Rozwijanie kompetencji społcznych i obywatelskich w projektach współracy europejskie. by Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

ROZWIJANIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH I OBYWATELSKICH W PROJEKTACH WSPÓŁPRACY EUROPEJSKIEJ

Przykłady dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie”

warszawa 2011

ROZWIJANIE KOMPETENCJI społecznych I obywatelskich W projektach WSPÓŁPRACy europejskiej Przykłady dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie”

warszawa 2011

program Comenius

Koncepcja i redakcja Ewa Kolasińska Wybór przykładów dobrej praktyki Program „Uczenie się przez całe życie” Comenius Erasmus Leonardo da Vinci Grundtvig Wizyty Studyjne eTwinning European Language Label

Julia Płachecka Renata Smolarczyk Anna Kowalczyk Michał Chodniewicz Anna Dębska Gracjana Więckowska Małgorzata Janaszek

Sporządzenie opisów projektów Program „Uczenie się przez całe życie” Polscy koordynatorzy projektów Erasmus Katarzyna Żochowska/Renata Smolarczyk Współpraca wydawnicza Konrad Romaniuk Opracowanie graficzne i projekt okładki Michał Gołaś Skład i łamanie Michał Gołaś Korekta Agnieszka Pawłowiec Druk OFICYNA DRUKARSKA Jacek Chmielewski http://www.oficyna-drukarska.pl/ Wydawca Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa www.frse.org.pl www.llp.org.pl ISBN 978-83-62634-29-3 Publikacja sfinansowana z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu ,,Uczenie się przez całe życie”. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za treść umieszczoną w publikacji. W opracowaniu wykorzystano zdjęcia nadesłane przez beneficjentów programu, dokumentujące działania prowadzone w projektach, spotkania uczestników oraz wytworzone produkty końcowe. Publikacja bezpłatna

Przykłady dobrej praktyki

Wprowadzenie

Szanowni Państwo Zeszyt ten został przygotowany na konferencję zatytułowaną Rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich, organizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji i Ośrodek Rozwoju Edukacji 25 maja 2011 r. w Warszawie. Konferencja wspiera cele Europejskiego Roku Wolontariatu 2011. Przedstawiamy kolejny zeszyt tematyczny, który stawia sobie za zadanie upowszechnianie przykładów wartościowych projektów realizowanych w ramach europejskiego programu edukacyjnego „Uczenie się przez całe życie”, w określonym tematem obszarze działań. Temat niniejszego, jak i poprzednich kilku zeszytów i konferencji, powiązany jest z kompetencjami kluczowymi, wskazanymi przez Parlament Europejski i Radę (Zalecenie z 18 grudnia 2006 r.) jako niezbędne w procesie uczenia się przez całe życie. Kompetencje społeczne i obywatelskie znalazły się wśród ośmiu kompetencji kluczowych, łączących niezbędną wiedzę, umiejętności i postawy potrzebne do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i odnalezienia się na rynku pracy w społeczeństwie opartym na wiedzy. Przytoczone w tym zeszycie przykłady dobrej praktyki w zakresie rozwijania kompetencji społecznych i obywatelskich zostały ocenione przez program ,,Uczenie się przez całe życie” jako bardzo dobre pod względem tematyki, celów, działań i osiąganych rezultatów. Prezentujemy wybrane przez nas projekty, realizowane w programach sektorowych Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci i Grundtvig, w programie międzysektorowym Wizyty Studyjne oraz w programach eTwinning i European Language Label, w zależności oczywiście od ich specyfiki i grupy odbiorców. Dokument Kompetencje kluczowe w uczeniu się przez całe życie – Europejskie Ramy Odniesienia – DG Edukacja i Kultura w następujący sposób definiuje kompetencje, do których nawiązują prezentowane tu projekty: ,,kompetencje społeczne i obywatelskie są to kompetencje osobowe, interpersonalne i międzykulturowe obejmujące pełny zakres zachowań przygotowujących osoby do skutecznego i konstruktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, szczególnie w społeczeństwach charakteryzujących się coraz większą różnorodnością, a także rozwiązywania konfliktów w razie potrzeby. Kompetencje obywatelskie przygotowują osoby do pełnego uczestnictwa w życiu obywatelskim w oparciu o znajomość pojęć i struktur społecznych i politycznych oraz poczuwanie się do aktywnego i demokratycznego uczestnictwa”. W niniejszym zeszycie staraliśmy się ukazać, jak poprzez realizację nowatorskich i twórczych projektów program „Uczenie się przez całe życie” stwarza możliwości kształtowania postaw prospołecznych, kształcenia umiejętności niezbędnych do aktywnego udziału w życiu publicznym i zawodowym oraz podnoszenia wiedzy i świadomości służących budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Redakcja

Przykłady dobrej praktyki

spis treści

program Comenius

Aktywny uczeń dzisiaj – aktywny obywatel jutro

W kierunku europejskiego obywatelstwa

Amazing Europe European Citizenship

Helping me – helping you

Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie

Wsparcie rówieśnicze jako sposób przeciwdziałania zastraszaniu i przemocy w szkołach

program Erasmus

SocialErasmus

program Leonardo

da Vinci

Analyzing the European Local Development Agent – E.L.D.A

Euroanimator. Nowoczesne kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki

Poprawa jakości usług pracowników socjalnych na polu opieki nad osobami starszymi

Disability Awareness – a new challenge for employees 2 DARE 2

Doświadczenia ponad granicami – gdyńsko-helsingborskie partnerstwo na rzecz osób niepełnosprawnych

Przykłady dobrej praktyki

przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig Freiwiligenarbeit in Europa: Lebenslanges, Lernen durch interkulturelle, intergenerationale und Internet gestutze Zusammenarbeit. Wolontariat w Europie. Uczenie się przez całe życie poprzez interkulturalną oraz międzypokoleniową współpracę, popartą Internetem 30

La Paix est-elle possible sur la terre?/Czy Pokój jest możliwy na ziemi

Na spotkanie sąsiadom. Asystentura w czeskiej organizacji LOS

Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy

Niepełnosprawni w Teatrze i Muzyce

program Wizyty

Studyjne

Active Citizenship

program eTwinning

What matters in your life? Co liczy się w Twoim życiu?

A window to Africa

program European

Language Label

Razem w Europie

Dla Janka i Isabell

Glueckskekse- ciasteczko edukacyjne

Hippocampus Academy – docendco discimus

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

AKTYWNY UCZEŃ dZIŚ – aKTYWNY OBYWATEL JUTRO Wielostronny Partnerski Projekt Szkół W trakcie prac nad projektem w Gliwicach

Cele Projektu: • poznanie przepisów i sposobu działania szkół w trzech różnych systemach edukacyjnych, ich dokumentów, statutów i obowiązujących wytycznych, • porównanie możliwości uczestniczenia uczniów i ich rodzin w życiu szkół, • propozycja jednolitej regulacji systemu oświaty w celu demokratycznego uczestnictwa w życiu szkoły, która to regulacja, mimo uwarunkowań lokalnych, może być wykorzystana we wszystkich szkołach partnerskich, a wdrożona przez uczniów biorących udział w projekcie. Spotkanie w ratuszu z panią wiceburmistrz Bayreuth Beate Kuhn

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Uczniowie i nauczyciele zapoznawali się z dokumentami regulującymi funkcjonowanie szkół w każdym z krajów uczestniczących w projekcie. Wymieniali się regulaminami, statutami, przepisami oświatowymi obowiązującymi w danej szkole. Dzielili się informacjami i refleksjami dotyczącymi sposobu działania swoich placówek. Porównywali możliwości udziału uczniów i rodziców w życiu szkoły. Zastanawiali się nad propozycją przygotowania jednolitej regulacji oświatowej mającej na celu zapewnienie demokratycznego uczestnictwa w życiu szkoły. Pracowa-

li w projekcie formami aktywnymi: na spotkaniach warsztatowych, podczas wyjazdów studyjnych. Prowadzili korespondencję e-mailową oraz kontaktowali się telefonicznie. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: 1. projekt Jednolitej Regulacji Oświatowej, 2. logo projektu, 3. projekt plakatu. Upowszechnianie rezultatów projektu: • artykuły w prasie lokalnej, • spotkania z przedstawicielami samorządu uczniowskiego i dyrekcją szkół, • spotkania z przedstawicielami organów samorządowych, odpowiedzialnymi za sprawy oświaty, • materiały przygotowane na stronę internetową szkoły www.zso10.gliwice.pl • konferencja zaplanowana na zakończenie projektu, podsumowująca przebieg i rezultaty projektu. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Jednolita Regulacja Oświatowa jest próbą ujednolicenia różnorodnych przepisów oświatowych krajów Unii Europejskiej na przykładzie Niemiec, Włoch i Polski. Wychodzi ona naprzeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców, którzy pragnęliby, aby absolwenci szkół średnich mieli równe szanse przy ubieganiu się o miejsce na uczelniach europejskich, aby szko-

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

Numer projektu: 2009-1-IT2-COM06-06201 3 Obszar tematyczny projektu: aktywne obywatelstwo, metodyka nauczania języków obcych Polski partner projektu: Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 10 w Gliwicach ul. Zimnej Wody 8 44-100 Gliwice tel.: +48 32 231 47 32 e-mail: szkola@zso10.gliwice.pl Adres strony internetowej: www.zso10.gliwice.pl Koordynator szkolny projektu: Krzysztof Cybul e-mail: a.k.cybul@wp.pl

W trakcie prac nad projektem w Gliwicach

ły były placówkami przyjaznymi wobec uczniów, nowoczesnymi i demokratycznymi. Projekt Jednolitej Regulacji Oświatowej będzie również propozycją pewnych rozwiązań prawnych mogących podnieść jakość nauczania w szkołach europejskich. Efekty swej pracy uczniowie przedstawią na konferencji podsumowującej projekt. Użyteczność i trwałość rezultatów projektu zostanie zapewniona przez przesłanie Jednolitej Regulacji Oświatowej do szkół średnich w regionach szkół

partnerskich oraz do władz oświatowych. Zapewnienie dostępności efektów projektu będzie możliwe dzięki umieszczeniu tekstu Regulacji na stronach internetowych szkół biorących udział w projekcie. Rezultaty pracy w projekcie są wykorzystywane na bieżąco przez uczniów w trakcie rozmów na forum samorządu szkolnego i dyrekcji szkół. Wykorzystując wnioski z dyskusji i postulaty uczniów, na terenie szkół dokonywane są zmiany mające na celu podniesienie jakości ich pracy.

Adres strony internetowej projektu: www.comenius.ieslasegarra.com Koordynator projektu: ISTITUTO DI ISTRUZIONE SUPERIORE STATALE „AGOSTINO FOSSATI – MANFREDO DA PASSANO”, La Spezia, Liguria, Włochy Partner projektu: Richard Wagner Gymnasium Sprachliches, Sozial und Wirtschaftswissenschaftliches Gymnasium, Bayreuth, Górna Frankonia, Niemcy Okres realizacji projektu: wrzesień 2009 – czerwiec 2011 Język projektu: niemiecki (język roboczy), angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 15.000 euro

Uczestnicy projektu przy Sztolni Czarnego Pstrąga w Tarnowskich Górach

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

W kierunku europejskiego obywatelstwa Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Produkt końcowy: prawa narodowe w krajach partnerów projektu

Cele projektu: przygotowanie europejskiej karty praw i obowiązków ucznia, stworzenie i opublikowanie Karty Praw i Obowiązków Obywatela Europy, która promuje szacunek i zrozumienie między ludźmi i społeczeństwami. Działania (metody) zastosowane w projekcie: • zaprojektowanie i wybór wspólnego logo, • debaty, pogadanki, dyskusje, prezentacje, głosowanie, ankiety, scenki, prace artystyczne i filmy dokumentalne dotyczące działań w projekcie, takich jak: • zebranie zasad szkolnych panujących w szkołach partnerskich oraz przedyskutowanie podobieństw i różnic między nimi; • stworzenie zbiorowego plakatu oraz prezentacji scenicznej, zaprojektowanej przez partnerów do publicznego wystawienia, przedstawiają-

•

cych europejską kartę praw i obowiązków ucznia, przygotowaną wspólnie przez szkoły; poszerzenie badania o społeczeństwie np. o zagadnienia dotyczące przepisów krajowych odnośnie kupowania alkoholu, wyrabiania prawa jazdy, osiągania pełnoletniości; zachęcanie uczniów do refleksji i komentarzy na temat podobieństw i różnic między krajami jako drogi do identyfikowania narodowej tożsamości („Co czyni nas Polakami, Litwinami, Brytyjczykami…?”); analizowanie odpowiedzi, skupienie się na podobieństwach jako bodźcu do badań nad nierównościami oraz przyczynami, dla których niektórzy emigranci traktowani są jako obywatele drugiej kategorii; badanie zagadnień takich jak język, tradycje, stroje narodowe, wierzenia, dotyczące tego, czego powinniśmy oczekiwać od imigranta wybierającego życie w innym kraju i czego on oczekuje w zamian,

• sporządzenie Karty Praw i Obowiązków Obywatela Europy; • promocja projektu w społeczności szkolnej i lokalnej. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Produkty końcowe projektu: 1. Logo COMTEC, 2. Strona internetowa http://woodlandsworldwide. wetpaint.com/page/Comenius+2008-2010, 3. School rules – szkolne zasady, 4. Vocabulary – słowniczek, 5. National laws – prawa narodowe, 6. Migrations – prezentacje o migracjach, 7. European Charter – Karta Praw i Obowiązków Obywatela Europy. Ewaluacja projektu dotycząca jego wpływu na uczniów, nauczycieli i społeczność szkolną oraz lokalną służyła dokonaniu oceny osiągniętych rezultatów. Największa grupa (95 procent badanych uczniów i 90 procent nauczycieli) wykazała pozytywny wpływ na poszerzenie wiedzy na temat krajów partnerskich, 85 procent na kształtowanie postaw zrozumienia i tolerancji dla odmiennych kultur i stylu życia (co było jednym z celów projektu). Zadeklarowano także zwiększenie się otwartości i szacunku dla innych (60 procent), jak również świadomości własnych praw i obowiązków (60 procent). Uczniowie zauważyli u siebie też większą umiejętność współpracy z innymi (70 procent). Ponadto proLogo projektu Comenius

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

jekt zmotywował zarówno uczniów, jak i nauczycieli do działania i większego angażowania się (odpowiednio 70 i 54 procent). Zwiększenie umiejętności komunikowania się w języku projektu potwierdziło 60 procent badanych, a w innych językach 65 procent. Wzrost umiejętności TIK zauważyło u siebie tylko 15 procent badanych. Projekt wpłynął pozytywnie na zwiększenie zaangażowania rodziców w życie szkoły. Szczególnie dała się zauważyć ich pomoc przy organizacji wizyty partnerów w szkole i przed wyjazdami młodzieży za granicę. Ponadto lokalne przedsiębiorstwa wspomogły szkołę, zwłaszcza przy organizacji wizyty partnerów. Pozytywnie oceniane jest wsparcie ze strony instytucji lokalnych, udzielone działaniom związanym z promocją szkoły, projektu i regionu. Upowszechnianie rezultatów projektu: Projekt programu Comenius był aktywnie promowany w szkołach partnerskich i otoczeniu placówki. Informacje na temat projektu i jego rezultaty były przez szkołę systematycznie podawane do wiadomości społeczności lokalnej. Umieszczane były na stronie internetowej szkoły, stronie internetowej projektu http://woodlandsworldwide.wetpaint.com/page/ Comenius+2008-2010 ,stronie starostwa powiatowego, w prasie i innych mediach lokalnych (Radio Zachód,

Radio Elka). Utworzono w szkole gazetkę, na której bieżąco informowano o działaniach projektu, a w bibliotece powstał kącik, gdzie eksponowano materiały projektowe (produkty końcowe, pamiątki przesyłane przez szkoły partnerskie). Wyniki prac nad projektem (plakaty, prezentacje, scenki, dramy) były prezentowane w auli szkoły dla uczniów, rodziców oraz gości zaproszonych z instytucji wspierających. Działania projektu programu Comenius były rozpowszechniane podczas spotkań z uczniami w Gimnazjum nr 1 i 2 we Wschowie oraz w Gimnazjum w Sławie. W trakcie Drzwi Otwartych w szkole została przygotowana wystawa prac związanych z projektem oraz prezentacja mobilności. Promocja produktu końcowego projektu, czyli Karty Praw i Obowiązków Obywateli Europy, odbyła się podczas Mistrzostw Świata w Motocrosie Sidecar oraz Mistrzostw Europy Quadów. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Produkty końcowe są wykorzystywane do promocji działań kolejnego projektu programu Comenius, podejmowanego przez szkołę. Wzbogaciły one materiały dydaktyczne szkoły i są wykorzystywane w programie nauczania różnych przedmiotów.

Produkt końcowy: Karta Praw i Obowiązków Obywatela Europy

Numer projektu: 2008-1-GB1-COM06-00702 8 Obszar tematyczny projektu: aktywne obywatelstwo, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, walka z rasizmem i ksenofobią. polski partner projektu: I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Tomasza Zana we Wschowie ul. Matejki 1 67-400 Wschowa tel./faks: +48 65 540 29 34 e-mail: sekretariat@liceum.eu.org Adres strony internetowej: www.liceum.eu.org Koordynator szkolny projektu: Anna Krzywicka e-mail: koordynator@liceum.eu.org Adres strony internetowej projektu: http://woodlandsworldwide.wetpaint.com/ page/Comenius+2008-2010 koordynator projektu: Woodlands School Takely End, Basildon, Wielka Brytania Partnerzy projektu: • Norwich High School for Girls, Norwich, Wielka Brytania • Liceo Classico Europeo “Umberto I” annesso al CONVITTO NAZIONALE, Torino, Włochy • Escola Secundária de Caldas das Taipas, Caldas das Taipas, Portugalia • Ligatne Secondary school, Ligatne, Łotwa • Kaunas Everyday Services and Business school, Kaunas, Litwa • Narva Humanitaargümnaasium, Narva, Estonia Okres realizacji projektu: 2008-2010 Język projektu: angielski przyznane Dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 24 000 euro

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

Amazing Europe European Citizenship Wielostronny Partnerski Projekt Szkół LOGO PROJEKTU

Cele projektu: Projekt „Amazing Europe” miał na celu propagowanie współpracy w ramach europejskiej przestrzeni, która jest tyglem kulturowym i językowym, a także promowanie postawy szacunku dla innych kultur oraz społecznej, religijnej i kulturowej tolerancji. Uczestnicy dążyli do propagowania europejskiej świadomości obywatelskiej oraz idei dzielenia się własną kulturą, sztuką i tradycją poprzez wykorzystanie najnowszych technologii komunikacyjnych. Służyło to budowaniu ducha europejskości opierającego się na współpracy szkół, uczniów, nauczycieli i społeczności. Celem projektu było także uświadomienie dzieciom, że różni ludzie mogą nas wzbogacić i że projekty powstają w wyniku wspólnej pracy wielu osób, w tym przypadku w wyniku ścisłej współpracy uczniów, szkół i społeczności z różnych państw. Wspólnie z partnerami projektu dążono do propagowania rozwoju europejskiej świadomości obywatelskiej Prezentacja w Czechach, czerwiec 2009

jako jednej z moralnych i społecznych wartości, dzięki której państwa europejskie będą mogły czuć się zjednoczone. Praca w projekcie służyła propagowaniu znaczenia lokalnych kultur, różnorodności na europejskim kontynencie oraz budowała jedność, świadomość obywatelską poprzez wskazywanie wartości obywatelskich i zapobiegała rasizmowi, ksenofobii i innym uprzedzeniom. Projekt popularyzował także integrację i uczestnictwo uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Jednym z celów przedsięwzięcia było stworzenie strony internetowej, na której język angielski współistniałby z językami narodowymi, i która stanowiłaby podstawę dla nauki języków obcych. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Ze względu na dużą liczbę partnerów w projekcie część działań dotyczyła wszystkich uczestników, a część realizowały szkoły wraz z wyznaczonymi na każdy rok bilateralnymi partnerami. Ostat-

ni element stanowiły indywidualne projekty szkół. Wszystkie szkoły uczestniczyły w czterech spotkaniach ogólnych oraz w czterech spotkaniach bilateralnych, w których brali udział uczniowie i nauczyciele. Wszyscy byli twórcami strony internetowej, która stała się platformą komunikacji. Spośród propozycji z każdej szkoły wyłoniono w drodze konkursu logo projektu. Na stronie internetowej zamieszczane były artykuły, zdjęcia, wiersze, filmy. Komunikowano się za pomocą czatów, poczty elektronicznej i tradycyjnej. Uczestnicy projektu stali się twórcami słownika obrazkowego zawierającego języki wszystkich krajów uczestniczących. W szkołach powstały maskotki projektu. Dzielono się informacjami na temat historii, tradycji, zwyczajów i folkloru. Projekt indywidualny w polskiej szkole nosił tytuł „Miasto czterech kultur” i był związany z Łodzią. Uczniowie zbierali informacje na temat miasta i regionu. Szkoła organizowała wycieczki, przedstawienia, festiwale, wystawy, konkursy i spotkania z ciekawymi ludźmi. Współpracowała z organizacjami działającymi na rzecz miasta i jego obywateli. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Podczas wszystkich działań uczniowie i nauczyciele poszerzali wiedzę o krajach partnerskich i ich kulturach oraz o własnym państwie i regionie, co niewątpliwie stanowi najbardziej widoczny efekt realizacji projektu. Poprzez udział w przedsięwzięciu „Amazing Europe” wszyscy jego uczestnicy doskonalili umiejętność posługiwania się językiem angielskim w mowie i piśmie. Wiele z zadań projektu miało na celu pracę zespołową, podczas

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

której uczniowie rozwijali swoje umiejętności społeczne. Nabywając i prezentując swoje wiadomości, uczniowie zwiększyli pewność siebie, co wpłynęło na ich funkcjonowanie w środowisku szkolnym. Poprzez dialog międzykulturowy i współpracę pozbyli się uprzedzeń i skonfrontowali stereotypy z rzeczywistością. Posługiwanie się komputerem i Internetem podczas wykonywania zadań projektu było niezbędne, dlatego też uczniowie musieli korzystać z technologii komunikacyjnych, przygotowując prezentacje multimedialne, korzystając z forum i czatów internetowych oraz zamieszczając czy uzyskując informacje ze strony internetowej. Produktem końcowym projektu była przede wszystkim strona internetowa, ale także własnoręcznie zrobione maskotki, słownik obrazkowy, kalendarze, kuferki „Amazing box”, które zawierały przedmioty związane z tradycją danego kraju, własne logo, kartki świąteczne otrzymane od partnerów, prezentacje multimedialne i broszury. Upowszechnianie rezultatów projektu: Rezultaty projektu były upowszechniane w formie artykułów w prasie i w Internecie. W szkole w głównym holu stworzona została tablica informacyjna, na której na bieżąco prezentowane były informacje na temat podejmowanych działań i spotkań. Zdjęcia i informacje zamieszczane były także w kronice projektu. Na organizowane w ramach projektu święta i uroczystości zapraszano rodziców, To była naprawdę duża grupa, Anglia, maj 2009

przedstawicieli okolicznych placówek i organizacji oraz reprezentantów władz miasta. Wszystkie działania pokazywane były szerokiemu ogółowi odbiorców na stronie internetowej. Informacje o projekcie pojawiały się na licznych konferencjach i zjazdach. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Strona internetowa jest bazą informacji na temat krajów, które brały udział w projekcie. Można tam znaleźć szczegóły dotyczące tradycji, kultury, zwyczajów i historii danego kraju. Powstałe forum daje możliwość kontynuowania kontaktów nawiązanych przez uczniów i kadrę, a przez to rozwijania umiejętności w zakresie języka angielskiego, który był językiem roboczym projektu. Przygotowany słownik obrazkowy może stanowić pomoc dydaktyczną podczas zajęć z języków obcych. Kuferki „Amazing box” oraz wszelkie otrzymane materiały promocyjne stanowią pomoc dydaktyczną podczas lekcji dotyczących krajów europejskich. Współpraca nawiązana z różnymi organizacjami na potrzeby projektu będzie kontynuowana w następnych latach. Zdobyte materiały promocyjne i reklamowe dotyczące miasta i regionu w ramach indywidualnego projektu szkolnego „Miasto czterech kultur” będą wykorzystywane na lekcjach dotyczących tego tematu oraz na potrzeby Koła Regionalnego działającego w szkole.

Numer projektu: 2008-1-PT1-COM06-00052 6 Obszar tematyczny projektu: aktywne obywatelstwo, dziedzictwo kulturowe, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, kształcenie międzykulturowe, walka z rasizmem i ksenofobią Polski partner projektu: Zespół Szkół Integracyjnych nr 1 – Integracyjna Szkoła Podstawowa nr 67 ul. Maratońska 47b 94-102 Łódź tel./faks: +48 42 258 48 84 e-mail: sp67lodz@o2.pl Koordynator szkolny projektu: Julita Skulimowska-Wilk e-mail : julita.sw@interia.pl Adres strony internetowej projektu: www.comenius.ieslasegarra.com Koordynator projektu: Agrupamento de Escolas Nr.º 1 de Portalegre, Portalegre, Portugalia Partner projektu: Slough Grammar School, Slough, Wielka Brytania Primo Circolo Didattico G. Verga, Scordia, Włochy Wellantcollege, Gorichem, Holandia Zakladni skola Radslavice, okres Prerov, prispevkova organizace, Radslavice, Republika Czeska Sukromne gymnazium T. Smaragd Levice, Levice, Słowacja Gimnazija Kranj, Kranj, Słowenia École élémentaire Antoine Pizon, Huriel, Francja Colegiul National Mihai Eminescu, Botosani, Rumunia Klaipeda Zaliakalnio gimnazija, Klaipeda, Litwa IES La Segarra, Cervera, Hiszpania Lieporiu Vidurine Mokykla, Siauliai, Litwa Okres realizacji projektu: 2008-2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 24 000 euro

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

Helping me – helping you Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Piramida pomocy przywieziona z Francji. Uczniowie z Marsylii pomagają sobie stosując piramidę

Cele projektu: • dowiedzenie się, jak pomagają sobie wzajemnie dzieci, rodzice, społeczność i jak tę pomoc można ulepszyć, • poruszenie problemu egoizmu i pomocy, • poszukiwanie aspektów pomocy w relacjach uczniów, • uczenie się od innych i z innymi dobrych przykładów pomagania w obszarach: rodzina, szkoła, społeczność lokalna w poszczególnych krajach, • sprawdzenie i przejęcie dobrych przykładów pomocy: od małej indywidualnej pomocy po dobrze zorganizowany system pomagania; wspólne przećwiczenie funkcjonowania takiej pomocy, • podniesienie motywacji nie tylko do nauki języków obcych i korzystania z technologii informacyjnych, lecz również do podejmowania wyzwań i nowych obowiązków.

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Zorganizowane w ramach projektu wizyty robocze pozwoliły na wymianę informacji o placówkach, systemach edukacji, kulturze i stylach życia w krajach partnerskich. W szkołach przyjmujących uczniowie i nauczyciele mogli bezpośrednio obserwować pracę nad projektem i przejąć dobre przykłady pomocy (na przykład z Francji „piramidę pomocy”, która wykorzystywana jest w polskiej szkole). Koordynator i wszyscy uczestniczący w programie utrzymywali ze sobą stały kontakt e-mailowy lub za pomocą komunikatora Skype. Uczniowie aktywnie działający w projekcie mieli również okazje wykorzystywać swoje umiejętności językowe, komunikując się z rówieśnikami ze szkół

partnerskich lub oglądając filmy wideo, które powstały podczas realizacji przedsięwzięcia. W szkole funkcjonuje „Dyskusyjny Klub Przyjaciół Comeniusa”, na którego spotkania przychodzili uczniowie, ich rodzice oraz zainteresowani nauczyciele. W czasie spotkań uczestnicy dzielili się wiedzą na temat krajów partnerskich, uzyskaną między innymi na podstawie materiałów i filmów przygotowanych po wizytach roboczych, a także albumów przygotowanych przez uczniów. Podczas wizyt placówek partnerskich w szkole, polscy uczniowie mieli żywy kontakt z językiem angielskim i niemieckim, m.in. na lekcjach współprowadzonych przez gości. Przyswajali sobie też podstawowe zwroty w języku francuskim, portugalskim czy włoskim. Największym przedsięwzięciem było zorganizowanie akcji pomagania Helping day w ramach „Tygodnia dobrych uczynków”. W akcję zaangażowana była społeczność szkolna oraz instytucje, których celem jest pomaganie (w szerokim tego słowa znaczeniu). Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: • filmy wideo z wywiadami w językach narodowych z napisami w języku angielskim na temat pomagania w szkole, w domu; bohaterami są uczniowie, rodzice i nauczyciele, • zbiór prac plastycznych nt. “Helping day – my action” oraz “No helping day- my feelings”, Pakowanie zebranych darów do przekazania dla domu dziecka

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

• materiały o roślinach i zwierzętach występujących na terenie Polski, zagrożonych wyginięciem, przygotowane do wystawy w szkole niemieckiej, • zbiór wierszy w języku polskim, angielskim i niemieckim do tematu Helping me, • wykonane przez uczniów albumy o krajach i szkołach partnerskich, • wspólna akcja pomagania „Helping day”, przeprowadzona w szkole w ramach „Tygodnia dobrych uczynków”, • zebranie zabawek, słodyczy, książek dla wychowanków domu dziecka, • organizacja loterii fantowej, z której dochód przekazano na leczenie chorej uczennicy, • prezentacja multimedialna projektu Helping me – helping you, • szkolna strona internetowa Comeniusa: www.sp8kol2.internetdsl.pl/ viewpage.php?page_id=13. Upowszechnianie rezultatów projektu: O przebiegu prac nad realizacją projektu społeczność szkolna była na bieżąco informowana. Na spotkaniach rady pedagogicznej przedstawiano sprawozdania z kolejnych wizyt roboczych, przekazywano spostrzeżenia, nowe pomysły na ciekawe zajęcia z uczniami. Organizowane były konkursy i wystawy prac uczniów. W szkole wisi tablica Co-

meniusa z informacjami na temat realizowanego projektu. Wszystkie informacje i produkty końcowe są dostępne na stronie internetowej projektu www.sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage. php?page_id=13 oraz w czytelni szkolnej. Były one prezentowane uczniom, nauczycielom, rodzicom i członkom instytucji partnerskich podczas festynów rodzinnych, Dni Otwartych Szkoły, uroczystości szkolnych, zebrań z rodzicami, posiedzeń rady pedagogicznej. W prasie lokalnej ukazywały się notki i artykuły na temat realizowanego projektu i wydarzeń z nim związanych. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Nauczyciele i uczniowie doskonalili umiejętności w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz posługiwania się językami obcymi (angielski, niemiecki). Materiały, które powstały w czasie realizacji projektu, mogą być wykorzystane na lekcjach języka niemieckiego, angielskiego i godzinach wychowawczych. Przyjaźnie nawiązane dzięki realizacji przedsięwzięcia mogą rozwijać się przez długie lata, już teraz owocują wymianami uczniowskimi. Praca nad projektem zintegrowała środowisko szkolne, uczniów, nauczycieli i rodziców, motywując ich do aktywnego włączenia się w życie szkoły.

Numer projektu: 2008-1-DE3-COM06-00044-3 Obszar tematyczny projektu: aktywne obywatelstwo, kształcenie międzykulturowe, metody podnoszenia motywacji uczniów. Polski partner projektu: Szkoła Podstawowa nr 8 im. kpt. ż.w. Konstantego Maciejewicza ul. Bogusława X 22 78-100 Kołobrzeg tel. : +48 94 352 46 24 e-mail: sp8kol@poczta.onet.pl”sp8kol@ poczta.onet.pl Adres strony internetowej: www.sp8kol2.internetdsl.pl Koordynator szkolny projektu: Jolanta Łabińska e-mail: lajola1@op.pl Adres strony internetowej projektu: HYPERLINK „http://www.sp8kol2.internetdsl. pl/viewpage.php?page_id=13” http://www. sp8kol2.internetdsl.pl/viewpage.php?page_ id=13 Koordynator projektu: Ernst-Reuter-Schule, D-37249 Neu-Eichenberg, Niemcy Partnerzy projektu: École application de la Corderie, Marseille, Francja Escola Básica do 1. Ciclo n. 4 de Cascais, Portugalia Pontybrenin Primary School Glyn Rhosyn, Swansea,Wielka Brytania Scuola Aristide Gabelli, Pordenone, Włochy Okres realizacji projektu: 2008-2010 Języki projektu: angielski, niemiecki Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 16 000 euro

Lekcja z wykorzystaniem komputera dla uczniów z Niemiec o powstaniu Państwa polskiego

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie Wielostronny Partnerski Projekt Szkół Logo projektu

Cele Projektu: Ogólne: • dzielenie się informacjami na temat szkół partnerskich, • dzielenie się informacjami na temat systemów edukacji w krajach partnerskich, • wymiana informacji na temat programów nauczania, • zdobywanie wiedzy o sytuacjach umożliwiających integrację i społeczne zaangażowanie w szkołach partnerskich, • zaangażowanie uczniów, nauczycieli i społeczności w projekt międzynarodowy, • doskonalenie umiejętności stosowania nowoczesnych technik komputerowych w pracy nauczycieli i uczniów poprzez: stosowanie technik multimedialnych, programów graficznych, przetwarzaczy słów, kalkulatorów, programów do tworzenia filmów, zdjęć potrzebnych do zaprezentowania prac i raportów, • wymiana informacji na temat zwyczajów i tradycji w krajach europejskich, • rozwijanie umiejętności językowych podczas pracy nad projektem. Polska grupa po przylocie do Turcji

Przykłady dobrej praktyki

Szczegółowe: • znalezienie zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz każdej uczestniczącej szkole partnerskiej grupy młodych ludzi, którzy potrzebują pomocy (np. młodych ludzi mających problemy z nauką, młodzieży sprawiającej problemy wychowawcze, młodych ludzi pochodzących z rodzin patologicznych, mniejszości narodowych, imigrantów i uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), • znalezienie w środowisku szkolnym i pozaszkolnym osób lub grupy osób (uczniów, nauczycieli, instytucji, władz lokalnych, lokalnych firm, przedsiębiorców, szerzej rozumianych społeczności), które mogą pomóc wyżej wymienionym osobom, • angażowanie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, • znalezienie partnerów (instytucji, lokalnych firm, szerzej rozumianych społeczności, stowarzyszeń mieszkańców), którzy będą ze sobą współpracować nie tylko na czas trwania projektu, ale także w przyszłości. Jest to istotna długofalowa część projektu.

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Pierwszy rok realizacji projektu: • informowanie siebie nawzajem o szkołach, systemie edukacji, programie nauczania, mieście, kraju, • praca na terenie szkoły i miasta (głównie dla uczniów) w celu znalezienia wszystkich grup młodych ludzi potrzebujących pomocy, • zbieranie informacji i analizowanie sytuacji grup potrzebujących pomocy, • robienie zdjęć i nagrywanie filmów DVD (uczniowie), • praca na terenie szkoły i miasta (głównie dla uczniów) w celu znalezienia wszystkich grup młodych ludzi, które mogą pomóc wskazanym osobom, • zbieranie informacji i analizowanie sytuacji grup, które mogą im pomóc (nauczyciele, uczniowie), • robienie zdjęć i nagrywanie filmów (uczniowie). Drugi rok realizacji projektu: • odwiedzanie wszystkich zainteresowanych stron (władze lokalne, firmy lokalne, instytucje edukacyjne), • znajdowanie możliwości bliższej współpracy pomiędzy osobami, które potrzebują pomocy a tymi, którzy mogą jej udzielić (nauczyciele i uczniowie), • próba nawiązania długotrwałej współpracy pomiędzy szkołami i partnerami, • umieszczenie projektu dotyczącego współpracy w szkolnym programie zajęć.

program Comenius

Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: 1. strona internetowa o projekcie – http://a-friend-in-need-is-a-friendindeed.eu, 2. paraolimpijskie gry – zawody, zdjęcia, film DVD, 3. broszurka szkolna opisująca szkoły partnerskie, 4. broszurka opisująca miejsca zamieszkania uczestników projektu, 5. analiza grup osób, które potrzebują pomocy, 6. analiza grup osób, które mogą udzielić pomocy, 7. konkurs wideo, 8. film DVD ilustrujący działania podejmowane w projekcie, 9. broszurka jako końcowy produkt projektu, 10. nawiązanie współpracy pomiędzy dwiema grupami osób projektu: tymi, które potrzebują pomocy, i tymi, które mogą jej udzielić. Upowszechnianie rezultatów projektu: • organizowanie wydarzeń szkolnych (np. Dzień Języków Obcych, Dzień Kuchni Międzynarodowej) dla uczniów, nauczycieli, rodziców i społeczności lokalnych, • uczestniczenie w wydarzeniach, które mają miejsce w mieście i w ogólnokrajowych przedsięwzięciach dotyczących problematyki projektu,

• umieszczanie informacji o projekcie w Internecie i na tablicach informacyjnych w szkołach, • zamieszczanie w prasie lokalnej artykułów związanych z projektem, • przekazywanie raportów do władz lokalnych i oświatowych, • wymiana dokumentów, prac artystycznych uczniów – wystaw, zdjęć, nagrań DVD i wideo, raportów pomiędzy szkołami drogą pocztową lub elektroniczną. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? W wyniku pracy nad projektem powstało wiele produktów końcowych, które mogą być wykorzystywane w czasie zajęć szkolnych i pozaszkolnych. Wizyty robocze przyczyniły się do nawiązania dobrych kontaktów między szkołami, uczniami oraz społecznościami lokalnymi. Uczniowie chętnie pracowali nad projektem, doskonalili swoje umiejętności językowe podczas rozmów z rówieśnikami z innych krajów. Obecnie Gimnazjum nr 3 przygotowuje wraz z innymi szkołami partnerskimi kolejny Wielostronny Partnerski Projekt, który zostanie zgłoszony do Narodowej Agencji w 2011 r. Praca nad projektem przyczyniła się do rozwoju szkoły i promocji szkoły w środowisku lokalnym.

Numer projektu: 2008-1-CZ1-COM06-00076 3 Obszar tematyczny projektu: określanie grup docelowych o specjalnych potrzebach, obywatelstwo europejskie i wymiar europejski, uczenie się o krajach europejskich Polski partner projektu: Gimnazjum nr 3 im. Henryka Sienkiewicza w Starachowicach ul. Leśna 2 27-206 Starachowice tel.: +48 41 274 17 37 faks: +48 41 275 60 31 e-mail: sekretariat@gimnazjumnr3.pl Adres strony internetowej: http://www.gimnazjumnr3.pl Koordynator szkolny projektu: Elżbieta Gruszecka e-mail: elzbietagruszecka@vp.pl Adres strony internetowej projektu: http://www.gimnazjumnr3.pl/projekty1.html Koordynator projektu: Zakladni Skola Odry, Prispevkova Organizace, Odry, Czechy PartnerZy projektu: Sivas Lisesi (Anadolu Bolumu), Sivas, Turcja Ies Josep Mª Quadrado, Ciutadella, Hiszpania Okres realizacji projektu: 2008-2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 16 000 euro

Warsztaty kamieniarskie w Hiszpanii

Przykłady dobrej praktyki

program Comenius

WSPARCIE RÓWIEŚNICZE JAKO SPOSÓB PRZECIWDZIAŁANIA ZASTRASZANIU I PRZEMOCY W SZKOŁACH Wielostronny Partnerski Projekt Szkół

Cele projektu : • zbudowanie systemu wsparcia rówieśniczego poprzez wymianę doświadczeń w tym zakresie w państwach partnerskich projektu, • zdobywanie wiedzy na temat podobieństw i różnic kulturowych, • rozwijanie umiejętności językowych uczniów i nauczycieli, • wymiana doświadczeń w zakresie budowania systemu zapewnienia bezpieczeństwa w szkole, • zdobywanie wiedzy o innowacyjnych i interaktywnych metodach odnoszących się do zapobiegania przemocy w szkole, • wspieranie uczniów wykluczonych i stwarzających ryzyko w celu uczynienia szkół bezpieczniejszymi i spokojniejszymi miejscami dla wszystkich, • zwiększanie świadomości uczniów co do wpływu ich zachowania na innych uczniów, • doskonalenie umiejętności posługiwania się technologią komputerową. Pożegnalny wieczór w Polsce

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Podejmowane przez nauczycieli i uczniów działania: • warsztaty, debata, nauczanie poprzez pracę zespołową i inne kooperatywne metody pracy, • konferencja i kampania mające na celu wzrost świadomości społecznej, upowszechnianie poprzez media(nagranie dla TVN), • seminarium, upowszechnianie wewnątrz własnej organizacji, • uczenie się od rówieśników/kolegów, • wydarzenia kulturalne (przedstawienie teatralne w języku angielskim), • doskonalenie umiejętności rozumienia i wypowiadania się w języku obcym, materiały dydaktyczne (m.in. pakiet edukacyjny na temat mediacji i public relations w języku angielskim), • dialog międzykulturowy i współpraca między partnerami, • międzynarodowa wymiana doświadczeń i przykładów najlepszej praktyki, upowszechnianie idei projektu wraz z pozostałymi lokalnymi szkołami i organizacjami, • wykłady, system certyfikacji, metodologia (ewaluacja za pomocą wystandaryzowanego narzędzia tzw. Checkpoints), • broszury informujące o projekcie, • prezentacja rezultatów (multimedialna, zdjęciowa). Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: W ramach partnerskiej współpracy wypracowano: • broszurę dobrej praktyki we współpracy rówieśniczej w państwach partnerskich,

Przykłady dobrej praktyki

IDEA TOLERANCJI

• międzynarodowy dokument Europejska Karta Opiekunów Rówieśniczych, • przewodnik po metodach wyboru opiekunów rówieśniczych, • certyfikat potwierdzający nadanie tytułu międzynarodowego opiekuna rówieśniczego, • logo projektu, • DVD ze zdjęciami z całego projektu, • scenariusz Europejskiego Dnia Przeciwko Przemocy. Ponadto polski partner zrealizował: • nagranie filmu edukacyjnego w języku angielskim Case Study – mediacje rówieśnicze w praktyce (wraz ze specjalistycznym komentarzem psychologicznym), • opracowanie ulotki na temat rozwiązywania konfliktów przez mediacje, • apel przeciwko przemocy, • konkurs: rzeźba klasy – idea tolerancji, • lekcję pokazową nt. Mediator w akcji; polska szkoła jest również twórcą idei tzw. medihospitacji. Upowszechnianie rezultatów projektu: Uczestnicy projektu podjęli wszechstronną kampanię informacyjną i promocyjną. Projektem zainteresowały się media ogólnopolskie: stacja TVN (publikacja programu strona internetowa stacji). Regularnie publikowane były artykuły dotyczące etapów realizacji projektu na stronie internetowej szkoły, miasta, powiatu będzińskiego oraz w prasie lokalnej (,,Głos Wojkowic”, ,,Ziemia Będzińska”). W materiałach informacyjnych o szkole zamieszczano informacje o realizacji projektu. W szkole wyeksponowano gazetki

program Comenius

na temat krajów partnerów projektu oraz tablicę na temat systemu mediacji w szkole – na wszystkich ekspozycjach zamieszczone były informacje o projekcie. Do udziału w programie podczas wizyty partnerów w Polsce szkoła zaprosiła przedstawicieli okolicznych gimnazjów, którzy uczestniczyli w zajęciach interkulturowych w języku angielskim. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Uczniowie i nauczyciele mieli okazję dzielić się przykładami dobrej praktyki dotyczącymi stosowania wsparcia rówieśniczego w różnych państwach. Poznali podobieństwa i różnice kulturowe między krajami, a także mieli szansę rozwijania i umacniania swoich umiejętności językowych. Swoją wiedzą i doświadczeniem zdobytym w ramach realizacji projektu mogą się podzielić z innymi szkołami. Mogą także: • wypowiedzieć się na temat modelu systemu wsparcia rówieśniczego w polskiej szkole w kontekście funkcjonowania mediacji w szkołach europejskich; • przekazać wypracowane materiały na temat wyborów mediatorów i stosowanej procedury; • podzielić się programem szkolenia dla mediatorów (Kodeks Etyki Mediatora); • przekazać zasady prowadzenia Grupy Wsparcia, medihospitacji, dyżurów mediatorów, funkcjonowania Pokoju Mediatorów.

Wypracowane metody mogą – zdaniem uczestników projektu – stanowić przykład dobrej praktyki przede wszystkim w zakresie demokratyzacji życia szkoły oraz zapewnienia w niej bezpieczeństwa. Opracowane materiały edukacyjne mogą być przykładem dokumentów wewnątrzszkolnych. Efektem projektu jest wprowadzenie wypracowanego modelu systemu wsparcia rówieśniczego do Programu Wychowawczego Szkoły. Model ten uwzględnia: przeprowadzenie wyborów mediatorów – według opracowanej procedury, regularne szkolenia dla mediatorów (Kodeks Etyki Mediatora), prowadzenie Grupy Wsparcia, medihospitacje, dyżury mediatorów, funkcjonowanie Pokoju Mediatorów. Rezultatem projektu jest także demokratyzacja życia szkoły: wybory mediatorów, wzrost postaw prospołecznych uczniów, utrwalenie postaw tolerancji, otwarcia na potrzeby innych, współtworzenie klimatu szkoły przez uczniów – rodziców – nauczycieli. Znaczącą sprawą jest wprowadzenie praktyki uzyskiwania informacji na temat poziomu bezpieczeństwa w szkole od pracowników obsługi i administracji. Zastosowane zostały również warsztaty dla mediatorów w języku angielskim, obejmujące poszerzenie słownictwa specjalistycznego z zakresu rozwiązywania konfliktów, negocjacje, mediacje oraz komunikację interpersonalną.

Numer projektu: 2008-1-IT2-COM06-00177 2 Obszar tematyczny projektu: aktywne obywatelstwo, kształcenie międzykulturowe, przemoc w szkole – edukacja na rzecz pokojowych zachowań Polski partner projektu: Zespół Szkół – Liceum Ogólnokształcące w Wojkowicach ul. Licealna 1 42-580 Wojkowice tel./faks: +48 32 769 57 62 e-mail: lowojkowice@o2.pl Adres strony internetowej: www.lowojkowice.info Koordynator szkolny projektu: Anna Augustyńska e-mail: anaug67@poczta.onet.pl Adres strony internetowej projektu: http://www.lowojkowice.info/index2. php?id=socrates&kat=wsparcie Koordynator projektu: Istituto Magistrale Statale „Tommaso Fiore”, Terlizzi, Włochy Partnerzy projektu: Apelgardsskolan, Malmo, Szwecja Espoonlahden koulu, Espoo, Finlandia Ibni Sina Ilkögretim Okulu, Istanbul, Turcja Instituto de Educación Secundaria Eras de Renueva, León, Hiszpania Okres realizacji projektu: 2008-2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 24 000 euro

Pierwsze spotkanie uczniów ze swoimi partnerami w Szwecji

Przykłady dobrej praktyki

program Erasmus

SocialErasmus

Logo SocialErasmus

Cele projektu: ”SocialErasmus” jest ogólnoeuropejską inicjatywą, mającą na celu zaangażowanie studentów uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie” - Erasmus w działania na rzecz społeczności lokalnych oraz umożliwienie im poznania nie tylko środowiska uniwersyteckiego, ale również integrację z innymi grupami społecznymi kraju, w którym przebywają na wymianie. Szczegółowe cele projektu w Polsce: • spojrzenie na Europę i różnice kulturowe oczyma polskich studentów wyjeżdżających na wymiany zagraniczne oraz obcokrajowców przebywających na stypendium Erasmusa w Polsce, • zaangażowanie studentów zagranicznych w działania na rzecz społeczności lokalnych w Polsce, • promowanie postaw ekologicznych wśród uczniów i studentów, Międzynarodowy Święty Mikołaj, fot.Justyna Olichwier

• kształtowanie u dzieci i młodzieży postawy tolerancji, zrozumienia i świadomości życia w wielokulturowej Europie. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Najważniejsze działania w Polsce: 1. „Las Erasmusa” – ogólnokrajowy projekt ekologiczny, którego otwarciem było zasadzenie w Celestynowie pod Warszawą pierwszego Lasu Erasmusa w Europie w październiku 2009 roku. W sadzeniu drzew uczestniczyli studenci z Francji, Hiszpanii, Polski, Rumuni, Słowacji, Tajwanu, Turcji i Włoch. Druga edycja „Lasu Erasmusa” została przeprowadzona wiosną 2010 roku, w 8 nadleśnictwach na terenie całej Polski. Łącznie zasadzono około 10 000 nowych drzewek. „Las Era-

smusa” to działanie trzyetapowe. Etap pierwszy obejmuje sadzenie drzewek. Część druga to przeprowadzenie przez Erasmusów lekcji z cyklu „Europa w szkole” o tematyce „Jak to się robi w waszym kraju, czyli ochrona środowiska na co dzień”. Etap ostatni to wydanie wspólnie z Lasami Państwowymi publikacji promującej postawy ekologiczne wśród dzieci i młodzieży. 2. Lekcje europejskie pt. „Europa w szkole” – wizyty w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach, mające na celu przybliżenie kultury, zwyczajów i języków europejskich, zachęcenie uczniów do nauki języków obcych i poznawania innych kultur oraz bycia mobilnym. 3. „Międzynarodowy Święty Mikołaj” – akcja służąca wyrównywaniu szans edukacyjnych dzieci w dostępie do nauki języków obcych. Na początku grudnia Erasmusi przebywający w Polsce – Mikołaje – wręczają dzieciom (zazwyczaj z domów dziecka) materiały do nauki języków obcych. Podczas spotkań stypendyści rozmawiają z dziećmi i organizują dla nich zabawy w językach obcych. 4. „Hol Erasmusa” – projekt malowania ścian w szpitalach – do tej pory przeprowadzony kilkakrotnie w Olsztynie. W malowaniu biorą udział stypendyści Erasmusa i dzieci przebywające w szpitalu. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Rezultaty: 1. Promocja programu „Uczenie się

Przykłady dobrej praktyki

program Erasmus

przez całe życie”- Erasmus w Polsce; 2. Poszerzenie wiedzy przyszłych studentów o programie „Uczenie się przez całe życie” – Erasmus; 3. Poszerzenie wiedzy uczestników i beneficjentów działań oraz społeczności lokalnych na temat różnorodności krajów Europy. Produkty: 1. Dni Europejskie i lekcje językowe z Erasmusami w szkołach; 1. Kilka tysięcy zasadzonych drzew (1000 drzew w roku 2009, 9000 drzew w 2010); 2. Materiały do nauki języków obcych dla dzieci, między innymi z domów dziecka w: Białymstoku, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu; 3. Publikacje propagujące postawy ekologiczne; 4. Artykuły informacyjne i promocyjne (plakaty, ulotki, długopisy, notatniki, naklejki, smycze). Upowszechnianie rezultatów projektu: Upowszechnianie rezultatów projektu odbywało się poprzez: • stronę internetową ESN Polska: www.esn.pl,

• biuletyn podsumowujący projekt, • publikacje w mediach lokalnych, studenckich i ogólnopolskich, • ogólnoeuropejską stronę internetową projektu: www.socialerasmus. esn.org, • patronaty honorowe i medialne. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Stowarzyszenie ESN Polska jako pierwsze w Europie zainicjowało promowanie ekologicznych postaw wśród młodych ludzi. Pomysł spodobał się ESN International i od 2010 roku „SocialErasmus”, w tym akcja „Las Erasmusa”, ma status ogólnoeuropejski. Projekt ”SocialErasmus” daje studentom oraz społecznościom lokalnym krajów europejskich nie tylko możliwość poznania innej kultury, języka czy systemu nauczania, ale również podejmowania wspólnych działań. ”SocialErasmus” w sposób unikalny kształtuje postawy tolerancji, zainteresowania otaczającym światem oraz ułatwia zrozumienie kulturowej mozaiki Europy. Las Erasmusa 2010, fot.Tomasz Witt

Numer projektu: Umowa dedykowana Obszar tematyczny projektu: integracja międzykulturowa, promowanie postaw proekologicznych i prospołecznych oraz postawy tolerancji Koordynator projektu: Stowarzyszenie Wspierania Międzynarodowych Wymian Studenckich Erasmus Student Network (ESN) – Polska ul. Rakowiecka 24, pok. 212A 02-521 Warszawa Magdalena Stanisławska – Przewodnicząca tel. +48 889 300 700 e-mail: president@esn.pl Adres strony internetowej: www.esn.pl ESN Polska jest częścią ogólnoeuropejskiej organizacji studenckiej non profit, której zadaniem jest wspieranie i rozwój programów międzynarodowych wymian studenckich, szczególnie programu Erasmus. Sekcje ESN Polska działają w 31 polskich uczelniach. Stowarzyszenie zrzesza setki młodych ludzi, współpracuje ze społecznościami lokalnymi, nie tylko akademickimi. Koordynator projektu: Karol Ślusarski – ESN Polska e-mail: socialerasmus@esn.pl Strona internetowa projektu: www.socialerasmus.esn.org Partnerzy projektu: Sekcje ESN Polska w: Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu polskie uczelnie, szkoły, domy dziecka Lasy Państwowe Centrum Zdrowia Dziecka Okres realizacji projektu: Projekt ”SocialErasmus” jest prowadzony od maja 2008 roku Język projektu: Języki wszystkich krajów uczestniczących w programie „Uczenie się przez całe życie” Przyznane dofinansowanie: W roku 2009 stowarzyszenie otrzymało na przeprowadzenie między innymi projektu ”SocialErasmus” 63 953,50 PLN

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

da Vinci

Analyzing the European Local Development Agent – E.L.D.A Projekt Partnerski Prace nad portfolio dot. kwalifikacji lokalnego agenta rozwoju- spotkanie w Reggio di Calabria

Cele projektu: Celem projektu jest zidentyfikowanie podstawowych umiejętności i kompetencji, jakie powinien posiadać lokalny agent rozwoju, czyli osoba łącząca w sobie cechy lidera i animatora rozwoju lokalnego. Określenie tych kompetencji ma się przyczynić do prawidłowego funkcjonowania lokalnych agencji rozwoju lokalnego (zarówno w aspekcie indywidualnym – osób bezpośrednio odpowiadających za rozwój lokalny, jak i instytucjonalnym). Działania (metody) zastosowane w projekcie: Prowadząc działania projektowe realizowane przez trzy instytucje (łącznie ze Stowarzyszeniem Współpracy Regional-

Prace nad portfolio dot. kwalifikacji lokalnego agenta rozwoju- dyskusja ekspercka – spotkanie w Reggio di Calabria

Przykłady dobrej praktyki

nej SWR) mające na celu zdefiniowanie podstawowych umiejętności i kompetencji agentów rozwoju lokalnego, zdecydowano się na łączenie różnych dostępnych narzędzi i metod. Prócz odbywających się wizyt partnerskich, które są okazją do przeprowadzania dyskusji na temat rozwoju lokalnego i regionalnego w poszczególnych krajach oraz stanowią przyczynek do poznania działalności lokalnych agencji rozwoju, zastosowano także: badania ankietowe, grupy focusowe, warsztaty oraz wywiady pogłębione. W ramach badań ankietowych każdy z partnerów projektu przeprowadził analizę postrzegania roli, jaką pełnią agencje rozwoju lokalnego i ich przedstawiciele/ pracownicy w życiu społeczności lokalnej oraz przeanalizował dostępne narzę-

dzia i metody ich pracy. Podczas grup focusowych, w których wzięły udział osoby na co dzień zajmujące się problematyką rozwoju lokalnego, a rekrutujące się z różnych sektorów, próbowano znaleźć odpowiedzi na następujące pytania: Co to jest rozwój lokalny? Kim jest lider rozwoju lokalnego? Jaką rolę pełni animator rozwoju lokalnego? Kto powinien być agentem rozwoju lokalnego? Jak liderzy, animatorzy wpływają na rozwój lokalny? Uzyskane w ten sposób rezultaty zaprezentowano na warsztatach, podczas których każdy z uczestników miał możliwość nie tylko zobaczyć, jak agenci rozwoju lokalnego działają w poszczególnych krajach partnerskich, ale i wziąć udział w dyskusji dotyczącej zagadnień związanych z projektem E.L.D.A.

program Leonardo

Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Rezultatem projektu ma być zidentyfikowanie podstawowych umiejętności i kompetencji lokalnych agentów rozwoju oraz przedstawienie ich w formie raportu zawierającego: wyniki badań ankietowych, opis definicji agenta rozwoju lokalnego, określenie umiejętności i kompetencji agenta rozwoju lokalnego oraz rekomendacje dla instytucji zajmujących się rozwojem lokalnym i regionalnym. Raport będzie zawierał informacje dotyczące wszystkich trzech krajów partnerskich. Prócz wspomnianego wyżej raportu przygotowane zostanie także portfolio – w formie bardziej atrakcyjnej i przystępnej dla osób zainteresowanych rozwojem lokalnym, zawierające opis kluczowych kompetencji formalnych i nieformalnych oraz umiejętności niezbędnych do prowadzenia lokalnych agencji rozwoju. Upowszechnianie rezultatów projektu: Zgodnie z założeniami projektu pełna wersja raportu zamieszczona będzie na stronie internetowej projektu, stronach poszczególnych partnerów oraz innych stronach podejmujących tematykę rozwoju lokalnego; natomiast portfolio – prócz zamieszczenia go na stronie internetowej w wersji elektronicznej, zostanie wydrukowane oraz rozesłane do organizacji/instytucji zajmujących

się rozwojem lokalnym oraz udostępnione osobom zainteresowanym działalnością na rzecz rozwoju lokalnego. Na każdym etapie realizacji projektu prowadzone są działania upowszechniające -– informacje dotyczące projektu oraz jego rezultatów przekazywane są dziennikarzom lokalnym, a o wadze zagadnień związanych z projektem E.L.D.A informowani są także znaczący aktorzy społeczni (współpraca z urzędami, instytucjami biznesowymi i trzecim sektorem stwarza możliwość szerokiego upowszechniania rezultatów projektu). Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Projekt E.L.D.A definiując kluczowe zagadnienia związane z rozwojem lokalnym i działalnością lokalnych agentów rozwoju, pozwoli na stworzenie narzędzi i metod, które mogą być wykorzystywane przez organizacje/instytucje działające na polu rozwoju lokalnego. Jego dużą zaletą jest nie tylko możliwość odniesienia się do wzorców z krajów partnerskich, ale także sprawdzenie zaproponowanych rozwiązań w praktyce (jest to możliwe dzięki współpracy z lokalnymi i regionalnymi podmiotami rekrutującymi się ze wszystkich sektorów – biznes, administracja oraz organizacje pozarządowe).

da Vinci

Numer projektu: 2009-7-IT-LEO04-00176 3 Obszar tematyczny projektu: rozwój społeczności lokalnych Polski partner projektu: Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej Aleja Harcerska 3c 41- 500 Chorzów tel.: +48 32 273 26 62, 32 376 75 65 e-mail: swr@swr.pl; Adres strony internetowej: www.swr.pl osoba kontaktowa: Magdalena Mike e-mail: magdalena.mike@gmail.com Adres strony internetowej projektu: http://lnx.pronexus.it/portale/ index.php?option=com_ content&task=view&id=84&Itemid=1 Szczegóły dot. projektu E.L.D.A znaleźć można również na stronie www.swr.pl w działach Projekty oraz Aktualności Koordynator projektu: ASSOCIAZIONE PRONEXUS, Reggio Calabria, Włochy Partner projektu: Alto Fuste – CONSULTORIA E GESTÃO AGRÁRIA, Vila Real, Portugalia Okres realizacji projektu: 1 sierpnia 2009 – 31 lipca 2011 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 18 000 euro

Poznawanie pracy LDA w praktyce – spotkanie w Reggio di Calabria

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

da Vinci

EUROANIMATOR. Nowoczesne kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki Staż zawodowy dla osób pracujących i poszukujących pracy (PLM) Cele projektu: Głównym celem projektu było zorganizowanie oraz realizacja 20-tygodniowego stażu dla grupy 20 beneficjentów w ośrodkach szkoleniowo-edukacyjnych we Włoszech, funkcjonujących nie tylko na terenie własnego kraju, ale także działających w zakresie szerokiej współpracy międzynarodowej. Cele szczegółowe: • wyposażenie beneficjentów – obecnych, jak i przyszłych animatorów kultury i turystyki – w wiedzę oraz praktyczne umiejętności, kwalifikacje zawodowe w zakresie: przygotowywania, zarządzania i sprzedaży usług kulturalno-turystycznych; definiowania i świadomości aspektu kulturowego w swojej pracy; zachodzących w Europie przeobrażeń społeczno-kulturowych, które mają bezpośredni wpływ na rozwój nowoczesnego rynku turystyki, w tym na aspekty prawne oraz regulacje UE stosowane w sektorze turystycznym; posługiwania się nowoczesnymi technologiami w zarządzaniu turystyką (w tym informatycznymi); zarządzania nowoczesnym MSP turystycznym oraz tworzenia kompleksowej oferty w zakresie animacji kultury i turystyki, proporcjonalnie do rosnących potrzeb polskich konsumentów oraz w celu konkurowania na europejskim rynku usług turystycznych; znajomości zjawisk kulturowych w kontekście globalnej turystyki; pracy w środowisku międzynarodowym, zapoznania się z warunkami zróżnicowanymi kulturowo i społecznie oraz zdobycia umiejętności komunikowania się w środowisku zróżnicowanym kulturowo; działań animacyjnych skierowanych do różnych grup osób, zarówno Polaków, jak i obcokrajowców oraz za-

Przykłady dobrej praktyki

sad zarządzania i umiejętności obsługi klienta międzynarodowego; kompetencji językowej w zakresie profesjonalnego słownictwa branżowego, co pozwoli uczestnikom na pewniejsze poruszanie się po europejskim rynku pracy; • ułatwienie powrotu na rynek pracy osobom nieaktywnym zawodowo, wyposażonym w umiejętności przydatne przy zakładaniu własnej firmy oraz stworzenie im możliwości konkurowania wśród pracowników już obecnych na rynku pracy; • zaktywizowanie zawodowe osób aktualnie wyłączonych z rynku pracy, które posiadając mobilne nastawienie, chcą powrócić do aktywności zawodowej wzbogacone pod względem profesjonalnym o nowe umiejętności i kompetencje związane z zawodem animatora kultury i turystyki. Działania (metody) zastosowane w projekcie: 1. przygotowanie kulturowe oraz językowe uczestników staży (odbyło się w Polsce przed rozpoczęciem pobytu za granicą i miało charakter przygotowania kulturowego oraz językowego (język włoski) w zakresie specjalistycznym). I etap z wykorzystaniem Internetu: • Rozesłanie do uczestników e-mailem lub pocztą praktycznego przewodnika – materiałów dotyczących specyfiki kulturowej Włoch, podstawowych informacji o Włoszech (sytuacji politycznej, podziale administracyjnym i wynikających stąd różnicach pomiędzy regionami); • 3-dniowy kurs, podczas którego specjaliści przeprowadzili kurs przygotowania kulturowego z wykorzystaniem narzędzi multimedialnych. W ramach

Logo polskiego realizatora projektu

tego kursu beneficjenci zapoznali się z pojęciem różnic kulturowych. II etap – przygotowanie językowe w dniach 16-30 października 2009 r. • Przygotowanie oparto o sprawdzone programy nauczania języka w zakresie specjalistycznym, opracowane przez doświadczoną w tym zakresie organizację przyjmującą. Kurs odbył się z wykorzystaniem metod e-learningowych i obejmował następujące elementy kształcenia językowego: • specjalistyczne słownictwo turystyczne, • symulację zdarzeń: klient – animator kultury i turystyki, • słownictwo związane z przewodnikami turystycznymi, • włoskie oznakowania, symbole, klasyfikacje dotyczące usług turystycznych. Kurs został zakończony testem sprawdzającym, w którym ocenie podlegała faktyczna znajomość języka włoskiego w zakresie zrealizowanego materiału (element ewaluacji projektu). 2. 20-tygodniowy staż dla grupy 20 beneficjentów w ośrodkach szkoleniowo-edukacyjnych we Włoszech. Każda z czterech organizacji przyjmujących zrealizowała jeden z czterech modułów szkoleniowych (trwających po 5 tygodni) dla każdej z 4 grup stażowych, liczących po 5 osób. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Projekt EUROANIMATOR odpowiedział na potrzeby podnoszenia kwalifikacji zawodowych polskich pracowników MSP w zakresie innowacyjnych kompetencji związanych z zawodem animatora kultury i turystyki. Jego realizacja pozwoliła na zaspokojenie potrzeb rozwoju i dostosowanie

program Leonardo

umiejętności zawodowych pracowników do standardu europejskiego rynku pracy, co obecnie powinno umożliwić przeszkolonej kadrze konkurowanie na europejskim rynku pracy. Mobilność wpłynęła nie tylko na rozwój zawodowy uczestników, ale także na rozwój osobisty poprzez kontakt z odmienną kulturą, językiem i ludźmi. Projekt wpłynął również na profesjonalizację zawodu animatora kultury i turystyki na zasadach funkcjonujących w UE, gdzie ten zawód realizuje oczekiwania masowego rynku usług w zakresie animacji kultury i turystyki. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe projektu to: • uzyskanie kompetencji zawodowych umożliwiających uczestnikom podjęcie pracy w środowisku międzynarodowym w zawodzie animatora kultury i turystyki, • uzyskanie kompetencji w zakresie zarządzania MSP turystycznym, przydatnych przy zakładaniu lub samodzielnym prowadzeniu i rozwijaniu własnej firmy, • uzyskanie kompetencji w zakresie nowoczesnego marketingu, sprzedaży oferty i usług turystycznych na rynku europejskim, • uzyskanie świadomości znaczenia różnic kulturowych w trakcie realizacji oferty animacji kultury i turystyki z grupami międzynarodowymi, • uzyskanie wiedzy w zakresie prawa i przepisów dotyczących bezpieczeństwa, obowiązujących podczas realizacji usług turystycznych, • rozwinięcie kompetencji językowych o znajomość specjalistycznego słownictwa branżowego w języku włoskim oraz praktyczne zapoznanie się z systemami rezerwacji w języku angielskim, • wypracowanie i realizacja programu szkoleniowego, który może być wykorzystywany w procesie nauczania pozaformalnego w instytucjach szkoleniowych, • wypracowanie programu dydaktycznego do przygotowania kulturowego i językowego, • wypracowanie pakietu szkoleniowego w zakresie kompetencji zawodowych w obszarze animacji kultury i turystyki, • nawiązanie i kontynuacja współpracy z włoskimi instytucjami edukacyjnoszkoleniowymi, partnerami wspierającymi europejski rynek pracy.

Upowszechnianie rezultatów projektu: W celu upowszechnienia narzędzi i dobrych praktyk został zrealizowany wspólny dla całej grupy partnerskiej plan działania: • przygotowane materiały informacyjne dotyczące projektu zostały rozdystrybuowane wśród MSP turystycznych, • opracowany Pakiet szkoleniowy – kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki został przekazany zainteresowanym instytucjom, • na poziomie międzynarodowym upowszechniono informacje o rezultatach stażu w całej grupie partnerskiej oraz przeprowadzono promocję współpracy pomiędzy organizacjami wspierającymi rynek pracy w sektorze turystyki. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? • Uczestnicy stażu będą dalej przekazywać nabytą wiedzę i umiejętności w swoim środowisku pracy, powodując tym samym jego integrację wokół działań w zakresie praktycznego rozwoju koncepcji animatora kultury i turystyki. • Dzięki realizacji projektu umożliwiono reprezentantom polskiego rynku turystycznego integrację z rynkiem włoskim i szerzej – europejskim, a także transformację krajowych produktów turystycznych i dostosowanie ich do standardów europejskich. • Dzięki uczestnictwu w projekcie i nabyciu konkretnych kompetencji beneficjenci mają szansę stworzenia własnych firm w regionach, z których pochodzą, i tym samym wpłynięcie na integrację regionalnych rynków pracy z rynkiem europejskim. Ponadto realizatorzy i beneficjenci projektu mieli możliwość zaznajomienia się z innowacyjnymi metodami (również w zakresie know-how dotyczących wykorzystania nowoczesnych systemów informacyjno-komunikacyjnych w branży turystycznej) i dobrymi praktykami w zakresie kształcenia oraz szkolenia animatorów kultury i turystyki, stosowanymi przez instytucje edukacyjno-szkoleniowe we Włoszech. Przybliżeniu oraz upowszechnieniu tych praktyk posłużyło także opracowanie Pakietu szkoleniowego – kompetencje zawodowe w zakresie animacji kultury i turystyki.

da Vinci

Numer projektu: PL/09/LLP-LdV/PLM/140074 Obszar tematyczny projektu: rozwijanie kompetencji zawodowych w środowisku międzykulturowym Polski partner projektu: Fundacja Cracovitalia ul. Nowohucka 3/27 31-580 Kraków tel.: +48 12 394 59 88 faks: +48 12 397 31 93 e-mail: info@cracovitalia.org Adres strony internetowej: www.cracovitalia.org Koordynator projektu: dr Joanna Zając tel.: +48 78 765 65 01 e-mail: joanna.zajac@cracovitalia.org Koordynator projektu: Fundacja Cracovitalia, Kraków, Polska Partnerzy projektu: Istituto Europeo per il Turismo, Mediolan, Włochy Università degli Studi ROMA III, Master in Linguaggi del Tursimo e comunicazione interculturale, Rzym, Włochy Associazione WID, Udine, Włochy Centro Italiano di Studi Superiori sul Turismo e sulla Promozione Turistica, Asyż, Włochy Okres realizacji projektu: 10 września 2009 – 15 maja 2010 Język projektu: polski, włoski, angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 117 420,00 euro

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

da Vinci

Poprawa jakości usług pracowników socjalnych na polu opieki nad osobami starszymi Projekt wymiany doświadczeń (VETPRO) Wizyta studyjna we Francji

Cele projektu: Celem projektu była profesjonalizacja działań osób odpowiedzialnych za kształcenie i przygotowanie kadry pracującej z osobami starszymi. Poprzez projekt osoby te miały uzyskać nową wiedzę, obejmującą innowacyjne metody i treści kształcenia w obszarze pomocy społecznej, w szczególności w zakresie pracy z osobami starszymi. Działania (metody) zastosowane w projekcie: • kurs języka angielskiego lub francuskiego – do wyboru jeden kurs dla każdego z uczestników. Kurs pozwolił na przybliżenie słownictwa z zakresu pomocy społecznej i edukacji oraz umożliwił efektywne porozumiewania się podczas wizyty studyjnej we Francji, • przygotowanie kulturowe odbyło się w postaci serii miniwykładów poświęconych prawnym i kulturowym uwarunkowaniom systemu pomocy społecznej i edukacji w krajach Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Francji, • wizyta studyjna we Francji. Tygodniowy pobyt 10-osobowej grupy z Polski obejmował wizyty w: organizacji świadczącej usługi na rzecz osób starszych (poznanie zakresu usług oraz standardów jakości obowiązujących w tego typu instytucjach); instytucji szkoleniowej (poznanie metod kształcenia zawodowego w zakresie pracy z osobą starszą); placówce publicznej działającej na polu pomocy osobom starszym (poznanie form pomocy osobom starszym, świadczonym przez publiczne i niepubliczne instytucje); instytucji pomocy spo-

Przykłady dobrej praktyki

łecznej i spotkanie z osobą odpowiedzialną za szkolenia pracownicze (poznanie systemu zarządzania personelem, tworzenia strategii kadrowej, możliwości podnoszenia kwalifikacji), siedzibie organizacji goszczącej (zapoznanie się z metodami oceny i ewaluacji efektów kształcenia i szkolenia zawodowego). Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Uczestnicy projektu dzięki udziałowi w wizycie studyjnej: 1. uzyskali wiedzę, która przyczyni się do ich rozwoju zawodowego, 2. poszerzyli swoje horyzonty i spojrzenie na kwestie, w których się specjalizują z ogólniejszej perspektywy, 3. wzbogacili swoją wiedzę w zakresie prowadzonych szkoleń oraz uzyskali narzędzia do skuteczniejszej motywacji uczestników tych szkoleń,

4. mieli możliwość skonfrontowania swojej pracy z pracą kolegów z Francji, co dało im możliwość poznania oraz wdrożenia nowych metod pracy poznanych podczas wizyty. Założone cele projektu, na poziomie uczestników wymiany, zostały w ten sposób osiągnięte. Uczestnicy nabyli nową wiedzę i umiejętności, co przyczyniło się do ich rozwoju zawodowego i profesjonalizacji działań. Upowszechnianie rezultatów projektu: Upowszechnianie rezultatów nastąpiło dwutorowo: 1. konferencja upowszechniająca – upowszechnienie rezultatów projektu przedstawicielom organizacji i instytucji pomocy społecznej z terenu województwa śląskiego. Uczestnicy Wizyty w instytucjach francuskich pomocy osobom starszym

program Leonardo

wizyty, w krótkich wystąpieniach, przedstawili szerszej publiczności najciekawsze rozwiązania z zakresu pomocy społecznej i edukacji funkcjonujące we Francji; 2. multiplikowanie rezultatów w środowisku pracy – uczestnicy wizyty po powrocie przygotowali krótką prezentację, po to, by przedstawić współpracownikom sposób funkcjonowania placówek francuskich, mając nadzieję, że również i dla nich wizyta ta stanie się inspiracją do podejmowania innowacyjnych rozwiązań oraz dążenia do współpracy europejskiej. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? W wyniku realizacji projektu korzyści odnieśli nie tylko jego bezpośredni uczestnicy, ale także organizacje, w których pracują, oraz współpracownicy. Oddziaływanie projektu będzie więc długofalowe. Wszyscy uczestnicy podkreślali, że udział w projekcie będzie miał wpływ na ich środowisko pracy, gdyż: • informacje na temat poznanych rozwiązań francuskich zostaną przekazane współpracownikom • wdrożą oni bardziej efektywne elementy kierowania, wprowadzą procedury usprawniające funkcjonowanie

da Vinci

Numer projektu: 09-LdV/M09/k/06620/VETPRO/395 Obszar tematyczny projektu: pomoc społeczna Polski partner projektu: Fundacja Rozwoju Ekonomii Społecznej pl. Filaka 4a/14 40-750 Katowice Adres strony internetowej: www.ekonomiaspoleczna.org.pl Koordynator projektu: Zofia Kastelik-Krzyżowska e-mail: fres@ekonomiaspoleczna.org.pl

Wizyty w placówkach pomocy społecznej we Francji

•

• • •

organizacji oraz szkolenia dla pracowników i wolontariuszy pomysły, które się pojawiły, będą mogły być wykorzystane przy pisaniu, wdrażaniu i realizowaniu nowych projektów tworzone będą nowe programy z wykorzystaniem metody Valoris wizyta zainspirowała do tworzenia zupełnie nowych rozwiązań i narzędzi w obecnie wykonywanej pracy udało się nawiązać liczne kontakty, co powinno w najbliższym czasie zaowocować bilateralną współpracą.

Koordynator projektu: Fundacja Rozwoju Ekonomii Społecznej, Katowice, Polska Partnerzy projektu: Comite Europeen pour le Developpment de l’Integration Sociale (C.E.D.I.S.), Foulayronnes, Francja Okres realizacji projektu: 1 stycznia 2010 – 31 lipca 2010 Język projektu: polski, angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 20 750 euro

Wizyty w organizacjach francuskich na rzecz osób starszych

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

da Vinci

Disability Awareness – a new challenge for employees 2 DARE 2 Projekt Transferu Innowacji (TOI) Materiały szkoleniowe wypracowane w ramach projektu DARE

Cele projektu: Głównym celem projektu DARE 2 jest podniesienie kwalifikacji zawodowych nauczycieli akademickich i menedżerów SME w zakresie niepełnosprawności i obecności osób niepełnosprawnych w głównym nurcie edukacji, szkoleń i na otwartym rynku pracy. Celami szczegółowymi są: • dostarczenie nauczycielom akademickim i menedżerom SME kompetentnej wiedzy na temat niepełnosprawności, jej typów, fizjologicznych i psychologicznych konsekwencji, barier, na jakie napotykają osoby niepełnosprawne w dostępie do edukacji i rynku pracy, oraz metod eliminacji tych barier, • przebudowa wśród nauczycieli akademickich sposobu myślenia o niepełnosprawności – od podejścia do tego zagadnienia jako tematu specjalnego do myślenia o osobach niepełnosprawnych jako studentach ze spe-

cyficznymi potrzebami edukacyjnymi, • wytworzenie u nauczycieli akademickich aktywnej postawy wspierającej osoby niepełnosprawne w dostępie do wiedzy, • przebudowa świadomości menedżerów SME – od myślenia o nieużytecznych osobach niepełnosprawnych do poszukiwania potencjału w osobach wykształconych na równi z innymi, • wytworzenie u menedżerów SME aktywnej postawy wspierającej osoby niepełnosprawne w miejscu pracy, • wyposażenie obu grup docelowych w umiejętności prawidłowego i efektywnego kontaktu z osobami niepełnosprawnymi, • wyeliminowanie schematów w myśleniu o niepełnosprawności, stereotypów i postaw wycofujących, • budowa kultury różnorodności w instytucjach edukacyjnych oraz przedsiębiorstwach SME dzięki wiedzy nabytej podczas szkoleń.

Działania (metody) zastosowane w projekcie: W przygotowywaniu programów szkoleń dla nauczycieli i menedżerów brane są pod uwagę następujące metody: • asymilacji wiedzy (miniwykład, dyskusja, pogadanka, opis) • problemowa (case study, giełda pomysłów, metoda sytuacyjna, gry dydaktyczne: mind shower) • waloryzacyjna (ekspresyjna) • praktyczne (ćwiczebna, realizacji zadań). Formy: indywidualna, grupowa, w parach. Materiały dydaktyczne: multimedialne (filmy instruktażowe i poglądowe, nagrania dźwiękowe, prezentacje ppt), papierowe (podręcznik dla trenera i uczestników szkolenia). Cele główne i cele szczegółowe ćwiczeń odpowiadające na potrzeby uczestników szkoleń. Budowanie powiązań między szkoleniem, a praktyką zawodową. Użycie Assistive Technologies. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: 1. program szkolenia „disability awareness” dla nauczycieli akademickich (podręcznik dla trenera + materiały dla uczestnika), 2. program szkolenia „disability awareness” dla menedżerów SME (podręcznik dla trenera + materiały dla uczestnika), 3. materiały promocyjne, 4. strona internetowa projektu: www.DareProject.eu. Uczestnicy konferencji „Świadomość niepełnosprawności – nowe wyzwania dla edukacji” w Auli Collegium Novum UJ, 22-23 października 2009 r.

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

Upowszechnianie rezultatów projektu: Partnerzy upowszechniają informacje o projekcie za pomocą strony internetowej www.dareproject.eu, która stała się swoistym portalem tematycznym opisującym nowoczesne podejście do niepełnosprawności, zwłaszcza w kontekście dostępu do wykształcenia i rynku pracy. Poza tym partnerzy aktywnie uczestniczą w seminariach, konferencjach i spotkaniach tematycznych dotyczących obszaru oddziaływania projektu i poprzez kontakt z interesariuszami odbywa się bardzo skuteczne upowszechnianie zarówno idei projektu, jak i jego rezultatów. Działania te uzupełniają bogate materiały informacyjne w formie drukowanej oraz elektronicznej, które sukcesywnie otrzymują zainteresowani beneficjenci, tj. nauczyciele akademiccy i menedżerowie SME. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Na Uniwersytecie Jagiellońskim wdrażane są obecnie szkolenia wypracowane w ramach pierwszej edycji projektu DARE. Cały proces przebiega zgodnie z wcześniejszymi założeniami, a wysokie oceny ewaluacyjne (dokumenty do wglądu w siedzibie promotora), świadczą o zgodności założeń z przewidywanymi praktycznymi rezultatami. Dzięki realizacji projektu DARE. UJ jest jedyną polską uczelnią wyższą wdrażającą szkolenia w zakresie świadomości niepełnosprawności dla kadry akademic-

kiej i pracowników administracji publicznej. Szkolenia dedykowane są głównie młodym pracownikom naukowym i rekrutacja uczestników odbywa się we współpracy z Towarzystwem Doktorantów UJ. Trwają też rozmowy na temat opracowania systemu punktów, które mogłyby być przyznawane za uczestnictwo w tych szkoleniach. W ten sposób, zgodnie z założeniami, szkolenia te zaczynają być dostrzegane w uczelni jako bardzo pomagające w zwiększeniu kwalifikacji zawodowych, bo kształcenie osób niepełnosprawnych w ogólnodostępnej uczelni takich właśnie umiejętności wymaga. Szkolenia DARE znakomicie wypełniają tąę lukę. Z kolei szkolenia dla kadry menedżerskiej są szansą na zbliżenie środowiska akademickiego ze środowiskiem przedsiębiorców. Zbliżenie to może nastąpić wokół bardzo użytecznego społecznie zagadnienia, jakim jest dostęp osób niepełnosprawnych do wykształcenia uniwersyteckiego i otwartego rynku pracy. Program szkoleniowy może więc być okazją do planowania długofalowej polityki uczelni i przedsiębiorstw w tym obszarze. Kontakt z Business Centre Club pokazuje, jak bardzo potrzebna jest to wiedza i jak owocne dla przedsiębiorców mogą być to szkolenia. Uniwersytet Jagielloński będzie ponownie jedyną instytucją oferującą przedsiębiorcom tak kompleksowe szkolenie i jednocześnie tworzącą pozytywny klimat wokół zagadnienia odpowiedzialności społecznej instytucji edukacji i rynku pracy.

da Vinci

Numer projektu: 2009-1-PL1-LEO05-05037 Obszar tematyczny projektu: pogłębianie wiedzy wśród nauczycieli akademickich i menedżerów SME dotyczącej problematyki niepełnosprawności Polski partner projektu: Uniwersytet Jagielloński Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych ul. Retoryka 1/210 31-008 Kraków Koordynator projektu: Ireneusz Białek e-mail: Ireneusz.bialek@uj.edu.pl Adres strony internetowej: www.dareproject.eu Koordynator projektu: Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska Partnerzy projektu: Uniwersytet Islandzki, Reykjavik, Islandia Cypryjskie Stowarzyszenie Edukacji Osób Dorosłych, Nicosia, Cypr Okres realizacji projektu: listopada 2009 – października 2011 Język projektu: angielski, polski, grecki, islandzki Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 293 850,00 euro

Członkowie grupy zarządzania jakością projektu DARE 2 podczas spotkania na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w lipcu 2010 r.

Przykłady dobrej praktyki

program Leonardo

da Vinci

Doświadczenia ponad granicami – gdyńsko-helsingborskie partnerstwo na rzecz osób niepełnosprawnych Staż zawodowy dla osób pracujących i poszukujących pracy (PLM) Cele projektu: Celem projektu jest wzrost wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej (MOPS), ułatwiający rozwój osobisty z zakresu wsparcia osób niepełnosprawnych. Cele szczegółowe: • wzrost kompetencji grupy 16 pracowników z zakresu budowania sieci oparcia społecznego dla osób niepełnosprawnych i metod pracy środowiska zawodowego, • wzrost motywacji do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem tej grupy pracowników oraz aktywne włączanie się w proces poszukiwania nowych rozwiązań, Logo Experience across borders

• wzrost kompetencji językowych i kulturowych pracowników. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Projekt zakładał zorganizowanie i przeprowadzenie czterech staży dla pracowników pomocy społecznej, pracujących w pionie wsparcia seniorów i osób niepełnosprawnych oraz będących w trakcie specjalizowania się w pracy z tymi osobami. Staże, które odbywały się w szwedzkich jednostkach pomocy społecznej, miały na celu doskonalenie warsztatu pracy pracowników pomocy społecznej, nabycie praktycznego doświadczenia, poszukiwanie dobrych praktyk oraz wypracowanie udoskonalonych rozwiązań, które mogą zostać wykorzystane w środowisku zawodowym – umiejętność budowania sieci oparcia społecznego dla osób starszych i niepełnosprawnych metodą organizowania społeczności lokalnej. Projekt zakładał również przekazywanie przez uczestników, którzy ukończyli staż, zdobytej wiedzy i doświadczenia uczestnikom kolejnego stażu. Każda z grup stażowych odbyła cykl przygotowawczy: • merytoryka (zajęcia dotyczące gdyńskiego systemu pomocy społecznej) • kultura (wizyta w Konsulacie Szwedzkim, pokaz filmu „Elling”), • język (kurs języka angielskiego, komplet słowników językowych). Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Rezultaty: 1. wzrost wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych z zakresu wsparcia osób niepełnosprawnych, budowania

Przykłady dobrej praktyki

Na stażu w Szwecji

sieci oparcia społecznego, metod pracy środowiska zawodowego w Szwecji u grupy 16 osób, 2. wzrost w tej grupie motywacji do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem, 3. zwiększenie kompetencji językowych i kulturowych. Produkty: 1. cztery kursy języka angielskiego, 2. cztery spotkania przygotowujące do staży z elementami wiedzy o kulturze, obyczajach szwedzkich, 3. cztery dwutygodniowe staże zawodowe w Szwecji dla 16 osób w zakresie wsparcia osób niepełnosprawnych, 4. cztery warsztaty dla 16 osób, zorganizowane pomiędzy stażami, z zakresu budowania systemu oparcia społecznego dla osób niepełnosprawnych, 5. kompendium wiedzy i doświadczeń na temat wsparcia osób niepełnosprawnych, 6. metoda usystematyzowanego przekazywania wiedzy i umiejętności pomiędzy pracownikami instytucji pomocy społecznej, 7. przeprowadzona kampania upowszechniająca rezultaty projektu, 8. foldery informacyjne, 9. strona internetowa projektu www.doswiadczeniaponadgranicami.pl, 10. konferencja kończąca projekt. Upowszechnianie rezultatów projektu: Kompendium wiedzy i doświadczeń rozpowszechniane jest wśród profesjonalistów w MOPS oraz innych instytucjach i organizacjach pomocy społecznej w regionie. Upowszechnianiu służy strona internetowa www.doswiadczeniapo-

program Leonardo

Stażyści w trakcie praktyk w Home Care Unit

da Vinci

Numer projektu: PL/09/LLP-LdV/PLM/140500 Obszar tematyczny projektu: pomoc społeczna – wsparcie osób niepełnosprawnych

nadgranicami.pl, mailing oraz spotkania informacyjne. Doskonałym działaniem upowszechniającym rezultaty i produkty projektu jest zorganizowanie konferencji kończącej; uczestnikami: przedstawiciele kluczowych instytucji, organizacji. Poprzez stronę www.doswiadczeniaponadgranicami.pl – aktywna po zakończeniu projektu – upowszechniana jest większość rezultatów i produktów projektu. W codziennych kontaktach z koalicjantami MOPS przekazywane będą elementy pozyskanej wiedzy z zakresu budowania i utrzymywania sieci oparcia społecznego. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Absolwenci staży w przyszłości będą pracować na rzecz wzmacniania gdyń-

skiej sieci oparcia społecznego dla osób niepełnosprawych poprzez pracę w tematycznych grupach problemowych, wypracowujących konkretne rozwiązania. Kompendium wiedzy i doświadczeń poprzez systematyczne uzupełnianie o kolejne woluminy będzie żywą, stale aktualizowaną publikacją używaną w pracy pracowników pomocy społecznej. Wypracowana i wdrożona metoda usystematyzowanego przekazywania wiedzy i umiejętności stanowić będzie po zakończeniu projektu podstawowy standard mechanizmu rozpowszechniania i upowszechniania wiedzy i doświadczeń w MOPS. Wypracowane i umieszczone w kompendium wiedzy opisy realizacji wymian stażowych zostaną wykorzystane przy przeprowadzaniu w przyszłości inicjatyw tego typu.

Polski partner projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Grabowo 2 81-265 Gdynia tel./faks +48 58 782 01 20, +48 58 625 93 30, +48 58 625 93 37 E-mail: sekretariat@mopsgdynia.pl Adres strony internetowej: www.mopsgdynia.pl Adres strony internetowej: www.doswiadczeniaponadgranicami.pl Koordynator: Piotr Harhaj tel. : +48 58 782 01 20 w. 43 e-mail: p.harhaj@mopsgdynia.pl Koordynator projektu: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Zespół ds. Wsparcia Seniorów i Osób Niepełnosprawnych (SIN), Gdynia, Polska Partner projektu: Vård- och Omsorgsförvaltningen (VOF), Helsingborg, Szwecja Okres realizacji projektu: 17 sierpnia 2009 – 31 grudnia 2010 Języki projektu: polski, angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 41 760 euro

Helsingborg – stażyści po pracy

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

Freiwiligenarbeit in Europa: Lebenslanges, Lernen durch interkulturelle, intergenerationale und Internet gestutze Zusammenarbeit. Wolontariat w Europie. Uczenie się przez całe życie poprzez interkulturalną oraz międzypokoleniową współpracę, popartą Internetem

Spotkanie wolontariuszki z młodzieżą

Projekt Wolontariatu Seniorów Cele projektu: • uczenie starszych ludzi i wsparcie ich w intelektualnym, artystycznym, językowym i psychofizycznym rozwoju, • podkreślenie ważności pracy wolontariuszy, • europejska tożsamość i mobilność grupy 50+, • wzmocnienie współpracy z organizacjami o podobnych formach działalności. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Projekt jest realizowany przez organizacje przygotowujące wyjazd wolontariuszy do partnera za granicą i pobyt u siebie wolontariuszy z zagranicy. W przypadku polskiego partnera jest to Uniwersytet Trzeciego Wieku i wolontariuszami są jego słuchacze. Projekt polega na aktywnej pracy wolontariuszy. Wolontariusze uczestnicy z Polski świadczą wolontariat na rzecz organizacji i społeczności niemieckiej, a wolontariusze z Niemiec podczas pobytu w Polsce wykonują pracę na rzecz polskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku i lokalnej społeczności. Charakter działań polega na wymianie międzykulturowej i poznawaniu kraju partnera poprzez wymianę wolontariuszy, którzy przekazują nawzajem swoją wiedzę. Wolontariusze wspomagają bieżącą działalność organizacji partnera, świadcząc pomoc innym. Działalność wolontariuszy: Pierwsza dwuosobowa grupa polska na wymianie wolontariackiej w Niemczech:

Przykłady dobrej praktyki

1. udział w wykładach i dyskusjach Związku Organizacji Seniorów dla dalszego kształcenia, 2. udział w zajęciach w szkole EllyHeuss Realschule w Ulm, 3. przygotowanie tekstów i tłumaczenie na zajęciach warsztatowych Grundtviga, 4. praca dla organizacji partnerskiej – przygotowanie materiałów do Akademiewoche ( ponad 600 uczestników), 5. spotkania seniorek z różnych grup narodowościowych, 6. udział w spotkaniach i tłumaczenie wykładów na tematy popularnonaukowe: medycyna paliatywna, bezpieczeństwao nanocząsteczek czy transplantacja organów. Druga dwuosobowa grupa polska na wymianie wolontariackiej w Niemczech: 1. przygotowywanie materiałów na jesienne spotkania Akademiewoche, 2. nauka tworzenia i obsługi blogu 3. spotkania z pisarzami Wernerem Toporskim i Utą Poss, 4. pomoc w obsłudze Mittwochsangebot, przedstawienie dziejów „Dzieci Zamojszczyzny” (jedna z wolontariuszek jest dzieckiem Zamojszczyzny), 5. udział w kursie nauki języka niemieckiego jako języka obcego, 6. opisywanie na blogu każdego dnia wizyty. Pierwsza dwuosobowa grupa niemiecka na wymianie wolontariackiej w Polsce: 1. zajęcia w Gimnazjum nr 43 (gimna-

zjum dwujęzyczne z zajęciami w języku niemieckim) 2. zajęcia w podobnym gimnazjum w Piątkowisku pod Łodzią. Jest to gimnazjum dla dzieci z okolicznych wsi, dowożonych i odwożonych po lekcjach busami szkolnymi, 3. spotkania i zajęcia ze studentami w Katedrze Germanistyki Uniwersytetu Łódzkiego, 4. spotkania i zajęcia z młodzieżą z Liceum nr 8 w Łodzi z językiem wykładowym niemieckim. Druga dwuosobowa grupa niemiecka na wymianie wolontariackiej w Polsce: zajęcia podobne jak w grupie pierwszej, ponadto prowadzenie zajęć z papieroplastyki w dwóch domach pobytu dziennego w Łodzi, spotkania z Kołem Gospodyń Wiejskich, gdzie omawiano sytuację w rolnictwie niemieckim i polskim, problematykę rozwoju wsi i szkolnictwa wiejskiego. Obu niemieckim grupom strona polska zapewniła zwiedzanie muzeów (niespotykane gdzie indziej muzeum włókiennictwa i muzeum kinematografii), muzeum miasta Łodzi, wizytę na największym w Europie cmentarzu żydowskim, a także w filharmonię i operę łódzką. W czasie trwania projektu utrzymywane są stałe kontakty pomiędzy organizacjami partnerskimi – rozmowy na SKYPie, wymiana e-maili czy rozmowy telefoniczne. Konieczna też jest znajomość języka partnera i tu raczej strona polska wykazała się lepszą znajomością języka niemieckiego niż strona niemiecka języka polskiego.

program Grundtvig

Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Wolontariusze z uczestnictwa w projekcie wynieśli wymierne korzyści. Zapoznali się z zakresem pracy i organizacją partnerską, brali aktywny udział w jej pracy wolontariackiej, uczestniczyli w zaproponowanych zajęciach, poznawali ludzi, ćwiczyli język. Partnerzy niemieccy poznali szkolnictwo polskie, mieli kontakt ze szkołami specjalizującymi się w języku niemieckim, poznawali polską wieś poprzez kontakt z organizacją gospodyń wiejskich, brali udział w spotkaniach z seniorami. Dla potrzeb projektu została utworzona strona internetowa http://www.svpproject.eu/. Upowszechnianie rezultatów projektu: Wszystkie spotkania i raporty z przebiegu wymiany i osiągniętych rezultatów zostały opisane w Internecie na specjalnie stworzonej stronie http://www. svp-project.eu/. Wiele opisów popartych jest zdjęciami.

Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Ponieważ żadna ze stron projektu nie miała wcześniej do czynienia z tego rodzaju działalnością, wymiana ta ukazała, jak korzystne mogą być takie spotkania, ile można się nauczyć i jak potem przekazać te wiadomości innym. Dzięki pracy w projekcie uczestnicy poznawali na zasadzie wzajemności kulturę, oświatę, język, zagadnienia gospodarcze i społeczne krajów partnerskich. Wymiana poglądów i żarliwe dyskusje, prowadzone w czasie spotkań, dawały bardzo dobre rezultaty we wzajemnym poznawaniu. Dobry przebieg wymiany wolontariackiej, praca na rzecz innych pozwalają na dalszą współpracę i umożliwią w przyszłości powtarzanie tego typu wymian przedsięwzięć. Zebrane w czasie wymiany wolontariuszy doświadczenia na płaszczyźnie organizacji będą wykorzystane w dalszych projektach, realizowanych w przyszłości przez organizacje partnerskie.

Numer projektu: 2009-1-DE2-GRU14-02568 2 Obszar tematyczny projektu: wolontariat seniorów, uczenie się przez całe życie Polski partner projektu: Łódzki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Heleny Kretz ul. Traugutta 18 90-113 Łódź tel.: +48 42 632 11 93 faks.: +48 42 632 11 93 Osoba kontaktowa: dr Mirosław Marcinkowski tel.: +48 42 686 28 10 e-mail: mmsmooth@gmail.com Adres strony internetowej projektu: http://www.svp-project.eu/ Koordynator projektu: „Virtuelles und reales Lern – und KompetenzNetzwerk älterer Erwachsener” – ViLE przy Uniwersytecie Ulm, Ulm, Niemcy Okres realizacji projektu: 1 sierpnia 2009 -– 31 lipca 2011 Język projektu: niemiecki i polski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 13 476 euro

Wywiad z wolontariuszką

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

La Paix est-elle possible sur la terre? Czy pokój jest możliwy na ziemi? Warsztaty Grundtviga W naszej sali warsztatowej, pierwsze zajęcia 14.06.2010

Cele Warsztatu: • poznać i zrozumieć różnorodność kulturową i religijną, aby lepiej żyć i rozwijać się w klimacie zaufania, • poznać różnorodność tradycji krajów reprezentowanych i rozwinąć siebie dzięki tym różnicom, • odszukać i przyjąć to, co łączy ludzi w tej różnorodności, • zastanowić się nad najważniejszymi wartościami, które należy promować w swoim miejscu pracy i środowisku, • poznać prawdę o Oświęcimiu, • przyjąć wagę przebaczenia i pojednania, • uczyć się żyć i działać w różnorodności, aby budować pokój, • wymienić się doświadczeniem udanego życia w różnorodności kulturowej i religijnej, aby wzrastało nasze człowieczeństwo, • zaspokoić indywidualne potrzeby uczenia się przez całe życie Metody zastosowane podczas realizacji warsztatu i przeprowadzone działania: Metody pracy podczas zajęć: • krótkie wykłady wprowadzające w omawianą tematykę, • świadectwa życia, • praca w grupach w formie warsztatowej, • dyskusje, dzielenie się doświadczeniem, • prezentacje filmów związanych z tematyką warsztatów. Ważnym elementem w realizacji warsztatów było zwiedzanie najpiękniejszych zabytków Warszawy, Krakowa, Żelazowej Woli, uczestnictwo w koncertach muzyki Chopina, zwiedzanie Muzeum w Oświę-

Przykłady dobrej praktyki

cimiu, pobyt w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: W warsztatach uczestniczyły osoby reprezentujące osiem krajów Europy oraz jedenaście narodowości (w tym syryjską, niemiecka, arabską), trzy pokolenia (najmłodszy uczestnik miał 21 lat, a najstarszy 78) oraz różne religie i wyznania (katolicy, koptowie, prawosławni, muzułmanie), a także niewierzący. Tak ogromna różnorodność uczestników pozwoliła od samego początku na rozwijanie i wypracowywanie kompetencji osobowych, interpersonalnych i kulturowych. Już po dwóch dniach warsztatów można było zauważyć w grupie solidarność, zainteresowanie drugim człowiekiem, jego potrzebami, oczekiwaniami; ujawniła się wzajemna pomoc, szczególnie młodych w stosunku do ludzi starszych podczas długich spacerów przy zwiedzaniu. Czas dzielenia się doświadczeniem życia, rozmowy młodych z ludźmi doświadczonymi przeciągały się do późnych godzin nocnych. Bezpośrednim owocem współpracy na rzecz pokoju i pojednania był koncert muzyki poważnej (baryton, sopran, fortepian), przygotowany przez trzech uczestników. Powstały również projekty dalszej współpracy na rzecz pokoju i pojednania, realizowane na początku 2011 roku (Dania – Francja, Francja – Polska). Większość uczestników pozostaje w stałym kontakcie e-mailowym i na bieżąco dzieli się doświadczeniem wprowadzania pokoju i pojednania w swoich środowiskach. Młodzi uczestnicy z kolei podejmują aktywne działania, aby w pełni uczestniczyć w życiu obywatelskim swojego kraju i Europy.

Upowszechnianie rezultatów warsztatu: Za granicą: • 3 słuchaczy, członków europejskiego stowarzyszenia GERFEC, działającego na rzecz dialogu między kulturami i religiami, szczegółowo przedstawiło przebieg i efekty warsztatów na dorocznej konferencji (Paryż, październik 2010), w której reprezentowanych było 10 krajów, • jedna z uczestniczek, pisarka z Rumunii, opisała warsztaty w rumuńskiej prasie literackiej, • Dunka przedstawiła szczegółowo rezultaty warsztatów na spotkaniu nauczycieli w Kopenhadze, • Francuzka upowszechnia wypracowane rezultaty w stowarzyszeniu CHAMS, działającym na rzecz pokoju we Francji, na Bliskim Wschodzie i w Afryce. W Polsce: • Centrum Edukacji EDUZ zorganizowało w marcu 2011 warsztaty dla nauczyPoranne zajęcia w naszej sali warsztatowej 18.06.2010

program Grundtvig

Numer umowy: 2009-1-PL1-GRU13-05084 Obszar tematyczny Warsztatu: edukacja europejska, edukacja międzykulturowa Dane organizacji: Centrum Edukacji EDUZ ul. Dobra 15/15 00-384 Warszawa e-mail: centrum274@gmail.com Adres strony internetowej: www.eduz.pl Uczestnicy warsztatów i organizatorzy w Żelazowej Woli przed Dworkiem Chopina po koncercie – wtorek 15.06.2010

cieli z całej Polski w celu upowszechnienia idei projektu oraz wypracowanych wspólnie ze słuchaczami z Europy rezultatów, • lektorzy dzielą się zdobytym doświadczeniem ze słuchaczami kursów języków obcych. Wartość, użyteczność warsztatu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty warsztatu? Wartość i użyteczność warsztatów dla Centrum Edukacji EDUZ: • rozszerzenie współpracy międzynarodowej oraz zdobycie doświadczenia w organizacji spotkań międzynarodowych • podniesienie kompetencji osobowych, interpersonalnych, międzykulturowych wszystkich pracowników i współpracowników.

Trwałość tych rezultatów już przekłada się na organizowanie dalszych szkoleń i spotkań dla słuchaczy z Polski i z zagranicy z uwzględnieniem zdobytego doświadczenia. Zauważa się również coraz większe zainteresowanie działalnością Centrum wśród słuchaczy z Europy. Rezultaty już wykorzystywane: • poprzez rozwijanie kompetencji osobowych, interpersonalnych, międzykulturowych i obywatelskich na kursach języków obcych prowadzonych w Centrum, w celu przygotowania słuchaczy do uczestnictwa w różnych formach pobytu za granicą, czy to w edukacyjnych projektach międzynarodowych, czy w ramach pracy zawodowej, • podczas form doskonalenia zawodowego prowadzonych dla nauczycieli z całej Polski, • do przygotowania nowych projektów współpracy międzynarodowej.

Koordynator Warsztatu:: Alicja Żmudzka tel.: +48 22 627 03 64 e-mail: centrum274@gmail.com Kraje uczestników warsztatu oraz liczba uczestników z danego kraju: Belgia – 1; Dania – 2; Hiszpania – 1; Francja – 3; Węgry – 4; Portugalia – 3; Rumunia – 3; Szwecja – 2 Data warsztatu: 13-20 czerwca 2010 język warsztatu: francuski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 28 232 euro

W dniu przyjazdu, w niedzielę 13.06.2010 po koncercie muzyki Chopina w Łazienkach, większość uczestników przyjechała rano, aby zdążyć na koncert.

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

Na spotkanie sąsiadom. Asystentura w czeskiej organizacji LOS Asystentura Grundtviga Animacje językowe

Cele Wyjazdu: (cele założone przez organizację goszczącą oraz cele wyznaczone przez uczestnika/ organizację macierzystą) • prowadzenie zajęć edukacyjnych w zakresie edukacji obywatelskiej oraz edukacji międzykulturowej podczas projektów o charakterze lokalnym oraz międzynarodowym, realizowanych przez organizację goszczącą, • doradztwo związane z edukacją osób dorosłych, dotyczące budowania indywidualnej ścieżki rozwoju oraz możliwości wykorzystywania technologii open space i World cafe w edukacji dorosłych, • badanie aspektów edukacji osób dorosłych w kraju goszczącym, poprzez kontakt z pracownikami Uniwersytetu Technicznego w Libercu oraz współpracę z miejską biblioteką, • badanie i dzielenie się doświadczeniami w zakresie aspektów systemu (polityki) edukacji dorosłych, w obszarze budowania narodowej strategii edukacji dla zrównoważonego rozwoju, • poznanie narzędzi związanych z zarządzaniem organizacją oraz zarządzaniem projektem, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystywania nowoczesnych technologii (blog, Twitter, YouTube, Dropbox, inne narzędzia online), • organizacja spotkań międzykulturowych skoncentrowanych na animacjach językowych dla osób dorosłych pracujących w bibliotekach, centrach kultury oraz centrach młodzieżowych w obszarach przygranicznych. Współpraca z miejską biblioteką w Libercu

Przykłady dobrej praktyki

Działania (metody) zastosowane podczas wyjazdu: • prowadzenie warsztatów w ramach szkoleń z zakresu edukacji obywatelskiej i międzykulturowej w języku angielskim, • prowadzenie warsztatów z zakresu edukacji międzykulturowej w języku czeskim, • polsko-czeskie animacje językowe, • konsultacje z zakresu zarządzania organizacją, wykorzystywania nowoczesnych technologii informacyjno–komunikacyjnych w zarządzaniu organizacją pozarządową, technologii open space oraz metody Word cafe, • badania literatury (wizyty w bibliotekach, materiały online) dotyczące systemu kształcenia osób dorosłych oraz koncepcji uczenia się przez całe życie, • wizyty studyjne w organizacjach, instytucjach, uniwersytetach zajmujących się edukacją obywatelską i międzykulturową w regionie. Odwiedzone organizacje były często bezpośrednimi partnerami organizacji goszczącej,

• przełamywanie podczas bezpośredniego spotkania stereotypów na temat Polaków. Osiągnięte rezultaty i korzyści dla uczestnika oraz organizacji macierzystej i organizacji goszczącej: 1. wzrost wiedzy uczestnika asystentury na temat czeskiej perspektywy spojrzenia na wyzwania i problemy Euroregionu Nysa, który jest przedmiotem zainteresowań zarówno organizacji macierzystej, jak i organizacji goszczącej, 2. zdobycie przez uczestnika asystentury umiejętności rozumienia i posługiwania się w stopniu średniozaawansowanym językiem czeskim, którą wykorzysta w realizowanych w przyszłości projektach, 3. nawiązanie kontaktów z organizacjami z czeskiego pogranicza, zdobycie tym samym cennych partnerów do realizacji projektów dla Euroregionu Nysa, realizowanych w organizacji macierzystej – Centrum UNESCO,

program Grundtvig

4. zdobycie podczas asystentury nowych umiejętności z zakresu szerszego stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych (tworzenie stron internetowych, Dropbox, Facebook, Twitter, Blogger, YouTube), ważnych dla rozwoju zawodowego uczestnika asystentury i wykorzystywanych przy realizacji projektów w Centrum UNESCO, 5. w pracy dydaktycznej w organizacji macierzystej uczestnika asystentury bardzo użyteczne jest również doświadczenie mieszkania przez dłuższy okres za granicą, bowiem prowadząc zajęcia z zakresu międzykulturowości, może on bezpośrednio odwoływać się do własnych doświadczeń a nie jedynie teoretycznych konceptów, 6. korzyści uzyskane przez organizację goszczącą dotyczyły: know how w zakresie organizacji biura, zarządzania wolontariuszami oraz zarządzania projektem, a także metod pracy z dużymi grupami: open space i Word cafe. Pracownicy i wolontariusze organizacji goszczącej cenili sobie też możliwość komunikacji w języku polskim bądź angielskim, oba języki wykorzystują bowiem w realizowanych przez organizację projektach. Upowszechnianie rezultatów projektu: • kontynuowanie badań w zakresie postaw wobec sąsiadów w ramach polsko-czesko-niemieckiego pogranicza, • publikacja wyników tych badań.

Wyniki badań będą też stanowiły podstawę do planowanych projektów, których grupą docelową są mieszkańcy Euroregionu Nysa. Wartość, użyteczność, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty wyjazdu na rzecz organizacji macierzystej, społeczności lokalnej i organizacji goszczącej? Zarówno nowo nabyte podczas asystentury kompetencje, które zostaną wykorzystane w ramach projektów realizowanych na pograniczu, jak i nowe partnerstwa nawiązane w ramach Euroregionu Nysa będą stanowiły fundament pod długofalową współpracę i długofalowe projekty dla mieszkańców polsko-czesko-niemieckiego pogranicza. Już w ramach kontynuacji działań Centrum Inicjatyw UNESCO zorganizowało wraz z czeską organizacją pozarządową LOS spotkanie z niemiecką organizacją Augen Auf z Zittau, poświęcone planowaniu wspólnych inicjatyw w dłuższej perspektywie, które odpowiadałyby na wyzwania stojące przed pograniczem: ucieczka do większych miast (w szczególności ucieczka ludzi młodych), problem ksenofobii i nietolerancji. Prowadzone przez wszystkich trzech partnerów badania w obszarze pogranicza pomogą partnerskim organizacjom coraz lepiej poznawać potrzeby regionu, by skuteczniej na nie odpowiadać poprzez realizowane projekty.

Numer umowy finansowej: 2009–1–PL1–GRU11-05446 Obszar tematyczny projektu: edukacja obywatelska, edukacja międzykulturowa, uczenie się przez całe życie Uczestnik wyjazdu: Katarzyna Szajda Centrum Inicjatyw UNESCO ul. Nowowiejska 38 50-315 Wrocław, Polska tel.: +48 608 634 054 e-mail: info@unescocentre.pl Adres strony internetowej: www.unescocentre.pl Miejsce wyjazdu/organizacja goszcząca: LOS – Liberecká občanská společnost Na pískovně 669, Liberec Republika Czeska Organizacja pozarządowa realizująca projekty edukacyjne w zakresie edukacji pozaformalnej, której głównymi obszarami działań są edukacja obywatelska i międzykulturowa. Organizacja koncentruje się na współpracy w Euroregionie Nysa (polsko-czesko-niemieckie pogranicze) Termin wyjazdu: 1 grudnia 2009 – 31 lipca 2010 Okres realizacji projektu: 1 sierpnia 2009 -– 31 lipca 2011 Języki używanae podczas wyjazdu: czeski, polski, angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 5 247 euro

Międzynarodowe World Cafe w klubie w Libercu

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy Projekt Partnerski Grundtviga Logo

Cele projektu: Cel główny: wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk, podzielenie się wiedzą i umiejętnościami w zakresie rozwoju programów nauczania dorosłych słuchaczy oraz poszerzenie oferty edukacyjnej organizacji uczestniczących w projekcie. Cele szczegółowe: • przygotowanie, wdrożenie oraz upowszechnienie nowej oferty edukacyjnej dla dorosłych słuchaczy w postaci 10 programów szkoleń, z których każdy składa się z programu nauczania i materiałów dydaktycznych, • przygotowanie przez poszczególne organizacje partnerskie 5 indywidualnych programów szkoleń z zakresu wykorzystania nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji osób dorosłych oraz nauka umiejętności cyfrowych. Programy dostosowane są do potrzeb dorosłych słuchaczy, • stworzenie 5 programów szkoleniowych dotyczących zagadnień związanych z innymi obszarami tematycznymi programu Grundtvig: uczenie się języków obcych oraz przedsiębiorczość (dwie z kluczowych kompetencji), współpraca międzypokoleniowa, rozbudzanie kreatywności seniorów; wykorzystanie wartości edukacyjnych literatury jako narzędzia do indywidualnego rozwoju, • rozwój metodologii pracy edukacyjnej organizacji uczestniczących w Projekcie Partnerskim. Podniesienie skuteczności działań w wykorzystaniu nowych sposobów pracy i sposobów dotarcia do nowych odbiorców oferty edukacyjnej,

Przykłady dobrej praktyki

• stworzenie i promowanie wizerunku instytucji partnerskich jako instytucji odpowiadających na potrzeby społeczności, w której działają, • podniesienie jakości pracy instytucji zajmujących się działalnością edukacyjną, kulturalną i informacyjną, • wspólna praca instytucji edukacyjnych z różnych krajów Europy – wzajemna pomoc i wymiana doświadczeń. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Działania lokalne: • praca zespołów roboczych w poszczególnych krajach partnerskich, składających się z pracowników organizacji partnerskich, dorosłych słuchaczy i wolontariuszy, • przygotowanie 10 programów szkoleniowych dla dorosłych słuchaczy, w tym 5 programów dotyczących szeroko rozumianego tematu podstaw obsługi komputera i Internetu oraz wykorzystania nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji dorosłych. Kolejne 5 programów doty-

•

• •

czyło nauki przedsiębiorczości, języka angielskiego, współpracy międzypokoleniowej, biblioterapii, wykorzystania literatury jako narzędzia edukacji i terapii, współpraca z dorosłymi słuchaczami reprezentującymi różne grupy odbiorców projektu, osobami o utrudnionym dostępie do oferty edukacyjnej – konsultacje, dyskusje, zaproszenie do prac zespołów roboczych, przygotowania organizacyjne i merytoryczne do spotkań partnerskich, uczestnictwo w 4 spotkaniach partnerów, podczas których nastąpiła wymiana informacji i doświadczeń w zakresie pracy nad programami szkoleń, w zakresie całokształtu pracy edukacyjnej prowadzonej przez partnera goszczącego i przekazanie sobie rezultatów projektu, stworzenie samodzielnej strony internetowej projektu i jej aktualizacja, testowanie wszystkich programów szkoleń przez poszczególnych autorów programów (wszyscy partnerzy przeprowadzili pilotażowe szkolenia

Do drukowanej publikacji z programami WBPiCAK dołączony jest zestaw dwóch dysków DVD z elektroniczną wersją książki oraz narzędziami dydaktycznymi

program Grundtvig

• • •

• •

•

• •

w celu udoskonalenia treści programów i narzędzi dydaktycznych), przygotowanie zajęć międzykulturowych przez poszczególnych partnerów (element spotkań partnerskich), działania promocyjne – współpraca z mediami, artykuły w Internecie, prasie lokalnej, broszura i publikacje, działania ewaluacyjne: ankiety dla uczestników szkoleń oraz inne kwestionariusze, dyskusje bezpośrednie pomiędzy dorosłymi słuchaczami a realizatorami projektu, rozliczanie przebiegu projektu – wspólna praca nad raportem postępów, raportem końcowym przygotowanie drukowanych publikacji zawierających programy szkoleniowe – w języku angielskim i polskim (350 egz. nakładu), przygotowanie polskiej i angielskiej broszury o projekcie, rozpowszechnianej w wersji drukowanej (1000 egz.) i w wersji elektronicznej, przygotowanie i rozpowszechnienie materiałów multimedialnych z programami szkoleniowymi i narzędziami dydaktycznymi – m.in. filmem o budowie komputera (750 sztuk), przygotowanie i prowadzenie konferencji podsumowującej projekt, Poznań, 24 maja 2010 roku, rozpowszechnianie programów szkoleniowych (nieodpłatnie) – każdy partner we własnym zakresie; w Polsce – bezpłatna wysyłka programów do wszystkich bibliotek publicznych Testowe szkolenia komputerowe

w Wielkopolsce, akcja promocyjna wśród organizacji pozarządowych i innych ośrodków edukujących dorosłych – materiały otrzymały nieodpłatnie wszystkie zgłaszające się organizacje, • w trakcie realizacji projektu WBPiCAK zaangażowała do współpracy dwóch wolontariuszy (podpisano z nimi porozumienia). Pierwszym z nich był tłumacz języka angielskiego – zajmował się tłumaczeniami pisemnymi i ustnymi w zakresie języka angielskiego, wziął udział w spotkaniach partnerskich – był członkiem zespołu roboczego; drugi był informatykiem – przygotowywał zawartość oraz narzędzia dydaktyczne związane z programem szkolenia komputerowego, a także stworzył stronę projektu, na bieżąco nią administrował, przygotowywał od strony graficznej broszurę o projekcie oraz publikacje książkowe. Obydwaj wolontariusze współpracowali z WBPiCAK przez cały okres realizacji projektu. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Rezultaty i produkty: 1. program szkoleniowy WBPiCAK w Poznaniu: „Wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnokomunikacyjnych (ICT) w edukacji dorosłych i nauka umiejętności informatycznych – przeciwdziałanie cyfrowemu wykluczeniu”

Numer projektu: 2008-1-PL1-GRU06-00849 1 Obszar tematyczny projektu: niezawodowa edukacja osób dorosłych, ułatwienie dostępu do edukacji osobom starszym, niepełnosprawnym, obsługa komputera i Internetu, przedsiębiorczość, biblioterapia, nauka języka angielskiego Polski partner projektu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu (WBPiCAK), ul. B. Prusa 3 60-819 Poznań tel.: +48 61 664 08 50; faks: +48 61 662 73 66 e-mail: biblioteka@wbp.poznan.pl Adres strony internetowej: www.wbp.poznan.pl Adres strony internetowej: www.edukacjawbibliotekach.pl Koordynator: Justyna Stoltmann-Prędka tel.: +48 61 664 08 61 e-mail: informacjeue@wbp.poznan.pl Koordynator projektu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, Poznań, Polska Partnerzy projektu: • Umeå Stadsbibliotek – Biblioteka Miejska, Umeå, Szwecja • Biblioteca Comunale di Amalfi – Biblioteka Miejska, Amalfi, Włochy • Associazone culturale per l’educazione permanente „SCARABEUS” – Stowarzyszenie kulturalne na rzecz edukacji ustawicznej „SCARABEUS”, Livorno, Włochy • Telšiu rajono savivaldybes Karolinos Praniauskaites viesoji biblioteka – Biblioteka Regionalna, Telšiai, Litwa Okres realizacji projektu: sierpień 2008 – lipiec 2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 18.000 euro

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

2. program szkoleniowy WBPiCAK w Poznaniu: „Przewietrz swoje życie! Literatura jako narzędzie wspierające rozwój i zmianę postaw życiowych osób dorosłych”. (W powstanie powyższych programów duży wkład wnieśli wolontariusze, czterej dorośli słuchacze i partner stowarzyszony. Dzięki uczestniczeniu w pracach zespołów roboczych, czy też szkoleniach pilotażowych podnieśli oni swoje kwalifikacje w zakresie tematyki programów, stali się osobami bardziej aktywnymi, zaczęli myśleć w kategoriach poprawy edukacji w społeczeństwie. Uczestnictwo w projekcie było dla nich nowym wyzwaniem, okazją do intelektualnej aktywizacji.) 3. program szkoleniowy Biblioteki z Umea (Szwecja): „Digital competence and new Information and Communication Technologies” 4. program dotyczący nauki przedsiębiorczości, Umea (Szwecja): “Course in entrepreneurship and starting a company for the Umeå commune inhabitants” 5. program komputerowy Biblioteki Miejskiej, Amalfi, Włochy: „ICT in adult education and the improvement of digital competence among adults” 6. kurs językowy Biblioteki Miejskiej, Amalfi, Włochy: „Communication in foreign language: English: English courses for adult learners: The first course: Learning English with songs and drama; The second course: English for beginners; Learning English with drama (intermediate)” 7. program komputerowy Stowarzyszenia “Scarabeus”, Livorno, Włochy: „A Computer in communicating” 8. program zajęć Stowarzyszenia “Scarabeus”, Livorno, Włochy: „Literature as a tool in education and personal development” 9. program Biblioteki Regionalnej, Telsiai, Litwa: „Digital competence and new Information and Communication Technologies (ICT) in adult education – preventing digital exclusion” 10. program Biblioteki Regionalnej, Telsiai, Litwa: „The cross-generation cooperation – fostering of seniors creativity. L.I.T.T.E.R.A. (Literacy, Involvement, Technologies, Teaching,

Przykłady dobrej praktyki

Testowe szkolenia komputerowe

Encouragement, Relations, Adults)” 11. pięć zajęć międzykulturowych przygotowanych przez poszczególnych partnerów w celu wzbogacenia oferty edukacyjnej 12. szkolenia z zakresu nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych i kompetencji cyfrowych, przeprowadzone przez każdą organizację partnerską (minimum 1 szkolenie przeprowadzone przez każdą organizację) 13. szkolenia dla dorosłych słuchaczy związane z poszczególnym tematem indywidualnym instytucji partnerskiej – przeprowadzone przez każdego partnera ( minimum 1 szkolenie przeprowadzone przez każdą organizację) 14. broszura informacyjna o projekcie: „Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy” 15. www.edukacjawbibliotekach.pl – samodzielna strona internetowa projektu „Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy” 16. Grundtvig Learning Partnership: European libraries as education centres for adult learners. Final publication with abstracts of all training programmes: Amalfi, Livorno, Poznan, Telsiai, Umea. Publikacja końcowa z abstraktami wszystkich programów szkoleniowych 17. konferencja podsumowująca projekt „Europejskie biblioteki…”, 24 maja 2010 r. Poznań

Korzyści odniesione przez wolontariuszy: Wolontariusz tłumacz: rozwinął swoje umiejętności językowe i tłumaczeniowe w zakresie słownictwa dotyczącego projektów unijnych i zagadnień pracy bibliotek, nawiązał nowe kontakty. Uczestniczył w 4 spotkaniach partnerskich, w tym w 3 zagranicznych – gdzie poznał pracę instytucji partnerskich oraz zapoznał się ze specyfiką odwiedzanych miast i regionów. Wolontariusz informatyk: podniósł kompetencje w zakresie programowania stron internetowych oraz przygotowania graficzno-technicznego publikacji drukowanych. Informacja o odbyciu wolontariatu w projekcie europejskim zamieszczona w zawodowym życiorysie wpłynęła dodatnio na znalezienie lepszej pracy, bowiem przyszli pracodawcy byli zainteresowani tym faktem. Wolontariat stanowił dodatkowy punkt przy ocenie przyszłego pracownika. Dobra współpraca z WBPiCAK zaowocowała zaproszeniem do współpracy w następnym projekcie – tym razem nie w charakterze wolontariusza. Upowszechnianie rezultatów projektu: Informacje o projekcie przekazywane były: • przez polskich realizatorów podczas spotkań w środowisku bibliotekar-

program Grundtvig

skim, na: konferencjach, naradach, szkoleniach, wyjazdach służbowych; • poprzez stronę internetową projektu www.edukacjawbibliotekach.pl; • poprzez publikacje – broszury, publikacje końcowe – polską i anglojęzyczną, materiały multimedialne na płytach DVD, CD. Przez 2 lata realizacji projektu prowadzona była intensywna promocja działań w projekcie. Odbywały się spotkania z lokalnymi mediami (2 konferencje prasowe w siedzibie WBPiCAK), udzielano wywiadów radiowych i telewizyjnych, pisano artykuły do prasy, zamieszczano informacje na portalach internetowych innych organizacji. W „Panoramie Wielkopolskiej Kultury”, czasopiśmie wydawanym przez WBPiCAK, ukazało się 6 artykułów dotyczących realizacji projektu. Szczegóły tych działań znajdują się na stronie internetowej projektu w zakładce: Promocja: http://www.edukacjawbibliotekach.pl/html/zasoby/promocja.html. Pracownicy WBPiCAK byli informowani o przebiegu projektu podczas spotkań pracowniczych. Projekt był również prezentowany jako przykład dobrej praktyki podczas konferencji z okazji obchodów 10-lecia programu Grundtvig w Warszawie, 10 grudnia 2010 roku. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? „Programy szkoleniowe opracowane przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu w ramach realizacji Projektu Partnerskiego Grundtviga ‘Europejskie biblioteki jako centra edukacji dla dorosłych słuchaczy 2008-2010’: 1. Wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w edukacji dorosłych i nauka umiejętności informatycznych – przeciwdziałanie cyfrowemu wykluczeniu 2. Przewietrz swoje życie! Literatura jako narzędzie wspierające rozwój osób dorosłych i zmianę ich postaw życiowych (materiały do prowadzenia zajęć edukacyjnych)”. Powyższa publikacja, będąca rezultatem

projektu, trafiła do bibliotek publicznych. Realizatorzy projektu mają nadzieję, że podręcznik ten będzie wykorzystywany do prowadzenia zajęć z dorosłymi użytkownikami bibliotek. Zakładają, że w role instruktorów wcielą się sami bibliotekarze lub przekazany podręcznik przyda się innym edukatorom – osobom zajmującym się kształceniem dorosłych. Liczą na informację zwrotną z instytucji, które otrzymały programy szkoleniowe, dotyczącą częstotliwości i sposobu ich wykorzystania. Publikacje książkowe, broszura i materiały dydaktyczne na dyskach CD/DVD będą wykorzystywane w dalszej działalności edukacyjnej WBPiCAK. Wykorzystanie programów wszystkich instytucji partnerskich: Partnerzy projektu włączyli opracowane programy do swej oferty szkoleniowej.

W Internecie udostępniona została publikacja końcowa zawierająca szczegółową charakterystykę 10 programów szkoleniowych powstałych w projekcie. Realizatorzy liczą, że publikacja ta zainteresuje organizacje z całej Europy, które zajmują się edukacją dorosłych, i zwrócą się one do partnerów projektu z prośbą o wykorzystanie programów we własnych działaniach. W Internecie znajduje się rónież scenariusz zajęć: „Wirtualny spacer po Poznaniu” – jest to zadanie międzykulturowe przygotowane na podstawie literatury i regionalnych stron internetowych (posiadających wersję angielskojęzyczną). Scenariusz w wersji polskiej i angielskiej został udostępniony do wykorzystania przez wszystkie osoby poszukujące informacji o Poznaniu.

Publikacja końcowa

Broszura

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

Niepełnosprawni w Teatrze i Muzyce Projekt Partnerski Grundtviga Festiwal ,,Akcept” – teatr i muzyka

Cele projektu: • wymiana doświadczeń teatralnych i muzycznych jako narzędzie usamodzielniania osób z niepełnosprawnością intelektualną, • stworzenie nowych sposobów pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, • stworzenie możliwości nauki uczestnikom z niepełnosprawnością, aby mogli uczyć się od siebie nawzajem, • integracja, włączenie osób z niepełnosprawnością intelektualną do społeczności europejskich poprzez teatr i muzykę, • budowanie pozytywnego obrazu pełnowartościowej sztuki niepełnosprawnych słuchaczy, • usamodzielnienie i uniezależnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną dzięki warsztatom artystycznym i podróżom po krajach Europy, • wolontariat jako forma pracy w projekcie.

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Działania w projekcie oparte były na pracy wolontariuszy. Projekt polegał przede wszystkim na działaniach artystycznych poprzez warsztaty teatralne oraz muzyczne. Na terenie Słowacji odbyły się warsztaty teatralne, podczas których uczestnicy projektu dyskutowali o idei spektaklu, wymieniali doświadczenia i wspólnie eksperymentowali. Następnie odbyły się warsztaty muzyczne w Szkocji, których celem była wymiana doświadczeń w zakresie Trash Music. Ostatnim spotkaniem były tygodniowe warsztaty teatralno-muzyczne, które odbyły się w Gdańsku. W ich wyniku powstał spektakl pod tytułem „Zapraszamy na Show”, w którym aktorami byli wolontariusze z Polski i Słowacji. Za oprawę muzyczną odpowiedzialne były grupy wolontariuszy z Polski i Szkocji. Co warto podkreślić, w projek-

cie wolontariuszami były osoby niepełnosprawne oraz zdrowe, w tym uczestnicy projektu „Wolontariat Europejski”. Wolontariusze pomagali zarówno podczas warsztatów teatralnych, jak i muzycznych, byli odpowiedzialni za wsparcie osób niepełnosprawnych, ale także uczestniczyli w procesie tworzenia. W wyniku projektu powstał Festiwal „Akcept”, prezentujący sztukę zmarginalizowaną. Wolontariusze również pomagali w przygotowaniach tego festiwalu (promocja, przygotowanie plakatu, uczestniczenie w spektaklach, przygotowanie wernisaży). Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Rezultaty: 1. Festiwal „Akcept” – promowanie sztuki niezależnej, w tym także sztuki osób z niepełnosprawnością, 2. Jasi Dielnia – międzynarodowy festiwal nastawiony na prezentację twórczości osób niepełnosprawnych oraz integrację społeczną, 3. spektakl „Zapraszamy na Show”, stworzony z udziałem wszystkich organizacji partnerskich. Problem poruszony w prezentacji dotyczy zagadnienia akceptacji w społeczeństwie, 4. warsztaty teatralne oraz muzyczne dla wszystkich uczestników projektu, w tym wolontariuszy. Poprzez realizację projektu wolontariusze wzmocnili swoje kompetencje społeczne oraz osobiste, umocnili i zwiększyli wiarę w możliwości niezależneFestiwal ,,Akcept” – występy teatralne

Przykłady dobrej praktyki

program Grundtvig

Numer projektu: 2008-1-PL1-GRU06-00858 1 Obszar tematyczny projektu: niepełnosprawność, integracja poprzez sztukę, wolontariat

Działania artystyczne – festiwal ,,Akcept”

go funkcjonowania w społeczeństwie, zwiększyli samoocenę, nabyli nowe umiejętności w zakresie teatru oraz muzyki, a także wymienili doświadczenia poprzez europejskie podróże. Upowszechnianie rezultatów projektu: 1. Informacje o projekcie jeszcze przed jego rozpoczęciem były przekazywane pracownikom stowarzyszenia oraz wolontariuszom. Podopieczni koła również mieli przedstawioną ideę i założenia projektu w taki sposób, iż wiedzieli, jak są określone zadania. Także rodzice podopiecznych wiedzieli o celach projektu oraz sposobie jego realizacji. 2. Informacje o projekcie były umieszczone na stronie internetowej stowarzyszenia www.psouu.gda.pl oraz na Facebooku, stworzono również specjalną stronę dotyczącą Festiwalu „Akcept”, gdzie zamieszczono informację o programie Grundtvig. 3. Informacje o realizacji projektu zostały przekazane organizacjom, z którymi współpracuje stowarzyszenie, czyli Gdańskiemu Archipelagowi Kultury oraz Klubowi Winda.

Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Działania mające na celu zmianę w społeczeństwie wizerunku osób niepełnosprawnych intelektualnie oraz wzmacnianie ich poczucia wartości mają bardzo duże znaczenie dla społeczeństw europejskich. Większość działań realizowanych przez stowarzyszenie ma charakter długofalowy. Taki też charakter nosi działalność Teatru Razem oraz Zespołu Remont Pomp. Spektakl „Zapraszamy na Show”, wypracowany wraz z zagranicznymi partnerami, został na stałe włączony do repertuaru teatru i zespołu. Pokazywany był też podczas międzynarodowego Festiwalu w Elblągu oraz dwukrotnie w Gdańsku. Umiejętności nabyte podczas wymiany doświadczeń w zakresie teatru i muzyki są wykorzystywane w bieżącej pracy i na pewno udoskonalą dalszą działalność Teatru oraz Zespołu Remont Pomp. Festiwal ,,Akcept” – doświadczenia teatralne i muzyczne

Polski partner projektu: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gdańsku ul Tysiąclecia 13 a 80 – 351 Gdańsk Adres strony internetowej: www.psouu.gda.pl Koordynator: Jarosław Marciszewski tel. : +48 51 142 71 61 e-mail: psouu_jarek@op.pl Koordynator projektu: Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Gdańsku, Gdańsk, Polska Partnerzy projektu: • Land of Harmony Foundation, Zylina, Słowacja • T.J. Arts, Melrose, Wielka Brytania Okres realizacji projektu: 1 września 2009 – 31 lipca 2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 18 000 euro

Przykłady dobrej praktyki

program Wizyty

Studyjne

Active Citizenship

Warsztaty

Cele projektu: • wymiana doświadczeń oraz przykładów dobrej praktyki (projektów, programów oraz inicjatyw) między uczestnikami spotkania w zakresie tematyki wizyty studyjnej, tj. aktywnego obywatelstwa europejskiego, • pobudzenie świadomości uczestników w zakresie znaczenia tematyki aktywnego obywatelstwa dla rozwoju społeczeństw europejskich poprzez zapewnienie aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie wszystkim jego członkom, w tym przedstawicielom mniejszości etnicznych, religijnych, językowych, grup społecznie nieuprzywilejowanych (ze względów ekonomicznych, politycznych bądź innych), ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia aktywnego obywatelstwa w dziedzinie edukacji i kultury (istotnego zwłaszcza w państwach i regionach o dużym zróżnicowaniu społecznym i etnicznym, czego doskonałym przykładem jest zamieszkany przez ponad 100 narodowości Rotterdam), • wspieranie działań (bezpośrednio przez uczestników wizyty studyjnej oraz pośrednio – poprzez upowszechnienie informacji i wytworów powstałych podczas wizyty – przez szersze społeczności w krajach uczestników spotkania) na rzecz promowania wartości demokratycznych, opartych na tolerancji, szacunku dla innych kultur, narodowości, religii, a prowadzących do stworzenia warunków dla rozwoju aktywnego obywatelstwa wśród społeczeństw oraz tworzących je społeczności.

Przykłady dobrej praktyki

Działania (metody) zastosowane w projekcie: • wymiana informacji i doświadczeń przez uczestników spotkania w zakresie tematyki wizyty oraz szerszej tematyki programu „Uczenie się przez całe życie”, umożliwiająca porównanie podejścia i działań w ramach zagadnienia aktywnego obywatelstwa w krajach uczestników wizyty, • wskazanie trudności i wyzwań we wdrażaniu ww. działań w poszczególnych krajach oraz wskazanie innowacyjnych rozwiązań stosowanych do skutecznego przeciwdziałania tym trudnościom, możliwych do zastosowania przez inne kraje podczas: dyskusji grupowych, prezentacji indywidualnych projektów i innych działań zawodowych nawiązujących do celów programu „Uczenie się przez całe życie” prowadzonych przez uczestników spotkania oraz zaproszonych gości, prezentacji systemów edukacji w państwach reprezentowanych podczas wizyty przez uczestników spotkania, wizyt w szkołach i instytucjach o charakterze edukacyjno-wychowawczym oraz na targach edukacyjnych w Rotterdamie. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: 1. zapoznanie się przez uczestników spotkania z przykładami dobrej praktyki w zakresie tematyki aktywnego obywatelstwa, jak również z pokrewnymi projektami realizowanymi przez uczestników, w tym: • działalnością Sieci Aktywnych Obywateli Europejskich NEAC www.neac2.eu, wspierającej działania w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” oraz

promującej aktywne obywatelstwo europejskie w realizowanych przez siebie projektach • projektami szkoły Cosmicus College z Rotterdamu, skupiającej uczniów wielu narodowości, oferującej w ramach programu nauczania lekcje na temat światowego obywatelstwa • projektami Comenius koordynowanymi przez polskiego uczestnika wizyty Adama Kuberę, w szczególności projektem ”Eco Citizens of Common Europe” http://ecoeurope.neac2.eu dla 16 szkół z 14 państw Europy, promującym idee aktywnego obywatelstwa poprzez realizację celów programu „Uczenie się przez całe życie”, w tym między innymi poprzez wspólne działania dużej grupy szkół w zakresie ekologii i ochrony środowiska (w które włączeni są wszyscy przedstawiciele szkolnych społeczności bez względu na przynależność etniczną, materialną, społeczną czy religijną), umożliwiające poznawanie kultur krajów partnerskich, uczące tolerancji i szacunku dla wszystkich, skierowane na rozwój kompetencji językowych oraz informacyjno-komunikacyjnych jego uczestników, 2. zapoznanie się z polityką w zakresie tematyki aktywnego obywatelstwa w poszczególnych krajach uczestniczących w spotkaniu oraz działaniami prowadzonymi w jej ramach, między innymi w: • Holandii (polityka równego traktowania wszystkich członków społeczeństwa, w tym prawa do edukacji oraz wyboru szkoły średniej o najwłaściwszym profilu dla dalszego rozwoju ucznia) • Rumunii (polityka zmierzająca do integracji społeczności romskich i związane z nią problemy)

program Wizyty

• Finlandii (darmowy dostęp do studiów wyższych dla wszystkich) • Polsce (promowanie uczestnictwa szkół w programie „Uczenie się przez całe życie” nastawione na zwiększenie skuteczności edukacji). Ważnym rezultatem wizyty był wniosek kończący jedną z dyskusji grupowych, że warunkiem niezbędnym do efektywnego wdrażania działań promujących aktywne obywatelstwo w poszczególnych krajach – szczególnie tam, gdzie nadal brakuje skutecznych mechanizmów prawno-obyczajowych ułatwiających aktywne uczestnictwo w społeczeństwie – jest podjęcie indywidualnych działań przez każdego z uczestników wizyty w swoich społecznościach, zgodnie z zasadą, że zapewnienie skutecznej pomocy szerszym społecznościom musi się rozpocząć od pomocy dla pojedynczych osób. Podkreślono jednocześnie fakt różnego rozumienia pojęcia „tożsamości europejskich” w różnych krajach (szczególnie widoczne w państwach przyjmujących dużą liczbę imigrantów, przenoszących swe własne tradycje, kulturę, język, religie, co wpływa na ewolucję dotychczasowej „tożsamości” państw i społeczeństw ich przyjmujących). Upowszechnianie rezultatów projektu: Rezultaty wizyty zostały upowszechnione dzięki: • wspólnemu opracowaniu Raportu końcowego z wizyty oraz przedstawieniu go Narodowym Agencjom uczestników i jego publikacji na stronie CEDEFOP http://studyvisits.cedefop.europa.eu/assets/upload/participants/End_Visit_Report/ 200910_EVR_065_NL_Jan10.pdf, • przedstawieniu sprawozdań z wizyty przez wszystkich uczestników w ich instytucjach oraz społecznościach lokal-

nych poprzez prezentacje, dyskusje, pokazy zdjęć, • przedstawieniu sprawozdania z wizyty przez polskiego uczestnika Adama Kuberę podczas spotkań 16 szkół partnerskich w ramach koordynowanego przez niego projektu „Eco-Citizens of Common Europe”. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Rezultaty wizyty mogą zostać wykorzystane w: • tworzeniu zespołów szkół/instytucji zaangażowanych we wspólne międzynarodowe projekty edukacyjne w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” oraz innych programów uwzględniających tematykę wizyty, • opracowywaniu programów nauczania zawierających elementy edukacji europejskiej (w tym zagadnień dotyczących aktywnego obywatelstwa) na poziomie szkół podstawowych i średnich, w których tematyka ta nie jest ujęta w wystarczającym stopniu w polskim systemie edukacji, • promowaniu uczestnictwa w Wizytach Studyjnych (opisywana tu wizyta była dobrym przykładem odpowiednio zorganizowanego spotkania, zapewniającego możliwość wszechstronnej dyskusji nad tematem wizyty oraz wieloma pokrewnymi zagadnieniami – wizyta udana zdaniem wszystkim uczestników), • promowaniu uczestnictwa osób związanych z edukacją i kulturą w organizacjach i sieciach tematycznych programu „Uczenie się przez całe życie” (np. w Sieci Aktywnych Obywateli Europy NEAC).

Studyjne

Numer wizyty: 65 Obszar tematyczny wizyty: edukacja obywatelska Polski uczestnik: Adam Kubera e-mail: adamkubera@gmail.com Szkoła Podstawowa nr 113 im. Adolfa Dygasińskiego w Łodzi ul. Unicka 6 93-010 Łódź tel.:+48 42 684 61 59 Organizator wizyty: Robert Roks, LMC Eenheid Zorg, Rotterdam, Holandia Henk Andeweg, Network of European Active Citizens Netherlands, Rotterdam, Holandia Europees Platform – internationaliseren in onderwijs, Haarlem, Holandia uczestnicy wizyty: Julia Dobreva OU „Zachary Stoyanov” Varna, Bułgaria; Anne Moilanen Oulun kaupunki, opetustoimi Department of Education City of Oulu Oulu, Finlandia; Reinhard Trummer ReiffenstuelRealschule Traunstein, Niemcy; Efthymia Goti Regional Department of Education Veria, Grecja; Maria Vittoria Marini Bettolo Marconi Ministero dellIstruzione Università e Ricerca Roma, Włochy; Carmina Daniela Trambitas National Centre of Staff Training in Pre-University Education – Regional Centre Braşov Bucharest, Rumunia; Nataša Ondrušková Faculty of Education – Comenius University Ethic & Civic Education Department Bratislava, Słowacja; Cevdet Kirpik Erciyes University – Faculty of Education Kayseri, Turcja; Steven Brand Essex County Council – School Improvement and Early Years Chelmsford, Wielka Brytania; Tania Marie Sanders Sheffield City Council – The Learning and Achievement Service Sheffield, Wielka Brytania. czas trwania wizyty: 18-22 stycznia 2010 Język projektu: angielski Przyznane dofinansowanie: Przyznane dofinansowanie z budżetu LLP: 1650 euro

Wizyta w szkole

Przykłady dobrej praktyki

program eTwinning

What matters in your life? Co liczy się w Twoim życiu?

Świąteczna kartka od Włochów

Cele projektu: • pogłębiać swoją wrażliwość, • poszerzać horyzonty myślowe, • nauczyć się myśleć globalnie, • doskonalić umiejętności językowe i komputerowe, • doskonalić kompetencje kluczowe, w tym szczególnie społeczne, obywatelskie, komputerowe i językowe, • ustalić hierarchię wartości młodych ludzi we współczesnym świecie. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Projekt obejmował trzy kręgi zagadnień nawiązujące bezpośrednio do tematu. Współpracę rozpoczęło odniesienie się do wartości ważnych dla każdego ucznia. Uczestnicy na forum stwierdzili, iż sprawami, które odgrywają znaczącą rolę w ich życiu, są przyjaźń, miłość, rodzina, hobby. Następnie poszerzono krąg wspólnych zainteresowań

Spotkania w projekcie

Przykłady dobrej praktyki

i dyskutowano o problemach istotnych dla społeczności lokalnej lub danego kraju. Ostatnim etapem były zagadnienia uniwersalne (tolerancja, pokój, współpraca). Zadanie, którego celem było poznanie się, polegało na wymianie pytań i przygotowaniu odpowiedzi w formie filmów lub prezentacji. Fora i blogi były ważną częścią przedsięwzięcia. To tutaj uczestnicy projektu dyskutowali o wartościach istotnych dla młodego pokolenia, planach na przyszłość i bieżących sprawach projektu. Pracowali nad stworzeniem czterojęzycznego słownika, który cyklicznie był uzupełniany o hasła związane z tematyką projektu. Następnie próbowali znaleźć materiały multimedialne ilustrujące dane zagadnienia (piosenki, filmy dokumentalne, prezentacje, komiksy). Do części z nich udało się stworzyć tłumaczenia w językach narodowych. Poruszając tematykę globalną, przeprowadzono wywiad z Glennem Pattersonem, światowej

sławy pisarzem z Belfastu. Nawiązując do wartości, które powinny odgrywać ważną rolę w przyszłości, przeprowadzono debatę dla młodzieży miasta pt. „Szkoła przyszłości”. Podsumowaniem pracy był koncert, na który zaproszona została cała społeczność szkolna. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Dzięki udziałowi w projekcie młodzież z partnerskich szkół uświadomiła sobie, iż miejsce zamieszkania nie ma żadnego wpływu na jej przekonania, a wartość przyjaźni, rodziny, miłości, pokoju i współpracy jest doceniana na całym świecie. Nie bez znaczenia są także kontakty i przyjaźnie zainicjowane podczas wspólnej pracy. Poprzez kolejne zadania uczniowie doskonalili swoje umiejętności kluczowe, w tym szczególnie umiejętności społeczne, obywatelskie, interpersonalne, komputerowe i językowe. Strona internetowa projektu jest nie tylko pamiętnikiem o przeprowadzonych działaniach, ale również atrakcyjnym środkiem dydaktycznym wykorzystywanym przez nauczycieli. Z kolei wywiad z Glennem Pattersonem pozostanie dla kolejnych pokoleń młodzieży ostrzeżeniem przed wojną i stosowaniem przemocy w relacjach z innymi. Zbiory słownika Wiki znacząco wzbogaciły edukacyjne zasoby medialne szkół uczestniczących w projekcie. Upowszechnianie rezultatów projektu: Rezultaty wspólnego projektu zostały zaprezentowane całej społeczności szkolnej w szkołach partnerskich. W przypadku placówki włoskiej była to prezentacja w auli szkolnej, a szkoły polskiej – koncert

program eTwinning

słowno-muzyczny informujący o współpracy, przeplatany piosenkami wykorzystanymi w projekcie. Dwie lokalne gazety i miejskie radio przekazały lokalnej społeczności informacje o przedsięwzięciu. Projekt ,,What matters in your life?” zaprezentowany został również jako przykład dobrej praktyki na spotkaniach eTwinning w Tarnobrzegu i Jaśle, a na arenie międzynarodowej podczas warsztatów British Council w Budapeszcie oraz konferencji eTwinning w Sewilli i Paryżu. Film o projekcie pokazano podczas konferencji eTwinning dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie, która odbyła się w Rydze. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Idea projektu wykorzystana może być na każdym etapie kształcenia (w szkole

podstawowej w wersji uproszczonej, zaś w gimnazjum i liceum pomysły mogą być rozbudowywane). Ze względu na uniwersalność tematyki podobne przedsięwzięcie może być przeprowadzone w kolejnych latach. Wypracowane materiały (dyskusje na forach, wywiady, zestawy pojęć wartości zgromadzone w słowniku Wiki oraz biblioteka zasobów medialnych) wykorzystywane są regularnie jako narzędzia do stymulowania debat na lekcjach i uatrakcyjniania zajęć. Również struktura projektu (od problematyki wartości osobistych do coraz bardziej ogólnych, ale ciągle nawiązujących do poziomu jednostkowego) posłużyła do przeprowadzenia kolejnego projektu o tematyce społecznej – ,,Czy historia może być nauczycielką życia?”. Wypracowana struktura projektu może być również osnową dla kolejnych przedsięwzięć. Wywiad z Glennem Pattersonem

Obszar tematyczny projektu: rozwijanie kompetencji kluczowych – szczególnie społecznych i obywatelskich, historia, filozofia, literatura, geografia, muzyka, sztuka. Polski partner projektu: Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika ul. Jachowicza 13 39-400 Tarnobrzeg tel./faks: +48 15 822 16 04 Adres strony internetowej: http://zso.tbg.net. pl/#/nowosci/index Koordynator projektu: Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Tarnobrzegu, Polska Adam Stępiński e-mail: stepadam@poczta.onet.pl Strona główna projektu: http://italypoland.ning.com/ Partnerzy projektu: • Istituto Tecnico Commerciale Statale „Maria Lazzari”, Dolo (Venice), Włochy • Gymnasium 1, Woroneż, Federacja Rosyjska Okres realizacji projektu: 1 września 2008 – 20 czerwca 2009 Język projektu: angielski

Zajęcia projektowe

Przykłady dobrej praktyki

program eTwinning

A WINDOW TO AFRICA

Uczniowie przygotowali logo projektu z mapą Afryki

Cele projektu: Mieszkając w Europie, zamożnej, nowoczesnej i szybko się rozwijającej, łatwo zapomnieć, że nie cały świat jest w tak dobrej kondycji ekonomicznej. Wielka część powierzchni Ziemi to obszary biedy i gospodarczego zacofania. Zatem ogólny cel projektu to zaangażowanie szkół europejskich w redukcję ubóstwa i zachęcenie do współpracy ze szkołami w rozwijających się krajach Afryki. Ideą projektu jest przekonanie, że społeczność uczniowska może mieć pozytywny wkład w zrównoważony rozwój w kontekście lokalnym i globalnym, a zmianę świata zaczynać będzie od siebie, na przykład od dokręconego kranu. Cele projektu to: • nauczanie o współzależnościach między krajami bogatymi i rozwijającymi się, Klub Europejski

Przykłady dobrej praktyki

• zdobycie lub poszerzenie wiedzy na temat zagadnień globalnych takich jak: prawa człowieka, dostęp do edukacji, sprawiedliwy handel, ochrona środowiska, pomoc humanitarna i rozwojowa, konflikty zbrojne, ubóstwo, • pokazanie uczniom, że matematyka jest narzędziem do rozwiązywania problemów i daje możliwość odpowiedzi na wiele pytań (pytania Fermiego), • rozwijanie u uczniów umiejętności twórczego myślenia, stawiania pytań, dobierania odpowiednich metod do rozwiązywania problemu, • poznawanie odległych kultur i pokonywanie uprzedzeń i stereotypów. Udział w projekcie ma także na celu zwrócenie uwagi uczniów na to, że każdy z nich jest obywatelem nie tylko swego kraju czy też obywatelem zjednoczonej Europy, ale jest równocześnie odpowiedzialny za cały świat, w którym żyjemy.

Działania (metody) zastosowane w projekcie: Działania podjęte w ramach projektu angażują uczniów w pracę opartą na trzech krokach: nauka, badanie, akcja. Krok pierwszy: uczniowie poznają zagadnienia o skali globalnej oraz ich wagę, odkrywają zależności między codziennym życiem w krajach europejskich a egzystencją ludzi w krajach rozwijających się. Krok drugi: uczniowie sprawdzają, w jakim stopniu ich szkoła odnosi się do sytuacji na świecie, np. problematyki bardziej sprawiedliwego handlu, poszanowania praw dziecka czy ochrony środowiska. Trzeci krok to analiza wyników, pozwalająca uczniom podjąć decyzję o najbardziej potrzebnej akcji, zaplanowaniu jej i przeprowadzeniu. Innowacyjnym aspektem projektu jest wykorzystanie do realizacji założonych celów matematycznej metody pytań Fermiego oraz nawiązanie konkretnej współpracy ze szkołami w Tanzanii, łącznie ze zorganizowaniem w polskiej szkole spotkania z tanzańskim nauczycielem. Na lekcjach historii i wiedzy o społeczeństwie uczniowie omawiali mechanizmy zjawiska globalizacji we współczesnym świecie. Wymyślali pytania Fermiego nawiązujące tematyką do globalnych problemów dotyczących Millenijnych Celów Rozwoju. Zastanawiali się, jak przeciwdziałać narastającym w świecie różnicom cywilizacyjnym i co sami mogą zrobić, aby poprawić tę sytuację. Młodzież organizowała akcje informacyjne, konferencje i debaty (np. „Oszczędzaj wodę”, „Prawa człowieka”), a także przygotowywała plakaty, gazetki, organizowała koncerty i aukcje charytatywne.

program eTwinning

Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Można wyróżnić dwa rodzaje wyników pracy w ramach realizacji projektu. Pierwszym jest produkt, który przedstawia widoczne efekty i może być wykorzystywany przez innych. Są to materiały cyfrowe takie jak: prezentacje multimedialne, zbiór pytań Fermiego, fotografie, artykuły, plakaty, gazetki, publikowane na stronie internetowej projektu. Drugi rodzaj wyników określa proces uczenia się i wzajemnej współpracy. Realizacja projektu przyczyniła się bowiem do rozwoju edukacji humanitarnej. Uczniowie biorący udział w projekcie potrafią: ocenić postępy i perspektywy demokracji na świecie, wyjaśnić, jak postęp ekonomiczny i naukowy wpływa na rozwój demokracji na świecie, rozważyć niebezpieczeństwo grożące światu w przypadku pozostawienia rozwoju nauki poza kontrolą społeczeństwa demokratycznego, wymienić globalne problemy współczesnego świata i zaproponować swoją wizję ich rozwiązania. Upowszechnianie rezultatów projektu: Rezultaty projektu są dostępne na stronie internetowej projektu http://africanproject.edu.prv.pl, a wypracowane materiały cyfrowe mogą być wykorzystywane

przez innych. W akcjach organizowanych w szkołach uczestniczyli również rodzice, uczniowie innych szkół oraz władze administracyjne i edukacyjne w środowiskach lokalnych. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Projekt może być realizowany w każdej szkole i na różnych poziomach nauczania. Publikacja jego rezultatów przyczynia się do bardziej aktywnego partnerstwa europejskich szkół i organizacji pozarządowych, a także szkół w krajach rozwijających się oraz zwiększenia liczby placówek doceniających zagadnienia globalne i włączających je do swojego programu. Metody realizacji wykorzystane w projekcie kształtują w uczniach samodzielność i uczą posługiwania się wiedzą zdobytą na podstawie własnych doświadczeń życiowych. Zajęcia można przekształcać i dopasowywać do zainteresowań uczniów, a także do zainteresowań nauczyciela i możliwości szkoły. Szkoły podejmują działania na rzecz zrównoważonego rozwoju świata, na przykład: świadomej konsumpcji, zmniejszenia zużycia energii, zmniejszenia marnotrawstwa i zanieczyszczenia.

Obszar tematyczny projektu: nauki społeczne, matematyka, wiedza o kulturze Polski partner projektu: V Liceum Ogólnokształcące im. Roberta Schumana ul. Gwiezdna 2 41-200 Sosnowiec tel.: + 48 32 263 50 74 e-mail: lo5@sosnowiec.edu.pl Adres strony internetowej : www.lo5.sosnowiec.pl Adres strony internetowej: http://africanproject.edu.prv.pl Koordynator projektu: V Liceum Ogólnokształcące im. Roberta Schumana, Sosnowiec, Polska Koordynator: Jolanta Grzywnowicz, tel.: +48 507 303 309 e-mail: jgrzyw@op.pl Partnerzy projektu: • Istituto “E.Fermi”, Castellanza, Włochy (koordinator: Liliana Rossetti) • Kauno Jono Jablonskio gimnazija, Kaunas, Litwa (koordinator: Jolanta Zalubiene) Okres realizacji projektu: trwa od 2008 Język projektu: angielski

Uczestnicy projektu prezentują koszulki z mapą Afryki

Przykłady dobrej praktyki

program European

Language Label

RAZEM W EUROPIE

Logo projektu

Cele projektu: • aktywizacja osób bezrobotnych i ich integracja w społeczności lokalnej poprzez udział w kursach językowych prowadzonych przez uczniów Zespołu Szkół, • doskonalenie przez uczniów Zespołu Szkół własnej znajomości języków obcych i obsługi komputera poprzez nauczanie osób dorosłych, • wsparcie osób bezrobotnych w powrocie na rynek pracy poprzez zdobycie przez nich podstawowych umiejętności językowych, • budowanie w młodych ludziach poczucia własnej wartości, wiary we własne siły, • poznanie przez młodzież specyfiki pracy nauczyciela, • kształtowanie w młodych ludziach postaw przedsiębiorczości, odpo-

wiedzialności i empatii, • wsparcie uczniów w diagnozowaniu własnych uzdolnień, zainteresowań i predyspozycji zawodowych, • przełamywanie stereotypów i uprzedzeń w kontaktach dwóch grup społecznych (tj. nastolatków i dorosłych bezrobotnych). Działania (metody) zastosowane w projekcie: Praca nad projektem jest koordynowana przez trzy instytucje: Stowarzyszenie na rzecz Zespołu Szkół, Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach (ZS) oraz Powiatowy Urząd Pracy (PUP). PUP ma za zadanie dokonać rekrutacji osób bezrobotnych zainteresowanych podjęciem nauki w celu poszerzenia własnej wiedzy i zwiększenia szans na znalezienie zatrudnienia. Zwy-

kle są to zarejestrowane osoby w wieku 18-55 lat, głównie kobiety z podstawowym i średnim wykształceniem. PUP dokonuje także zakupu papieru do kopiowania materiałów edukacyjnych i do drukowania certyfikatów. Stowarzyszenie koordynuje i monitoruje projekt, pokrywa koszty kopiowania materiałów, drukowania certyfikatów oraz upominków dla uczestników projektu. Ze strony ZS w projekcie uczestniczy każdorazowo trzech nauczycieli oraz odpowiednia liczba chętnych uczniów-wolontariuszy w wieku 16-19 lat. Zajęcia odbywają się w salach lekcyjnych i pracowni komputerowej Zespołu Szkół dwa razy w tygodniu po 90 minut w godzinach popołudniowych i są prowadzone przez dwóch uczniów równocześnie. Każdy kursant bierze udział w 50 godzinach zajęć. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Praca uczniów na rzecz osób bezrobotnych przyniosła namacalne efekty w postaci otrzymania (dzięki zdobytym umiejętnościom) zatrudnienia przez niektórych kursantów. Uczenie innych osób przyniosło też wymierne rezultaty dla wolontariuszy, takie jak wzrost kompetencji językowych uczniów prowadzących kursy oraz osiąganie przez nich lepszych wyników na egzaminach zewnętrznych, a także wzrost wiary we własne siły i umiejętności. Nastąpiło również wzmocnienie potencjału instytucji lokalnych poprzez ich wspólWolontariusze – młodzi lektorzy

Przykłady dobrej praktyki

program European

ne działania w ramach partnerstwa na rzecz społeczności lokalnej. Projekt ma także oficjalne zakończenie, w trakcie którego kursanci otrzymują certyfikaty uczestnictwa w kursach, uczniowie certyfikaty potwierdzające ich pracę, a inne zaangażowane osoby podziękowania. Upowszechnianie rezultatów projektu: 100 procent pozytywnych opinii wyrażonych w ankietach na temat przeprowadzonych zajęć, wypełnianych przez kończących kurs, przełożyło się na stałe zainteresowanie osób bezrobotnych nauką języków obcych i obsługi komputera, mimo że nie otrzymują oni żadnych dodatków szkoleniowych, tak jak w przypadku uczest-

niczenia w innych szkoleniach organizowanych przez PUP. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Zdobycie konkretnych kwalifikacji zawodowych nie jest dziś gwarantem zatrudnienia na całe życie, dlatego należy wskazywać młodym ludziom konieczność ciągłego uczenia się i stałego podnoszenia swoich kwalifikacji. Uwrażliwienie uczniów na problemy osób bezrobotnych, wyzwolenie w nich chęci dzielenia się swoją wiedzą ułatwi im w przyszłości wejście na rynek pracy. Słuchacze

Language Label

NUMER PROJEKTU 12I/2010 Obszar tematyczny projektu: edukacja językowa, aktywne obywatelstwo, praca na rzecz innych – wolontariat Instytucja prowadząca: Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach ul. Siedlecka 6 72-010 Police tel. : +48 91 424 13 06 e-mail: sek@zspolice.pl Adres strony internetowej: http://www.zspolice.pl/index.php?dir=nasza_ szkola/z_zycia/2010_2011&id=european_ language_label Koordynatorzy projektu: Monika Andrzejewska tel.: +48 91 424 13 06 wew. 114 e-mail: pedagog@zspolice.pl Okres realizacji projektu: cyklicznie od października 2006 Język projektu: niemiecki, angielski

Uczestnicy warsztatów językowych

Przykłady dobrej praktyki

program European

Language Label

DLA JANKA I ISABELL

Twórcy projektu z lektorką

NUMER PROJEKTU 3OS/2010

Cele projektu: • uczenie się języka poprzez działania społeczne na rzecz innych, • pomoc obcokrajowcom w poznaniu miasta, • doskonalenie umiejętności językowych uczestników projektu, • promowanie wizerunku miasta wśród obcokrajowców, • zastosowanie znajomości języka niemieckiego w praktyce, • zachęcanie innych młodych ludzi do uczenia się języka niemieckiego. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Pomysł na projekt zrodził się z praktycznej potrzeby pomocy językowej dwóm wolontariuszom z Niemiec, którzy co roku odwiedzają Siedlce. Działania projektowe opierały się na pracy kursantów-wolontariuszy w prywatnej szkole języka niemieckiego – uczniów w wieku gimnazjalnym i licealnym. W pierwszej kolejności uczniowie tej szkoły pod opieką grupy nauczycieli nawiązali kontakt z wolontariuszami z Niemiec i stworzyli subiektywny słowniczek polsko-niemiecki z podstawowymi zwrotami w j. polskim i ich tłumaczeniem na j. niemiecki. W celu przygotowania przewodnika po restauracjach przeprowadzono ankietę wśród 200 osób (uczniów i znajomych) i wyselekcjonowano określoną liczbę lokali, a następnie dokonano tłumaczenia na język niemiecki. Kursanci-wolontariusze sami stworzyli portal dla wolontariuszy przyjeżdżających z Niemiec. Na stronie internetowej na bieżąco pojawiały się aktualne informacje dotyczące wydarzeń kulturalnych w mieście. Ponadto, w ramach przewodnika opracowano w j. niemieckim bazę sklepów (adres, opis asorty-

Przykłady dobrej praktyki

mentu oraz godziny pracy), rozkład jazdy komunikacji miejskiej, informacje o sławnych osobach mających związki z Siedlcami. Na forum powstał tzw. Dekalog przetrwania w Siedlcach z poradami rodowitych mieszkańców na temat specyfiki miasta. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Efektem tak pomyślanego projektu jest nauczanie i uczenie się języka obcego poprzez aktywizację społeczną uczniów, która zaowocowała stworzeniem przez nich portalu w języku niemieckim. Uczestnicy projektu, zbierając materiały do przewodnika po Siedlcach, nie tylko angażowali się w wyszukiwanie informacji i opis miejsc, ale zobowiązani byli do tłumaczenia pozyskanego materiału na język niemiecki, a także do komunikacji w tym języku z wolontariuszami niemieckimi. Uczestnictwo w procesie tworzenia materiału rozwijało ich sprawności komunikacyjne i językowe w zależności od kontekstu sytuacyjnego. W ramach projektu przygotowano w języku niemieckim porady i sugestie dotyczące podstawowego słownictwa codziennego, informacji o wydarzeniach kulturalnych, usługach, komunikacji, a także lokalach gastronomicznych w Siedlcach. Upowszechnianie rezultatów projektu: Rezultaty projektu dostępne są na stronie internetowej projektu: http://dlajankaiisabell.de.tl/. Realizacja zadań w ramach projektu pokazała, że z efektów jego pracy mogą korzystać wszystkie osoby niemieckojęzyczne odwiedzające na krótszy lub dłuższy czas Siedlce.

Obszar tematyczny projektu: edukacja językowa, aktywizacja społeczna Instytucja prowadząca: Deutsche Schule – Ośrodek Szkolenia Języka Niemieckiego w Siedlcach ul. Piłsudskiego 36/2 08-110 Siedlce e-mail: deutscheschule.siedlce@gmail.com Adres strony internetowej: http://deutscheschulesiedlce.de.tl Koordynatorzy projektu: Karolina Kościesza e-mail: ka_kosciesza@interia.eu Adres strony internetowej projektu: http://dlajankaiisabell.de.tl/ Okres realizacji projektu: październik 2009 – maj 2010 Język projektu: niemiecki

Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Wartość projektu, jego nowatorstwo polega na uczeniu się języka poprzez działanie społeczne. Zastosowana w projekcie metoda uczenia się dzięki własnej aktywności społecznej może być wykorzystana z powodzeniem w każdej sytuacji edukacyjnej. Przedstawiony sposób na uczenie się języka obcego jest łatwy do powielenia przez uczniów każdego języka i poziomu zaawansowania. Inwencja twórcza jest nieograniczona i może zaowocować interesującym zaangażowaniem młodych ludzi w życie społeczności lokalnej.

program European

Language Label

Uczestnicy projektu, zbierając materiały do przewodnika po Siedlcach, nie tylko angażowali się w wyszukiwanie informacji i opis miejsc, ale zobowiązani byli do tłumaczenia pozyskanego materiału na język niemiecki, a także do komunikacji w tym języku z wolontariuszami niemieckimi

Przykłady dobrej praktyki

program European

Language Label

GLUECKSKEKSE – CIASTECZKO EDUKACYJNE

Wypiek ciasteczek z wróżbami

Cele projektu: • zwrócenie uwagi mieszkańców Siedlec na możliwość i potrzebę nauki języka niemieckiego, • zaangażowanie młodych przedstawicieli lokalnego społeczeństwa, będących wzorem dla starszej generacji, w pogłębianie znajomości języka obcego, • użycie nauczonych struktur i zwrotów w praktyce, jako podsumowanie starań • zmotywowanie obu stron – kursantów i mieszkańców Siedlec – do nauki języka • cedowanie na uczniów odpowiedzialności za własne postępy w nauczaniu • integracja grupy • przeniesienie lekcji języka niemieckiego poza mury szkoły, uatrakcyjnienie metod i form nauczania. Działania (metody) zastosowane w projekcie: W ramach projektu przygotowano wróżby w języku niemieckim, które umieszczono

w bio-ciasteczkach, a następnie rozdawano na ulicach miasta w godzinach szczytu. W pierwszej kolejności przygotowano treść ”przepowiedni”. Wróżby zawierały tryb rozkazujący, rekcję przymiotnika i czasownika, a jeśli to było możliwe również zwroty idiomatyczne. Celem tego zadania było powtórzenie i użycie w praktyce wprowadzonych wcześniej struktur gramatyczno-leksykalnych. W ramach projektu wykonane zostały także koszulki z flagą Niemiec, w których uczniowie rozdawali ciasteczka na ulicach miasta. Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Akcja spotkała się z zainteresowaniem mieszkańców Siedlec. Działania społeczne podjęte przez uczniów zaowocowały wzrostem motywacji lokalnej społeczności do nauki języka obcego, równocześnie służąc pogłębieniu znajomości

języka wśród uczniów poprzez ich aktywizację społeczną. Uczniowie pomagali przetłumaczyć wróżbę, odpowiadali na pytania związane z nauką j. niemieckiego, od starszej generacji dowiedzieli się wiele o stosunkach polsko-niemieckich w przeszłości. Poprzez realizację projektu pogłębiła się w tym zakresie wiedza osób uczestniczących w przedsięwzięciu i budowane były prospołeczne postawy uczniów. Upowszechnianie rezultatów projektu: Pomysł uczenia się języka dzięki działaniom społecznym zyskał także uznanie w mediach – w Polskim Radiu pojawiła się informacja o przeprowadzonej akcji. Zamknięciem projektu było omówienie wrażeń z akcji i stworzenie pamiątkowej kroniki. Prezentacja projektu miała miejsce podczas seminarium dla nauczycieli-germanistów w marcu 2011 r. w Ośrodku Rozwoju Edukacji. W 2011 r. zaplanowano także publikację poświęconą nagrodzonym projektom w konkursie ELL w roku 2010. Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Projekt może być inspiracją dla nauczycieli języków obcych do nauczania języka poprzez działania społeczne. Jest to wartość podwójna – dla słuchaczy lektoratu oraz dla odbiorców ich aktywności. Gotowe ciasteczka edukacyjne

Przykłady dobrej praktyki

program European

Language Label

NUMER PROJEKTU 38N/2010 Obszar tematyczny projektu: edukacja językowa, aktywizacja społeczna Instytucja prowadząca: Deutsche Schule – Ośrodek Szkolenia Języka Niemieckiego w Siedlcach ul. Piłsudskiego 36/2 08-110 Siedlce e-mail: deutscheschule.siedlce@gmail.com Adres strony internetowej: http://deutscheschulesiedlce.de.tl Koordynator projektu: Anna Kizeweter tel.: +48 600 597 585 e-mail: akizeweter@gazeta.pl Okres realizacji projektu: listopad 2009 – maj 2010 Język projektu: niemiecki

Ciasteczka

Uczenie języka poprzez działanie

Przykłady dobrej praktyki

program European

Language Label

HIPPOCAMPUS ACADEMY – Docendo discimus

Logo instytucji prowadzącej projekt

NUMER PROJEKTU 15I/2010

Cele projektu: • motywowanie do nauki języka obcego za pomocą metody nauczania LdL – Lernen durch Lehren (Uczenie się przez nauczanie), przy wykorzystaniu nowoczesnych środków dydaktycznych w nauczaniu języków obcych, platformy MOODLE, forum studenckiego i tworzenia dokumentów w Google Docs, • wykorzystanie potencjału studentów i ich zdolności językowych w tworzeniu materiałów dydaktycznych, • przybliżanie studentom języka specjalistycznego i uświadomienie znaczenia jego znajomości pod kątem przydatności w późniejszej karierze zawodowej, • wszechstronne przygotowanie studentów do wykonywania zawodu nauczyciela języka angielskiego poprzez wzbogacenie ich doświadczeń o wolontariat – pracę z grupami osób starszych. Działania (metody) zastosowane w projekcie: Studenci II roku wydziału filologii angielskiej zostali zachęceni do prowadzenia zajęć o charakterze wolontariatu dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku, założonego przez Fundację Kromka Chleba. Działania te pozwoliły studentom spróbować swoich sił w roli nauczyciela i egzaminatora oraz umożliwiły aktywizację i integrację społeczności lokalnej z uczelnią. Wolontariusze mieli także za zadanie opracować słownik on-line i materiały ćwiczeniowe w oparciu o wybrane przez siebie artykuły o tematyce ekonomicznej i prawniczej, w celu utworzenia bazy tekstów specjalistycznych, jak również przygotować testy modułowe z zakresu gramatyki i słownictwa.

Przykłady dobrej praktyki

Osiągnięte rezultaty i produkty końcowe: Projekt przyczynił się do promowania innowacyjnej i kreatywnej metody nauczania „Learning by teaching” poprzez: • wykorzystanie potencjału studentów do tworzenia materiałów ćwiczeniowych, gdzie metody i materiały edukacyjne zastosowane w trakcie realizacji projektu zostały zużytkowane w sposób twórczy, aby motywować do uczenia się języków obcych, • aktywizację osób starszych i maturzystów z miasta objętego projektem – dzięki temu studenci PWSZ w Tarnowie poszerzyli swoje doświadczenie i umiejętności w nauczaniu języka angielskiego – studenci pracując jako wolontariusze nabyli bogate doświadczenia zawodowe. Upowszechnianie rezultatów projektu: W celu upowszechnienia rezultatów projektu wykorzystano: • przeprowadzenie ewaluacji sposobu testowania, wygłoszenie prezentacji na Konferencji Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Edukacyjnej w dniach 4-6 grudnia 2009 roku w Kielcach i opublikowanie artykułu pt. “Testy, które uczą, ewaluacja sposobu testowania” autorstwa Anny Stefanowicz Kocoł i Sabiny Nowak, • refleksje studentów PWSZ, • ankiety dla słuchaczy Tarnowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, • monitorowanie aktywności na Forum gramatycznym, • testy sprawdzające opanowanie języka specjalistycznego.

Obszar tematyczny projektu: edukacja językowa, aktywne obywatelstwo, wolontariat Instytucja prowadząca: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa ul. Mickiewicza 8 33-100 Tarnów Tel.: +48 14 631 66 20 e-mail: pwsz@pwsztar.edu.pl Koordynatorzy projektu: Sabina Nowak e-mail: sabinanowak@wp.pl Okres realizacji projektu: od października 2009 roku Język projektu: angielski

Wartość, użyteczność projektu, trwałość rezultatów. W jaki sposób są lub mogą być wykorzystane rezultaty projektu? Główną korzyścią tego działania jest to, że zakłada aktywizację studentów pierwszego roku w celu opracowywania trafnych i rzetelnych testów. Testy przygotowywane przez studentów nie tylko wywołują większe zainteresowanie ze względu na związek ich tematyki z mikrokontekstem danej grupy, ale również wpływają na wzrost motywacji ich twórców. W grupach o mieszanej sprawności językowej studenci mogą nauczać się nawzajem, co stwarza pewien rodzaj grupowej solidarności, dzięki której współpracują, a nie współzawodniczą ze sobą.

Przykłady dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie”

Rozwój przedsiębiorczości w projektach współpracy europejskiej Zeszyt tematyczny zawierający wybór przykładów dobrej praktyki w europejskim programie edukacyjnym „Uczenie się przez całe życie”. Publikacja obejmuje tematykę rozwoju przedsiębiorczości, ujętą w projektach europejskich. Rozbudzanie ducha przedsiębiorczości poprzez edukację, zarówno edukację szkolną, szkolnictwo wyższe, jak i kształcenie ustawiczne, jest jednym z priorytetów strategii lizbońskiej. Dialog międzykulturowy w projektach współpracy europejskiej Zeszyt poświęcony tematyce dialogu międzykulturowego, stanowiącego istotę współpracy w projektach realizowanych przez polskie placówki edukacyjne wspólnie z europejskimi partnerami. Praca z zagranicznymi partnerami umożliwia poznanie drugiego człowieka, wywodzącego się z innej kultury, innego środowiska. W ślad za poznaniem idzie zrozumienie, a od zrozumienia „innego” jest już tylko krok do akceptacji różnorodności kulturowej. Bez akceptacji tej różnorodności praca w międzynarodowym środowisku kulturowym czy praca w zróżnicowanym kulturowo środowisku byłaby po prostu niemożliwa. Tego też uczą projekty programu „Uczenie się przez całe życie”. Uczą aktywnej tolerancji, dostrzegania wartości w innym człowieku, w innych grupach społeczno-kulturowych i w innych narodach. Nauczanie i uczenie się języków w projektach współpracy europejskiej Zeszyt obejmuje tematykę uczenia się i nauczania języków obcych, ujętą w projektach europejskich. Wybór tej tematyki jak i poprzednich – rozwoju przedsiębiorczości i dialogu międzykulturowego – prezentowanych w zeszytach przygotowanych w ramach eurpejskiego programu edukacyjnego nie jest przypadkowy. Znajomość języka obcego, postawa przedsiębiorcza oraz interkulturowość to trzy z ośmiu kompetencji, określonych przez Komisję Europejską jako kluczowe w budowaniu wspólnej Europy z efektywną gospodarką opartą na wiedzy. Wykorzystywanie rezultatów programu „Uczenie się przez całe życie” Publikacja waloryzacyjna promująca upowszechnianie i wykorzystywanie rezultatów osiąganych w projektach programu „Uczenie się przez całe życie”. Mamy nadzieję, że zachęcimy Państwa do zgłębienia tego, co wypracowują polskie instytucje edukacyjne w programach sektorowych tego programu i zainspirujemy do przenoszenia ich innowacyjnych rozwiązań do systemu edukacji na szerszą skalę. Przykłady dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie” Kreatywność i innowacje Publikacja prezentuje wybór przykładów dobrej praktyki w programie „Uczenie się przez całe życie”, tym razem nie pod kątem wybranego tematu, lecz w kontekście Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009. Zwiększanie szans edukacyjnych poprzez realizację projektów współpracy europejskiej Zeszyt tematyczny poświęcony zwiększaniu szans edukacyjnych przeciwdziałających ubóstwu i wykluczeniu społecznemu poprzez realizację projektów w programach europejskich (realizowanych w programie „Uczenie się przez całe życie” i programie „Młodzież w działaniu”). Zeszyt przygotowany został na konferencję tematyczną, zorganizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji 25 maja 2010 r. w Warszawie, w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady ogłoszenia roku 2010 Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym). Rozwijanie kompetencji matematycznych i podstawowych kompetencji naukowych i technicznych w projektach współpracy europejskiej Zeszyt przygotowany został jako materiał na konferencję pod tym samym tytułem, zorganizowaną przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji i Ośrodek Rozwoju Edukacji, 14 grudnia 2010 r. w Warszawie. Jest to kolejny zeszyt tematyczny, który stawia sobie za zadanie upowszechnianie przykładów wartościowych projektów realizowanych w ramach europejskiego programu edukacyjnego Uczenie się przez całe życie, ukazując możliwości jakie niesie program dla rozwoju edukacji.

Zachęcamy Państwa do zajrzenia na naszą stronę internetową http://waloryzacja.llp.org.pl prowadzoną przez Zespół Upowszechniania i Wykorzystywania Rezultatów programu „Uczenie się przez całe życie”.

NOTATKI

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu „Uczenie się przez całe życie” ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa www.frse.org.pl

ISBN 978-83-62634-29-3