BRABANTS DAGBLAD VRIJDAG 6 MAART 2015
ZORG IN DE WIJK
Afgelopen met ‘niet mijn pakkie-an’! Op pad met Chantal Gelden van de toegang, die in Tilburg de nieuwe zorgtaken oppakt. door Stephan Jongerius TILBURG – „Het zit me tot híer”, zegt Mia van der Wel (*), hoog op haar flat in Tilburg-Noord. „Ik wil met een schone lei beginnen, mijn kinderen een gewóón leven bieden.” De Tilburgse (42) krijgt het even te kwaad. Chantal Gelden, medewerkster van MEE, heeft net een hand op haar arm gelegd en met een simpel woord – „zwaar!” – haar medeleven getoond. Tot vandaag hadden de twee elkaar nooit ontmoet. Op verzoek en in het bijzijn van de gezinsvoogd van Mia’s drie dochters peilt Gelden of extra ondersteuning nodig is. Een persoonlijke drama komt over tafel: pijnlijke scheiding, dochter die toch bij vader wilde wonen, andere dochter die erg opstandig is, enorme schuld. „Het is niet anders”, vermant Mia zich, „ik moet sterk blijven voor mijn meiden.” Chantal Gelden is een van de medewerksters van wat de gemeente Tilburg de toegang noemt: teams die in eerste instantie de nieuwe gemeentelijke zorgtaken oppakken. Ze zit formeel in het stedelijk 12+ jeugdteam, het enige van de twaalf samenwerkingsverbanden dat niet aan een wijk is gebonden. Ze heeft affiniteit met pu-
“ Chantal Gelden bespreekt met ‘Mia’ de mogelijkheden om haar problemen op te lossen. foto John Schouten/Beeld Werkt
Ik wil met een schone lei beginnen, de meiden ’n gewóón leven bieden Mia, Tilburgse moeder
bers en jong-volwassenen, maar wordt in de eerste hectiek van de transitie nog veel ingezet als ‘vliegende kiep’. „MEE wordt overspoeld met vragen, vermoedelijk ook omdat wij de nieuwe manier van werken al gewend zijn.” Problemen integraal aanpakken, bedoelt ze daarmee, niet alleen ‘jouw stukje’. Gelden kent bizarre voorbeelden van ‘kokerdenken’, zoals de hulpverlener die een zwakbegaafde vader keurig hielp met de papierwinkel, maar wegkeek van diens alcoholprobleem: de zorg voor de ziekelijke moeder kwam zo vaak neer op de 11-jarige dochter. In de flat in Noord komt, in wat in jargon een integrale vraaganalyse heet, alles aan bod. Probleem: Mia leunde erg op haar ex, heeft een heel klein kringetje en een gehoorprobleem dat haar vooral in telefonisch contact met instanties parten speelt. Allesoverheersend echter is de beroerde financiële situatie. Mia kampt met een schuld van 65.000 euro, gevolg van de woning die verkocht moest worden nadat haar ex zijn baan verloor en met een verslaving kampte. Met twee dochters thuis moet Mia het doen met een handgeld van vijftig euro per week. Werkzaam als schoonmaakster bij de Diamantgroep blijkt ze met haar salarisje net naast de Voedselbank en andere tegemoetkomingen te grijpen. Tot overmaat van ramp heeft de bewindvoerder het probleem juist verérgerd. Buiten Mia’s medeweten bleek hij drie maanden lang de huur niet te hebben voldaan. WonenBreburg heeft gelukkig begrip getoond. „Maar ik moet toch naar een andere woning, omdat ik voor deze te weinig inkomen heb.” Gelden leidt het gesprek begripvol maar met vaste hand in ba-
nen. Bitter constateert ze dat ze niet voor het eerst meemaakt dat een bewindvoerder kwetsbare mensen alleen maar dieper in de problemen drukt. „Het belangrijkste is dat we voorkomen dat je op straat belandt met je meiden.” Ze belooft binnen enkele weken opnieuw langs te komen, maar dan niet alleen: de bewindvoerder móet erbij zijn, iemand van Werk & Inkomen, de woningbouw. Ze hoopt dat ook Mia’s zwager aanschuift. Hij weet financieel van wanten en voelt zich bij Mia betrokken, maar heeft ook een gezin en drukke baan. Cruciaal is dat Mia in de schuldhulpverlening terechtkomt, stelt Gelden, terug op het MEE-kantoor. „Vraag voor mij is vooral of dáárnaast nog een periode professionele ondersteuning nodig is of dat hulp van de zwager volstaat.” De gemeente, die eventuele hulp moet betalen, wil in haar plan van aanpak zien dat zorgvuldig is gekeken naar wat Mia en haar netwerk zelf kunnen, vertelt Gelden. „Maar belangrijker dan de kosten is dat Mia beter en structureler geholpen is als ze het zo kan oplossen.” Gelden is positief over de transitie, vooral omdat integraal werken nu standaard is en ‘de kracht van mensen zelf wordt gezocht’. „Ik zie collega’s bij de toegang nog zwemmen, maar niemand zegt meer: dat is mijn pakkie-an niet.” Over de bijbehorende bezuiniging is ze minder te spreken. „Soms kan dat prima. Bijvoorbeeld bij mensen die claimden recht te hebben op een persoonsgebonden budget omdat ze een
“
Belangrijker is vooral dat Mia beter is geholpen als ze het met hulp van familie oplost Chantal Gelden, MEE
kind met een beperking hebben. Laten we eerst kijken naar wat een gezin of zijn netwerk zelf kan, denk ik dan. Maar ik maak me zorgen over bijvoorbeeld jongeren met een licht verstandelijke beperking. Met een paar uur begeleiding – praatje, wat financiële hulp – blijven die goed op de been. Maar velen raken dat kwijt. Dan kun je wachten op de ellende.”
*Om privacyreden is gebruikgemaakt van een gefingeerde naam.
TOEGANG/WIJKZORG Sinds 1 januari vormen in Tilburg elf wijkteams en één stedelijk 12+ team ‘de toegang’ naar de nieuwe gemeentelijke taken op gebied van zorg en werk. De gemeente afficheert die als de T-Aanpak. De teams kijken samen met de inwoner naar wat hij/zij zelf of met hulp uit de omgeving kan doen, ze bieden ondersteuning en regelen zonodig intensieve hulp. In de teams werken zo’n 300 mensen van de gemeente (afdeling werk & inkomen en LoketZ), GGD Hart voor Brabant, MEE regio Tilburg, IMW en wijkverpleegkundigen. Wie ondersteuning nodig heeft, meldt zich als vanouds bij een van deze partijen, nieuw is de manier waarop zij achter hun eigen loket met elkaar samenwerken en ook met zorgpartners in de stad. De teams verschillen – op basis van wijkscans naar de behoefte aan ondersteuning – in grootte en samenstelling. Zo bestaan de teams in Noord en Groenewoud uit zo’n 35 personen, dat in de binnenstad uit acht. In Noord zit bijvoorbeeld extra psychiatrische deskundigheid, in de Reeshof meer expertise op het gebied van jeugdzorg. Het 12+ team werkt stedelijk, omdat een groep jeugdigen minder aan een wijk is gebonden en extra aandacht vraagt, bijvoorbeeld rond voortijdig schoolverlaten en radicalisering.