Raport
spis treœci Wstêp P r ogr a m P r owa d z ¹ c y U c ze s t n i c y G r a m a i l owa P r ogr a m M ³odzieź E d u k a c j a f ormalna i nieformalna Z a r z ¹ d z a n i e projektem P l a n owa n i e projektu E d u k a c j a miêdzykulturowa Po s z u k i wa nie organizacji partner skiej L S D - L e a r n i ng Space Dynamics D eb a t a o k s fordzka B ³ ê dy we wnioskach M o ¿ l i wo ś c i szkoleniowe E wa l u a c j a O ś r o d k i R egionalne programu M³odzieź E ur o D e s k
02 04 09 10 13 15 18 19 20 21 25 28 30 34 37 39 42 44
01
wstêp
>>> Raport
Przedstawiamy Wam raport ze spotkania liderów wymian m³odzie¿y, które odby³o siê
odbiorców i uwra¿liwienie na potrzeby osób pracuj¹cych z m³odzie¿¹. Dlatego te¿ przygo towa liś my
w październiku 2004 roku. By³o to ju¿ trzecie spotkanie, w którym wziê³y udzia³ osoby zajmuj¹ce
dla Was niniejszy raport.
si ê wymian¹ w ramach Programu M³odzie¿. W środowisku osób d³u¿ej wspó³pracuj¹cych z Programem, mówi siê ju¿ o tradycji „spotkañ liderów”. Pierwsze takie wydarzenie mia³o miejsce
Publikacja ta wychodzi daleko poza zakres relacji ze spotkania. Chcieliśmy, zgodnie z oczekiwaniami
w 2002 roku i dzisiaj jest ju¿ sta³ym elementem w kalendarzu Programu M³odzie¿.
uczestników, przygotowaæ materia³, który by³by jednocześnie narzêdziem pomocnym po dc za s realizacji projektów wymiany m³odzie¿y. St¹d te¿ publikacja rozros³a siê do czterech br os zur,
Od samego pocz¹tku spotkaniom tym przyświecaj¹ prawie niezmienne za³o¿enia. Chcemy, aby
z których ka¿da dotyczy istotnych obszarów naszej pracy.
spotkania z osobami realizuj¹cymi projekty by³y miejscem do: Tematy wybraliśmy tak, aby rozwija³y zagadnienia poruszane podczas spotkañ liderów. Poniewa¿ Wzajemnego poznania nie tylko z pracownikami Narodowej Agencji, ale przede wszystkim pomiêdzy sob¹. Wielokrotnie lokalne znajomości nawi¹zywa³y siê dopiero na spotkaniu. Lepszego poznania Programu M³odzie¿ - jako narzêdzia pracy z m³odzie¿¹ w szerszym zakresie ni¿ tylko wymiana m³odzie¿y. Zdobycia wiedzy i nowych umiejêtności - szczególnie przydatnych przy realizacji dzia³añ m iêdzynarodowych.
sporo czasu poświêcamy na poznanie i omawianie pomys³ów na projekty, tutaj pre zen tu jem y Wam wybór zrealizowanych ju¿ wymian. W broszurze nr 3 prezentujemy zbiór gier i z ab aw, któ re towarzysz¹ ka¿demu spotkaniu czy szkoleniu w ramach edukacji nieformalnej, w sz czegó ln oś ci podczas wymiany m³odzie¿y. W czêści czwartej zawarte s¹ wskazówki i przyk ³a dy jak d o projektów wprowadzaæ elementy edukacji miêdzykulturowej, która jest kluczowym el em en te m w dobrze i świadomie realizowanych wymianach miêdzynarodowych.
Wymiany doświadczeñ , zaprezentowania swojej pracy, poznania dzia³añ innych, wymiany pogl¹dów. Czasem z takich rozmów powstawa³y pomys³y na zrobienie czegoś wspólnie.
Publikacja ta zosta³a pomyślana tak, aby mo¿liwie szerokiej grupie odbiorców p rz ybli¿ yæ dzia³ania podejmowane w ramach Akcji 1 – Wymiany M³odzie¿y i ¿eby jednocześnie m og ³a on a
Na spotkania liderów zapraszamy zwykle dośæ ró¿norodn¹ grupê osób, zaczynaj¹c od tych,
byæ praktycznym narzêdziem pracy. Dlatego te¿ ka¿da z czêści jest osobn¹ broszur¹ .
którym nie uda³o siê jeszcze zrealizowaæ projektu, pomimo próby z³o¿enia wniosku, po osoby, które wielokrotnie realizowa³y ju¿ miêdzynarodowe wymiany. Przyjêcie takiej grupy jest dla
Dziêkujê moim wspó³pracownikom, z którymi ju¿ od paru lat udaje nam siê zwiêkszaæ o fe rt ê dl a
nas – organizatorów du¿ym wyzwaniem. Musimy odpowiedzieæ sobie na pytanie: jak zbudowaæ
osób realizuj¹cych projekty wymiany m³odzie¿y. Szczególne podziêkowania sk³adam wsz ys tkim
program, który zadowala³by potrzeby wiêkszości?
uczestnikom spotkañ liderów wymiany m³odzie¿y, których zaanga¿owanie motywuje n as d o dalszej pracy.
Jak do tej pory, przy znacznej i niezmiernie pomocnej aktywności uczestników, udawa³o siê z powodzeniem przeprowadzaæ spotkania liderów. By³y one wa¿ne nie tylko dla koordynatorów w ymian, ale te¿ i dla nas - pracowników Narodowej Agencji oraz naszych wspó³pracowników. Taka forma spotkania pozwala na dostrze¿enie sensu wykonywanej pracy, dog³êbne zrozumienie jej
Pawe³ Alek s a n d r ow i c z
program
>>> Raport
CZWARTEK 7.10.04
ŒRODA 6.10.04
WTOREK 5.10.04
8-9.00 Œniadanie
8-9.00 Œniadanie
Zbiórka uczestników spotkania w Warszawie i przejazd do oœrodka 15.00 Obiad
9.30 prezentacje: „Edukacja formalna i nieformalna” prezentacja Akcji 1
17.00 prezentacja uczestników, prezentacja programu oczekiwania omówienie zabawy mailowej
19.00 Kolacja
20.00 prezentacja organizacji
04
PI¥TEK 8.10.04
8-9.00 Œniadanie
9.30 Praca w grupach warsztatowych
9.30 komentarze do najczêœciej pope³nianych b³êdów w aplikacjach
aspekty finansowe w Akcji 1 poszukiwanie organizacji partnerskiej edukacja miêdzykulturowa
Mo¿liwoœci szkoleniowe w Programie M³odzie¿ 13.30 Obiad
13.30 Obiad 15.00 Praca w grupach warsztatowych edukacja miêdzykulturowa zarz¹dzanie projektem, cele projektu
15.00 LSD, Open Space 17.00 przygotowanie do debaty oksfordzkiej 19.00 Kolacja
19.30 Ognisko
11.30 ewaluacja spotkania liderów
13.30 Obiad
14.30 wyjazd autokarem do Warszawy
20.00 debata oksfordzka
05
>>> Raport
06
07
prowadz¹cy
>>> Raport
prowadz¹cy Jolanta Gawry³kiewicz
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Pawe³ Aleksandrowicz
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Wies³awa Krasuska
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Miko³aj Ró¿ycki
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Krystyna Marcinkowska
Centrum M³odzie¿y im. dr. H. Jordana
Kraków
Marta Piszczek
STRIM - Stowarzyszenie Rozwoju i Integracji M³odzie¿y
Kraków
prowadz¹cy - zaproszeni goście
08
Marcin Chludziñski
Stowarzyszenie Szko³a Liderów
Warszawa
Lech Rustecki
Stowarzyszenie COMPERIO, Centrum Wspó³pracy Kultur
Marta Mêdliñska
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Karolina Suchecka
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Miros³aw Marczewski
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Amudena Rutkowska
Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Wawrzyniec Pater
Eurodesk - Narodowa Agencja Programu M£ODZIE¯
Warszawa
Brwinów
09
uczestnicy
>>> Raport
uczestnicy Agnieszka B¹k
Zespó³ Szkó³ im.Ignacego £ukasiewicza
Magdalena B³awat
Fundacja Wioski Franciszkañskiej
Aleksandra Chlewicka
Urz¹d Miejski
Pawe³ Czaja
Stowarzyszenie “M³oda Europa”
Dariusz Dobosiewicz
Akademicki Zwi¹zek Sportowy
Urszula Dr¹¿ek
Szkolny Klub Wolontariusza przy ZSP Nr 1
Micha³ Filipek
Europejskie Stowarzyszenie M³odych Regionalistów
Magdalena Fogiel - Litwinek
VI LO im. J.S³owackiego
Marta Giers
NZOZ Stowarzyszenie Monar
Anna Goral
Europejski Dom Spotkañ-Fundacja Nowy Staw
Dariusz Grudziñski
Centrum Kszta³cenia i Wychowania Ochotniczych Hufców Pracy w Rowie/Trzciñsku-Zdroju
Iwona Grunda
Grupa Vetteriadea prz ||| LO im.Stefana Batorego w Chorzowie
Chorzów
Anna Ingielewicz
K.N. “Gambrinus”na Politechnice Wroc³awskiej
Wroc³aw
Beata Jaroszka
SKE przy V LO im. J. S³owackiego
Józef Joniec
Stowarzyszenie Parafiada im. Św. Józefa Kalasancjusza
Barbara Karaś
Projektanci
Agnieszka Kitowska
Towarzystwo Rozwoju Gminy Dobrcz
Rafa³ Kopyra
Towarzystwo Twórców i Mi³ośników Kultury “Spichlerz”
Wojciech Krzy¿anowski
Towarzystwo Mozartowskie
Monika Kurlit
Miesiêcznik Studencki MANKO
10
Police
Ma³gorzata Kurowska
Fundacja Szczêśliwe Dzieciñstwo
Lubomierz
Maciej Kurzyd³owski
Stowarzyszenie Promocji Studenckiej
Korfantów
Bo¿ena Legenc
ZSI im. Hauke Bosaka
Wanda £apiñska
M³odzie¿owe Centrum Kultury
Wroc³aw
£ukasz Machciñski
Świêtokrzyskie Centrum Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej
Kielce
Zamośæ
Beata Miedzwiecka
Fundacja Integracyjna “na Tatarach”
Lublin
Katarzyna Nabia³czyk
Stowrzyszenie M³odzie¿y Ró¿nych Kultur
Agata Nassim
Fundacja Hobbit
Joanna Paczusko
Towarzystwo Przyjació³ Sura¿a i Okolic
Lublin
Irena Piaszczyñska
Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Bia³ym Borze
Rów/ Trzciñski Zdrój
Krzysztof Pietracha
Stowarzyszenie Przyjació³ Dzieci Specjalnej Troski “Arkadia”
Andrzej Pilot
Śl¹skie Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gmin i Obszarów Wiejskich
Marta P³ywacz
Ludowy Klub Sportowy”¯arek”Stronie
Stronie
Teresa Sawu³a
ZSME
¯ywiec
Patrycja Stec
Organizacja Studencka PANEUROPA Akademii Ekonomicznej im.Karola Adamieckiego w Katowicach
Tarnów
Katowice Kielce £oźnica
Kielce Warszawa Staszów
Zdzis³aw Szymañski
Regionalne Towarzystwo Polsko-Niemieckie
Dobrcz
Ma³gorzata Świstoñ
V LO im.Z.Herberta
Miastko
Adriana Wagner
Oddzia³ Miejski Towarzystwa Przyjació³ Dzieci
Ma³gorzata Wilkowska
Stowarzyszenie na rzecz Ziemi I³owskiej
Bydgoszcz
Lublin £ódź Kielce Skierniewice
£ódź Wroc³aw Sura¿ Bia³y Bór Kraków Tarnowskie Góry
Katowice Zielona Góra S³upsk Skar¿ysko-Kamienna Warszawa
Kraków
11
opisy zajêæ
>>> Raport
Gra mailowa
opisy zajêæ W dalszej czêœci raportu przedstawiamy opisy prowadzonych zajêæ podczas Spotkania liderów. Niektóre z nich byæ mo¿e pos³u¿¹ Wam do wykorzystania podczas pracy przy w³asnych dzia³aniach, inne bêd¹ mia³y charakter wy³¹cznie informacyjny. Po opisach wybranych dzia³añ przedstawiamy, jak uczestnicy ocenili je w koñcowej ewaluacji. Pe³ny komentarz dotycz¹cy ewaluacji znajdziecie w ostatniej czêœci raportu.
01
Coraz czêściej podejmowane s¹ starania, aby spotkanie/szkolenie rozpocz¹æ jeszcze zanim dojdzie do jego rzeczywistego otwarcia. Takie dzia³ania pomagaj¹ zwiêkszyæ zaanga¿owanie uczestników i wiêcej nauczyæ siê podczas samego spotkania. Jednym ze sposobów, który w ³atwy sposób mo¿na w³¹czyæ w proces przygotowawczy projektu wymiany m³odzie¿y jest prezentowana poni¿ej „gra mailowa”. Pomaga ona poznaæ siê przysz³ym uczestnikom, jest pierwszym etapem integracji grupy, a w przypadku naszych spotkañ nierzadko pomaga³a znaleźæ towarzysza podró¿y na spotkanie w Warszawie. Dwa tygodnie przed spotkaniem wszyscy uczestnicy otrzymali informacjê: Poznajmy siê!!! Gratulacje! Nied³ugo weźmiesz udzia³ w spotkaniu organizowanym w ramach Akcji 1 Programu M³odzie¿. Podczas czterech wspólnie spêdzonych dni uzyskasz szansê nawi¹zania kontaktów i wymiany doświadczeñ z innymi ludźmi zaanga¿owanymi w pracê z m³odzie¿¹ i dowiesz siê jak tworzyæ ciekawe i wartościowe projekty miêdzynarodowej wymiany m³odzie¿y. W tym mailu przedstawiamy zasady „Poznajmy siê”. Znajdziesz tu równie¿ kwestionariusz, w który nale¿y wpisaæ odpowiedzi uzyskane drog¹ elektroniczn¹ od innych uczestników spotkania.
MISJA: Zanim zacznie siê spotkanie musisz nawi¹zaæ kontakt z innymi uczestnikami i uzyskaæ odpowiedzi na pytania zawarte w do³¹czonym kwestionariuszu Wśród otrzymanych plików znajdziesz listê kontaktow¹ wszystkich uczestników III Spotkania Liderów Wymian M³odzie¿owych Zasady s¹ proste: Maile wysy³asz pojedynczo. Nie wolno wysy³aæ maili do grupy, ani przesy³aæ dalej. W swoj¹ misjê musisz zaanga¿owaæ przynajmniej czterech uczestników (nie mog¹ byæ z Twojego miasta) 12
13
opisy zajêæ
>>> Raport
Mo¿esz zadaæ maksymalnie dwa pytania temu samemu uczestnikowi zabawy Je¿eli odpowiedzia³eś ju¿ na dane pytanie jednemu uczestnikowi nie mo¿esz ju¿ drugi raz odpowiedzieæ na to samo pytanie innemu pytaj¹cemu Wype³niony formularz zabierz ze sob¹ na spotkanie... Oto przyk³adowae pytania, jakie mo¿na zawrzec w kwestionariuszu:
KWESTIONARIUSZ Ulubiony sposób spêdzania wolnego czasu przez ........ (imiê uczestnika) to ...
Program M³ODZIE¯
02
Program MODZIE¯ (2000-2006) jest edukacyjnym programem Unii Europejskiej adresowanym do m³odzie¿y w wieku od 15 do 25 lat. Program wspiera – finansowo i merytorycznie - ciekawe i oryginalne inicjatywy m³odzie¿y. Umo¿liwia nawi¹zywanie kontaktów miêdzynarodowych i wymianê doświadczeñ. U³atwia realizacjê przedsiêwziêæ o charakterze lokalnym. G³ówne cele Programu to: prze³amywanie uprzedzeñ, przeciwdzia³anie rasizmowi, promowanie tolerancji. Szczególne wsparcie oferowane jest m³odziezy z mniejszymi szansami. Program M³odzie¿ promuje indywidualny rozwój m³odych ludzi. Jest realizowany w 31 krajach. Sk³ada siê z 5 czêści, zwanych Akcjami. M³ODZIE¯ w Akcjach:
Kto ma w domu zwierz¹tko, jakie i jak siê wabi? Jak¹ gazetê czyta najchêtniej ......... (imiê uczestnika)? Dlaczego w³aœnie t¹?
Akcja 1: Wymiany M³odzie¿y – spotkania grup m³odych ludzi ró¿nej narodowości w jednym z krajów europejskich; ich celem jest realizacja wspólnego pomys³u.
Jakie ......... (imiê uczestnika) ma hobby?
Wyniki gry zosta³y omówione podczas spotkania. Od Waszej inwencji zale¿y jak zrobiæ to w sposób zabawny.
Akcja 2: Wolontariat Europejski – indywidualne wyjazdy pe³noletnich m³odych ludzi do pracy spo³ecznej w jednym z krajów europejskich Wolontariat trwa od 6 do 12 miesiêcy. Akcja 3: Inicjatywy M³odzie¿owe - kilkumiesiêczne przedsiêwziêcia o charakterze lokalnym wymyślone, zaplanowane i realizowane przez m³odzie¿. Inicjatywy M³odzie¿owe sk³adaj¹ siê z trzech niezale¿nych czêści: Inicjatyw Grupowych – kilkumiesiêcznych przedsiêwziêæ o charakterze lokalnym, inicjowanych przez m³odzie¿, Wspó³pracy w Sieci – inicjatyw lokalnych, w których bierze udzia³ m³odzie¿ z przynajmniej dwóch krajów europejskich, Kapita³u Przysz³ości – przeznaczonego dla by³ych uczestników Wolontariatu Europejskiego; dostaj¹ oni dofinansowanie na przedsiêwziêcia wykorzystuj¹ce ich umiejêtności i doświadczenie zdobyte podczas projektu wolontariatu.
14
15
opisy zajêæ
>>> Raport
26
Akcja 4: Wspólne Dzia³ania – przedsiêwziêcia, które ³¹cz¹ edukacjê szkoln¹, pozaszkoln¹ oraz szkolenie zawodowe, czyli wszystkie programy edukacyjne Unii Europejskiej: SOCRATRES, M³ODZIE¯ i LEONARDO DA VINCI.
22 7
46
28
Akcja 5: Dzia³ania Wspieraj¹ce - sta¿e, szkolenia, wizyty studyjne, kursy i inne dzia³ania, na których pracownicy, liderzy m³odzie¿owi i uczestnicy Programu M³ODZIE¿ podnosz¹ swoje kwalifikacje.
6
5
12
43
25
11
17
2 13
Mo¿liwe jest równie¿ realizowanie projektów o bardziej specyficznej tematyce. Wspó³praca Transgraniczna, pozwala na wspóln¹ realizacjê projektów m³odzie¿y z regionów przygranicznych krajów cz³onkowskich starej i nowej Unii Europejskiej. Partnerem dla Polski sa przede wszystkim organizacje ze wschodnich landów Niemiec. Istnieje jednak mo¿liwośæ realizacji projektów wielostronnych. W ka¿dym typie dzia³añ wa¿ne jest, aby projekt oddawa³ specyfikê ¿ycia w regionie przygranicznym.
8
18
47
4
27
19
15 14
24
1 21
20 23 50 49
52
10
48
Poza dzia³aniami pomiêdzy krajami Programu mo¿na realizowaæ projekty w ramach tzw. Wspó³pracy Miêdzynarodowej (wcześniej Kraje trzecie). Jest to wspó³praca z krajami trzech regionów: Europa Wschodnia i Kaukaz, Europa Po³udniowo – Wschodnia oraz kraje basenu Morza Śródziemnego (EuroMed). W Polsce priorytetowe s¹ projekty z regionu Europy Wschodniej. Nawi¹zuj¹c wspó³pracê z Programem M³odzie¿ warto skorzystaæ z pomocy najbli¿szego Ośrodka Regionalnego. Lista Ośrodków oraz dane kontaktowe znajduj¹ siê na ostatnich stronach broszury.
37 32
39
45
30 44
29
41
51 9
42
31
16
38
3
36
40 33
34 35
„Z ewaluacji”: Mój postêp w znajomoœci Programu „M³odzie¿” (œrednia – 6,39) Wiele osób podkreœla³o w uzasadnieniu punktacji, ¿e spotkanie da³o im mo¿liwoœæ bezpoœredniego kontaktu z osobami posiadaj¹cymi du¿e doœwiadczenie w wymianach, przedstawicielami Narodowej Agencji i Oœrodków Regionalnych, dziêki czemu mogli zweryfikowaæ swoje pogl¹dy.
Pañstwa cz³onkowskie Unii Europejskiej (UE) Austria_1. Belgia_2. Cypr_3. Czechy_4. Dania_5. Estonia_6. Finlandia_7. Francja_8. Grecja_9. Hiszpania_10. Holandia_11. Irlandia_12. Luksemburg_13. Litwa_14. £otwa_15. Malta_16. Niemcy_17. Polska_18. Portugalia_19 S³owacja_20. S³owenia_21. Szwecja_22. Wêgry_23. W³ochy_24. Wielka Brytania_ 25.
Podkreœlali, i¿ dotychczas podstawowe informacje dociera³y do nich poprzez stronê internetow¹, przewodnik po Programie. Kilka osób stwierdzi³o, i¿ to spotkanie stanowi dla nich inspiracjê do dalszych dzia³añ i poszukiwañ. Kilka odpowiedzi brzmia³o: „dowiedzia³em siê wiele, ale tym bardziej wiem, ¿e to nie wszystko”.
16
Pozosta³e kraje programu: Kraje EFTA: Islandia_ 26. Lichtenstein_ 27. Norwegia_ 28. Kraje Przedakcesyjne: Bu³garia _ 29 Rumunia _ 30 Turcja (uczestniczy tak¿e we wspó³pracy EuroMED) _ 31 Kraje w ramach “Wspó³pracy Miêdzynarodowej” (dawne tzw. Kraje Trzecie) Algieria_ 32. Egipt_ 33. Izrael_ 34. Jordania_ 35. Liban_ 36. Maroko_ 37. Syria_ 38. Tunezja_ 39. Zachodni Brzeg Jordanu i Strefa Gazy_ 40. Armenia_ 41. Azerbejd¿an_ 42. Bia³oruœ_ 43. Gruzja_ 44. Mo³dawia_ 45. Rosja_ 46. Ukraina_ 47. Albania_ 48. Boœnia i Hercegowina _ 49. Chorwacja _ 50. By³a Jugos³owiañska Republika Macedonii (FYROM)_ 51. Serbia i Czarnogóra_ 52. 17
opisy zajêæ
>>> Raport
Tytu³
Cele
Zarz¹dzanie projektem, cele projektu
04
- usystematyzowanie posiadanej wiedzy nt. tworzenia i zarz¹dzania projektem - wyjaśnienie pojêcia „zarz¹dzania projektem” i pojêæ z tym zwi¹zanych - omówienie krok po kroju rozwoju projektu - przedstawienie i przedyskutowanie modelu tworzenia projektu - zapoznanie z zasadami ustalania celów projektu - przedstawienie metody SMART - uzmys³owienie potrzeby ewaluacji - omówienie metod ewaluacji
Zastosowane metody
- warsztaty - prezentacja - dyskusja
U¿yte materia³y
- Pakiet szkoleniowy (T-kit) pt.: „Zarz¹dzanie projektem” - materia³y szkoleniowe dot. zarz¹dzania projektem, opracowane przez Ośrodek Regionalny w Krakowie - prezentacja metody SMART (folie)
Rezultaty
- usystematyzowanie wiedzy dot. zarz¹dzania projektem - wstêpne opracowanie przyk³adu projektu - wymiana doświadczeñ
Komentarze
Tytu³
Edukacja formalna i nieformalna
03
Cele
Przedstawienie koncepcji edukacji nieformalnej; zaznajomienie z elementami edukacji nieformalnej; dykusja dotycz¹ca wybranych zagadnieñ.
Metody
- warsztaty (praca w grupach), dyskusja plenarna
Opis zajêæ
Zadanie uczestników polega³o na przedyskutowaniu w kilkuosobowych grupach stwierdzeñ podanych na kartkach oraz ustalenie wspólnej opinii (w skali od „zgadzam siê w pe³ni” do „zupe³nie siê nie zgadzam”). - W edukacji nieformalnej uczestnicy ucz¹ siê g³ównie sami od siebie. - W edukacji nieformalnej trener/ prowadz¹cy nie „naucza”. - Edukacja nieformalna przydarza siê w ¿yciu codziennym. - W edukacji nieformalnej nie istnieje proces certyfikacji. - W edukacji nieformalnej nie ma nauczycieli, liderów, prowadz¹cych – tylko osoby. - Edukacja nieformalna jest atrakcyjniejsz¹ i bardziej kreatywn¹ form¹ kszta³cenia (od innych). - Dzia³ania edukacji nieformalnej s¹ zdeterminowane przez ustalony schemat atrakcyjnych, kreatywnych i zabawnych metod. Wyniki by³y prezentowane i omawiane na forum ogólnym. Wyniki pracy grupowej pokaza³y jednocześnie znaczn¹ rozbie¿nośæ opinii.
„(...)W odró¿nieniu od edukacji formalnej, edukacja nieformalna jest przede wszystkim krótkoterminowa i otwarta na potrzeby uczestników. W programach edukacji nieformalnej czêsto stosowane s¹ nowatorskie metody przekazywania informacji i motywowania m³odych ludzi do zdobywania wiedzy. Znaczenie terminu doskonale oddaje definicja zaproponowana przez Lynne Chisholm z Duñskiego Instytutu Edukacji: „ Edukacja nieformalna towarzyszy i uzupe³nia proces uczenia siê jaki zachodzi w trakcie edukacji formalnej. Mo¿e zachodziæ w miejscu pracy, w organizacjach pozarz¹dowych, w lokalnych spo³ecznościach, a tak¿e w sektorze prywatnym. Uczestnictwo jest zawsze dobrowolne. Proces edukacji nieformalnej jest ustrukturyzowany, intencjonalny i celowy. Nie prowadzi do uzyskania formalnych kwalifikacji. Nauczyciele, edukatorzy nie podlegaj¹ uregulowaniom prawnym i s¹ czêsto wolontariuszami.”(...)
Grupê warsztatow¹ charakteryzowa³ bardzo zró¿nicowany poziom wiedzy nt. zarz¹dzania projektem. By³y w niej zarówno osoby z du¿ym doświadczeniem w organizacji i zarz¹dzaniu wymian m³odzie¿owych, jak te¿ i tacy, którzy nigdy jeszcze ich nie organizowali. Stanowi³o to pewne utrudnienie, gdy¿ przekazywane podstawowe informacje nt. zarz¹dzania by³y czymś oczywistym dla tych doświadczonych. W grupie nie by³o problemów z u³o¿eniem elementów zarz¹dzania w kolejności modelowej. Wszyscy poradzili sobie z tym zadaniem bardzo szybko. Mieliśmy natomiast za ma³o czasu na szczegó³owe u³o¿enie przyk³adowego projektu i omówienie go. Grupa by³a bardzo aktywna i chêtna do pracy.
fragment tekstu z konferencji pt. „Doświadczaæ uczenia” poświêconej edukacji nieformalnej, zorganizowanej przez Narodow¹ Agencjê Programu M³odzie¿ (grudzieñ, 2004). 19
18
opisy zajêæ
>>> Raport
Planowanie Projektu
05 Tytu³
GRUPA DOCELOWA ...czyli ludzie do których adresujê mój projekt! Dlaczego grupa docelowa jest wa¿na?
(pe³ny opis metody znajduje siê w broszurze „Edukacja miêdzykulturowa”)
ANALIZA POTRZEB Co wymaga zmiany w obecnej sytuacji? Zaspokojeniu jakich potrzeb ma s³u¿yæ projekt?
CELE DALEKOSIʯNE I KONKRETNE Co chcemy osi¹gn¹æ poprzez zrealizowanie projektu? Jakie s¹ konkretne zadania do zrealizowania?
PROGRAM DZIA£AÑ Uk³adamy w kolejnoœci metody, które chcemy wykorzystaæ. Warto jeszcze na tym etapie nie zastanawiaæ siê nad ograniczaj¹cymi nas realiami. Najwa¿niejsze jest spe³nienie celów!
REALIZACJA
E d u k a c j a m i ê d z y k u l t u r o w a 06 – gra symulacyjna
METODOLOGIA Jakich metod bêdziemy u¿ywaæ w pracy aby jak najefektywniej zrealizowaæ postawione zadania?
ZASOBY Przychodzi czas na sprawdzenie czy mamy wystarczaj¹ce œrodki do zrealizowania zaplanowanego projektu... Co zrobiæ gdy ich brak?
Cele
Podniesienie świadomości dotycz¹cej ró¿nic kulturowych i ich konsekwencji Zainicjowanie dyskusji na temat jak sobie z nimi radziæ
Zastosowane metody
gra symulacyjna opis: uczestnicy byli podzieleni na grupy reprezentujêce dwie ró¿ne kultury. Ka¿da z nich otrzyma³a kartki z opisanymi rolami i mia³a 20 minut na „przygotowanie i przeæwiczenie” swojej kultury (wed³ug wskazówek). Po tym przygotowaniu ca³a grupa spotka³a siê razem. Odczytana zosta³a wówczas historia mówi¹ca o tym, i¿ wszyscy s¹ rozbitkami, którzy znaleźli siê na bezludnej wyspie. Aby prze¿yæ musz¹ w ci¹gu 30 minut zbudowaæ wspólnie schronienie - pamiêtaj¹c o zachowaniach nakazanych przez kulturê, któr¹ reprezentuj¹. Po zakoñczeniu fazy budowy nastêpi³a ewaluacja: moje odczucia podczas gry; zwi¹zek gry symulacyjnej z rzeczywistości¹, a w szczególności z wymianami m³odzie¿y
U¿yte materia³y
tektura, papier kolorowy, bibu³a, klej, o³ówki, sznurek, no¿yczki
Rezultaty
Komentarze
EWALUACJA Jeden z najwa¿niejszych momentów projektu! Sprawdzamy w jakim stopniu i czy w ogóle zosta³y osi¹gniête cele w wyniku realizowania projektu! Warto zwróciæ uwagê na s³abe i mocne strony przeprowadzonego projektu, tak aby wyci¹gn¹æ wnioski!
Podczas ewaluacji, bêd¹cej kluczowym momentem warsztatu, uczestnicy podzielili siê swymi odczuciami z samej gry, a nastêpnie zastanawialiśmy siê w jakich sytuacjach mo¿e zaistnieæ faktyczne nauczanie miêdzykulturowe i jakie warunki musz¹ byæ do tego spe³nione. Zauwa¿ono tak¿e ogromny wp³yw środowiska kulturowego na nasze zachowania i postrzeganie świata. Uczestnicy sami doszli do wniosku, ¿e zanim dojedzie do spotkania osób reprezentuj¹cych ró¿ne kultury i zwyczaje podczas wymiany, wszystkich nale¿y bardzo dobrze przygotowaæ. Wiele osób nie maj¹cych du¿ego doświadczenia w projektach miêdzynarodowych podkreśla³o, i¿ dziêki tej metodzie ³atwiej jest im teraz próbowaæ zrozumieæ ró¿nice kulturowe i ich konsekwencje.
„Z ewaluacji”: Przydatnoœæ warsztatów – „Nauczanie miêdzykulturowe cz. II (œrednia – 8,14) Wiele opinii pozytywnych podkreœla³o przewagê praktyki nad teori¹. Wysoko oceniano tê metodê pracy pozwalaj¹c¹ na zrozumienie ró¿nic kulturowych. Podkreœlano potrzebê i skutecznoœæ
Opracowa³: Ośrodek Regionalny Programu M£ODZIE¯ w Krakowie
20
wyci¹gania wniosków z tej zabawy i podsumowania – jako sposób na przekazanie teorii. 21
>>> Raport
22
opisy zajêæ
23
opisy zajêæ
>>> Raport
Poszukiwanie organizacji partnerskiej
07
Celem prezentacji by³o: zwrócenie uwagi na to, które informacje na nasz temat i naszego projektu s¹ istotne dla potencjalnego partnera; zaznajomienie ze sposobami poszukiwania organizacji partnerskich, zarówno „formalnymi” jak i nieformalnymi; przekazanie u¿ytecznych adresów stron internetowych; poprzez wspólne æwiczenie nauka konstruowania komunikatu do potencjalnych partnerów lub instytucji pomagaj¹cych w jego znalezieniu (np. urz¹d gminy, Eurodesk). Oto lista zagadnieñ, które w ramach w³asnej grupy warto omówiæ: 1. co sk³oni³o was do podjêcia próby stworzenia projektu wymiany ? chêæ zdobycia doświadczeñ i wiedzy z interesuj¹cego nas tematu chêæ prze¿ycia czegoś nowego chêæ poznania nowych ludzi, kultur, pañstw 2. czy wasza grupa stosuje szczególne metody pracy, czym siê zajmujecie ? teatr taniec kabaret malarstwo sport ekologia 3. określcie kilka podstawowych danych dotycz¹cych potencjalnego projektu: nazwa kraju, z którym jesteście zainteresowani wspó³prac¹ grupa m³odzie¿y – cechy podstawowe:: wiek, liczebnośæ, zainteresowania czas: kiedy chcielibyście przeprowadziæ wymianê rodzaj dzia³añ – czyli czy chcecie gościæ grupê czy wyjechaæ do kraju grupy partnerskiej 24
25
>>> Raport
opisy zajêæ
4. gdzie mo¿na szukaæ wsparcia, kontaktów, kto mo¿e s³u¿yæ pomys³ami ? ambasady wcześniejsza wspó³praca z organizacjami zagranicznymi, stare kontakty cudzoziemcy mieszkaj¹cy w waszej miejscowości znajomi, którzy maj¹ przyjació³ za granic¹ inne lokalne organizacje miasta bliźniacze – czyli warto sprawdziæ czy nasze miasto lub gmina prowadzi wspó³pracê zagraniczn¹ internetowe listy dyskusyjne baza www.yonet.org i www.youthforeurope.org eurodesk – www.eurodesk.pl wasza organizacja jest czêści¹ miêdzynarodowej sieci – wykorzystajcie ten kontakt spotkania miêdzynarodowe organizowane w waszych miejscowościach ośrodki regionalne Programu M³odzie¿ spotkania s³u¿¹ce nawi¹zaniu kontaktów organizowane przez Narodow¹ Agencjê Programu M³odzie¿
Pomoc Narodowej Agencji Na stronie internetowej Programu M³odzie¿ w dziale „wymiana m³odzie¿y” znajdziecie podstronê poświêcon¹ poszukiwaniu organizacji partnerskiej. Sieæ wspó³pracuj¹cych ze sob¹ Narodowych Agencji w 31 krajach Programu jest do Waszej dyspozycji jako kana³ informacyjny i tablice og³oszeñ. Aby z tego skorzystaæ, nale¿y wype³niæ formularz „partner request form” i przes³aæ w wersji elektronicznej do Narodowej Agencji. Formularz, zawieraj¹cy opis Waszej grupy, przeka¿emy do innych biur Programu, które rozprowadz¹ do innych organizacji w danym kraju (najczêściej za pośrednictwem internetu). Na stronie Polskiej Narodowej Agencji s¹ równie¿ prezentowane og³oszenia grup poszukuj¹cych organizacji partnerskiej w Polsce. Pamiêtajcie, ¿e sieæ Narodowych Agencji pośredniczy tylko w przekazywaniu i udostêpnianiu informacji. Nawi¹zanie kontaktu i budowanie partnerstwa to ju¿ Wasze pierwsze powa¿ne zadanie.
26
27
opisy zajêæ
>>> Raport
L S D : L E A R N I N G S PA C E DY N A M I C S
08
Opis metody wykorzystanej w przed ostatnim dniu spotkania. Learning (uczenie siê) – indywidualne zdobywanie wiedzy w zakresie jaki interesuje uczestnika. Ka¿dy uczestnik sam wybiera zagadnienia, które chce poznaæ. Je¿eli jakieś oczekiwania uczestników nie zosta³y spe³nione do tej pory, nadarza siê świetna okazja, ¿eby pozyskaæ potrzebne informacje. Space (przestrzeñ) – Podczas zajêæ nikt nie powinien opuszczaæ sali. W ramach przewidzianego czasu nie ma równie¿ ¿adnych przerw. W ró¿nych miejscach sali znajduj¹ siê „k¹ciki tematyczne”, z których uczestnicy mog¹ dowolnie korzystaæ. Dynamics (aktywnośæ, dynamika) – uczestnicy mog¹ wybieraæ pomiêdzy zaprezentowanymi tematami. Ka¿demu mog¹ poświêciæ tyle czasu ile chc¹, uk³adaj¹c w³asn¹ „ście¿kê edukacyjn¹”. Mo¿na równie¿ zaproponowaæ swój temat innym uczestnikom.
Czas: 1-2 godziny Proponowane tematy K¹cik uczestników Arkusz z podzia³em na 10- minutowe bloki czasowe. Uczestnicy mog¹ zaproponowaæ temat, którym s¹ zainteresowani i omówiæ z innymi osobami. Swój temat mo¿na wpisaæ w dostêpnej godzinie i tak mo¿e powstaæ harmonogram ró¿nych „w¹tków” zaproponowanych przez uczestników. Tablica informacyjna Tutaj ka¿dy mo¿e powiesiæ swoje og³oszenia, coś w stylu „poszukujê/ mam do zaoferowania” (podobnie jak w supermarketach)
Sto³y konsultacyjne Przy sto³ach osoby z zespo³u prowadz¹ konsultacje na wybrany temat, wed³ug w³asnych kompetencji i wyboru, np.: Program M³odzie¿ – ogólne informacje Dobre przygotowanie projektu Konsultacje projektów Pomys³y na projekty Tematy wcześniejszych zajêæ Sto³y robocze Kilka sto³ów na pocz¹tku jest pustych. Jeśli znajdzie siê grupa uczestników chc¹cych omówiæ jakiś temat, przyklejaj¹ nazwê na jednym z nich – I tak powstaje nowy stó³ tematyczny. Wyk³ady: Co 25 min odbywaæ siê bêd¹ wyk³ady. Czas nale¿y określiæ w zale¿ności od potrzeb. Np. prelekcja powinna przedstawiaæ ustalony zakres informacji, bez elementów interaktywnych Jeśli jakaś grupa po wyk³adzie jest bardziej zainteresowana tematem, dyskusja przenosi siê do sto³u roboczego. Na naszym spotkaniu wybraliśmy tematy, których nie by³o w programie: Akcja 2 – Wolontariat Europejski Akcja 3 – Inicjatywy M³odzie¿owe Akcja 5 – Dzia³ania Wspieraj¹ce Euro Desk
„Z ewaluacji”: Jak oceniasz korzyœci z Learning Space Dynamics (œrednia – 8,65) Uczestnicy podkreœlali, i¿ forma ta jest bardzo przydatna w zakresie praktycznym. Jako du¿y plus uznano, i¿ ka¿dy móg³ wybraæ to, co go interesuje. Learning Space Dynamics poszerzy³o
Informacje/ publikacje Stó³ z ró¿nymi informacjami, publikacjami, które mog¹ byæ pomocne (np. przewodnik, formularze wniosków, t-kity, inne poradniki, przyk³ady ciekawych metod itd.) 28
zainteresowania uczestników m.in. o inne akcje Programu. Podkreœlano indywidualn¹ pracê zgodn¹ z indywidualnymi potrzebami. Za s³ab¹ stronê wielokrotnie uznano zbyt ma³o czasu! 29
opisy zajêæ
>>> Raport
Debata oksfordzka
09
Podczas III spotkania liderów wprowadziliśmy element, który niew¹tpliwie uatrakcyjnia spotkania i jednocześnie pomaga zdobyæ nowe lub rozwin¹æ posiadane umiejêtności, np.: wyst¹pienia publiczne, budowanie argumentacji, pracê zespo³ow¹. Debaty oxfordzkie to znany ju¿ w Polsce sposób prowadzenia sporów. Propagowany jest przez Stowarzyszenie „Szko³a Liderów” za³o¿onej przez prof. Zbigniewa Pe³czyñskiego. Podczas wykorzystywania debaty oxfordzkiej wa¿ne jest, aby prowadziæ j¹ zgodnie z za³o¿eniami i zasadami. Na naszym spotkaniu gościliśmy Marcina Chludziñskiego ze wspomnianego wy¿ej stowarzyszenia, który przygotowa³ uczestników do debatowania i poprowadzi³ debatê o dośæ ryzykownej tezie: „Wymiana m³odzie¿y – zmarnowane pieni¹dze”. Strona broni¹ca tezy znakomicie argumentowa³a za jej obron¹, co mia³o wp³yw na koñcowy rezultat. Oczywiste jednak by³o, ¿e nasza debata by³a form¹ rozrywki i argumenty za b³êdności¹ powy¿szej tezy mo¿na znaleźæ przygl¹daj¹c siê prowadzonej pracy z m³odzie¿¹. Poni¿ej prezentujemy wybrane informacje na temat debat oxfordzkich, które byæ mo¿e stan¹ siê punktem programu Waszej wymiany m³odzie¿y. Debata oxfordzka to nie³atwa forma pracy, dlatego warto zapoznaæ siê z poni¿szymi wskazówkami, a w razie potrzeby korzystaæ z pomocy osób, które dobrze znaj¹ ten sposób prowadzenia dyskusji.
Kilka s³ów o historii debatowania Debaty publiczne maj¹ d³ug¹ historiê. Retoryka stanowi³a wa¿ny element przygotowania do udzia³u w ¿yciu publicznym ju¿ w staro¿ytnej Grecji i Rzymie. Wspó³czesne normy debatowania publicznego ukszta³towa³y siê jednak przede wszystkim w Anglii, dziêki brytyjskiej tradycji parlamentarnej. Elitarne szko³y, jak i uniwersytety XVIII i XIX-wiecznej Anglii promowa³y debaty jako świetne przygotowanie do przysz³ego wystêpowania w roli parlamentarzystów. Formalne procedury i zasady sztuki debatowania wywodz¹ siê z tradycji londyñskiej Izby Gmin. Do najistotniejszych nale¿y jasny podzia³ uczestników na dwie strony: stronê rz¹dow¹ i opozycyjn¹. Ten prosty, dwubiegowy uk³ad nie tylko wzmacnia dramaturgiê debaty, ale tak¿e u³atwia jej śledzenie.
30
Najs³ynniejszym w świecie uniwersyteckim klubem debatanckim jest Oxford Union Society, dzia³aj¹cy na uniwersytecie w Oksfordzie.
Podstawowe zasady Cech¹ charakterystyczn¹ debaty oksfordzkiej jest jej sformalizowany charakter. Bierze w niej udzia³ ośmiu zawodników, czterech broni danej tezy (grupa A:affirmative), czterech usi³uje j¹ obaliæ (grupa N: negative). Podzia³ na dwie strony: za i przeciw dyskutowanej tezie, jest podstaw¹ debaty. Jest on ilustrowany przestrzenn¹ organizacj¹ sali, w której ³awy propozycji (zwolennicy tezy) i opozycji (strony przeciwnej) s¹ zawsze ustawione naprzeciw siebie, na wzór parlamentu brytyjskiego. G³ówni mówcy obu stron zasiadaj¹ w pierwszych rzêdach, twarz¹ w twarz. Za nimi zajmuje miejsca publicznośæ, która sympatyzuje z jedn¹ lub drug¹ stron¹ w dyskusji. Na ³awach środkowych zasiadaj¹ osoby, które nie podjê³y jeszcze decyzji, jak¹ stronê poprzeæ. W przeciwleg³ym koñcu sali, na podwy¿szeniu siedzi Marsza³ek, przewodnicz¹cy debaty. Udziela on g³osu i interweniuje w sytuacjach kryzysowych (np. gdy debatuj¹cych poniesie ferwor dyskusji). Tradycja nakazuje, aby strona propozycji siedzia³a po prawej stronie Marsza³ka, strona przeciwna – po lewej. Dodatkowo powo³ana mo¿e byæ osoba Sekretarza, pilnuj¹cego czasu wyst¹pieñ. Uczestnicy debaty (zarówno mówcy, jak i publicznośæ) mog¹ zmieniaæ miejsca i opuszczaæ salê tylko w przerwach miêdzy wyst¹pieniami. Poszanowanie tego zwyczaju jest sposobem unikniêcia rozgardiaszu i chaosu. Publicznośæ mo¿e wp³yn¹æ na bieg debaty poprzez wtr¹cenia. W czasie ka¿dej przemowy s³uchacz ma prawo za¿¹daæ g³osu, wstaj¹c z miejsca, unosz¹c rêkê i wykrzykuj¹c s³owo „pytanie” lub „informacja”. Mówca w takiej sytuacji mo¿e post¹piæ na trzy sposoby: grzecznie odmówiæ, zignorowaæ lub wys³uchaæ i ustosunkowaæ siê do wypowiedzi. Po wyst¹pieniach g³ównych mówców do bezpośredniego udzia³u w dyskusji dopuszczeni s¹ cz³onkowie publiczności. Ich wyst¹pienia s¹ krótsze (z regu³y 2 minutowe). Ukoronowaniem debaty jest g³osowanie. Publicznośæ decyduje czyja argumentacja okaza³a siê bardziej przekonywuj¹ca i czy tytu³owa teza zosta³a obroniona. G³osowanie mo¿e przybraæ rozmait¹ formê, od najprostszej – za pomoc¹ nóg (ustawiamy siê po stronie opozycji lub propozycji), poprzez podniesienie r¹k, po nieco oryginalniejsze, jak robienie przez ka¿d¹ ze stron jak najwiêcej ha³asu.
31
opisy zajêæ
>>> Raport
Zasady: nie opieramy siê na w³asnych pogl¹dach - kierujemy siê argumentacj¹ merytoryczn¹, g³osujemy na lepiej uargumentowan¹, trafniej przedstawion¹ tezê; mówcy przedstawiaj¹ swoje stanowisko, rozwijaj¹ argumentacjê wynikaj¹c¹ z opracowanej strategii grupy i ewentualnie ripostuj¹ argumenty strony przeciwnej; struktura wypowiedzi: na wstêpie zapowiadamy, co chcemy powiedzieæ, potem TO mówimy, a w podsumowaniu przypominamy, co powiedzieliśmy; unikamy inwektyw, sformu³owañ obraźliwych; Na podstawie broszury „O sztuce debatowania” Rafa³a Pankowskiego.
Marsza³ek
Sekretarz
Mówcy propozycji
Mówcy opozycji
PublicznoϾ
PublicznoϾ
„Z ewaluacji”: Moje wra¿enia z debaty oksfordzkiej (œrednia – 8,99) Opinie by³y bardzo ró¿norodne. Przewa¿a³a wysoko ocena, typu: „super”, „fajnie”, „œwietnie”, „przydatne jako metoda”, ale zdarzy³a siê te¿ raz opinia „tania farsa”.
Bagno
Uznano debatê za „próbê, która pokazuje, ¿e nie wystarczy mieæ racjê, lecz trzeba j¹ jeszcze umieæ obroniæ”. Podkreœlano w opiniach, ¿e wa¿ne w tej metodzie jest to, ¿e mo¿na niezbyt
Ustawienie sali do debaty oksfordzkiej 32
powa¿nie potraktowaæ tematy, których czêsto siê boimy. Formê uznano za bardzo ciekaw¹. 33
opisy zajêæ
>>> Raport
Najczêściej pope³niane b³êdy we wnioskach
10
Przy okazji ró¿nych spotkañ pracownicy Narodowej Agencji s¹ pytani o to, czym jest dobry wniosek, jakich b³êdów nale¿y unikaæ, jakie s¹ najczêściej spotykane. Czêśæ zajêæ poświêciliśmy i temu tematowi. Poni¿ej prezentujemy zestawienie wraz z komentarzem kryteriów formalnych i jakościowych. Kryteria formalne to te, które ka¿dy projekt bezwzglêdnie musi spe³niæ, aby jego opisowa czêśæ by³a oceniona. Dopiero potem podejmowane s¹ decyzje o wspieraniu lub odrzuceniu prezentowanego projektu. Najczêściej pope³niane b³êdy – wynikaj¹ w³aśnie z nieprzestrzegania kryteriów. Warto pamiêtaæ! formularz wniosku na wymianê m³odzie¿y jest miejscem opisu planowanej pracy w ramach projektu. Je¿eli dobrze przygotowaliście projekt, wniosek i zawarte w nim pytania nie bêd¹ dla Was problemem. We wniosku nale¿y odpowiadaæ na pytania. Pisz treściwie, bez nadu¿ywania s³ów i opisuj dzia³ania projektu a nie sprawy z nim luźno zwi¹zane (sytuacja ekologiczna kraju, konsekwencje globalizacji lub sytuacje m³odzie¿y w Europie) Oceniaj¹cy wie tyle o projekcie, ile jest napisane we wniosku. Nie wszystkie dzia³ania, które s¹ dobre mog¹ byæ realizowane w ramach Programu M³odzie¿.
Kryteria formalne: Wniosek wp³yn¹³ w wymaganym terminie – liczy siê data stempla pocztowego; Dobór krajów partnerskich jest zgodny z zasadami Programu M³odzie¿ (wykaz Krajów Programu znajdziecie na stronie www.mlodziez.org.pl); Terminy realizacji projektu i dzia³añ s¹ zgodne z przyjêtymi zasadami – nale¿y pamiêtaæ, ¿e projekt wymiany m³odzie¿y mo¿e rozpocz¹æ siê wraz z przygotowaniem po 3 miesi¹cach od daty terminu sk³adania wniosków (data ta jest równie¿ dniem rozpoczêcia obowi¹zywania przysz³ej umowy finansowej, co oznacza równie¿ mo¿liwośæ ponoszenia kosztów projektu); Wniosek musi byæ z³o¿ony na aktualnym i w³aściwym formularzu; Liczba uczestników i struktura grup jest zgodna z zasadami Programu; Liczba opiekunów jest zgodna z przepisami prawa krajowego; 34
Dostarczono potwierdzenia uczestnictwa wszystkich organizacji partnerskich (czêśæ III wniosku tzw. porozumienie partnerskie). Poprawnie wype³nione przez reprezentanta grupy partnerskiej musi zawieraæ oryginalny podpis koordynatora, tytu³ projektu i nazwê grupy; Dane zawarte we wniosku s¹ pe³ne, wszystkie obowi¹zkowe pola s¹ wype³nione; Za³¹czono podpisane Oświadczenie; Wnioskodawca jest organizacj¹ „non-profit” Organizacja wnioskuj¹ca nie zalega z rozliczeniami projektów w Programie M³odzie¿; Projekt jest projektem wymiany m³odzie¿y w myśl idei i zasad Programu M³odzie¿, tzn.: projekt nie ma charakteru statutowego spotkania organizacji, podró¿y turystycznej czy wakacyjnej, kursu jêzykowego, wymiany klas szkolnych, akademickiego wyjazdu studyjnego, tournee, zawodów, obozu z programem pracy, wydarzenia / zajêcia kulturalnego (które same odrêbnie nie mog¹ stanowiæ przedmiotu projektu, a mog¹ byæ finansowane tylko wtedy, gdy bêd¹ stanowiæ uzupe³nienie tematycznych, pedagogicznych i metodologicznych komponentów wymiany m³odzie¿y);
Kryteria jakościowe? Oto elementy projektu, które podlegaj¹ ocenie merytorycznej: Zaanga¿owanie m³odzie¿y w projekt – koordynator projektu nie dzia³a dla m³odzie¿y, tylko z m³odzie¿¹; Wspó³praca z partnerami – projekt jest efektem wspó³pracy partnerskiej; Cele, jak i temat projektu s¹ jasno określone; Dzia³ania i formy realizacji odpowiadaj¹ stawianym celom i tematowi; Metodyka pracy odpowiada za³o¿eniom tzw. „edukacji nieformalnej”; Edukacja miêdzykulturowa jest uwzglêdniona na etapie przygotowañ i dzia³añ Wymiar lokalny projektu – projekt jest otwarty na spo³ecznośæ lokaln¹; Zaplanowano ewaluacjê dzia³añ wymiany i ca³ego projektu. Zdarza siê, ¿e projekt prezentuje siê bardzo dobrze, jest metodologicznie poprawny, ma tylko jedn¹ wadê: zosta³ przygotowany bez udzia³u m³odzie¿y, która bêdzie dopiero wybrana po przyznaniu środków. Taka sytuacja niestety dyskwalifikuje go – nie spe³nione jest za³o¿enie o anga¿owaniu uczestników w proces tworzenia projektu.
35
opisy zajêæ
>>> Raport
Przygotowywany projekt musi wynikaæ z zainteresowañ i zaanga¿owania obu lub wiêcej grup partnerskich. W Programie M³odzie¿ nie s¹ wspierane atrakcyjne wizyty m³odzie¿y z zagranicy przygotowane wy³¹cznie przez stronê goszcz¹c¹. Tworzeniu dobrego partnerstwa pomaga wykorzystywanie mo¿liwości jakie daje „wizyta przygotowawcza” – jedno z dzia³añ Akcji 5. Dzia³ania wymiany m³odzie¿y powinny opieraæ siê na formach aktywnych, stwarzaj¹c¹ mo¿liwośæ uczenia siê poprzez dzia³ania – warsztaty, gry symulacyjne – to w³aśnie takie formy zajêæ. Wyk³ady i prezentacje nie s¹ zbyt aktywnymi formami uczenia siê, dlatego nie powinny zajmowaæ zbyt wiele czasu w programie wymiany. Przy omawianiu niektórych tematów warto wykorzystaæ prezentacjê jako wprowadzenie. Zwiedzanie, wycieczki... – trzeba pamiêtaæ, ¿e Program M³odzie¿ wspiera dzia³ania edukacyjne. Warto pokazaæ okolicê, wybraæ siê na wycieczkê – nie mog¹ to byæ jednak dzia³ania dominuj¹ce harmonogram i nie zwi¹zane z tematem. Przed z³o¿eniem wniosku sprawdźcie: Czy za³¹czyliście do wniosku statut organizacji? Czy za³¹czyliście do wniosku aktualny (wystawiony nie wcześniej ni¿ 3 miesi¹ce przed terminem sk³adania wniosków do Programu M³odzie¿) wyci¹g z KRS-u? W przypadku innych podmiotów wspieraj¹cych (gmina, szko³a, Rada Rodziców) prosimy o przes³anie kopii dokumentów określaj¹cych osoby upowa¿nione do podpisywania umów (reprezentacja jednoosobowa czy ³¹czna) oraz nazwiska osób uprawnionych do podpisywania kontraktów. Czy za³¹czyliście podpisane ‘Oświadczenie”
Mo¿liwości szkoleniowe w ramach Programu M³odzie¿
11
Jako ostatni element programu przygotowaliśmy prezentacjê nt mo¿liwości szkoleniowych w Programie M³odzie¿. Prezentacja pokazywa³a nie tylko ró¿norodnośæ dzia³añ podejmowanych na poziomie krajowym oraz miêdzynarodowym, ale równie¿ wskazywa³a na inne narzêdzia, z których warto korzystaæ. Poni¿ej przedstawiamy najwa¿niejsze informacje: Strona Programu M³odzie¿, dzia³ „zaproszenia” – aktualna baza szkoleñ krajowych i miêdzynarodowych dla osób pracuj¹cych z m³odzie¿¹. Oferta obejmuje szkolenia dla osób korzystaj¹cych z ka¿dej akcji Programu. Warto zwróciæ uwagê na szkolenia miêdzynarodowe organizowane we wspó³pracy z sieci¹ SALTO – w przypadku wymiany m³odzie¿y jest to szkolenie Bitrimulti skierowane do osób bez doświadczenia w realizacji projektów. Dla doświadczonych pracowników m³odzie¿owych proponowane s¹ szkolenia tematyczne. Krajowe dzia³ania szkoleniowe Narodowej Agencji dotycz¹ce podnoszenia jakości wymiany m³odzie¿y to: Szkolenie „Wymiana m³odzie¿y dla pocz¹tkuj¹cych” Szkolenia tematyczne dla bardziej doświadczonych koordynatorów projektów Spotkania po Komitecie Selekcyjnym dla koordynatorów zatwierdzonych projektów Kalendarz szkoleñ dostêpny jest na stronie internetowej w zak³adce poświêconej wymianie m³odzie¿y. www.mlodziez.org.pl Europejska strona Programu M³ODZIE¯ Zapraszamy na stronê Programu M³odzie¿ Komisji Europejskiej. Znajdziecie tu m.in. linki prowadz¹ce do Narodowych Agencji, które odpowiadaj¹ za realizacjê Programu M³odzie¿ w ró¿nych krajach europejskich. http://www.europa.eu.int/comm/education/youth.html Europejski Portal M³odzie¿owy Informacje, aktualności i miejsce na dyskusjê – strona stworzona przez Komisjê Europejsk¹ z myśl¹ o m³odych ludziach w ca³ej Europie (tak¿e po polsku!) http://europa.eu.int/youth/
36
37
opisy zajêæ
>>> Raport
12 Ewaluacja III Spotkania Liderów Wymian M³odzie¿owych
Support for Advanced Learning and Training Opportunities Sieæ SALTO – sieæ 8 ośrodków wspieraj¹cych Program M³odzie¿ we wspó³pracy z określonymi regionami (Europa Wschodnia i Kauzkaz, Europa Po³udniowo – Wschodnia, Euro Med.) oraz oferuj¹cych wsparcie tematyczne (np. ró¿norodnośæ kulturowa, w³¹czanie w dzia³ania Programu m³odzie¿y z mniejszymi szansami, Inicjatywy M³odzie¿owe) http://www.salto-youth.net
W spotkaniu liderów m³odzie¿owych uczestniczy³o 38 osób. Wszyscy oddali ankiety. Wśród uczestników byli zarówno tacy, którzy mieli ju¿ za sob¹ dośæ du¿e doświadczenie w organizacji wymian miêdzynarodowych, jak te¿ i tacy, którzy dopiero planuj¹ realizacjê tego typu projektów. By³o te¿ kilka osób, które z³o¿y³y wnioski o dofinansowanie imprez w ramach Akcji 1, ale (równie¿ z przyczyn formalnych) wnioski te zosta³y odrzucone. Taki dobór uczestników zapewnia³ wiêkszy przekrój wiedzy, umiejêtności i doświadczeñ. Staraliśmy siê tak opracowaæ pytania, aby uzyskane odpowiedzi by³y wskazówk¹ na przysz³ośæ nie tylko jak organizowaæ kolejne spotkania, ale przede wszystkim, które zagadnienia okaza³y siê najpotrzebniejsze i najciekawsze dla uczestników i o czym chcieliby rozmawiaæ na kolejnych warsztatach. Ogólna ocena spotkania by³a dośæ wysoka. Szczególnie ciesz¹ wysokie oceny za prowadzenie i organizacjê spotkania. Do obliczania średniej wartości dla danego pytania nie by³y brane te odpowiedzi, w których nie zaznaczono ¿adnej wartości.
training-youth.net W tej witrynie, prowadzonej w ramach Partnerskiej wspó³pracy Rady Europy i Komisji Europejskiej w zakresie szkolenia i problematyki m³odzie¿owej, zamieszczono w wersji on-line wszystkie pakiety szkoleniowe, jak równie¿ szereg sprawozdañ, magazyn trenerów „Coyote” oraz wszelkie informacje o mo¿liwościach podnoszenia umiejêtności. http://www.training-youth.net/ Coyote to magazyn publikowany dwa razy w roku. Jego grup¹ docelow¹ s¹ trenerzy i liderzy organizacji m³odzie¿owych. Zawiera artyku³y doświadczonych pracowników m³odzie¿owych oraz specjalistów o tematyce szkoleniowej na poziomie europejskim. http://www.training-youth.net/site/publications/coyote.htm Pakiety szkoleniowe Pakiety szkoleniowe (training kits) poświêcone pracy z m³odzie¿¹ (m.in. Zarz¹dzanie organizacj¹, Zarz¹dzanie projektem, Wolontariat miêdzynarodowy, Integracja spo³eczna, Edukacja miêdzykulturowa.), w ró¿nych jêzykach (dostêpne równie¿ po polsku). http://www.training-youth.net/site/publications/tkits/tkits.htm 38
39
opisy zajêæ
>>> Raport
Pytania dotycz¹ce zajêæ merytorycznych odnosi³y siê do ich przydatności, nie do sposobu prowadzenia. Poni¿ej zamieszczamy graficzne przedstawienie wyników ewaluacji oraz wybrane pytania ewaluacji z komentarzem, nie ujête wcześniej w raporcie pod opisami zajêæ.
œrednie wartoœci
Oceñ swoje dotychczasowe doświadczenie w realizacji wymian m³odzie¿owych. (średnia – 4,43) Dziêki temu pytaniu mogliśmy siê lepiej zorientowaæ jakie by³y praktyczne umiejêtności uczestników w realizacji projektów. Odpowiedzi wskazywa³y, ¿e doświadczenie w realizacji wymian by³o średnie - ani jedna osoba nie wskaza³a wartości maksymalnej (10 pkt), nie by³o te¿ osób, które oceni³yby swoje doświadczenia jako zerowe (6 osób oceni³o na 1 pkt). ocena rozk³adu czasowego zajêæ (średnia – 8,23)
10
Rozk³ad zajêæ oceniono jako bardzo trafiony. Przerwy i godziny pracy czy posi³ku ustawione by³y zgodnie z oczekiwaniami uczestników. Wiele osób podkreśla³o, i¿ rozk³ad czasowy zajêæ nie powodowa³ rozluźnienia atmosfery podczas spotkania. Powtarza³y siê kilkakrotnie opinie, ¿e by³o za ma³o ruchu, brak czasu wolnego. By³y te¿ opinie, ¿e przy tak napiêtym programie nie by³o czasu na indywidualne kontakty. Zwrócono uwagê, i¿ program by³ bardzo na³adowany, ale te¿ od razu dopisano, ¿e tego w³aśnie nale¿y spodziewaæ siê po szkoleniu. Wyraźnie jednak przewa¿a³a opinia, ¿e rozk³ad zajêæ zosta³ dobrany optymalnie. „Brak czasu na nudê”. By³y opinie, ¿e zajêcia o godzinie 20 i 21 (np. debata i warsztaty) to zdecydowanie za późno.
8
6
4
2
0
40
atmosfera
kompetencja prowadz¹cych
info przed szkoleniem
rozk³ad czasowy zajêæ
organizacja szkolenia
proporcja teorii do praktyki
debata oksfordzka
LSD
Warsztat “Aspekty finansowe A1”
Warsztat “ICL cz.2 - gra symulacyjna”
Warsztat “Zarz¹dzanie projektem”
Warsztat “ICL cz.1”
prezentacja “Akcja 1”
prezentacja “Edukacja formalna i nieformalna”
postêp w znajomoœci programu
moje doœwiadczenia
Jakie tematy warsztatów chcia³byś poruszyæ na kolejnych spotkaniach? Np. Zarz¹dzanie grup¹ (g³ównie m³odzie¿y) Motywowanie m³odzie¿y Nowe metody pracy na wymianach Jak ratowaæ sytuacjê, gdy atmosfera w grupie „siada”, zarz¹dzanie w sytuacjach kryzysowych Praca z m³odzie¿¹ defaworyzowan¹, w³¹czanie jej w ¿ycie spo³eczne Warsztat z grami integracyjnymi Budowanie autorytetu Problemy komunikacji
41
adresy
>>> Raport
Ośrodki Regionalne Programu M£ODZIE¯
Centrum Wspó³pracy M³odzie¿y ul.Tatrzañska 35 81-313 Gdynia tel.: (0-58) 620-34-10 email: biuro@gdynia.mlodziez.org.pl Polskie Forum Edukacji Europejskiej ul. Sokolska 10a/4 40-086 Katowice tel.: (0-32) 251-40-99 email: biuro@katowice.mlodziez.org.pl Świêtokrzyskie Centrum Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Ul. Bodzentyñska 44a 25-308 Kielce tel.: (0-41) 343 00 38 email: biuro@kielce.mlodziez.org.pl Centrum M³odzie¿y im. dr H. Jordana ul. Basztowa 5 31-134 Kraków tel.: (0-12) 422-52-44 email: biuro@krakow.mlodziez.org.pl Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Spo³ecznych ASOCJACJE ul. Królewska 17 pok. 8 20-109 Lublin tel.: (0-81) 759-62-30 email: biuro@lublin.mlodziez.org.pl Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich “OPUS” Plac Wolności 2 91-415 £ódź tel.: (0-42) 632 22 50 email: biuro@lodz.mlodziez.org.pl 42
Centrum Kszta³cenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli ul. Wyspiañskiego 6 39-300 Mielec tel.: (0-17) 788-5193 email: biuro@mielec.mlodziez.org.pl Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych ul. Parkowa 1 10-233 Olsztyn tel.: (0-89) 526 95 94 (wew. 35 DS, 46) email: biuro@olsztyn.mlodziez.org.pl Stowarzyszenie „Jeden Świat” ul. Krasiñskiego 3A /1 60-830 Poznañ tel.: (0-61) 84-84-337/8 email: biuro@poznan.mlodziez.org.pl Fundacja Rozwoju Przedsiêbiorczości ul. Kościuszki 62 16-400 Suwa³ki tel./fax.: (0-87) 5651386 email: biuro@suwalki.mlodziez.org.pl Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczeciñskiego ul. Wojska Polskiego 65 70-478 Szczecin ul. Garncarska 5 70-377 Szczecin tel.: (0-91) 432-82-81 email: biuro@szczecin.mlodziez.org.pl Dom Spotkañ im. Angelusa Silesiusa ul. Wincentego Stysia 16a 53-526 Wroc³aw tel.: (0-71) 338-0793 email: biuro@wroclaw.mlodziez.org.pl M³odzie¿owy Dom Kultury „Dom Harcerza” Dzika 6 65-036 Zielona Góra tel: (0-68) 327 18 92 email: biuro@zielonagora.mlodziez.org.pl
Kujawsko - Pomorskie (Bydgoszcz, Toruñ)
Gdynia
Olsztyn
£ódŸ Suwa³ki
Debrzno Szczecin
Bia³ystok Poznañ Kielce Gubin
Lublin
Zielona Góra Mielec Wroc³aw Opole
Katowice
Kraków
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Regionalny Ul. Piecewska 9 80-288 Gdañsk tel.: 0 501 102 300 email: biuro@gdansk.mlodziez.org.pl
Punkty Informacyjne Programu M³ODZIE¯ Stowarzyszenie Towarzystwo AMICUS Aul. Lipowa 14 15-427 Bia³ystok tel.: (0-85) 653-77-53 email: biuro@bialystok.mlodziez.org.pl
Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion „Sprewa-Nysa-Bóbr“ Ul. Piastowska 18 66-620 Gubin tel.: (0-68) 359 50 82 email: biuro@gubin.mlodziez.org.pl
Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy DEBRZNO ul. Ogrodowa 26 77-310 Debrzno tel.: (0-59) 833-71-49 email: biuro@debrzno.mlodziez.org.pl
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej - Opolskie Centrum Demokracji Lokalnej Ul. Krakowska 51 IIIp 45-018 Opole tel.:( 0-77) 453 68 25 email: biuro@opole.mlodziez.org.pl 43
www.eurodesk.pl INFORMACJA EUROPEJSKA DLA M£ODZIE¯Y Eurodesk to europejski program informacyjny dla m³odzie¿y i osób pracuj¹cych z m³odzie¿¹ – pedagogów, pracowników instytucji i organizacji m³odzie¿owych. Funkcjonuje w 28 pañstwach europejskich. EURODESK to: b³yskawiczna informacja zawsze aktualne dane ³atwy kontakt Jeśli: potrzebna Ci wiedza na temat jednego z krajów europejskich poszukujesz informacji o szkoleniach i mo¿liwościach zdobywania funduszy w Polsce i w Europie chcesz nawi¹zaæ kontakt z rówieśnikami lub organizacjami z zagranicy szukasz partnerów do projektu organizujesz seminarium, szkolenie lub konferencjê i zaprosiæ na nie m³odzie¿ z zagranicy lub potrzebujesz pomocy w innej sprawie zwi¹zanej z edukacj¹, Europ¹ lub dzia³alności¹ m³odzie¿ow¹ SKONTAKTUJ SIÊ Z NAMI ! Przyjdź do siedziby Eurodesk Polska w Warszawie lub jednego z Regionalnych Punktów Informacyjnych Eurodesku, zadzwoñ pod numer lub wyślij e-mail:
801 134 001
eurodesk@eurodesk.pl