1
Día Internacional contra a Violencia de Xénero
!
25 de novembro de 2016
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
2
Dende o Observatorio da Convivencia do CEIP Manuel Mallo Mallo de Nadela, e en colaboración co Equipo de Actividades Extraescolares e Complementarias, Equipo de Normalización e Dinamización da Lingua e o Equipo de Biblioteca Escolar, e ao abeiro do I Plan de actuación para a Igualdade nos centros educativos de Galicia 2016-2020, propoñemos á comunidade educativa a participación na campaña da ONU:
ÚNETE: PINTA O TEU MUNDO DE LARANXA para poner fin á violencia contra ás mulleres e nenas.
Enténdese por violencia de xénero calquera acto violento ou agresión, baseados nunha situación de desigualdade no marco dun sistema de relacións de dominación dos homes sobre as mulleres que teña ou poida ter como consecuencia un dano físico, sexual ou psicolóxico, incluídas as ameazas de tales actos e a coacción ou privación arbitraria da liberdade, tanto se ocorren no ámbito público coma na vida familiar ou privada. (Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero).
!
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
3 O concepto "violencia de xénero" dá nome a un problema, que ata hai pouco, formaba parte da vida privada das persoas; era considerado un asunto de familia que non debía transcender de portas para fóra e, polo tanto, no que non se debía intervir. Entender a violencia como un asunto privado reforza ás mulleres a unha situación de subordinación respecto do home e implica asumir as relacións de poder historicamente desiguais entre ambos e a través das cales se lexitima ao home a manter o seu status-quo da dominación incluso a través da violencia. Esta percepción contribúe a que as mulleres non denuncien a súa situación por medo, vergoña ou culpabilidade.
Erradicar a violencia de xénero só será posible cando muden os esquemas forxados ao longo de moitos séculos de tradición acerca de como deben comportarse os homes e mulleres. Cando ambos mundos, masculino e feminino, sexan valorados por igual, poderemos comezar a constriur relación en igualdade.
Este proceso formativo de cambio de valores, debe iniciarse dente as máis tempranas posto que, aínda que o proceso de socialización dure toda a vida, é na infancia e na adolescencia cando interiorizamos con máis forza todas as mensaxes que recibimos. Por iso, dende o CEIP Manuel Mallo Mallo cremos que é fundamental intervir dende o ámbito educativo, xa que este é un dos principais vehículos de transmisión de valores aos máis pequenos.
Deste xeito, e ademais das actividades de aula, que cada titora desenvolve co seu grupo de alumnos e alumnas, segundo o disposto nas súas programacións, dende o centro propoñemos as seguintes iniciativas conxuntas:
!
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
4
DATA
CURSO
ACTIVIDADE
21/11/16
Todos
Visionado do vídeo realizado polo alumnado de 4º curso e coa participación do resto de alumnado do centro co gallo da celebración do Día Internacional dos Dereitos do Neno.
5º e 6º
Elaboración de Pulseiras Laranxas co hashtag proposto pola ONU: #orangetheworld e #mundolaranxa. Reparto a todos os membros da comunidade educativo, explicando o sentido desta iniciativa.
23-24/11/16
Día Internacional contra a Violencia de Xénero Todos
25/11/16
Todos
Visionado do corto: No mundo dos nenos non se golpea ás mulleres. Posterior traballo nas aulas.
25/11-10/12
Todos
Visionados nas aulas de cortos alusivos á celebración.
25/11-10/12
Todos
Exposición dunha selección de libros da biblioteca Escolar coa Temática contra a violencia de xénero e Dereitos Humanos
25/11-10/12
Todos
Audicións de temas musicais relacionados coa violencia de xénero
Todos
Elaboración dun mural conxunto onde cada alumno/a deixará bolboreta en cor laranxa (en referencia ao asasinato das irmás Mirabal) con frases alusivas á igualdade entre sexos e contra a violencia de xénero.
5º EP
Elaboración dunha presentación empregando algunha ferramenta online sobre a celebración do Día Internacional da eliminación da Violencia contra a Muller, que estará enlazado nos blogues da escola.
28/11/16
29/11-10/12
!
Este día, viremos ao colexio con algunha prenda laranxa. äs 11:30, sairemos ao patio para dar lectura a un manifesto en contra da violencia de Xénero
25/11/16
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
5
ORIXE DA CELEBRACIÓN (Documentación para o profesorado)
O 25 de novembro é un día de reflexión e denuncia contra as diferentes formas de violencia que sofren as mulleres.
A idea de celebralo nace no Primeiro Encontro Feminista de Latinoamérica e do Caribe celebrado en Colombia en xullo de 1981.
En 1993 a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aprobou a Declaración sobre a Eliminación da Violencia contra a Muller, na que se definiu a "violencia contra a muller" como: «todo acto de violencia baseado no xénero que ten como resultado posible ou real un dano físico, sexual ou psicolóxico, incluídas as ameazas, a coerción ou a prohibición arbitraria da liberdade, xa sexa que ocorra na vía pública ou na vía privada. »
O 17 de decembro de 1999, a Asemblea Xeral das Nacións Unidas designou o 25 de novembro como o Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller. A ONU convidou a «gobernos, organizacións internacionais e organizacións non gobernamentais a organizar actividades dirixidas a sensibilizar ao público respecto do problema neste día como unha celebración internacional.»
!
!
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
6
Elixiuse o 25 de novembro para conmemorar a morte das irmás Mirabal (Patria, Minerva e Maria Teresa), tres activistas políticas asasinadas o 25 de novembro de 1960 pola policía secreta do ditador Rafael Trujillo na República Dominicana. Minerva e María Teresa previamente foron encarceradas, violadas e torturadas en varias ocasións.
Os seus cadáveres esnaquizados apareceron no fondo dun precipicio. Para o movemento popular e feminista de República Dominicana historicamente estas mulleres simbolizaron a loita e a resistencia.
O ditador Trujillo ademais de utilizar o terror político e a intimidación coa oposición mantiña un comportamento controlador e machista coas mulleres novas ás que non dubidaba en perseguir para obter favores sexuais. Se estas non accedían aos seus requirimentos corríase o risco de que se incautasen os bens materiais das súas familias ou directamente consideráballas inimigas do réxime.
Minerva, María Teresa e Patria Mirabal foron tres irmás opositoras, durante os anos cincuenta, ao réxime do ditador Leónidas Trujillo en República Dominicana. Foron torturadas e asasinadas polos sicarios do ditador, o 25 de novembro de 1960.
Cando se soubo a noticia do vil asasinato das irmás Mirabal, aquel venres 25 de n o v e m b ro d e 1 9 6 0 , a sociedade dominicana estremeceuse. Un sentimento de rabia e impotencia apoderouse de gran parte da poboación. A ditadura chegara demasiado lonxe.
!
Unha banda de sicarios, por encargo expreso de Trujillo, CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
7
ocupouse de asasinar ás tres bolboretas, como lles dicían cariñosamente os seus compañeiros de loita ás Mirabal e tamén, a Rufino da Cruz.
A morte das raparigas, orixinarias de Salcedo, foi a pinga que derramou o vaso. A partir do seu asasinato, moitos mozos de clase media, mesmo xente da contorna do ditador, sentiron a necesidade de loitar contra a tiranía e pola instauración da democracia en República Dominicana. Comezou a disiparse o medo.
O asasinato das irmás Mirabal tivo o efecto contrario ao que pretendía a ditadura. Seis meses despois, Trujillo foi ajusticiado por antigos colaboradores.
!
O 10 de xaneiro de 1960, mozos de clase media, seminaristas, obreiros, campesiños, profesionais e estudantes celebraron unha Asemblea Nacional nunha leira propiedade de Charlie Bogaert, en Mao, onde constituíron o Movemento Revolucionario 14 de xuño que se inspirou no exemplo e no programa dos guerrilleiros de 1959. Baixo o liderado do avogado Manuel
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
8
Aurelio Tavárez, esposo de Minerva Mirabal, os catorcistas expuxéronse como obxectivo derrocar á ditadura de Leónidas Trujillo mediante a loita armada.
Moi pronto, os integrantes do movemento foron detectados polos calieses, que eran membros do Sistema de Intelixencia Militar (SIM) do ditador. O movemento nin sequera puido poñer a proba a súa capacidade operativa.
Dez días despois da asemblea de Mao, comezaron as detencións en masa, coa súa tráxica e inevitable secuela de torturas, asasinatos e desaparicións a que usualmente recorría o réxime ante feitos como ese? asintan os historiadores.
Os cárceres enchéronse de presos políticos de diversas partes do país.
Con todo, o descubrimento do complot serviu para demostrar cuán estendido era o sentimento antitrujillista e entre os primeiros a p r e s a d o s fi g u r a n , ademais de Manolo e Minerva, os esposos de María Teresa e Patria.
Ta m é n f o i a p r e s a d a María Teresa, a quen oficiais espiron diante de todos, como unha forma de humillala. Un veterano daquela época, Rafael Taveras relata como a máis nova das bolboretas mantívose incólume a pesar dos insultos e a tortura física, as descargas eléctricas sobre os seus seos facían mover o seu corpo, pero os seus beizos non se abriron cunha queixa.
!
Semanas despois daquela orxía de sangue e dor, as mulleres foron liberadas, pero os seus esposos foron condenados a 30 anos de cárcere.
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
9
A pesar da advertencia dos seus amigos, Patria, Minerva e María Teresa facían a viaxe a Porto Prata todas as semanas a ver aos seus esposos e aos outros compañeiros de loita alí prisioneiros.
A orde de matar as irmás Mirabal foi dada por Trujillo desde o 4 de novembro, pero non foi senón o 25 cando se deron as condicións para a súa execución.
Ese 25 de novembro, pouco despois das catro da tarde, as Mirabal e Rufino da Cruz regresaban de Porto Prata de ver aos seus esposo no cárcere San Felipe de Porto Prata.
A menos de dous quilómetros de Porto Prata, había un carro detido con aparentes pasaxeiros fóra. Unha persoa simulaba que revisaba o motor. Rufino da Cruz detívose xunto ao carro porque se atravesaba a metade do camiño. É entón cando son asaltados e ás irmás métenas á forza no outro carro.
Patria, nun momento, logrou fuxir e atopou un camión do Seguro Social que transitaba por aí, con todo, foi alcanzada e arrastrada para introducila no carro xunto ás súas irmás. Antes logrou alcanzar a gritar á xente que viaxaba no camión: Avisen á familia Mirabal en Salcedo, que os calieses van matarnos.
Conta Taveras que o carro marchou coas tres irmás dentro e Rufino foi mantido no jeep acompañado de dous calieses. O carro no que as levaban desviouse nun camiño de brecha, entre un cañaveral, onde un grupo de sicarios, executou ás irmás Mirabal.
Foron asasinadas a paus e puñaladas. Tamén, os calieses aforcaran a Rufino.
!
Xa cos corpos, os asasinos marcháronse ata o lugar onde lanzarían o vehículo con eles dentro. Detivéronse un momento ao ver que unha das vítimas estaba viva e queixábase. Era Minerva, rematárona.
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
10
Cos catro corpos dentro, os asasinos lanzaron o vehículo cara a un precipicio. Ao día seguinte un diario titulou: Tres mulleres e un chofer morren ao voltearse o seu automóbil?. Ninguén creu esa información. A noticia do múltiple asasinato correu como pólvora, provocando a indignación en amplos sectores da sociedade dominicana.
Logo de asasinar as irmás Mirabal, Trujillo ordenou a confiscación de todos os seus bens e os dos seus esposos. A sanguenta man de ferro do ditador esmagou ás tres bolboretas, pero sería un dos seus últimos crimes.
Por que o 25 de novembro é o día contra todo tipo de violencia cara ás mulleres? En 1981 celebrouse en Bogotá, Colombia, o Primeiro Encontro Feminista Latinoamericano e do Caribe. Alí decidiuse que o 25 de novembro sexa o Día Internacional de Non Violencia contra as Mulleres. A data foi elixida para lembrar o asasinato en 1960 das irmás Mirabal a mans da ditadura de Leónidas Trujillo en República Dominicana.
Máis dunha década despois, en 1993, a Asemblea Xeral das Nacións Unidas aprobou a Declaración sobre a Eliminación da Violencia contra a Muller. Alí definiuse que a violencia cara á muller era ?todo acto de violencia baseado no xénero que ten como resultado posible ou real un dano físico, sexual ou psicolóxico, incluídas as ameazas, a coerción ou a prohibición arbitraria da liberdade, xa sexa que ocorra na vida pública ou na vida privada.
Na súa resolución 54/134 do 17 de decembro de 1999 a Asemblea Xeral de Nacións Unidas resolveu que a partir do ano seguinte, o 25 de novembro sería a data estipulada como o Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller.
Para saber máis sobre as Irmás Mirabal:
!
• Irmás Mirabal: Wikipedia
• Bolboretas. O asasinato das irmás Mirabal. Testemuño de Dedé Mirabal, irmá supervivinte.
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
11
Selección de recursos sobre violencia de xénero e dereitos humanos • • • • • • • • • • •
!
• • • • • • • • •
Conto “Arturo y clementina” (vídeo)
Conto “Arturo y clementina” (presentación)
Conto “Rosa Caramelo” (vídeo)
Actividades “Rosa Caramelo”
Conto: “¿Hay algo más aburrido que ser una princesa rosa? (mp4)
Conto: “¿Hay algo más aburrido que ser una princesa rosa? (vídeo linguaxe de signos)
Ilustración para vestir: Princesa Carlota
Superlola, Día Internacional Contra la Violencia de Género
Digamos no a la violencia
Equidad de género
Vídeo contra a violencia de xénero realizado por alumnado de 1º primaria.
Cuento: “Ni un besito a la fuerza”
Actividades: “Ni un besito a la fuerza”
Conto: “SuperLola”
Actividades: “SuperLola”
Conto: “Los colores”
Karaoke: “La canción de la igualdad”
Cancións para traballar a prevención da violencia de xénero.
Webquest “Violencia de Xénero”
Cancións dereitos humanos.
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
12
!
Siluetas para recortar as bolboretas:
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
!
13
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
!
14
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016
15
!
CEIP MANUEL MALLO MALLO. Nadela 2016