Beleids- en actieplan R&T by Gemeente Oldenzaal

Concept

Versie: 13 januari 2009 Auteur(s): A. Remmers en C. Steghuis Afdeling: Beleid en Ontwikkeling

INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING BELEIDS- EN ACTIEPLAN TOERISME EN RECREATIE OLDENZAAL.................... 3 1.

TOERISME EN RECREATIE IN OLDENZAAL .......................................................................................... 7 2.1 DAGRECREATIE ................................................................................................................................................ 7 2.2 VERBLIJFSRECREATIE ....................................................................................................................................... 7 2.3 ORGANISATIESTRUCTUUR ................................................................................................................................ 7

MARKTANALYSE ........................................................................................................................................... 9 3.1 3.2 3.3 3.4

MARKTONTWIKKELINGEN ................................................................................................................................ 9 TOERISME EN RECREATIE IN TWENTE ............................................................................................................. 10 SWOT-ANALYSE OLDENZAAL ....................................................................................................................... 10 CONCLUSIE ..................................................................................................................................................... 11

EVALUATIE BESTAAND BELEID ............................................................................................................. 12 4.1 UITGANGSPUNTEN NOTA RECREATIE/TOERISME & STADSPROMOTIE 2002 ................................................... 12 4.2 T&R IN OLDENZAAL SINDS 2002 .................................................................................................................... 12 4.3 VERVOLG........................................................................................................................................................ 15

BELEIDSKADER ............................................................................................................................................ 16 5.1 5.2 5.3 5.4

LANDELIJK BELEID ......................................................................................................................................... 16 PROVINCIAAL BELEID ..................................................................................................................................... 16 REGIONAAL BELEID ........................................................................................................................................ 16 NOORDOOST TWENTE ..................................................................................................................................... 17

BELEIDSONTWIKKELINGEN IN DE GEMEENTE OLDENZAAL ...................................................... 18 6.1 OVERIGE BELEIDSONDERZOEKEN IN RELATIE TOT T&R IN OLDENZAAL ........................................................ 20

BELEIDSPLAN TOERISME EN RECREATIE OLDENZAAL ................................................................ 21 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

ACTIEPLAN 2009-2013 .................................................................................................................................. 28 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6

BINNENSTAD .................................................................................................................................................. 22 HULSBEEK ...................................................................................................................................................... 23 RELATIE STAD EN LANDSCHAP........................................................................................................................ 24 EVENEMENTEN ............................................................................................................................................... 24 VERBLIJFSRECREATIE ..................................................................................................................................... 25 ORGANISATORISCHE PARAGRAAF ................................................................................................................... 26

INLEIDING ....................................................................................................................................................... 28 FINANCIERING ................................................................................................................................................ 28 UITVOERING ................................................................................................................................................... 28 KNELPUNTEN .................................................................................................................................................. 29 EVALUATIE ..................................................................................................................................................... 29 ACTIEPLAN ..................................................................................................................................................... 30

AANBEVELINGEN ......................................................................................................................................... 37 9.1 9.2 9.3 9.4

SAMEN STERKER ............................................................................................................................................. 37 MIDDELEN ...................................................................................................................................................... 37 CAPACITEIT .................................................................................................................................................... 40 CONCLUSIE ..................................................................................................................................................... 41

BRONNENLIJST...................................................................................................................................................... 42 BIJLAGEN ...................................................................................................................................................................I BIJLAGE 1 - T&R OLDENZAAL IN CIJFERS .................................................................................................................. I

BIJLAGE 2 - LIJST MET AFKORTINGEN ...................................................................................................................... III BIJLAGE 3 - VERSLAG WERKCONFERENTIES 24 SEPTEMBER 2008 ........................................................................... IV BIJLAGE 4 - SAMENSTELLING KLANKBORDGROEPEN ........................................................................................... XIII BIJLAGE 5 - VERSLAG EXTERNE KLANKBORDGROEP 12 NOVEMBER 2008 ............................................................ XIV BIJLAGE 6 - OVERIGE REACTIES .......................................................................................................................... XVII

Samenvatting beleids- en actieplan Toerisme en Recreatie Oldenzaal Inleiding In de Programmabegroting 2008 is in programma 7, Historie, Cultuur en Ontspanning, aangegeven dat de nota toerisme en recreatie in 2008/2009 moet worden geëvalueerd. Het toeristisch-recreatief beleid van de gemeente Oldenzaal staat beschreven in de Nota recreatie/toerisme & stadspromotie. Deze nota dateert van 2002. Dit is één van de redenen dat herijking van het beleid gewenst is. De evaluatie van de nota toerisme en recreatie is in mei 2008 gestart volgens het plan van aanpak dat op 9 september jl. is vastgesteld. Resultaat is het voorliggende vernieuwde Beleids- en actieplan Toerisme en Recreatie Oldenzaal 2009-2013. Uitgangspunt voor het toekomstige beleid is o.a. de Oldenzaalse Stadsvisie 2025. Het vernieuwde beleidsplan geeft invulling aan de toeristische ambities die onder andere in de Stadsvisie zijn geformuleerd. Ambitie toerisme en recreatie Oldenzaal heeft ten aanzien van toerisme en recreatie de ambitie om het aantal bezoekers te vergroten en hun verblijfsduur te verlengen, de lokale economie en werkgelegenheid te stimuleren, seizoensverbreding te realiseren en nieuwe doelgroepen te bereiken. In dit Beleids- en actieplan wordt invulling gegeven aan deze ambities. Drie speerpunten Centraal staan drie elementen die het onderscheidend vermogen van Oldenzaal vormen: •

De compacte binnenstad met cultuurhistorische elementen en een hoogwaardig winkelaanbod De Oldenzaalse binnenstad moet worden versterkt als toeristische trekpleister in (Noordoost) Twente. De mix van functies in de binnenstad moet worden behouden en het uitdragen van de cultuurhistorie verder ontwikkeld. Behoud van de kleinschaligheid moet bij de ontwikkelingen altijd voorop staan. • Recreatiepark Het Hulsbeek Regio Twente is de trekker van uitvoering van de Hulsbeekvisie. Centrale doelstellingen zijn versterken van Het Hulsbeek als groen transferium tussen het stedelijk gebied en Nationaal Landschap Noordoost Twente. Bovendien moet de bovenregionale bekendheid van het merk “Landgoed Het Hulsbeek” worden versterkt. Samenwerking tussen marktpartijen, bewoners en overheden staat voorop. Tenslotte wordt kwaliteitsverbetering op Het Hulsbeek gestimuleerd. • De relatie tussen stad en land Oldenzaal moet worden gepromoot als stedelijke kern van Noordoost Twente voor dagrecreanten. Verder moet de belevingswaarde van de stad en natuur worden vergroot en de verbinding ertussen versterkt. Behoud van het Twentse cultuurlandschap staat centraal. Evenementen en verblijfsrecreatie zijn ondersteunend Daarnaast heeft de gemeente zich ambities gesteld ten aanzien van evenementen en verblijfsrecreatie. Deze thema’s zijn ondersteunend aan de bovenstaande drie speerpunten: • Evenementen Oldenzaal zet in op behouden en versterken van evenementen in Oldenzaal, met specifieke aandacht voor evenementen waarmee Oldenzaal zich (toeristisch) kan profileren. De (regionale) promotie en afstemming van evenementen die in Oldenzaal plaatsvinden moet worden verbeterd.

• Verblijfsrecreatie In de nota Verblijfsrecreatie in Oldenzaal (vastgesteld d.d. 11-09-2008) zijn de ambities t.a.v. verblijfsrecreatie vastgelegd. Er wordt ingezet op kwaliteit, productvernieuwing en differentiatie. Kwaliteitsverbetering bij bestaande bedrijven is daarbij belangrijker dan uitbreiding van het aantal bedrijven. Waarborgen van de (landschappelijke) kwaliteit en veiligheid bij verblijfsrecreatieve bedrijven zijn uitgangspunten. Samenwerking Om de doelstellingen te bereiken is samenwerking nodig: regionaal en lokaal. Samenwerken moet voorkomen dat werkzaamheden versnipperd worden uitgevoerd. • Regionale samenwerking Op regionaal gebied moet nauwere samenwerking worden gezocht met Noordoost Twente, Regio Twente en Bad Bentheim. Uitvoering geven aan een gezamenlijk programma staat daarbij voorop. Regionale samenwerking is ook voor de promotie van Oldenzaal erg belangrijk. Oldenzaal moet bij de Twente-promotie aansluiten en haar eigen onderscheidend vermogen onder de aandacht brengen. • Oldenzaalse organisatiestructuur Op lokaal niveau moet een organisatiestructuur gecreëerd worden die op een efficiënte en samenhangende manier bijdraagt aan de realisatie van de ambities. Versnippering van werkzaamheden moet worden voorkomen. Uitvoering Toeristische promotie is een van de middelen om de doelstellingen ten aanzien van bovenstaande thema’s te behalen. Promotie is dan ook een onderwerp dat in alle thema’s verweven is. Het beleids- en actieplan 2009-2013 bevat per thema concrete doelstellingen en acties die moeten zorgen voor het behalen van de ambities. De uitvoering van het Beleids- en actieplan Toerisme en Recreatie Oldenzaal 2009-2013 moet in nauwe samenhang met uitvoering van bestaande visies gebeuren. Het gaan vooral om de Hulsbeekvisie, het Masterplan Binnenstad en de Cultuurnota. Knelpunten Ten aanzien van toerisme en recreatie heeft Oldenzaal zich hoge ambities gesteld. De ambities zijn hoger dan wat realiseerbaar is met de huidige middelen en capaciteit. Voor de uitvoering van het beleid is extra geld nodig. Een integrale afweging van deze investeringen zal moeten plaatsvinden bij de behandeling van de Perspectiefnota 2010. Aanbevelingen De evaluatie van het bestaande beleid en het opstellen van het beleids- en actieplan leiden tot een aantal aanbevelingen: • Samenwerking en samenhang zijn sleutelwoorden voor de uitvoering. Marktpartijen, overheid en andere organisaties staan samen sterker in het behalen van de hoge ambities. Gezamenlijke uitvoering kan een vliegwieleffect opwekken en meer ideeën en middelen samenbrengen. • De ambities zijn hoger dan de beschikbare middelen en capaciteit. Extra investeringen in toerisme en recreatie zijn gewenst om het actieplan ten uitvoering te kunnen brengen.

1. Inleiding In de Programmabegroting 2008 is in programma 7, Historie, Cultuur en Ontspanning, aangegeven dat de nota toerisme en recreatie in 2008/2009 moet worden geĂŤvalueerd. Daarmee is in mei 2008 een begin gemaakt. Het toeristisch-recreatief beleid van de gemeente Oldenzaal staat beschreven in de Nota recreatie/toerisme & stadspromotie. Deze nota dateert van 2002. Dit is een van de redenen dat in 2008/2009 een herijking van deze nota plaatsvindt. Uitgangspunt voor het toekomstige beleid is de Oldenzaalse Stadsvisie 2025. Dit beleidsplan geeft invulling aan de toeristische ambities die onder andere in de Stadsvisie zijn geformuleerd. Op dit moment is de belangrijkste vraag ten aanzien van toerisme en recreatie in Oldenzaal: moeten we doorgaan op de weg die in 2002 is ingezet? Of is het nodig om op een aantal punten het beleid en doelstellingen te wijzigen of aan te scherpen? En is het daarbij wellicht nodig om te faseren?

1.1 Doel van het Beleids- en actieplan Toerisme & Recreatie In dit vernieuwde beleidsplan Toerisme en Recreatie Oldenzaal staat beschreven waar de gemeente haar focus legt voor toerisme en recreatie in de komende jaren. Het gaat bij dit beleidsplan dus niet om het herschrijven van beleid, maar om focus, uitvoering en het stellen van prioriteiten. Vanaf 2009 moeten uitvoeringsafspraken worden gemaakt met betrokken partijen.

1.2 Proces Voor uitvoering van deze beleidsherziening is externe deskundigheid en capaciteit ingeschakeld via het traineeproject van Netwerkstad Twente in de persoon van A. Remmers. In het voorjaar 2008 is gestart met deskresearch. Naast oriĂŤnterende gesprekken met andere gemeenten en Regio Twente zijn, onder andere in aansluiting op dit traject, werkbezoeken afgelegd bij (met name) toeristische bedrijven in Oldenzaal. De herijking van het toerisme en recreatiebeleid begon met een inventarisatie van uitgevoerde acties sinds 2002, trends en ontwikkelingen in de T&R-sector, de sterke en zwakke punten van Oldenzaal (SWOT-analyse) en bestaand beleid met een relatie met toerisme en recreatie.

Vervolgens is het werkveld geconsulteerd tijdens twee werkconferenties in september 2008 (zie verslag in bijlage). Voor die bijeenkomsten waren bedrijven uit de toeristisch-recreatieve sector en evenementenorganisaties in Oldenzaal uitgenodigd. Een afvaardiging van de aanwezigen vormde daarna een klankbordgroep (zie bijlage). Zij zijn in november 2008 geraadpleegd om input te geven voor een aantal onderwerpen die tijdens de werkconferenties nog onvoldoende waren besproken. Daarnaast is een interne klankbordgroep samengesteld, waarin de beleidsterreinen cultuur, sport, economische zaken en ruimtelijke ordening zijn vertegenwoordigd.

Na vaststelling van dit concept beleids- en actieplan door het college zal de inhoud ervan nog besproken worden met omliggende gemeenten, Bad Bentheim en Regio Twente. De uitkomsten van de bijeenkomsten en de inventarisatie van bestaand beleid vormen de basis van het voorliggende beleids- en actieplan.

1.3 Leeswijzer De opbouw van dit beleids- en actieplan volgt in grote lijnen het hiervoor beschreven proces. In hoofdstuk 2 volgt een korte beschrijving van het huidige toeristisch-recreatieve aanbod in Oldenzaal. Vervolgens volgt in hoofdstuk 3 een beschrijving van landelijke en regionale ontwikkelingen in de sector en waar kansen en bedreigingen liggen voor Oldenzaal. Daaruit volgt waar toerisme en recreatie in Oldenzaal zich in de toekomst op moet richten. In hoofdstuk 4 volgt een evaluatie van de bestaande Nota Recreatie/toerisme & stadspromotie uit 2002: zijn de doelen behaald en wat is er sindsdien allemaal gebeurd in en om Oldenzaal. Hoofdstuk 5 beschrijft het landelijke, provinciale en regionale beleidskader waarbinnen het Oldenzaalse toerisme en recreatiebeleidsplan zich bevindt. Daarnaast zijn er natuurlijk ook veel ontwikkelingen in het Oldenzaalse beleidsveld die een relatie hebben met toerisme en recreatie. Die zijn beschreven in hoofdstuk 6. Uit dit alles vloeit het beleidsplan voor toerisme en recreatie in Oldenzaal voort. In hoofdstuk 7 worden voor een aantal themaâ&#x20AC;&#x2122;s de doelstellingen op een rij gezet. In hoofdstuk 8 is dit verwerkt in een actieplan voor 2009-2013. Hoofdstuk 9 sluit af met de belangrijkste aanbevelingen.

2. Toerisme en recreatie in Oldenzaal Oldenzaal kent een breed aanbod aan toeristische en recreatieve attracties. Dit reikt van verblijfsrecreatie, evenementen en musea tot het brede winkelbestand en de gezellige uitgaansgelegenheden (zie ook bijlage 1).

2.1 Dagrecreatie Voor dagtoeristen heeft Oldenzaal een breed aanbod. In de binnenstad zijn dit onder andere diverse musea, winkels en cultuurhistorische bezienswaardigheden, met als hoogtepunt de St. Plechelmusbasiliek. Daarnaast biedt recreatiepark Het Hulsbeek voor dagrecreanten diverse mogelijkheden, zoals de zwem- en surfvijvers met stranden en ligweiden, de sauna, manege, kartingbaan, het Outdoor Challenge Park en een wielerbaan en ATB-route. Ieder jaar worden in Oldenzaal diverse grote en kleine evenementen georganiseerd. De bekendste zijn de Carnaval en Boeskool is Lös. Op Het Hulsbeek worden ook diverse evenementen georganiseerd, waarvan Twente Ballooning en Horse Driving Twente de bekendste zijn.

2.2 Verblijfsrecreatie Het aanbod van verblijfsaccommodaties in Oldenzaal is ten opzichte van de omliggende gemeenten beperkt. Ook in vergelijking met het verleden is het verblijfsrecreatieve aanbod laag. Vooral in de jaren ‘60/’70 zijn veel hotels in de binnenstad gesloten. Het huidige aanbod bestaat uit 4 hotels, 3 campings, 4 bed & breakfasts, een bungalowpark en een vakantiewoning. Naar schatting zorgen deze accommodaties jaarlijks voor zo’n 70.000 overnachtingen in Oldenzaal.

2.3 Organisatiestructuur Lokaal De VVV vervult, naast verkoopactiviteiten, een belangrijke basisfunctie binnen de gemeente op het gebied van informatieverschaffing aan zowel bezoekers als eigen bevolking. Naast digitale informatie is persoonlijk contact en service van belang; het lokale gastheerschap via medewerkers in de winkel aan het Plechelmusplein. De VVV vormt een natuurlijk coördinatiepunt voor toeristische activiteiten in Oldenzaal. De lokale VVV biedt diverse producten en diensten aan op het gebied van toerisme en recreatie, waaronder een stadswandeling, beklimming van de Plechelmustoren en andere voorlichting over het aanbod in Oldenzaal. De VVV werkt samen met andere organisaties, waaronder de Stichting Stadsmanagement Oldenzaal (hierna: SSO) en de Stichting Promotie Oldenzaal Totaal (hierna: SPOT). De SSO moet zorgen voor samenhang tussen publieke en private partijen in Oldenzaal en gezamenlijke productontwikkeling van diverse ondernemers. De SSO heeft een aantal werkgroepen, waaronder de werkgroep toerisme en recreatie. Deze werkgroep bedenkt en stimuleert activiteiten op het vlak van T&R. Speerpunt van de werkgroep is de ontwikkeling van voorzieningen in de stationsomgeving met een relatie met de binnenstad en het buitengebied. SPOT geeft al sinds de jaren ‘80 uitvoering aan de stadspromotie. Hiervoor geeft de gemeente hen jaarlijks subsidie. Op dit moment zijn de lokale VVV, SSO en SPOT de belangrijkste lokale gesprekspartners voor de gemeente op het gebied van toerisme en recreatie. In 2003 hebben de ondernemers op Het Hulsbeek een platform opgericht. Deze Ondernemersvereniging Het Hulsbeek (hierna: OVH) is een goede lokale gesprekspartner voor dit specifieke recreatiegebied.

Regionaal Regionaal zijn de belangrijkste partners Regio Twente en het Twents Bureau voor Toerisme (TBT). Vanuit Regio Twente wordt op regionale schaal gewerkt aan de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Twente. Regio Twente zet een aantal structurele activiteiten op, waaronder het beheer en onderhoud van de recreatieparken en de recreatieve infrastructuur. Daarnaast worden er projecten opgezet zoals het opstellen van het Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd met regionaal toeristisch beleid. Het TBT werkt aan de promotie van Twente als toeristische regio. Naast promotie vervult het TBT een belangrijke rol bij productontwikkeling, zoals de realisatie en vermarkting van nieuwe routestructuren, Religieus Erfgoed en Sagenland Twente. Verder werken zij aan bevordering van de samenwerking tussen diverse partijen die betrokken zijn bij de promotie van Twente. Daarnaast bestaat er nog het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (hierna: GOBT). Deze organisatie functioneert als kenniscentrum en geeft ondersteuning aan regionale bureaus voor toerisme, zoals het TBT, op het gebied van bovenregionale en thematische marketing. Verder heeft het GOBT een specifieke promotionele taak richting het buitenland.

3. Marktanalyse 3.1 Marktontwikkelingen In 2007 zijn ongeveer 17,6 miljoen vakanties door Nederlanders in eigen land doorgebracht. Dit is 1% minder dan in 2006. De daling was vooral te wijten aan een daling van het aantal kampeervakanties en vakanties op vaste standplaatsen. Er was wel een stijging van het aantal vakanties in hotels en bungalowparken. Vakantie- en vrijetijdsbestedingen zijn sterk afhankelijk van het economische klimaat. Als het slechter gaat met de economie, bezuinigen mensen eerst op vakantie en vrijetijdsbesteding. Vakanties zijn echter wel steeds minder afhankelijk van de conjunctuur. Mensen vinden vakanties steeds belangrijker ter afwisseling van het drukke leven. In de toerisme- en recreatiebranche zijn verder de volgende landelijke trends te herkennen1: Individualisering: Mensen stellen steeds meer hun eigen voorkeuren en wensen centraal. Een “product op maat” wordt daardoor steeds belangrijker. Vergrijzing: Nederland vergrijst: de groep senioren wordt steeds groter. Deze groep heeft veel vrije tijd en een redelijk besteedbaar inkomen. Senioren gaan steeds vaker op vakantie in eigen land. Zij zoeken vooral comfortabele accommodaties. Bovendien hebben senioren een groot aandeel in het aantal dagtripjes in eigen land. Ontspanning zoeken tijdens vakantie: Nederlanders zoeken tijdens hun vakantie en recreatieve activiteiten steeds meer een afwisseling van het drukke leven dat ze normaliter leiden. Mensen hebben behoefte aan rust en ontspanning. Mensen zijn echter niet alleen op zoek naar rust. Er is ook een groeiende groep vakantiegangers die zoveel mogelijk wil zien en beleven, die hun vrije tijd optimaal wil gebruiken. Groeiende belangstelling voor wellness en gezondheid: Consumenten hebben steeds meer aandacht voor hun gezondheid en gaan daar bewuster mee om, ook tijdens vakanties. Er is een onderscheid tussen wellness- en gezondheidstoerisme. Wellnesstoerisme richt zich op mensen die gezond zijn en willen blijven, bijvoorbeeld d.m.v. fitness, gezonde voeding, ontspanning en geestelijke verzorging. Dit is breder dan het bezoeken van sauna’s en luxe kuuroorden. Gezondheidstoerisme is gericht op vakantiegangers met een lichamelijke beperking of ziekte. Hiervoor zijn aangepaste accommodaties nodig. Technologie: Internet is een van de belangrijkste technologische ontwikkelingen voor de toeristische sector. Via internet oriënteren mensen zich op hun vakantiebestemming en boeken ze steeds vaker hun vakantie. Marketing en informatieverstrekking via internet zijn dan ook steeds meer van belang. Daarnaast komen technologische ontwikkelingen terug in de ontwikkeling van bijvoorbeeld digitale fietssystemen en GPS-wandeltochten. Funshoppen: Dagrecreatie wint aan belang op de toeristische markt. De gemiddelde afstand die dagrecreanten afleggen van huis tot het beginpunt van hun activiteit is 15,7 kilometer. Dagrecreanten geven het meeste geld uit aan funshoppen (gemiddeld €32,93). Winkelen voor het plezier is, na uitgaan, de belangrijkste vrijetijdsactiviteit van Nederlanders: funshoppen vormt 18% van de activiteiten, en 43% van alle bestedingen. Funshoppen gebeurt vooral op zaterdag, en vaker in de winter en de herfst2.

Bron: GOBT, Trendrapport Toerisme en Recreatie Twente, 2006; Continu Vrijetijdsonderzoek 20062007; CBS. 2 Continu Vrijetijdsonderzoek 2006-2007

3.2 Toerisme en recreatie in Twente Twente wordt vooral bezocht voor haar natuur, landschap, ruimte en rust. Er wordt dan ook veel gefietst en gewandeld tijdens vakanties in deze regio. Twente bestaat echter niet alleen uit groen. Er zijn ook een aantal stedelijke trekkers en gezellige dorpen. Het bezoeken van bezienswaardige historische gebouwen is vaak een onderdeel van bezoeken aan de steden en dorpen. Maar slechts 1% van de vakantiegangers in Twente beschouwt zijn vakantie als cultuurvakantie. De meeste bezoekers van Twente zijn stellen van 55 jaar en ouder. Het aantal gezinnen met jonge kinderen dat Twente als vakantiebestemming kiest is beperkt. De toerisme- en recreatiesector is belangrijk voor de Twentse economie. Eén op de 16 arbeidsplaatsen hangt ermee samen. Bovendien maakt toerisme een gebied aantrekkelijk om in te wonen en te werken: het vergroot de levendigheid. Twente heeft een aantrekkelijke afwisseling van steden en landelijk gebied. Dat is het onderscheidend vermogen van de regio; de combinatie van actieve en groene beleving met daarbij veel diversiteit in stedelijke voorzieningen op korte afstand van het landelijk gebied. Iedere plaats in Twente heeft bovendien haar eigen onderscheidend vermogen. In onderstaande tabel is het onderscheidend vermogen van de gemeenten in de stedenband (de drie steden en Borne), de Noordoost Twentse gemeenten en Bad Bentheim ten opzichte van Oldenzaal kort samengevat. De gemeenten in Noordoost Twente en Bentheim zijn voor toerisme en recreatie in Oldenzaal de dichtstbijzijnde ‘concurrenten’. Gemeente

Onderscheidend vermogen

Enschede Hengelo Almelo Borne

Stedelijke allure met een groot winkelaanbod, een theater of schouwburg (o.a. het Muziekkwartier in Enschede), divers aanbod aan restaurants, diverse musea die o.a. herinneren aan het textielverleden en een regionale ijsbaan Dorpse gemeente met monumentale kern in stedelijk gebied, ruim aanbod aan speciaalzaken “Glasrijk Tubbergen”: ruim aanbod aan glaskunst en -galerieën, veel natuurgebieden “Schatkamer van Twente”: divers aanbod aan archeologische musea (o.a. Staringgroeve en steenfabriek De Werklust), de natuurlijke omgeving van rivier de Dinkel en een ruim verblijfsrecreatief aanbod (met name in De Lutte) De belangrijkste toeristische kernen: Ootmarsum (kunstgalerieën, ruim verblijfsrecreatief aanbod en natuurreservaat Het Springendal) en Denekamp (o.a. landgoed Singraven en natuurhistorisch museum Natura Docet). Daarnaast een ruim aanbod aan fietsen wandelroutes. Groeiend verblijfsrecreatief aanbod, cultuurhistorische monumentale kern met Slot Bentheim Compacte binnenstad met cultuurhistorische elementen en hoogwaardig winkelaanbod, diverse onderscheidende evenementen, recreatiepark Het Hulsbeek

Tubbergen Losser

Dinkelland

Bad Bentheim Oldenzaal

3.3 SWOT-analyse Oldenzaal Waar is Oldenzaal sterk in? Waar liggen kansen voor toerisme en recreatie in Oldenzaal? Maar ook: waar liggen bedreigingen en zwaktes? Om kansen te benutten is het belangrijk om te weten waar mogelijke valkuilen liggen. De onderstaande SWOT is gebaseerd op bestaande SWOT-analyses in beleidsstukken en op input van externen tijdens twee werkconferenties.

Sterk

Zwak

Gezellige, Bourgondische sfeer in de binnenstad (o.a. door horeca) Kleinschaligheid en compactheid (centrum, winkels) Hoogwaardig modisch aanbod Voldoende parkeerruimte St. Plechelmus als beeldmerk Driehoek is een trekker Goede bereikbaarheid Driehoek Horeca Markt

Te weinig samenwerking en samenhang in het aangeboden product Te weinig diversiteit in het winkelbestand in de binnenstad Leegstand in binnenstad Entrees van de stad Onduidelijke routing naar en in binnenstad Te weinig actieve ondernemers Te weinig daghoreca Te weinig aanbod verblijfsaccommodaties Onvoldoende gericht beleid; te breed palet willen beslaan Naar binnen gekeerd zijn

Kansen

Bedreigingen

Samenwerking: in Oldenzaal, Noordoost Twente en met Bad Bentheim Afbakening centrum en goede routing Ontsluiting van Oldenzaalse cultuurhistorie Uitstraling toegangswegen en aanloopstraten centrum Promotie en gezamenlijke marketing (lokaal en regionaal) Hulsbeek Evenementen in binnenstad en op Het Hulsbeek Daghoreca op de Grote Markt Stadshotel Stad in landelijk gebied/Nationaal Landschap Betekenis van de omgeving voor wandelaars en fietsers

Filialisering (m.n. in hoofdwinkelstraten) Ontwikkelingen in de regio (Westermaat, Enschede) Verplaatsing koopavond (onduidelijkheid voor consument) Gebrek aan saamhorigheid onder ondernemers Behoudendheid Beschikbaarheid van geld en capaciteit Overvloedige regelgeving Te veel overleg en visie, te weinig daadkracht

3.4 Conclusie Uit bovenstaande blijkt dat het onderscheidend vermogen van Oldenzaal in drie elementen zit: • de binnenstad; • recreatiepark Het Hulsbeek; • de ligging in Nationaal Landschap Noordoost Twente. De cultuurhistorische, compacte binnenstad biedt veel kansen door het ruime aanbod aan winkels, uitgaansgelegenheden en evenementen. De Plechelmus wordt gezien als beeldmerk van Oldenzaal en vormt een trekker voor de stad. Recreatiepark Het Hulsbeek heeft veel mogelijkheden voor water-, wellness-, sportieve en verblijfsrecreatie. Door de implementatie van de Hulsbeekvisie moeten die in de toekomst beter worden benut. Daarnaast biedt de ligging van Oldenzaal in Nationaal Landschap Noordoost Twente een grote kans. Door meer samenwerking met de andere gemeenten in Noordoost Twente kunnen meer toeristen naar dit gebied getrokken worden.

4. Evaluatie bestaand beleid 4.1 Uitgangspunten Nota Recreatie/Toerisme & Stadspromotie 2002 In december 2001 heeft de gemeenteraad de Nota Recreatie/Toerisme & Stadspromotie vastgesteld. Daarin staan de volgende uitgangspunten: • Opwaardering van het cultureel erfgoed van de gemeente Oldenzaal; • Uitbreiding c.q. opwaarderen van evenementen in Oldenzaal waarbij ook de mogelijkheden op het Hulsbeek dienen te worden betrokken; • Versterken van de belangrijke uitgaans- en vermaaksfunctie; • Uitbreiding voorzieningen c.q. faciliteiten ten behoeve van het cultuurtoerisme; • Nauwere samenwerking met de VVV- regio Noordoost Twente op het terrein van recreatie/toerisme en stadspromotie; • Aanpassing van de huisvesting van de VVV-vestiging in Oldenzaal, in verband met uitbreiding van activiteiten als regionale VVV. Om deze speerpunten te behalen moest een zelfstandige stichting worden opgezet, met werkgroepen en de benodigde ondersteuning vanuit de gemeente Oldenzaal.

4.2 T&R in Oldenzaal sinds 2002 Voor de implementatie van het bovenstaande beleid zijn vanaf 2003 structureel middelen beschikbaar gesteld (raadsbesluit 2003). Daardoor kon een uitbreiding van de ambtelijke capaciteit voor toerisme en recreatie gerealiseerd worden. Daarnaast zijn bijdragen gedaan aan Regio Twente, het TBT en VVV ten behoeve van de ontwikkeling van toerisme in Twente en zijn lokale activiteiten en initiatieven ondersteund.

Inkomsten

Lasten

Tabel 1 - Uitgaven T&R Doel Bijdrage Regio Twente Subsidie VVV Oldenzaal Extra subsidie VVV Stimulering toerisme en recreatie Subsidieregeling Stimulering T&R Sponsoring Evenementen SPOT / overige promotie Handhaving en vergunningverlening WOR Bijdrage TBT (via Regio Twente) Toeristisch Overstappunt Bijdrage Fiets- en Wandelnetwerk Recreatieve routestructuren (ILG) Ambtelijke uren Toeristenbelasting (bruto)

2003* 93.600 46.000

2004* 66.750 46.000

2005* 80.000 46.000

2006* 68.500 46.500

2007* 64.000 47.500

2008** 74.350 49.000 40.000

87.000

61.700

1.200 7.700 23.100 14.750

7.450 6.050 25.000 12.250 500

7.625 26.800 11.000 1.750 31.300

10.000 35.000 11.000 2.000

6.000

6.150

6.000

17.500

65.000 32.000

67.400 35.000

35.300 37.000

48.500 42.000

6.000

103.000 33.000

35.000 55.750

Excl. “Uitgaven divers” (*Werkelijke gemaakte kosten; **Begroot budget)

Vanaf 1998 wordt in Oldenzaal toeristenbelasting geheven. Het tarief is in de afgelopen jaren slechts toegenomen met algemene loon/prijsstijging. Van € 0,64 per persoon per nacht in 2005 naar het huidige tarief van € 0,67 in 2008. De opbrengsten zijn een algemeen dekkingsmiddel. In bovenstaande tabel is te zien dat de gemeentelijke investeringen in toerisme en recreatie vele malen hoger zijn dan de opbrengsten. De inzet van de middelen heeft diverse concrete resultaten opgeleverd.

Organisatiestructuur In de nota uit 2001 is aangegeven dat er een zelfstandige stichting in Oldenzaal moet komen waarin diverse partijen samenwerken aan de uitvoering van het toeristische beleid. In de praktijk bleek het moeilijk om daaraan invulling te geven. Uiteindelijk heeft dit voor een deel vorm gekregen in de Stichting Stadsmanagement Oldenzaal (SSO), die op 3 januari 2007 is gestart met o.a. een werkgroep toerisme en recreatie. Deze organisatie zou onder andere revenuen ontvangen uit de opbrengst van de reclamemast. Door omstandigheden heeft dit laatste echter niet wat opgeleverd. Desondanks kon de SSO rekenen op een subsidiebijdrage van de gemeente van tenminste 3 jaar. Naast de SSO zijn de lokale VVV en SPOT belangrijke organisaties in Oldenzaal. De VVV vervult een belangrijke functie op het gebied van informatieverschaffing en gastheerschap richting bezoekers. Daarbij is de VVV een lokaal coördinatiepunt van toeristische activiteiten in Oldenzaal op gebied van toeristische promotie en productontwikkeling. SPOT verzorgt de promotie van Oldenzaal als winkelen uitgaansstad met specifieke aandacht voor de extra koopdagen en evenementen in de binnenstad. VVV Oldenzaal Van 2000-2005 was de VVV Oldenzaal onderdeel van de regionale VVV Noordoost Twente. Door omstandigheden zijn gezamenlijke doelen niet of nauwelijks behaald. Na intensieve besprekingen met het bestuur en de directeur van de regionale VVV hebben de Noordoost Twentse gemeenten in 2005 besloten geen extra subsidie (meer) te verlenen aan de regionale VVV. Daarna is de ontmanteling van de regio-VVV in gang gezet. Sinds 2006 heeft Oldenzaal weer een zelfstandige VVV, in combinatie met een ANWB-agentschap (soort franchise formule). De aanwezigheid van een ANWB-winkel (speciaalzaak) bij de VVV is een trekker voor de stad. Om een kwaliteitsslag te maken in de producten en diensten van de VVV heeft de gemeente in 2008 besloten tijdelijk voor drie jaar € 40.000,-- extra subsidie te verlenen aan de VVV Oldenzaal. Stadspromotie De stadspromotie wordt al jaren uitgevoerd door de Stichting Promotie Oldenzaal Totaal (SPOT). SPOT draagt het logo “Hanzestad Oldenzaal De Glimlach van Twente” uit. De promotie van SPOT is steeds meer alleen gericht op de binnenstad en dan met name op profilering van evenementen en winkelen in Oldenzaal. Daarnaast heeft de gemeente incidenteel en ad hoc de toeristische promotie van Oldenzaal als geheel op zich genomen. Er zijn bijvoorbeeld advertenties en/of redactionele artikelen geplaatst in bladen als de VVV-gids Twente, Reisedienst en de Bentheimer IPunkt. De gemeente draagt daarbij hetzelfde Hanzestad-logo van SPOT uit. Ten behoeve van de stadspromotie is met name door SPOT divers materiaal ontwikkeld, waaronder welkomstborden, promotiebrochures, spandoeken, vlaggen, t-shirts en stickers. De gemeente heeft daarnaast een eigen promotiestand ontwikkeld, die ook door de lokale VVV wordt gebruikt. Binnenstad De ontwikkeling van de beleidsvisie Oud Oldenzaal zorgt voor meer aandacht voor het cultuurhistorische erfgoed in de binnenstad van Oldenzaal. Vanaf 2009 gaat het deelproject herinrichting Plechelmusplein in uitvoering. Sinds 2004 zijn de openingstijden van de Plechelmusbasiliek en -toren verruimd. Dat heeft geleid tot een sterke groei van het aantal bezoekers: van 2.000 in 2003 naar 13.000 in 2007. Daarnaast is het aanbod aan bezienswaardigheden uitgebreid met o.a. museum De Pelgrim en wordt vanaf 2008 de voetgangersbewegwijzering in de binnenstad vernieuwd. In 2008 wordt in het Masterplan Binnenstad uitgewerkt binnen welke kaders de binnenstad zich de komende jaren verder kan ontwikkelen.

Hulsbeek Regio Twente beheert recreatiepark Het Hulsbeek. In 2005 is een ontwikkelingsvisie voor Het Hulsbeek opgesteld. In 2007/2008 is in een samenwerkingsverband van marktpartijen, bewoners, de gemeente en Regio Twente een integrale gebiedsvisie voor Het Hulsbeek en omgeving uitgewerkt. Regio Twente zet een organisatiestructuur op om in 2009 tot uitvoering van de gebiedsvisie te komen. Sponsoring evenementen en stimulering toerisme en recreatie De ondersteuning van lokale initiatieven gebeurt sinds 2005 via de Algemene voorwaarden Sponsoring Evenementen en de subsidieregeling Stimulering Recreatie/Toerisme en Stadspromotie. Hierbij wordt het Hanzestad-logo gebruikt. De sponsoring en stimuleringssubsidie hebben bijgedragen aan uitbreiding en kwaliteitsverbetering van diverse evenementen in Oldenzaal. Voorbeelden zijn de toevoeging van de Culinaire Markt aan de Boeskool is Lös en de internationalisering van Horse Driving Twente. Door de stimuleringsregeling konden bovendien een aantal nieuwe activiteiten worden opgezet, zoals de Oldenzaalse Schatjes (keramische souvenirs van de gevels van het Palthehuis en het Michoriushuis). Tevens is een groepsarrangement genaamd City Challenge gerealiseerd, een spel in de vorm van een gps-tocht in de binnenstad. De laatste jaren ontwikkelt het aantal evenementen zich sterk. Er komen vooral steeds meer kleine (sport)evenementen bij, die de gemeente om een sponsorbijdrage vragen. Deze bijdragen worden gedaan vanuit het budget van toerisme en recreatie. De voorwaarden zijn erg breed van opzet, waardoor er veel verschillende soorten evenementen inpassen. Zoals de sportevenementen en kleine, ‘traditionele’ evenementen (bijv. Palmpasenoptocht, intocht Sinterklaas, Fietsvierdaagse en Avondvierdaagse), maar ook grote profilerende evenementen als de Boeskool is Lös, Twente Ballooning en Horse Driving. Verblijfsrecreatie In 2008 is de nota Verblijfsrecreatie in Oldenzaal opgesteld, waarin regelingen staan voor o.a. hotels en campings. Doel is de positie van Oldenzaal als verblijfsplaats te versterken. Dit moet worden bereikt door kwaliteitsverbetering, productvernieuwing, uitbreiding en differentiatie van het verblijfsrecreatieve aanbod in Oldenzaal. Recreatieve routestructuren In het verleden gingen recreatieve routes voornamelijk langs Oldenzaal (bijvoorbeeld de bekende ANWBroutes). Met de realisatie van het nieuwe Fiets- en Wandelnetwerk Twente is Oldenzaal, inclusief de binnenstad, opgenomen in deze routestructuren. Oldenzaal streeft ernaar meer als toeristische ‘toegang naar Noordoost Twente’ te fungeren. Hiermee is in 2008 begonnen door de realisatie van een Toeristisch OverstapPunt (TOP) bij het NS-station in Oldenzaal. Daarnaast is de gemeente betrokken bij de ontwikkeling van een aantal thematische routes, waaronder de stadswandeling van de VVV en een route langs religieus erfgoed (project “Heilige Huisjes”). In 2006 is een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar een wandelroute langs de trambaan Oldenzaal-Denekamp. Het voorgestelde tracé bleek niet haalbaar. Wellicht kan er wel een rondwandeling worden gerealiseerd. Verder wordt in 2009 de voetgangersbewegwijzering in de binnenstad vernieuwd. Hierbij wordt ook verwezen vanaf het station naar het centrum.

Regionale ontwikkelingen Regio Twente ontvangt van de 14 Twentse gemeenten bijdrages ten behoeve van de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Twente. Het beoogde effect is bevordering van vrijetijdsmogelijkheden en het versterken van de leefbaarheid in Twente. Naast structurele activiteiten zijn er in de afgelopen jaren vele projecten opgezet en uitgevoerd. Hierna volgt een beschrijving van enkele grote projecten: • Verbetering van recreatieve routestructuren door investeringen in toeristisch-recreatieve infrastructuur, zoals het Fiets- en Wandelnetwerk Twente en de TOPs. • Visieontwikkeling Hulsbeek en omgeving in 2005 en 2007/2008. Regio Twente is verder bezig met verbetering van beheer en exploitatie van de parken en de ontwikkeling van een kwaliteitsmonitor voor haar recreatieparken. • Regionaal toeristisch beleid in de vorm van het Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd. De kracht van toeristisch Twente is de combinatie van landschappelijke kwaliteiten en stedelijke voorzieningen (winkelen, cultuur en sport) op korte afstand van elkaar. De ontwikkeling, versterking en profilering hiervan samen met de netwerksteden biedt kansen voor Oldenzaal. Naast samenhang wordt gezocht naar het onderscheidend vermogen. • Monitoring T&R in Twente om de effecten van toerisme en recreatie te kunnen meten en effecten van investeringen in de toekomst inzichtelijk te maken. Zo kan nagegaan worden of de doelen uit o.a. het Regionaal Economisch Ontwikkelingsplan (REOP) worden gehaald. Sturing en/of bijstelling van beleid en uitvoering is dan gericht mogelijk. Naar verwachting zal eerste onderzoek in 2009 plaats vinden. Een aantal projecten krijgt nog vervolg. Dit zijn onder andere: Industrieel Erfgoed, de uitbreiding van routestructuren (o.a. met mountainbikeroutes en ruiter- en menroutes) en de Hulsbeekvisie. Het TBT werkt aan de regionale toeristische promotie en marketing van Twente om de concrete doelen vanuit het REOP te realiseren (5% groei van het toeristische marktaandeel van Twente in Nederland, 3% toename van toeristische bestedingen in Twente per jaar). Het TBT heeft op basis van een landelijk imago-onderzoek (tevens nulmeting in voorjaar 2005) een marketingconcept uitgewerkt voor het landgoed van Twente: ‘Twente jezelf’. De Twentse gemeenten leveren een substantiële bijdrage aan de financiering van deze promotie. De subregionale promotie is komen te vervallen na opheffing van de regio-VVV Noordoost Twente.

4.3 Vervolg Uit bovenstaande paragraaf is af te lezen dat er op een aantal speerpunten van de nota uit 2001 (zie §4.1) concrete resultaten zijn geboekt. Diverse organisaties in Oldenzaal hebben een kwaliteitsimpuls kunnen geven aan hun evenement of een uitbreiding kunnen realiseren door sponsor- of stimuleringsbijdragen. Cultuurtoerisme is gefaciliteerd door uitbreiding van de openstelling van de Plechelmusbasiliek en toevoeging van o.a. museum De Pelgrim. Cultuurtoerisme kan echter nog verder worden versterkt door bijvoorbeeld toevoeging van thematische routes, zoals ook in de Cultuurnota is verwoordt. Ten aanzien van andere uitgangspunten is de praktijk anders uitgevallen, bijvoorbeeld de gewenste organisatiestructuur en de regionale VVV. Het blijkt echter in de meeste gevallen lastig om aan te wijzen of er resultaat is geboekt, doordat de uitgangspunten van 2002 niet zijn omgezet in concrete, meetbare doelstellingen. Daarnaast zijn er resultaten die in 2002 niet direct als uitgangspunt zijn benoemd, maar die wel van groot belang zijn voor de toeristische ontwikkeling, zoals de verbetering van de recreatieve routestructuren in en om Oldenzaal. Nu wordt nagegaan of aan de hand van aanpalend bestaand beleid de doelstellingen voor T&R in Oldenzaal gewijzigd of aangescherpt moeten worden. De volgende hoofdstukken beschrijven het beleidskader, waarna daar in hoofdstuk 7 de doelstellingen van T&R voor de komende periode uit voortvloeien.

5. Beleidskader 5.1 Landelijk beleid Het toeristisch beleid van het ministerie van Economische Zaken, verwoord in de Toerismebrief (juli 2008), is sterk gericht op het werven van buitenlandse toeristen. Het ministerie wil met name op de zakelijk toeristische markt een groter aandeel voor Nederland veroveren. De Toerismebrief focust sterk op de Randstad en de kuststreek. Innovatie en duurzaamheid zijn kernbegrippen voor de Nederlandse economie en die worden ook overgenomen in het toeristische beleid zodat Nederland voor binnen- en buitenlandse toeristen concurrerend kan blijven. In reactie op de Toerismebrief is er een sterke lobby voor aandacht voor de rest van Nederland ontstaan. EZ zou een breder toeristisch beleid moeten schrijven. Deze Toerismebrief wordt daarom vervangen. Wanneer dat gebeurt, is op het moment van dit schrijven nog niet bekend. Het ministerie van LNV heeft toeristisch-recreatieve ambities opgenomen in het Meerjarenprogramma Vitaal Platteland 2007-2013. Nederland moet een recreatief aantrekkelijk land zijn. Om dit te bereiken, wordt ingezet op behouden en versterken van de ruimtelijke variatie en verbindingen tussen stad en land. Daarnaast is er aandacht voor bestaande tekorten aan dagrecreatieve mogelijkheden en het toegankelijk maken en houden van de groene ruimte voor recreatie.

5.2 Provinciaal beleid De Provincie Overijssel richt zich in het Streekplan Overijssel 2000+ vooral op de gebiedskwaliteiten van Overijssel (water, natuur en landschap, cultureel erfgoed, landbouw en steden en dorpen), de ontsluiting daarvan en een verbetering van de recreatieve voorzieningen, waaronder routestructuren, dag- en verblijfsrecreatie. Daarnaast is toerisme en recreatie in “Overijssel Werkt!” (het Meerjarig Economisch Uitvoeringsprogramma 2008-2011; MEUP) één van de vier programmalijnen. Deze lijnen zijn al in 2003 uitgezet en krijgen nu verder vervolg. De provincie zet in op de Overijsselse basiskwaliteiten en het stimuleren van innovatie. De basiskwaliteiten worden verbonden door middel van vier thema’s: wellness, natuur- en plattelandsbeleving, cultuurbeleving en proeven & ruiken. De provincie heeft vijf ‘beeldverhalen’, oftewel vijf toeristische merken, uitgewerkt, waarmee de basiskwaliteiten en thema’s worden vermarkt. De beeldverhalen draaien om vier regio’s (Vechtdal, Salland, Twente en Kop van Overijssel) en de IJssel en haar omgeving. Met een nieuwe subsidieregeling (KITO 2008) stimuleert de provincie het ontstaan van nieuwe productmarktcombinaties door samenwerking tussen ondernemers uit de toerismesector en andere sectoren. Die samenwerking moet passen in de beeldverhalen, basiskwaliteiten en thema’s.

5.3 Regionaal beleid Regio Twente doet in meerdere nota’s beleidsaanbevelingen voor een samenhangend toeristisch-recreatief beleid in Twente. In 2008/2009 wordt door Regio Twente een Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd ontwikkeld. De inhoud daarvan is nog niet precies bekend, maar er wordt in ieder geval ingezet op het onderscheidend vermogen van Twente: de combinatie van stad en platteland. In de Agenda van Twente zet Regio Twente in op een groeiende toeristische sector in Twente: de toeristische sector van Twente moet in 2017 tot de top-drie van Nederland moet behoren.

Regionaal wordt toerisme en recreatie, net als door de provincie, gezien als één van de vier economische pijlers. Toerisme moet volgens het Regionaal Economisch Ontwikkelingsplan (REOP) verder ontwikkelen als bron van werkgelegenheid. De vier bijbehorende actielijnen zijn: • Bevorderen van een samenhangend Twents toeristisch product; • Verbetering van de kwaliteit en professionaliteit van de bestaande toeristische infrastructuur; • Kwaliteitsverbetering bij bestaande toeristische ondernemingen; en • Eenduidige promotie van Twente als toeristisch gebied. De bijbehorende projecten zijn voor een groot deel al in uitvoering. Zo is het Twents Bureau voor Toerisme (TBT) bezig met de promotiecampagne “Twente Jezelf”. Regio Twente heeft specifiek voor verblijfsrecreatie regionaal beleid geschreven, zodat dit in de regio op elkaar afgestemd kan worden. De nota Verblijfsrecreatie in het Landelijk Gebied beschrijft dat het aantal toeristische overnachtingen hoger moet en zet in op seizoensverbreding. Productdifferentiatie en -kwaliteit zijn een uitgangspunt om dit te bereiken. Verblijfsrecreatie moet een nieuwe economische drager worden van het landelijk gebied. Het Twentse landschap moet behouden blijven en waar mogelijk versterkt worden.

5.4 Noordoost Twente Het landelijk gebied in Noordoost Twente is in 2006 aangewezen als Nationaal Landschap. De bebouwde kom van Oldenzaal valt daar echter buiten. De centrale doelstelling voor Noordoost Twente is behoud en versterking van het typische Twentse cultuurlandschap. Dit staat beschreven in het Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente. Om dat te bereiken zijn een zestal programmalijnen uitgezet. Daarin wordt o.a. ingegaan op behoud van en kennisoverdracht over de archeologische en historisch kenmerkende waarden in het cultuurlandschap; verbetering van de toegankelijkheid en recreatieve voorzieningen in de natuur en op het platteland; en verhogen van het aantal bezoekers en de werkgelegenheid in de toeristische sector door kwaliteitsverbetering. Doordat Oldenzaal weinig buitengebied heeft, valt het merendeel van Oldenzaal niet in het projectgebied. In het gebiedsprogramma zijn echter wel projecten opgenomen die (deels) in de stad Oldenzaal liggen. Eén daarvan is het project Streekeigen Huizen en Erven, waarin cultureel erfgoed beschermd en behouden wordt. In het LEADER ontwikkelingsprogramma Noordoost Twente 2007-2013 staan soortgelijke ambities verwoord. Door deel te nemen aan LEADER zijn echter andere subsidies voor plattelandsontwikkeling beschikbaar. Oldenzaal neemt in dit programma alleen deel aan het onderdeel ‘toerisme’. Het LEADER-programma ondersteunt de ontwikkeling van nieuwe toeristische producten; bevordering van de naamsbekendheid van Noordoost Twente als toeristisch gebied; betrokkenheid van de agrarische sector en de natuur- en landschapsorganisaties bij het ontwikkelen van toeristische producten; en versterking van directe en indirecte werkgelegenheid. Mogelijke acties zijn bijvoorbeeld de aanleg van kleinschalige voorzieningen bij routestructuren of toepassing van nieuwe technologieën in bezoekerscentra. De benoeming tot Nationaal Landschap vormt bij dit alles een kans voor het gebied. Daardoor zullen meer toeristen een bezoek brengen. Het is namelijk een zogenaamd ‘unique selling point’ voor het gebied. Oldenzaal vormt als stad een goede aanvulling op het totale landelijke gebied van Noordoost Twente.

6. Beleidsontwikkelingen in de gemeente Oldenzaal Het toekomstige T&R-beleid wordt voor een belangrijk deel gestuurd door raakvlakken met bestaand beleid voor toeristisch-recreatieve onderwerpen en andere, gerelateerde beleidsterreinen, zoals kunst en cultuur, ruimtelijke ordening en economie. De Stadsvisie 2025 en toekomstvisies voor Het Hulsbeek en de binnenstad zijn leidend. De versterking van recreatie en toerisme wordt gezamenlijk vanuit verschillende beleidsterreinen en in diverse projecten opgepakt. Stadsvisie 2025 In de Stadsvisie 2025 heeft de gemeente Oldenzaal haar ambities voor de toekomst geformuleerd. Twee van die ambities zijn gerelateerd aan toerisme en recreatie: “Oldenzaal is een stad met sfeer” en “Oldenzaal benut zijn toeristische kansen binnen het Landgoed Twente”. Toeristische activiteiten in Oldenzaal concentreren zich op drie plekken: het Hulsbeek, de binnenstad en het landschap ten oosten van de stad. Deze moeten alledrie worden ingezet om de ambities te bereiken, hoewel de Stadsvisie 2025 vooral focust op de binnenstad. In de binnenstad moet de mix van functies (cultuurhistorie, winkels, horeca en wonen) behouden blijven. De aanwezige (cultuur)historie kan beter zichtbaar worden gemaakt in de openbare ruimte, bijvoorbeeld door een heldere routestructuur of toelichting. Verder zijn een gevarieerd winkelbestand met veel speciaalzaken, daghoreca die het winkelend publiek en de dagtoerist beter bedient en een goede verbinding tussen het station en de binnenstad belangrijk. Bovendien moet het aantal hotelbedden in de binnenstad stijgen. Ondernemers en instellingen uit verschillende sectoren zouden samen moeten komen tot de ontwikkeling van aantrekkelijke arrangementen. Naast de binnenstad ligt een toeristische kans voor Oldenzaal in de ligging: stad als schakel tussen het stedelijk en landelijk gebied van Twente. Daar moet in de promotie meer aandacht aan worden besteed. Integrale gebiedsvisie Hulsbeek en omgeving Het centrale doel van de Hulsbeekvisie is opname van het Hulsbeek in de toeristische hoofdstructuur van Overijssel om zo meer bezoekers te trekken. Dit moet worden bereikt door het vergroten van het aantal arrangementen; samenwerking door ondernemers op het gebied van promotie, arrangementen, toeristische routes en de organisatie van evenementen; een uniforme uitstraling en inrichting van het Hulsbeek; en versterken van de bovenregionale bekendheid van het Hulsbeek. De gemeente wil daarnaast de verbinding tussen recreatie in de stad Oldenzaal en het Hulsbeek verbeteren. Beleidsvisie Oud Oldenzaal In 2004 is de beleidsvisie Oud Oldenzaal vastgesteld. Hiermee heeft de raad besloten om te streven naar het vergroten van de aantrekkelijkheid van het centrum van Oldenzaal. De aantrekkelijkheid van het centrum van Oldenzaal moet worden vergroot door de cultuurhistorische waarden te behouden, te versterken en in een onderling perspectief te plaatsen. Het project richt zich (in eerste instantie) op een specifiek gebied in de binnenstad waar opwaardering voorop staat, zodat de cultuurhistorische waarden behouden blijven en de toeristischrecreatieve aantrekkelijkheid wordt verbeterd. Vanuit toerisme en recreatie is de beleidsvisie vooral gericht op (her)inrichten van de openbare ruimte (o.a. Plechelmusplein) en openbaar en privé-groen geschikt maken voor recreatief medegebruik en verbetering van de openstelling en bruikbaarheid van monumenten en monumentale gebouwen.

Masterplan Binnenstad De uitwerking van het Masterplan Binnenstad (gestart in april 2008) is één van de resultaten van de beleidsvisie Oud Oldenzaal. In dit masterplan wordt een concrete structuurvisie voor de Oldenzaalse binnenstad uitgewerkt. Volgens de planning wordt deze visie in het eerste kwartaal van 2009 afgerond. Het Masterplan zet ondermeer in op herstel van historische stratenpatronen en behoud en zichtbaarheid van cultuurhistorische waarden. Planontwikkeling Stedelijk Water ‘Rondje Oldenzaal’ ‘Rondje Oldenzaal’ is een fietsen wandelroute die door heel Oldenzaal loopt en het landelijk gebied en de stad aan elkaar koppelt. Bovendien wordt de stuwwal ten oosten verbonden met het Hulsbeek ten westen van de stad, met de Stakenbeek als drager. Door de aanleg van het Rondje Oldenzaal wordt het stedelijk water een toeristische trekpleister van Oldenzaal. Cultuurnota De gemeente vindt een aantrekkelijk cultureel klimaat in Oldenzaal belangrijk. Culturele manifestaties en een goed ontsloten aanbod van cultureel erfgoed zorgen voor bestedingen van bezoekers en toeristen. In de Cultuurnota staan de uitgangspunten voor het cultuurbeleid van 2008-2012. Een van de doelstellingen van de Cultuurnota is: de profilering van Oldenzaal als stad waar op cultureel gebied veel te beleven valt. Het cultuurtoerisme in Oldenzaal moet worden bevorderd. Activiteiten met een grote aantrekkingskracht voor toeristen en cultuurhistorische accenten worden financieel gestimuleerd. Museumbeleid De doelstelling van het Oldenzaalse museumbeleid is: “Het ontwikkelen, behouden en uitdragen van het culturele erfgoed van de gemeente Oldenzaal, zodat meer Oldenzalers en bezoekers zowel actief als passief daaraan kunnen deelnemen”. Cultuurhistorisch erfgoed moet behouden blijven, aantrekkelijk gepresenteerd worden en toegankelijk zijn voor een breed publiek (waarbij o.a. toeristen en bezoekers een speciale doelgroep vormen). Samenwerking tussen diverse organisaties wordt gestimuleerd (ook met branchevreemde organisaties). Daarom is de gemeente in 2008 gestart met een onderzoek naar de (gezamenlijke) ontwikkelingsmogelijkheden van de bestaande Oldenzaalse musea, cultuurhistorische bezienswaardigheden en nieuwe initiatieven op dit gebied. Het is de bedoeling dat dit onderzoek wordt afgerond in het eerste kwartaal van 2009 met formulering van een gezamenlijk museumconcept, uitgewerkt in een gezamenlijke toekomstvisie en beleidsplan. Nota Verblijfsrecreatie in Oldenzaal Voor de nota Verblijfsrecreatie in Oldenzaal was het regionale beleid uitgangspunt. Versterking van de positie van Oldenzaal als aantrekkelijke verblijfsplaats staat centraal. Zoals ook al in §4.2 is beschreven, moet dit bereikt worden door kwaliteitsverbetering, productvernieuwing en differentiatie in het bestaande verblijfsrecreatieve aanbod. Daarnaast is uitbreiding van de verblijfsrecreatieve mogelijkheden gewenst. Die moet dan wel bijdragen aan de diversiteit in het aanbod. Verder staan seizoensverbreding en het bereiken van nieuwe doelgroepen op het wensenlijstje. Kleinschaligheid blijft voor alles een uitgangspunt voor verblijfsrecreatie in Oldenzaal.

6.1 Overige beleidsonderzoeken in relatie tot T&R in Oldenzaal In het kader van het project URBAL Development heeft de gemeente Oldenzaal in samenwerking met Almelo en Hengelo een onderzoek laten uitvoeren naar de manier waarop de relatie tussen steden en het landelijk gebied in Twente kan worden versterkt. Resultaat is het actieprogramma “De stad als toeristische trekpleister in Twente”. De belangrijkste conclusie is dat door samen te werken het onderscheidend vermogen van Twente kan worden versterkt. Zo krijgt de toerist een groter en diverser aanbod (steden en platteland). Om dit doel te bereiken zouden een aantal dingen moeten gebeuren: sterke marketing en promotie, samenwerken (steden onderling, tussen stad en platteland en tussen ondernemers), versterken van het toeristische aanbod in de steden en verbinden en vervoeren (tussen steden onderling, tussen stad en platteland en in de steden). Voorbeelden van concrete acties die daarbij passen zijn: themamarketing, acties of kortingen, arrangementen en (dag)trips, een evenementenkalender, diversiteit in winkelen horeca-aanbod, promotie van stad als ‘all weather’-accommodatie, routes en goede bewegwijzering en nieuwe vervoersconcepten. Vooruitlopend op het bovengenoemde actieprogramma is voor iedere deelnemende stad een actiepunt uitgewerkt. Voor Oldenzaal is een aantrekkelijk ingerichte route voor wandelaars en fietsers tussen het station en de binnenstad ontwikkeld. De route is vormgegeven vanuit drie invalshoeken: de route moet een kwalitatieve en eenduidige inrichting, belevingswaarde (d.m.v. informatieverschaffing langs de route) en op de bezoeker gerichte functies (bijvoorbeeld horeca) bevatten.

7. Beleidsplan toerisme en recreatie Oldenzaal Nu de huidige situatie is beschreven, gaan we over naar de toekomst: waar moet toerisme en recreatie zich de komende jaren op richten? In hoofdstuk 3 werden drie onderscheidende elementen van Oldenzaal benoemd: • de compacte binnenstad met cultuurhistorische elementen en een hoogwaardig winkelaanbod; • recreatiepark Het Hulsbeek; en • de ligging in Nationaal Landschap Noordoost Twente. Dit zijn de drie centrale thema’s voor de ontwikkeling van toerisme en recreatie in Oldenzaal. Daarnaast wil de gemeente ontwikkelingen ten aanzien van evenementen en verblijfsrecreatie stimuleren. Deze thema’s overlappen de drie speerpunten. Evenementen en verblijfsrecreatie vinden beide plaats in de binnenstad én op Het Hulsbeek. Daarom zijn ze apart benoemd als thema. Verder zet de gemeente in op regionale samenwerking. Dit moet onder andere om de relatie tussen de stad en het omliggende landschap te versterken. Tenslotte is een efficiënte Oldenzaalse organisatiestructuur voorwaarde om de hoge ambities te bereiken. In dit hoofdstuk wordt het toekomstige T&R-beleid van de gemeente Oldenzaal aan de hand van deze thema’s verder uitgewerkt. Niet alle thema’s zijn strikt van elkaar te scheiden; vaak is sprake van wederzijdse invloed of gelden doelstellingen voor meerdere thema’s. Toch is geprobeerd om doelstellingen zoveel mogelijk bij een van de thema’s onder te brengen, zonder in herhaling te vallen. Een aantal doelstellingen geldt voor alle toeristisch-recreatieve ontwikkelingen in Oldenzaal: Doelstellingen toerisme en recreatie in Oldenzaal • • • •

Vergroten van het aantal bezoekers en verlengen van hun verblijfsduur Stimuleren van de lokale economie en werkgelegenheid Realiseren van seizoensverbreding Bereiken van nieuwe doelgroepen

Toeristische promotie is een van de middelen om de doelstellingen te behalen. Promotie is dan ook een onderwerp dat in alle thema’s verweven is. Daarnaast wil de gemeente kwaliteitsverbetering bij bestaande recreatievoorzieningen en toeristische bedrijven in Oldenzaal stimuleren. Ook productdifferentiatie en -kwaliteit dragen bij aan het trekken van bezoekers. Om nieuwe productcombinaties te realiseren, stimuleert de gemeente samenwerking tussen ondernemers, instellingen (branche-eigen en branchevreemd), overheid en andere gemeenten. Samenwerking kan gezocht worden op het gebied van promotie, arrangementen, toeristische routes, organisatie van evenementen, etc. Meetbaarheid en acties In het aankomende toeristisch seizoen (zomer 2009) wordt door Regio Twente een monitoringonderzoek toerisme en recreatie in Twente uitgevoerd. Naast een regionale rapportage is er ook de mogelijkheid om een uitgebreide lokale rapportage te krijgen van het toerisme in de gemeente Oldenzaal. Aan de hand van de resultaten van dit onderzoek zal de meetbaarheid van de doelstellingen verbeterd moeten worden. Dit onderzoek betreft namelijk een nulmeting. Dit onderzoek met kwalitatieve en kwantitatieve gegevens wordt daarna elke vier jaar uitgevoerd. Vergelijking van gegevens is dan mogelijk, waardoor meetbare doelen ook echt getoetst kunnen worden. De acties die volgen uit het beleidsplan dat in dit hoofdstuk wordt beschreven, zijn te vinden in hoofdstuk 8 in een gedetailleerd actieplan.

7.1 Binnenstad In de Oldenzaalse binnenstad is veel te beleven voor bezoekers. De levendigheid van de binnenstad wordt versterkt door de aanwezige mix van functies: wonen, winkelen, cultuurhistorie, uitgaansgelegenheden en evenementen. Voor de Oldenzaalse binnenstad zal het belang van funshoppen alleen maar toenemen. Recreanten besteden steeds meer tijdens funshoppen. Uit onderzoek blijkt dat mensen bereid zijn gemiddeld 15,7 kilometer af te leggen voor een dagactiviteit. Oldenzaal moet zich dus vooral richten op toeristen en recreanten die verblijven in een straal van 20 kilometer om Oldenzaal. Daarbinnen vallen de Noordoost Twentse gemeenten, alle grote Twentse steden en Duitse steden zoals Nordhorn, Bentheim en Gronau. De belangrijkste redenen voor bezoekers om in Oldenzaal te gaan winkelen zijn: de Een straal van 20 km. om Oldenzaal veelheid aan winkels, nabijheid, lage prijzen en de kwaliteit van het winkelaanbod3. Die kwaliteiten moet Oldenzaal meer benadrukken. Daarnaast is en blijft cultuurtoerisme een belangrijke kans voor de Oldenzaalse binnenstad. De aanwezige cultuurhistorie moet daarom goed ontsloten worden, waarbij gebruik gemaakt wordt van de technologische ontwikkelingen. Doelstellingen binnenstad • • • •

Versterken van de stad als toeristische trekpleister in (Noordoost) Twente Behouden van de mix van functies in de Oldenzaalse binnenstad Ontwikkelen, behouden en uitdragen van de cultuurhistorie Behouden van kleinschaligheid

Om deze doelstellingen te bereiken moet Oldenzaal inzetten op een breed scala van maatregelen en uitvoeringszaken. Voor een deel zijn deze verwoord in dit beleidsplan en voor een deel in andere visies zoals de Hulsbeekvisie, het Masterplan Binnenstad en de Cultuurnota. Om het aantal bezoekers en de verblijfsduur te verlengen is het onder andere van belang dat het aantal (hotel)bedden wordt uitgebreid in de binnenstad. De toevoeging van een stadshotel of uitbreiding van aantal B&B-mogelijkheden bij particulieren wordt door ondernemers en de gemeente gedragen en is wenselijk. De Oldenzaalse cultuurhistorie kan beter worden ontsloten door een uitbreiding van routenetwerken en toelichting onderweg, waarbij gebruik kan worden gemaakt van nieuwe technologieën zoals GPS of PDA. Om het toeristisch en winkelend publiek in Oldenzaal beter te bedienen moeten de openingstijden van de daghoreca verruimd worden. Momenteel kunnen dagrecreanten in de ochtenduren op weinig plekken terecht voor bijvoorbeeld koffie met appelgebak. Dit kan tegelijk opgaan met het ontwikkelen van arrangementen, tussen ondernemers, instellingen en de gemeente. Verder is een uitbreiding van het aantal speciaalzaken in Oldenzaal gewenst. Daarmee kan Oldenzaal zich onderscheiden van omliggende winkelsteden. Een UIT-agenda of evenementenkalender is een goede toevoeging om te laten zien wat Oldenzaal te bieden heeft, op cultureel, recreatief en toeristisch gebied en aan evenementen.

Goudappel Coffeng, Koopstromenonderzoek 2005; Deelrapport kern Oldenzaal

7.2 Hulsbeek In de Hulsbeekvisie zijn de gewenste ontwikkelingen voor Het Hulsbeek en omgeving uitgebreid beschreven. Belangrijk is om de komende jaren te komen tot uitvoering van de Hulsbeekvisie. Dit moet, net als de ontwikkeling van de visie, gebeuren in nauwe samenwerking met marktpartijen, bewoners en Regio Twente. In 2009 moet een uitvoeringsprogramma gereed komen, waarbij afspraken worden gemaakt met de diverse betrokkenen. Dit gebeurt op initiatief van Regio Twente. Centrale doel van dit alles is het verhogen van bezoekersaantallen en bestedingen. Doelen specifiek voor het Hulsbeek zijn: Doelstellingen Hulsbeek • • • •

Versterken van Het Hulsbeek als groen transferium tussen het stedelijk gebied en Nationaal Landschap Noordoost Twente Versterken van de bovenregionale bekendheid van het merk Landgoed Het Hulsbeek Versterken van samenwerking tussen marktpartijen, bewoners en overheden Stimuleren van kwaliteitsverbetering op Het Hulsbeek

Een duidelijke uitstraling en uniforme inrichting van Het Hulsbeek is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van de doelstellingen. Hierbij moet aandacht zijn voor de beleving van Het Hulsbeek als landgoed met cultuurhistorische waarden. Als toevoeging op bestaande voorzieningen is de realisatie van een informatiecentrum (met informatie over het Nationaal Landschap, Twente en Overijssel) gewenst. De toegankelijkheid van Het Hulsbeek moet ook verbeterd worden. Daarbij bestaat de behoefte aan een nieuwe, centrale verkeersontsluiting aan de zuidzijde en verbetering van de parkeervoorzieningen. Ook op Het Hulsbeek moet gebruik gemaakt worden van de technologische ontwikkelingen bij nieuwe (innovatieve) toeristische producten ten behoeve van een betere ontsluiting en informatievoorziening over het park. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de landschappelijke, cultuurhistorische en watergebonden elementen van Het Hulsbeek. Ondernemers op Het Hulsbeek moeten wel kunnen blijven groeien. Met name het ontwikkelen en vergroten van het verblijfsrecreatieve aanbod is daarbij van belang (met specifieke aandacht voor de planvorming voor het Groote Veld). Bij dit alles staat samenwerking tussen ondernemers voorop. De aanwezige wellness- en verblijfsrecreatie bieden een gerede kans voor de ontwikkeling van arrangementen op het Hulsbeek. Daarnaast zijn vele andere samenwerkingsvormen mogelijk.

7.3 Relatie stad en landschap Oldenzaal heeft weinig buitengebied en is daarvoor afhankelijk van haar omgeving. Met het Nationaal Landschap Noordoost Twente als ‘achtertuin’, kent Oldenzaal een unieke combinatie van stad en platteland. Door die status zal het gebied meer toeristen trekken. Om het Nationaal Landschap te versterken is een meerjarig gebiedsprogramma opgesteld door de vier betrokken gemeenten (Oldenzaal, Tubbergen, Losser en Dinkelland). Het Nationaal Landschap is een belangrijke kans voor het gebied. Oldenzaal profiteert daarvan door zich in Noordoost Twente te profileren met haar stedelijke functies en recreatiepark Het Hulsbeek. Samenwerking met de andere gemeenten staat hierbij centraal. Om optimaal gebruik te maken van de omgeving van Oldenzaal zijn goede verbindingen belangrijk. Die verbindingen zijn in 2008 verbeterd door de realisatie van een Toeristisch Overstappunt bij het station en het Fiets- en Wandelnetwerk Twente. Investeren in vernieuwing en verbetering van routestructuren blijft echter noodzakelijk. Er is ondermeer aansluiting bij de uitvoering van Oldenzaal Centraal rondom het stationsgebied mogelijk. Doelstellingen relatie stad en landschap • • • •

Ontwikkelen en promoten van Oldenzaal als stedelijke kern van Noordoost Twente voor dagrecreanten Vergroten van de belevingswaarde van stad en natuur Versterken van de verbinding tussen de (binnen)stad en landelijk gebied Behouden van het Twentse cultuurlandschap

In het Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente staan diverse afspraken om deze doelen te bereiken. Voor iedere actie moet een trekker worden aangewezen, in overleg met de betrokken gemeenten. Verdere uitbreiding en verbetering van routenetwerken is een van de acties om de belevingswaarde van en verbindingen tussen stad en land te verbeteren. Dit kan in combinatie met het ontwikkelen van nieuwe (innovatieve) toeristische producten. Vanuit het gebiedsprogramma is tot 2013 ILG-budget aanwezig om tot realisatie te komen.

7.4 Evenementen Oldenzaal kent een aantal grote evenementen, die vanuit de hele regio bezoekers trekken. De bekendste zijn de Carnavalsoptocht, Boeskool is Lös en Twente Ballooning. Dit zijn voorbeelden van unieke evenementen, waarmee Oldenzaal zich (toeristisch) kan profileren. Daarnaast zijn er ieder jaar vele kleine en grotere, bekende en minder bekende, unieke en minder unieke evenementen in Oldenzaal. De meeste evenementen vinden plaats in de Oldenzaalse binnenstad of op Het Hulsbeek. Nu het beleid van toerisme en recreatie wordt aangescherpt, is ook een herziening van de Algemene voorwaarden Sponsoring Evenementen wenselijk. Grote evenementen die bijdragen aan de (toeristische) profilering van Oldenzaal, kwalitatief hoogwaardig en onderscheidend zijn en meer dan 100.000 bezoekers trekken (komt grotendeels overeen met categorie 1 van de huidige Algemene voorwaarden) moeten worden behouden en gestimuleerd. Zulke evenementen dragen bij aan de centrale doel-

stellingen: het vergroten van het aantal bezoekers en verlengen van hun verblijfsduur. Uit onderzoek blijkt dat een bezoek aan een evenement gemiddeld het langst duurt ten opzichte van andere vrijetijdsactiviteiten4. Kwalitatief goede evenementen vormen dus een belangrijke kans om de verblijfsduur van recreanten te verlengen. Specifiek wordt de ontwikkeling van evenementen die bijdragen aan seizoensverbreding gestimuleerd (uitbreiding aantal evenementen in deze categorie bijvoorbeeld in oktober). Dan zijn er nog een aantal recreatieve evenementen, die bijdragen aan de leefbaarheid van Oldenzaal en die met name door de Oldenzaalse bevolking worden bezocht. Dit soort evenementen moet kunnen blijven voortbestaan: ze horen bij een stad, zijn een volkstraditie en hebben een maatschappelijk belang. Een voorbeeld is een Palmpasenoptocht. De gemeente wil dit soort initiatieven voor en door de eigen bevolking blijven ondersteunen. Daarnaast moet bekeken worden in hoeverre de gemeente kan bijdragen aan een vermindering van knelpunten voor evenementenorganisaties. Uit gesprekken blijkt dat die met name te maken hebben met vergunningverlening en de bijbehorende leges, het afleggen van verantwoording van gemaakte kosten, en de zaterdagmarkt voor evenementen in de binnenstad. Tenslotte richt de gemeente zich de komende jaren op promotie en afstemming van evenementen op lokaal én regionaal niveau. Dit kan ondermeer via een (regionale) evenementenkalender. Zo kan voorkomen worden dat grote evenementen op hetzelfde moment plaatsvinden. Oldenzaalse evenementen krijgen door regionale promotie meer bekendheid in de omgeving. De eerder genoemde straal van 20 kilometer geldt ook hier als herkomstgebied van veel recreanten en dus als belangrijkst uitvoeringsgebied van promotie. Doelstellingen evenementen • • •

Behouden en versterken van evenementen in Oldenzaal, met specifieke aandacht voor evenementen waarmee Oldenzaal zich (toeristisch) kan profileren Verminderen van knelpunten voor evenementenorganisaties Verbeteren van (regionale) promotie en afstemming van evenementen die in Oldenzaal plaatsvinden

7.5 Verblijfsrecreatie De Nota Verblijfsrecreatie beschrijft de doelstellingen die de gemeente zich voor dit thema heeft gesteld. Om tot uitvoering van de gestelde ambities te komen moet allereerst een trekker worden aangewezen. Vervolgens is het nodig om de huidige situatie in de verblijfsrecreatieve sector in beeld te krijgen: wat is de nulsituatie? Met dat beeld kan dan gekeken worden wat er moet gebeuren om de ambities te bereiken en op welke termijn zaken gerealiseerd kunnen worden. Dat zal door middel van individuele afspraken met ondernemers moeten gebeuren, om zo op iedere individuele situatie in te kunnen spelen. Hiervoor is 100 uur ondersteuning vanuit de afdeling Vergunningen/Handhaving nodig. Voor structurele handhaving is 310 uur nodig. Doelstellingen verblijfsrecreatie • • • • • • 4

Verbeteren van de kwaliteit van bestaande toeristische en recreatieve bedrijven Uitbreiden van het aantal verblijfsrecreatieve mogelijkheden Ontwikkelen van nieuwe, kleinschalige, kwalitatief hoogwaardige verblijfsrecreatieve voorzieningen Waarborgen van de landschappelijke kwaliteit van verblijfsrecreatieve bedrijven Voorkomen van permanente bewoning in recreatieverblijven Waarborgen van kwaliteit en veiligheid Continu Vrijetijdsonderzoek 2006-2007

7.6 Organisatorische paragraaf Een efficiënte organisatiestructuur is van groot belang op de hoge ambities te halen. Samenwerking is een sleutelwoord. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen samenwerking op regionaal en lokaal niveau. In deze organisatorische paragraaf worden de samenwerkingsdoelstellingen benoemd om tot optimale uitvoering van acties te komen. 7.6.1 Regionale samenwerking Ten behoeve van de uitvoering van een groot aantal acties vormt samenwerking in Noordoost Twente een prioriteit. Door de ondertekening van het bestuursconvenant van het Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente is cofinanciering aanwezig voor de periode tot 2013. Oldenzaal moet proberen daar optimaal gebruik van te maken. Daarnaast moet Oldenzaal in haar promotie profiteren van de unieke ligging van Oldenzaal: stad in het landelijk gebied. Daarin kan samenwerking worden gezocht in Noordoost Twentsverband, waarbij iedere gemeente zich kan profileren met haar eigen unieke elementen. Voor Oldenzaal zijn dit bijvoorbeeld: het gezellige, compacte centrum met een divers winkelbestand, Plechelmus, Carnaval en Het Hulsbeek. Hierdoor trekt Oldenzaal dagrecreanten die verblijven in de omgeving van de stad. Ook Bad Bentheim moet hierbij meegenomen worden als plaats waar een belangrijk potentieel aan dagrecreanten verblijft. Als verlengstuk van de ideeën die in Noordoost Twente ontstaan, wordt in dit verband een regionaal uitvoeringsprogramma voor toerisme en recreatie in Noordoost Twente opgesteld. Daarmee geven de diverse besturen aan dat zij deze samenwerking belangrijk vinden. Ter stimulering van toerisme in het Euregio-gebied biedt samenwerking tussen Oldenzaal en Bad Bentheim vele kansen. Dit varieert van herstel van de treinverbinding, tot uitwerken van thematische fietsroutes. In eerste instantie wordt deze samenwerking gefaciliteerd vanuit de gemeente, om vervolgens de samenwerking in toenemende mate door de VVV’s van beide gemeenten te laten uitvoeren. Ondertussen is het Twents Bureau voor Toerisme (TBT) begonnen met een grootschalige promotiecampagne om Twente op de kaart te zetten als toeristische regio. Dit is nodig om de regionale economische beleidsdoelstellingen te behalen. Oldenzaal is onderdeel van de Netwerkstad en Regio Twente en draagt bij aan de Twentse promotie. Daarbinnen kan Oldenzaal zich profileren als onderdeel van Twente met haar eigen gezicht en als onderdeel van het Nationaal Landschap. Waar mogelijk moet Oldenzaal zoeken naar aansluiting bij de Twentse promotie. Doelstellingen regionale samenwerking • • • •

Versterken van relaties in Noordoost Twente, Regio Twente, Netwerkstad en met Bad Bentheim Opstellen en uitvoering geven aan een regionaal uitvoeringsprogramma toerisme en recreatie in Noordoost Twente Uitvoeren van regionale bestuursconvenanten Promoten van Oldenzaal in regionaal en Noordoost Twents verband

Ter ondersteuning van de promotie is het wenselijk om een overzichtelijke website te ontwikkelen met toeristische informatie over Oldenzaal en omgeving. Vindbaarheid en dynamiek van de site zijn belangrijk. De aangeboden informatie moet zeer regelmatig worden geüpdate Daarnaast kan deze informatie worden kortgesloten via digitale informatiezuilen die in iedere kern in Noordoost Twente staan.

7.6.2 Oldenzaalse organisatiestructuur Op lokaal en regionaal niveau zijn er meerdere organisaties die zich bezig houden met toerisme. Regionaal zijn dit met name Regio Twente en het TBT. Voor Oldenzaal zijn daarnaast de NOT-gemeenten belangrijke gesprekspartners. Lokaal zijn er instellingen als musea en cultuurhistorische bezienswaardigheden, die actief betrokken zijn bij de ontwikkeling van de binnenstad, en de Ondernemersvereniging Hulsbeek, specifiek voor het recreatiepark. Op toeristisch gebied is de VVV de belangrijkste partner voor uitvoering van de toeristische doelen. Daarbij heeft de VVV een belangrijke taak op het gebied van informatieverschaffing, zowel persoonlijk als digitaal. Op het gebied van toeristische promotie en productontwikkeling is het een taak van de VVV om een regierol te vervullen. Zij is centraal aanspreekpunt, aanjager en (deels) uitvoerder. Actieve betrokkenheid van met name lokale horeca, middenstand, toeristische bedrijven, musea en overige instellingen en bezienswaardigheden is daarvoor onmisbaar. Lokaal draakvlak voor de VVV en samenwerking met lokale ondernemers en instellingen is essentieel. Onlangs heeft de gemeente besloten de jaarlijkse subsidie voor 2008 t/m 2010 tijdelijk te verhogen om de kwaliteit van de producten en dienstverlening van de VVV te versterken. In aansluiting op dit beleidsplan worden hiervoor prestatieafspraken gemaakt met de VVV. Verder vormt lokaal de SSO een gesprekspartner voor toerisme in de binnenstad. Een deel van de werkzaamheden en ambities komen overeen met die van de VVV en de SPOT, met name op het gebied van promotie, productontwikkeling en verbetering van de binnenstad. Ten aanzien van de SPOT is, bij de oprichting van de SSO, afgesproken om beide stichtingen te integreren. Op dit moment is dit nog niet formeel afgehandeld. Dit moet uiterlijk 2009 vorm krijgen. Naast deze organisaties, die met name in de binnenstad opereren, is de Ondernemersvereniging Hulsbeek (hierna: OVH) actief voor toerisme in het recreatiepark. De gemeente heeft nog geen uitvoeringsafspraken met de OVH. Voor de uitvoering van de Hulsbeekvisie is een organisatiestructuur in voorbereiding (door Regio Twente). Op dit moment is het de vraag welke organisatiestructuur in de toekomst het beste bij kan dragen aan het toeristisch product ‘Oldenzaal’ en hoe we het meest efficiënt tot uitvoering van afspraken kunnen komen. Bijvoorbeeld op het gebied van promotie wordt nu ad hoc gewerkt en niet gezamenlijk. Dit moet meer in samenhang gebeuren. De VVV moet hierin gezien worden als logisch, onafhankelijk coördinatiepunt voor de ontwikkeling en uitvoering. Daarvoor is het wel van belang dat de lokale betrokkenheid bij de VVV vergroot en verbreed wordt. SSO en OVH kunnen daarnaast actief zijn als trekkers in de uitvoering van het nieuwe beleidsplan T&R. De gemeente organiseert minstens 2x per jaar een afstemmingsoverleg, waar de voortgang van afspraken wordt besproken en onderlinge afstemming van acties plaatsvindt. SPOT moet op korte termijn integreren in de SSO en haar werkzaamheden en budget overdragen zodat SSO dit volledig kan overnemen, waartoe SPOT wel bereid is. Doelstellingen organisatiestructuur • •

Creëren van een organisatiestructuur die bijdraagt aan het beter en samenhangend realiseren van de ambities Voorkomen van versnippering van werkzaamheden

8. Actieplan 2009-2013 8.1 Inleiding Uit bovenstaand beleidsplan voor toerisme en recreatie en de uitgangspunten die daarin zijn benoemd, volgen een aantal concrete acties. Deze zijn verwerkt in een actieplan, dat dient als spoorboekje voor de komende jaren. Met dit actieplan wil de gemeente er voor zorgen dat het aantal bezoekers aan Oldenzaal groeit, dat hun verblijfsduur langer wordt, het seizoen wordt verbreed en dat nieuwe doelgroepen worden bereikt. Dit vormt een stimulans van de lokale economie en werkgelegenheid. Het actieplan is grotendeels gebaseerd op bestaand beleid en bestaande actieprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s, bijvoorbeeld in de Cultuurnota, Museumbeleid en het Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente. Een en ander moet ten uitvoering komen door per actie een trekker aan te wijzen en de uitvoering weg te zetten in de tijd. Het aangeven van prioriteiten is nodig, omdat de ambities hoger zijn dan de beschikbare middelen en capaciteit. Daarom is het actieplan in tijd aangegeven.

8.2 Financiering In 2009 kunnen de geplande acties worden uitgevoerd door een herverdeling van het bestaande budget van toerisme en recreatie. Daarnaast moet gebruik gemaakt worden van andere financieringsmogelijkheden, waaronder het beschikbare budget voor de uitvoering van de Hulsbeekvisie, maar ook subsidiemogelijkheden bij Regio Twente, Nationaal Landschap en de provincie. Verder moet door uitvoering van afspraken samen met partners gekomen worden tot meer financieringsmogelijkheden. Vanaf 2010 bestaat de mogelijkheid om in de begroting ruimte te vragen voor nieuw beleid. Om dit te kunnen doen moet inzichtelijk worden gemaakt wat de verwachting is van de kosten van uitvoering en waar eventueel andere financieringsmogelijkheden liggen. Dit is verwerkt in het actieplan. Kanttekening hierbij is dat er weinig ruimte is in de gemeentelijke begroting. Er zullen dus keuzes gemaakt moeten worden in de uit te voeren acties. Ook de recente kredietcrisis en mogelijke recessie zal er toe bijdragen dat het moeilijker zal worden om externe partners te vinden die ook financieel kunnen bijdragen aan de realisatie van gestelde plannen en promotie-activiteiten. In hoofdstuk 9 wordt daar verder op ingegaan.

8.3 Uitvoering Het streven is om de acties ook daadwerkelijk in bijbehorend jaar uit te voeren, of in ieder geval daarmee te starten. Het actieplan is voorgelegd aan de genoemde trekkende partijen. Zij hebben positief gereageerd Zodra het beleidsplan en uitvoeringsprogramma is vastgesteld, gaat de gemeente met betrokkenen afspraken maken over de uitvoering van het programma. Voor 2009 is geen extra budget beschikbaar en moet uitvoering plaatsvinden binnen het bestaande budget. Vanaf 2010 is het mogelijk om in het kader van nieuw beleid een ruimer budget aan te vragen. Dat is nodig om de gestelde ambities, in dit beleidsplan en in bestaand beleid (waaronder de Stadsvisie 2025, Hulsbeekvisie, Cultuurnota en Masterplan Binnenstad), te kunnen behalen.

8.4 Knelpunten De gemeente Oldenzaal heeft hoge ambities voor toerisme en recreatie in Oldenzaal. Hierbij moet rekening worden gehouden met de beperkte financiĂŤle ruimte en beschikbare capaciteit. Er zal een afweging gemaakt moeten worden zodat de beschikbare middelen zo optimaal mogelijk worden ingezet om de doelstellingen te behalen. Uit onderstaand actieplan blijkt dat meer financiĂŤle ruimte en capaciteit nodig is om alle doelstellingen te halen en acties uit te voeren. Dit wordt verder toegelicht in hoofdstuk 9.

8.5 Evaluatie Om ook in de toekomst het beleid op een effectieve manier te kunnen voortzetten of bij te stellen, moeten het beleids- en actieplan na 4 jaar (2013) worden geĂŤvalueerd. Vanaf de start van de uitvoering organiseert de gemeente minstens twee maal per jaar een afstemmingsoverleg om de voortgang te bespreken en acties op elkaar af te stemmen.

8.6 Actieplan

Actieplan 2009 Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

T&R Oldenzaal

Aanvullen en aanscherpen van de stimuleringsregeling T&R, om daarmee initiatieven te ondersteunen die leiden tot seizoensverbreding, toename van bezoekersaantallen en de realisatie van nieuwe productcombinaties en arrangementen

Gemeente Oldenzaal

25 uur

T&R

Opstellen van een toeristisch promotieplan Oldenzaal VVV vanuit de toeristische speerpunten binnenstad en Hulsbeek

25 uur

VVV

T&R

Realisatie van vernieuwde voetgangersbewegwijzering binnenstad

Gemeente Oldenzaal

€ 21.000

T&R

ANWB

Vernieuwen van de stadswandeling

VVV

VVVbudget

VVV

Stimuleren van verbetering van de openbare toiletvoorziening in de binnenstad

Gemeente Oldenzaal

T&R/EZ

Ondernemers

Relatie stad en landschap

Realiseren van digitale informatiezuil(en) Nationaal Landschap Noordoost Twente

NOT/ Ge- € 4.920 meente Tubbergen

T&R

Nationaal Landschap/ILG

Evenementen

Aanpassen sponsorvoorwaarden aan beleidsdoelen

Gemeente Oldenzaal

30 uur

T&R

Verblijfsrecreatie

Nulmeting kwaliteit verblijfsrecreatie Oldenzaal

Gemeente Oldenzaal

€ 5.000

T&R

Opstellen en gefaseerd invoeren Exploitatievergun-

Gemeente

85 uur

T&R

Binnenstad

Prioriteit Mogelijke (co)financiering

Regionale samenwerking

Organisatiestructuur

ning Verblijfsrecreatie

Oldenzaal

Uitvoeren nulmeting t.b.v. monitoring T&R in Twente en Oldenzaal

Regio Twente

€ 7.929

Structurele bijdrage aan Regio Twente

Opvoeren lokale vragen t.b.v. monitoring T&R in Twente en Oldenzaal

Regio Twente

€ 3.000

T&R

Opstellen uitvoeringsprogramma T&R in NOTverband

NOT/ Ge- 120 uur meente Tubbergen

T&R

Opstellen Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd Twente

Regio Twente

50 uur

T&R

Evalueren van het functioneren van de SSO en SPOT

Gemeente Oldenzaal

20 uur

T&R en EZ

Creëren van een efficiënte organisatiestructuur om versnippering en verspreiding van aanspreekpunten te voorkomen

Gemeente Oldenzaal

50 uur

T&R en EZ

Regio Twente

Actieplan 2010 Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

Evenementen

Aanpassen sponsorvoorwaarden aan beleidsdoelen

Gemeente Oldenzaal

30 uur

T&R

Prioriteit Mogelijke (co)financiering ++

Opstellen van evenementenbeleid, met speciale aan- Gemeente dacht voor het eventueel wegnemen van knelpunten Oldenzaal voor evenementenorganisaties

150 uur + T&R € 30.000

Gefaseerd invoeren Exploitatievergunning Verblijfsre- Gemeente creatie Oldenzaal

50 uur

T&R

Stimuleren van kwaliteitsverbetering bij verblijfsrecre- Gemeente atieve ondernemingen Oldenzaal

€ 4.500

T&R

Regionale samenwerking

Impuls t.b.v. de ontwikkeling van thematische routes in regionaal verband

Gemeente Oldenzaal

€ 1.500

T&R

Organisatiestructuur

Creëren van een efficiënte organisatiestructuur om versnippering en verspreiding van aanspreekpunten te voorkomen

Gemeente Oldenzaal

50 uur

T&R en EZ

Evaluatie van de subsidie en uitvoeringsovereenGemeente komst t.b.v. de professionalisering en kwaliteitsverbe- Oldenzaal tering van de VVV-organisatie en dienstverlening

50 uur

T&R

Verblijfsrecreatie

Regio Twente, NOT, ILG

Actieplan 2011 Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

Evenementen

Behouden en versterken van (toeristische) evenementen

Gemeente Oldenzaal

€ 16.000

T&R

Behouden en versterken van recreatieve evenementen voor de Oldenzaalse bevolking

Gemeente Oldenzaal

€ 2.500

T&R

Afronden invoering Exploitatievergunning Verblijfsrecreatie

Gemeente Oldenzaal

50 uur

T&R

Structurele handhaving verblijfsrecreatie

Gemeente Oldenzaal

€ 12.500

T&R

Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

Evenementen

Behouden en versterken van (toeristische) evenementen

Gemeente Oldenzaal

€ 16.000

T&R

Behouden en versterken van recreatieve evenementen voor de Oldenzaalse bevolking

Gemeente Oldenzaal

€ 2.500

T&R

Structurele handhaving verblijfsrecreatie

Gemeente Oldenzaal

€ 12.500

T&R

Verblijfsrecreatie

Prioriteit Mogelijke (co)financiering

Actieplan 2012

Verblijfsrecreatie

Prioriteit Mogelijke (co)financiering

Actieplan 2013 Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

Prioriteit Mogelijke (co)financiering

T&R Oldenzaal

Evaluatie en herijking beleids- en actieplan Toerisme en Recreatie Oldenzaal

Gemeente Oldenzaal

150 uur

T&R

Evenementen

Behouden en versterken van (toeristische) evenementen

Gemeente Oldenzaal

€ 16.000

T&R

Behouden en versterken van recreatieve evenementen voor de Oldenzaalse bevolking

Gemeente Oldenzaal

€ 2.500

T&R

Verblijfsrecreatie

Structurele handhaving verblijfsrecreatie

Gemeente Oldenzaal

€ 12.500

T&R

Regionale samenwerking

Monitoring T&R in Twente en Oldenzaal: vervolgonderzoek

Regio Twente

€ 3.070

T&R (jaarlijks reserveren vanaf 2010)

Regio Twente

Meerjarige acties Thema

Actie

Trekker

Kostenraming

Dekkingsbron

Planning Prioriteit Mogelijke (co)financiering

T&R Oldenzaal

Uitvoeren van het toeristisch promotieplan Oldenzaal vanuit de toeristische speerpunten binnenstad en Hulsbeek

VVV

€ 20.000

T&R

SSO, OVH, VVV 2010 t/m ++ 2013

Binnenstad

Profileren en stimuleren van Oldenzaal als funshopstad en cultuurhistorische stad

SSO

SSObudget

SSO, VVV, ondernemers

2009 t/m + 2013

Ontwikkelen en profileren van Oldenzaal als stad waar op cultureel gebied en qua cultuurtoerisme veel te doen is

Gemeente Oldenzaal

Cultuurbudget

Cultuur

Musea, VVV

2009 t/m + 2013

Ontwikkelen van thematische routes en arrangementen om de cultuurhistorie en toeristische elementen beter met elkaar te verbinden

Museum CultuurHet Palthe- budget huis

Cultuur

Musea, VVV

2009 t/m + 2013

Hulsbeek

Uitvoeren Hulsbeekvisie

Regio Twente

Regio Twente, OVH, Nationaal Landschap, Waterschap, VVV

2009 t/m ++ 2013

Relatie stad en landschap

Verbeteren van de verbinding naar stad en omgeving Gemeente vanuit het stationsgebied Oldenzaal

T&R, Oldenzaal Centraal, Masterplan

Ontwikkelen van thematische routes, o.a. in aansluiting op regionale netwerken

Gemeente Oldenzaal

€ 1.500

T&R

Aanleggen en uitbreiden van de toeristischrecreatieve infrastructuur en recreatieve voorzieningen langs routes

Gemeente Oldenzaal

Onderhouden van de toeristisch-recreatieve infrastructuur en bijbehorende voorzieningen (afhankelijk

Gemeente Oldenzaal

Budget Hulsbeekvisie Hulsbeekvisie

2009 t/m + 2013 ILG, Regio Twente, VVV

2010 t/m 0 2013

€125.000 T&R / GVVP / Hulsbeekvisie

ILG

2010 t/m ++ 2013

Regio Twente

2010 en verder

T&R

van regionale ontwikkelingen) Evenementen

Ontwikkelen, uitbrengen en bijhouden van een (regionale) UIT-agenda/evenementenkalender

VVV

Cultuurbudget

Cultuur

VVV, SSO, MKB/Horeca, diverse belanghebbende partijen

2009 t/m ++ 2013

Verblijfsrecreatie

Stimuleren van de uitbreiding van verblijfsrecreatieve mogelijkheden, waarbij kwaliteit en differentiatie van het aanbod centraal staan

VVV

Ondernemers

2010 t/m + 2013

Regionale samenwerking

Uitvoering geven aan Twente-promotie

TBT

€ 33.000

2009-2010: Structurele bijdrage aan Regio Twente

2009 t/m ++ 2013

2011-2013: Extra bijdrage T&R Ontwikkelen en onderhouden van een overzichtelijke website

VVVbudget

VVV

Bevorderen van de samenwerking met Bentheim op VVV & toeristisch gebied en versterken van de wisselwerking Stadt Bad op dagrecreatief gebied Bentheim

50 uur + € 1.500

T&R

Stadt Bad Bentheim, VVV

Uitvoering geven aan uitvoeringsprogramma T&R in NOT-verband

€ 5.000

T&R

ILG, provincie, 2010 t/m ++ NOT-gemeenten 2013

Uitvoering geven aan het Uitvoeringsprogramma Vrije Regio Tijd Twente Twente

T&R

Regio Twente

2010 t/m + 2013

Aansluiten bij de uitbreiding van regionale toeristische Regio infrastructuur (o.a. Ruiternetwerk en MTB-routes) Twente

Regio Twente

2010 t/m 0 2013

VVV

NOT

2009 t/m ++ 2013 2009 t/m + 2013

9. Aanbevelingen 9.1 Samen sterker Oldenzaal heeft veel ambities ten aanzien van toerisme en recreatie. Om die ambities te kunnen halen, is samenwerking en samenhang van werkzaamheden van groot belang. Een efficiënte organisatiestructuur in Oldenzaal is een vereiste om de ambities gezamenlijk te behalen. Op dit moment zijn er veel verschillende partijen actief, bijvoorbeeld de VVV, SSO, SPOT en de OVH. Daarnaast zijn er nog diverse winkeliersverenigingen die inzetten op de groei van het aantal bezoekers en zijn er op cultureel vlak ook diverse actoren. Veel van de werkzaamheden van deze partijen vertonen overlap en er is veel versnippering van verantwoordelijkheden. Bovendien komt al uit de SWOT-analyse naar voren dat er een gebrek aan saamhorigheid onder ondernemers bestaat. Daarnaast is het voor Oldenzaal ook belangrijk om op regionaal niveau samen te werken aan de ontwikkeling van toerisme en recreatie. De omgeving heeft namelijk veel te bieden waar Oldenzaal van kan profiteren. Hetzelfde geldt ook andersom: Oldenzaal heeft unieke aanvullingen op de overige (Noordoost) Twentse gemeenten. Door gezamenlijk een toeristisch product uit te dragen en daarin het eigen onderscheidend vermogen te verscherpen, ontstaat voor alle partijen een win-win situatie. In de komende jaren moeten de werkzaamheden onder de loep worden genomen en minder versnipperd worden uitgevoerd. Samenwerking en samenhang zijn kernbegrippen voor een sterke toeristische sector in Oldenzaal: samen staan we sterker!

9.2 Middelen Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen bestaand (structureel) budget en nieuwe middelen. Een deel van het actieplan kan uitgevoerd worden met het bestaande budget voor toerisme en recreatie. Willen we alle acties uit kunnen voeren, zal er echter budget toegevoegd moeten worden. In deze paragraaf wordt inzichtelijk gemaakt welke acties uitgevoerd kunnen worden met het huidige budget en welke acties afhankelijk zijn van nieuw geld. 9.2.1 Structureel budget Op dit moment bedragen de structurele middelen voor toerisme en recreatie € 68.920,-- (onder voorbehoud van vaststelling van de begroting door de Raad). Dit is exclusief de ambtelijke uren en bijdragen aan Regio Twente, VVV en SPOT. Vanuit T&R worden momenteel de volgende bijdragen beschikbaar gesteld: • Bijdrage Regio Twente (afgerond ca. € 85.000,--) • Bijdrage VVV (afgerond ca. € 50.000,--) • Extra subsidie aan VVV in 2009 en 2010 (€ 40.000,--) • Bijdrage SPOT (alleen in 2009 nog € 11.000,--).

Deze bijdragen worden jaarlijks vastgesteld door de raad (bij behandeling programmabegroting). De overige gelden kunnen worden herverdeeld ten behoeve van het actieplan 2009-2013. In onderstaande tabel is te zien wat er tot 2013 uitgevoerd kan worden door een herverdeling van het huidige budget:

Bestaande middelen beheersproduct T&R Prestatie Stimuleringsregeling Voetgangersbewegwijzering binnenstad Nulmeting verblijfsrecreatie Stimuleren kwaliteitsverbetering verblijfsrecreatie (d.m.v. handhaving) Sponsoring Evenementen Stimulering toeristische evenementen Stimulering recreatieve evenementen Uitvoeren uitvoeringsprogramma NOT / productontwikkeling Nationaal Landschap Eenmalige extra bijdrage Regio Twente: Monitoring T&R deelvragen Oldenzaal Uitvoering toeristisch promotieplan Oldenzaal (met o.a. speerpunten binnenstad & Hulsbeek) Stimuleren samenwerking met Bentheim Uitwerking thematische routes Totaal

excl. bijdrage Regio Twente, VVV, SPOT en ambtelijke uren

2009 10.000 21.000 5.000

25.000

4.920

2010 10.000

2011 10.000

2012 10.000

2013 10.000

4.500

12.500

5.000

16.000 2.500 5.000

20.000

1.500 3.000 69.000

1.500 1.500 69.000

25.000

3.000

68.920

Keuzes Bij bovenstaande herverdeling zijn de volgende keuzes gemaakt: Stimuleringsregeling: De Stimuleringsregeling Toerisme en Recreatie blijft bestaan met een subsidieplafond van € 10.000,--. De voorwaarden worden aangescherpt op basis van de nieuwe beleidsdoelen. Voetgangersbewegwijzering: In 2009 wordt eenmalig € 21.000,-- geïnvesteerd in de vernieuwing van de voetgangersbewegwijzering in de binnenstad. Kwaliteitsverbetering verblijfsrecreatie: In 2009 is € 5.000,-- beschikbaar om een nulmeting uit te voeren van de kwaliteit van het verblijfsrecreatieve aanbod in Oldenzaal. Met deze nulmeting wordt de huidige situatie vastgelegd. Dit is nodig om vervolgens afspraken te kunnen maken met ondernemers over de nieuwe richtlijnen op gebied van verblijfsrecreatie in Oldenzaal (nota vastgesteld door raad op 11 september 2008) en kwaliteitsverbetering. Dit wordt ingezet t.b.v. extra inzet van de afdeling handhaving. In 2010 is een eenmalige bijdrage van € 4.500,-- beschikbaar t.b.v. stimulering van kwaliteitsverbetering van het verblijfsrecreatieve aanbod. Vanaf 2011 wordt dit € 12.500,--. Deze gelden worden onder andere ingezet voor extra inzet vanuit handhaving. Sponsoring evenementen: Met vaststelling van deze beleidsnota zal een herschikking van middelen plaats vinden. Er wordt minder budget ingezet voor evenementen en meer voor andere onderdelen van het toeristisch product. De sponsorvoorwaarden vanuit toerisme en recreatie zullen daarvoor worden herzien in 2009. Om organisaties die dan niet meer in aanmerking komen de kans te geven om andere gelden te vinden voordat de gemeentelijke bijdrage vervalt, is in 2009 en 2010 jaarlijks € 25.000,-- beschikbaar voor sponsoring van evenementen. Vanaf 2011 moet sponsoring plaatsvinden op basis van aangescherpte Algemene voorwaarden Sponsoring Evenementen. Dan wordt een onderscheid gemaakt tussen toeristische evenemen-

ten en recreatieve evenementen, waarvoor respectievelijk € 16.000,-- en € 2.500,-- sponsorgeld beschikbaar is. Evenementen die niet meer passen binnen het toeristische beleid, komen dan niet meer in aanmerking voor sponsoring vanuit toerisme en recreatie. Uitvoeringsprogramma NOT / productontwikkeling Nationaal Landschap: In 2009 is er € 4.920,-beschikbaar voor productontwikkeling in NOT-verband of ten behoeve van het Nationaal Landschap Noordoost Twente. Vanaf 2010 is dit afgerond naar € 5.000,-- om tot uitvoering van het op te stellen NOT-uitvoeringsprogramma te komen. De verwachting is dat daar meer acties uit voortvloeien, die vragen om deze reservering. Monitoring T&R in Twente en Oldenzaal: In 2009 vindt de nulmeting van T&R in Twente plaats ten behoeve van de monitoring. Aan dit onderzoek kunnen lokale vragen worden toegevoegd. Voor Oldenzaal is dit belangrijk om onder andere het voorliggende beleidsplan meetbaar te maken. Hiervoor is in 2009 € 3.000,-- gereserveerd. De overige kosten van dit onderzoek worden betaald uit de structurele gemeentelijke bijdrage aan Regio Twente. Toeristische promotie: Eén van de acties die gepland zijn in 2009 is het opstellen van een toeristisch promotieplan Oldenzaal, waarin de toeristische speerpunten binnenstad en Het Hulsbeek centraal staan. Vanaf 2010 is er geen uitvoeringsgeld meer voor promotieactiviteiten van Oldenzaal, doordat de bijdrage aan SPOT ophoudt. Om een krachtig promotieplan goed uit te voeren is wel budget nodig. Vanaf 2010 is daarom jaarlijks € 20.000,-- nodig om het toeristische promotieplan Oldenzaal uit te voeren. Daarnaast moeten partijen als de VVV, OVH en SSO bijdragen aan de promotiekosten. Samenwerking met Bentheim: Vanaf 2010 is er geld om de samenwerking met Bentheim te stimuleren: € 1.500,--. Doelstelling is om de uitvoering van deze samenwerking in toenemende mate door de VVV uit te laten voeren. Uitwerking thematische routes: Vanaf 2010 moeten jaarlijks thematische routes in en rondom Oldenzaal worden uitgewerkt, o.a. in aansluiting op regionale routes. Hiervoor is vanaf 2010 jaarlijks € 1.500,-- beschikbaar. In 2010 wordt een extra impuls gegeven om bijvoorbeeld een rondwandeling in combinatie met het tracé van de trambaan Oldenzaal-Denekamp te realiseren t.w.v. € 1.500,--. 9.2.2 Nieuwe middelen In 2009 kan het actieplan uitgevoerd worden met het bestaande budget. Als we in Oldenzaal de hoge toeristisch-recreatieve ambities willen halen, is meer geld nodig. Indien dit niet lukt, kunnen onderstaande acties niet ten uitvoering komen. Nieuw geld/nieuwe prestaties Bijdrage TBT Verbetering en uitbreiding toeristische infrastructuur Aanvulling (ambtelijke) capaciteit Opstellen evenementenbeleid Uitvoeren Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd Twente Totaal

2009

2010 125.000 25.000 30.000 PM

180.000

2011 33.000 125.000 25.000

2012 33.000 125.000 25.000

2013 33.000 125.000 25.000

PM PM PM 183.000 183.000 183.000

Afwegingen en keuzemogelijkheden Het actieplan en de investeringen die het plan behoeft, worden opgevoerd als nieuw beleid. Bij de behandeling van de Perspectiefnota 2010 zal een integrale afweging van deze investeringen plaats moeten vinden.

Twente-promotie door TBT: Vanaf 2011 moet de gemeente € 1,03 per inwoner (te indexeren; ± € 33.000,--) bijdragen aan het TBT ten behoeve van de uitvoering van de Twente-promotie. Tot die tijd wordt deze bijdrage betaald uit de Agenda van Twente (Regio Twente). Verbetering en uitbreiding toeristisch-recreatieve infrastructuur: In het bestuursconvenant bij het Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente is opgenomen dat Oldenzaal, net als de andere NOT-gemeenten, gaat investeren in de recreatieve infrastructuur, waaronder fietspaden. Voor de aanleg van die paden is tot 2013 50% co-financiering beschikbaar van de provincie via de ILG-regeling. De overige kosten moet de gemeente bijdragen. Dit is ongeveer €500.000,-- verspreid over 2010-2013 (excl. onderhoud). Om aan deze afspraak te voldoen is dus jaarlijks € 125.000,-- nodig. Aanvulling (ambtelijke) capaciteit: Op basis van een berekening van de beschikbare ambtelijke uren en benodigde inzet voor uitvoering van het actieplan, is jaarlijks € 25.000,-- nodig ten behoeve van uitbreiding van de (ambtelijke) capaciteit voor toerisme en recreatie. Dit is verder uitgewerkt in §9.3. Opstellen evenementenbeleid: Naast ambtelijke uren voor het opstellen van evenementenbeleid wordt voorgesteld om hiervoor externe deskundigheid in te schakelen. Overige aandachtspunten: Op dit moment kan nog niet worden ingeschat welke financiële consequenties er verbonden zijn aan bundeling van de toeristisch-recreatieve promotie-activiteiten en de organisatie die dit in de toekomst gaat uitvoeren. In de jaren 2009/2010 zal hierover meer duidelijkheid komen. Verder is nog niet bekend welke uitvoeringsgelden er nodig zijn voor het UVT van Regio Twente. In de loop van 2010 zal bekend worden of en hoeveel middelen hier eventueel voor nodig zijn.

9.3 Capaciteit Om invulling te kunnen geven aan de gestelde ambities en doelen is uitvoering van de hiervoor vermelde actiepunten van belang. Naast uitvoering van eigen taken is het van belang dat de gemeente ook daadwerkelijk goede regie voert over de uitvoering van het totale actieplan. Met de huidige beschikbare ambtelijke capaciteit zal dat een knelpunt zijn. In de afgelopen jaren is de ambtelijke capaciteit voor recreatie en toerisme afgenomen (zie paragraaf 4.2), terwijl de ambities zijn toegenomen. Hierdoor komt zelfs uitvoering van het reguliere werk in het gedrang. Een interne raming in het kader van het Afdelingsplan 2009 van de afdeling Beleid en Ontwikkeling geeft aan dat voor uitvoering van het reguliere werk behoefte is aan ca. 250 uur. Naast het reguliere werk is er extra capaciteit nodig om uitvoering te kunnen geven aan het actieprogramma van deze nota. Naast financiële middelen is in het actieplan per actie een inschatting gemaakt van de benodigde ambtelijke capaciteit/uren. In totaal is hiervoor ca. 480 uur nodig (exclusief extra inzet voor uitvoering Hulsbeekvisie, Masterplan Binnenstad, e.d.). Samen met de benodigde extra capaciteit voor regulier werk, is dus ca. 730 uur nodig ten behoeve van recreatie en toerisme om aan de ambities te kunnen voldoen. Eventuele uitbreiding van ambtelijke capaciteit moet integraal worden gewogen, zowel binnen de verantwoordelijke afdeling als gemeentebreed. De raming voor benodigde middelen is ter ondersteuning wel opgenomen in paragraaf 9.2.

9.4 Conclusie In de inleiding werd de vraag gesteld of de uitgangspunten van de eerdere nota recreatie/toerisme & stadspromotie gehandhaafd konden worden of dat wijziging of aanscherping nodig is. In dit beleidsplan zijn een drietal speerpunten genoemd: binnenstad, Hulsbeek en de verbinding met het omliggende landschap/Nationaal Landschap Noordoost Twente. Daarnaast zijn doelstellingen ten aanzien van ondersteunende themaâ&#x20AC;&#x2122;s benoemd. Dit betekent een aanscherping van de uitgangspunten die in 2002 zijn gekozen. Daarnaast zijn de doelstellingen vervolgens verwoord in een actieplan. Dit actieplan is een belangrijk handvat om in de komende jaren tot uitvoering van beleid te komen en de doelstellingen te bereiken. Tegelijkertijd wordt hiermee een fasering van acties aangegeven. Dit is nodig gezien de beschikbare middelen en capaciteit. Nu is de uitdaging om samen met de belanghebbende partijen afspraken te maken om tot uitvoering over te gaan.

Bronnenlijst Arcadis, De stad als toeristische trekpleister Twente, 2007. Arcadis, Relatie station - binnenstad Oldenzaal, 2007. Arcadis, Integrale gebiedsvisie Hulsbeek en omgeving, 2008. BRO Adviseurs, Beleidsplan Toerisme en recreatie Noordoost Twente, 1996. BRO Adviseurs, Toeristisch-recreatief beleidsplan gemeente Tubbergen, 1996. CBS Statline, databank. Gebiedsteam Netwerkstad Twente en Noordoost Twente, Gebiedsprogramma 2007-2013 Nationaal Landschap Noordoost Twente, 2007. Gemeente Dinkelland, Beleidsnota recreatie en toerisme, 2003. Gemeente Enschede, Enschede als Belevenis, Koers en Actieprogramma Vrijetijdseconomie Enschede, concept mei 2008. Gemeente Losser, Beleidsnota recreatie & toerisme, 2007. Gemeente Oldenzaal, Nota recreatie/toerisme en stadspromotie: De toekomstige ontwikkelingen met betrekking tot recreatie/toerisme en stadspromotie in de gemeente Oldenzaal, 2002. Gemeente Oldenzaal, Beleidsvisie Oud Oldenzaal, 2004. Gemeente Oldenzaal, Beleidsnota Musea in Oldenzaal, 2005. Gemeente Oldenzaal, Programmabegroting 2008, 2007. Gemeente Oldenzaal, Cultuurnota Oldenzaal 2008-2012: Samen cultuur toekomst geven, 2008. Gemeente Oldenzaal, Nota Verblijfsrecreatie in Oldenzaal: Kaders en richtlijnen voor de verblijfsrecreatie in de gemeente Oldenzaal, 2008. Gemeente Oldenzaal, Stadsvisie 2025: Eigenheid, stedelijke ambitie en oog voor mensen, 2008. GOBT, Trendrapport Toerisme en Recreatie Twente, 2006. Goudappel Coffeng, Koopstromenonderzoek 2005; Deelrapport kern Oldenzaal, 2006. Hopman Andres Consultants BV, Borne: Knooppunt voor kunst, cultuur en natuur. Beleidsnota toerisme en recreatie 2003-2006, 2002. Ministerie van EZ, Toerismebrief, juli 2008. Ministerie van LNV, Agenda voor een Vitaal Platteland: Meerjarenprogramma Vitaal Platteland 2007-2013, 2006. NBTC Afdeling Research, Toerisme in perspectief 2008: Ontwikkelingen m.b.t. inkomend en binnenlands toerisme nader bekeken, 2008. NBTC-NIPO Research, Continu Vrijetijdsonderzoek 2006-2007, 2007. Plaatselijke Groep Noordoost Twente, LEADER ontwikkelingsprogramma Noordoost Twente 2007-2013, 2007. Provincie Overijssel, Streekplan Overijssel 2000+: Plannen voor Ruimte, Water en Milieu, 2007. Provincie Overijssel, Overijssel Werkt!: Meerjarig Economisch Uitvoeringsprogramma 20082011, 2008. Regio Twente, Regionaal Economisch Ontwikkelingsplan Twente, 2004. Regio Twente, Ontwikkelingsvisie Recreatiepark Het Hulsbeek, 2005.

Regio Twente, Nota Verblijfsrecreatie in het Landelijk Gebied, 2006. Regio Twente, Agenda van Twente, 2007. Regio Twente, Regionale Initiatieven in de Toerisme Sector: RITS, databank. Routewerk, Herstel trambaan Oldenzaal: Denekamp als recreatieve wandelverbinding. Rapportage Haalbaarheidsonderzoek, 2006. Strootman Landschapsarchitecten bv, Planontwikkeling Stedelijk Water: â&#x20AC;&#x2DC;Rondje Oldenzaalâ&#x20AC;&#x2122;, 2007. Website VVV Oldenzaal, www.vvv-oldenzaal.nl, 2008.

Bijlagen Bijlage 1 - T&R Oldenzaal in cijfers5

a) Dagrecreatie in Oldenzaal Musea Het Palthe-huis De Pelgrim Plechelmusbasiliek

3.500 bezoekers in 2007 1.500 bezoekers in 2007 13.000 bezoekers in 2007

Funshoppen Horeca in de binnenstad Detailhandel binnenstad

47 bedrijven 160 winkels

Recreatiepark Het Hulsbeek Verblijfsrecreatie Café’s/restaurants Dagrecreatie Dagrecreatie: overige voorzieningen

Dagrecreanten (excl. evenementen en exploitanten) Bezoekers evenementen en activiteiten Jaarbezoek (incl. evenementen en exploitanten) Overig dagrecreatief aanbod Torenbeklimming Stadswandeling VVV (eigen gelegenheid) Stadswandeling o.l.v. gids VVV Fietsroutenetwerk Twente Wandelnetwerk Twente Kinderboerderij/natuur- en milieueducatief centrum De Höfte Diverse evenementen

5 bedrijven 4 bedrijven Sauna, manege, kartingbaan, Outdoor Challenge Park • 6,4 km ruiterpad • 7 km ATB-route • 2,2 km wielerbaan 163.000 in 2007 63.000 in 2007 226.000 in 2007

3.000 torenbeklimmingen in 2007 200 verkocht in 2006 425 deelnemers in 2007 30 km aan routes in en door Oldenzaal 30 km aan routes in en door Oldenzaal Gemiddeld ca. 35.000 bezoekers op jaarbasis Zie bijlage 1b

b) Evenementenkalender Maand Januari Februari Maart

April

Evenementen

Aantal bezoekers/deelnemers

Carnaval Palmpasenoptocht Paasvuren Klootschietronde Hulsbeek Matthäus Passion MTB-Cup op Het Hulsbeek Dance East Internationale Grand Prix Oranjemarkt Horse Driving Twente

150.000 500 / 200 - / 300 4.000 / 1.000 1.500 / 400 10.000 / -

Deze gegevens zijn overgenomen van informatie van beheerders en de website van VVV Oldenzaal. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

Mei

Juni Juli Augustus

September

Oktober November December

Enorm-festival (Hemelvaart) Voorjaarskermis Avondvierdaagse Straattheaterfestival Run-toernooi

1.000

Oerend Hard skatefestival Boeskool is Lös (incl. Boeskoolloop en Ronde van Oldenzaal) Run-toernooi Fietsvierdaagse Zuid-Berghuizen Twente Ballooning Oldenzaal Muzikaal Festival Najaarskermis Boeskoolrace Huttenkloasloop Kunst in de Etalage Intocht Sinterklaas Oldenzaal in Kerstsfeer Stroadl Festival

1.000 / 70 100.000/dag

600, waarvan ca. 150 toeristisch 25.000 / 450

-/ 250

c) Verblijfsrecreatie in Oldenzaal Hotels Hotel Café Restaurant Het Landhuis Hotel De Kroon Hotel Restaurant Ter Stege Hotel Erve Het Hulsbeek

50 bedden 44 bedden 23 bedden 43 bedden

Vakantiewoningen/boerderijen Huis Hulsbeek Erve Bouma

10 bedden

Bungalowparken Villapark Eureka

48 bungalows (292 bedden)

B&B’s B&B Kroese B&B De Zweik B&B Oude Nijhuis B&B Koehorst

4 bedden 6 bedden 2 bedden 6 bedden

Reguliere kampeerterreinen Camping Jambor Euro-camping Siemerink

75 vaste plaatsen; 15 toeristische plaatsen 80 vaste plaatsen; 15 toeristische plaatsen

Kleinschalige kampeerterreinen Mini-camping De Paardebloem

25 toeristische plaatsen

Bijlage 2 - Lijst met afkortingen ANWB B&B EZ GOBT GPS KITO LNV MEUP NOT OVH PDA REOP SPOT SSO SWOT TBT TOP UVT VVV

Algemene Nederlandse Wielrijdersbond Bed & Breakfast Economische Zaken Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme Global Positioning System KwaliteitsImpuls Toerisme in Overijssel Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Meerjarig Economisch Uitvoeringsprogramma Noordoost Twente Ondernemersvereniging Hulsbeek Personal Digital Assistent Regionaal Economisch Ontwikkelingsplan Stichting Promotie Oldenzaal Totaal Stichting Stadsmanagement Oldenzaal Strengths, Weaknesses, Opportunities, Treats Twents Bureau voor Toerisme Toeristisch Overstap Punt Uitvoeringsprogramma Vrije Tijd Vereniging voor Vreemdelingenverkeer

Bijlage 3 - Verslag werkconferenties 24 september 2008

Bijeenkomst 1: toeristisch-recreatieve sector Aanwezig: Th. Hampsink (De Pelgrim), P. Heuvelmans (Erve Hulsbeek), I. Jambor, M. Jambor (Camping Jambor), A. Kerk (SSO), T. Kunne, H. Ros (SSO, werkgroep R&T), A. Koehorst (B&B Koehorst), dhr. Lubbers, S. Lubbers (mini-camping De Paardebloem), G.H.M. Luttikhuis (Luttikhuis/horeca), J. Nieuwenhuis (VVV/ANWB), R. Nieuwenhuis (Villapark Eureka), G.A. Oolderink, W. Valkema (Archeologische Club Oldenzaal), H. Ossevoort (Hotel De Kroon), W. Segerink (Outdoor Challenge Park), G. Stassen (Culturele Raad), R. van Welij (Ver. van Basiliekwachten) Afwezig met kennisgeving: M. van der Burg (Stadstheater De Bond), dhr. Ten Have (Saré), H. Hesselink, H. Bekker (SPOT), mevr. Kroese (B&B Kroese), A. Ruiter (SSO, werkgroep R&T), H. Segerink (Sportraad), F. Siemerink (Euro-Camping Siemerink) Schriftelijke reactie: H. Segerink (Sportraad) Inleiding Na een korte inleiding over wat er de afgelopen jaren op toeristisch gebied gebeurd is in Oldenzaal/Twente en wat Oldenzaal op toeristisch vlak te bieden heeft, ging de groep uiteen in 4 deelgroepen. In iedere groep zaten deelnemers met verschillende achtergronden (bijv. een campinghouder, culturele instelling en recreatieve ondernemer). Iedere groep kreeg een eigen gespreksleidraad mee. Ze begonnen met een aantal algemene vragen over T&R in Oldenzaal, die kort en bondig besproken konden worden. Vervolgens moest iedere groep bespreken, hoe doelstellingen t.a.v. een aantal thema’s gehaald kunnen worden. Algemene vragen 1. Wat willen we bereiken? •

• • • • •

•

Uitbreiding van de verblijfsrecreatieve capaciteit met een kwaliteitsverbetering. Oldenzaal moet meer mensen kunnen opvangen, van verschillende doelgroepen (hotels, campings, ed.). Kwaliteitsverbetering van huidig aanbod is belangrijk: 4*-hotel, 3*-camping en/of bungalowpark. Implementatie van de Hulsbeekvisie Aantrekkelijkheid binnenstad vergroten. De binnenstad kan nog aantrekkelijker. Dit geldt met name voor de Grote Markt, bijv. Vrijthofachtige beleving van de Grote Markt. Verbetering van aantrekkelijkheid en toegankelijkheid van informatie over Oldenzaal en Noordoost Twente op internet Intensievere samenwerking in NOT-verband. Oldenzaal moet de poort naar NOT worden. Ook samenwerking met horeca, musea, evenementen, recreatieparken in NOT. Informatiezuilen over NOT realiseren. Met bijv. een promotievoorstelling of -film met informatie en routes over Oldenzaal en omgeving, die getoond kan worden op locaties als Hulsbeek, station, horeca. De informatie op zulke zuilen moet heel breed zijn over T&R, evenementen, cultuurhistorie/musea, routes. We moeten mensen naar NOT trekken, dan komen die mensen vanzelf ook in Oldenzaal. Samen met andere gemeenten sta je sterker. Stationsomgeving een impuls geven. Diverse stationsplannen: gratis (langdurig) parkeren, verbinding naar Duitsland, fietsverhuur, camperstandplaats, horeca, openstelling station, uitstraling dmv. bankjes, terras,…

• • •

•

Verbetering van bewegwijzering naar parkeerplaatsen (p-route) Parkeervriendelijkheid: niet te snel een bon achter de ruitenwisser Oldenzaalse promotie inpassen in regionale promotie: vergroting van bereik (combinatie met winkelen/cultuurhistorie, zie ook voorbeeld gidsje van Enschede en Ootmarsum). Bereikbaarheid vergroten door inzet van meerdere middelen, bijv. internet, folders, etc. Ook NOT beter profileren. Als iemand in NOT komt, moet je ervoor zorgen dat die mensen minstens 1 dag in Oldenzaal komt. Uitgangspunt moet zijn dat Oldenzaal startpunt is van tripjes naar de omgeving: Oldenzaal als ‘poort’. ‘s Avonds kunnen mensen hier terug komen om te eten, horeca, etc.

2. Sterktes en kansen • • • • • • •

Compactheid winkelcentrum/binnenstad Horeca op de Markt Oldenzaalse cultuurhistorie: als oude stad profileren, kleinschalige winkels i.p.v. Vijfhoek Hulsbeek en de evenementen daar Kleinschalige, gezellige structuur en winkelstraten, kleine straten (behalve Vijfhoek…) Historische context Betekenis van de omgeving voor wandelaars en fietsers

3. Bedreigingen en zwaktes • • • • • • • • •

Steeds weer wordt hetzelfde gevraagd aan de ondernemers en organisaties: wanneer gebeurt er eens wat? Er wordt teveel vergaderd en overlegd: daadkracht! Ieder voor zich aan de slag Verrommeling van de aanrijroutes Kneuterigheid, te behouden Geen welkom voor toerist. Op maandagochtend is er niets te doen. Te weinig te doen voor een lang verblijf Publiciteit (1 folder/brochure) Beschikbaarheid van geld en overvloedige regelgeving

Wat kan beter: • Ontsluiten oudheidkundige plekken • Uitstraling van Oldenzaal bij toegangswegen • Meer groen in de Oldenzaalse binnenstad • Nek uitsteken i.p.v. kneuterigheid; bijv. spraakmakende gebouwen (bijv. voor een cultureel centrum) • Samenwerking intern-extern 4. Onderscheidend vermogen van Oldenzaal • • • • • • •

Plechelmus Carnaval Gezellig, Bourgondisch centrum Compactheid van het centrum: stad met een hart Winkelbestand Diversiteit aan evenementen Mogelijkheden van het Hulsbeek

5. Op welke doelgroep moet Oldenzaal zich richten? • • •

Niet specifiek op de jeugd Gewone, gezellige mensen Divers: gezinnen met kinderen, 50+, …

Thema’s In de verschillende subgroepjes zijn de algemene vragen uitgebreider besproken, dan onderstaande thema’s. Door gebrek aan tijd is met de aanwezigen afgesproken dat men (indien gewenst) naar aanleiding van het verslag nog verder inhoudelijk op onderstaande thema’s kan reageren. Organisatiestructuur • • • •

Verwachting van bestaande organisaties: coördinatie, initiatief Het is te weinig bekend wat de Stichting Stadsmanagement Oldenzaal doet De VVV is een natuurlijk en onafhankelijk coördinatiepunt. Heeft geen belang bij de eigen onderneming. VVV is niet alleen een UIT-buro, maar moet ook andere toeristische/VVVinformatie verschaffen. Voorkom overlap, maar werk samen. Wellicht in een andere vorm dan nu.

Binnenstad •

Dit thema is al voldoende aan de orde geweest tijdens andere bijeenkomsten; bijvoorbeeld Masterplan Binnenstad, Stadsvisie.

Promotie • • •

Promoot Oldenzaal in NOT-verband / in combinatie met omgeving Gebruik voor de promotie meer en meer internet. Wees vernieuwend. Belangrijk: goede vindbaarheid, goed doorklik-systeem, dynamische site. Eén persoon/bedrijf moet daar continu mee bezig zijn en de informatie blijven vernieuwen. Stel een professionele marketingman/vrouw aan voor de promotie

Nationaal Landschap en relatie met binnenstad/station • • •

Gestelde doelen zijn helder Maar: Wie is de trekker? Mogelijk knelpunt: geld en capaciteit

Hulsbeek •

Implementeer de huidige visie

Verblijfsrecreatie • • • •

Om te komen tot realisatie van Nota Verblijfsrecreatie moet een partij een voortrekkersrol hebben, maar wie? Mogelijke knelpunten: bureaucratie, traagheid, regelgeving. Onduidelijk wat er gebeurt met de inkomsten vanuit toeristenbelasting Camperplaatsen niet gratis aanbieden

Conclusie: Er wordt te veel vergaderd, gepraat en visies geschreven. Meer uitvoering en daadkracht zijn gewenst!

Bijeenkomst 2: Evenementenorganisaties Aanwezig: A.K. Assink (Regio Twente), W. Grundel (Stroadl Festival, Noot voor Nood, CKO, Straattheater, Stroat Ensemble), R. Jurg (Twente Ballooning), G. Linderhof (klootschietver. ’t Hoekje), A. Olde Weghuis (Palmpasenoptocht Z-Berghuizen), G. de Wagt (St. Palmpasenoptocht), P. Weeda (S.D.O.N./Dance East), B. Wigger (OWC), F. van Willigen (RTV Losser-Oldenzaal, Boeskoolhoes), F. Zwiep (OWC MTB-cup) Afwezig met kennisgeving: dhr. Sierts (Fotoclub Oldenzaal), dhr. Vreeswijk (Oldenzaalse Avondvierdaagse), M. Willemsen (Stichting Oldenzaal Muzikaal) Schriftelijke reactie: J. Lempsink (Fietsvierdaagse Zuid-Berghuizen) Inleiding Na een korte presentatie over wat er de afgelopen jaren op toeristisch gebied gebeurd is in Oldenzaal/Twente en wat Oldenzaal op toeristisch vlak te bieden heeft, ging de groep uiteen in 2 deelgroepen om het te hebben over evenementen en T&R in Oldenzaal. De ene groep bestond uit organisatoren van kleine evenementen, in de andere groep waren de grotere evenementen vertegenwoordigd. Hieronder een samenvatting van hun belangrijkste conclusies en bijdragen. Kleine evenementenorganisaties Top 10 van evenementen in Oldenzaal De verschillende evenementen die Oldenzaal kent, kunnen niet in een top 10 met elkaar vergeleken worden. Daarvoor zou je criteria moeten toevoegen, bijv. een top 10 van evenementen die veel mensen van buiten Oldenzaal trekken, sportieve, culturele of traditionele evenementen. Welke criteria je kiest, hangt af van hoe je je als stad wilt profileren. De meer traditionele evenementen (bijv. Palmpasenoptocht, Fietsvierdaagse en intocht van Sinterklaas) zijn niet vergelijkbaar met een Boeskool. De diversiteit en gevarieerdheid aan evenementen in Oldenzaal wordt als zeer positief ervaren. Daarmee trek je mensen naar de stad. Blijf origineel en doe niet hetzelfde als andere steden. Welke evenementen horen bij een stad? Je moet als gemeente een divers aanbod hebben. Je wilt je burgers sportief en gezond bezig laten zijn, cultuur laten beleven, jeugd verschillende dingen laten ervaren, dus dat betekent dat je ook evenementen in die hoek moet aanbieden. Het belang van jeugd laten ervaren en “proeven” wordt sterk benadrukt. Tijdens evenementen kunnen jongeren kennis maken met sportieve, culturele en andere activiteiten. Dit kan in samenwerking met scholen worden opgezet. Zo kan je ze enthousiast krijgen. Promotie De aanwezigen vragen zich af hoe de promotie van Oldenzaal en de Oldenzaalse evenementen zich verhoudt tot de Twente-promotie. Je moet er als stad voor zorgen dat je origineel blijft. Kopieer geen evenementen, want daar profileer je je niet mee. Iedereen heeft tegenwoordig wel een proef-eet of culinaire markt. Laat Tubbergen glasrijk zijn en Ootmarsum voor kunstenaars. Ondersteuning van Oldenzaalse evenementen moet bijdragen aan de bekendheid en profilering van Oldenzaal. Financieel draagvlak en professionalisering Voor de kleine organisaties geldt dat sponsoring vaak via-via wordt verkregen. De clubs hebben veel informele relaties, die, soms zelfs anoniem, bij willen dragen. Voor anderen is het moeilijk

om een breed financieel draakvlak te krijgen, doordat hun evenement weinig “exposure”mogelijkheden heeft (bijv. een palmpasenoptocht). Dit hangt dus samen met het type evenement: klein/groot/commercieel of niet. Of er tijd is voor een professionele aanpak en of dat de moeite waard is, hangt ook weer af van het soort evenement. Het binnenhalen van sponsoring gebeurt daardoor niet bij ieder evenement professioneel. Sommigen doen dat al wel, bijv. OWC, en zij merken dat dat werkt. Ook de Fietsvierdaagse Zuid-Berghuizen is begonnen met aanpassingen in de werving en PR, resultaten daarvan zijn (nog) niet bekend. De aanwezigen vragen zich af in hoeverre de gemeente “geld van de burger” moet stoppen in grote, commerciële evenementen zoals de Boeskool. (Horeca)ondernemers verdienen er ontzettend veel aan en hebben daardoor een groot belang. In ruil daarvoor mogen ze er ook geld in stoppen. Spreiding van evenementen over kalender Je kunt wel meer evenementen in de zomermaanden willen, zodat de toerist meer aanbod heeft, maar vrijwilligers en deelnemers zijn dan ook op vakantie. Grootste knelpunten bij de organisatie van evenementen in Oldenzaal Vooral voor de kleine evenementen zijn de vergunningen/leges (van de gemeente en Regio) duur en lastig om aan te vragen. Voor sommigen kost een vergunning zoveel dat de sponsoring van de gemeente er bijna niet tegenop weegt. Kosten voor evenementen op Het Hulsbeek, in eigendom van Regio Twente, worden als onevenredig ervaren. Ten opzichte van zowel de gemeente als Regio heerst het gevoel dat uitvoering van de vergunningen niet plaatsvindt. Ook de gemeente/Regio gaat verplichtingen aan bij de afgifte van een vergunning (bijv. politiebegeleiding), maar die worden vaak niet uitgevoerd. Men vraagt zich af of de prijs van vergunningen gedifferentieerd kan worden naar de grootte van het evenement. Praktische afhandeling van sponsorafspraken Bij de afgifte van promotiemateriaal ed. zijn geen problemen. De organisaties kunnen dat ophalen bij de receptie van het stadhuis. Aanvragen van vergunningen is lastig, zoals hierboven beschreven. Het uitdelen van de Oldenzaalse promotiebrochure is een onderdeel van de meeste sponsorafspraken. Dit wordt ook wel gedaan, maar de ervaring is dat een groot gedeelte vervolgens ergens op het terrein of in de kleedkamers wordt teruggevonden. Het bereik via gedrukte media is steeds kleiner. Het zou beter werken als bijvoorbeeld een drankje namens de gemeente wordt aangeboden. Een van de aanwezigen vraagt zich af of de gemeente ook “menskracht” over heeft voor organiseren van topevenementen, in plaats van geldelijke bijdragen (zoals bij de gemeente Dinkelland medewerkers hebben meegewerkt aan de organisatie van het NK Wielrennen). Dat zou bijdragen aan professionalisering van dit soort evenementen en daarnaast zou Oldenzaal zo een landelijk, in het oog springend evenement binnen kunnen halen. Er bestaat verder onduidelijkheid over het logogebruik. Men vraagt zich af waarom er 2 logo’s zijn: het Hanzestad-logo en het wapen van Oldenzaal. De ene wordt gebruikt door organisaties of activiteiten die de gemeente ondersteunt en de andere is van de gemeente zelf. Men vraagt zich echter af waarom de gemeente zelf het Hanzestad-logo op geen enkele uiting gebruikt, bijv. op briefpapier. Grote evenementenorganisaties Top 10 van evenementen in Oldenzaal De grote evenementenorganisaties komen wel tot een top van evenementen in Oldenzaal: 1. Boeskool is Lös 2. Carnaval 3. Twente Ballooning

4. Horse Driving 5. Oldenzaal Muzikaal 6. Wielren-evenementen Er wordt even gesproken over de landelijke Monitor Evenementen. De aanwezigen zijn niet bekend met de manier waarop evenementen(organisaties) op de landelijke lijst terechtkomen en op basis waarvan de beoordeling plaatsvindt. Het opstellen van een top 10 voor Oldenzaal is afhankelijk van de criteria die er door Oldenzaal aan gesteld worden; bekendheid buiten Oldenzaal, bezoekersaantallen en de (horeca)omzet. De aanwezigen vinden dat de wielersport past bij Oldenzaal. Er zijn daarvoor ook diverse goede faciliteiten op Het Hulsbeek. OWC is een bekende club; actief, veel vrijwilligers en organiseert veel kwalitatief hoogwaardige wedstrijden zoals NK Jeugd, MTB-cup/wielerronde en ondersteuning bij Profronde en de Ladiestour, etc. De organisatie van Dance East houdt bij waar bezoekers en deelnemers vandaan komen. 15% komt uit het westen van Nederland. Ook toetsen ze de groei van de naamsbekendheid. De combinatie formatiedansen en Oldenzaal heeft door dit evenement in die wereld veel bekendheid. Het doel van subsidie/sponsorbeleid komt ter sprake. Dit is afhankelijk van de doelgroep. Het zou gericht moeten zijn op: 1. activiteiten voor de eigen inwoners (evenementen die grotendeels afhankelijk zijn van subsidies en verder weinig inkomsten/naamsbekendheid kunnen genereren) 2. evenementen waarmee Oldenzaal zich kan profileren, waarmee Oldenzalers zich kunnen identificeren; evenementen die uniek zijn voor Oldenzaal, die geen enkele andere stad heeft. Veel steden profileren zich met evenementen in hun stad, met als doel meer levendigheid en trekken van bezoekers. Blijf wel origineel en kopieer niet. Welke evenementen horen bij een stad? Er zijn een aantal traditionele evenementen, zoals de intocht van Sinterklaas, de Oranjemarkt, die je moet hebben voor de eigen inwoners. Daarnaast moet een stad zich profileren met evenementen. Iedere stad doet dat, dus het moet wel onderscheidend zijn. Er zijn bijvoorbeeld al veel muziekevenementen. De aanwezigen geven de voorkeur aan het versterken van het bestaande aanbod (huidige top van Oldenzaalse evenementen) in plaats van uitbreiding met bijvoorbeeld een nieuw grootschalig evenement. Grootste knelpunten bij de organisatie van evenementen in Oldenzaal Dat zijn de financiĂŤn en andere middelen (bijvoorbeeld inzet van vrijwilligers) en de weersafhankelijkheid. De grote organisaties streven ernaar om financieel niet afhankelijk te zijn van overheidsgelden. Men zet sterk in op de ontwikkeling van het eigen product/evenement om daarmee te investeren in relatiebeheer en sponsoring. Zij dekken daarmee de financiering van het evenement. Daarbij is het volgens de organisatoren lastig om subsidietrajecten te volgen. Het kost veel tijd en energie. Schriftelijke aanvragen en verantwoording afleggen d.m.v. rapportages etc. Sponsorafspraken zijn praktisch, duidelijk en zakelijk. Daarnaast frustreert het enkele organisaties dat er veel subsidiegeld naar stadstheater De Bond gaat (gemeenschapsgelden) en dat de organisatoren alsnog veel huur moeten betalen als men er iets wil doen. Specifiek knelpunt voor evenementen in de binnenstad/Markt: De combinatie met de zaterdagmarkt is moeilijk. Bijvoorbeeld: de opbouw van het podium (door vrijwilligers) kan men pas beginnen nadat de markt is afgebroken (na vijf uur). Verplaatsing van de marktkramen is moeizaam en verloopt niet altijd volgens afspraak (bijvoorbeeld tijdens de UIT-markt 2008).

Financieel draagvlak en professionalisering Financieel draagvlak is sterk afhankelijk van de continuïteit en kwaliteit van het evenement. Als eenmaal bekend is dat jouw evenement in een bepaald weekend is en je zou het 1 jaar niet organiseren, dan krijg je het volgend jaar weer moeilijk van de grond. Daarnaast is het van belang een goed sponsorpakket te bieden en dat dan ook kwalitatief waar te maken. “Wordt mijn vriendje, stort een tientje” werkt tegenwoordig niet meer. Het bedrijfsleven wil duidelijk hebben wat het kost en wat men er voor terugkrijgt. Evenementenorganisaties zijn financieel afhankelijk van relatiebeheer/het bedrijfsleven. Het budget is krap. Draagvlak onder bedrijven is goed, maar het is steeds dezelfde groep bedrijven die wordt bevraagd. Financieel draagvlak wordt vergroot door kwalitatief goede evenementen en concrete sponsorpakketten aan te bieden. Men is uiteraard ook afhankelijk van de economische situatie bij het bedrijfsleven. Als het wat minder gaat, wordt men veel kritischer. Dance East biedt bijvoorbeeld arrangementen aan: toegang in combinatie met een overnachting. Dit is een concrete actie om ook de verblijfsduur van bezoekers aan Oldenzaal te verlengen. Verder geeft Dance East aan dat 60% van de begroting bestaat uit sponsoring. Verdere inkomsten verkrijgt men uit fondsen zoals het Cultuurfonds en de Euregio. Twente Ballooning geeft aan dat de deelname vanuit het bedrijfsleven is toegenomen. Men is bereid om te investeren, maar dan is kwaliteit ook van belang. Dit geldt overigens niet alleen voor het bedrijfsleven, maar ook voor de bezoekers. Men stelt steeds hogere eisen aan de evenementenorganisaties, ook het patatje moet goed zijn. Specifiek voor de Twente Ballooning is de facilitaire inrichting van het terrein een knelpunt, met name in de late avonduren (als het donker is) en bij de afvloeiing van de verkeersstromen (merendeel van de bezoekers gaat tegelijk weg). Veel Oldenzaalse bedrijven verwijzen tegenwoordig naar het “Boeskoolfonds”, waarin alle ondernemers bijdragen t.b.v. evenementen. Dit fonds is opgericht door het bedrijfsleven. Ook bij het Boeskoolfonds moet men verantwoording afleggen voor datgene wat men wil doen en gedaan heeft. Dat is een knelpunt: vrijwilligers kunnen dat niet altijd doen (vergt extra capaciteit en kennis). Het weer is een bepalende factor: de opbrengsten zijn totaal anders als het goed weer is. Met name de openluchtevenementen hebben te maken met grote weersgevoeligheid die het evenement kunnen maken of breken. Winst en verlies liggen dan dicht bij elkaar. Wat betekent de gemeentelijke bijdrage? De gemiddelde gemeentelijke bijdrage is maar klein t.o.v. de totale begroting van de grote evenementen. De ondersteuning vanuit de gemeente wordt wel gewaardeerd door de organisatoren. Promotie Regionale promotie is van belang: Twente profileren als regio. De campagne “Twente Jezelf” wordt als een goede campagne ervaren, maar wat is de positie van Oldenzaal daarin? Oldenzaal moet zorgen dat zij hierbij beter aansluit. Nu is dat nog nauwelijks zichtbaar. Gezamenlijk kunnen de evenementenorganisaties en de gemeente daar wat aan doen. Een lokale evenementenagenda is van belang, maar ook de profilering op regionale evenementenagenda’s etc. is van belang.

Top 10 evenementen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Carnaval Boeskool is Lös Oldenzaal Muzikaal/Muziekstad/muziekfestivals/Oldenzaal zet de Toon/Opening Cultureel seizoen Twente Ballooning Horse Driving Palthe-huis tentoonstellingen Kermis Straattheater Kunst in de etalage Culinaire Hanzemarkt

(volgens toeristisch-recreatieve bedrijven en organisaties)

Prioriteiten: waar zou u uw geld instoppen?

1 2 3 4 5 6

Thema's Promotie Hulsbeek Binnenstad Verblijfsrecreatie Organisatiestructuur Nationaal Landschap, relatie binnenstad/station

groep groep bedrijven evenementen totaal 2750 1650 4400 2050 1650 3700 1600 900 2500 1400 350 1750 750 850 1600 900 100 1000

Reacties n.a.v. het verslag Een aantal organisaties en ondernemers die 24 september niet aanwezig waren bij de werkconferenties, hebben naar aanleiding van het verslag een reactie gegeven. (Schriftelijke) reacties die voor 24 september binnen waren gekomen zijn al in bovenstaand verslag verwerkt. Hieronder een korte samenvatting van reacties die na de werkconferenties zijn binnengekomen. SPOT Betreffende persoon kon niet aanwezig zijn bij de bijeenkomst, maar heeft per mail gereageerd. Genoemde aandachtspunten en suggesties zijn: • Veel onderwerpen en positieve punten zijn in verschillende werkgroepen, besturen en organisaties al aan de orde geweest. Nu is actie gewenst. • SSO is publiek-private samenwerking. Gebruik die contacten als klankbord. • Gezamenlijke doelstellingen zijn: vergroten van bezoekersaantallen, verlengen van verblijfsduur, het economisch functioneren van de stad en gezamenlijk werken aan doelstellingen. • Suggestie: deelname aan verband van vestingsteden. • Alle financiële middelen t.b.v. toerisme en recreatie samenbrengen onder één paraplu. • Bijdragen uit sponsoring van evenementen moeten aan voorwaarden worden verbonden. Stichting Culturele Raad Oldenzaal De Stichting Culturele Raad Oldenzaal heeft via een mail laten weten welke activiteiten zij door het jaar heen organiseren en stimuleren vanuit een viertal werkgroepen (muziek, literatuur & poëzie, beeldende kunst, culturele verenigingen). Aandachtspunten zijn:

• • •

Culturele evenementen in Oldenzaal hebben grote aantrekkingskracht op bewoners van Twente en daarbuiten (o.a. Duitsland). Opzetten van een gezamenlijke nieuwsbrief of evenementenkrant. Stimuleren van (structurele) aandacht voor (culturele) activiteiten in Oldenzaal.

Stichting Oldenzaal Muzikaal De Stichting Oldenzaal Muzikaal heeft in een gesprek de volgende aandachtspunten aangegeven: • Blijf aandacht houden voor verschillende soorten evenementen, dus ook de maatschappelijke/sociale waarde. • Knelpunten: te betalen leges in vergelijking met sponsorbedrag gemeente, dilemma goede/dure bands t.o.v. gratis entree voor bezoekers. • Suggestie: materiële sponsoring in plaats van alleen financieel. • Suggestie: pro-actieve werving door de gemeente. Alle organisaties laten weten dat ze voor een bepaalde datum aanvragen moeten indienen voor volgende jaar. Dan het beschikbare budget verdelen o.b.v. binnengekomen aanvragen en bepaalde criteria. Aanvragende die gedurende het jaar binnenkomen kunnen niet meer worden gehonoreerd, zodat je daar werk bespaart. Stichting Boeskool is Lös De Stichting Boeskool is Lös heeft in een gesprek de volgende aandachtspunten aangegeven: • De sponsorbijdrage van de gemeente groeit niet mee met de grootte van het evenement. • Knelpunt: financiën. Dilemma: aanbieden van gratis evenement t.o.v. hoge kosten, strenger wordende eisen aan groot evenement brengt steeds hogere kosten met zich mee. • Het aanbieden van sponsorpakketten aan bedrijven werkt goed bij het binnenhalen van bijdragen. • Evenementen zijn belangrijk voor het trekken van dagrecreanten naar Oldenzaal. • Suggestie: sponsoren van een bepaalde actie, bijvoorbeeld een artiest (“de gemeente Oldenzaal biedt deze artiest aan aan de bevolking van Oldenzaal”). • Suggestie: het aanbieden van (materiële) faciliteiten voor alle evenementen in Oldenzaal door de gemeente is een oplossingsrichting.

Bijlage 4 - Samenstelling Klankbordgroepen

Externe klankbordgroep • • • • • • • •

H.J. van Essen (directeur VVV Oldenzaal) W. Grundel (Stroadl Festival, CKO, Noot voor Nood, e.a.) Th. Hampsink (museum De Pelgrim) R. Jurg (Twente Ballooning) A.J. Kerk (Stadsmanager) T. Kunne (Werkgroep R&T SSO) G.H.M. Luttikhuis (Café-Restaurant Luttikhuis) R. Nieuwenhuis (Ondernemer Villapark Eureka, OVH)

Interne klankbordgroep • • • • • •

Joop Bruil (RO/Masterplan Binnenstad) Mark Dikken (Sport) Gabriëlla Franceschina (Cultuur) Anneke van Oss (EZ) Jos Oude Avenhuis (RO/Hulsbeekvisie) Carmen Steghuis (T&R)

Bijlage 5 - Verslag Externe klankbordgroep 12 november 2008 Aanwezig: Kerngroepleden: de heren H.J. van Essen, W. Grundel, R. Jurg, R. Nieuwenhuis en mevrouw T. Kunne en vanuit de gemeente Oldenzaal: R. Welten, C. Steghuis, A. Remmers Afwezig: de heren Luttikhuis, Hampsink en Kerk

Inleiding Na de werkconferenties over toerisme en recreatie op 24 september 2008 zijn de reacties verwerkt in een eerste aanzet voor het vernieuwde beleidsplan. Een aantal thema’s is op 24 september echter niet of onvoldoende aan bod geweest. Dit zijn met name: promotie, een Oldenzaalse organisatiestructuur en sponsoring van evenementen. Deze onderwerpen worden aan de klankbordgroep voorgelegd: hoe kunnen we bij deze thema’s gezamenlijk op een efficiënte manier de ambities halen? Promotie Oldenzaal heeft twee toeristische producten binnen haar grenzen: de binnenstad en Het Hulsbeek. De promotie van Het Hulsbeek zou volgens de klankbordgroep eerst regionaal gericht moeten zijn. In een later stadium zou dit ook landelijk kunnen worden opgepakt. Door investeringen in de inrichting en uitstraling van Het Hulsbeek moet het park zich bovendien zelf gaan ‘verkopen’. Deze activiteiten komen op gang (o.a. in de uitvoering van de Hulsbeek visie) en worden gezamenlijk door de ondernemers op Het Hulsbeek opgepakt. Ondernemersvereniging van het Hulsbeek is bezig met de ontwikkeling van een gezamenlijke promotieplan. Hierbij is het van belang gerichte doelgroepen te benaderen. Advertenties moeten vooral op daar worden geplaatst waar recreanten zoeken, dus in reisbladen en dergelijke. Lukraak plaatsen van advertenties is niet efficiënt, want mensen die niet op zoek zijn naar dagrecreatieve mogelijkheden zien de advertentie ook niet. Focus is belangrijk voor promotie. Nu gebeurt veel ad hoc en niet gezamenlijk. Er moet meer samenhang in promotionele structuren komen. Daaruit moet dan ook de focus naar voren komen. Een helder doel is van belang. Het idee wordt geopperd om een fonds te vormen met reguliere middelen voor promotie van de Oldenzaalse toeristische producten. Hieraan zouden ondernemers, VVV, instellingen en gemeente kunnen bijdragen. De gemeente zou bijvoorbeeld de baatbelasting in dit fonds kunnen stoppen. Free-riding moet worden tegengegaan (vb. situatie BSO wordt steeds moeilijker). Ten aanzien van de promotionele activiteiten zou een soort ‘gedwongen winkelnering’ moeten plaatsvinden. Iedereen profiteert, dus betaalt ook mee. Het idee wordt geopperd om de binnenstad op te delen in deelgebieden. Ieder deelgebied krijgt een budget om activiteiten mee uit te voeren. Dan zien ondernemers de resultaten van de investeringen terug in de eigen straat. Men moet het gevoel krijgen ‘er bij te willen horen’… activiteiten in de straat zorgt voor meer mensen (potentiële klanten). De huidige ontwikkelingen bij de VVV vormen een kans voor de toeristische promotie van Oldenzaal. Volgens de klankbordgroep is SPOT, gezien de ontwikkeling van andere organisaties, niet meer nodig. De VVV (een sterk merk) vormt een logisch centraal punt voor coördinatie en uitvoering. Tot nu toe is deze positie nog niet voldoende benut. Middenstand ziet momenteel nog niet echt het belang in van een groeiend aantal toeristische bezoekers aan de stad. Bevorderen van bewustwording op dit punt is belangrijk. Meer toeristen

in Oldenzaal zullen ook zorgen voor meer omzet in hun winkels. Het gebrek aan betrokkenheid van ondernemers heeft wellicht een oorzaak; men heeft het gewoon te druk met de eigen zaak om het hoofd boven water te houden in deze tijd. Oldenzaal (en ook Twente) zou zich meer kunnen profileren met ‘gastvrijheid’ en ‘vriendelijkheid’. Deze natuurlijke vriendelijkheid en betrokkenheid bij mensen en klanten is nog uniek en waardevol.

Oldenzaalse organisatiestructuur In de huidige organisatiestructuur zijn de werkzaamheden versnipperd: SPOT, SSO, BSO, VVV. Er zijn veel organisaties actief en ieder komt voor zichzelf ‘bedelen om geld’. Het is voor de ondernemers niet meer duidelijk wie wat doet. Daardoor wordt de bereidheid om mee te betalen ook steeds lager. Ze zien geen resultaat. Er zou een strak model moeten komen, waarbij gestructureerd om budget wordt gevraagd. Het is belangrijk dat in de organisatiestructuur grote en kleine winkels en ondernemers worden samengebracht en gezamenlijk werken aan de profilering van Oldenzaal. Bovendien moet er bij het formuleren van de organisatiestructuur een helder beeld worden geschetst: waar willen we naar toe en hoe komen we daar? Daarbij zou de gemeente meer in targets moeten denken, dan in afspraken met een eindigheid/bepaalde tijd. De nadruk moet liggen op de doelen, niet op de eindigheid van een afspraak of geldstroom. Voorstel is om de VVV als coördinatiepunt te zien. De VVV is een onafhankelijke partij. Voor VVV zorgt voor cooördinatie en uitvoering. Hiervoor zijn wel meer middelen nodig, bijvoorbeeld uit het ‘Leids model’ dat de SSO nu voorstelt. De VVV is de bewaker van de uitvoering van afspraken en zorgt deels zelf voor uitvoering. Hiervoor is het wel van belang dat de VVV duidelijker aangeeft dat zij voor alle ondernemers iets kunnen betekenen en niet alleen voor de verblijfsrecreatieve bedrijven. Lokale betrokkenheid bij VVV vergroten. De vraag wordt gesteld of de VVV ook voor Het Hulsbeek als coördinatiepunt geschikt is. Op Het Hulsbeek is sprake van een beperkt aantal ondernemers, met een andere doelgroep, in vergelijking met de binnenstad. Het is een mogelijkheid, maar wel in overleg met de OVH. Dit soort ontwikkelingen kan ook een betere plaats krijgen, doordat de lokale VVV in de nabije toekomst meer mogelijkheden krijgt om de lokale VVV-site zelf te beheren. Dan moet ook meer worden uitgedragen waar de VVV voor is: niet alleen voor hotels en campings, maar ook voor ondernemers. R. Nieuwenhuis bedenkt ter plaatse een slogan voor de VVV die alle ondernemers moet aanspreken: “Veel Volk Veur de deure”. Sponsoring evenementen Ten aanzien van sponsoring van evenementen is de klankbordgroep van mening dat er zou moeten worden gekeken naar marktwerking: waar zit de consument op te wachten? Voor Oldenzaal zijn evenementen van belang die bezoekers trekken van buiten af (regionaal belang). Ook hier wordt het idee ingebracht om de (binnen)stad op te delen in segmenten. Het meest actieve deel mag dan een bepaalde activiteit/evenement houden in zijn deel, bijvoorbeeld de intocht van Sinterklaas. Op die manier worden ieder segment gestimuleerd om activiteiten te organiseren en zichzelf op de kaart te zetten. In plaats van sponsoring wordt nog gedacht aan het geven van startsubsidies. Organisaties zouden daarvoor een goed onderbouwd plan moeten indienen inclusief een goed onderbouwd financieringsplan voor de toekomst. Door het opstellen van een financieringsplan moet de organisatie al nadenken waar ze het geld een jaar later vandaan haalt. Evenementen moeten structureel zijn om daadwerkelijk succesvol te zijn (verkrijgen van bekendheid) en kwaliteit neer te kunnen zetten.

Voor de ondersteuning van evenementenorganisaties moet niet alleen gekeken worden naar de financiën. Dit kan ook in natura bijv. in materialen of menskracht. In Oldenzaal zit wel veel organisatietalent, maar er komt ook veel bij steeds dezelfde mensen terecht. Het aantal vrijwilligers wordt steeds minder. Coördinatie en samenwerking (‘leren van elkaar’) zal steeds belangrijker worden. Een ander criterium dat moet worden meegewogen is verbetering van de leefbaarheid van Oldenzaal. Evenementen kunnen daaraan bijdragen. Bovendien moeten evenementen zo min mogelijk worden ’afgesloten’ door bijvoorbeeld entreeheffingen of het selecteren van specifieke doelgroepen. Evenementen moeten verder bijdragen aan het vergroten van het aantal bezoekers aan de binnenstad. Door arrangementen te maken met bijvoorbeeld verblijfs- en uitgaansmogelijkheden kunnen organisaties dat bewerkstelligen. Het gezamenlijk belang is er voor te zorgen dat de bezoeker langer in de stad verblijft om meer te besteden.

Bijlage 6 - Overige reacties

Reacties op artikel “Toerist moet weer komen” (TC Tubantia, 02.08.08)

Toerist moet weer komen OLDENZAAL - Oldenzaal moet meer recreanten en toeristen naar de stad trekken. Om het verblijf in de binnenstad, het recreatiepark Het Hulsbeek en de nabije omgeving aantrekkelijker te maken is het nodig nieuwe producten te ontwikkelen en de kwaliteit van de bestaande te verbeteren. Het college van B en W heeft hiervoor geld over met de subsidieregeling Stimuleren recreatie en toerisme Oldenzaal. Hiermee kunnen bijzondere arrangementen of geheel nieuwe initiatieven worden opgezet. "Het doel is de stad op de kaart te zetten als een attractieve, levendige stad die zich uitstekend leent voor een gezellige vakantie of een dagje uit. Grotere bekendheid versterkt het economisch en sociaal klimaat van de stad", licht wethouder R. Welten toe. Op de subsidie kan aanspraak worden gemaakt wanneer de ontwikkelde activiteiten of het nieuwe product een toegevoegde waarde zijn bovenop het bestaande toeristisch-recreatieve aanbod. Het moet vernieuwend en origineel zijn, een regionale uitstraling hebben en indien mogelijk ook een uitstraling binnen het Duitse grensgebied. Bij voorkeur is er zicht op continuïteit na afloop van het project. Het initiatief mag geen commercieel karakter hebben. Omdat het een stimuleringssubsidie is, mag het product of de activiteit niet afhankelijk zijn van de gemeentelijke bijdrage.

Mariëlle van Tintelen (inwoner Oldenzaal), mail 20.08.08: Mijn voorstel is om het gebruik van het ‘Buitenhuys’ op het Hulsbeek nieuw leven in te blazen. Ik zou het geweldig vinden om (vakantie)kampen te organiseren voor ouders met kinderen. Mijn idee is om zowel activiteiten aan te bieden gericht op het gezin of specifiek voor de kinderen of specifiek voor de ouders. Dit geeft mogelijkheden om gezamenlijk of apart te recreëren. De ouders kunnen dan gebruik maken van de voorzieningen die Oldenzaal en omgeving hun bieden. Zij kunnen gaan winkelen in Oldenzaal of de omgeving ontdekken. Tevens kunnen zij lekker gaan golven, naar het theater of een sauna nemen. Het maakt niet uit als zij maar op een leuke en fijne manier van het Twentse leven ‘genieten’. De kinderen hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan verschillende clinics. Deze clinics kunnen gegeven worden in samenwerking met de verenigingen in de omgeving van Oldenzaal. Ik denk hierbij aan zwemverenigingen, outdoorcentrum, duikverenigingen, paardrijverenigingen, enzovoorts. Door voor deze opzet te kiezen worden zowel de ouders als de kinderen enthousiast over de mogelijkheden in Oldenzaal en omgeving. Ook voor ouders met kinderen met een handicap of gehandicapte ouders met kinderen kunnen specifieke activiteiten worden opgezet. Dit vergroot de doelgroep en draagt bij aan het vormgeven van een sociale maatschappij. Volgen mij moet je denken in mogelijkheden en uitdagingen. Mijn ideaal is om voor de verschillende inkomensklassen een goed aanbod te creëren. Dit is nog maar een onderdeel van mijn ideeën. Ik wil heel graag mijn ideeën uitwerken en in de praktijk brengen. Theo Heuvels (inwoner Oldenzaal), gesprek 25.08.08: De heer Heuvels is van mening dat er weinig mountainbikeroutes zijn die Oldenzaal met de omgeving verbinden. De heer Heuvels zou zich willen verhuren als begeleider van mountainbiketochten door Oldenzaal en omgeving. Hij ziet hiervoor een brede doelgroep: camping- en

hotelgasten uit Oldenzaal en omgeving, maar ook conferentiegasten, die als afwisseling gaan fietsen, en ook Oldenzalers. Johan Veldhuis (Stichting Landhoeve Events), gesprek 25.08.08: De heer Veldhuis organiseert in verschillende gemeenten culinaire boerenmarkten. Op die (wekelijkse) markten worden alleen originele lokale/regionale streekproducten verkocht. De producten die op deze markt te koop zijn, moeten van onderscheidende kwaliteit zijn. Ze zijn niet te koop bij supermarkten. Er is niet alleen eten te koop: ook speelgoed, kunst, muziek, natuur. Bed & Breakfasts kunnen hun product aanbieden, koks kunnen er staan, en sommigen nemen zelfs dieren mee. Door een dergelijke markt worden stad en land met elkaar verbonden. Het brengt de consument en producent met elkaar in contact. De boerenmarkt heeft door het jaar heen wisselende thema’s die aansluiten bij het seizoen.

Reacties op artikel “Herziening beleid toerisme en recreatie” (KOM, 12.08.2008)

Johnny Kip (inwoner Oldenzaal), mail 12.08.08: Ik heb het stukje in het weekblad over toerisme gelezen en wil graag het volgende opmerken. Ik ben bijna elk weekend in Hilversum, en het valt mij op dat als mensen mij vragen waar ik woon, dat er nog nooit iemand van Oldenzaal heeft gehoord. Weet niet of u iets aan deze opmerking heeft maar wou het toch even zeggen.

Dhr. H. Boeré (inwoner Oldenzaal), mail 13.08.08/19.08.08: Onderstaand een reactie op de toeristische ontwikkeling in Oldenzaal. 1. Op kaartmateriaal bij de ANWB verkrijgbaar is Oldenzaal vaak niet vermeld! Dus ook landelijk geen attentiewaarde. De betreffende kaart is de wegenkaart naar Noord-Duitsland en Scandinavië. Gratis bij de ANWB. 2. Oldenzaal heeft geen verwijzing waar kampeerterrein(en) te vinden zijn. Zeker niet, als het gaat om dagbezoek met 2 overnachtingen, o.a. aankomst en vertrek. Daarbij Oldenzaal als doel! 3. De P-plaats(en) op de markt om bij de VVV te komen voor informatie zijn niet geschikt voor Campers en auto’s met caravan. 4. Geen verwijzing waar banken te vinden zijn om geld te wisselen. Wel ABN AMRO, echter zie punt 3 5. Neem nu de stad Nordhorn: Aan de Umgehungsstrasse staan duidelijk borden waar campers en caravans drinkwater, etc. kunnen innemen. Bovendien tijdelijk parkeren. 6. Het herhalen van de bekende "oude gebouwen" in de Marktstraat is dermate beperkt, dat ons bezoek er heel snel op uit gekeken is. De Plechelmus heeft openingstijden, die voor buitenlandsbezoek niet te plannen zijn. 7. Het ontbreken van een kunstroute in en om de directe omgeving van Oldenzaal. 8. De route naar Oldenzaal-centrum is slecht aangegeven vanaf de snelweg. Wij krijgen regelmatig bezoek uit Zweden en Noord- en Midden-Duitsland, bovenstaande is een analyse van de ervaringen van dit bezoek. Wij gaan al snel naar Ootmarsum, Hengelo, etc. Samenvattend, voor onze buitenlandse gasten is Oldenzaal in één middag bekeken en toerist gematigd vriendelijk. Wij hebben 2 jaren in Zweden gewoond en gedurende 30 jaar het land doorkruist. Wat zeer opvallend is, het volgende: bij elke plaats van enige betekenis bevindt zich een metershoog infopaneel, waarop alle info duidelijk aangegeven staat. O.a. VVV, Politie, Stadhuis, Supermarkten, campingplaatsen, tijdelijke voorzieningenplaats voor passanten etc. Verder staat er een bak met toeristinfo, die door de lokale wegwerkers uitstekend onderhouden en bijgevuld wordt. Verder krijgen de Zweedse gemeentebesturen, wanneer zij samenwerken met andere plaatsen in een (deel) van de provincie een subsidie van de EU afd. regionale ontwikkeling. Verder staan overal infopalen voor gehandicapten. Aan de hand van de infopanelen kun je vaststellen of je langer wilt blijven. Het bord met landschap NO-Twente is een Duits model en zegt niets over de toeristische info. Kortom zoek het maar uit. Dhr. Mulder (inwoner Oldenzaal): Dhr. Mulder heeft in Duitsland een educatief ervaringspad gelopen (Barfuss-park Lienen). Dit is een pad met verschillende ondergronden, waarover men met blote voeten loopt. Zo ervaren kinderen hoe de ondergronden voelen. Zoiets zou ook in Oldenzaal kunnen, bijvoorbeeld op Het Hulsbeek. De heer/mevrouw van Delden (regelmatige verblijfsgast Oldenzaal): De heer/mevrouw van Delden verblijft sinds een aantal jaren op een camping in Oldenzaal. Naast de kosten voor huur van een standplaats attendeert betreffend persoon erop dat zij ook toeristenbelasting betalen. Men vraagt daarvoor om meer aandacht vanuit de gemeente voor goede, openbare toiletvoorzieningen in zowel de binnenstad als op recreatiepark Het Hulsbeek. Het gebrek en de groeiende behoefte aan openbare toiletvoorzieningen in de binnenstad is op 10 december 2008 ook schriftelijk kenbaar gemaakt door de VVV/ANWB Oldenzaal.