Rocznik Nauczycieli 2017-2019

Program Edukacja Inspiracja Rocznik Nauczycieli I edycja (2017-2018) II edycja (2018-2019)

Rocznik nauczycieli programu Edukacja Inspiracja 2017/2018 2018/2019

4

SŁOWO WSTĘPU

6 8 10 12

Od organizatorów O programie Wsparcie uczestników Spotkania sieciujące – nauczyciele programu Edukacja Inspiracja po szkoleniu otwierającym Spotkania podsumowujące – tak zakończyliśmy ­pierwszą edycję programu Edukacja Inspiracja

14

18

PROJEKTY EDUKACYJNE NAUCZYCIELI PROGRAMU EDUKACJA INSPIRACJA

20 32 68

Projekty społeczno-obywatelskie Projekty naukowo-badawcze Projekty językowo-artystyczne

96 TWÓRCY EDUKACJI INSPIRACJI 98 99 100

3

Inicjator i organizator Operator Partner

SŁOWO WSTĘPU 6 8 10 12 14

Od organizatorów O programie Wsparcie uczestników Spotkania sieciujące – nauczyciele programu Edukacja Inspiracja po szkoleniu otwierającym Spotkania podsumowujące – tak zakończyliśmy ­pierwszą edycję programu Edukacja Inspiracja

Doświadczenia szkolne kształtują nas na całe życie. Wielu z nas pamięta z młodości nauczyciela lub nauczycielkę, których postawa i rady pomogły wybrać dalszą drogę edukacyjną czy zawodową – kogoś, kto dostrzegł nasz talent, wierzył w nas, zachęcał do podejmowania wyzwań.

Tacy wybitni pedagodzy zasługują na wsparcie i docenienie.

Wierzymy, że pomimo zmieniającej się szybko rzeczywistości mądry, uważny nauczyciel jest wciąż niezastąpiony, a wartości, które reprezentuje, pozostają niezmienne. Mamy tu na myśli szacunek do drugiego człowieka, życzliwość, dzielenie się odpowiedzialnością, docenienie kreatywności i różnorodności, przyzwolenie na błędy.

Dlatego też dwie fundacje – Edukacyjna Fundacja im. prof.

Romana Czerneckiego EFC i Fundacja Szkoła z Klasą – zdecydowały się połączyć siły i wesprzeć nauczycieli z małych miejscowości grantami na realizację autorskich projektów edukacyjnych. Ich celem miało być zwiększenie szans edukacyjnych uczniów oraz aktywizacja dzieci i młodzieży.

Oddajemy w Państwa ręce kolejną już publikację zbierającą efekty 66 projektów realizowanych przez grupę 49 nauczycieli i ich uczniów w I i II edycji programu Edukacja Inspiracja w roku szkolnym 2017/2018 oraz 2018/2019. Jesteśmy przekonane, że będzie to źródło inspiracji dla tych, którym zależy na mądrej, zorientowanej na ucznia edukacji, budującej w młodych ludziach odpowiedzialność za własny proces uczenia się, rozwijającej kreatywność i poczucie własnej wartości.

Emilia Gromadowska Prezes Zarządu Fundacji EFC

Agata Łuczyńska Prezes Zarządu Fundacji Szkoła z Klasą

Słowo wstępu

6

7

Słowo wstępu

O PROGRAMIE W programie Edukacja Inspiracja przyznajemy granty nauczycielom z małych miejscowości na realizację autorskich projektów edukacyjnych w szkołach podstawowych. Uczestnicy programu wzmacniają swoje kompetencje zawodowe, odkrywają potencjał w uczniach, rozwijają ich zainteresowania. Razem z młodzieżą budują relacje w szkole oparte na partnerstwie i zaufaniu.

Dzięki programowi Edukacja Inspiracja: • wychodzimy poza schemat standardowych zajęć szkolnych; • doceniamy nauczycieli przez umożliwienie im samodzielnej realizacji własnych pomysłów oraz przez rozwijanie ich umiejętności zawodowych; • budujemy społeczność nauczycieli opartą na wymianie wiedzy i dobrych praktyk; • odkrywamy potencjał uczniów, którzy współtworzą projekt; • zachęcamy uczestników do zaangażowania społecznego w ­duchu takich wartości, jak tolerancja, solidarność i równość.

Słowo wstępu

8

Pomysły na projekty edukacyjne zgłaszają nauczyciele, a my pozostawiamy im swobodę w wyborze tematu. To, co łączy wyróżnione projekty, to odkrywanie i rozwijanie potencjału oraz zainteresowań młodzieży, oddawanie jej inicjatywy oraz nacisk na współpracę przy wypracowywaniu pomysłów. Doceniamy projekty, które odpowiadają na potrzeby szkolnej i lokalnej społeczności oraz włączają je w działania. Zależy nam na rozwijaniu kompetencji społecznych dzieci i młodzieży oraz zachęcaniu ich do zaangażowania na rzecz innych.

Edukacja Inspiracja w liczbach: • 66 projektów zrealizowanych przez 49 nauczycieli w dwóch edycjach programu; • 1136 uczniów biorących udział w projektach; • projekty i warsztaty realizowane w 13 województwach; • 66 przyznanych grantów o wartości blisko 200 000 złotych.

9

Słowo wstępu

WSPARCIE UCZESTNIKÓW W programie Edukacja Inspiracja doceniamy nauczycieli i wesprzeć ich rozwój zawodowy. W roku szkolnym 2017/2018 wybrane projekty edukacyjne otrzymały otrzymały od Fundacji EFC finansowanie w wysokości do 2 500 zł. Aby jeszcze skuteczniej odpowiadać na potrzeby uczestników programu, w roku 2018/2019 wysokość grantu wzrosła do 3 500 zł.

Nauczycielom zapewniliśmy również wsparcie merytoryczne i coachingowe od momentu przygotowywania projektu po jego realizację. Uczestnicy otrzymali materiały edukacyjne i wspiera­ jące, webinaria, czyli spotkania online, oraz szkolenia stacjonarne.

Szczególne znaczenie miały spotkania bezpośrednie – zależało nam na tym, by nauczyciele Edukacji Inspiracji stworzyli wspierającą się społeczność.

Słowo wstępu

10

I Edycja 2017

1.10–20.11 Przyjmowanie zgłoszeń 8.12 Posiedzenie Komisji Ekspertów

2018

11-12.01 Spotkanie sieciujące 19.04 Webinar o motywacji i zaangażowaniu 16.05 Webinar o prezentowaniu efektów działań 7-8.06 Spotkanie podsumowujące II Edycja 12.10 Posiedzenie Komisji Ekspertów 7-8.11 Spotkanie sieciujące

2019

18-28.02 Lokalne Spotkania Edukacji Inspiracji 25.02 Webinar “Szkoła jako centrum zmian w ­społeczności lokalnej” 25-26.04 Spotkanie podsumowujące

11

Słowo wstępu

SPOTKANIA SIECIUJĄCE – SZKOLENIA OTWIERAJĄCE DLA ­NAUCZYCIELI PROGRAMU EDUKACJA INSPIRACJA 2017/2018 35 aktywnych nauczycieli z małych miejscowości z całej Polski spotkało się 11 i 12 stycznia 2017 roku w Pałacu w Jabłonnie pod Warszawą. Przez te dni integrowali się, wymieniali doświadczeniami i zbierali inspiracje.

Zjazd otworzyła Emilia Gromadowska, prezes Fundacji EFC. Pierwszego dnia uczestnicy razem z trenerkami, Martą Puciłowską i Agatą Łuczyńską, pracowali metodami warsztatowymi nad projektem edukacyjnym. Drugiego – poruszyli tematykę zwiększania szans edukacyjnych. Wspólnie z ekspertką programu, Elżbietą Tołwińską-Królikowską, szukali konkretnych rozwiązań na prowadzenie zajęć i projektów tak, aby zmniejszać podziały społeczne i różnice edukacyjne w grupie uczniów. Na szkoleniu wystąpili również przedstawiciele platformy edukacyjnej Zwolnieni z Teorii, którzy opowiadali o doświadczeniach w pracy z młodzieżą przy realizacji projektów społecznych. Rafał Flis, wiceprezes, zwrócił uwagę na zdobywane przez młodych ludzi kompetencje i korzyści, które mogą osiągnąć dzięki samodzielnemu realizowaniu działań.

Uczestnicy podkreślali, że wyjechali ze szkolenia z energią i motywacją, ale również pomysłami, które później wykorzystali w codziennej pracy z uczniami.

2018/2019 W kolejnej edycji programu, już tradycyjnie w Pałacu w Jabłonnie, spotkało się 31 nauczycieli. 7 i 8 listopada 2018 roku stanowiły dwa dni intensywnej pracy nad projektami edukacyjnymi i otwartością nowych uczestników programu.

Nauczyciele wraz z Emilią Gromadowską oraz trenerami z Fundacji Szkoła z Klasą - Aleksandrą Saczuk i Michałem Szelągiem - zajęli się kuchnią projektową. Pracowali nad “checklistą”, która każdej osobie realizującej projekt edukacyjny pozwoli sprawdzić,

Słowo wstępu

12

czy w jej działaniach nie brakuje żadnego ważnego elementu.

Drugiego dnia nauczycielami zajęła się Hanna Zielińska, animatorka kultury, edukatorka i trenerka antydyskryminacyjna. Zachęcała nauczycieli do realizowania projektów otwartych na różnorodność i włączających różne grupy społeczne.

To był udany i owocny czas - uczestnicy z różnych stron Polski poznali się, zbudowali na szkoleniu otwartą atmosferę i wyjechali z narzędziami, dzięki którym ich projekty edukacyjne mogły być jeszcze pełniejsze.

13

Słowo wstępu

SPOTKANIA PODSUMOWUJĄCE – TAK ZAKOŃCZYLIŚMY ­DWIE EDYCJE PROGRAMU EDUKACJA INSPIRACJA 2017/2018 Ukoronowanie działań, wyciągnięcie wniosków i szukanie inspiracji na kolejne projekty z uczniami – to w największym skrócie wydarzyło się podczas spotkania podsumowującego pierwszą edycję programu Edukacja Inspiracja, które odbyło się 7 i 8 czerwca 2018 roku w Warszawie.

Na czerwcowym spotkaniu wspólnie z nauczycielami Edukacji Inspiracji podsumowaliśmy działania. Pierwszego dnia uczestnicy prezentowali efekty swoich projektów. Wraz z Emilią Gromadowską, prezes Fundacji EFC, oraz trenerkami z Fundacji Szkoła z Klasą, Agatę Łuczyńską i Aleksandrę Saczuk, mówili o osiągnięciach, ale odważnie wspominali również o przeszkodach, na które natrafili. W kolejnej części spotkania Magdalena Kocejko przeprowadziła warsztat ewaluacyjny. Wyciągnęliśmy wnioski i opracowaliśmy rekomendacje na przyszłość. Staraliśmy się również odczarować nielubianą ewaluację, pokazując, że pozwala ona ulepszyć projekty i rozwinąć działania. Dzień zakończyliśmy bankietem w siedzibie Fundacji EFC. Nauczycieli przywitał Igor Czernecki, przewodniczący Rady Fundacji.

Drugiego dnia nauczyciele Edukacji Inspiracji uczestniczyli w VIII Ogólnopolskim Festiwalu Szkoły z Klasą. W wydarzeniu tym biorą udział nauczyciele i uczniowie z programów Fundacji Szkoła z Klasą, którzy w ten sposób świętują zakończenie działań.

Nauczyciele Edukacji Inspiracji wystąpili w roli ekspertów, którzy wsłuchali się w opowieści uczniów o tym, co robili w projektach w swoich szkołach. Nauczyciele wrócili z prezentacji z inspiracjami i radami dla pedagogów, którzy chcą podejmować dodatkowe, nowatorskie działania z dziećmi i młodzieżą.

Słowo wstępu

14

15

Słowo wstępu

Takimi słowami żegnali nas uczestnicy pilotażowej edycji Edukacji Inspiracji:

„Motywacja do dalszego działania” „Program, który dał mi wiatr w skrzydła” „Ludzie, którzy myślą tak, jak ja” „Wymiana doświadczeń” „Przestrzeń na rozmowę o tym, co ważne dla nauczycieli” Słowo wstępu

16

2018/2019 Barwne stoiska projektowe, warsztaty, dzielenie się pomysłami, a przede wszystkim wielkie świętowanie – tak wyglądało dwudniowe spotkanie podsumowujące drugą edycję programu Edukacja Inspiracja. W dniach 25 i 26 kwietnia blisko 100 nauczycieli i uczniów z małych miejscowości zawładnęło Centrum Kreatywności Targowa w Warszawie.

Pierwszego dnia odbyły się targi projektowe. Każdy zespół miał do dyspozycji stanowisko, na którym mógł zaprezentować efekty działań w swoim projekcie. Uczniowie włączali innych uczestników między innymi w doświadczenia chemiczne, zagadki przeniesione z escape roomu, opowieści o swoich lokalnych bohaterach, wydarzeniach artystycznych czy odkryciach astronomicznych. Młodsi uczestnicy z zainteresowaniem poznawali projekty innych i opowiadali o swoich osiągnięciach. Uczestniczyli w tym także nauczyciele, jednak – co bardzo nas ucieszyło – oddając pole swoim podopiecznym.

W kolejnym dniu uczestnicy zdobywali nową wiedzę i umiejętności na warsztatach. Uczniowie poznali metodę design thinking, którą następnie wykorzystali do projektowania i budowania super-przedmiotów – szkolnej ławki, krzesła, tablicy, plecaka i szafki. Zgodnie z założeniami metody zaproponowali niestandardowe rozwiązania, które – co kluczowe – odpowiadałyby na ich potrzeby. W tym samym czasie nauczyciele przechodzili przez warsztaty z cyberbezpieczeństwa oraz zajęcia ewaluacyjne. Na tych drugich podsumowali pracę w programie Edukacja Inspiracja i szukali pomysłów na usprawnienia, które mogliby wprowadzić w kolejnych projektach.

17

Słowo wstępu

PROJEKTY EDUKACYJNE NAUCZYCIELI PROGRAMU EDUKACJA INSPIRACJA 20 32 68

Projekty społeczno-obywatelskie Projekty naukowo-badawcze Projekty językowo-artystyczne

PROJEKTY SPOŁECZNO-OBYWATELSKIE

ZBIGNIEW BRYŁA

Zespół Szkół w Szczekocinach

Słowa kluczowe: kompleksowe opracowanie folderu, 20-lecie Klubu Europejskiego, harmonogram projektu, współpraca z samorządem Słowo o nauczycielu: Wychowawca i nauczyciel historii, WOS-u oraz podstaw przedsiębiorczości. Od 1997 roku sprawuje opiekę nad szkolnym Klubem Europejskim. Jego zainteresowania związane są z historią regionalną oraz problematyką europejską. Mówi o sobie, że jest nauczycielem aktywnym i poszukującym. Działa w kilku lokalnych organizacjach pozarządowych. Za swój sukces uważa szczęśliwe życie rodzinne oraz zadowolenie z wykonywanej pracy w szkole. Lubi czytać, jest aktywny sportowo.

Edycja 2017/2018 20 lat Klubu Europejskiego. Działamy dalej!

Słowami nauczyciela: Celem projektu było podsumowanie 20 lat działalności Klubu Europejskiego.

W projekt włączyło się 16 uczniów z pierwszych i drugich klas liceum. Nasze główne zadanie polegało na zredagowaniu i wydrukowaniu folderu ukazującego osiągnięcia klubu.

W styczniu odbyło się pierwsze spotkanie, na którym ustaliliśmy zakres tematyczny publikacji, opracowaliśmy harmonogram działań oraz podzieliliśmy się zadaniami. W wydarzeniu uczestniczył również regionalista, pan Andrzej Orliński.

W kolejnych miesiącach zredagowaliśmy teksty wspomnieniowe, opracowaliśmy okładkę, wybraliśmy zdjęcia. W kwietniu pojechaliśmy do Wydawnictwa Literackiego w Krakowie. Podczas wizyty zapoznaliśmy się z jego pracą. To była praktyczna lekcja, bardzo pomocna w dalszej pracy nad folderem.

Folder “Wspólnie o Europie” został wydrukowany w maju. W tym samym miesiącu odbyło się spotkanie promocyjne, podczas którego uczniowie przedstawili

Projekty edukacyjne

22

efekty projektu. Na spotkaniu rozdaliśmy 70 egzemplarzy folderu. Łącznie wydrukowaliśmy ich 160 – 100 egzemplarzy ze środków programu Edukacja Inspiracja; druk kolejnych 60 sfinansowały władze samorządowe Szczekocin.

23

Projekty społeczno-obywatelskie

MARTA FLORKIEWICZ-BORKOWSKA

Szkoła Podstawowa im. Karola Miarki w Pielgrzymowicach

Słowa kluczowe: kampania społeczna, modyfikacja działań, design thinking, narzędzia cyfrowe, odpowiedzialność za działania Słowo o nauczycielce Jest nauczycielką języka niemieckiego i współopiekunką Samorządu Uczniowskiego, a także arteterapeutką i trenerką edukacyjną. Uwielbia pracę z młodzieżą, a przede wszystkim działania wychodzące poza mury szkoły. Za swój sukces uważa każdy projekt zrealizowany z uczniami, dzięki któremu zobaczyli coś więcej niż tylko szkołę i otworzyli się na świat. Współpracuje z wieloma instytucjami edukacyjnymi, realizując różne projekty. Jej pasją są ludzie – przebywanie wśród nich, poznawanie nowych, wzajemne inspirowanie się. Uwielbia doświadczać nowego, działać. Lubi góry, gry planszowe, książki i kino. W 2017 roku zdobyła tytuł Nauczyciela Roku oraz znalazła się wśród 50 śmiałych kobiet wyróżnionych przez „Gazetę Wyborczą” w magazynie „Wysokie Obcasy”.

Edycja 2018/2019 Kampania społeczna „Słowa Krzywdzą” Słowami nauczycielki Projekt realizowany z uczniami trwał przez cały rok szkolny. Podzielony był na wiele etapów, za które odpowiedzialne były różne zespoły. Paradoksalnie trudności, z którymi musieliśmy się zmierzyć w projekcie, były związane z sukcesem naszej kampanii społecznej. Osiągnęła tak szerokie zainteresowanie, że uczniowie byli zapraszani na konferencje i debaty, co wymagało dodatkowego czasu i działań.

Te wydarzenia i liczne rozmowy z odbiorcami kampanii skłoniły nas do zrobienia stopklatki, przyjrzenia się potrzebom i zweryfikowania sensu naszych działań. Cały proces udowodnił nam skuteczność i zasadność pracy metodą design thinking.

Uczniowie, dzięki możliwości prowadzenia aktywności online i offline, zyskali wiele

Projekty edukacyjne

24

umiejętności miękkich. Nauczyli się współpracować, wykorzystywać nowe dla nich narzędzia cyfrowe, brać odpowiedzialność za swoje działania, prezentować ich efekty i pracować pod presją czasu. Z mojego punktu widzenia bardzo cenne było obserwowanie, jak rozwijają się u moich uczniów zdolności organizacyjne, ale także umiejętności przydatne w codziennym życiu.

25

Projekty społeczno-obywatelskie

ANITA GRZYBEK

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Staszica w Złotowie

Słowa kluczowe: wymarzony zawód, samodzielność, inicjatywa uczniów, praca zespołowa, działania długofalowe Słowo o nauczycielce: W szkole pracuje od dziewięciu lat.

Pełniła funkcję pedagoga szkolnego, obecnie uczy historii, wychowania do życia w rodzinie i prowadzi zajęcia terapii pedagogicznej. Jest wychowawczynią klasy siódmej. Praca z dziećmi daje jej dużo satysfakcji. We wrześniu 2017 roku wróciła do pracy po urlopie macierzyńskim. Wolny czas lubi spędzać z rodziną; interesują ją podróże – zarówno te bliskie, jak i dalekie.

Edycja 2017/2018 Ja i moje miasto Słowami nauczycielki: Położyłam nacisk na samodzielne działanie i inicjatywę młodzieży, a swoją rolę ograniczyłam do wspierania uczniów. W projekcie wzięli udział wszyscy uczniowie klasy siódmej, której jestem wychowawczynią (22 osoby). Nie wszyscy jednakowo angażowali się w każde działanie – zależało to od stopnia zainteresowania danym zadaniem.

Uczniowie, korzystając z aktywnych metod pracy, określili swoje zainteresowania i potrzeby. Wybrali miejsca, które chcieliby zobaczyć, oraz osoby, z którymi chcieliby porozmawiać na temat wykonywanych zawodów. W ten sposób młodzi ludzie zdobyli interesujące ich informacje.

Początkowo projekt zakładał, że uczniowie poznają pracę osób na ważnych stanowiskach w naszym mieście. Jednak w trakcie projektu młodzież uznała, że chciałaby również porozmawiać z pracownikami niższego szczebla i dowiedzieć się np. jak wygląda codzienna praca strażaka. Chcieli również poznać zawody bardziej powszechne oraz miejsca pracy, w których do tej pory nie byli (np. warsztaty terapii zajęciowej).

Projekty edukacyjne

26

Uczniowie pracowali zespołowo – wspólnie wybierali osoby i miejsca na spotkania, zastanawiali się nad pytaniami, przeprowadzali wywiady. Jeśli mieli taką okazję, działali praktycznie, np. przebrali się w stroje strażaka, lepili z gliny z osobami z niepełnosprawnościami. Niektóre z inicjatyw są kontynuowane, np. kilka osób po spotkaniu z przedstawicielem fundacji działającej w mieście aktywnie angażuje się w wolontariat. To szczególne osiągnięcie – nasz projekt zyskał dodatkową wartość praktyczną i przyniósł trwałe rezultaty.

Dzięki wsparciu finansowemu uczniowie mieli okazję wybrać się poza swoje miasto i po raz pierwszy zobaczyć sztukę baletową w Teatrze Wielkim w Poznaniu.

Najcenniejsze jest to, że w trakcie uczestnictwa w projekcie uczniowie stopniowo nabierali śmiałości, dostrzegali zalety pracy zespołowej, stawali się inspiracją dla innych kolegów, a przede wszystkim świetnie się bawili.

27

Projekty społeczno-obywatelskie

ANNA KAMIŃSKA

Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Andrzeja i Władysława Niegolewskich w Opalenicy

Słowa kluczowe: zajęcia pozalekcyjne, włączanie rodzin, współpraca między­ szkolna, rozwijanie umiejętności współpracy Słowo o nauczycielce: Zajmuje się edukacją wczesnoszkolną, uczy też informatyki. Nie lubi stagnacji i nudy, dlatego nieustająco poszukuje ciekawych i inspirujących pomysłów.

Jej pasją są książki, filmy i podróże. Za największy sukces edukacyjny uważa zrealizowanie projektu edukacyjnego Dziadkowie i my w ramach programu Szkoła z Klasą 2.0.

Edycja 2017/2018 Klub Gracza Słowami nauczycielki: Projekt edukacyjny realizowałam wspólnie z uczniami klasy pierwszej. Długo szukałam pomysłu na nowatorskie zajęcia pozalekcyjne, które sprawią przyjemność dzieciom, ale będą ciekawe także dla mnie. Inspiracją okazało się zaproszenie do udziału w pilotażowej edycji programu Edukacja Inspiracja.

Wspólnie z uczniami wyznaczyliśmy sobie cele i ustaliliśmy plan działań. Zorganizowaliśmy Dzień Rodziny Klubu Gracza, w którym do wspólnych zabaw zaprosiliśmy naszych bliskich. Nawiązaliśmy współpracę z pierwszoklasistami z sąsiedniej szkoły w Kopankach. Spędziliśmy czas na wspólnych grach i zabawach. Planujemy kontynuować i rozwijać tę znajomość.

Harmonogram działań był rozbudowany i niestety nie udało nam się nawiązać współpracy ze studentami uniwersytetu trzeciego wieku. Mamy jednak takie plany na kolejny rok szkolny.

Naszą działalnością pochwaliliśmy się podczas dnia otwartego, który odbył się pod hasłem „Szkoła jest OK”.

Projekty edukacyjne

28

Za największy sukces uważam otwarcie się moich uczniów na siebie nawzajem i na inne osoby, z którymi mieli kontakt podczas projektu. Obserwowałam, jak rozwija się w nich umiejętność i chęć podejmowania współpracy, jak odnajdują się w różnych zespołach.

29

Projekty społeczno-obywatelskie

KRZYSZTOF KURZEPA

Szkoła Podstawowa im. Księdza Kanonika Mariana Lipskiego w Osuchowie

Słowa kluczowe: skrzynki geocachingowe, odpowiedzialność za działania, modyfikacja planów, dobre relacje Słowo o nauczycielu Uczy wychowania fizycznego i edukacji dla bezpieczeństwa. Jest również ratownikiem wodnym. Uwielbia pracować z dziećmi i młodzieżą i przeżywać z nimi sukcesy.

Stara się, aby proces edukacyjny nie odbywał się tylko w murach szkolnych.

Dlatego organizuje dla uczniów zajęcia terenowe i pozaszkolne – prowadzi drużynę harcerską, realizuje wycieczki rowerowe.

Aby zainteresować młodych ludzi i zaangażować ich w projekty, kładzie nacisk na nieszablonowe rozwiązania, wykorzystując w swojej pracy m.in. nowe technologie.

Edycja 2018/2019 GeOsuchów 2.0 Słowami nauczyciela Uważam, że projekt zakończył się wielkim sukcesem. Udało nam się zrealizować zakładane cele. Na terenie naszej gminy powstało 11 nowych skrzynek geocachingowych. Na przełomie kwietnia i maja intensywnie pracowaliśmy nad przygotowaniem skrzynek oraz umieszczeniem ich w terenie. Bardzo emocjonujące było to, jak szybko docierali do naszych punktów pierwsi znalazcy. Najcenniejsze w tym projekcie jest to, że uczniowie po jego zakończeniu wciąż są zaangażowani i czują odpowiedzialność za dzieło, które stworzyli. Niektórzy z nich zaczęli zakładać swoje własne skrzynki. W trakcie prac na bieżąco modyfikowaliśmy nasze plany – udało nam się np. zamiast jednego, zorganizować aż cztery wyjazdy edukacyjne. Stworzyliśmy wewnętrzną grupę na Facebooku, gdzie mogliśmy motywować się i rozliczać z kolejnych zadań. Mam wrażenie, że dzięki projektowi poprawił się mój kontakt z uczniami i widzę szansę na rozszerzenie działań w kolejnych latach. Emocje

Projekty edukacyjne

30

powoli opadają, ale satysfakcja z dobrze wykonanego zadania i efektów jego realizacji w dalszym ciągu dają poczucie ogromnej dumy z działań całej grupy projektowej.

31

Projekty społeczno-obywatelskie

GRAŻYNA MISZCZYK

Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Niestachowie

Słowa kluczowe: działania społeczno-obywatelskie, włączenie społeczności szkolnej Słowo o nauczycielce: Nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej.

Inspiruje uczniów do aktywnego życia w szkolnej społeczności przez podejmowanie różnych działań takich, jak wolontariat czy mały samorząd uczniowski. Za swoją mocną stronę uważa umiejętność współpracy w zespole, dobry kontakt z uczniami i rodzicami. Wolne chwile spędza z dobrą książką i filmem.

Edycja 2018/2019 EKO-NIESTACHÓW Słowami nauczycielki Realizacja naszego projektu była dla naszej szkoły wyjątkowym wyzwaniem – po raz pierwszy realizowaliśmy działania o zasięgu ogólnopolskim. Najcenniejszym elementem przedsięwzięcia było zaangażowanie niemal całej społeczności szkolnej w działania społeczno–obywatelskie. Uważamy, że odnieśliśmy sukces włączając uczniów, rodziców, nauczycieli i przyjaciół szkoły. Wybrane działania okazały się bardzo interesujące dla naszych uczniów, stąd duże zainteresowanie projektem i uzyskanymi efektami. Uważamy, że odpowiedni wybór nauczyciela – koordynatora projektu oraz odpowiedzialnych uczniów, to gwarancja powodzenia w realizacji naszych działań.

Projekty edukacyjne

32

33

Projekty społeczno-obywatelskie

BARBARA PIWOWAREK

Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego w Łaziskach

Słowa kluczowe: wystawa fotograficzna, słowo i obraz, integracja, społeczność szkolna i lokalna, mała ojczyzna Słowo o nauczycielce: Uczy w gimnazjum i szkole podstawowej; historyczka oraz konstytucjonalistka.

Lubi dzielić się wiedzą – przede wszystkim inspirować i wspierać uczniów w ich podróży przez życie. Sama chętnie się od nich uczy. W swoich wychowankach szuka tego, co dobre, i stara się to pielęgnować, aby później z przyjemnością obserwować, jak z pasją zdobywają oni świat. Prywatnie fascynują ją góry, joga i podróże.

Edycja 2017/2018 Drzewa mówią głosami ludzi – wystawa fotograficzna przedstawiająca zdjęcia mieszkańców gminy Łaziska na tle niezwykłych drzew, opatrzone komentarzami poetyckimi zaczerpniętymi z poezji polskiej Słowami nauczycielki: Przez udział w projekcie moi uczniowie mogli aktywnie włączyć się w obchody Roku Niepodległości w naszej gminie.

Przygotowaliśmy wystawę wielkoformatowych fotografii, na których znaleźli się lokalni patrioci wybrani przez uczestników projektu. Na zdjęciach przedstawiono również najstarsze oraz najczęściej spotykane na naszym terenie drzewa, będące tu z ludźmi od zawsze.

Fotografie opatrzono komentarzami poetyckimi oraz wypowiedziami bohaterów na temat ich stosunku do Małej Ojczyzny, zaczerpniętymi z przeprowadzonych w projekcie wywiadów.

Ogromny wkład pracy przyniósł oczekiwane efekty: nastąpiła integracja społeczności szkolnej i lokalnej; rozpoczęliśmy budowanie międzypokoleniowej wspólnoty, która wzajemnie się od siebie uczy; przyczyniliśmy się do upowszechnienia

Projekty edukacyjne

34

postawy obywatelskiego zaangażowania; zainteresowaliśmy walorami naszej Małej Ojczyzny.

35

Projekty społeczno-obywatelskie

RENATA POLEK

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Brodzińskiego w Lipnicy Murowanej

Słowa kluczowe: współpraca międzyszkolna, współpraca międzyinstytucjonalna, integracja w regionie Słowo o nauczycielce: Uczy wychowania fizycznego i informatyki, jest również opiekunką Samorządu Uczniowskiego. Lubi wycieczki górskie i podróże w nieznane, intrygują ją miejsca jeszcze przez nią nieodkryte. W podróży nastawia się na poznawanie nowych kultur, obyczajów danego kraju oraz na kontakt z drugim człowiekiem.

Edycja 2018/2019 Aktywni w szkole - aktywni w regionie Słowami nauczycielki W naszym projekcie postawiliśmy na szeroką współpracę z okolicznymi szkołami i instytucjami. W niektórych działaniach liczba osób zaangażowanych była naprawdę imponująca. Najwięcej trudności sprawiała nam logistyka i ustalenie wspólnych terminów odpowiadających tak dużej grupie. Sama realizacja przedsięwzięcia, jego koordynacja i efekty końcowe spełniły nasze oczekiwania i zapewniły wszystkim niezapomniane przeżycia. Projekt realizowaliśmy we współpracy z kilkoma szkołami: PSP nr 2 w Bochni, PSP w Królówce, PSP w Kamionce Małej, PSP w Wojakowej i PSP w Lipnicy Murowanej. Zaangażowaliśmy też Samorządy Uczniowskie i wiele instytucji: Urząd Gminy w Lipnicy Murowanej, Parafię św. Andrzeja Apostoła, Zgromadzenie Sióstr Urszulanek SJK, Gminną Bibliotekę Publiczną, Gminny Dom Kultury, Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Projekty edukacyjne

36

37

Projekty społeczno-obywatelskie

HALINA REMBOWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. 70 Pułku Piechoty w Pleszewie

Słowa kluczowe: młodzi architekci, samodzielność, nauka przez zabawę, ­integracja grupy Słowo o nauczycielce: Uczy matematyki i informatyki. Jej największa pasją jest praca z dziećmi.

Uwielbia uczyć przez zabawę i działanie, i w ten sposób rozwijać w uczniach twórcze myślenie. Jest otwarta na zmieniającą się rzeczywistość i trendy – stara się wykorzystać ich pozytywne aspekty w pracy ze swoimi podopiecznymi, np. przez kreatywne wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Od lat realizuje z uczniami projekty edukacyjne. Brała udział w trzech edycjach programu Szkoły z Klasą 2.0.

Edycja 2018/2019 Smerfowa wioska przyszłości Słowami nauczycielki W ramach projektu uczniowie klasy piątej stworzyli wioskę przyszłości, a ulubiona bajka “Smerfy” stała się tłem do działań młodych architektów. Po dokonaniu pomiarów i stworzeniu planu w skali, uczniowie przystąpili do tworzenia makiety autorskiej wioski przyszłości. Praca w grupach była świetną okazją do spotkań. Na zakończenie pracy każda grupa projektowa musiała ukryć Klakiera w swojej wiosce i ułożyć grę, quiz lub szyfr, pozwalający znaleźć kota. Po drodze czekały na nich niebezpieczne przejścia, przeprawa przez rzekę lub srogi Gargamel. Udział w projekcie pomógł uczniom w podejmowaniu decyzji, nauczył współpracy i współdziałania, przejmowania odpowiedzialności za swoją pracę, ale przede wszystkim był wspaniała zabawą i integracją grupy.

Projekty edukacyjne

38

39

Projekty społeczno-obywatelskie

ANNA WIECZOREK

Zespół Szkół w Szczekocinach

Słowa kluczowe: los zwierząt, współodpowiedzialność, współtworzenie projektu, działanie na rzecz wspólnoty, wpływ na rzeczywistość, wpływ na otoczenie, edukacja ekologiczna, zagrożenia ekologiczne, odpowiedzialność społeczna Słowo o nauczycielce: Uczy języków rosyjskiego i angielskiego.

Lubi poznawać języki obce i czytać książki. Interesuje ją zagadnienie wielokulturowości, szczególnie kultura żydowska.

Od dziesięciu lat jest współorganizatorką Szczekocińskiego Festiwalu Kultury Żydowskiej „Yahad-Razem”, co uważa za jeden ze swoich sukcesów. Ważne są dla niej dialog, tolerancja, szacunek dla innego, współpraca. Nie jest jej obojętny los zwierząt i środowiska, co znalazło odzwierciedlenie w jej projektach edukacyjnych.

Edycja 2017/2018 Ludzie i zwierzęta – szczekocińskie doświadczenie wspólnoty Słowami nauczyciela: Projekt był poświęcony relacjom między ludźmi a zwierzętami. Miał na celu przede wszystkim zwiększenie wrażliwości uczniów i mieszkańców Szczekocin na los zwierząt oraz zwrócenie ich uwagi na kwestię odpowiedzialności za zwierzęta.

Naszym sukcesem jest przeprowadzanie licznych działań, które zaplanowaliśmy w projekcie. Umożliwiły to zarówno zajęcia teoretyczne, pozwalające uczniom zastanowić się nad tematyką projektu, jak i praktyczne, angażujące młodzież w konkretne działania w szkole i poza nią.

Cenne jest to, że uczniowie chętnie włączyli się w działania, które dawały im dużą satysfakcję. Uczestnicy projektu rozwinęli różne umiejętności, które będą mogli wykorzystać w następnych projektach i autorskich działaniach zmieniających otaczającą ich rzeczywistość. Nauczyli się także współdziałania na rzecz lokalnej wspólnoty ludzi i zwierząt.

Projekty edukacyjne

40

Drobne trudności, które pojawiły się w trakcie realizacji projektu udało się rozwiązać wspólnie z uczniami, co dało im poczucie współodpowiedzialności.

Przekonałam się, jak ważne jest to, aby uczniowie współtworzyli projekt od samego początku, mogli go zmieniać – to daje im poczucie, że jest on naprawdę ich.

Edycja 2018/2019 Czyste Szczekociny Słowami nauczycielki Nasz projekt był propozycją zajęć rozbudzających potrzebę działania we wspólnocie szkolnej i lokalnej, a także umożliwiający praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i realny wpływ na własną okolicę. Uczniowie poszerzyli wiedzę na temat zagrożeń ekologicznych oraz odpowiedzialności człowieka za środowisko naturalne. Różnorodne działania były powiązane z miejscem zamieszkania uczniów, dzięki czemu mogli zaobserwować, że problemy ekologiczne są obecne w ich codziennej rzeczywistości. Projekt zachęcił uczniów do podejmowania małych, indywidualnych działań ekologicznych oraz promowania ich wśród innych. Dzięki zaangażowaniu uczniów na wszystkich etapach projektu czuli się za niego bardzo odpowiedzialni. Do udziału zaprosiliśmy również nauczycieli, dzięki czemu mogliśmy podzielić się obowiązkami organizacyjnymi.

41

Projekty społeczno-obywatelskie

DANUTA ŻYBURA-JAROSZ

Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Andrzeja i Władysława Niegolewskich w Opalenicy

Słowa kluczowe: wspólne działanie, ożywienie lokalnej historii Słowo o nauczycielce Uczy historii, języka polskiego i WOS-u.

Szuka różnych sposobów dotarcia do dzieci i młodzieży i przedstawienia przedmiotów humanistycznych tak, by ich nimi zainteresować. W czasie wakacji współorganizuje wyjazdy na Międzynarodową Parafiadę, która odbywa się w Warszawie. Od trzech lat jej uczniowie zdobywają tam miejsce na podium. Sama również przystępuje do tych konkursów – ku uciesze swoich uczniów w 2017 roku zajęła pierwsze miejsce w konkurencji „Za Wolność Waszą i Naszą”. Jej uczeń został laureatem Wojewódzkiego Konkursu Historycznego, co uważa także za swój sukces. Jest nim również zaangażowanie i radość z uczenia się, które w codziennej pracy widzi u swoich podopiecznych.

Edycja 2018/2019 Lokalny bohater i jego wkład w zdobywanie Niepodległości Słowami nauczycielki Przeprowadzony przez nas projekt zintegrował grupę, którą połączyło wspólne działanie. Młodzież chętnie angażowała się w zaproponowane inicjatywy, a nieznana dotąd postać z lokalnej historii połączyła grupę. Niewątpliwym sukcesem jest przywrócenie pamięci o wybitnym opaleniczaninie. Zaplanowaliśmy wyjazdy, wyznaczyliśmy trasy wycieczek, stworzyliśmy album oraz zaprezentowaliśmy na forum efekty naszej pracy. Całość dostarczyła nam licznych inspiracji. Trudności, które napotkaliśmy w trakcie realizacji projektu, wynikały z przyczyn niezależnych od nas. Ze względu na strajk przesunęliśmy część działań na inny miesiąc. Byliśmy zmuszeni odłożyć spotkanie z panem Maciejem – synem Kazimierza Baranieckiego – ze względu na jego problemy zdrowotne.

Projekty edukacyjne

42

43

Projekty społeczno-obywatelskie

PROJEKTY NAUKOWO-BADAWCZE

JOANNA BARCZEWSKA

Zespół Szkół w Głuchołazach Słowa kluczowe: druk 3D, wyobraźnia przestrzenna, samodzielność uczniów, autorskie projekty, zajęcia pozalekcyjne, zajęcia na uczelni, kreatywność, obsługa drona, nagrywanie filmów, promocja miasta, relacje Słowo o nauczycielce: Jej przedmioty to matematyka i informatyka. W programie Szkoła z Klasą 2.0 zrealizowała kilka projektów, które zainspirowały ją do wdrażania atrakcyjnych dla uczniów metod nauczania.

Lubi, gdy uczniowie aktywnie i nieszablonowo pracują na lekcjach, są kreatywni i osiągają sukcesy. Inspiracją są dla niej są podopieczni, satysfakcją – ich uśmiech i zadowolenie, dumą – sukces.

Edycja 2017/2018 Po lekcjach kreatywnie Słowami nauczycielki: Chciałam stworzyć atrakcyjną dla młodzieży ofertę zajęć pozalekcyjnych, podczas których będą poznawali nowe technologie IT, ale również się integrowali. Zdecydowaliśmy, że zajmiemy się drukiem 3D. Uczniowie nauczyli się obsługiwać drukarkę, dostosowywać parametry wydruku do rodzaju filamentu, czyli materiału używanego w procesie druku 3D. Rozwijali wyobraźnię przestrzenną, choćby przygotowując pliki oraz wykonując własne projekty. Uczestnicy stanowili zróżnicowaną grupę, co było dodatkową wartością – dzięki temu uczyli się od siebie i zacieśniali więzi.

Decyzją zespołu zmieniliśmy formę prezentacji efektów. Uczniowie uznali, że wcześniejsza propozycja nie jest wystarczająco ciekawa. Ostatecznie przygotowaliśmy pokaz, który był wielokrotnie powtarzany dla różnych odbiorców. Dużą frajdę sprawiała gościom możliwość obserwowania, jak powstaje przestrzenny wydruk.

Ponadplanowo wzięliśmy również udział w zajęciach dotyczących wydruku 3D na uczelni. Takie spotkania na pewno uwzględnię w planie przyszłych działań.

Realizacja projektu przyniosła uczestnikom wiele korzyści, a ja zamierzam go kontynuować w kolejnym roku szkolnym.

Projekty edukacyjne

46

Edycja 2018/2019 Ujarzmiamy drony Słowami nauczycielki Zrealizowany przez nas projekt przyniósł nam dużo satysfakcji. Uczniowie kreatywnie spędzali czas po lekcjach, uczyli się obsługi drona i planowali najciekawsze ujęcia naszego miasta. Często spotykali się popołudniami aby nakręcić, a następnie zmontować film. Cały zespół wziął też udział w wycieczce do Warszawy. Nie obyło się również bez trudności – część uczniów wyjechała na staże i musieliśmy realizować projekt online. Niecierpliwie czekaliśmy też na przyjście wiosny, która sprawi, że zdjęcia będą milsze dla oka. Musieliśmy przez to nadrabiać opóźnienia w harmonogramie, a spotkania projektowe często odbywały się po godzinach, np. w pizzerii lub kawiarni. Uważam projekt za ciekawą alternatywę dla zajęć dodatkowych. Kilkumiesięczna praca pozwoliła nam zacieśnić więzi koleżeńskie, podnieść samoocenę, ujarzmić nową technologię, a także promować nasze piękne miasto.

47

Projekty naukowo-badawcze

AGATA CHAŁUPA

Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Franciszka Szczepańskiego w Lamkowie

Słowa kluczowe: chemia i fizyka, doświadczenia, nauka przez zabawę, praktyczne umiejętności, uczenie innych, budowanie relacji Słowo o nauczycielce: Uczy przyrody, matematyki i biologii. Od dziesięciu lat pracuje w małej wiejskiej szkole podstawowej na Warmii, a od niedawna również w gimnazjum. Mocno angażuje się w swoją pracę, czego wynikiem są zrealizowane projekty przyrodnicze. Pragnie przekazać uczniom radość z poznawania otaczającej ich przyrody oraz nauczyć ich doceniać piękno różnych zakątków Polski. Przy każdej okazji stara się również zachęcać podopiecznych do spełniania marzeń oraz wspierać ich w realizacji własnych celów. Jako swój atut postrzega bardzo dobry kontakt z uczniami, którzy zawsze chętnie włączają się w realizację autorskich projektów z zakresu edukacji przyrodniczej.

Edycja 2017/2018 Naśladując Marię Skłodowską-Curie Słowami nauczyciela: Nasze działania polegały na wykonywaniu doświadczeń z pogranicza chemii i fizyki w połączeniu z poznaniem niezwykłej kobiety i naukowca – Marii Skłodowskiej-Curie.

Projekt pokazał uczniom, że można wyjaśniać prawdy rządzące przyrodą i uczyć się przez zabawę, ale również że w zabawie jest pierwiastek nauki. Rozwinął samodziel­ność, odpowiedzialność za powierzone działania, krytyczne myślenie, jak również umiejętność pracy w grupie. Uświadomił młodym ludziom, jak cenne są te kompetencje.

Gimnazjaliści dodatkowo zdobyli praktyczne umiejętności planowania wycieczki, tworzenia jej budżetu, wyszukiwania połączeń komunikacyjnych i ciekawych pod względem przyrodniczym i historycznym miejsc w Warszawie.

Projekty edukacyjne

48

Podczas Szkolnego Festiwalu Nauki i Dnia Rodziny uczniowie mogli zaprezen­to­wać swoją wiedzę i umiejętności młodszym kolegom, rodzicom oraz mieszkańcom wsi.

Spotykając się w niecodziennej sytuacji, poza murami szkoły, zbudowaliśmy między sobą nowe relacje, co przełożyło się na lepszą atmosferę w życiu szkolnym.

Warto zaznaczyć, że zakupione odczynniki i pomysły zgromadzone podczas projektu posłużą także innej grupie uczniów w kolejnym roku szkolnym.

49

Projekty naukowo-badawcze

URSZULA CHMIELOWSKA

Szkoła Podstawowa w Raniżowie

Słowa kluczowe: ochrona bocianów, zajęcia terenowe, wywiady, praca w zespole, edukowanie społeczności lokalnej, monitoring bocianiego gniazda, rozbudzanie zainteresowań przyrodniczych, społeczność lokalna, lokalna prasa, działania międzynarodowe, integracja młodzieży Słowo o nauczycielce: Biolog z 17-letnim stażem pracy. Ceni sobie kontakt z przyrodą, lubi podróże, górskie wędrówki, interesuje się fotografią. Każdy sukces ucznia – niezależnie od tego, czy jest to uczeń zdolny, który z powodzeniem radzi sobie na konkursach, czy taki z problemami, który właśnie poprawił słabszą ocenę – jest równocześnie jej sukcesem. Ceni sobie zaufanie podopiecznych. Jak sama mówi, odnosi sukces za każdym razem, kiedy uczniowie powtarzają banalnie brzmiące stwierdzenie: „ta biologia to jest fajna”.

Edycja 2017/2018 Wybrane aspekty ochrony przyrody ze szczególnym uwzględnieniem ochrony bociana białego – badania nad lokalną populacją Słowami nauczycielki: Uczniowie poszerzyli wiedzę dotyczącą bociana białego i form ochrony przyrody.

Tworzyli prezentacje multimedialne, wykonywali gazetki, analizowali pozyskane informacje. Najwięcej radości sprawiły im wizyta w Pienińskim Parku Narodowym oraz badania terenowe (pokonali na rowerach ponad 60 km).

Podczas zajęć terenowych moi podopieczni zlokalizowali 29 bocianich gniazd.

Przeprowadzili również wywiady z gospodarzami posesji i wręczyli im przygotowane na potrzeby projektu ulotki i kubki Przyjaciela Bocianów. Zwracali jednocześnie uwagę na potrzebę ochrony tego gatunku (ochrona żerowisk, zbieranie pozostawionych na polach sznurków). Działania spotkały się z sympatią i otwartością ze strony społeczności lokalnej.

Projekty edukacyjne

50

Projekt zmotywował uczniów do samodzielnej pracy, rozbudził zaangażowanie, zwiększył umiejętność pracy w zespole. Wzbogacił wiedzę, ucząc jednocześnie wykorzystania jej w praktyce. Wierzę, że młodzi ludzie stali się bardziej ciekawi otaczającego świata, dostrzegają piękno i potrzebę ochrony przyrody. Pozytywna ocena uczniów wybrzmiała w ich jednogłośnej deklaracji udziału w kolejnych projektach.

Słowa kluczowe: ochrona bocianów, zajęcia terenowe, wywiady, praca w zespole, edukowanie społeczności lokalnej Edycja 2018/2019 Bociany integrują Słowami nauczycielki Wspólnymi siłami zrealizowaliśmy wiele zadań w projekcie, a efekty przerosły nasze oczekiwania. Zainstalowaliśmy monitoring bocianiego gniazda, co sprawiło wiele radości i rozbudziło zainteresowania przyrodnicze nie tylko uczniów, ale również lokalnej społeczności. Słowa uznania otrzymaliśmy także od dawnych mieszkańców, którzy obecnie mieszkają za granicą i na bieżąco śledzili, co dzieje się na naszym projektowym gnieździe. Zainteresowała się nami lokalna prasa. Dużo

51

Projekty naukowo-badawcze

satysfakcji i radości przyniosły uczniom działania międzynarodowe. Pełne ciepłych słów listy od samego Ambasadora RP w Bejrucie motywowały wszystkich do kolejnych działań. Korespondencja z libańskimi rówieśnikami, w której podkreślaliśmy potrzebę ochrony bocianów, została wykorzystana do opracowania broszury.

Posłużyła ona organizacji ekologicznej do przeprowadzenia prelekcji w wielu libańskich szkołach. Poza zagranicznymi, także lokalne działania przyniosły nam wiele radości. Mieszkańcy, których odwiedzaliśmy podczas zajęć terenowych zapewniali o poparciu przedsięwzięcia, niektórzy odwdzięczali się ciekawymi opowieściami o bocianach na swojej posesji. Najwyraźniej zadowolone są również same bociany – liczba gniazd wzrosła do 36 (w ubiegłym roku było 28). Realizacja projektu przebiegła zgodnie z planem. Ankieta ewaluacyjna oraz rozmowy z uczniami podsumowujące działania potwierdzają, że cel projektu – integracja młodzieży z różnych miejscowości – został osiągnięty.

Projekty edukacyjne

52

53

Projekty naukowo-badawcze

AGATA CZECHOWICZ

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej-Curie w Majdanie Królewskim

Słowa kluczowe: uczenie przez doświadczenie, młodzi astronomowie, nauka w szkole i w domu Słowo o nauczycielce: Od 11 lat uczy fizyki. Lubi fotografować otaczającą nas przyrodę. Za swój sukces uważa to, że uczniowie z jej szkoły uzyskują dobre wyniki w szkołach średnich, do których uczęszczają w różnych, większych miastach, np. Rzeszowie czy Krośnie.

Edycja 2017/2018 Astrofotografia – obiekty i zjawiska na niebie Słowami nauczycielki: Dzięki zakupionemu teleskopowi i mapom obrotowym nieba uczniowie wcielili się w rolę astronomów. Obserwowali niebo i robili autorskie zdjęcia ciał niebieskich: widocznych planet, Księżyca, gwiazdozbiorów oraz zjawisk fizycznych.

Musieli samodzielnie składać i rozkładać teleskop, ponieważ był on regularnie – co tydzień lub co dwa – przekazywany kolejnemu uczestnikowi. Dzięki temu sprzęt nie tylko był używany w szkole, ale również każdy mógł wykorzystać go w czasie wolnym, w swoim domu.

Podczas realizacji projektu uczniowie nauczyli się odróżniać gwiazdy od planet i rozpoznawać je. Poznali również jeden ze sposobów liczenia gwiazd oraz faz Księżyca. Jestem przekonana, że nie odkrywaliby nieba z taką pasją i zaangażowaniem, gdyby wiedzę zdobywali tylko z książek.

Projekty edukacyjne

54

55

Projekty naukowo-badawcze

ELŻBIETA FILA-GOŁĄBEK

Publiczna Szkoła Podstawowa w Krzątce

Słowa kluczowe: programowanie w szkole, nowatorskie narzędzia edukacyjne, myślenie komputacyjne, wiedza w praktyce Słowo o nauczycielce: Od 30 lat uczy w szkole podstawowej, jest również dyrektorką. Prowadzi zajęcia z informa­tyki i zajęć komputerowych, uczy programowania. Jej pasją jest pisanie wierszy, co idealnie równoważy codzienne zajmowanie się naukami ścisłymi.

Edycja 2017/2018 Moja przygoda ze Scratchem – umiem programować Słowami nauczycielki: W projekcie wykorzystaliśmy nowatorskie rozwiązania edukacyjne z zakresu programowania. Korzystaliśmy z klocków Lego Mindstorms i programu Scratch.

Efektem naszych prac były roboty, które samodzielnie zbudowali uczestnicy.

Projekt przyczynił się do rozwoju myślenia komputacyjnego – uczniowie, stosując algorytmy, samodzielnie przeszli przez proces znajdowania rozwiązań skomplikowanych problemów. Dzięki takiemu działaniu poznali podstawowe pojęcia związane z programowaniem, wzrosło ich zainteresowanie informatyką, a przede wszystkim – motywacja do nauki.

Byłam zaskoczona poziomem zaangażowania młodzieży z klas od czwartej do siódmej. Cieszyła mnie ich otwartość na nowe doświadczenia, zainteresowanie omawianymi zagadnieniami. Z przyjemnością obserwowałam, jak uczą się współpracy w zespole i wzrasta w nich poczucie sprawczości.

Z mojej perspektywy najcenniejszym elementem projektu było uczenie oparte na doświadczeniu i stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce.

Projekty edukacyjne

56

57

Projekty naukowo-badawcze

KATARZYNA FOLWARSKA

Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej w Skrzypnem

Słowa kluczowe: doświadczenia laboratoryjne, wiedza przyrodnicza, nauka przez działanie, podział zadań w grupie, sztuka kompromisu, chemiczny escape room, nauka przez zabawę, różnorodne narzędzia i formy, logiczne myślenie, obserwacja i wnioskowanie Słowo o nauczycielce: Uczy biologii, chemii, przyrody, od 15 lat pracuje z uczniami. Jej pasją jest działanie na rzecz ochrony przyrody. Pytana o największy sukces w pracy z uczniami, wskazuje pierwsze miejsce Grand Prix grupy Ekospytki w czwartej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Ekologicznego „Drugie Życie Elektrośmieci”.

Edycja 2017/2018 Człowieku, kim jesteś?

Słowami nauczycielki: Grupa projektowa, działająca pod nazwą Eksperci od Zadań Specjalnych, przeprowadziła liczne doświadczenia. Eksperci między innymi uprawiali rzeżuchę i badali wpływ kwaśnych opadów na jej wzrost i rozwój. Dokonali również pomiarów wzrostu i masy ciała wybranych uczniów, a następnie obliczali wskaźnik BMI. W ramach projektu rozpoczęliśmy w szkole budowę bazy laboratoryjnej. To szczególnie cenne z punktu widzenia nauczyciela przedmiotów przyrodniczych.

Dzięki temu uczniowie mogli zdobyć nowe umiejętności takie, jak posługiwanie się szkłem i sprzętem laboratoryjnym, wykonywanie prostych czynności laboratoryjnych, prowadzenie obserwacji, zapisywanie wyników, analizowanie ich i wyciąganie wniosków.

Każde z naszych działań zakładało, że uczymy się przez działanie, a wiedzę zdobywamy w interesujący i praktyczny sposób. To sprawiło, że w naszej małej podhalańskiej szkole naprawdę dużo się działo. Projekt rozbudził w uczniach

Projekty edukacyjne

58

ciekawość poznawczą i zainteresowanie wiedzą przyrodniczą, wzrosła również ich motywacja do nauki.

Uczniowie zdobyli nowe umiejętności nie tylko w obszarze nauk przyrodniczych. Nauczyli się również nagrywać i montować filmy – w ten sposób dokumentowaliśmy nasze działania. Rozwinęli również kompetencje społeczne. Zobaczyli, że efektywność wykonania zadania zależała od komunikacji i współpracy w grupie.

Uczyli się dzielić zadaniami według predyspozycji i zainteresowań; w praktyce poznawali, czym jest sztuka kompromisu. Podczas wykonywania doświadczeń doświadczyli również niepowodzeń, z którymi musieli sobie poradzić. Dawno nie widziałam tak ogromnego zaangażowania uczniów w zadania. Dało mi to ogromną satysfakcję.

Edycja 2018/2019 Poznajemy tajemnice chemii w szkolnym escape room Słowami nauczycielki Realizacja projektu była długim procesem i dużym wyzwaniem – 18 uczniów po raz pierwszy brało udział w tego typu przedsięwzięciu. Zespół „Atomki chemiczne”, dzięki wzorowej współpracy, osiągnął zamierzony cel i stworzył szkolny, chemiczny escape room. Celem gry w naszym pokoju zagadek – opuszczonym, zamkniętym

59

Projekty naukowo-badawcze

laboratorium – było odnalezienie przez graczy klucza do wyjścia w wyznaczonym czasie. Uczestnicy, ucząc się przez zabawę, odnajdywali wskazówki ukryte w labiryncie, balonach, zapisane niewidzialną farbą UV na portretach polskich chemików.

Rozwiązywali zadania chemiczne w formie puzzli, kodów QR, zagadek, łamali szyfry. Uczniowie używali różnych narzędzi – latarek UV, aplikacjiRApp Chemistry.

Pomysłowość form i treści zadań oraz dekoracja sali budziły podziw u odwiedzających nas uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły. Gracze byli zachwyceni tą niestandardową formą zdobywania wiedzy – to najlepsza rekomendacja efektu naszych działań. Praca w projekcie dała możliwość kształcenia u uczniów umiejętności logicznego myślenia, obserwacji, analizowania i wnioskowania, rozbudzała ciekawość, uczyła współpracy i komunikacji. Najcenniejszym było to, że uwierzyli w siebie i zwiększyli poczucie własnej wartości.

Projekty edukacyjne

60

61

Projekty naukowo-badawcze

EDYTA GAJEWICZ

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Międzyrzeczu

Słowa kluczowe: eksperymenty, samodzielność, uczenie innych, nauczyciel na drugim planie Słowo o nauczycielce Nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej.

Przygodę z nauczaniem zaczęła ponad dekadę temu i podąża tą drogą, odnosząc zarówno sukcesy, jak i porażki, które traktuje jako pouczające i cenne doświadczenie. Swoich uczniów zaraża pozytywną energią i chęcią odkrywania świata – jej samej sprawia to przyjemność.

Edycja 2018/2019 Mali badacze Słowami nauczycielki W projekcie wzięli udział wszyscy uczniowie klasy drugiej, której jestem wychowawczynią. Każdy był w równym stopniu zaangażowany w działania, podczas których realizowaliśmy różnorodne pomysły. Odbyły się ciekawe warsztaty zaproszonych przez nas gości, a także wzięliśmy udział w wycieczce do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, która rozbudziła w dzieciach ciekawość otaczającego świata. Zainspirowani uczniowie w parach przygotowywali eksperymenty, które następnie prezentowali na forum klasy. Wypełniali też książkę eksperymentów z krótkim opisem i wnioskami, wykonali plakat promujący nasze działania, a następnie w maju i w czerwcu prezentowali nasz projekt różnym grupom: uczniom klas równoległych, przedszkolakom z naszego zaprzyjaźnionego przedszkola, rodzicom oraz starszym kolegom z klasy siódmej.

Dzieci bardzo poważnie podeszły do swoich zadań i w końcowym etapie same, bez najmniejszej pomocy nauczycieli, wykonywały swoje eksperymenty z ogromnym zaangażowaniem. Wielu z nich przełamało swój strach przed wystąpieniami publicznymi. Z mojego punktu widzenia najtrudniejsze było usunięcie się na drugi

Projekty edukacyjne

62

plan z wiarą w to, że uczniowie dadzą radę samodzielnie wszystko przygotować.

Cieszę się, że wszystko się udało.

63

Projekty naukowo-badawcze

BARBARA GRZESIAKOWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Nienadówce

Słowa kluczowe: badanie powietrza, samodzielność, doświadczenia, praktyczne umiejętności, dzielenie się wiedzą, warsztaty terapii zajęciowej, zrozumienie niepełnosprawności, integracja, budowanie relacji Słowo o nauczycielce: Uczy przyrody, biologii i chemii. Stara się rozwijać pasje i zainteresowania uczniów – również te turystyczne, ponieważ sama kocha podróże. Od 14 lat jest opiekunem Szkolnego Koła Turystyczno-Przyrodniczego. Podczas wspólnych wędrówek z uczniami poznają piękne zakątki naszego kraju. Jej wychowankowie zajmują czołowe miejsca w konkursach turystycznych. Największym sukcesem było pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Młodzieżowym Konkursie Turystycznym „Poznajemy Ojcowiznę”.

Edycja 2017/2018 Powietrze bez tajemnic Słowami nauczycielki: W naszym interdyscyplinarnym projekcie uczniowie wcielili się w rolę badaczy, konstruktorów oraz przewodników po świecie wiedzy. Z radością patrzyłam, jak w trakcie kolejnych zajęć młodzi ludzie coraz lepiej współpracują w grupie, nie kłócą się, a jedynie konstruktywnie spierają, mobilizują mniej aktywnych kolegów do pracy. Obserwowałam, jak wykorzystują zdobytą wiedzę do samodzielnego projektowania i wykonywania doświadczeń.

W końcu nadszedł dzień, gdy piątoklasiści byli gotowi odkryć tajemnice powietrza przed szerszą publicznością. Z dużą starannością przygotowali pokaz zatytułowany “Między zabawą a nauką”. Dobrali zestaw doświadczeń oraz komentarze do nich tak, aby lekcja była ciekawa i zrozumiała dla młodszych kolegów. Zadbali o to, by odbiorcy mogli również aktywnie uczestniczyć w lekcji, co dla uczniów klasy drugiej było dużym przeżyciem.

Projekty edukacyjne

64

Gdy na zakończenie zadałam uczniom pytanie, co było dla nich najciekawsze i najważniejsze w projekcie, usłyszałam: •• „niesamowite było samodzielne wykonywanie doświadczeń”; •• „lekcja pokazowa, ponieważ mogłam podzielić się swoją wiedzą z innymi”; •• „samodzielne wykonywanie doświadczeń, bo mogliśmy się wiele nauczyć i współpracować w grupie”; •• „najciekawsza dla mnie była budowa turbiny wiatrowej, bo mogłem zrobić coś sam i pokazać to innym osobom”.

Odpowiedzi moich badaczy utwierdziły mnie w przekonaniu, że najważniejsza dla młodych ludzi jest możliwość samodzielnego działania i odkrywania. W ­ ierzę, że tak zrealizowany projekt przyczynił się do kształtowania praktycznych umiejętności.

Edycja 2018/2019 Dobroć serca jest tym, czym ciepło słońca - ona daje życie Słowami nauczycielki Już sam temat naszego projektu wyznaczył od początku kierunek działania. Jednym z zadań miały być cykliczne warsztaty terapii zajęciowej dla osób z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną.

65

Projekty naukowo-badawcze

Zanim pojechaliśmy na pierwsze spotkanie w szkole odbyły się warsztaty, na których w symulowanych sytuacjach uczniowie mieli okazję zmierzyć się z ograniczeniami wynikającymi z niepełnosprawności. Po zajęciach, które wywarły na uczestnikach ogromne wrażenie, z dużą niecierpliwością czekaliśmy na pierwsze warsztaty. Na początku towarzyszyły nam obawy, czy uda nam się zintegrować. Jak szybko się okazało - zupełnie niepotrzebnie. Z każdą godziną wspólnie spędzonego czasu relacje między uczestnikami warsztatów stawały się coraz bardziej przyjacielskie. Nasi uczniowie zobaczyli, że wykonanie poszczególnych zadań wcale nie przychodzi im łatwiej czy szybciej niż osobom niepełnosprawnym. Byli zaskoczeni z jaką starannością i cierpliwością wykonują oni swoje prace. Rozmawiali, śmieszyły ich te same żarty, wspólnie śpiewali piosenki. Taka naturalna edukacja przez zabawę, wspólne inicjatywy, bliski kontakt z niepełnosprawnością, zmieniła sposób myślenia o osobach niepełnosprawnych tej grupy uczniów. Uważam, że była to bardzo cenna lekcja dla nas wszystkich.

Projekty edukacyjne

66

67

Projekty naukowo-badawcze

ŻANETA HOJAN

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Marianowie

Słowa kluczowe: uczenie przez doświadczenie, uczniowie nauczycielami, współpraca z uniwersytetem, zróżnicowane formy pracy, zdolności manualne, logiczne myślenie, pasja do robotyki i ­matematyki, dobre relacje, współpraca, uczenie innych Słowo o nauczycielce: W szkole pracuje od 18 lat, uczy chemii i informatyki. Prowadzi również koło chemiczne, na które co roku zgłasza się wielu chętnych. Spełnia się społecznie, także jako opiekunka samorządu uczniowskiego. Lubi robótki ręczne i prace plastyczne. W wolnym czasie czyta książki obyczajowe. Za swój sukces uważa to, że uczniowie lubią chemię i chętnie się jej uczą.

Edycja 2017/2018 Przyroda to przygoda Słowami nauczycielki: Nasze motto brzmi: „Uczenie przez doświadczanie”. Właściwe byłoby również hasło: „Uczniowie nauczycielami”.

Celem projektu było nabycie przez gimnazjalistów, a następnie uczniów najmłodszych klas szkoły podstawowej i przedszkolaków, umiejętności obserwacji i opisu zjawisk przyrodniczych zachodzących w otaczającym ich świecie. Uczniowie gimnazjum przygotowali i przeprowadzili pięć warsztatów chemicznych dla młodszych kolegów.

Wcześniej zorganizowaliśmy pokaz efektownych doświadczeń chemicznych, który dla moich gimnazjalistów przeprowadzili pracownicy Uniwersytetu im.

Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pod kierunkiem chemików z UMK uczniowie wzięli też udział w warsztatach chemicznych prowadzonych techniką SSC (small-scale chemistry, czyli „chemia w małej skali”). Pojechaliśmy również do Szczecina na

Projekty edukacyjne

68

interaktywną lekcję chemii i fizyki pt. “O dwóch takich, co skroplili azot” oraz na wystawę Eureka.

Postawiliśmy na zróżnicowane formy pracy. Wiedzę zdobywaliśmy przez doświadczenie, ale także zabawę. Gimnazjaliści poczuli się ważni i docenieni, gdy swoją wiedzą dzielili się z młodszymi. To wszystko sprawiło, że projekt bardzo się im spodobał.

Edycja 2018/2019 Roboty na codzienne kłopoty Słowami nauczycielki Nasz projekt rozwijał w uczniach różne kompetencje m.in. umiejętność logicznego myślenia, kreatywność, współpracę, a także wiedzę techniczno–matematyczną oraz zdolności manualne. Udział w tym projekcie pozwolił zaszczepić w uczniach pasję do robotyki, zainteresowanie matematyką, informatyką i mechaniką.

Podczas działań projektowych uczniowie – członkowie koła informatycznego – mieli okazję lepiej się poznać i wspólnie zbudować, zaprogramować oraz przetestować robota MBot. Po takim przygotowaniu byli gotowi, żeby przekazać swoją wiedzę i umiejętności innym – byli nauczycielami młodszych koleżanek i kolegów.

Zorganizowaliśmy też pokazy robotyki dla rówieśników i ich rodziców.

69

Projekty naukowo-badawcze

ALICJA JAŚKOWIAK

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. prof. Emila Chroboczka w Szubinie

Słowa kluczowe: nowoczesne technologie, grupa projektowa, wsparcie uczniów Słowo o nauczycielce: Uczy przedmiotów zawodowych w zawodzie technik logistyk oraz edukacji dla bezpieczeństwa. Przez blisko 10 lat prowadziła starania o odtworzenie szkolnej strzelnicy sportowej, co udało się w 2014 roku. Obecnie w szkole funkcjonuje dobrze wyposażona strzelnica, spełniająca wymogi bezpieczeństwa. Korzystają z niej uczniowie szkoły, w tym klas mundurowych, których powstanie zainicjowała. Zawodowo pasjonuje się logistyką oraz dronami. Podkreśla, że możliwości, jakie stwarza ta dziedzina logistyki, zaskakują – latanie dronem to w jej przekonaniu krok w przyszłość.

Edycja 2017/2018 Dron – przyszłość logistyki Słowami nauczycielki: Grupa projektowa wyłoniła się sama – o możliwości udziału w zajęciach opowiadałam uczniom na swoich lekcjach. Liczyłam na odzew liderów szkolnych, a okazało się, że także inni uczniowie mają chęć do działania. Ich zaangażowanie w projekt zaprocentowało wzrostem pewności siebie, zmianą pozycji w klasie, wzrostem zaufania do nauczyciela. Budowanie pozytywnych relacji z uczniami oraz więzi między nimi to dodatkowe korzyści z projektu.

Napotkaliśmy też przeszkody. Realizację planu pokrzyżowała nam pogoda, czego nie przewidziałam. Przed przystąpieniem do działań byłam przekonana, że uczniowie zrealizują go samodzielnie, okazało się jednak, że byłam im potrzebna jako wspierający koordynator.

Wspólnie przekonaliśmy się, że w szkole nie musi być nudno – spojrzeliśmy na szkołę z innej perspektywy, uczniowie z różnych klas zintegrowali się. Najcenniejsze dla nich było poczucie wspólnego działania.

Projekty edukacyjne

70

71

Projekty naukowo-badawcze

ALEKSANDRA KNYCHAŁA

Szkoła Podstawowa nr 7 z Oddziałami Integracyjnymi im. Henryka Jordana w Krotoszyni

Słowa kluczowe: smog i kwaśne deszcze, badanie zanieczyszczenia powietrza, wywiady z lekarzami, informowanie społeczności szkolnej i lokalnej, ulotki informacyjne, internetowa akcja informacyjna, chemia w żywności, gromadzenie informacji, warsztaty chemiczne, doświadczenia, lokalna prasa, promocja zdrowego odżywiania Słowo o nauczycielce: Uczy chemii, biologii i przyrody w szkole podstawowej i w oddziałach gimnazjalnych. Lubi swoją pracę, zwłaszcza, gdy uczniowie pod jej kierunkiem rozwijają pasje oraz osiągają sukcesy w konkursach i na egzaminach. Stara się aktywnie spędzać czas. Lubi pracę w swoim ogrodzie, piesze wędrówki i podróże. Uwielbia polskie komedie, zwłaszcza te w reżyserii Stanisława Barei. Do programu Edukacja Inspiracja została zgłoszona przez swojego byłego ucznia, stypendystę Fundacji EFC, co było dla niej szczególnym wyróżnieniem.

Edycja 2017/2018 Na tropie smogu Słowami nauczycielki: Pomysł na projekt powstał ze względu na znaczne zanieczyszczenie powietrza na krotoszyńskim osiedlu Parcelki, na którym mieści się nasza szkoła.

Uczniowie, wykonując proste doświadczenia, sprawdzili poziom zanieczyszczenia powietrza i pH wody opadowej. Wyniki przeprowadzonych badań oraz lektura publikacji dotyczącej smogu i kwaśnych opadów, a także warsztaty chemiczne na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, utwierdziły wszystkich w przekonaniu, że w najbliższym sąsiedztwie szkoły występuje zjawisko smogu i kwaśnych opadów.

Uczniowie przeprowadzili wywiady z lekarzami pracującymi w lokalnej przychodni. Podczas rozmów dowiedzieli się między innymi o wpływie smogu na

Projekty edukacyjne

72

organizm człowieka oraz o odnotowanym wzroście zachorowań mieszkańców osiedla na choroby układu oddechowego oraz nowotwory.

Wyniki badań oraz informacje o skutkach smogu i kwaśnych opadów zostały przedstawione społeczności szkolnej podczas specjalnych lekcji. Mieszkańcy osiedla i władze miasta poznali projekt i jego wyniki na zebraniu rady osiedla. Ze względu na niską frekwencję na zebraniu podjęliśmy dodatkowe działania – do skrzynek pocztowych wrzuciliśmy ulotki informacyjne zaprojektowane przez uczniów. Wystąpiliśmy również ponownie podczas festynu szkolnego, na który przychodzą rodzice, dziadkowie i mieszkańcy osiedla.

Dzięki lokalnej prasie, stronie internetowej szkoły oraz serwisowi Facebook wyniki naszej pracy dotarły do szerszej grupy odbiorców. Uczniowie zostali zaproszeni na zajęcia z ekologii do przedszkola Smerfuś i Zespołu Szkół Specjalnych w Krotoszynie.

Realizując projekt chcieliśmy razem z uczniami wpłynąć na podejście ludzi do sposobu palenia w piecach oraz na ich postawę wobec ekologii. Nie udało nam się przekonać wszystkich – ciemny dym z kominów niektórych domów jednorodzinnych wydobywa się w dalszym ciągu. Mam jednak nadzieję, że dzieci, które wzięły udział w projekcie albo zetknęły się z naszymi działaniami, są bardziej świadome, a z czasem smog zniknie z Parcelek.

73

Projekty naukowo-badawcze

Edycja 2018/2019 Chemia w żywności, czyli czy wiesz, co jesz?

Słowami nauczycielki Projekt realizowałam we współpracy z uczniami klas ósmych. Młodzież pracowała w kilkuosobowych zespołach, które zebrały informacje na temat podstawowych składników pokarmowych i sztucznych dodatków do żywności oraz ich wpływu na organizm człowieka. Następnym etapem było wyszukiwanie i dokumentacja fotograficzna składu produktów pokarmowych zamieszczanych na opakowaniach przez producentów żywności. Podczas warsztatów chemicznych na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz na zajęciach kółka chemicznego w szkole, uczniowie nauczyli się wykrywać wybrane składniki pokarmowe. Zakupione w ramach projektu pomoce pozwoliły również na wykonywanie ciekawych doświadczeń związanych z kuchnią molekularną. W ramach projektu odbył się także “Dzień chemiczny”, podczas którego społeczność szkolna miała niepowtarzalną okazję uczestniczyć w warsztatach i pokazach chemicznych pt. “Chemia w Małej Skali”, przeprowadzonych przez pracowników Uniwersytetu im. Kopernika w Toruniu.

Po tak intensywnych działaniach grupy projektowe przygotowały prezentacje multimedialne na temat chemii w żywności, a także warsztaty dla swoich młodszych kolegów. Dodatkowo nasz projekt zaprezentowaliśmy w Szkole Podstawowej w Starej Obrze podczas festynu miejskiego ”Krotofest” oraz na stronie internetowej miasta i w lokalnej prasie. Wszystkie informacje o działaniach grup projektowych były przekazywane na bieżąco za pomocą mediów społecznościowych i na stronie internetowej szkoły. Myślę, że dzięki projektowi i zaangażowaniu moich uczniów udało się zwrócić uwagę na jakość spożywanych pokarmów oraz zasady racjonalnego odżywiania. Mam również nadzieję, że udało mi się zainteresować społeczność szkolną nauczanym przeze mnie przedmiotem.

Projekty edukacyjne

74

75

Projekty naukowo-badawcze

KATARZYNA KOŁODZIŃSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Piszu

Słowa kluczowe: badanie stanu środowiska, konferencja naukowa, wzrost ­świadomości społeczności szkolnej i lokalnej, usprawnienie współpracy w zespole Słowo o nauczycielce Uczy chemii i matematyki. Praca techniką chemii w małej skali pozwala jej „wyemitować w kierunku uczniów dawkę pozytywnej energii” i dzięki temu rozbudzić w nich zapał do nauki. Kluczowe jest dla niej zaufanie podopiecznych – do niej jako nauczycielki i wychowawczyni. Za swój sukces uważa wyróżnienie, które jej uczennica otrzymała w Ogólnopolskim Konkursie Chemicznym ALCHEMIK oraz udział jej uczniów w półfinale ogólnopolskiego konkursu „30 laboratoriów na 30-lecie Adamedu”.

Edycja 2018/2019 Czy wiesz gdzie żyjesz? – młodzi chemicy w akcji Słowami nauczycielki W naszym projekcie chcieliśmy uświadomić społeczności szkolnej i lokalnej, jak ważne jest dbanie o środowisko. W wyniku rozwoju przemysłu i transportu do atmosfery przedostają się substancje zanieczyszczające powietrze, a następnie glebę i wodę. Postanowiliśmy zbadać jaki jest stan środowiska w naszej miejscowości i jej okolicy. Poza wnikliwą analizą badanych próbek postawiliśmy na usprawnienie współpracy w zespole. Cennym doświadczeniem był warsztat z komunikacji i poprawnego dialogu pomiędzy uczestnikami projektu. Grupie udało się zrozumieć, że warto słuchać, akceptować opinie innych, a przede wszystkim uświadomili sobie, jak ważna jest rozmowa z drugim człowiekiem. Dzięki częstym spotkaniom projektowym zrozumieliśmy, jak ważne jest zaufanie, podział obowiązków i odpowiedzialność każdego członka zespołu. Dodatkowo stałe motywowanie do działania i ciągły kontakt pobudza uczniów do akcji i zachęca do dalszej pracy.

Projekty edukacyjne

76

Dzięki temu sprawnie udało nam się przeprowadzić liczne badania stanu naszego środowiska: wody, gleby i powietrza w Piszu i okolicy. Z dumą i uśmiechem ustaliliśmy, że otacza nas nieskażone środowisko, o czym informowaliśmy podczas konferencji naukowej organizowanej dla społeczności szkolnej i lokalnej.

77

Projekty naukowo-badawcze

NATALIA KOWAL

Szkoła Podstawowa w Starej Obrze

Słowa kluczowe: działania ekologiczne, odkrywanie ludzkiego ciała, cztery żywioły, włączenie społeczności szkolnej, zaangażowanie rodziców, sztuka, przedstawienia i koncerty, społeczność lokalna, włączenie rodziców, wymiana międzyprojektowa, dobre relacje, współpraca Słowo o nauczycielce: Od dziewięciu lat zajmuje się edukacją wczesnoszkolną. Podobnie jak uczniów nudzi ją rutyna, dlatego stara się prowadzić zajęcia przez ruch, zabawę i doświadczenia, angażując wszystkie zmysły.

Jest otwarta na propozycje i sugestie swoich wychowanków. Praca to jej pasja, a jej codziennym, małym sukcesem jest uśmiech na twarzy dziecka. Do większych osiągnięć zalicza wysokie wyniki w nauce swoich uczniów oraz czterokrotny udział w Ogólnopolskim Festiwalu Szkoły z Klasą 2.0, na którym wspólnie z wychowankami prezentowali efekty wytężonej pracy.

Edycja 2017/2018 Tropiciele wiedzy Słowami nauczycielki: Na wstępie swojej przygody trzecioklasiści zapoznali się z deklaracją Tropiciela Wiedzy, którą przypieczętowali odciskami dłoni. Następnie wszyscy otrzymali legitymacje Tropiciela Wiedzy, w których kolekcjonowali specjalne odznaki i punkty mocy za wykonanie dodatkowych zadań projektowych.

Tropiciele Wiedzy, czyli moi uczniowie, przeprowadzili liczne eksperymenty na terenie szkoły, dzięki którym lepiej zrozumieli otaczający świat. We wszystkie swoje przedsięwzięcia angażowali innych uczniów, nauczycieli, rodziców, jak również osoby spoza społeczności szkolnej.

Na początku odkrywali tajemnice ludzkiego ciała. Dowiedzieli się na przykład, jak działają ludzkie zmysły, serce i płuca. Wspólnie z rodzicami i dziadkami

Projekty edukacyjne

78

uczestniczyli w kursie pierwszej pomocy. Wcielili się również w rolę nauczycieli i zdobytą wiedzą podzielili się z dorosłymi podczas lekcji pokazowej.

Następnie tropili cztery żywioły. Poznali budowę Ziemi, przeprowadzili miniwybuchy wulkanów, tworzyli obwody elektryczne, zaprojektowali własne latawce i szukali prawdziwych śmigieł w przyrodzie. Dowiedzieli się również, jak być „eko”.

W tym duchu skonstruowali solarnego konika polnego oraz samochód z napędem wodnym; stworzyli również szkolny ogródek.

W ramach podsumowania projektu trzecioklasiści zorganizowali Szkolny Dzień Odkrywania, na który zaprosili całą społeczność szkolną. Na przygotowanych stanowiskach zaprezentowali efekty swojej trzymiesięcznej pracy. Na zakończenie działań uczniowie otrzymali dyplom Tropiciela Wiedzy.

Mimo napiętego harmonogramu zadań wszystko udało się nam zrealizować zgodnie z planem. Nieoceniona w projekcie była rola rodziców, którzy wspierali dzieci w wykonywaniu dodatkowych zadań w domu, a także zaangażowali się w zaproponowane przez nas zajęcia w szkole i terenie.

79

Projekty naukowo-badawcze

Edycja 2018/2019 Spotkanie ze sztuką Słowami nauczycielki Projekt pozwolił uczniom poznać sztukę aktorską, wokalną oraz cyrkową. Wystawiliśmy dwa przedstawienia teatralne, zorganizowaliśmy koncert charytatywny oraz festiwal ognia, w którym wzięli udział przedstawiciele społeczności lokalnej.

W rolę aktorów naszych przedstawień, poza uczniami, wcielili się również rodzice.

Staraliśmy się we wszystkie działania angażować inne osoby, nie pracujące na co dzień w zespole projektowym. Udało nam się wyjść poza mury szkoły i zaprezentować przed szerszą publicznością. Ponadto zorganizowaliśmy dwa wyjazdy do teatru, dzięki którym uczniowie mogli zobaczyć profesjonalną grę aktorską. Dzieci wzięły też udział w warsztatach cyrkowych, a o wszystkim mogliśmy porozmawiać z uczniami i nauczycielami szkoły z Krotoszyna, dzięki przygotowanej przez nas wymianie międzyprojektowej.

Nasz projekt wpłynął przede wszystkim na budowanie dobrych relacji i sprawnej współpracy w grupie. Podczas wszystkich naszych działań uczniowie nauczyli się sztuki kompromisu i rozwinęli umiejętność radzenia sobie ze stresem podczas wystąpień publicznych. Wspólna praca nad projektem to także okazja do zauważenia, że każdy z nas ma różne potrzeby, które w sprawnie pracującym zespole trzeba uszanować.

Projekty edukacyjne

80

81

Projekty naukowo-badawcze

MONIKA KUBICA

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Arkadego Fiedlera w Dębnie

Słowa kluczowe: zróżnicowany zespół, burza mózgów, warsztaty, uczymy innych, samodzielność uczniów Słowo o nauczycielce: Uczy matematyki i techniki, a od roku szkolnego 2017/2018 również informatyki. W swojej pracy łączy tradycyjne nauczanie z nowoczesnymi pomocami dydaktycznymi. Uważa, że narzędzia TIK są w obecnych czasach nieodzownym elementem efektywnego nauczania. Lubi spędzać czas z rodziną, czytać książki, tańczyć i oglądać filmy, zwłaszcza kryminalne i oparte na faktach. Za swój sukces uważa bardzo dobry kontakt z uczniami, którzy chętnie z nią pracują.

Edycja 2017/2018 Dwójka koduje i programuje!

Słowami nauczycielki: W projekcie wzięło udział 26 uczniów z różnych klas i poziomów edukacyjnych – czwartoklasiści ze szkoły podstawowej i gimnazjaliści. Różnorodność grupy uczestników nie była przeszkodą, wręcz przeciwnie – przyczyniła się do uzyskania ciekawszych efektów. Uczniowie współpracowali, wymieniali się doświadczeniami i wspierali. Do projektu zaangażowałam także najbliższą rodzinę uczniów podstawówki. Byli to dziadkowie, rodzice, a nawet młodsze rodzeństwo.

Praca nad projektem zaczęła się od burzy mózgów. Spotkaliśmy się podczas ferii zimowych i tworzyliśmy scenariusze, które były wynikiem wspólnych propozycji.

Dawałam uczniom wolną rękę, ja natomiast przyjęłam rolę obserwatora i podpowiadałam jedynie w razie problemów i niejasności.

Wiem z doświadczenia, że najlepsze projekty to takie, w których uczeń ma możliwość pokazania własnych pomysłów. Gimnazjaliści postanowili poprowadzić trzy lekcje metodą uczenia rówieśniczego dla kolegów z grupy projektowej. Młodsi

Projekty edukacyjne

82

uczniowie zaproponowali warsztaty rodzinne, których celem była nauka przez zabawę i spędzenie wolnego czasu z bliskimi. Tytuł warsztatów Ozobot w Krainie Bajek został wybrany przez samych uczniów. Podczas rodzinnego spotkania czwartoklasiści ze szkoły podstawowej pokazali swoim najbliższym opanowane umiejętności matematyczne, działali na ułamkach zwykłych z wykorzystaniem tablicy interaktywnej, kodowali oraz rysowali bajkowe trasy dla robotów zakupionych z otrzymanego grantu.

Udało się także przeprowadzić dodatkowe warsztaty z kodowania dla uczniów przyszłych klas czwartych pt. “Ozobot jedzie na wakacje”.

Dla nauczycieli, którzy chcą pracować metodą projektu, mam radę, aby pozwolili uczniom rozwinąć skrzydła, by im zaufali, dali możliwość poszukiwania i realizowania pomysłów. Dzięki temu nie tylko nauczyciel, ale także uczeń będzie miał satysfakcję ze swojej pracy i poczucie, że jest nie tylko wykonawcą projektu, ale jego współautorem.

83

Projekty naukowo-badawcze

URSZULA LACH

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Międzyrzeczu Górnym

Słowa kluczowe: praca w grupie, nauka w praktyce, przezwyciężanie konfliktów, szukanie porozumienia, podział pracy, eksperymenty, podział na zespoły, warsztaty chemiczne, pokazy dla innych Słowo o nauczycielce: Uczy w klasach młodszych. Podobnie jak dzieci, lubi to, co nieoczywiste i niestandardowe. Uwielbia też przyrodę i góry o każdej porze roku. Jej pasją jest czytanie. Ma także niespokojną duszę – tak trafiła do programu Edukacja Inspiracja.

Edycja 2017/2018 Czy matematyka i chemia mieszkają na wsi?

Słowami nauczycielki: Chciałam, aby dzieci uczestniczące w projekcie zobaczyły, że nauka jest ciekawa i zabawna, a jednocześnie ważna, bo wykorzystujemy ją w codziennym życiu.

Najbardziej borykaliśmy się z podziałem pracy. W zespole znalazły się dzieci, które mają ogromną potrzebę przewodzenia, ale również takie, którym nie zależało na aktywnym włączaniu się w działania. Zdarzały się więc wybuchy złości. Nie chciałam jednak arbitralnie rozwiązywać konfliktów i dzielić pracy. Odgrywałam raczej rolę mediatorki, pod okiem której uczniowie sami musieli przedyskutować trudną sytuację i szukać rozwiązania. Dużym sukcesem – dla mnie i dla nich – było to, że z czasem sami zaczęli się dogadywać i szukać porozumienia, a także nawzajem pilnowali podziału ról i równego zaangażowania wszystkich. Na kolejnych etapach stopniowo praca w grupie stawała się efektywniejsza.

Projekty edukacyjne

84

Edycja 2018/2019 Mały odkrywca – obserwator z pewnej wsi Słowami nauczycielki W tegorocznym projekcie brało udział 15 uczniów klasy drugiej, z którymi realizowaliśmy nasz pomysł z eksperymentami. Dwuosobowe zespoły same decydowały, jakie eksperymenty przedstawią i jak podzielą się obowiązkami. Dla niektórych okazało się to trudną sprawą – jedni wszystko chcieli zrobić sami, inni wyręczali się aktywniejszymi osobami. Ustaliliśmy zasadę, że w pierwszej kolejności swój eksperyment przeprowadzały pary, które sprawnie współpracowały, co okazało się mobilizujące dla reszty grupy. Na kartach obserwacji zapisywaliśmy ciekawe wnioski z każdego doświadczenia. Zorganizowaliśmy też wycieczkę do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie oraz warsztaty chemiczne. Przygotowaliśmy również pokazy dla innych klas, a wszyscy zaangażowani otrzymali wspaniały prezent – koszulkę z napisem “Super uczony”. Nauczyliśmy się lepiej planować, dzielić się pracą i zadaniami oraz wyciągać wnioski. Zdobyliśmy umiejętności obserwowania, prezentowania swoich prac, publicznego wypowiadania się. Uzupełniliśmy wiedzę z zakresu chemii, fizyki, matematyki i oczywiście świetnie się bawiliśmy.

85

Projekty naukowo-badawcze

HALINA MIANOWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 w Kolbuszowej Słowa kluczowe: matematyka w muzyce, zróżnicowany zespół, rodzice zaangażowani w projekt, świat mediacji, mediacja jako forma wspomagania systemu wychowawczego szkoły, porozumienie proceduralne, szkolenia i kongresy, gazetka szkolna i prasa lokalna Słowo o nauczycielce: Matematyczka, wychowawczyni, mediatorka. Cieszy się, że może wprowadzać uczniów w świat matematyki, która jest jej pasją. Jako wychowawczyni dba o integrowanie klasy tak, aby każdy w niej znalazł swoje miejsce i czuł się szczęśliwym. Jej drugą pasją są mediacje, które wspierają system wychowawczy szkoły.

Brała udział w dwóch edycjach programu Edukacja Inspiracja.

Edycja 2017/2018 Matematyka w świecie muzyki Słowami nauczycielki: Grupę projektową stworzyli uczniowie klas czwartych szkoły podstawowej, gimnazjaliści z klasy drugiej i rodzice. Ten zróżnicowany dwudziestoosobowy zespół pokazał swój pomysł na połączenie świata matematyki i muzyki.

Efekty prac uczestnicy projektu zaprezentowali w czasie lekcji edukacyjnej zorganizowanej dla wszystkich uczniów szkoły: •• zaprezentowaliśmy przygotowane układy akrobatyczno-taneczne, w których poka­ zaliśmy podstawowe figury geometryczne, np. koło, odcinek, kwadrat, kąt ostry; •• przygotowaliśmy i zagraliśmy na gitarach muzyczny palindrom; •• długość dźwięku i pojęcie nuty, półnuty czy ósemki wyjaśniliśmy na przykładzie ułamka i długości odcinka; •• flecistka – na przykładzie utworu “Piraci z Karaibów” – zinterpretowała pojęcie muzycznego kanonu jako przesunięcia równoległego i wstęgi Möbiusa jako prostokątnego paska (od strony matematycznej interpretacji dokonał jej mąż, z wykształcenia matematyk, a w prezentacji pomagał im syn, uczeń klasy czwartej, uzdolniony matematycznie i muzycznie); •• dźwięki “Panie Janie”, pod dyrygenturą gimnazjalistek, zaktywizowały wszystkich uczestników lekcji edukacyjnej do wspólnej zabawy.

Projekty edukacyjne

86

Nasze finałowe wydarzenie przekonało całą szkołę do tego, że „nie ma muzyki bez matematyki”.

Edycja 2018/2019 Klub Mediatorów Równieśniczych Słowami nauczycielki W naszej szkole założyliśmy Klub Mediatorów Rówieśniczych „Żądni Porozumienia”. Propagujemy w nim ideę mediacji, doskonalimy umiejętności, integrujemy środowisko, promujemy nasze pasje i uczymy dialogu.

Jesteśmy prekursorami w szerzeniu idei mediacji jako formy wspomagającej system wychowawczy szkoły. W swoim przekazie informujemy społeczność szkolną i lokalną o tym, na czym polega porozumienie proceduralne, jak w obecności bezstronnego mediatora, w atmosferze wzajemnego szacunku rozwiązywać konflikty.

Systematyczne spotkania, szkolenia dla klubowiczów organizowane przez Podkarpackie Centrum Mediacji i Arbitrażu w Rzeszowie, udział w kongresach szkolnych mediatorów rówieśniczych organizowanych przez Podkarpackie Centrum Mediacji, różnorodność form i metod spotkań zachęcały wszystkich do działania.

Podczas kongresów czy spotkania podsumowującego program w Warszawie mogliśmy promować nasze osiągnięcia i podjęte działania. Zorganizowaliśmy też

87

Projekty naukowo-badawcze

Szkolny Dzień Życzliwości, nagrywając tematyczny klip. Braliśmy udział w I Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym „Mediacja ma moc” oraz w I Ogólnopolskim Konkursie na Symulację Mediacji „Mediacja ma moc” organizowanym przez podkarpackie instytucje oświatowe, zajmując pierwsze miejsce. To zwycięstwo jest zwieńczeniem tegorocznej pracy naszego Klubu. Całoroczna praca z uczniami klasy piątej na godzinach wychowawczych wprowadziła ich w świat mediacji. Pokazała, jak można rozmawiać w atmosferze wzajemnego szacunku, co jest dla nich ważne.

Nauczyła odróżniać opinie od faktów, jak być asertywnym. Informacje o naszej działalności i sukcesach można znaleźć na stronie internetowej szkoły. Publikacje ukazały się również w szkolnych gazetkach informacyjnych i w lokalnej prasie.

W kolejnym roku szkolnych planujemy kontynuować działalność naszego Klubu.

Projekty edukacyjne

88

89

Projekty naukowo-badawcze

KRZYSZTOF OLEJNIK

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Bolesława Chrobrego w Lubsku

Słowa kluczowe: geologia, lekcje w terenie, budowanie relacji, wystawa skał i minerałów, dzielenie się wiedzą, zajęcia astronomiczne nocą, rozbudzanie zainteresowań przyrodniczych, budowanie relacji, pokazy dla szkolnej i lokalnej społeczności Słowo o nauczycielu: Uczy geografii. Geografia, a szerzej nauki przyrodnicze, to jego pasja. Realizuje ją podczas wycieczek – zarówno po najbliższej okolicy, jak i po Polsce i Europie.

Wielką przyjemność sprawia mu odkrywanie tajemnic świata przyrody przed uczniami, których stara się zarażać swoim hobby. Za sukces uważa to, że jego podopieczni chętnie biorą udział w konkursach przedmiotowych, zdobywając tytuły finalistów i laureatów. Wielu z nich wybiera następnie studia geograficzne lub geologiczne.

Edycja 2017/2018 Geologia na szlaku Słowami nauczyciela: Geografia to przedmiot wymagający od nauczyciela nie tylko pracy w sali przy tablicy, ale również lekcji w terenie. Właśnie one są najciekawsze dla uczniów. Jednak prowadzenie takich warsztatów jest wyzwaniem organizacyjnym i finansowym.

Zajęcia poza szkołą pozostają zazwyczaj w sferze marzeń. I takie właśnie marzenie pozwolił nam spełnić projekt “Geologia na szlaku”.

Czas projektu i wycieczek w teren to również możliwość lepszego poznania uczniów i nawiązania z nimi głębszych relacji w trakcie organizacji wspólnego przedsięwzięcia i rozwiązywania problemów. Wartościowe były zajęcia w terenie, ale również przygotowanie projektu i prezentacja jego efektów. Uczniowie przygotowali wystawę skał i minerałów oraz plakaty dotyczące odwiedzanych miejsc i stali się nauczycielami geologii dla swoich kolegów i koleżanek z młodszych klas.

Projekty edukacyjne

90

Byli szczególnie aktywni w czasie Festiwalu Nauki, gdy dzielili się swoją wiedzą i umiejętnościami. Budujący okazał się dla mnie fakt, że wielu z nich po zakończeniu działań zaczęło marzyć o zawodzie geologa.

Edycja 2018/2019 Niebo gwiaździste nade mną Słowami nauczyciela Dla mnie, jako nauczyciela geografii, rozwijanie zainteresowań przyrodniczych wynikających z ciekawości młodych ludzi jest podstawowym zadaniem. Realizacja projektu umożliwiła mi prowadzenie praktycznych działań, które rozwijały zainteresowania uczniów. Zajęcia astronomiczne nocą pozostają zazwyczaj w sferze marzeń, zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów, i nie są możliwe do realizacji na zwykłej godzinie lekcyjnej. I takie właśnie marzenia pozwolił spełnić nam nasz projekt. Czas spędzony razem to również możliwość lepszego poznania, nawiązania nowych relacji w trakcie rozwiązywania problemów i organizacji wspólnych przedsięwzięć. Było to dla mnie szczególnie istotne w pierwszym roku pracy w nowej szkole. Wartościowe okazały się nie tylko same zajęcia w terenie, ale również przygotowanie, a potem dzielenie się efektami projektu. Uczniowie prezentowali swoje umiejętności i wiedzę rodzicom, nauczycielom i kolegom podczas nocnych

91

Projekty naukowo-badawcze

pokazów oraz podczas dnia otwartego szkoły. Budujące jest to, że spośród uczestników projektu utworzyła się grupa szczególnie zainteresowanych, z którymi dalej będę współpracował, szerząc zainteresowanie astronomią w szkole. Troje spośród uczestników projektu już zakupiło własne teleskopy.

Projekty edukacyjne

92

93

Projekty naukowo-badawcze

EDYTA PIECYK

Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Dźwiersznie Małym

Słowa kluczowe: stworzenie ogrodu, kreatywność, poczucie odpowiedzialności, promocja w regionie Słowo o nauczycielki Uczy biologii i przyrody. Interesuje się psychologią i botaniką. Tę drugą pasję przekazuje uczniom, którzy angażują się w różne konkursy i projekty. W 2016 i 2017 roku jej podopieczni zdobyli odpowiednio pierwsze i trzecie miejsce w powiatowym konkursie na „Tropach przyrody”. Z grupą innych uczniów zajęli czwarte miejsce w ogólnopolskim projekcie „Tradycyjny Sad” Edycja 2018/2019 Mini-ogród botaniczny w stylu cottage garden Słowami nauczycielki Stworzenie ogrodu wydaje się prostą sprawą. Jednak przy ograniczonym budżecie gęsta nasada w stylu cottage garden (roślina przy roślinie) okazała się dużym wyzwaniem. Kluczowa kwestia nawodnienia to kolejny punkt, który okazał się problematyczny, a początkowo nie uwzględniliśmy go w planie działań. W projekcie musieliśmy zadbać o jakość gleby pod szkolny ogród – konieczne jest regularne jej nawożenie. Kolejnym ważnym elementem jest podlewanie ogrodu w trakcie wakacji, czym zajmie się obsługa szkoły. Nasz projekt to niekończąca się przygoda – w przyszłym roku planujemy kolejne nasady, dalszą pracę w ogrodzie, jego pielęgnację i nawożenie. Nasze działania rozbudziły kreatywność uczniów i poczucie odpowiedzialności za swój projekt. Całe przedsięwzięcie promowaliśmy w regionie i na bieżąco relacjonowaliśmy na naszej stronie.

Projekty edukacyjne

94

95

Projekty naukowo-badawcze

KRYSTYNA RACZYŃSKA VEL WASILUK

Szkoła Podstawowa im. Bolesława Prusa w Kałuszynie

Słowa kluczowe: chemia w życiu codziennym, eksperymenty i doświadczenia, nauka przez zabawę, radzenie sobie z porażkami, wyciąganie wniosków, kuchnia molekularna, eksperymenty, uczenie innych, ­interdyscyplinarność Słowo o nauczycielce: Uczy przyrody, biologii i chemii. Interesuje się zagadnieniami ekologii. Podejmuje działania z zakresu ochrony środowiska, integrując społeczność szkolną i lokalną.

Pisze i realizuje projekty edukacyjne.

Przygotowuje uczniów do konkursów i olimpiad, w których osiągają sukcesy na różnych szczeblach. Od lat organizuje dla uczniów wyjazdy szlakiem parków narodowych. Jej pasją są florystyka i podróże.

Informację o programie Edukacja Inspiracja otrzymała od byłej uczennicy, stypendystki Fundacji EFC, która zmotywowała ją słowami: „to program dla Pani”.

Edycja 2017/2018 Nie taka chemia straszna, jak o niej mówią Słowami nauczycielki: Podczas realizacji projektu uczniowie samodzielnie wykonywali eksperymenty chemiczne i zaprzyjaźniali się z przedmiotem, z którym już wkrótce zetkną się w szkole. Formułowali problemy badawcze, stawiali hipotezy i weryfikowali je oraz wyciągali wnioski. Pracując w zespołach rozwijali umiejętności komunikowania się i asertywności, budowali relacje oparte na zaufaniu, a także uczyli się odpowiedzialności za podjęte działanie.

Celem projektu była nie tylko nauka przez doświadczenie, ale również oswojenie z niepowodzeniem. Uczniowie przekonali się, że eksperyment nie zawsze wychodzi – jedni wykonają go perfekcyjnie, a innym coś może się nie udać.

Problemy wynikały często z niedokładnego czytania instrukcji lub pośpiechu.

Uczniowie szybko zauważyli, że za błędy nie ma żadnej kary. Każdy na bieżąco

Projekty edukacyjne

96

omawialiśmy, by przy kolejnym doświadczeniu go wyeliminować. Uczniowie stopniowo pokonywali swoje bariery, np. strach przed pracą z ogniem czy niecierpliwość.

Praca w projekcie nauczyła dzieci, że profesjonalista to człowiek, który radzi sobie z porażkami i wyciąga wnioski z błędów. Dzięki nauce przez doświadczenie uczniowie zdobywali wiedzę mimowolnie, niejako przy okazji. Jak sami mówią, z­ ajęcia pozalekcyjne były doskonałą zabawą, w której z chęcią i zapałem uczestniczyli.

Edycja 2018/2019 Od osełki masła do molekularnego kawioru Słowami nauczycielki Podczas realizacji naszego projektu dzieci odkrywały tajniki kuchni molekularnej, bazującej tylko i wyłącznie na naturalnych produktach i procesach występujących w przyrodzie. Poznawały procesy kuleczkowania, steryfikacji oraz odwróconej steryfikacji. Uczniowie nauczyli się żelowania i tworzenia makaronów z soków i czekolady bez użycia powszechnie stosowanych środków np. żelatyny czy skrobii. Dzięki eksperymentom, uczestnicy projektu poznali właściwości i zastosowanie suchego lodu. Uczniowie chętnie dzielili się wiedzą ze społecznością szkolną – przeprowadzili

97

Projekty naukowo-badawcze

pokazy z suchym lodem na korytarzu szkolnym, pracowali też na zajęciach z kolegami z koła przyrodniczego. Młodszych kolegów uczyli, jak zrobić ekokawior czy wegażelki. Dodatkowym elementem naszych działań były warsztaty w Centrum Chemii w Małej Skali i Muzeum Piernika w Toruniu. W projekcie postawiliśmy na interdyscyplinarną pracę zespołową, kształtowanie postaw przedsiębiorczości, kreatywności, inicjatywności. Podczas zajęć uczniowie łączyli pracę w zespole z rozrywką, pozwalającą zdobywać wiedzę i umiejętności niezbędne na rynku pracy.

Projekty edukacyjne

98

99

Projekty naukowo-badawcze

ANNA ŚMIETANA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Ustrzykach Dolnych

Słowa kluczowe: projekty badawcze, samodzielne odkrywanie, uczenie innych, integracja grupy Słowo o nauczycielce Uczy biologii i przyrody. Interesuje się innowacyjnymi metodami nauczania i popularyzowaniem nauki. Dąży do rozbudzania zainteresowań przyrodniczych wśród uczniów. Jest przewodnikiem górskim beskidzkim.

Edycja 2018/2019 Mam inny pomysł na życie Słowami nauczycielki W ramach projektu uczniowie realizowali własne miniprojekty badawcze z wykorzystaniem sprzętu laboratoryjnego i zestawów odczynników. Podczas pracy zdobywali wiedzę przez samodzielne odkrywanie. Z każdym wykonywanym zadaniem rosła sprawność uczniów w wykorzystywaniu nowych technik laboratoryjnych, a także umiejętność stawiania hipotez i wyciągania wniosków. Projekt był też okazją do zdobycia nowych kompetencji, co wpłynęło na wzrost poczucia własnej wartości. Forma prezentacji, polegająca na przejęciu funkcji nauczyciela i uczenie innych, przypadła wszystkim do gustu, choć uczniowie musieli przezwyciężyć własną nieśmiałość. Początkowo naszą trudnością okazała się integracja grupy, na dalszym etapie projektu członkowie zespołów pracowali zgodnie. Wyniki swojej pracy zaprezentowaliśmy młodszym kolegom podczas szkolnej, cyklicznej imprezy promującej naukę pod hasłem „Dzień Nauki”.

Projekty edukacyjne

100

101

Projekty naukowo-badawcze

AGNIESZKA WYROBEK

Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Fanianowie

Słowa kluczowe: ogród dydaktyczny, organizacja pracy, samodzielność uczniów Słowo o nauczycielce: Uczy przyrody i biologii, które od zawsze były jej bliskie. Praca z uczniami umożliwia jej przekazanie pasji i podzielenie się własnymi zainteresowaniami w sposób ciekawy dla młodzieży.

Edycja 2017/2018 Ogród ziołowy – jak u babci Słowami nauczycielki: Sprawiliśmy, że teren wokół szkoły stał się przestrzenią, którą można wykorzystać do realizacji celów dydaktycznych i wychowawczych na wszystkich etapach edukacyjnych i różnych przedmiotach.

Dobrze zaplanowana praca stworzyła przestrzeń do samodzielnej pracy uczniów – nie potrzebowali ciągłego nadzoru z mojej strony; wiedzieli, w jakiej kolejności i w jakim czasie trzeba wykonać poszczególne zadania.

Jedyną trudnością, jaka nas spotkała, była niesprzyjająca aura, która utrudniła nam i wydłużyła prace w ogrodzie. Dzięki udziałowi w projekcie uczniowie nauczyli się systematyczności, planowania i organizacji pracy, rozwinęli umiejętność współpracy w grupie i odpowiedzialność za powierzone zadania.

Z rozmów z uczniami i obserwacji ich zachowania wynika, że doskonale czują się w naszym ogrodzie. Dla mnie jako nauczycielki jest to największa satysfakcja.

Projekty edukacyjne

102

103

Projekty naukowo-badawcze

PROJEKTY JĘZYKOWO-ARTYSTYCZNE

ANNA ADAMIK

Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Wiktorówku

Słowa kluczowe: tańce narodowe, umiejętności ruchowe, wyrażanie emocji poprzez taniec, wrażliwość artystyczna Słowo o nauczycielce Nauczycielka wychowania przedszkolnego oraz techniki. Podchodzi do swojej pracy z pasją, bez ograniczeń i uprzedzeń. Chętnie sięga po niekonwencjonalne metody pracy z uczniami. Jej grupa przedszkolna, we współpracy z rodzicami i nauczycielami, zdobyła nagrodę w konkursie „Stwórz własną książkę”, co uważa za swój sukces.

Głównym celem projektu była nauka polskich, brytyjskich, hiszpańskich i niemieckich tańców narodowych. Uczniowie na cotygodniowych spotkaniach, oprócz rozwijania umiejętności tanecznych, zdobywali wiedzę na temat kultury, tradycji i zwyczajów poszczególnych krajów europejskich.

Ciekawym elementem była też nauka podstawowych zwrotów w obcych językach.

Edycja 2018/2019 Tanecznym krokiem przez kraje Europy Słowami nauczycielki Podczas kółka tanecznego rozwijaliśmy umiejętności ruchowe z uwzględnieniem indywidualnych cech osobowości. Zajęcia były też okazją do nauczenia się wyrażania emocji poprzez taniec. Ćwiczenia relaksacyjne oraz tańce integracyjne i ekspresyjne rozładowywały napięcia i zmęczenie po całym dniu w szkole. Uczestnicy projektu współtworzyli układy choreograficzne do muzyki w różnym rytmie, dzięki czemu mieli okazję do wyeksponowania własnej wrażliwości artystycznej.

Efekty naszej pracy kilkukrotnie zaprezentowaliśmy całej społeczności szkolnej.

Wystąpienia uświetniły też uroczystości szkolne z udziałem zaproszonych gości m.in. wieczornicę zorganizowaną z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, podsumowanie międzyszkolnego konkursu na Anioła bożonarodzeniowego, Dzień Babci i Dziadka oraz Dzień Kobiet.

Projekty edukacyjne

106

107

Projekty językowo-artystyczne

LIDIA ADAMUS

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Brzeźnicy - Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego

Słowa kluczowe: inscenizacja, samodzielność uczniów, włączenie społeczności lokalnej Słowo o nauczycielce Polonistka, która realizuje z uczniami różnorodne projekty, jak redagowanie szkolnej gazetki czy wystawianie spektakli teatralnych dla szkolnej i lokalnej społeczności. Jej uczniowie są laureatami konkursów przedmiotowych, literackich, dziennikarskich, teatralnych i recytatorskich na różnym szczeblu, także międzynarodowym. Na ścianie w swojej klasie wykonała wraz z podopiecznymi mural interpretujący ideę założyciela szkoły, romantyka, Adama Gorczyńskiego. Wszystkie te poczynania wynikają z jej pasji i dążenia do tego, by dziecko wiejskie nie myślało, że w czymś nie dorównuje rówieśnikom z miast. Jej sukcesem jest pogodzenie pracy z opieką nad ciężko chorą mamą i danie tym samym uczniom świadectwa, że najcenniejszą wartością są poczynania płynące z miłości do człowieka.

Edycja 2018/2019 Teatralne igraszki Słowami nauczycielki Wspólnie z moimi ósmoklasistami przygotowaliśmy inscenizację "Małego Księcia" A. de Saint Exupery'ego. Do pracy w projekcie udało się zaangażować grupę uczniów postrzeganych w szkole jako niełatwy zespół, nie tylko pod względem zachowania, ale i podejścia do zdobywania wiedzy. Sądzę, że na powodzenie naszego projektu wpłynęło zrezygnowanie z autokratycznego podejścia do pracy i zezwolenie uczniom na podejmowanie decyzji. Samodzielnie wybrali książkę do inscenizacji, przygotowali scenariusz, podzielili się rolami, zaprojektowali kostiumy, a także zaplanowali oprawę muzyczną.

Moja rola ograniczyła się do czuwania nad całością – tak, by pozostała spójna i interesująca. Zaproponowałam też wprowadzenie układów tanecznych i partii wokalnych.

Projekty edukacyjne

108

Ze względu na problemy z nagłośnieniem w szkole, nasz spektakl wystawiliśmy na profesjonalnej scenie w Centrum Kultury i Promocji. Zaprosiliśmy m.in. osoby niepełnosprawne z Domu Pomocy Społecznej oraz uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej ze Spytkowic wraz ze swymi opiekunami. Na wszystkich gości czekał poczęstunek oraz drobne upominki. Przed kolejnym przedstawieniem, które na prośbę dyrekcji miało odbyć się podczas tradycyjnego święta naszej szkoły, musieliśmy stawić czoła różnym przeciwnościom. Uczennica, która grała jedną z głównych ról i śpiewała słynną piosenkę Katarzyny Sobczyk, kilka dni przed wydarzeniem została powołana do drużyny reprezentacji piłki nożnej juniorek walczącej o mistrzostwo Polski. W tej sytuacji pomogły nam zainteresowanie spektaklem i pozytywne recenzje, dzięki którym udało się nam znaleźć zastępstwo, a spektakl był kolejnym sukcesem całego zespołu.

109

Projekty językowo-artystyczne

ANNA CHILCZUK-BECH

Szkoła Podstawowa nr 2 w Mosinie

Słowa kluczowe: mała ojczyzna, Instagram, akcja promocyjna, społeczność lokalna, widowisko finałowe, inicjatywa i odpowiedzialność uczniów Słowo o nauczycielce: Polonistka, pasjonatka aktywnych metod nauczania i projektów edukacyjnych. Stara się, żeby uczniowie poznawali miejsce oraz ludzi, wśród których dorastają, i współtworzyli klimat swojej małej ojczyzny. Cieszy się, że dzięki wspólnej pracy z uczniami w projektach zostawiają trwały ślad o „pięknych duchem i działalnością” ludziach np. w Dziecięcej Encyklopedii Wielkopolan. Od lat współpracuje z Fundacją Szkoła z Klasą, m.in. jako moderatorka w programie Szkoła z Klasą 2.0. W wolnym czasie czyta, chodzi do teatru, słucha jazzu i rocka.

Relaksuje się, zmieniając przestrzeń wokół siebie i tworząc ze zwykłych sprzętów niekonwencjonalne przedmioty.

Edycja 2017/2018 Przytul swoje miasto – za co warto cenić miejsce, w którym mieszkamy?

Słowami nauczycielki: „Żyję w tym mieście 70 lat, ale dopiero dziś, waszymi oczami, zobaczyłam jego wartość”, powiedziała wzruszona lokalna pasjonatka historii po finałowym wydarzeniu, które zorganizowaliśmy w projekcie.

W pierwszej fazie projektu spotkaliśmy się z historykami, analizowaliśmy źródła historyczne, redagowaliśmy teksty poetyckie i scenariusze, tworzyliśmy widokówki i film, fotografowaliśmy, chodziliśmy na wycieczki po mieście. To wszystko było ciekawe, ale nie dawało namacalnego efektu. Uczniom z czasem zaczęło brakować energii i motywacji. Trudno im było wyobrazić sobie efekt końcowy.

Przełom nastąpił, gdy uruchomiliśmy na Instagramie konto ze zdjęciami miasta i cytatami poetyckimi lokalnych twórców. Założenie konta poprzedziła akcja

Projekty edukacyjne

110

promocyjna, którą prowadziliśmy w szkole, instytucjach lokalnych, sklepach, na stronach internetowych miasta i szkoły, na których opublikowaliśmy artykuły i film.

Wtedy projekt zaczął żyć w społeczności. Komentowano i obserwowano pracę uczniów. To ich na nowo zmotywowało!

W dniu święta miasta, kiedy rozdawaliśmy widokówki, ludzie podchodzili do uczniów i dziękowali im. Przygotowanie finałowego widowiska, w które zaangażowanych było 34 uczniów, było wyzwaniem. Czasochłonne próby czy zmiany scenariusza wywoływały chwilami negatywne emocje, z którymi wszyscy musieliśmy sobie poradzić. Było warto! Finałowe widowisko, ze względu na liczną publiczność i duże zainteresowanie, wystawiliśmy aż trzy razy.

Jednak najważniejsze było to, że uczniowie poznali siebie, odkryli swój potencjał i talenty. Młodzi ludzie poczuli, że to ich projekt oraz wydarzenie, bo wszystkie działania wychodziły z ich inicjatywy. Dbałam o to, żeby im nie przeszkadzać i nie narzucać pomysłów, a jedynie wspierać, udostępniać kontakty, materiały, czuwać nad systematycznością, motywować, celebrować i nagłaśniać nawet drobne sukcesy. W oddaniu dzieciom i młodzieży odpowiedzialności tkwi sukces.

111

Projekty językowo-artystyczne

ELŻBIETA GUCWA

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Międzyrzeczu Górnym

Słowa kluczowe: tablety, wyobraźnia, kreatywność, koordynacja wzrokowo-­ ruchowa, narzędzia graficzne, nauka i zabawa Słowo o nauczycielce: Prowadzi zajęcia komputerowe i informatykę oraz jest nauczycielką-bibliotekarką. Pasjonatka wykorzystania TIK w edukacji oraz ambasadorka uczenia się przez całe życie. Stara się nabywać nowe umiejętności i inspirować innych do ich rozwijania. Jej sukcesem jest wyposażenie szkoły w tablice interaktywne i rzutniki, wdrożenie dziennika elektronicznego, prowadzenie pilotażowych zajęć z programowania czy zaznajamianie dzieci z rozszerzoną rzeczywistością.

Jej szkoła uczestniczyła w programie Szkoła z Klasą 2.0 i otrzymała tytuł szkoły eksperckiej.

Edycja 2017/2018 Wyobraźnia na start!

Słowami nauczycielki: Dzięki finansowaniu w projekcie Wyobraźnia na start! mogliśmy pracować z tabletami graficznymi. Zamiast ołówkiem albo komputerową myszką rysowaliśmy rysikiem na powierzchni tabletu, a na ekranie komputera wyświetlał się rysunek.

W projekcie nie tylko poznawaliśmy pracę grafika, ale również pokonywaliśmy własne słabości. Początkowe zmagania z koordynacją wzrokowo-ruchową były naszą zmorą: nie tak łatwo rysować na biurku, jednocześnie patrząc na ekran. Udało nam się jednak przezwyciężyć te trudności.

Wspólnie z podopiecznymi uczyłam się obsługi tabletów. Poznaliśmy również nowe narzędzia graficzne, na przykład darmowy program MyPaint, który daje szerokie możliwości. Często zmagaliśmy się z kłopotami technicznymi, była to jednak nauka i świetna zabawa jednocześnie.

Projekty edukacyjne

112

Za sukces uważam to, że projekt rozbudził wśród uczniów ciekawość i kreatywność. Śmiało zgłaszali własne pomysły i tematy do rysowania, które były bardzo różnorodne. Zależały jedynie od ich wyobraźni. Rysowaliśmy twarze, zgłębiając zagadnienie symetrii; tworzyliśmy ozdoby świąteczne. Uczniowie zobaczyli, że ­rysowanie, szkicowanie, tworzenie mogą być ciekawe i wzbudzać wiele ­pozytywnych emocji.

113

Projekty językowo-artystyczne

DOROTA HARAF

Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Bartoszycach

Słowa kluczowe: lokalne dziedzictwo kulturowe, mała ojczyzna, konkurs, plakat, przezwyciężanie trudności, zmiana planu działania Słowo o nauczycielce: Od 25 lat uczy języka angielskiego. Jej pasją są podróże; marzy o wyjeździe do Kenii. Konsekwentnie stara się angażować młodzież do udziału w różnych konkursach, projektach lokalnych i międzynarodowych. Za swój sukces uważa to, że dzięki pasji i pracy wielu osób udaje się realizować bardzo ciekawe działania, jak również to, że co roku jej uczniowie osiągają wysokie wyniki w konkursach językowych. Cieszy ją każdy ich sukces.

Edycja 2017/2018 Tam skarb twój, gdzie serce twoje – poznaj, zrozum i pokochaj swoją małą ojczyznę Słowami nauczycielki: Nasz projekt miał na celu lepsze poznanie i docenienie lokalnego dziedzictwa kulturowego. W ramach projektu ogłosiliśmy konkurs na komiks dotyczący legend powiatu bartoszyckiego. Zaangażowaliśmy się w Powiatowy Konkurs Piosenki Angielskiej. Zorganizowaliśmy również warsztaty rękodzieła.

Z naszym projektem chcieliśmy dotrzeć do społeczności lokalnej. W tym celu uruchomiliśmy portal internetowy zawierający zdjęcia lokalnego dziedzictwa.

To zadanie okazało się największym wyzwaniem, a główne trudności związane były z nowymi przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Musieliśmy dokładnie zapoznać się z regulacjami, zanim umieściliśmy zdjęcia konkursowe na ogólnodostępnej stronie.

Uczniowie napisali regulamin konkursu i opublikowali informacje na portalach społecznościowych. Zainteresowanie konkursem było niestety mniejsze niż

Projekty edukacyjne

114

zakładaliśmy. Doszliśmy do wniosku, że promocja na Facebooku nie wystarczy – nie pozwoli nam dotrzeć do naszych grup docelowych. Dlatego zaprojektowaliśmy i wydrukowaliśmy plakaty, które rozwiesiliśmy w mieście. Nasza promocja przyniosła szybki skutek, wpłynęło aż 16 nowych prac.

Projekt przyniósł uczniom mnóstwo wzruszeń i pozytywnych emocji. Najtrudniejszą rzeczą, z jaką przyszło mi się zmierzyć, był słabnący zapał młodzieży, którą co jakiś czas umiejętnie trzeba było motywować do dalszego działania.

115

Projekty językowo-artystyczne

Agnieszka Kostrzewa Gimnazjum im. Jana Pawła II w Czerwieńsku

Słowa kluczowe: ginące zawody, lokalni rzemieślnicy, młodzi dziennikarze, praca z pasją, więzi międzypokoleniowe, spotkania z doradcą zawodowym, tworzenie animacji, warsztaty, pokaz filmów Słowo o nauczycielce: Polonistka, prowadzi również zajęcia z doradztwa zawodowego oraz wzmacniające kompetencje emocjonalno-społeczne. Pracuje z młodzieżą metodą projektu, a jej sukcesem jest to, że uczniowie przychodzą z propozycją kolejnych działań. Najważniejsi są dla niej młodzi ludzie i wspólne odkrywanie ich mocnych stron oraz przezwyciężanie słabości.

Razem budują ich poczucie wartości, co przekłada się na sukcesy. W 2016 roku prowadzony przez nią zespół zdobył pierwsze miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Ministerstwa Finansów „Finansoaktywni. Misja Budżet”; w 2017 roku – drugie miejsce w Ogólnopolskim Konkursie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce „Inwestujemy u siebie”. Jej dewiza: „Jak wygonić nauczyciela z nauczyciela, by uczniom chciało się chcieć”.

Edycja 2017/2018 Kowale własnego losu – o rzemieślnikach i ginących zawodach Słowami nauczycielki: Projekt dał drugie życie ginącym zawodom. Młodzież poznała pełnych pasji lokalnych rzemieślników i ich pracę.

W Radiu Zachód powstała audycja o ginących zawodach i lokalnych rzemieślnikach, którą współtworzyli moi uczniowie. To dało im ogromną satysfakcję. Rodzice byli z nich dumni, oni sami zaś stwierdzili, że poczuli się młodymi dziennikarzami, a praktyczne działania uczą najskuteczniej.

W bibliotece zorganizowaliśmy również wystawę starych pocztówek, obrazujących historię miasta i rzemiosła. Poznaliśmy świetnego rzeźbiarza – Jana Papinę.

Projekty edukacyjne

116

Zaraził nas pasją do patrzenia na świat oczami wyobraźni i pokazał, że można odnieść zawodowy sukces, jeśli kocha się swoją pracę. Niepowtarzalnym spotkaniem z historią były warsztaty w skansenie w Ochli, podczas których poznaliśmy różne tradycje wielkanocne.

Wartością dodaną projektu była wymiana wiedzy i nawiązanie nici porozumienia między młodzieżą a dorosłymi. Moi uczniowie poznali i docenili odległe, czasami zapomniane zawody, a przy tym – jak sami mówili – doskonale się bawili.

Edycja 2018/2019 Top zawody w animacji zamknięte Słowami nauczycielki W projekcie pracowało łącznie 59 uczniów gimnazjum, a 24 osoby z tego zespołu były zaangażowane we wszystkie działania – od etapu planowania, przez wykonanie zadań, do etapu prezentacji efektów. Wszyscy gimnazjaliści uczestniczyli w spotkaniach warsztatowych z doradcą zawodowym, odwiedzili też Targi Edukacyjne w Zielonej Górze oraz zakłady pracy w strefie ekonomicznej. Najważniejszym działaniem były jednak warsztaty dotyczące tworzenia animacji. Uczniowie wykorzystali zdobytą wiedzę, przygotowując filmiki prezentujące 10 najciekawszych ich zdaniem zawodów. Młodzież zaprezentowała swoje filmy w kilku szkołach

117

Projekty językowo-artystyczne

podstawowych w Czerwieńsku oraz w Zespole Edukacyjnym nr 9 w Zielonej Górze.

W sumie odwiedziliśmy 13 klas siódmych i ósmych. Nie obyło się bez trudności w realizacji projektu, które wynikały głównie ze specyfiki pracy w likwidowanym gimnazjum. Udało nam się je przezwyciężyć dzięki zaangażowaniu uczniów, którzy sumiennie pilnowali harmonogramu naszego projektu.

Projekty edukacyjne

118

119

Projekty językowo-artystyczne

ELŻBIETA KOŚLIN

Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Głownie

Słowa kluczowe: słuchowisko, samodzielność uczniów, kreatywne rozwiązania, warsztaty aktorskie, praca nad głosem Słowo o nauczycielce: Polonistka; przez wiele lat prowadziła kronikę szkolną i była opiekunem samorządu uczniowskiego. Jest inicjatorką demokratycznych wyborów do rady samorządu uczniowskiego, które stały się szkolną tradycją – pierwsze odbyły się blisko 20 lat temu. W roku szkolnym 2016/2017 była szkolnym koordynatorem programu Szkoła z Klasą 2.0. Lubi działać, wymyślać, organizować. Potrafi zainteresować uczniów swoimi lekcjami. Jej pasją jest praca. Lubi kino, teatr, literaturę, podróże i siatkówkę.

Edycja 2017/2018 Pierwszy krok w drodze do szkolnego radiowęzła – nagrywamy słuchowisko Słowami nauczycielki: Na szczególną uwagę zasługuje zaangażowanie uczniów, na które wpłynął nie tylko temat projektu, ale również forma jego realizacji. Dałam uczniom przestrzeń na ich własną inicjatywę. Najcenniejsze jest dla mnie właśnie to, że uczniowie samodzielnie wybrali temat słuchowiska, stworzyli scenariusz, podzielili się rolami, pilnowali czasu i realizacji zadań. Sami nagrali dźwięki, które wykorzystaliśmy w słuchowisku, wybrali muzykę, ucząc się przy okazji poszanowania praw autorskich.

Zmierzyliśmy się też z trudnościami, bo nie udało nam się zgrać terminu spotkania z aktorem łódzkiego teatru. Jeden z uczniów zaproponował zaskakujące rozwiązanie – samodzielnie przygotował i poprowadził warsztaty. Może nie były one w pełni profesjonalne, ale z pewnością spełniły nasze oczekiwania.

Nie zabrakło rozgrzewki narządów artykulacyjnych, było dmuchanie w serwetki i płomyki. Jedno z ćwiczeń polegało na mówieniu wyliczanki „Jedna wrona bez

Projekty edukacyjne

120

ogona, druga wrona bez ogona, trzecia wrona bez ogona...” na jednym wydechu.

Warsztaty były kluczowym elementem projektu, bo podczas słuchowiska pracuje się właśnie głosem.

Efektem naszych działań jest słuchowisko, którego nagranie zostało umieszczone na stronie internetowej szkoły. Niecałe 12 minut, z których ja i ­dzieciaki jesteśmy dumni. Wiem, że warto wykorzystywać potencjał uczniów i własne zasoby.

121

Projekty językowo-artystyczne

MARZENA KROM-RUCHAŁA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Piszu

Słowa kluczowe: historia własnego miasta, praca w zespole, konkurs, nagranie filmu Słowo o nauczycielce Uczy historii i przyrody. Jej największą pasją jest uczenie historii, a zwłaszcza przygotowywanie uczniów do konkursów.

Edycja 2018/2019 Pisz – nasze miejsce na Ziemi Słowami nauczycielki Głównym celem naszego projektu było zapoznanie uczniów z historią i zabytkami własnego miasta oraz doskonalenie umiejętności pracy w grupie. Udało nam się nawiązać współpracę z Muzeum Ziemi Piskiej, gdzie uczniowie pogłębiali swoją wiedzę na temat miasta i regionu. Studiowaliśmy dostępną literaturę naukową oraz korzystaliśmy z czasopism “Znad Pisy” i portali internetowych. Zebrane informacje wykorzystaliśmy do wykonania prezentacji. Przygotowaliśmy również dwa konkursy – plastyczny “Pisz dawniej i dziś” oraz wiedzy o Piszu. Ostatnim elementem naszej pracy było napisanie scenariusza filmu, który udało się nagrać, dzięki współpracy z panem Marcinem Chojnowskim i jego cennym wskazówkom. To właśnie praca nad filmem była dla nas największym wyzwaniem. Gotowy film wyświetliliśmy m.in. podczas prezentacji projektów.

Projekty edukacyjne

122

123

Projekty językowo-artystyczne

KATARZYNA KRYSIK

Szkoła Podstawowa im. bł. ks. Bronisława Markiewicza w Woli Krakowiańskiej

Słowa kluczowe: tworzenie poezji, oprawa graficzna, języki obce, wydanie tomików, zróżnicowane kompetencje w zespole Słowo o nauczycielce: Anglistka ucząca w klasach I–III; zajmuje się też edukacją wczesnoszkolną i prowadzi zajęcia artystyczne z elementami arteterapii. Za swój sukces uważa to, że uczniowie na jej zajęciach są zmotywowani, twórczy i często odnoszą sukcesy w konkursach plastycznych. Jest zwolenniczką uczenia poza murami szkoły.

Dwukrotnie brała udział w programie Szkoła z Klasą 2.0; kilka jej działań zostało opisanych jako dobre praktyki programu, a szkoła zdobyła tytuł szkoły eksperckiej.

Lubi wyzwania, które są dodatkowym bodźcem do tego, by w szkole wydarzyło się coś ciekawego. Dlatego szuka programów i akcji, w których mogłaby wziąć udział razem z dziećmi. Jest również współorganizatorką odbywającej się co roku Gminnej Konferencji Szkół.

Edycja 2017/2018 Artystycznie aż do Woli Słowami nauczycielki: W naszym projekcie pisaliśmy poezję na temat czterech pór roku, a następnie tłumaczyliśmy utwory na język angielski i hiszpański.

Uczniowie klas szóstych i siódmych różnymi technikami wykonali prace plastyczne i zrobili zdjęcia. Przedstawili na nich okolicę, w której mieści się szkoła, w różnych porach roku. Prace te stanowiły oprawę graficzną i ilustracje napisanych wcześniej wierszy. Spośród nich grupa projektowa wybrała te, które chciałaby umieścić w tomiku poezji.

Kolejnym zadaniem uczniów było wydrukowanie książki w jak najlepszej jakości i cenie. Młodzi ludzie odwiedzili drukarnię i dowiedzieli się, jak przygotować swoje

Projekty edukacyjne

124

prace do druku. To był najtrudniejszy etap pracy, ponieważ w projekt włączyły się same „artystyczne dusze” i załatwianie formalności ich przerastało. Potrzebne było duże wsparcie z mojej strony jako opiekunki projektu. Grupa nie wyłoniła również lidera, każdy indywidualnie podchodził do działania. Dzięki temu doświadczeniu wiemy, że w przyszłości powinniśmy wybierać członków zespołu z różnymi, uzupełniającymi się kompetencjami.

125

Projekty językowo-artystyczne

EDYTA KULCZEWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Piszu

Słowa kluczowe: crossbooking, kącik wypoczynku, potrzeby uczniów, praca zespołowa, włączenie całej społeczności szkolnej, rodzic sojusznikiem, inspiracja dla innych szkół, pozyskanie dodatkowych środków finansowych, inicjatywa uczniów, zdolności artystyczne, popularyzowanie twórczości poetów, konferencja naukowa Słowo o nauczycielce: Jest polonistką i logopedką. Uczenie jest jej pasją. Na pierwszym miejscu stawia dobro swoich podopiecznych. Nieustannie się rozwija, dokształca, poszukuje nowych rozwiązań, aby jak najlepiej wykorzystać zdolności uczniów. Od lat pełni rolę koordynatorki w programie Szkoła z Klasą 2.0, jest propagatorką oceniania kształtującego w szkole, a swoją wiedzą i doświadczeniem dzieli się jako mentorka w kursach internetowych NAI. Wolny czas spędza z rodziną, dobrą książką i w podróży.

Edycja 2017/2018 Forum uwalniaczy książek w SP 1 w Piszu Słowami nauczycielki: Projekt przeprowadziłam z całą klasą piątą. Jego odbiorców i uczestników było jednak więcej. Naszym głównym celem było propagowanie idei crossbookingu w szkole. Uczniowie zaplanowali szereg działań, które miały zarazić uczniów ideą „uwalniania” książek. Zadbaliśmy również o aranżację przestrzeni w szkole – stworzenie kącików relaksu, które sprzyjałyby czytaniu.

Akcja przebiegała na kilku polach: w internecie, na korytarzach szkolnych i podczas zajęć. Podzieleni na zespoły uczniowie przystąpili do działania według wspólnie zaplanowanego harmonogramu. Oto co udało nam się zrobić: •• zbadaliśmy oczekiwania uczniów i stworzyliśmy listę „top 10” – najpoczytniejszych tytułów, które później znalazły się w szkolnych kącikach relaksu;

Projekty edukacyjne

126

•• zorganizowaliśmy kiermasze: wielkanocny i z okazji Dnia Czekolady – w ten sposób zdobyliśmy dodatkowe środki na zakup książek, jak również stolików i dywaników; •• z okazji Dnia Kobiet odbyło się głośne czytanie książki Anny Dziewit-Meller, “Damy, dziewuchy, dziewczyny. Historia w spódnicy oraz prezentacja o polskich pisarkach XXI i XX wieku”; •• nawiązaliśmy współpracę z panią Joanną Zarzecką, która stworzyła dla nas profesjonalną wizualizację stref relaksu; następnie przygotowaliśmy korytarze i zaaranżowaliśmy kąciki czytelnicze; sami wyszukaliśmy i zakupiliśmy potrzebne meble, a przede wszystkim książki do kącików; •• zadbaliśmy o to, by nasz projekt był identyfikowany z programem Edukacja Inspiracja – zaprojektowaliśmy pieczątki z nazwą programu.

Za sukces uważamy to, że udało nam się zaangażować w realizację projektu całą społeczność szkolną: uczniów, nauczycieli i pracowników obsługi. Znaleźliśmy sojuszników również w rodzicach, staliśmy się inspiracją dla innych szkół, które chcą powielać nasz pomysł. Pozyskaliśmy dodatkowe środki (poza finansowaniem z programu Edukacja Inspiracja), dzięki którym mogliśmy rozszerzyć działania. Wyciągnęliśmy też wnioski – dzisiaj wiemy, że w następnym projekcie mocniej skupimy się na działaniach promocyjnych tak, by dotrzeć do jeszcze szerszego grona odbiorców.

127

Projekty językowo-artystyczne

Edycja 2018/2019 Co w Puszczy Piskiej piszczy? – uczniowie SP nr 1 w Piszu na tropie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Słowami nauczycielki W naszych działaniach wzięła udział cała, jedna klasa czwarta, czyli 31 uczniów.

Pomysł na projekt powstał z inicjatywy uczniów, którzy lubią działania dające możliwość prezentacji swoich zdolności artystycznych, szczególnie aktorskich i muzycznych.

Nasze kilkumiesięczne działania przyniosły pożądane efekty i rozszerzyły naszą wiedzę. Udało nam się spopularyzować twórczość Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w naszej szkole, a dzięki publikacji na profilu Facebookowym dotarliśmy również do społeczności lokalnej. Odwiedziliśmy Muzeum w Praniu, dzięki czemu mogliśmy bezpośrednio zetknąć się z miejscem, w którym tworzył poeta. Odrestaurowaliśmy małą scenę teatralną, mamy też nową garderobę. W dniu 1 czerwca zorganizowaliśmy w szkole konferencję naukową dla społeczności szkolnej i lokalnej, podczas której zaprezentowaliśmy nasze działania projektowe. Teraz możemy cieszyć się nową sceną i tworzyć niezapomniane przedstawienia.

Projekty edukacyjne

128

129

Projekty językowo-artystyczne

IWONA MIERZEJEWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Piszu

Słowa kluczowe: przestrzeń edukacyjna, strefa czytelniczo-relaksacyjna, planszówki na przerwie, promocja czytelnictwa, diagnoza potrzeb uczniów, samodzielność dzieci Słowo o nauczycielce: Od 26 lat zajmuje się edukacją wczesnoszkolną. Praca z uczniami to dla niej pasja i źródło satysfakcji. Prowadzi zajęcia wyrównawcze oraz rozwijające zainteresowania podopiecznych. Ciągle poszukuje nowych sposobów motywowania do nauki, stąd m.in. jej aktywny udział w programach Fundacji Szkoła z Klasą oraz w wielu formach doskonalenia zawodowego. Interesuje się strategią oceniania kształtującego, praca z dziećmi metodą projektu i wykorzystanie TIK. Stawia przede wszystkim na dialog z uczniami, który przekłada się na lepszą pracę na lekcjach.

Edycja 2017/2018 Klub pogromców nudy Słowami nauczycielki: Projekt edukacyjny zrealizowałam z 25 uczniami klasy trzeciej. Zaczęliśmy od zbadania potrzeb moich podopiecznych dotyczących przestrzeni, która pozwalałaby rozwijać ich zainteresowania i pasje. Badania dały obraz oczekiwań „trzeciaków”, na którym oparliśmy dalsze działania.

Uczniowie uczestniczyli w zajęciach Zaczarowani czytaniem w Miejsko-­ Gminnej Bibliotece Publicznej w Piszu. Poszerzyli wiedzę na temat segregacji zbiorów, tworzenia katalogów alfabetycznych i metryczek lektur. Zorganizowali również klasową akcję czytelniczą pod hasłem „Poniedziałki z ciekawą książką w klasie 3b”, która polegała na czytaniu ulubionych książek wspólnie z rodzicami oraz zbieraniu inspiracji do klasowej biblioteki.

Szukaliśmy również pretekstów do promowania czytelnictwa, do czego

Projekty edukacyjne

130

świetną okazją okazały się walentynki w Wieży Ciśnień w Piszu. Uczniowie zaprojektowali i przygotowali ćwiczenia oraz karty pracy do wybranych lektur.

Włączyli społeczność szkolną do festiwalu czytelniczo-fotograficznego dla uczniów klas I–VII, a na koniec zorganizowali wystawę fotograficzno-literacką zwycięskich prac.

O promowaniu czytelnictwa pomyśleliśmy szeroko – zadbaliśmy o to, by w naszej szkole powstała przestrzeń, w której można zrelaksować się przy książce.

Dzieci, wykorzystując narzędzia TIK i materiały papiernicze, samodzielnie wykonały projekty szkolnych stref odpoczynku.

Stopniowo wzbogacaliśmy strefy o kolejne atrakcje i ulepszenia. Pojawiły się w nich gry planszowe, które promowała szkolna akcja „Graj w planszówkę na przerwie”. Uczniowie założyli również Szkolny Klub Gier Planszowych w Jedynce.

Pogromcy nudy stworzyli podobne strefy w jednej z sal lekcyjnych, a następnie pomysł rozszerzył się na szkolne korytarze. Wspólnym wysiłkiem wyposażyliśmy je w stoliki, pufy, regały, książki, gry planszowe i czasopisma. Mamy nadzieję, że przestrzeń i aktywności poskramiające nudę na stałe pozostaną w naszej szkole.

131

Projekty językowo-artystyczne

WANDA RUTKO

Szkoła Podstawowa im. Powstańców Śląskich w Nędzy

Słowa kluczowe: pomoc innym, Marzycielska Poczta, narzędzia TIK, włączenie społeczności szkolnej i lokalnej; współpraca, warsztaty filmowe, ekranizacja książki, kreatywność i zaangażowanie uczniów, samodzielność młodzieży, harmonogram i podział zadań Słowo o nauczycielce: Uczy języka polskiego. Jej pasją jest literatura oraz dobry film. Kocha muzykę – często słucha klasyki i jazzu. Największą radość w życiu zawodowym przynosi jej praca z uczniami – zwłaszcza podczas realizacji projektów oraz przygotowań do konkursów, w których wychowankowie odnoszą sukcesy, np. w Ogólnopolskim Konkursie Literackim Story Cubes, w programach eTwinning. Od kilku lat współpracuje z Fundacją Szkoła z Klasą i wraz z wychowankami kilkakrotnie reprezentowali szkołę na Ogólnopolskim Festiwalu Szkoła z Klasą w Warszawie.

Edycja 2017/2018 Warto żyć, by pomagać... Czy znasz niezwykłą postać – Irenę Sendlerową?

Słowami nauczycielki: W projekcie chciałam uwrażliwić moich uczniów na to, że warto żyć, by pomagać; warto działać z potrzeby serca i zawsze dostrzegać człowieka w drugiej osobie.

W działania włączyło się siedem moich gimnazjalistek.

Na początku uczennice pogłębiły wiedzę na temat życia i działalności Ireny Sendlerowej, której poświęcony jest rok 2018. Sięgając do różnych źródeł, gimnazjalistki poznały bogaty życiorys polskiej bohaterki oraz tych, którzy z nią współpracowali. To przygotowało nas do następnego kroku, czyli pomocy innym. Pod moją opieką uczennice nawiązały kontakt z chorymi dziećmi. Wykorzystałyśmy do tego Marzycielską Pocztę – napisałyśmy listy oraz wykonałyśmy kartki dla młodszych kolegów. Gimnazjalistki sprawiły, że na twarzach dzieci, które potrzebują wsparcia

Projekty edukacyjne

132

w walce o zdrowie, pojawił się uśmiech. Słowa podziękowania, płynące od obdarowanych, dodawały sił do dalszego działania.

Wyjazd pociągiem do Warszawy i spacer po Cmentarzu Powązkowskim, zapalenie znicza, krótka refleksja i modlitwa przy grobie Ireny Sendlerowej – to momenty, które na długo pozostaną w naszych sercach. Kolejnym punktem podróży było zwiedzanie Muzeum POLIN z przewodnikiem, pamiątkowe zdjęcia przy pomnikach Bohaterów Getta oraz Jana Karskiego.

W ramach projektu uczennice przygotowały broszurkę na temat polskiej bohaterki oraz nagrały film podsumowujący działania. Chętnie korzystały z narzędzi takich, jak Canva czy Animoto. Prezentacja efektów działań odbyła się podczas Święta Szkoły, w którym uczestniczyli rodzice, uczniowie, nauczyciele oraz władze gminy.

Jak w każdym projekcie, w tym również pojawiły się trudne momenty. Brak czasu nie pozwolił na realizację wszystkich pomysłów (kącik pomocy innym, który chciałyśmy uruchomić w szkolnej bibliotece; wieczór filmowy z konkursem o Irenie Sendlerowej). Najwspanialszym momentem była jednak współpraca dziewczyn z różnych środowisk. Pomimo początkowych obaw, dziewczyny pomagały sobie i wspierały się w trudnych momentach.

133

Projekty językowo-artystyczne

Edycja 2018/2019 Nakręceni na film! Adaptacja filmowa dzieła literackiego Słowami nauczycielki Uczestnikami projektu byli gimnazjaliści z klas trzecich. Nasze działania podzieliliśmy na trzy etapy. Na początku uczniowie dokonali wyboru dzieła literackiego.

Podczas wspólnych spotkań z koordynatorką napisali harmonogram działań i podzielili się zadaniami. Później powstał scenariusz, który był podstawą pracy nad filmem. W kolejnym kroku uczestnicy wzięli udział w dwudniowych warsztatach filmowych zorganizowanych w szkole filmowej w Zielonej Górze. Zajęcia pozwoliły gimnazjalistom poznać i sprawdzić różne techniki powstawania obrazu filmowego pod czujnym okiem instruktorki Akademii Twórczych Poszukiwań – Marzeny Więcek. Podczas spotkania eksperci filmu dzielili się wiedzą, doświadczeniem i praktycznymi umiejętnościami z młodymi filmowcami z naszej szkoły. Gimnazjaliści spotkali się również z uczniami ze szkoły w Czerwieńsku, którzy również brali udział w programie Edukacja Inspiracja. Zostali tam ciepło przyjęci – był to czas wspólnej zabawy i integracji, ale również poznawania miasta.

Po powrocie uczniowie rozpoczęli drugi etap działań, czyli pracę nad filmem.

Nakręciliśmy film na podstawie książki Arthura Conana Doyle’a “Przygody Sherlocka Holmesa. Błękitny karbunkuł”. Praca nad ekranizacją nie była łatwa, wymagała dużej kreatywności i zaangażowania ze strony uczniów, ale przyniosła wiele satysfakcji. Ostatnim etapem był wyjazd przedstawicieli projektu do Warszawy i prezentacja efektów w Centrum Kreatywności. Pobyt w Warszawie był również ciekawą lekcją historii – uczniowie zobaczyli Pałac Kultury i Nauki, Zamek Królewski, Kolumnę Zygmunta oraz Stare Miasto nocą. Dzięki działaniom w projekcie uczniowie zdobyli nowe umiejętności, ale przede wszystkim rozwinęli swoje pasje i zainteresowania.

Projekty edukacyjne

134

135

Projekty językowo-artystyczne

SYLWIA SOŁTYSIAK

Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Andrzeja i Władysława Niegolewskich w Opalenicy

Słowa kluczowe: wymiana doświadczeń, kontakt z uczniami z Hiszpanii, konieczność zmiany planów Słowo o nauczycielce Anglistka, nauczycielka informatyki, edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej. Interesuje się muzyką, lubi podróże, a jej największą pasją jest nauczanie. Podczas zajęć stara się przekazywać uczniom wiedzę w ciekawy i inspirujący sposób, wykorzystując do tego celu innowacyjne metody i narzędzia. Cieszą ją zadowolone twarze uczniów oraz widoczne efekty nauki języka angielskiego.

Edycja 2018/2019 English Learning Club Słowami nauczycielki Najcenniejszym doświadczeniem w trakcie realizowania projektu była możliwość uczestniczenia w warsztatach z innymi nauczycielami i ich uczniami. Mogliśmy wymienić się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami. Udało nam się nawiązać korespondencyjny kontakt z uczniami z Hiszpanii. Projekt przebiegał bez większych trudności, wyzwaniem było jednak rozliczenie i współpraca z kontrahentami.

Do zmiany planów zmusił nas trwający prawie trzy tygodnie strajk nauczycieli, przez który część naszych planów przesunęliśmy w czasie.

Projekty edukacyjne

136

137

Projekty językowo-artystyczne

JOANNA SZPYNDA

Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Gostomi

Słowa kluczowe: języki obce, podróże, inicjatywa uczniów, pokonywanie trudności Słowo o nauczycielce: Nauczycielka języka angielskiego.

Na studia językowe poszła z pasji do podróżowania, która towarzyszyła jej od dziecka. Malownicze położenie ­Wałcza, z którego pochodzi, usytuowanego w krainie lasów i jezior, zachęca do spacerowania, biwakowania, szeroko rozumianego obcowania z naturą.

Z czasem jej zamiłowanie do podróży rozszerzyło się na całą Europę. Chciałaby zainspirować do tego samego dzieci, bo wie, jak bardzo to rozwija. Można poznawać nowe kraje, ludzi, języki; próbować nowych potraw, zwiedzać miejsca znane tylko z książek, telewizji, internetu. Do swoich sukcesów zalicza między innymi to, że ma fantastyczną pracę, która pozwala jej na rozwijanie zainteresowań i realizację życiowych pasji. Dzięki temu może również spełniać się w życiu prywatnym. Największym sukcesem jest jednak to, że może zaszczepiać swoje pasje wśród uczniów.

Edycja 2017/2018 Podróże małe i duże Słowami nauczycielki: Projekt miał pokazać uczniom wartość poznawania nowych kultur i miejsc, a przez rozbudzenie chęci podróżowania zmotywować ich do nauki języków obcych.

Z perspektywy czasu myślę, że równie ważne, jak osiągnięcie tych celów były nauka i doświadczenie zdobywane podczas całego projektu. Dla mnie jako nauczycielki najważniejszym wnioskiem jest to, że warto oddawać inicjatywę uczniom i pozwalać im uczyć się na błędach. To wyzwala w nich kreatywność, poczucie sprawczości, samodzielność we wcielaniu swoich pomysłów w życie i odpowiedzialność za nie.

Projekty edukacyjne

138

Wartością są również przeszkody, które napotkaliśmy. Uczniowie doświadczyli tego, że nie zawsze wszystko przebiega zgodnie z planem. Chociaż na początku trudności podcinały im skrzydła, to gdy je przezwyciężyli, satysfakcja z wykonanego zadania była jeszcze większa.

Wyzwaniem była organizacja Festiwalu Podróżnika. Ze względu na brak czasu i napięty kalendarz szkolnych imprez musieliśmy zmienić nasz wcześniejszy pomysł. Zamiast jednodniowego festynu rodzinnego uczniowie zorganizowali tydzień drobniejszych, codziennych atrakcji, zakończony popołudniową imprezą w szkole.

Pomysł spotkał się z zainteresowaniem zarówno wychowawców, jak i innych uczniów. Pokonanie przeszkód dało zespołowi projektowemu poczucie sukcesu i motywację do dalszego działania.

139

Projekty językowo-artystyczne

EWA ŚMIAŁKOWSKA

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Pawła Stalmacha w Wiśle Słowa kluczowe: twórcza inwencja, kompromisy, integracja grupy, improwizacja, modyfikacja działań, uczniowie decydują, integracja, otwartość na społeczność lokalną Słowo o nauczycielce: Uczy języka polskiego. Od lat prowadzi kółka teatralne, dziennikarskie, literackie i zajęcia rozwijające kreatywność. Lubi podejmować nowe wyzwania i pracować z młodzieżą. Jest przekonana, że w każdym dziecku drzemie jakiś talent. Za swój sukces uważa to, że uczniowie biorą czynny udział w przedsięwzięciach, które inicjuje oraz chcą działać dla innych, np. przygotowując bajki dla najmłodszych i wystawiając je w przedszkolach.

Edycja 2017/2018 Gimnazjaliści dzieciom Słowami nauczycielki: Projekt na pewno wyzwolił twórczą inwencję uczniów, którzy sami wykonali scenografię, stworzyli układ taneczny, opracowali role i podzielili się nimi. To był również trening umiejętności szukania kompromisu, np. w sprawie kostiumów, które wybieraliśmy z wielu propozycji.

Nasze wizje musieliśmy też zderzyć z wyzwaniami i ograniczeniami. Przedstawienie zagraliśmy w czterech różnych przedszkolach. Za każdym razem musieliśmy uwzględnić przestrzeń, którą dysponowaliśmy, czyli naszą scenę, jak również zaplanować transport dekoracji. Niektóre osoby grały w przedstawieniu po kilka ról.

Wymusiło to modyfikację strojów, by możliwa była błyskawiczna zmiana kostiumu.

Praca nad przedstawieniem była również sprawdzianem integracji grupy oraz umiejętności improwizacji w sytuacjach nieprzewidywalnych. Takie również miały miejsce, np. gdy aktor zahaczył o stelaż, przewrócił się, a dekoracja prawie runęła.

Projekty edukacyjne

140

Edycja 2018/2019 Nazwa projektu: Słowami nauczycielki: Projekt był realizowany początkowo w zespole ośmioosobowym, później doszły jeszcze do stałego składu dwie osoby. Do współpracy zaprosiliśmy też młodzież ze świetlicy środowiskowej na Kubalonce. Udało nam się zrealizować więcej niż założyliśmy, ale też nie wszystko poszło zgodnie z planem. Mimo wcześniejszych planów, nie udało nam się odwiedzić domu samotnej matki. Sprawa została przedstawiona zespołowi i uznaliśmy, że trzeba się wycofać i zaplanować inne aktywności. W ich wyborze decydujący głos mieli uczniowie. Pojawiły się propozycje współpracy z seniorami i domem dziecka w Międzyświeciu. Niepowodzenie pierwszego pomysłu pozwoliło nam znaleźć nowe, które będziemy realizować w kolejnych latach.

141

Projekty językowo-artystyczne

AGNIESZKA TROJAN

Zespół Szkół w Dobrzejewicach Słowa kluczowe: profilaktyka uzależnień, duch przedsiębiorczości, uczniowie współdecydują, modyfikacja planu, współpraca z instytucjami, kreatywność, współpraca międzypokoleniowa, zajęcia ­coachingowe Słowo o nauczycielce: Uczy języka polskiego, jest doradcą zawodowym, oligofrenopedagogiem oraz nauczycielem bibliotekarzem. Kocha teatr, film i muzykę oraz ludzi z pasją.

Lubi pomagać młodzieży w poznawaniu samych siebie, odkrywaniu zainteresowań i pasji oraz w pokazywaniu ścieżek ich rozwijania. Interesuje ją też profilaktyka uzależnień. Jej sukcesem jest zainicjowanie i organizowanie od pięciu lat Nocy Profilaktyki, podczas której młodzież z zaproszonych szkół uczestniczy w warsztatach tanecznych, muzycznych, plastycznych, rękodzielniczych.

Edycja 2017/2018 Art-Start!

Słowami nauczycielki: Kiedy startowaliśmy z projektem wiedzieliśmy, że napięcie będzie wzrastało w miarę zbliżania się imprezy finałowej.

Na etapie organizacyjnym pojawiły się oczywiście trudności. U niektórych osób w grupie spadła motywacja – część wycofała się, zaangażowanie innych się zmniejszyło.

Po dokładnym zaplanowaniu całego przedsięwzięcia okazało się, że musimy zdobyć dodatkowe środki finansowe, np. na wcześniej nieprzewidziany warsztat czy wodę dla uczestników wydarzeń. Ta sytuacja paradoksalnie sprawiła, że w grupie wyzwolił się duch przedsiębiorczości. Uczniowie wpadli na pomysł, jak zdobyć brakujące fundusze – sprzedawali ciasta pieczone przez rodziców i nauczycieli. Z różnych powodów musieliśmy zmieniać nasze wcześniejsze plany. Myślę jednak, że te modyfikacje wprowadzane w trakcie działań sprawiły, że uczniowie mieli jeszcze większą możliwość wpływu na projekt i decydowania o jego kształcie.

Projekty edukacyjne

142

Udało nam się osiągnąć zamierzone cele takie, jak: •• pokazanie uczniom nowych możliwości rozwijania pasji, zainteresowań i ­organizacji własnego czasu wolnego przez poznawanie nowych technik plastycznych, muzycznych, tanecznych; •• rozwinięcie poczucia estetyki, wyobraźni, kreatywności, podniesienie poczucia własnej wartości uczniów; •• rozwinięcie umiejętności organizacyjnych oraz współpracy – zarówno w grupie, jak i z pozaszkolnymi instytucjami, fundacjami, klubami, organizacjami pozarządowymi takimi, jak Urząd Gminy Obrowo, Fundacja Przetwórnia Sztuki, szkoła tańca Urban Dance School, Klub Sportowy KSM TEAM, Rappedagogia; •• wzmocnienie współpracy międzyszkolnej.

Najcenniejszym potwierdzeniem, że było warto, były uśmiechy uczniów i deklaracja: „Chcemy znów za rok!”

143

Projekty językowo-artystyczne

Edycja 2018/2019 Pasjonauci na start!

Słowo o nauczycielce "Otworzyły się przed nami drzwi kreatywnego myślenia, działania i organizacji.

Myślimy, że na każdego z nas miało to mniejszy lub większy wpływ" – takie wnioski wyciągnęli uczniowie, podsumowując projekt. Najcenniejsze w naszym działaniu było otwarcie się na współpracę międzypokoleniową, dzięki spektaklowi teatralnemu i warsztatom, które przygotowaliśmy z seniorami. Dzięki współpracy z chińskimi studentami rozwijaliśmy swoje horyzonty. Uczniowie podczas zajęć caochingowych mogli poznawać zarówno samych siebie, jaki i innych ludzi. Ze względów na ograniczenia czasowe, organizacyjne i finansowe, na które napotkaliśmy, musieliśmy jednak odłożyć w czasie zaplanowaną imprezę profilaktyczno–artystyczną.

Projekty edukacyjne

144

145

Projekty językowo-artystyczne

KATARZYNA ZAWADZKA

Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Mielenku Drawskim

Słowa kluczowe: żywy język angielski, poznawanie różnych kultur, pokonywanie barier i nieśmiałości, międzynarodowy Euroweek Słowo o nauczycielce: Pasjonatka narzędzi TIK, uczy języka angielskiego, który fascynował ją od najmłodszych lat – swoją pasją stara się zarażać uczniów. Zawód nauczyciela pozwala jej pokazywać dzieciom, że świat nie kończy się na ich małej szkole czy miejscowości, że jest różnorodny i barwny, a przede wszystkim dostępny dla każdego – także dla nich. W swojej pracy realizuje innowacje pedagogiczne, którymi zachęca do pracy z żywym językiem oraz wszechstronnego rozwijania podstawowej znajomości języka obcego i innych kultur. Stara się, aby dzieci były na zajęciach aktywne i czerpały z zajęć taką sama radość jak ona.

Edycja 2017/2018 Świat bez granic Słowami nauczycielki: Planując projekt, miałam nadzieję, że dzięki niemu moi uczniowie zapragną poznawać różne kultury. Zakładałam, że przez obcowanie z ciekawymi ludźmi z innych zakątków świata, z żywym językiem angielskim, doświadczą, jak ważna jest jego znajomość w dzisiejszych czasach. Pragnęłam pokazać im, że mogą poznawać świat i aktywnie być jego częścią, mimo że pochodzą z małych miejscowości.

Nie było to jednak łatwe zadanie. Większość dzieci biorących udział w projekcie była na początku nieśmiała i wycofana. Dlatego naszą przygodę zaczęliśmy od warsztatów, w trakcie których pracowaliśmy nad umiejętnościami społeczno-komunikacyjnymi. Celem zajęć było rozwijanie i wzmacnianie pewności siebie oraz przełamywanie strachu w kontaktach z innymi.

Projekty edukacyjne

146

Prawdziwy przełom nastąpił podczas udziału uczniów w międzynarodowym obozie Euroweek. Z wielką satysfakcją obserwowałam, jak te najbardziej nieśmiałe osoby wychodzą ze swojej skorupy. Uczniowie aktywnie włączyli się w fantastyczne zajęcia z wolontariuszami, którzy pochodzili z wielu odległych miejsc na świecie.

Z moich „poczwarek” wyłoniły się piękne motyle. Dowodziły tego niekończące się pytania i komentarze: „Czy przyjedziemy tu w przyszłym roku?, „Było super!”, „Kiedy następny projekt?”.

147

Projekty językowo-artystyczne

ORGANIZATORZY 98 Inicjator 99 Operator 100 Partner

INICJATOR Organizatorem programu Edukacja Inspiracja jest Edukacyjna Fundacja im. prof. Romana Czerneckiego (w skrócie EFC), która oprócz projektów realizowanych przez nauczycieli finansuje szereg inicjatyw edukacyjnych.

Fundacja została założona w 2009 roku przez Andrzeja Czerneckiego, syna patrona Fundacji, wybitnego przedsiębiorcę i wizjonera, który - chcąc realizować idee swojego ojca - wspierał system edukacji w Polsce. Dzisiaj tradycję kontynuuje kolejne pokolenie rodziny Czerneckich. Flagowym programem Fundacji EFC jest Program Stypendialny Horyzonty dla uczniów chcących mieszkać w dużym mieście oraz zdobywać w nim wiedzę i doświadczenia. Uczestnicy programu angażują się w wolontariat i realizują projekty społeczne. Fundacja EFC wspiera również wartościowe przedsięwzięcia na rzecz edukacji we współpracy z innymi instytucjami i organizacjami pozarządowymi. W 2017 roku Fundacja EFC współfinansowała Nagrodę im. Ireny Sendlerowej „Za Naprawianie Świata”, przyznawaną nauczycielom uczącym i wychowującym w duchu dialogu i tolerancji. Od 2018 roku Fundacja przyznaje także Nagrodę im. prof. Romana Czerneckiego za wybitne publikacje naukowe i popularnonaukowe w dziedzinie edukacji. W 2018 roku Zespół Szkół w Szczekocinach, w 100-lecie swojego istnienia, przyjął imię Romana Czerneckiego i stał się Szkołą Patronacką EFC.

Organizatorzy

150

OPERATOR Operatorem i współorganizatorem programu jest Fundacja Szkoła z Klasą, która odpowiada za jego koordynację i merytoryczne wsparcie uczestników.

FSZK wspiera w rozwoju odważnych i pełnych pasji nauczycieli i dyrektorów, pomaga im kształcić młodych ludzi na świadomych i aktywnych obywateli. Prowadzi programy rozwijające wśród uczniów kompetencje XXI wieku oraz pomaga szkołom stać się miejscem otwartym i zaangażowanym w rozwiązywanie problemów społecznych, wspierającym różnorodność; takim, w którym panują relacje oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. FSZK wyrasta z doświadczeń programu Szkoła z Klasą realizowanego nieprzerwanie od 2002 roku.

151

Organizatorzy

PARTNER Partnerem programu jest Fundacja Rodziny Staraków, której głównym celem jest wspieranie i promowanie potencjału młodych ludzi, tworzenie dla nich optymalnych warunków do rozwoju oraz pomoc w realizacji marzeń i pomysłów na życie. Fundacja działa również na rzecz poprawy stanu zdrowia i rozwoju profilaktyki zdrowotnej.

Organizatorzy

152

Opracowała: Aleksandra Saczuk Opieka merytoryczna: Emilia Gromadowska, Agata Łuczyńska Redakcja merytoryczna i korekta: Zofia Jaworowska Skład: Olek Modzelewski (www.modzelew.ski) Zdjęcia: Mariusz Michalik, Jolanta Mleczak

Edukacyjna Fundacja im.prof. Romana Czerneckiego EFC www.efc.edu.pl

Fundacja Szkoła z klasą www.szkolazklasa.org.pl