants: France, Spain, Germany, Turkey
54
Wizyty studyjne
Rola oceniania kształtującego Organizatorem wizyty studyjnej odbywającej się w Świdnicy była Firma Szkoleniowo-Doradcza Anna Szywała S.C., prywatna firma szkoleniowa z województwa dolnośląskiego. Celem wizyty studyjnej było przedstawienie nowego podejścia do oceniania, które koncentruje się na uczeniu się uczniów. Koncepcja ta wspiera ucznia w indywidualnym poszukiwaniu skutecznego uczenia się, ale nie przy pomocy stopni szkolnych, tylko poprzez współpracę nauczyciela z uczniami. Uczestnicy wizyty studyjnej mieli okazję odwiedzić szkoły podstawowe, gimnazjalne, ponadgimnazjalne i zawodowe, a w trakcie spotkań porozmawiać z nauczycielami, uczniami i dyrektorami szkół, które wprowadziły tę nową metodę oceniania. Brali także udział w lekcjach, podczas których nauczyciele stosowali ocenianie kształtujące. Wizytom tym towarzyszyły rozmowy z dyrekcją szkoły, nauczycielami oraz z uczniami. Goście wizyty wysoko ocenili wysiłki polskich szkół skierowane na poprawę systemu oceniania. Jednakże zauważyli, że wsparciem dla polskich nauczycieli mogłyby być przykłady dobrej praktyki, zaprezentowane przez przedstawicieli instytucji, w których ta metoda jest już stosowana dłużej. Ponadto w trakcie wizyty zorganizowane
zostało spotkanie z przedstawicielami samorządów lokalnych oraz władz oświatowych w celu przeprowadzenia debaty na temat oceniania kształtującego i wymiany doświadczeń. Podczas konferencji odbywającej się w czasie trwania wizyty uczestnicy mieli okazję spotkać wybitnych specjalistów z dziedziny oceniania kształtującego oraz wymienić się swoimi doświadczeniami zawodowymi. Uczestnicy wizyty dyskutowali o idei oceniania kształtującego i stosowania tej metody w praktyce. Zaprezentowali także osiągnięcia swoich krajów w tej dziedzinie. Przedstawiciele krajów bardziej zaawansowanych we wdrażaniu oceniania kształtującego (z Wielkiej Brytanii, Szwecji i Turcji) zaoferowali pomoc kolegom z Polski i Niemiec, gdzie nowatorska metoda jest dopiero testowana. Uczestnicy spotkania odwiedzili również Fundację Krzyżowa – miejsce spotkań i dialogu na rzecz porozumienia europejskiego i wzajemnego poszanowania narodów, społeczności i jednostek. Wizyta studyjna zaowocowała nawiązaniem kontaktów między instytucjami uczestniczącymi w wizycie i rozpoczęciem przygotowań do wspólnych projektów w ramach Programu Comenius i e-Twinning.
Goście wizyty wysoko ocenili wysiłki polskich szkół skierowane na poprawę systemu oceniania. Jednakże zauważyli, że wsparciem dla polskich nauczycieli mogłyby być przykłady dobrej praktyki, zaprezentowane przez przedstawicieli instytucji, w których metoda oceniania kształtującego jest już stosowana dłużej.
Temat: Ocena i certyfikowanie uczniów Data: 27-30.10.2008 Nazwa instytucji organizującej wizytę: Firma Szkoleniowo-Doradcza Anna Szywala S.C., Świdnica, Polska
Język roboczy: angielski Liczba uczestników: 7 Kraje reprezentowane przez gości wizyty: Wielka Brytania, Szwecja, Turcja, Niemcy
Wizyty studyjne
55
The role of formative assessment The study visit in Świdnica was organised by Firma Szkoleniowo-Doradcza Anna Szywała S.C., a private training and consultancy provider from the Dolnośląskie Province in Poland. The goal of the visit was to present a new student-centred approach to assessment. This concept supports students in their seeking effective learning methods not by using school grades, but through teachers’ cooperation with students. The study visit participants had an opportunity to visit some primary, lower and upper secondary as well as vocational schools. They talked to the teachers, students and principals of schools who had introduced the new assessment method. They also took part in classes during which teachers used formative assessment. The guests had a high opinion about the efforts of Polish schools to improve the assessment system. They noted, however, that Polish teachers could be supported by examples of good practices presented by the representatives of institutions at which the method had been used for a longer time. The participants also met with representatives of local governments and educational authorities with whom they held
Theme of visit: Certification and assessment of pupils Date of visit: 27-30. 10. 2008 Name of organizing institution: Firma Szkoleniowo-Doradcza Anna Szywala S.C., Swidnica, Poland
a debate about formative assessment and shared their experience. Moreover, the study visit included a conference during which the participants had an opportunity to meet established formative assessment experts with whom they talked about their practical experiences. They discussed the concept of formative assessment and the use of this method in practice. They also presented the achievements of their respective countries in this area. The representatives of countries who are more advanced in implementing this method, i.e. Great Britain, Sweden and Turkey, offered their assistance to colleagues from Poland and Germany where this innovative method is just being tested. Finally, the participants visited the Krzyżowa Foundation, a place of dialogue about European understanding and mutual respect between nations, communities and individuals. The effect of the study visit was the establishment of contacts between the participating institutions and the launch of preparations for joint projects within the framework of the Comenius and e-Twinning Programmes.
Visits working language: English Number of visit participants: 7 Countries represented by visit participants: United Kingdom, Sweden, Turkey, Germany
www.sv.org.pl
ISBN: 978-83-87716-64-6 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43, 00-551 Warszawa www.frse.org.pl