HET 12+ JEUGDTEAM SPRINGT SNEL EN EFFECTIEF IN Sinds 1 januari heeft de gemeente nieuwe taken op het gebied van jeugd, werk en zorg. Dat betekent dat hulp aan inwoners van Tilburg op een andere manier wordt georganiseerd. De elf teams in de wijk en het 12+ jeugdteam spelen daarin een belangrijke rol. Wie maken daar deel van uit, wat doen zij eigenlijk en wat is hun werkwijze? Dit keer aandacht voor het 12+ jeugdteam. Gwendolyn Rijk, coördinator 12+ jeugdteam ‘ALS SCHOOL HET EVEN NIET WEET, IS ER HET 12+ TEAM’
De professionals van het 12+ jeugdteam zijn een vraagbaak voor het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs in Tilburg. Medewerkers, jongeren en hun ouders kunnen bij hen terecht voor adviezen. De professionals van het team zijn actief op de scholen. Schoolmaatschappelijk werkers, jeugdverpleegkundigen en de jeugdarts maken deel uit van de zorgteams die actief zijn op de scholen. Door de korte lijntjes met de mensen in het onderwijs, kunnen ze snel en effectief inspringen bij problemen. Zo worden die vroegtijdig aangepakt. Ook de lijnen met bijvoorbeeld het jongerenwerk zijn kort. De mensen van het 12+ jeugdteam in de gemeente hebben de bevoegdheid om jongeren van 12 tot 23 jaar, als dat nodig is, toe te leiden naar specialistische jeugdhulp. Dat gebeurt niet zomaar. Leden van het team kijken eerst wat er precies met de jongere aan de hand is. Ze betrekken daar ook de ouders bij en eventueel hun collega’s. Als ondersteuning nodig is, bieden de mensen van het jeugdteam deze zoveel mogelijk zelf. Verder houden de mensen van het 12+ jeugdteam zich bezig met collectieve preventie, gericht op grotere groepen jongeren. Als uit door leerlingen ingevulde gezondheidsvragenlijsten bijvoorbeeld blijkt dat er veel onveilig wordt gevreeën, wordt daarop ingespeeld met een voorlichtingscampagne.
Een leerling van een middelbare school in Tilburg meldde zich vaak ziek. Hij had veel last van buikpijn, zei hij. De school schakelde de jeugdarts in, maar die kon geen lichamelijke oorzaak vinden. Na een paar verzuimgesprekken bleek dat hij niet graag naar school ging omdat hij er geen vrienden had. Op advies van de jeugdverpleegkundige werd hij lid van een sportclub en deed daar nieuwe contacten op. Inmiddels voelt hij zich een stuk zelfverzekerder en gaat weer gewoon naar school. Met de meeste middelbare scholieren in Tilburg gaat het gewoon goed. Gelukkig maar. Maar soms spijbelen ze veel, zijn ze het mikpunt van pesterijen of halen onnodig slechte punten. In zo’n geval heeft de school speciale aandacht voor de leerling, maar dat is niet altijd voldoende. Als het vermoeden bestaat dat een leerling extra zorg of ondersteuning nodig heeft, kan het voortgezet of het middelbaar beroepsonderwijs iemand van het 12+ jeugdteam inschakelen. Coördinator Gwendolyn Rijk van het 12+ jeugdteam: “Achter de vragen die één van ons oppakt, gaat vaak meer schuil dan in eerste instantie wordt gedacht.” Een leerling waar de school geen vat op krijgt, kan problemen thuis hebben of een ongezonde leefstijl. “Denk aan schulden, drugsgebruik of buitensporig veel gamen”, zegt Gwendolyn. Om een oplossing op maat te kunnen bieden, gaat de professional van het 12+ jeugdteam het contact aan met de leerling en mensen uit zijn omgeving, zoals ouders of vrienden. Daarbij is de inzet van eigen kracht het uitgangspunt. Vaak blijkt een goed advies al voldoende, maar soms is er meer ondersteuning door iemand uit het team nodig of zelfs specialistische zorg. De professional van het 12+ jeugdteam heeft dan de bevoegdheid leerlingen daar naartoe te leiden. Als de situatie ernstig en acuut is, bijvoorbeeld bij kindermishandeling, dan kan dat heel snel via Veilig Thuis. In het 12+ jeugdteam werken GGD, MEE, IMW en de gemeente. De professionals van deze partijen werken niet langer langs elkaar heen, maar werken samen aan een oplossing. Leerlingen en hun ouders hebben zo veel mogelijk één vaste contactpersoon. Daarvoor zoekt het 12+ jeugdteam ook afstemming met het team in de wijk waar de leerling of het gezin woont. Ze worden dus niet van het kastje naar de muur gestuurd. Gwendolyn Rijk gelooft in de Tilburgse Aanpak. “De professionals van het 12+ jeugdteam zijn erg betrokken en bevlogen. Ze maken gebruik van elkaars kracht en deskundigheid. Alles is gericht op een doeltreffende en zorgvuldige aanpak, wat onnodig verlies van tijd, geld en energie voorkomt. En door goed samen te werken met de scholen, het jongerenwerk en de teams in de wijken komen jeugdgerelateerde problemen voor het 12+ jeugdteam vroegtijdig in beeld.”
“TILBURGSE AANPAK: SNEL DE MENSEN BIJ ELKAAR BRENGEN DIE JE NODIG HEBT.”
Viviane Hermans, jeugdverpleegkundige GGD: “MET KLEINE ADVIEZEN GROTE RESULTATEN BEREIKEN” Inmiddels werk ik vier jaar als jeugdverpleegkundige bij de GGD. Toen ik tijdens mijn pedagogiekopleiding kennis maakte met een jeugdverpleegkundige wist ik meteen: dit wil ik worden. Ik houd me bezig met gezondheid in de breedste zin van het woord. Gezondheid gaat niet alleen over voldoende beweging, goede voeding of stoppen met roken, maar ook over hoe je in vel zit. Als een scholier door ziekte niet naar school kan, kijk ik samen met school, de jeugdarts en een leerplichtambtenaar naar mogelijkheden. Het mooie van mijn werk vind ik dat ik samen met jongeren en hun ouders kan zoeken naar een oplossing. Vaak kun je met kleine adviezen grote resultaten bereiken. Neem bijvoorbeeld slaapproblemen. Ik leg leerlingen en hun ouders uit dat het niet verstandig is om vlak voor het slapengaan veel te eten, naar een beeldscherm te kijken of huiswerk te maken. In het 12+ jeugdteam kennen we elkaars expertise en maken daar gebruik van.
Ulco Schuurmans, jeugdarts GGD: “ALLEEN SPECIALISTISCHE HULP ALS HET NODIG IS” Een belangrijk deel van mijn werk bestaat uit het houden van adviesgesprekken met jongeren van 12 tot 19 jaar. Ik word bijvoorbeeld gevraagd zo’n gesprek te houden als een jongere zich veelvuldig ziek meldt of als de vragenlijst die alle middelbare scholieren in de tweede of derde klas moeten invullen daar aanleiding toe geeft. Met jongeren kun je veel beter praten dan de meeste mensen denken. Als je jezelf maar openstelt en niet belerend bent. Voor degenen die hier komen, is in twee van de drie gevallen een advies voldoende. Om te kunnen beoordelen wat er nodig is, moet je breed kijken en de ouders erbij betrekken. Trek niet te snel conclusies. Ik herinner me een meisje van wie gedacht werd dat ze anorexia had, maar uit haar dossier bleek dat ze altijd al zo dun was geweest. Een groot voordeel van de Tilburgse Aanpak vind ik dat er alleen dure, specialistische hulp wordt ingezet als dat echt nodig is.
Pascalle Bolwerk, adviseur Loket Z: “WE ZOEKEN SAMEN EEN OPLOSSING OP MAAT”
“DE VRAAG GAAT REIZEN, NIET DE KLANT.”
Al bijna vijftien jaar houd ik me bezig met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de voorloper daarvan. Ik weet veel over wet- en regelgeving. Als andere mensen van het 12+ jeugdteam daar een vraag over hebben, weten ze me snel te vinden. Ik schuif vaak bij collega’s aan wanneer er praktische zaken geregeld moeten worden. Stel een leerling heeft problemen op school omdat zijn vader ernstig ziek is en zijn moeder psychische klachten heeft. De schoolmaatschappelijk werker kan mij dan vragen bij een gesprek met het gezin aanwezig te zijn. Niet zelden verwaarlozen mensen in zo’n situatie het huishouden. Ik kan er dan voor zorgen dat er tijdelijk hulp aan huis komt. Voorheen verwees ik gezinnen door naar bijvoorbeeld MEE of het IMW. Nu zoeken we als 12+ jeugdteam samen een oplossing op maat en hebben inwoners één contactpersoon. De vraag gaat reizen, niet de klant.
Wilma Ponds, schoolmaatschappelijk werkster: “OUDERS HOEVEN HUN VERHAAL NIET STEEDS OPNIEUW TE VERTELLEN” Ik doe dit werk nu 19 jaar en houdt me al meer dan 25 jaar bezig met deze leeftijdsgroep. Ik heb een eigen werkplek op het Vakcollege in Tilburg. Daardoor zit ik letterlijk dichtbij de leerlingen. Met een leerling waarmee mogelijk iets aan de hand is, houd ik een lijntje open zodat ik meteen kan inspringen als dat nodig is. Via de mentor, de zorgcoördinator en het zorgoverleg hoor ik als er problemen zijn met een leerling. Als het nodig is, inventariseer ik de problemen samen met de leerling ende ouders en stel een plan van aanpak op. Soms doe ik ook een beroep op collega’s van het 12+ jeugdteam. Wanneer dit alles niet voldoende blijkt te zijn, kan ik samen met de ouders een beschikking bij de gemeente aanvragen voor specialistische hulp. Voorheen verwees ik ouders voor specialistische jeugdhulp door naar Bureau Jeugdzorg of de zorgverzekeraar, waar ze hun verhaal opnieuw moesten vertellen. De Tilburgse Aanpak past goed bij mijn manier van werken: snel de mensen bij elkaar brengen die ik nodig heb.”
WWW.TILBURG.NL
Chantal Gelden, consulent MEE: “IK GA UIT VAN DE MOGELIJKHEDEN VAN JONGEREN” MEE ondersteunt mensen met een beperking. Ik ondersteun veel jongeren en hun ouders. Ze komen bij mij met vragen over bijvoorbeeld opvoeding, financiën, dagbesteding of zelfstandig wonen. Om te kunnen bepalen wat een gezin nodig heeft, is het noodzakelijk om zo breed mogelijk te kijken. Ik werk daarbij samen met andere organisaties of leden van het team. Als het bijvoorbeeld nodig is iemand van de afdeling Werk & Inkomen van de gemeente erbij te betrekken, dan doe ik dat. Ik ga uit van de mogelijkheden van de jongeren en hun gezin. Samen met hen breng ik het sociale netwerk in kaart en zet dit in waar mogelijk. Ik geef mensen ook tips hoe ze hun netwerk kunnen uitbreiden, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het aanbod aan vrijwilligers. Als er meer nodig is, dan zorgen we daarvoor. Eén gezin, één plan. Dat spreekt me aan in de Tilburgse Aanpak. Geen deeloplossingen meer, geen verschillende loketten.