Y iaith Gymraeg: ei phresennol, gorffennol a dyfodol

ddol.

Mae’r iaith Gymraeg o hyd yn bwnc llosg, gyda phrotestiadau a gwrthdaro rhwng llywodraethau a’r Cymry.

Mae’r Gymraeg yn iaith Frythoneg, gyda tharddiad Celtaidd Prydeinig a chafodd ei siarad ym Mhrydain cyn goresgyniad y Rhufeiniaid. Roedd un o’r geiriau Cymraeg cyntaf i gael e gofnodi wedi’i arysgrifio tua 700 OC ar garreg fedd yn eglwys Sant Cadfan yn Nhywyn, yn sir hanesyddol Sir Feirionnydd. Fodd bynnag, credir bod y Gymraeg ysgrifenedig cyntaf yn dyddio’n ôl 100 mlynedd arall. Yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, nid oedd y Gymraeg yn rhan o gwricwlwm yr ysgol. Saesneg oedd prif iaith strydoedd, gweithleoedd a chartrefi Cymru. Fodd bynnag, yn yr ugeinfed ganrif, roedd cydnabyddiaeth gynyddol o wahaniaethu yn erbyn y Gymraeg a’i siaradwyr. Gwelwyd hyn yn y modd nad oedd gan ddiffyny-

Gall trydan gyrru Cymru?

Cymru. Hen wlad ein tadau. Gwlad sydd yn sicr, yn annwyl i ni. Gwlad hoffem ei gwarchod, ei chynnal, ei gofalu. Mae’r degawdau diwethaf wedi bod yn dyst i sawl mudiad amgylcheddol, protestiadau ‘Just Stop Oil’, ralis Greta Thunberg a rhaglenni Sir David Attenborough, i enwi rhai.

Mae pob un yn tynnu sylw at ein hamgylchedd, a phwysigrwydd gwarchod ein byd.

Mae llawer o drafodaeth yn dod gyda’r pwnc yma, gan gynnwys cwestiynau am ddyfodol ceir. Beth yw dyfodol ceir? Ai trydan yw’r ffordd ymlaen? Ydy’r syniad yn rhesymol? Mae sawl cwestiwn ddion yr hawl i ddefnyddio’r Gymraeg yn y llysoedd ond arweiniodd Ddeddf Llysoedd Cymru at dro pedol yn y maes hwn.

Mae’r iaith wedi gweld twf aruthrol ers hynny gyda thua 538,000 o bobl yn nodi eu bod yn gallu siarad Cymraeg, yn ôl cyfrifiad 2021. Mae’r Gymraeg nawr yn iaith sy’n cael ei chofleidio a’i siarad yn gymdeithasol ac yn wleidy-