ERAGILE GEOLOGIKOEN ALBISTEAK
GANDASEGI 6.MAILA A
BILBOKO UHOLDEAK
1983-8-22
The Stars KAZETARIAK
1983ko abuztuaren 21ean Bizkaiko hiri batzuk urpean geratu ziren.
Ibaiak lur korronte natural iraunkorrak dira itsasora edo beste ibai batera isur- ziren eta 5 desagertu ziren. Astean zehar euri asko egin zuen. tzen direnak. Lehenengo Gipuzkoan hasi zen eguIbaiko urak arroko materiala higatu raldi txarra eta eguerdian Bilbora eta, garraiatu egiten du eta, apurkaapurka, arroaren erliebea aldatzen du. heldu zen. Nerbion ibaia irtetzeko sorian zegoen, 503litro metro karratuko Goi-ibilgua: Ibaiaren zatirik aljauzi zirelako. Nerbioi ibaia Llodiotik dapatzuena da. Ura oso azkar jaisten gainezka egin zen, Rivera eta Bolueda harriak harkaskarra eta harea arrestako ibaiak apurtu zituen eta Galtan eramanez, ligadura handia eragidakao, Basauri eta Vizcaya guztia ten du. inundatu ziren. Erdiko-ibilgua: Aldapa txikiagoa du eta ura mantsoago jaisten da, ligadura ez da hain handia izaten eta material fin edo txikiak jarraiatzan ditu. Ibaia zabalagoa izaten da eta meandroak eratzen ditu. Behe-ibilgua: Ibaiaren zatirik zabalena da, eta oso maila txikiagoa. Zati honetan sedimentazioa izaten da nagusi. 1983 urtean abuztuan Bilboko jaietan Bilbo inundatu egin zen, euri asko egin zuelako. Bilboko egun nagusia zen eta Bilbo guztia apurtuta geratu zen. Etxe eta denda gehienak urez beteta zeuden, inundazioak Bizkaiko kapitala harrasatu zuen. 3 pertsona hil
SUMENDIA BIZIRIK
2014-11-04
2014.urtean Japoniako Ontake sumendia erupzioan egon zen.
Sumendiak: lurrazalaren barnealdetik datozen magma eta gasak kanporatzen diren lurrazaleko irekiguneak dira. Mantuko magma litosferako zulotik ateratzen da eta irteeten denean fenomenoa hauek sortzen dira Tximiniatik ateratzen diren materialak sumendiaren inguruan pilatuta geratzen dira: material pilatuari sumendi-konoa deritzo. Magma sumendi-konotik irteten da eta kanporatutako magmari laba deritzo. Laba hozten denean harri bihurtzen da eta harri horri magma-harriak deritzo. Kraterra, magma, konoa, laba, erautzak eta gasak eta tximinia dira bere atalak. 2014 urtean 45 mendizaleren bila aritu ziren Ontake mendian. Erupzioan sartu ondoren desagertu ziren. Lau txangozale ere hil ziren gertaeran eta 31 lagun egoera larrian zeunden. Japoniako bigarren sumendirik altuena da, Ontake eta Nagoya hiritik 100 kilometrora dago. Sumendia gasak eta errautzak botatzen hasi zen. 2014 urtean, erupzioa gertatu zenean ehunka lagun hari ziren txangoak egiten mendian. Agintariek 240 lagun ebakuatu ahal izan zituzten. Hala ere, 45 lagun desagertuta zeuden. Agintariek uste zuten aterpetxeetan egongo zirela. Mendiaren tontorrean emakume
Euskadi taldea
2016ko urriaren 27a
MATTHEW URAKANA Obamak larrialdi egoera ezarri zuen Floridan. Karibean ehunka hildako utzi zituen Matthew urakanak eta 2000 etxebizitzek kalte handiak izan zituzten, gobernuak jakinaHaizeak, materialak toki batetik bestera garraia ditzake, indararen arabera; haizearen abiadura moteltzen denean, materialak pausatzen dira. Hautza eta ondarra errestan eraman ditzake material horien partikulen marruskadura-lana egiten dute eta horrela, haitzak karraskatu eta forma bitsiak sorrarazten dituzte. 2016ko urrian, hegoaldeco Californian, Haitin eta Estatu Batuetan, Matthew izeneko urakan bat sortu zen. MATTHEU , estatu batuak txikitu zuen. Haitin, 1000 persona baino gehiago hil ziren. Urakana desagertu egin zen baina leku batzuetan, errepideak, ebakita egon ziren denbora luzez. Gainera, bertatik jasotako informazioa partzialak zirela aitortu zuten, komunikazio barik zeudelako. Bestalde, Enex jean, eta Charleseh organizazioek laguntza eskatu dute, oraindik 600.000 umeek Matthew hurakanaren ondorioak sufritzen jarraitzen dutelako. Haur eta familia asko daude etxe barik , Matthew huracanaren erruagatik. EAGJ
Lauko taldea
2016-10-27
Lorcako mugimendua Lorcan (Murciako eskualdean) 2011ko maiatzaren 11an lurrikara bat egon zen. Fenomeno hau norabide guztietan uhin sismikoen bidez hedatu zen. Lurrikara lurraren barnealdean bat-batean askatutako energiaren ondorioz lurrazalean geratzen diren dardara edo astinduak dira, sismografoaren bidez erregistratu zuten lurrikara sortu den tokiari esaten zaio. Lorcan duela 5 urte lurrikara bat egon zen eta gauza asko zuntzitu zituen, biztanle asko zauritu edo hil ziren Lorca herrian suntsitutako lekuak hauek izan ziren: Santiagoko eliza eta tren geltokia izan ziren. Richter eskalan, lurrikara 5,1 batekoa izan zen. 9 hildako eta 163 zauritu egon ziren, 2011ko maiatzaren 11an, arratsaldeko 18:47:26 an. Gau luzea izan zen Lorcan, milaka herritarrek gaua etxetik kanpo pasatu behar izan zuten, Gurutze gorriak 6000 manta banatu zituen. Herritar asko bere autoetan babestu ziren lurrikara gehiago egongo zirelakoaren beldur, baina propio egindako aterpetze batean babestu direnak ere badira.
nEPALEKO LURRIKARA Nepalen Richter eskalan 7,8ko lurrikara izan zen. 2015eko Apirilaren 25tean lurrikara bat izan zen Nepalen. Lurraren barnealdean bat-batean askatutako energiaren ondorioz lurrikara hori gertatu zen. Astindu honek norabide guztietara eta uhin sismikoen eran hedatu zen energia. Fenomeno hauek itsasoan gerta daitezke tsunamiak deritzo. Lurraren energia hau sismografoaren bidez nehurtu zuten. Hipozentroa deritzo lurrikara sortu den tokia eta epizentroa hurbilen dagoen lurrazalaren puntutik. Richter eskalan 7,8ko neurria izan zuen lurrikarak. Kalte handiak eragin ditu. Indian, Bangladesh eta Txinan sentitu zen. Mila zauritu egon ziren. Sismoaren erruz, Katmanduneko eraikin asko hautsi ziren, eta Everesten dar-dar indartsuak eragin ziren, 22 mendizale hilik. Oraindik 200 pertsona desagertuta daude.
Zientzialari talde batek aurrez ikusi zuen seismo handi batek, eskualde osoa suntzituko zuela. Laurent Bollinger energia alternatiboen eta Frantziako energia nuklearraren batzordeko bazkidean da, eta taldearen aurrean, azaldu zuen bere ikerketa geologikoaren emaitzak.
BINGEN, LEIRE , AMAIA, MAITANE
2016ko Urriaren 26a asteazkena. London Night kazetariak.
Urak sortutako artelana 2016ren martxoaren 25a
Orain dela urte asko Karrantzan, Pozalagua izeneko haitzuloa sortu zen. Lurrazalara erortzen den ura lur iragazkorretan sakoneraino barneratzen da,geruza iragazgaitz bat topatu arte geruza iragaskorretan eta iragasgaitzaren artean pila daiteke ura. Ur horrek irteera bat aurkitzen duenean, berriro lurazalaren gainera ateratzen da ITURBURUA sortzen. Lurpeko uraren higadura haitzuloa sortzen ditu. Urak harri iragaitzak topatu beharrean beste era bateko harriak topatzen dituenean (kareharria), lurrazala deskonposatu egiten da eta
urak harriak hausten ditu eta haitzak
pitzatu egiten dira. Pitzadura txiki horiek milaka urteren burua koba izaugarriak bihur daiteske eta horren ondorioz lurpeko urak sortzen dira. Lurpeko ura informazio berezi asko ditu eta haitzuloetan estalaktitas ela estalagitak haurkitu ahal ditzakegu. Estalaktitak: sabaian buruz beharko
kono
baten
antzeko
forma
dutena
dira.Estalagmitak:lurrean punta gorantza duten konoak dira. Lurpeko urak informazio berezi asko ditu eta haitzuloetan Estalaktitak eta Estalagmitak aurkitu ahal ditzakegu. Estalaktita sabaian buruz beherako kono baten antzeko forma dutenak dira eta Eatalagmitak lurrean punta gorantza dute konoak dira, Pozalaguako 700 bizi eta jaso ditu pasadan astean. Aitaren eguna aprobetzatzen 330 pertzona bisitatu zuten Pozalaguako
haitzuloa
pasadan
ostiralean,
Gehienak
goizetan joaten ziren nahiz eta ilarak itxaron larunbatean 261 per4tsonek bizitatu zuten Pozalagua eta igandean