TM. oktober 2012

Magazine over Tilburg en HART VAN BRABANT Jaargang 1 / nummer 2 / oktober 2012

TM. Magazine over Tilburg en HART VAN BRABANT

OP WEG

Hart van Brabant:

logistieke hotspot

Standpunt

Investeren in wegen

‘Logistiek wordt serieus genomen’

reportage

Interview

Sandra Smits, Koninklijke Saan

Havens van ‘ Alles draait Tilburg in beeld om mensen’

Zuinige AUTOMAAT

DUWBAND Met deze innovatieve duwband versnellen voertuigen niet via tandwielen, maar langs twee conische schijven: Continu Variabele Transmissie (CVT) ofwel een volledig traploze automatische versnelling. Deze techniek borduurt voort op de Variomatic van DAF. Bosch Transmission Technology in Tilburg ontwikkelt en maakt deze duwbanden. Het bedrijf is marktleider op dit gebied. CVT maakt voertuigen zuiniger in gebruik en de CO2-uitstoot wordt verminderd.

De duwband bestaat uit honderden speciaal ontworpen stalen elementen die bij elkaar worden gehouden door twee pakketten van stalen snaren van hoogwaardige legering. Bosch maakt er elk jaar enkele miljoenen van. De productie in Tilburg wordt binnenkort uitgebreid met een extra productiebaan, wat ook zorgt voor extra werkgelegenheid in de regio.

Bosch investeert hier 10 miljoen euro in.

4—tm.—2012

PRODUCT — tekst: Petra Merkx — foto: Bosch Transmission Technolgy

UIT TILBURG

2012—tm.—5

COLOFON

10

Jaargang 1 / nummer 2 / oktober 2012

is een magazine over Tilburg en de regio Midden-Brabant.

Dit blad laat de stad en de regio van hun beste kant zien. In het Hart van Brabant ontstaan door de samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid allerlei innovatieve ideeën, die de economie en het vestigingsklimaat versterken. In elke uitgave wordt daar aandacht aan besteed, aan de hand van een wisselend thema.

TM. wordt gestuurd naar bestuurders en beleidsmedewerkers van bedrijven, instellingen en overheden binnen en buiten de regio. Daarnaast is het gratis verkrijgbaar bij tal van instellingen, praktijken, horecagelegenheden en bibliotheken.

9 / VOORAF

Shoppen in een mannenbolwerk

10 / NIEUWS!

M4 transport & logistiek TILBURG IN DE PERS: Japans bedrijf neemt Maître Paul over VROEGER EN NU: station Tilburg START:

14 / STANDPUNT

Logistieke hotspot

HOOFDREDACTIE

Petra Merkx, redactie.tm@tilburg.nl

4 / PRODUCT

Duwband van Bosch Transmission Technology

‘Investeren in tijden van bezuinigingen is geen sinecure’ ONDERNEMER WIL VERSTEIJNEN: ‘De Logistieke Agenda Brabant mag niet in een la verdwijnen’

GEDEPUTEERDE RUUD VAN HEUGTEN:

14

EINDREDACTIE

Maarten Bokslag, www.bokslag.com AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Maurice van den Bosch, Dolph Cantrijn, Merlin Dalemans, Sylvester Eijffinger, Raquel Mourik, Frank van Pamelen, Connie Pechler, Wilfried Scholtes, Angeline Swinkels, Susan Traas, Stephan de Weert, Leon Weterings

21 / COLUMN HOOGLERAAR SYLVESTER EIJFFINGER:

‘Meer Brabanders naar Den Haag’

REDACTIEADRES

Gemeente Tilburg Afdeling Communicatie Redactie TM. Postbus 90155 5000 LH Tilburg

23 / GRENZELOOS

Marjo Mallens (24): per truck door de Benelux

24 / GOEDERENSTROMEN ONTWERP EN LAYOUT

Suzanne Hertogs, Anne de Laat www.ontwerphaven.nl

23 UITGAVE EN DRUKWERK

Drukkerij Gianotten b.v.

Bredaseweg 61, Postbus 9228 5000 HE Tilburg tm@drukkerijgianotten Acquisitie Maja Tulfer tel. (013) 543 26 28 mob. (06) 53 33 64 79 fax (013) 543 60 95

© Copyright Gemeente Tilburg

Hoe komt een pakketje bij de klant? De goederenstroom van havens Rotterdam en Antwerpen via de logistieke hotspot MiddenBrabant naar het achterland in beeld.

26/ ACHTERGROND

‘De klant is koning’

Bestellen via internet is de gewoonste zaak van de wereld geworden. En klanten willen steeds meer service. Volgens René Buck, consultant in de logistieke sector en Erwin Bruggink van Redcoon.nl zijn de mogelijkheden eindeloos.

31 / NIEUW

In het Huis van de Logistiek worden mensen opgeleid, aan het werk geholpen en er wordt kennis uitgewisseld.

6—tm.—2012

26

INHOUD

33

33 / HET ONDERZOEK

Wiskunde tegen hongersnood Hoogleraar Hein Fleuren zet zijn wiskundige modellen in om de voedseldistributie in Zuid-Soedan te verbeteren. Een moderne vorm van ontwikkelingshulp.

34 / REPORTAGE

34

Eén schip is 160 vrachtwagens Midden-Brabant heeft verrassend veel water dat gebruikt wordt voor recreatie, maar ook voor de beroepsvaart. En die havens zijn volop in ontwikkeling.

40 / ALTER EGO

‘Bij ons draait alles om mensen’ Wie is die vrouw die aan het hoofd staat van Koninklijke Saan, het Tilburgse bedrijf voor onder meer industriële verhuizingen? Sandra Smits: ‘Het is belangrijk te investeren in je medewerkers, dan investeren ze ook in jou.’

40

46 46 / KORT!

Restaurant Sjieque GOED BEZIG: Mathijs Leeuwis ANDERS: B&B Gust van Dijk VERS:

49 / COLUMN

Frank van Pamelen: Gedichten voor katten en honden en voorverpakte kipfilet

50 / WASTELAND

Rimpelloze plassen in uitgestrekte velden.

Maar niet voor lang: Vossenberg West II.

2012—tm.—7

vooraf — illustratie: Stephan de Weert

Shoppen

in een mannenbolwerk De oktobereditie van TM. heeft als thema logistiek, met als gevolg een blad vol mannen. De redactie deed haar best er meer vrouwen in te krijgen. Niet alleen uit emancipatoir oogpunt, maar vooral omdat een blad met alleen mannen met stropdassen er niet zo leuk uitziet. Vrouwen fleuren de boel op. Sorry mannen. Gelukkig vonden we een paar vrouwen en meteen best bijzondere: een vrachtwagenchauffeuse die al op haar achttiende op een grote truck zat en de directeur van Koninklijke Saan: Sandra Smits.

‘Logistiek staat hoog op de bestuurlijke agenda. In Den Haag én in Midden-Brabant. De regio heeft als ambitie om dé logistieke hotspot van Nederland te worden en is al aardig op weg.

Wil Versteijnen, directeur van GVT Group uit Tilburg en gedeputeerde Ruud van Heugten vertellen over hun plannen in TM. Hun verhalen worden verbeeld in een fotoreportage over industriehavens in deze regio; daarvan zijn er meer dan je denkt.

De transportsector heeft het nu moeilijk vanwege de hoge brandstofprijzen en afnemende vracht. Maar deskundigen voorspellen dat de goederenstromen in de toekomst enorm toenemen, mede door de forse groei van e-commerce. De mogelijkheden in deze sector zijn onbeperkt, zeggen logistiek deskundige René Buck en Erwin Bruggink, managing director van een groot e-commercebedrijf. Ze schetsen in deze editie de toekomst. Bijvoorbeeld over een nieuwe manier van shoppen: je geeft je maten door aan een computer, klikt op je favoriete jurk en ziet in 3D of hij je wel of niet staat. Ook van achter!

Waarom zou je nog naar een winkel gaan? Zover is het nog niet. Er wordt veel onderzoek gedaan naar nieuwe technieken en verbetering van logistieke stromen, om de pakketjes zo snel mogelijk van A naar B te krijgen. Dat is niet alleen leuk voor de verwende Westerse klant.

Deze nieuwe technieken zijn ook geschikt om de voedseldistributie in Derde Wereldlanden te verbeteren, bewijst hoogleraar Hein Fleuren van Tilburg University. Een moderne vorm van ontwikkelingssamenwerking noemt hij het.

Petra Merkx — hoofdredacteur TM. TM. nodigt elke keer een illustrator uit voor een beeld bij de editorial. Deze keer is het Stephan de Weert. Hij maakte boeken, exposeerde in het Van Abbemuseum en wordt gezien als één van de Tilburgse absurdisten.

2012—tm.—9

START

GEWOON BEGONNEN

LOGISTIEK

In de Top 3!

De regio Tilbug-Waalwijk staat in de Top 3 van logistieke hotspots. Maar wat maakt een regio ‘hotspot’?

Het vakblad Logistiek hanteert bij de verkiezing, die elk jaar wordt gehouden, zes criteria: beschikbaarheid grond en panden, aanwezigheid goede infrastructuur, bereikbaarheid logistieke knooppunten, medewerking overheid en gemeenten, beschikbaarheid personeel en opleidingen en inzetbaarheid en motivatie medewerkers. Op de nummers één en twee staan West-Brabant en Venlo-Venray.

Bedrijf: M4 transport & logistiek / Start: 1 maart 2007, sinds 2011 in Tilburg Activiteit: transport en logistiek / Ondernemers: Muhanad Alsalhi

INNOVATIE

foto: Dolph Cantrijn

TIP: altijd blijven netwerken, ook als alles goed loopt

W

aarom ben je voor jezelf begonnen?

Muhanad Alsalhi: ‘Ik was achttien en wilde graag zelf ondernemen en koeriersdiensten rijden. Dus ben ik gewoon begonnen, vanuit huis in Goirle. Maar ik had destijds niet verwacht dat het zich zo goed zou ontwikkelen.

Al snel was er een bedrijfspand en vorig jaar verhuisden we naar Tilburg, zodat we verder kunnen doorgroeien.’

Wat maakt je vernieuwend?

‘Als kleine speler zijn wij eigenlijk een logistiek manager op afstand. In samenwerking met grote partners als Gebroeders Versteijnen, C.Huybregts en Sluyter Logistics bieden wij ook opslag- en overslag, palletdistributie, lucht- en zeevracht.

We zijn daarbij het enige aanspreekpunt voor de klant en dat wordt gewaardeerd.’

Wat kom je tegen als starter?

‘Er was zo ontzettend veel wat ik nog niet wist! Vaak is het ook een kwestie van de juiste vraag stellen om het juiste antwoord te krijgen. Ik wist bijvoorbeeld niets van administratie. Dat is nu wel anders. Maar nog steeds leer ik elke dag bij.’

Hoe zie je de toekomst voor je?

‘Ons netwerk groeit en de klanten zijn tevreden, dus ik verwacht dat we van tien naar circa twinitig medewerkers kunnen groeien. Maar het moet ook niet té groot worden, dan verliezen we onze kracht.’

10—tm.—2012

foto: Wilfried Scholtes

SLIMME SYSTEMEN

Tilburg is weer een logistiek bedrijf rijker: Transsmart. Dit bedrijf bedenkt slimme computersystemen die de transportprocessen van het midden- en kleinbedrijf verbeteren: producten komen sneller bij de klant.

‘Onze klanten zijn voornamelijk groothandels, webshops en fulfillmentbedrijven’, legt Pieter Schalk uit. Hij is één van de drie directeuren/partners van het bedrijf.

Transsmart begon vier jaar geleden bij Dinalog in Breda. Topinstituut Dinalog ondersteunt vernieuwende bedrijven op het gebied van logistiek. Transsmart ontwikkelde zich tot een succesvolle onderneming en groeide uit zijn jasje. Vanwege de centrale ligging werd gekozen voor het Entradagebouw langs de A58 in Tilburg.

Wilt u reageren op artikelen in deze TM. of heeft u een tip?

Mail dan naar redactie.tm@tilburg.nl

NIEUWS!

TILBURG IN DE PERS JAPANSE TAART

Een app voor alle feesten

Trouw Tilburg University benoemde de eerste hoogleraar, wereldwijd, op de leerstoel internationale misdrijven: Alette Smeulers. ‘Bij criminele staten zijn het juist de hoogste gezagsdragers die crimineel zijn en internationale misdrijven initiëren, organiseren en goedkeuren’, aldus Smeulers in Trouw.

Bakkerswereld Het vakblad voor de bakkerswereld meldt op zijn website dat het Tilburgse Maître Paul is overgenomen door het Japanse bedrijf Chateraisé. Chateriasé maakt desserts en taarten en heeft eigen winkels. De Tilburgse ‘bakker’ is bekend van zijn diepvriesgebak. Ondanks de stagnerende markt in Nederland had Maître Paul volgens Bakkerswereld vorig jaar een sterke omzetstijging. De productie blijft in Tilburg en het huidige management blijft in functie, meldt het vakblad.

Binnenlands Bestuur Nederlanders gebruiken de publieke ruimte steeds meer als verblijfsruimte. Na een mooie dag zien sommige parken eruit als een festivalterrein. ‘Gemeenten moeten partijen zoeken die het collectieve belang in de gaten houden, iets tussen de politie en niets doen in’, stelt hoogleraar Hans Mommaas van Tilburg University. Volgens Mommaas moeten bezoekers zich realiseren dat het normaal is dat je je eigen troep opruimt. Zo krijgen bezoekers van het Amsterdamse Vondelpark bijvoorbeeld een vuilniszak mee als ze het park inkomen.

foto: Neven Fotografie

NOS De kermis in Tilburg trok een recordaantal bezoekers, meldt NOS.nl. Ruim 1,5 miljoen mensen kwamen eind juli naar de grootste kermis van de Benelux, die tien dagen duurde. De Tilburgse kermis is de grootste binnenstadskermis van Europa.

De bekendste dag is roze maandag. Daar kwamen dit jaar 375 duizend bezoekers op af.

Het aantal eerstejaars studenten aan de Tilburgse universiteit en hogescholen stijgt al jaren. Nu is er een app om de nieuwelingen wegwijs te maken in de stad. De Tilburg Studentenstad App is een complete agenda met activiteiten die worden georganiseerd voor studenten in Tilburg. Feesten, evenementen, voorstellingen en concerten worden aangekondigd. Organisaties als popcentrum 013 en de studentenverenigingen stellen zich voor en laten zien wat er voor studenten te doen is. Met de ingebouwde kaartfunctie vinden nieuwe studenten ook meteen hun weg in Tilburg. De app is gratis beschikbaar voor iPhone, Android en iPad. Downloaden?

INTERNET

Razendsnel glasvezel Als alles volgens de plannen verloopt is Tilburg, naast Eindhoven, straks een van de eerste Brabantse steden met een glasvezelnetwerk. Glasvezel maakt internet razendsnel en het is mogelijk veel meer capaciteit te ontvangen én te zenden.

Dat biedt mogelijkheden voor onder meer zorg en onderwijs op afstand.

Mensen kunnen bijvoorbeeld thuis veel makkelijker en sneller via hun computerscherm communiceren met zorgverleners. Ondernemers met een bedrijfje aan huis kunnen beter thuiswerken.

De gemeente heeft een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met een aanbieder die on demand glasvezel in wijken aanlegt. Wijkbewoners moeten zelf het initiatief nemen om in hun wijk glasvezel te laten aanleggen. Als 30 procent van de bewoners in een wijk meedoet, gaat het bedrijf het glasvezel aanleggen.

foto: Shutterstock

foto: Maître Paul

STUDENTEN

2012—tm.—11

UNIEK

foto: Maurice van den Bosch

BREDER EN DIEPER

D

e verbreding en verdieping van het Wilhelminakanaal werd 20 augustus in gang gezet door minister Melanie Schultz van Haegen. Door het liften van een container gaf zij de aftrap voor een ingrijpend project, waarbij onder meer twee verouderde sluizen worden vervangen door één grotere. Door de opknapbeurt van het kanaal, begroot op 70 miljoen euro, worden Haven Loven en de nieuwe haven bij Vossenberg West II toegankelijk voor klasse IV-schepen, die veel meer lading kunnen vervoeren dan de huidige boten. Volgens planning kan het brede kanaal in 2016 in

gebruik worden genomen. Het geld voor de modernisering van het kanaal is bijeengebracht door een unieke samenwerking tussen gemeente, provincie en Rijk. Om de wegen te ontzien en het vervoer over water te stimuleren heeft het Rijk 52 miljoen euro gereserveerd, de gemeente Tilburg en de provincie Noord-Brabant dragen elk 9,8 miljoen euro bij. Dat de verbreding zin heeft blijkt wel uit de aankondiging van zestien Brabantse bedrijven om voortaan 600 vrachtladingen per dag via de Brabantse kanalen te vervoeren, in plaats van over de weg.

STADSENTREE

SPECIALIST

PLAN IN WORDING

Lijmacademie landt op Gilze-Rijen

foto: Wilfried Scholtes

De voormalige stortlocatie aan de Kempenbaan langs de A58 wordt de komende jaren getransformeerd tot een echte stadsentree van Tilburg. Er komt een Van der Valk Exclusief Hotel en een zorgresort met ongeveer driehonderd zorgappartementen.

Het St. Elisabeth Ziekenhuis heeft plannen om er grond aan te kopen voor een uitbreiding van het ziekenhuis. Er blijft ook nog ruimte beschikbaar voor kleinschalige ontwikkeling van kantoren of zakelijke dienstverlening.

Maar eerst moet de bodem worden gesaneerd. In het kader van het programma Schoon Brabant stelt de provincie hiervoor 2,3 miljoen euro beschikbaar. In de loop van 2013 is dit klaar en worden de wegen aangelegd, zoals extra rijstroken bij de afslag Kempenbaan.

12—tm.—2012

Lijmen is een techniek die onder meer in de luchtvaartindustrie tot volle ontwikkeling is gekomen. Maar verlijmen kent veel meer industriële toepassingen, bijvoorbeeld bij de productie van auto’s. Moderne lijmtechniek is een gespecialiseerd vak geworden, waar zeer hoge eisen aan worden gesteld. De kennis rond de industriële toepassing van lijmtechnieken is echter erg versnipperd. Daarom opende in september bij vliegveld Gilze-Rijen de Lijmacademie zijn deuren: een opleiding tot Europees Lijmspecialist.

Bij de Lijmacademie worden gecertificeerde opleidingen gegeven in lijmtechniek en composiet-reparatietechniek.

De academie is gevestigd op de Aerospace & Maintenance campus Gate2, een nieuwe campus van Midpoint Brabant, die specifiek is gericht op de luchtvaartindustrie. De opleiding is gecertificeerd door het Duitse Fraunhofer IFAM, een van de pioniers op het gebied van lijmtechniek. www.lijmacademie.nl

VROEGER EN NU

NOMINATIE

KROEPOEK

Culturele Hoofdstad 2018

E

foto: Yvonne Simons

en van de meest markante gebouwen van Tilburg is het station. Architect Koen van der Gaast ontwierp het in de jaren zestig. Kenmerkend voor het gebouw is de zwevende overkapping, door Tilburgers ook wel het kroepoekdak genoemd. Daarnaast staat dan ook nog de wasknijper, de toren met de grote klok. Het station werd in 1965 gebouwd. Tilburg heeft nog twee stations: Universiteit en Reeshof.

1955 STATION TILBURG

foto’s: Regionaal Archief Tilburg

1969

Op de plek waar ‘centraal’ nu is, werd in 1863 het eerste station geopend. Toen het eindpunt van de spoorlijn tussen Breda en Tilburg (lijn E). Op de foto uit 1955 is het oude station te zien, vakkundig ingekleurd. Let vooral ook op de mooie VW bus en de oude vrachtwagens voor de deur.

Op de onderste foto uit 1969 het huidige station. Een herkenbaar beeld, want zoveel is er niet veranderd. Door aanleg van de Cityring zijn de wegen voor het station aangepast. Ook het verlengde terras links vooraan het station is inmiddels ter ziele.

Er gaat overigens wel meer op de schop de komende jaren. Het station krijgt een nieuwe entreehal en er komt een brede passage door het station. Die gaat de Spoorlaan verbinden met het toekomstige stationsplein aan de noordkant van het station.

Hoogleraar Greg Richards van Tilburg University onderzoekt wat de impact is van de kandidatuur van Culturele Hoofdstad 2018.

Tilburg heeft zich samen de andere Brabantse steden Eindhoven, Breda, ‘s-Hertogenbosch en Helmond kandidaat gesteld voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa. Het onderzoek is een belangrijke wens van de politieke partijen in de vijf deelnemende steden. Richards deed al een nulmeting. Volgens hem is de economische impact bij andere culturele hoofdsteden gemiddeld twee keer zo groot als de investering die steden doen.

De stad die de titel krijgt verzorgt een jaar lang een cultureel programma voor bezoekers uit heel Europa. ‘We zijn ervan overtuigd dat de kandidaatstelling de bekendheid van de stad vergroot, voor veel bezoekers zorgt en een positieve bijdrage aan het vestigingsklimaat levert’, stelt Marjo Frenk, de Tilburgse wethouder voor cultuur. ‘Het is ook een positief signaal naar de culturele en evenementensector in de stad. De kandidatuur levert natuurlijk ook een belangrijke bijdrage aan de ambities die Tilburg heeft met de Spoorzone.’

Het station wordt de komende jaren grondig gerenoveerd en wordt dan voor het eerst ook aan de noordkant toegankelijk. Dit is een artist-impression van de zuidkant. Het typische kroepoekdak blijft behouden.

2012—tm.—13

Gedeputeerde Ruud van Heugten:

We blijVeN iNVeSTereN iN iNfrASTrUcTUUr 14—tm.—2012

Ondernemer Wil Versteijnen:

Hou de logistieke regie in eigen hand

STANDPUNT — tekst: Maarten Bokslag — foto: Erik van der Burgt

2012—tm.—15

MEER DAN GOEDE WEGEN Brabant ligt aan belangrijke doorvoerroutes vanuit de havens van Rotterdam en Antwerpen. Mede daarom is de logistieke sector zeer goed ontwikkeld en dat maakt Brabant tot een prima vestigingsplaats voor de maakindustrie, constateert gedeputeerde Ruud van Heugten. Toch kan er nog heel wat verbeterd worden, vindt ondernemer Wil Versteijnen: ‘We moeten de regie op die logistieke stromen in de hand zien te houden en zelf aan de knoppen draaien.’

Ruud van Heugten

‘Logistiek is de bloedsomloop van het bedrijfsleven’

B

rabants gedeputeerde van Mobiliteit en Financiën Ruud van Heugten neemt graag de tijd voor het interview. Vroeger was Van Heusden logistiek manager en hij ziet veel kansen voor de Brabantse logistieke sector, maar ook voor de maakindustrie die gebruik maakt van logistieke dienstverleners. En natuurlijk voor het onderwijs, dat goede medewerkers moet opleiden en het bedrijfsleven voeden met nieuwe innovaties. Op het moment wordt gewerkt aan de Logistieke Agenda Brabant, die lijn moet brengen in de diverse initiatieven.

‘Brabant ligt aan belangrijke doorvoerroutes vanuit de havens van Rotterdam en Antwerpen’, steekt Van Heugten van wal. ‘In feite bevinden we ons op het kruispunt van de noord-zuid routes en de west-oost routes. Dat biedt de mogelijkheid om iets toe te voegen aan de goederen: wij kunnen ze ompakken, testen, distribueren of assembleren, om ze vervolgens

16—tm.—2012

weer verder te vervoeren. Daar hebben we een goede basis voor, omdat Brabant van oudsher al veel maakindustrie heeft: van agro tot metaal, sigaren, schoenen, chemie, elektronica en machinebouw. Al die industrie heeft grondstoffen nodig en de producten moeten ook getransporteerd worden. Een troefkaart voor Brabant is Moerdijk: onze eigen zeehaven, met volop mogelijkheden.’

Vestigingslocatie

Logistiek speelt in de Brabantse economie een belangrijke rol: er voor zorgen dat het juiste product op het juiste moment op de juiste plaats komt. Van Heugten: ‘In feite is het de bloedsomloop voor het bedrijfsleven. Zijn de logistieke voorzieningen goed op orde?

Kan een locatie per auto, trein en schip goed worden bereikt? Die randvoorwaarden maken je als provincie tot een aantrekkelijke vestigingslocatie voor nieuwe

‘De komende twintig jaar wordt wereldwijd een verdubbeling van de goederenstromen verwacht’ bedrijven. De komende twintig jaar wordt wereldwijd een verdubbeling van de goederenstromen verwacht.

Daarom moeten we blijven investeren in infrastructuur, zoals de A58 en de haven van Waalwijk.’

Dat is geen sinecure, in tijden waarin overal op bezuinigd wordt. Toch worden de knelpunten in de A58 binnen afzienbare tijd verholpen, voorspelt de gedeputeerde. ‘De minister heeft aanvankelijk gesteld dat er in elk geval de komende tien jaar geen geld is om iets aan de A58 te doen. Brabant moet het nog doen met een snelwegennet van twee keer twee rijstroken, terwijl twee keer drie of twee keer vier rijstroken in deze tijd nodig is. Daarom hebben we hier in Brabant de handen ineengeslagen met het bedrijfsleven. Je ziet dat ook bij de verbreding van het Wilhelminakanaal bij Tilburg. Daar hebben zowel provincie als gemeente aan meebetaald en daardoor gebeurt het nu toch.

Wat betreft de A58 heeft het bedrijfsleven gezegd: er zijn te veel verkeersproblemen om nog tien jaar te wachten. We zijn samen gaan kijken hoe het anders kan, bijvoorbeeld door slim aan te besteden. Dan komen er creatieve oplossingen naar voren, zoals de combinatie met windturbines en zonnepanelen of het gebruik van nieuwe soorten asfalt. Kan het bedrijfsleven zelf de weg gaan beheren en kan het dan goedkoper en vooral vlotter? Daar zijn we nu met Rijkswaterstaat en het Rijk over aan het praten. Ik hoop dat er dit najaar concrete beslissingen worden genomen en misschien kunnen we dan over twee tot drie jaar al aan die knelpunten werken.’ logiSTieke keTeN

Logistiek is meer dan goede wegen. Het gaat om de hele logistieke keten. Van Heugten: ‘Dat zijn de bedrijven die de transporten uitvoeren, zoals de verladers, de bevrachtingskantoren en de transportbedrijven, maar het gaat ook om de architecten van de transportstroom. Want hoe gaan goederen die in China gemaakt worden via Nederland – waar we ze opslaan, overslaan, sorteren of assembleren – naar Brazilië? Dat is weer een heel eigen vakgebied. Ook in dat opzicht willen wij als Brabant een graantje meepikken. Dan speelt ook mee dat we het onderwijs hier goed op orde

hebben. Logistieke bedrijven hebben medewerkers nodig en die worden opgeleid op de mbo of op hbo-niveau bij de NHTV in Breda en de Vervoersacademie in Venlo. Daarnaast zijn er een paar wetenschappelijke instituten die zich bezig houden met innovatieve ontwikkelingen: de leerstoel Logistiek aan de TU Eindhoven en topinstituut Dinalog in Breda.’

Juichende woorden over Brabant, zoals van een gedeputeerde kan worden verwacht. Maar toch vindt ook Van Heugten dat er nog heel wat te verbeteren valt. Samenwerking staat daarbij voorop. Tussen overheid, ondernemers en onderwijs, maar ook tussen overheden onderling. ‘Daar zetten

logiSTieke AgeNDA brAbANT Februari dit jaar verscheen het Plan van Aanpak om te komen tot de Logistieke Agenda Brabant. Dat wordt geen totaal nieuw rapport, maar een bundeling van de lopende initiatieven om de logistieke sector te versterken. Het uitgangspunt is helder: beter coordineren maakt het rendement van investeringen hoger.

Een aantal elementen van de Logistieke Agenda Brabant blijken al uit het Plan van Aanpak: - De benadering voor de as A58/A67 is te smal, bij voorkeur wordt vanuit multimodaal perspectief gekeken naar de corridor A58/A59/A67.

- De samenwerking is noodzakelijk vanwege de schaalvergroting in de sector en het karakter van bereikbaarheidsproblemen – de verplaatsing van bottlenecks is geen oplossing.

- Er zijn vijf denkrichtingen waarop de samenwerking zich kan richten: 1. opbouw/ontwikkeling synchromodale regio 2. profileren richting mainports en Europese regio’s 3. aantrekken buitenlandse investeringen 4. afstemming ontwikkeling logistieke bedrijventerreinen 5. stimuleren innovatie voor concurrentiekracht logistieke sector.

2012—tm.—17

wij ons als provincie voor in. Hoe houden we de steden Tilburg, Eindhoven, Den Bosch en Helmond ook in de toekomst goed bereikbaar? Daarvoor zijn nieuwe concepten voor stadsdistributie nodig. Ook de verschillende containerterminals werken nauw samen, wat dat betreft hebben ondernemers een voortrekkersrol.’

Centrale locaties

De ontwikkeling van geschikte vestigingslocaties verdient ook nog aandacht, stelt Van Heugten. ‘We moeten het logistiek bedrijfsleven de mogelijkheid geven om zich op centrale locaties te vestigen. Vaak verloopt dat nog moeizaam. Tilburg doet het wat dat betreft wel goed: daar komt het hele logistieke gebeuren bij elkaar. Er zijn goede logistieke dienstverleners, de gemeente heeft een goed beleid waar het gaat om

bedrijventerreinen en Vossenberg West ligt schitterend langs het kanaal, straks met een eigen containeroverslag. Tilburg ontpopt zich als zeer geschikte vestigingslocatie voor distributiecentra en maakindustrie. Bedrijven zien dat en maken er gebruik van.’

Er gebeurt heel veel, er zijn kansen genoeg, maar de coördinatie ontbreekt. Daarom werken provincie, gemeenten en bedrijfsleven nu aan de Logistieke Agenda Brabant, waarin alle initiatieven naast elkaar worden gezet en met elkaar in verband gebracht. De kansen, de knelpunten en bedreigingen komen daar duidelijk uit naar voren. Van Heugten: ‘Het wordt ook een instrument om als Brabant met één verhaal de boer op te gaan. Straks kennen alle bestuurders in Brabant die Logistieke Agenda als hun broekzak. Nu gebeurt het nog te vaak dat iedereen een ander verhaal vertelt. Daar kom je niet ver mee in Den Haag.’

Wil Versteijnen

‘We mogen geen transitland worden’

Z

ijn werkkamer biedt uitzicht op een van de distributiecentra van Gebr. Versteijnen Transport & Logistics. Wil Versteijnen, directeur van GVT Group, ziet zijn eigen vrachtwagens af en aan rijden. Naast deze vestiging op bedrijventerrein Vossenberg West beschikt zijn bedrijf over diverse Brabantse containerterminals, van vrachtauto naar trein en schip. Versteijnen zit midden in de logistieke praktijk. Niet verwonderlijk dus, dat hij namens het MKB zitting had in het topteam Logistiek. Dat gaf vorig jaar de kaders aan voor de ontwikkeling van Nederland tot Europees marktleider in de aansturing van logistieke stromen.

Een zinvol advies

Het resultaat van het topteam ligt vastgelegd in het goed leesbare boekwerkje Partituur naar de top, dat precies een jaar geleden verscheen. Het omschrijft heel duidelijk de acties die moeten plaatsvinden om Nederland omhoog te stuwen naar de gewenste koppositie.

‘Logistiek wordt serieus genomen’, concludeert Wil Versteijnen. ‘Het is een zinvol adviesrapport, dat aan18—tm.—2012

geeft waar de focus moet liggen. Er wordt geïnvesteerd in de Tweede Maasvlakte en dat is een goede zaak. De Rotterdamse haven zit al jaren aan de grenzen van zijn capaciteit en nu komt er eindelijk weer ruimte. Maar er is meer dan investeren in infrastructuur. Het is minstens zo belangrijk dat we de regie op het transport in handen houden. Alle goederen die in de havens aankomen moeten namelijk het achterland in. Dat gaat synchromodaal: per schip, trein en auto. Er vindt op- en overslag plaats, onder meer hier in Brabant. Er wordt iets toegevoegd aan de producten, bijvoorbeeld door selectie of assemblage. We moeten voorkomen dat we een transitland worden, waarbij alle goederen van Rotterdam direct naar Duitsland gaan. Dan missen we de spin-off van al die logistieke activiteiten. Daarom moeten we zelf aan de knoppen draaien. Daar ligt een grote taak voor de overheid.

Op zich heeft Nederland de ideale positie. Een geweldige haven, een fijnmazig stelsel van spoorlijnen en waterwegen, uitstekend opgeleide mensen. Dat heeft niemand in Europa. Daarom vind je hier de

‘De arbeidsmentaliteit is heel goed, Brabanders zijn mensen die willen aanpakken en samenwerken’ grote ECD’s – de Europese Distributie Centra. Om die vast te houden moet je zorgen voor een goed vestigingsklimaat, vooral in fiscaal opzicht. Want er hoeft maar íets te veranderen en het buitenland staat klaar om die grote bedrijven van ons over te nemen.

Kijk maar naar Ierland. Door Europese subsidies vestigden zich daar veel multinationals, maar die zijn inmiddels weer vertrokken. Onder meer naar Nederland. Daarom is een van de belangrijkste conclusies uit Partituur naar de top: vereenvoudig de wet- en regelgeving en ga niet tornen aan de bestaande douanewetgeving. De Nederlandse douaneautoriteiten hanteren een zeer flexibele en proactieve werkwijze. Ze hebben geavanceerde systemen om in- of exportprocedures te verkorten. Daarmee lopen we binnen Europa ver voorop. Dat zou Nederland nog veel beter kunnen uitdragen.’ beDrijVeNTerreiNeN

Dankzij het denken in topsectoren gaan nu ook overheden onderling steeds beter samenwerken, concludeert Versteijnen. Midden-Brabant profiteert daarvan. ‘Logistiek is hier een heel sterke sector. Er is geïnvesteerd in infrastructuur: verbeteringen aan het Wilhelminakanaal en de Zuid-Willemsvaart zijn investeringen waar je honderd jaar lang profijt van hebt.

De bedrijventerreinen liggen goed, ook ten opzichte van de woongebieden. Daardoor blijft het woonwerkverkeer beperkt. En: de arbeidsmentaliteit is hier heel goed. Het klinkt misschien raar als ik dat zeg, maar hier hebben we echt mensen die willen aanpakken en samenwerken. Dat is beslist niet vanzelfsprekend. Onze ligging tussen de mainports RotterdamAntwerpen en het Ruhrgebied en Oost-Europa is dan een unique selling point, dat we moeten uitbouwen en uitdragen.’

Het is duidelijk, Versteijnen heeft de voordelen van vestiging in Midden-Brabant goed op een rijtje. ‘De conclusie ligt voor de hand: bedrijven kunnen heel veel besparen door zich hier te vestigen. De overheid profiteert mee. Het enige wat die hoeft te doen is dat gunstige vestigingsklimaat te faciliteren. Dan denk ik ook aan het goederenvervoer per spoor. Dat dreigt dicht te slibben. De focus ligt helemaal op het hoogfrequent personenvervoer, maar er moet ook ruimte blijven voor het goederenvervoer. Het wordt weleens vergeten dat het spoorwegnet een zeer beperkte capaciteit heeft.’

WATergeboNDeN beDrijVeN

Versteijnen constateert dat de overheid beslist op de goede weg is. ‘Hier in Tilburg zie je dat de functie van het Wilhelminakanaal wordt versterkt. Op de bedrijventerreinen langs het kanaal zijn de laatste jaren vijf bedrijven vertrokken en de vrijgekomen kavels zijn ingevuld door watergebonden bedrijven. Daar kun je als gemeente op sturen met het bestemmingsplan.

Daarnaast denk ik dat een gemeente de bestaande logistieke overslagpunten voldoende ruimte moet geven. Dat valt allemaal onder het faciliteren van het bedrijfsleven.’

Versteijnen is dan ook zeer te spreken over het initiatief van de Logistieke Agenda Brabant.

‘Maar dat mag niet in een la verdwijnen. Als je alle initiatieven op elkaar afstemt, moet er ook echt iemand komen die de agenda beheert en gemeenten stimuleert om daarbij aan te haken.

Dan garandeer ik je een enorme spin-off.

Een goed beheerde logistieke agenda levert een heleboel geld op, al was het maar omdat je heel veel dubbel werk kunt voorkomen.’

VrAcHTeN bUNDeleN Niet enkel overheden werken steeds beter samen, ook het bedrijfsleven pakt de handschoen op. Een voorbeeld is Brabant Intermodal, een samenwerkingsverband van containerterminals in Tilburg, Eindhoven, Veghel, Oosterhout en Waalwijk. Door vrachten te bundelen en zich op te stellen als één gesprekspartner kan Brabant Intermodal veel betere afhandelingscondities bedingen in de Rotterdamse haven.

Versteijnen: ‘Wij brengen alle lege containers binnen Brabant samen. Ze gaan rechtstreeks naar een bestemming waar ze ingezet kunnen worden voor export. Dat geeft een enorme meerwaarde voor de carriers en het verhoogt de omloopsnelheid van de containers. Voorheen gingen die altijd eerst terug naar een depot in Rotterdam. Alles samen scheelt het enorm in de kosten.’

2012—tm.—19

COLUMN

MEER BRABANDERS naar

DEN HAAG

— illustratie: Suzanne Hertogs

Sylvester Eijffinger Hoogleraar Financiële Economie, Tilburg University

Ik woon sinds 25 jaar in Noord-Brabant en voel mij hier thuis.

Het is een heerlijke provincie, centraal gelegen in Europa.

En onze provincie doet het goed. Kijk maar naar onze bijdrage aan het Bruto Binnenlands Product: 15 procent1. Of kijk naar het percentage Brabantse sporters dat goud behaalde op de Olympische Spelen: dat was meer dan 30 procent.

H

et zijn evenwichtige cijfers, als je bedenkt dat Brabant zowel qua grondoppervlak als populatie 15 procent van Nederland uitmaakt. Des te vreemder dat we maar zo weinig geld krijgen van Den Haag en Brussel. Ongeveer 8 procent2 van het geld dat Den Haag in de vorm van bijdragen en subsidies aan de provincies verstrekt, gaat naar Noord-Brabant. Tegenover onze bijdrage aan het BBP steekt dat wel heel magertjes af: we laten 7 procent lopen!

Om de economie te stimuleren formuleerde het vorige kabinet een topsectorenbeleid. Negen succesvolle sectoren kregen

Hoeveel Brabantse Kamerleden en ministers telt u straks? extra geld om zich verder te ontwikkelen.

Maar wat gebeurt er als je succesvolle bedrijven subsidie geeft? Dan worden ze lui. Veel en veel beter is het om clusters te subsidiëren waar de overheid nauw samenwerkt met ondernemers, onderwijs en onderzoek. Zo’n samenwerking biedt

échte kansen voor innovatie en groei. Dan versterk je de regio’s en is de economische spin-off vele malen groter.

In Brabant zie je daarvan diverse voorbeelden, zoals Brainport Eindhoven en het gammacluster rond Tilburg. En natuurlijk de logistieke sector, die veel baat zou hebben bij innovatiesubsidies. Zowel bedrijfsleven als onderwijs en overheid staan klaar om dat zinvol aan te wenden voor nieuwe producten en diensten. En heel concreet schreeuwt de transportsector om het oplossen van een aantal knelpunten, zoals die in de A58. Maar ook daar blijkt op korte termijn geen geld voor te zijn. Hoe lossen we dit op?

De sleutel is een veel betere vertegenwoordiging van Brabant in Den Haag. Hoeveel

Brabantse Kamerleden zijn er nu? Dat is beslist geen 15 procent van de Kamer. En als we het over de echte beslissers hebben: hoeveel Brabantse ministers telt u straks?

Ik pleit daarom voor een Brabantse Bilderbergconferentie, waar Commissaris van de Koningin, burgemeesters, topondernemers en vertegenwoordigers van universiteiten en hogescholen bijeenkomen om een succesvolle lobby voor te bereiden. Formuleer strategische doelen voor Brabant en werk daar samen aan. Laat iedereen zijn persoonlijke invloed in Den Haag aanwenden.

Daarvan zal niet enkel Brabant profiteren, maar de hele Nederlandse economie.

1. CBS: De regionale economie 2010 2. Septembercirculaire Provinciefonds 2011 2012—tm.—21

per door de

TRUCK BENELUX

GRENZELOOS — tekst: Susan Traas — fotografie: privéfoto’s Marjo Mallens

Marjo Mallens is 24 jaar en werkt als vrachtwagenchauffeuse bij Claassen logistic services and solutions in Tilburg.

Ze rijdt regelmatig door de Benelux en Duitsland. Als vrouw in een mannenwereld moet ze zich extra bewijzen. ‘Je moet stevig in je schoenen staan.’

BENELUX

HET COMPLETE SPAN

Waarom ben je vrachtwagenchauffeur geworden?

‘Mijn vader is chauffeur en ik reed als kind altijd mee op de vrachtwagen. Toen riep ik al dat ik dat ook wilde. Na de Havo had ik veel mogelijkheden, maar ik heb bewust voor dit vak gekozen. Ik heb aan

‘Ik rij gewoon graag’ het ROC techniek in Tilburg de opleiding tot vrachtwagenchauffeuse gevolgd. Op mijn zeventiende begon ik bij Claassen als stagiaire in de loods. Toen ik achttien was heb ik in een half jaar al mijn rijbewijzen gehaald, waaronder een motorrijbewijs.

Ik rij gewoon graag.’

Wat maakt dit vak zo boeiend?

‘De vrijheid trok me enorm aan, al is dat wel een stuk minder geworden. Het is veel drukker op de weg. Toch vind ik het prachtig: je komt overal en je ziet veel van het landschap. Daarnaast kom je bij alle denkbare soorten bedrijven, van groothandel tot boer, maar ook bij particulieren.

Geen dag is hetzelfde, omdat we zoveel verschillende producten vervoeren. Vandaag heb ik levensmiddelen afgeleverd, maar ook schoenen, lijm en folie bij een vleesfabriek.’

Hoe is het als vrouw in een mannenwereld?

‘Mij bevalt het prima, ik ben niet anders gewend. Je wordt gewoon geaccepteerd, al moet je jezelf wel meer bewijzen. Mensen hebben nu eenmaal vooroordelen. Niet alleen collega’s, die staan te kijken als je de eerste keer wegrijdt. Ook klanten gaan er bijvoorbeeld vanuit dat ik een busje bij me heb in plaats van een vrachtwagen.’

ACHTER HET STUUR

ONDERWEG, IN TESSENDERLOO (B)

Is het rijden in het buitenland anders?

‘Buiten de taal niet echt. Misschien moet je extra stevig in je schoenen staan. Ik ben weleens uitgescholden en zelfs een keer bedreigd. Toen was ik nog maar achttien jaar. Als zoiets in het buitenland gebeurt ben je op jezelf aangewezen. Ik zou geen lange ritten willen rijden, naar Spanje bijvoorbeeld. Nu ben ik elke avond thuis, dat heeft ook zo z’n voordelen.’

2012—tm.—23

HOE EEN

BIJ DE KLANT KOMT

Transportstromen

over water, spoor en de weg

Voordat een nieuwe flatscreen of koelkast bij de klant wordt afgeleverd is een lange weg afgelegd.

Grote containers uit bijvoorbeeld China komen VIA DE HAVENS VAN ANTWERPEN EN ROTTERDAM Europa binnen. Over de binnenwateren, het spoor en de weg gaan ze verder Europa in.

Een aanzienlijk gedeelte van de vracht wordt in Midden-Brabant overgeslagen. REGIO TILBURGWAALWIJK is een LOGISTIEKE HOTSPOT. Barge Terminal Tilburg verwerkt per jaar bijvoorbeeld vijftigduizend containers. De regio heeft meerdere terminals, waaronder een containerterminal in Oosterhout en binnenkort komen er een spoorterminal én barge-terminal bij in Tilburg. En er staan grote DISTRIBUTIECENTRA. De vracht gaat in kleinere hoeveelheden per VRACHTWAGEN (voornamelijk), SPOOR of KLEINERE BOTEN naar het achterland. Soms worden spullen hier eerst ‘bewerkt’, bijvoorbeeld door op producten Nederlandstalige stickers te plakken. Door de komst van E-COMMERCE, het bestellen via internet, gaan producten vaak van distributiecentra direct naar ‘hubs’, vanwaar ze met bestelbusjes naar de klanten gaan.

SYNCHROMODALITEIT is in deze hele vervoersketen een belangrijk begrip geworden. Vervoersmiddelen worden zo efficiënt mogelijk naast elkaar ingezet. De keuze voor weg, water of spoor hangt af van de beschikbare capaciteit en infrastructuur, de aard van de lading en actuele verkeerssituaties. Daardoor kan de transportsector steeds MEER SPULLEN VERWERKEN én wordt de sector DUURZAMER, onder meer door de toenemende inzet van de binnenvaart, die de druk op de wegen vermindert.

24—tm.—2012

stroom — illustratie: Connie Pechler

2012—tm.—25

E-commerce blijft groeien

En de

klant is

koning

ACHTERGROND

— tekst: Petra Merkx — f oto Erwin Bruggink: Wilfried Scholtes

Straks hoeven we ons huis niet meer uit om te shoppen. We passen thuis virtueel kleding of zien in onze huiskamer een 3D-projectie van een stofzuiger en bestellen de spullen via internet. E-commerce groeide vorig jaar met 9 procent en dat kan alleen nog maar toenemen. De logistieke sector verandert in razend tempo mee. Want al die pakjes moeten ook bij de klant komen. En die stelt daar steeds hogere eisen aan.

D

Erwin Bruggink

René Buck

e mogelijkheden lijken eindeloos. In Zuid-Korea kwam een supermarkt met een nieuwe manier om klanten te bereiken. De supermarkt wilde groeien, maar niet meer winkels openen. Dus bedachten ze een nieuwe manier om ‘naar de klant toe te gaan’. Koreanen werken hard en veel en hebben weinig tijd om boodschappen te doen. Velen reizen met de metro. Het bedrijf nam foto’s van de meest verkochte producten, maakte er posters van die er uitzien als winkelschappen en hing ze op in de metrostations. Forenzen kunnen, als ze ’s ochtends naar hun werk gaan, met hun smartphone de QR-codes bij de producten scannen.

De supermarkt levert de producten ’s avonds thuis af.

De supermarktketen werd daarmee een van de grootste internetwinkels in het land. Wie op Youtube zoekt op de titel ‘Tesco Homeplus Virtual Subway Store in South Korea’ krijgt er een leuk filmpje over te zien.

Erwin Bruggink, managing director van Redcoon.nl, geeft het Zuid-Koreaanse voorbeeld om aan te tonen dat e-commerce alleen nog maar kan groeien. En er lijken geen grenzen te bestaan, het wordt voor de klant steeds aantrekkelijker gemaakt. ‘Je geeft bijvoorbeeld je maten door en kunt dan thuis via je beeldscherm zien of een bepaalde jurk je mooi staat. Of je bekijkt een nieuwe tv van alle kanten.’

De prognoses lopen uiteen, maar ook René Buck is ervan overtuigd dat e-commerce toekomst heeft. Met zijn Buck Consultants International doet hij onder meer haalbaarheidsstudies voor grote bedrijven en overheden. Bijvoorbeeld voor een Amerikaans

fashionbedrijf, dat ook de Europese markt wil bedienen. Waar moeten ze hun distributiecentrum vestigen?

De pioniersfase is allang voorbij, stelt Buck. De online retail groeit nog steeds sneller dan gewone retail.

Driekwart van de Nederlanders heeft weleens gekocht via internet. 95 procent van die mensen was daar heel tevreden over. ‘Er wordt zelfs gesproken over een toename van internetverkopen in de komende jaren van 50 procent. Wat je vooral ziet is een uitbreiding van het assortiment. Van de verkoop van boeken en cd’s naar bijvoorbeeld wasmachines.’

PRIJSBEWUST Volgens Erwin Bruggink is de snelle groei van handel via internet aan drie ontwikkelingen te danken: steeds meer mensen kregen internet, internet werd door breedband heel snel en de betrouwbaarheid nam toe door de invoering van het Thuiswinkel Waarborg.

Bruggink maakte die ontwikkeling vanaf het begin mee. Hij introduceerde Redcoon in Nederland.

Redcoon is een van oorsprong Duitse internetwinkel voor elektrische huishoudelijke apparatuur. ‘Ik geloofde daarin omdat in Nederland, in vergelijking met andere landen, veel mensen over internet beschikten. Destijds was het 60 procent. Inmiddels is dat 98 procent. Doordat de verbinding beter werd, gingen mensen steeds meer tijd op internet besteden. De consument is prijsbewust en wil graag goed worden geïnformeerd.

Op internet vinden zij snel beoordelingen en reviews van andere klanten.’

De klant gaat telkens een stapje verder en stelt steeds 2012—tm.—27

Hoe zit het met

de gewone winkels in de binnenstad? hogere eisen. ‘Eerst wilde hij weten of hij alles op internet kon kopen. Toen het assortiment steeds groter werd, werd de prijs belangrijk. Vervolgens was van belang of het product goed werd afgeleverd.

Daarna werd betalen makkelijker door de invoering van bijvoorbeeld iDEAL. Nu is snelheid belangrijk.

Consumenten willen hun spullen binnen een dag in huis hebben. De volgende stap is dat ze het krijgen op het moment dat het ze uitkomt. Daarvoor wordt nu volop software ontwikkeld. Maar voor die service gaan consumenten wel betalen. Ze krijgen als het ware een menukaart voorgeschoteld. Willen ze het product op een bepaald tijdstip en willen ze dat het ook geïnstalleerd wordt, dan betaalt de klant meer. Mag het wat langer duren, dan wordt het goedkoper.’

Fijnmazig Next day delivery, snelheid, is ook volgens René Buck een ‘kritische succesfactor’ bij internetverkopen. ‘Daarnaast zie je differentiatie. De klant wil zijn pakketje ook ‘s avonds kunnen ontvangen of op een ander adres dan zijn huisadres. Er wordt ook meer gewerkt met afhaalpunten. Dat Ahold nu Bol.com heeft overgenomen is veelzeggend. Straks kun je bestelde spullen gewoon bij Albert Heijn ophalen op een tijdstip dat jou uitkomt.’

Dat dit nu allemaal kan, komt volgens de consultant omdat de volumes steeds groter zijn geworden. ‘Als je grote hoeveelheden verkoopt, kun je makkelijker extra koeriers laten rijden op verschillende tijdstippen.

Je kunt dan misschien wel twee keer op een dag een koerier door een bepaalde straat laten rijden. Je hebt massa nodig om fijnmazig te kunnen zijn.’

28—tm.—2012

Als het gaat om e-commerce lijken er enkel winnaars te zijn. Maar hoe zit het met de gewone winkels en de winkelcentra in de binnenstad? Kunnen die de concurrentie met internetbedrijven ooit nog winnen? Buck erkent dat winkels het nu moeilijk hebben. ‘Vooral de winkels in de straten naar het echte stadscentrum toe. Daar zie je veel faillissementen.

Ook doordat mensen door de crisis de hand op de portemonnee houden. Het is lastig om nu een goed verdienmodel te verzinnen. Mensen vinden die kleine, speciale winkeltjes wel leuk, maar kopen toch vaak waar het goedkoper is. Maar je ziet ook nieuwe initiatieven. Er zijn banken die er nu van terugkomen dat ze alle kantoren hebben opgedoekt. Ze zien hun klanten niet meer en dat gaat ten koste van de loyaliteit van die klanten. Die zijn op internet met

een paar klikken bij een goedkopere aanbieder. Er is geen binding meer. Daarnaast willen mensen sommige producten ook gewoon zien.’ Click and bricks, de combinatie van internetwinkel en fysieke winkel, is dan soms een oplossing. Bijvoorbeeld de Apple Store.

‘Voorheen oriënteerden mensen zich op internet op een product dat ze daarna in een winkel gingen kopen. Nu gaat het andersom. In de winkel bekijken ze een tv of stofzuiger, die ze vervolgens op internet bestellen’, aldus Buck.

FUnsHOPPEn Erwin Bruggink voorziet dat de consumenten vooral naar binnensteden gaan om te funshoppen. ‘Voor de beleving en om gezellig ergens wat te drinken. Het is daarbij de kunst voor ondernemers om de juiste klanten via internet naar de winkel te trekken. Redcoon.nl zal niet snel een fysieke winkel openen. Wij zijn een pure player en dat is onze kracht. Daar is onze service op gericht. Klanten hebben veertien dagen bedenktijd.

Als de tv die ze hebben besteld niet bevalt, dan nemen we hem terug. Er is toch geen mooiere showroom dan je eigen woonkamer?’

‘nEXt DaY DEliVERY is een kritische succesfactor bij internetverkopen’

2012—tm.—29

kOERiERsDiEnstEn sCHiEtEn als paddenstoelen uit de grond

De toename van e-commerce veranderde de logistieke sector. Er wordt minder geleverd aan winkels. Vanuit de distributiecentra gaan vooral kleinere vrachtwagens en bestelbussen richting de klant. Koeriersdiensten schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Gemeenten willen graag de grote distributiecentra (dc’s) binnenhalen. ‘Het is goed voor de economie. Er werken veel mensen. Het gaat niet alleen om het verschuiven van grote dozen. Het is pick and pack: medewerkers rijden met hun wagentjes langs grote stellages en stellen de pakketjes voor de klanten samen’, legt Buck uit. ‘Soms worden daar nog zaken aan toegevoegd, added value heet dat. Bijvoorbeeld veiligheidscertificaten. De nieuwe dc’s zullen ook invloed hebben op de ruimtelijke ordening. Gebouwen zijn anders, minder hoog. Dat is onder meer omdat de medewerkers bij de

30—tm.—2012

producten moeten kunnen.’

Bestaande bedrijventerreinen zijn meestal niet ingericht voor bedrijven waar zoveel personeel moet werken. Daarvoor moet de infrastructuur geschikt zijn. Goede toegangswegen en voldoende parkeerplaatsen. Dat wordt nog pregnanter als klanten zelf hun pakketjes op een bedrijventerrein komen halen.

En is er bij webshops eigenlijk sprake van detailhandel? Bestemmingsplannen laten geen detailhandel toe op bedrijventerreinen, juist vanwege de ongeschikte infrastructuur ervan. ‘Hierover lopen nu op verschillende plekken in het land juridische procedures’, vertelt Buck. allEs OP VOORRaaD Redcoon heeft zijn Nederlandse kantoor aan de Piushaven in Tilburg. Daar werken vijftig mensen. Maar het warehouse van Redcoon (25.000 vierkante meter) zit in Duitsland, waar de moederorganisatie in 2003 begon. Inmiddels is het bedrijf volgens Bruggink een van de grootste retailers van Europa, actief in tien landen. Op de planning staat een nieuw warehouse van maar liefst 4.800 vierkante meter in Erfurt. ‘Wij hebben onze producten op voorraad. Door de grote massa producten die wij afnemen, maakt het niet zoveel uit waar we zitten. Alles is geautomatiseerd. ‘s Nachts gaan de pakketten naar Post NL. Daar worden ze uitgesorteerd en naar kleinere hubs (overslagpunt, red.) gebracht. Vervolgens gaan ze met bestelbusjes naar de klant.’

In de logistieke sector zijn nog allerlei bewegingen gaande, weet Buck. ‘Wat je nu vooral ziet is dat partijen gaan samenwerken, bundelingsinitiatieven.

Bijvoorbeeld Amazon.com, de grootste internetwinkel van Verenigde Staten, die de logistieke dienstverlening voor andere bedrijven gaat doen. Want snelle en betrouwbare levering op het tijdstip en de plek die de klant wenst, zijn onmisbare waarden in de e-commerce geworden. ‘De zogenaamde supply chain is van groot belang voor een goede service aan de klant en daarin zit de crux voor bedrijven. Goederen moeten altijd in beweging blijven. Goederen die stilstaan, kosten geld’, zegt Buck. ‘Snelheid is alles.’ 

huis Logistiek Leren, werken en kennis delen

van de

‘Een pragmatisch huis’, zo noemt Rob Brekelmans het Huis van de Logistiek dat dit najaar zijn deuren opent aan de Heraclesstraat in Tilburg. In dit huis worden straks chauffeurs en logistiek medewerkers opgeleid, wisselen professionals van logistieke bedrijven kennis uit en helpen het UWV, uitzendbureaus en detacheerders mensen aan het werk in de logistieke sector. Ondernemers kunnen er terecht met vragen op logistiek gebied.

D

e logistieke sector in Midden-Brabant is van oudsher groot. Er is veel behoefte om die sector verder uit te breiden. Met de aanleg van de Tweede Maasvlakte bij de Rotterdamse haven neemt het vervoer naar het achterland via MiddenBrabant toe. Sowieso verwachten deskundigen een verdubbeling van de goederenstroom de komende jaren. Daarbij komt dat er grote behoefte is aan professionalisering: betere logistieke systemen dragen bij aan betrouwbaarheid en snelheid van de sector én aan duurzaamheid. Vervoer kan zuiniger en milieuvriendelijker.

meer de gemeente steunen het project. Hij noemt het huis ‘pragmatisch’, omdat er vooral heel doelgericht wordt gewerkt aan versterking van de sector. ‘We zijn daarom geen concurrent van Dinalog in Breda. Dat is vooral een innovator.’ Binnen een convenant wordt juist samengewerkt met Dinalog.

In het Huis van de Logistiek gaan onderwijsinstellingen als het ROC, maar ook

Chauffeurs Rob Brekelmans is als projectcoördinator vanuit de regionale ontwikkelorganisatie Midpoint Brabant actief betrokken bij de oprichting van het Huis van de Logistiek.

Grote bedrijven uit Tilburg en de regio, onderwijsinstellingen als het ROC en onder

commerciële aanbieders zich vestigen.

Jongeren kunnen er bijvoorbeeld een opleiding tot chauffeur volgen, met werkgarantie. Daar zijn afspraken over gemaakt met bedrijven. ‘Er wordt een arbeidspool opgericht van logistieke medewerkers die telkens bij andere bedrijven kunnen

Het is zonde als ieder voor zich het wiel aan het uitvinden is

nieuw — tekst: Petra Merkx — visual: Vogels Bouwmanagement

worden ingezet’, vertelt Brekelmans. De medewerkers zijn dan in dienst van het uitzend- of detacheringsbureau.

Nieuw is ook de oprichting van BoostLogix. Dat wordt een zelfstandige BV waar vijf grote vervoersbedrijven uit Tilburg en Waalwijk zich aan hebben gecommitteerd als mede-aandeelhouder. Het moet een broedplaats worden voor medewerkers op hbo(plus)-niveau in de branche.

Ze kunnen er hun kennis verrijken en uitwisselen. Er worden bijvoorbeeld seminars over IT-toepassingen georganiseerd en bedrijven kunnen er aankloppen voor advies. Dat ondernemers over hun eigen grenzen heen kijken en hier samenwerken, is volgens Brekelmans uniek. ‘Iedereen ziet de behoefte aan geschoold personeel op alle niveaus en aan innovatie binnen de sector. Het is zonde als ieder voor zich het wiel aan het uitvinden is.’

Ondernemers Midpoint Brabant heeft vanuit het project Logistic Cities het Huis van de Logistiek mee opgezet, maar uiteindelijk is het de bedoeling dat ondernemers het initiatief zelf voortzetten. ‘Onze ondersteuning loopt tot eind 2013’, aldus Brekelmans. Maar eerst moet de opening nog plaatsvinden; het Huis van de Logistiek gaat op 1 november van start. Als de partijen zich hebben gesetteld volgt nog een feestelijke opening.  2012—tm.—31

Het onderzoek — tekst: Petra Merkx — f oto: Sven Torfinn, Hollandse Hoogte

Wiskunde tegen

hongersnood De Tilburgse hoogleraar Hein Fleuren werkt samen met het World Food Programme aan verbetering van de voedseldistributie in Zuid-Soedan.

Hij gebruikt daarvoor wiskundige modellen die hij samen met het softwarebedrijf Ortec bedacht. Een moderne vorm van ontwikkelingshulp.

H

oe krijg je goederen zo snel mogelijk bij de klant, met zo weinig mogelijk gebruik van brandstof en inzet van menskracht? Dat is een vraag waar TNT Express, net als alle andere logistieke bedrijven, zich dagelijks mee bezighoudt en waarvoor het bedrijf samen met Tilburg University een ‘global optimisation programme’ bedacht. Daarvoor ontvingen zij onlangs een ambitieuze prijs in de logistieke wereld: de Frans Edelman Award.

De modellen van Fleuren, hoogleraar Operationele Research in de Praktijk, helpen het bedrijf bij het maken van keuzes. Hoeveel depots en hubs (kleinere overslagcentra) zijn er bijvoorbeeld nodig in een gebied? ‘Je kunt kiezen voor veel depots, dicht bij de klant. Of weinig depots, maar dan moet je weer meer kilometers maken. Ergens tussen deze twee uitersten ligt de beste oplossing. Er moeten slimme routes worden bedacht en een planning worden gemaakt voor de bemanning van de depots en hubs. Als je op een dag 40.000 pakjes verwacht, hoeveel mensen heb je dan nodig in je distributiecentra?’

Psychologie

‘Om het systeem te laten werken, hebben we vanaf het begin, zeven jaar geleden, de werkvloer erbij betrokken’, vertelt Fleuren. Dat droeg bij aan het succes.

‘Werknemers zijn onze ogen en oren. Zij kunnen aangeven wat het beste werkt. Aan wiskundige modellen

alleen heb je niks. Het zijn rekenmachines die een krankzinnige hoeveelheid mogelijkheden doorrekenen. Je moet er praktijkkennis aan toevoegen’, aldus de hoogleraar. Voor TNT Express zijn dat bijvoorbeeld rijtijden die chauffeurs mogen maken en hun wens geen héél lange ritten te rijden, zodat ze ’s avonds weer thuis zijn.

De medewerkers worden ook opgeleid. De GO (Global Optimisation) Academy werd opgericht, in samenwerking met business school TiasNimbas van Tilburg University. ‘De psychologische kant van het programma, verandermanagement, is eigenlijk even belangrijk’, aldus Fleuren. Op de academie leren medewerkers hoe ze de modellen kunnen toepassen en worden ervaringen gedeeld.

Regenseizoen

Het Centre of Sustainability van Tilburg University heeft zich aan het World Food Programme verbonden. Zo kwam Fleuren in Zuid-Soedan terecht. Daar kan het ‘global optimisation idee’ helpen om voedselstromen te verbeteren. Het land wordt geteisterd door interne conflicten en tegenvallende oogsten. ‘Het gaat om een gigantische klus. Voor de distributie zijn 7.500 vrachtwagens nodig. Er zijn ruim honderd voorraadpunten. Bovendien moet er rekening worden gehouden met het regenseizoen. En vluchtelingenstromen kunnen plotseling veranderen.’ 

Ideaal Samen met het Centre of Sustainability heeft Hein Fleuren een ideaal.

Hij wil het ‘global optimisation idee’ gaan inzetten in andere Derde Wereldlanden. ‘Bij TNT heeft een investering van 20 miljoen euro een besparing van 200 miljoen euro opgeleverd. Er zit dus een factor tien tussen.

Reken maar uit wat we kunnen doen met 5 miljoen euro.’ Hij zoekt – met behulp van de fondsenwervers van het World Food Programme – bedrijven die geld willen doneren en mensen leveren.

2012—tm.—33

Haven Loven, Tilburg

34—tm.—2012

Haven Loven, Tilburg

reportage — tekst: Leon Weterings — fotografie: Merlin Daleman

Industriehaven Oosterhout

Industriehavens in Midden-Brabant

één schip is 160 vrachtwagens Aan water geen gebrek in Midden Brabant. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er behoorlijk wat havens zijn. Deels zijn ze bestemd voor recreatie, maar Midden-Brabant heeft ook veel industriehavens. Onder meer in Waalwijk, Dongen, Oosterhout en Tilburg. De laatste twee hebben zelfs meer dan één haven.

2012—tm.—35

Langshaven Goirke-Kanaaldijk, Tilburg

D

at er zoveel havens liggen in MiddenBrabant is geen toeval. Ze nemen een strategische positie in tussen de belangrijke havens van Rotterdam en Antwerpen. Daarnaast is de regio goed bevaarbaar voor kleine en middelgrote binnenvaartschepen. Op plekken waar de doorvaart beperkt is, wordt de komende jaren geïnvesteerd. Het loont de moeite, want Midden-Brabant heeft voldoende ruimte beschikbaar

voor opslag, overslag en andere logistieke diensten – zeker in vergelijking met de overvolle Randstad.

Dat de regio werk maakt van vervoer over water is niet zo vreemd. Vrachtvervoer over de weg heeft grote nadelen. De wegen slibben steeds vaker dicht, bij drukte is er voor vrachtverkeer geen doorkomen meer aan. Ook kunnen schepen veel meer lading vervoeren. Een groot Rijnschip staat qua lading gelijk aan 160 vrachtwagens. Daarom is het belangrijk om

waar de doorvaart beperkt is,

wordt de komende jaren geïnvesteerd 36—tm.—2012

Langshaven Bressers Metaal, Tilburg

vervoer over water (en per spoor) te stimuleren. Kenners voorspellen dat op de lange termijn 45 procent van het containervervoer over water gaat.

Waalwijk, Dongen, Oosterhout en Tilburg onderschrijven het belang van vervoer over water en werken beleidsmatig samen. Dit resulteerde onder meer in het Masterplan Havens Midden-Brabant uit 2007. Doel van dit plan is om de regio logistiek beter te positioneren en het vervoer over water en spoor te stimuleren.

Tilburg

in de toekomst gaat

45 procent van het containervervoer via het water

Tilburg telt zes havens en de langshaven Vossenberg West II is volop in ontwikkeling. Daarnaast zijn er langshavens bij Bressers Metaal, Kraaiven, de Goirkekanaaldijk en de Lovensekanaaldijk. Industrieterrein Loven heeft een insteekhaven. De Piushaven, een recreatiehaven, is ook een insteekhaven.

Bij Vossenberg West komt een containerterminal, Loven heeft er al een. Als bulk worden onder meer grind, zand en olie vervoerd. Maar Tilburg richt zich vooral op containervervoer.

Meer dan vijftigduizend containers per jaar worden vervoerd via de Barge Terminal Tilburg (BTT).

2012—tm.—37

Werf in Waalwijk

Hier komt Langshaven Vossenberg West II, Tilburg

Oosterhout De grootste haven in deze plaats is Oosterhout Weststad, met een containerterminal en een insteekhaven. Industrieterrein Weststad is rond deze haven gebouwd.

Daarnaast heeft Oosterhout de langshavens Statendam en Vijfeiken. In deze havens wordt onder meer beton, staal, zand en grind verscheept. Op het terrein bij langshaven Vijfeiken gaat Oosterhout een kade aanleggen.

38—tm.—2012

Langshaven Kraaiven, Tilburg

Sluis III, Tilburg

De samenwerkende gemeenten hebben verbeterplannen geformuleerd. Een aantal voor de korte termijn, maar ook voor de langere termijn (tot 2020).

Niet stilzitten

Gemeenten zitten niet stil, als het gaat om het verbeteren van de havens. Dat blijkt wel uit het aantal maatregelen dat sinds 2008 is uitgevoerd om havens of de

aansluiting er naartoe te verbeteren. Een voorbeeld is het verhogen van de brug in de A59 bij Oosterhout.

Daarnaast wordt een aantal voorgenomen plannen op dit moment concreet gemaakt. Voorbeelden zijn de verbreding van het Wilhelminakanaal, de verbreding van de A58 tussen Tilburg en Eindhoven, waarvoor het Rijk 425 miljoen beschikbaar stelt en de komst van een langshaven bij Vossenberg West II. 

Dat de regio werk maakt van vervoer over water is niet zo vreemd; de wegen raken vol

Waalwijk Waalwijk heeft een insteekhaven langs de Maasroute, waar verschillende soorten goederen worden verscheept. Niet alleen bulkgoederen als zand en grind, want de haven is ook geschikt voor containervervoer. De toekomst van de Waalwijkse haven is wat ongewis. De gemeente is er nog niet uit. De huidige haven opknappen of uitbreiden? Een andere optie is het ontwikkelen van een nieuwe haven buiten de sluis.

2012—tm.—39

Grappig: De humor van de jongens bij Saan. Die zijn in staat om mij om zes uur ’s morgens tranen te laten lachen.

Dan is mijn hele dag goed

Grote liefde: Ron, Rebecca en Lisanne

Telefoon: Blackberry

Vakantieland: Wij gaan nooit terug naar hetzelfde land. Dit jaar maakten we een rondreis door Costa Rica. We hebben veel gezien en veel gedaan, dus ik was nog niet Beste helemaal boek: Alles van uitgerust Grisham. In het toen ik Engels terugkwam

Favoriete app: Iens

Wat moet blijven: Aandacht voor elkaar

alter ego — tekst: Raquel Mourik — fotografie: Maurice van den Bosch

Sandra Smits, directeur Koninklijke Saan:

Als kind wilde ze bankdirecteur worden, al wist ze niet precies waarom. Sandra Smits (42) werd wel directeur maar dan van Koninklijke Saan, het Tilburgse bedrijf dat onder meer actief is in kraanverhuur, industriële verhuizingen en machineplaatsingen. ‘Als vrouwelijke directeur in een technisch bedrijf ben je redelijk uniek.’

‘ Bij ons draait alles om mensen’

Wie is

Sandra Smits?

1970: geboren in Bergeijk. Vertrok op 19-jarige leeftijd naar Delft om daar Bedrijfskunde te sturen. Onderbrak haar studie voor een jaar om vice-voorzitter van studentenvereniging Sanctus Virgilius te worden. Studeerde in 1996 af. 1996: Projectmanager bij Grimbergen Engineering & Construction in Alphen aan den Rijn.

2000: Projectadviseur bij VDR Bouwgroep in Deventer. 2004: Commercieel directeur bij Koninklijke Saan, vanaf 2009: Directeur.

Overig: voorzitter BORT Katsbogten, bestuurslid BORT, bestuurslid BZW, lid regionale sociale commissie TLN, cao commissie VVT.

S

andra Smits studeerde Bedrijfskunde in Delft.

‘Ik wilde weg uit Bergeijk, waar iedereen elkaar kende. Ik werd er onrustig van, wilde wat van de wereld zien.’ Joop Saan, directeur/eigenaar van Koninklijke Saan, haalde haar terug naar Brabant.

‘Hij was onder de indruk van mijn commerciële kwaliteiten’, herinnert Smits zich. Inmiddels woont ze met man en kinderen in het Brabantse Waspik.

We ontmoeten haar op kantoor. Een stevige handdruk. De zachte g is verdwenen, na vijftien jaar in het westen van het land.

Hebben uw ouders u gestimuleerd om ondernemer te worden?

‘Ze hebben mij vooral gestimuleerd om te doen wat ik leuk vind. Verder hebben ze mij en mijn drie zussen geleerd dat je niets voor niets krijgt. En: probeer alles, zeg niet bij voorbaat nee. We zijn alle vier goed terechtgekomen.

Mijn vader had een productiebedrijf in machines voor de glastuinbouw. Dat was hij uit het niets begonnen. Hij had wel ideeën over hoe hij zo’n machine moest maken, maar een businessplan was er niet.

Mijn moeder, die al een kleintje had en zwanger was 2012—tm.—41

Wat moet anders in Nederland: Mensen moeten niet praten, maar doen Favoriete auto: BMW

van mij, was toen heel pragmatisch. Ze vroeg hem: “Waar moeten we dan van leven?” Ze is toen een hondenpension aan huis begonnen. De eerste vijf jaar hebben we geleefd van de inkomsten van haar bedrijf.

Toen het bedrijf van mijn vader steeds succesvoller werd, was er minder ruimte voor haar activiteiten. Uiteindelijk is zij hem gaan ondersteunen. Mijn ouders vulden elkaar goed aan en hebben er gezamenlijk een succes van gemaakt. De machines werden wereldwijd verkocht.’

Geurtje: Paloma Picasso, al 25 jaar

Trots op: De mensen in het bedrijf

Inspirerend: Mijn man

42—tm.—2012

Wanneer begon bij u het ondernemersbloed te borrelen?

‘Dat duurde wel even. In mijn jeugd heb ik het jeugdbestuur van de plaatselijke ponyclub opgericht.

We organiseerden uitjes, extra wedstrijden en een ponykamp. Ik kwam met de ideeën en coördineerde de taken van de andere leden. Dat is nog steeds mijn kracht.

den, maar ik legde het af tegen een jongen omdat het bestuur geen vrouw naar voren durfde te schuiven.

In het meer dan honderdjarige bestaan van de club was er namelijk nog nooit een vrouwelijke voorzitter geweest. En dat terwijl iedereen het erover eens was dat ik de meest geschikte kandidaat was. Daar was ik best teleurgesteld over, maar ik ben er niet al te lang in blijven hangen. Daar ben ik de persoon niet naar. Bovendien vond ik de taken die bij het vice-voorzitterschap hoorden ook uitdagend. In zekere zin begreep ik het ook wel. Het aandeel vrouwelijke studenten in Delft was toen zo’n vijf procent.’

‘Ik legde het af tegen een jongen omdat het bestuur geen vrouw naar voren durfde te schuiven’

Bent u vaak beoordeeld op uw vrouw-zijn?

‘Ik ga altijd uit van mijn eigen kracht. Als mensen me niet serieus nemen omdat ik vrouw ben, besteed ik daar verder geen aandacht aan. In mijn eerste baan maakte ik een snelle groei door. Ik werd aangenomen op een functie die je normaal pas krijgt na een paar jaar ervaring. In no-time werd ik projectmanager. Een van mijn collega’s, met wie ik een moeizame werkrelatie had, veronderstelde dat ik daarvoor mijn vrouwelijke charmes had gebruikt. Hij vond me niet geschikt voor het werk en zei dat hij er wel voor zou zorgen dat ik zo snel mogelijk zou verdwijnen. Die weerstand heeft mij juist getriggerd waardoor ik nog beter ging presteren. Uiteindelijk is hij zelf vertrokken.

Toen ik na 4,5 jaar solliciteerde bij een aannemersbedrijf, reageerde de directeur afhoudend. “Je bent vrouw, je bent jong en je hebt geen bouwkundige achtergrond.” Hij gaf me toen een jaarcontract. Binnen zeven maanden had ik mijn eerste bouwopdracht binnen. Het was niet eens zo’n grote klus, maar daardoor kreeg ik wel een contract voor onbepaalde tijd.

Bovendien verontschuldigde mijn directeur zich voor het feit dat hij mij verkeerd had ingeschat.’

In Delft werd ik lid van studentenvereniging Sanctus Virgilius. Na een paar jaar werd ik gevraagd voor het bestuur. Toen wilde ik ook meteen voorzitter wor-

U gaat graag een uitdaging aan?

‘Ik ben niet bang om de kous op de kop te krijgen.

Als je vanuit angst regeert, kom je nergens. Terugkijkend had mijn vader dat ook. Of ik in het dagelijks leven ook zo heldhaftig ben? Jawel. Het is me nog niet

Storend: Wachten in een rij

Aantal sms’jes per dag: Vijf

overkomen, maar ik denk dat ik op straat zó tussen twee vechtende mensen zou springen. Mijn man vindt me soms nogal onbezonnen in die dingen.’

Over uitdagingen gesproken, hoe biedt Saan het hoofd aan de crisis?

‘Omdat groei in dit soort tijden niet vanzelfsprekend is, hebben we in 2010 een strategische heroriëntatie gedaan. Die heeft geleid tot een aantal koerswijzigingen. Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke pijlers die onze kansen in de markt vergroten. Om onze mensen daarin mee te trekken, moeten we ze verder en hoger opleiden. De helft van onze driehonderd werknemers bleek geen officieel diploma te hebben.

Daarom hebben wij ze een mbo-opleidingstraject aangeboden via het NCvB van de Onderwijsgroep Tilburg. Drie maanden geleden zijn we gestart met een campagne en inmiddels hebben zich al 75 werknemers vrijwillig aangemeld. Het is belangrijk om in je medewerkers te investeren, dan investeren ze ook in jou. Bij ons draait alles om de mensen. Het is mooi om te constateren dat de loyaliteit naar het bedrijf hierdoor alleen maar groter wordt.’

Ik las dat u tachtig uur per week werkt.

‘Ik houd het niet bij, maar ik werk wel veel. Ik ben vroeg op kantoor maar als ik ’s avonds geen vergadering heb ben ik meestal thuis voor het eten. Daarna werk ik nog vaak even door. Mijn man heeft jarenlang een gelijksoortige functie gehad, waardoor hij gelukkig begrijpt waarom ik soms zo druk ben. Hij werkt nu als zelfstandig adviseur in de metaalbranche en kan zijn tijd beter plannen dan ik. Door steeds af te stemmen kan ons gezin goed doordraaien. De kinderen weten niet beter en leren daar zelf ook van.

Wij blijven zorgen dat er quality time met de kinderen is en plannen dit goed in.

Het komt voor dat er één plotseling hulp vraagt bij het afmaken van haar scriptie op een moment dat ik eigenlijk vergaderstukken door wilde nemen. Dan schuif ik het werk aan de kant en sta de volgende ochtend een uur eerder op.’

Lijken ze op u?

‘Rebecca en Lisanne zijn mijn stiefkinderen, maar ik beschouw ze als mijn eigen kinderen. De oudste is negentien jaar en gaat nu communicatie studeren en

Kleding: Je kunt me uittekenen in een jurkje, meestal een wikkeljurkje. Volgens mijn dochters is mijn zakelijke kleding niet van deze tijd

Avondje uit: Heerlijk uit eten met mijn gezin of met vrienden

‘Die weerstand heeft mij juist getriggerd, waardoor ik nog beter ging presteren’ op kamers in Rotterdam. Ik vind dat best jong, maar ik was zelf even oud. De jongste van zestien is meer een techneut. Ze heeft het analytische van mijn man en gaat laboratoriumonderwijs volgen. Mijn man en ik vinden dat opvoeden een kunst is. Die kun je beheersen als je individueel naar kinderen kijkt en ze behandelt vanuit hun eigen perspectief. Daardoor groei je met ze mee en worden het zelfstandige individuen. Ik denk dat wij er tot nu toe goed in geslaagd zijn. Het zijn twee hele leuke meiden die goed in het leven staan.

Omdat ze al snel zo ‘eigen’ voelden, is de wens om zelf kinderen op de wereld te zetten achterwege gebleven. Ik heb niet bewust nagedacht over het dilemma tussen kinderen en mijn carrière.’

Vindt u dat een carrière en kinderen goed zijn te combineren?

‘Ik ben ervan overtuigd, maar je moet wel keuzes maken. Kinderen, een carrière én tijd voor jezelf, dat gaat niet. Bij mij schiet de tijd voor mezelf erbij in. Ik los 2012—tm.—43

Lijfspreuk: Als je ergens in gelooft, ga ervoor

Televisie: DWDD, al zie ik dat niet vaak. Verder Pauw en Witteman

‘Mannen zijn vaak besluitvaardiger en zakelijker’ dat op mijn eigen manier op. De weekenden zijn zoveel mogelijk voor mijn gezin. De zaterdag staat grotendeels in het teken van het hockey van de kinderen.

Ik ben coach geweest en ga altijd met de wedstrijden mee. Op die manier heb ik tegelijkertijd contact met mijn kinderen en een stukje ontspanning. Natuurlijk zou ik op zaterdag ook kunnen gaan winkelen, maar dat vind ik dan zonde van mijn tijd.’

U heeft namens Saan het charter ‘Talent naar de top’ getekend.

Dat is erop gericht meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen. Wat zien we daarvan terug bij Saan?

‘Wij willen het aantal vrouwen dat we in de top hebben vasthouden. Als vrouwelijke directeur in een technisch bedrijf ben je redelijk uniek. Ik wil met het charter vooral een voorbeeld zijn voor andere bedrijven. De mannen hier zijn er inmiddels aan gewend dat hun directeur een vrouw is. Ik hoor ze weleens zeggen: “Die heeft haar op haar tanden”, en dat bedoelen ze positief. Toen ik een keer bij een klant kwam kijken, zei een van onze medewerkers op de werkvloer: “Moet je kijken, dá’s nou mijn baas. En het is een goeie!” Dat is het leukste compliment dat ik ooit heb gekregen.’

Aantal e-mails per dag: Gemiddeld veertig. De helft beantwoord ik dezelfde dag

Film: Komt een vrouw bij de dokter

Maakt het u uit of u met mannen of vrouwen werkt?

‘Als ik heel eerlijk ben, wel. Mannen zijn vaak besluitvaardiger en zakelijker. Vrouwen blijven soms hangen in emotie en kunnen niet goed met hun verlies omgaan. Daar staat tegenover dat ze punctueel zijn en goed kunnen anticiperen. Ik zie absoluut de kracht van vrouwen, maar ik zie ook dat ze meer aandacht nodig hebben om hun werk goed te doen.’ 

2012—tm.—45

vers

een schilderij op het bord

evenement

Kunst in de Spoorzone

Een opmerkelijk gerecht:

Vijf bereidingen van rode biet met geitenkaas en ganzenlever Restaurant Sjieque / St. Josephstraat 138 / (013) 543 20 85 Open: ma-za, vanaf 17.30 / www.restaurantsjieque.nl

46—tm.—2012

foto: Neven Fotografie

De historische gebouwen in de Tilburgse Spoorzone, waar vroeger de werkplaats van de NS was gevestigd, worden steeds vaker gebruikt voor culturele manifestaties en exposities. Na twee edities in 2009 en 2011 in Vught, vindt van 9 tot en met 25 november in de Koepelhal de Biënnale Brabant 2012 plaats.

Deze expositie, waarbij ook op culinair gebied van alles te beleven is, wordt georganiseerd door Gallery Van Loon & Simons.

foto: Neven Fotografie

foto: Wilfried Scholtes

De kaart staat vol bijzondere gerechten, door chef-kok Paul Kappé omschreven als ‘een culinaire ontdekkingsreis door de Franse keuken’. Wie bij Sjieque gaat eten, zal merken dat die ontdekkingsreis veel verder gaat dan Frankrijk. Op de kaart staan gerechten als kippendij met gamba, dat wordt gecombineerd met Marokkaanse kruiden en snijbonen-spaghetti.

De borden worden opgemaakt als een modern schilderij. Bij de twee bereidingen van eend krijgt het bord paarse, oranje en bruine accenten door drie verschillende sauzen. Paarse chips en oranje plakjes wortel maken het plaatje compleet. Eigenlijk jammer om op te eten.

Ieder gerecht is weer even verrassend, qua smaak en kleur. Ooit een viooltje geproefd? Moet u de kwartel bestellen, daar ligt hij bovenop. Gelukkig vraagt de bediening heel vriendelijk of u er frietjes bij wilt, want echt groot zijn de porties niet.

foto: xxxx

Het interieur is modern en stijlvol, de bediening vriendelijk en uiterst attent. Het tafeltje aan het raam geeft uitzicht op de Korte Heuvel en popcentrum 013. Buiten is het druk, binnen heerst de rust van een klassiek restaurant.

De kunstwerken van 45 nationale en internationale kunstenaars zorgen samen met de belichting in de industriële hal voor een heel bijzondere sfeer. Het wordt een van de grootste exposities van Nederland, met werk van onder meer de Poolse glaskunstenaar Stanislaw Jan Borowski, sculpturen van Paul Ceulemans en de realistische portretten van Severino del Bono. De diversiteit in kunststijlen is groot en varieert van absurdisme tot abstract expressionisme en surrealisme.

Bijzonder is de combinatie van kunst met culinair genieten. Er wordt dagelijks een uitgebreide lunch- en dinerkaart aangeboden. Chefkok Gijs Vermeulen van Spijs culinaire catering presenteert graag zijn artistieke culinaire hoogstandjes.

Op afspraak worden er rondleidingen georganiseerd, zowel door medewerkers van Gallery van Loon & Simons als door de kunstenaars zelf. Biënnale Brabant is van 9 tot en met 25 november dagelijks geopend van 11.00 tot 21.00 uur. www.biennalebrabant.nl

KORT!

goed bezig

mathijs leeuwis

De Langstraat is een grote inspiratiebron voor singer-songwriter Mathijs Leeuwis. Zijn nieuwe album Het is al lang geleden kwam deze zomer uit. Hij was dagelijks zes keer te zien op Festival Boulevard in ‘s-Hertogenbosch en trekt nu het land door. Van de NWE Vorst in Tilburg tot het Noorderzon Festival in Groningen.

De inspiratie voor zijn poëtische teksten haalt Mathijs uit zijn

Highlights

Podiumstad Tilburg is een podiumstad bij uitstek. Zalen genoeg en ook aan variatie in het aanbod geen gebrek. TM. vroeg vier directeuren naar hun highlights van het komende seizoen.

directe omgeving. Dat hij in het Nederlands zingt, is een bewuste keuze. ‘Zo kan ik direct zeggen wat ik bedoel. Wil ik over een dorp als Sprang-Capelle zingen, dan kan dat. In het Engels klinkt dat minder.’

Het is al lang geleden is het derde album in drie jaar van de Waalwijkse singer-songwriter. ‘Ik kan nog wel twee van zulke platen maken, maar ik ben steeds op zoek naar nieuwe dingen.

Ik ben nu elektrisch bezig, bakken herrie maken. Maar ik blijf ook akoestische dingen doen en spelen met materiaal van de nieuwe plaat.’

Hij geeft zijn muziek vooral gratis weg als download via zijn website. ‘Het belangrijkste is dat mijn muziek terechtkomt bij de mensen die het mooi vinden. Als dat gratis is, vind ik het prima. Ik verdien met mijn optredens en door gitaarles te geven.’ www.mathijsleeuwis.nl

NWE Vorst: René Jagers kiest voor Nicole Beutler & Ulrike Quade, op 25 oktober: ‘Dans in combinatie met poppenspel. In de voorstelling worden Japanse Bunraku poppen gebruikt. Deze voorstelling maakt deel uit van Oktober Dansmaand.’ Een andere aanrader is van 16-28 april 2013. Dan staat De Vorst in het teken van de Chinese zusterstad Changzhou, met onder meer toneel, dans en beeldende kunst.

foto: Hanneke Kuijper

Rob van Steen kijkt uit naar Amsterdam Sinfonietta & Patricia Kopatchinskaja op 9 oktober. ‘Dit is een nieuw concept. In een intiemere concertzaal verzorg ik een inleiding op het optreden. Na het concert blijft het orkest nog jammen in de foyer.’ Ook bijzonder vindt hij Sven Ratzke, op 30 december. ‘Ratzke is een rasentertainer. Het is cabaret, hij zingt liedjes en improviseert.’

Paradox: 18 november wordt een speciale avond voor Paul Guldemond.

‘Dan hebben we de originele begeleidingsband van Frank Zappa. Veel van hem heb ik al heel lang in de kast staan. Ze komen niet onder hun oorspronkelijke naam, maar als Grandmothers of Invention. Ze zijn allemaal ook een dagje ouder geworden natuurlijk.’

foto: Anja Beutler

Theaters Tilburg:

013: Eind oktober komen in 013 diverse optredens die volgens Frens Frijns een mooi overzicht geven. ‘Steve Miller met zijn band op 24 oktober. Een echte grootheid, we zijn trots ‘m hier te hebben. De 27e het festival De Definitie van Hiphop. En dan afsluiten met twee uitverkochte optredens van Triggerfinger op 31 oktober en 1 november. Stoere rock van een van de beste bands van dit moment.’

2012—tm.—47

Kunst

historie

Anish Kapoor

cultuur & natuur

Het werk ‘Shooting into the Corner’ van de in india geboren kunstenaar anish Kapoor is een sensatie. Een groot kanon schiet met regelmatige tussenpozen proppen rode was af, die tegen de museummuren uiteenspatten. Daar druipt uiteindelijk een enorme berg rode was omlaag. Van 13 oktober tot 27 januari is dit spannende werk te zien in De Pont, Tilburgs museum voor hedendaagse kunst.

Het maakt deel uit van een tentoonstelling van vijftien grote sculpturen en installaties van anish Kapoor, uit de periode 2006-2012. De Pont was een van de eerste musea die werk kocht van Kapoor, die in 1991 de Turner Prize won en inmiddels behoort tot een van de meest gevraagde kunstenaars ter wereld. Zijn werk is onder meer te vinden in Tate Modern in Londen en in het Museum of Modern art in New York.

Tilburg is een bijzonder recreatiegebied rijker. Het gebied rond de oude waterzuivering aan de oostkant van Tilburg werd de afgelopen jaren ingrijpend aangepakt. Zo ontstond Landschapspark Moerenburg, vol verrassende cultuur en natuur. Een kanaal werd omgevormd tot een meanderende beek en als het groen nog wat verder aangroeit ontstaat twintig hectare nieuwe natuur met paden om rond te struinen.

Tijdens de graafwerkzaamheden werd een bijzondere vondst gedaan: Huize Moerenburg. Het gaat daarbij om de resten van de fundering van een van de drie eerste stenen huizen in Tilburg, gebouwd rond 1310. Een staalconstructie laat inmiddels zien hoe Huize Moerenburg er vroeger heeft uitgezien. De boomgaard, tuinen en grachten zijn opnieuw aangelegd.

Fietsers, wandelaars en skaters genieten al volop van het landschap van Moerenburg, dat zich volop aan het ontwikkelen is. En wie benieuwd is naar de historie, komt aan zijn trekken met het nieuw verschenen boek Moerenburg in veelvoud, Een historische buitenplaats in Tilburg herleeft.

op moerenburg

anders in tilburg

foto: wilfried Scholtes

b&b gust van dijK

48—tm.—2012

Kunstenaars Jan-willem van rijnberk en riet van Gerven runnen een Bed & Breakfast aan de Tivolistraat. in hetzelfde pand, de voormalige winkel van Gust van Dijk, hebben zij ook een projectruimte voor kunstexposities. De B&B is dan ook geen gewone slaapplaats: ‘we zochten een nieuwe, kleinschalige formule om mensen te interesseren voor kunst. Dat doen we door mensen in ons huis uit te nodigen’, zegt Van rijnberk. De twee gastenkamers zijn op zijn minst bijzonder te noemen. Ze hebben een open indeling, waarin bad- en slaapkamer zijn samengevoegd. in heel het pand kom je kunst tegen, wat volgens Van Gerven vaak aanleiding is voor een gesprek. ‘De logés worden vanzelf nieuwsgierig en dan komen de vragen’, vertelt ze.

Het duo laat ook graag zien waarom Tilburg zo bijzonder is. ‘De stad heeft veel te bieden op het gebied van kunst en cultuur. wij geven tips en krijgen mooie verhalen terug’, aldus Van rijnberk. www.bedandbreakfasttilburg.nl

column

Frank van Pamelen Dichter, schrijver en cabaretier uit Tilburg

— foto: Dolph Cantrijn

iteratuur Gedichten voordragen voor katten en honden en voorverpakte kipfilet

‘B

ookA-wát?’

‘BookAwake.’

‘En dat is?’

‘Literatuur wakker schudden. In de Boekenweek.’

‘Literatuur in Tilburg?’

Hij zegt het met een vies gezicht. Alsof het een contradictio in terminis is. Zoiets als Leefbaar Rotterdam.

‘Daar komt toch niemand op af ?’

We lopen over het Rokin en passeren een bouwput. De Noord/Zuidlijn. Nee, dáár zaten de mensen op te wachten. Het is maart 2009, en ik vertel hem van mijn plannen als stadsdichter.

‘Je moet het ook op z’n Tilburgs doen’, zeg ik.

‘En hoe is dat?’

‘Gewoon. Een beetje rondbellen, mensen mobiliseren, enthousiasme overbrengen, disciplines combineren, aanhaken bij bestaande initiatieven …’

‘En zo rommel je een paar uur literatuur bij elkaar?’

‘Tien dagen.’

‘Hè?’

‘Makkelijk zat. Een avond 013, een middag bibliotheek, in boekwinkels, rond terrasjes, bij het asiel.’

‘Het asiel?’

‘Tuurlijk’, zeg ik. ‘Het boekenweekthema is Dieren in de Literatuur. En dus ga ik met een paar absurdisten gedichten voordragen voor katten. En honden. En parkieten. En voorverpakte kipfilet in de grote Albert Heijn.’

‘Wat een onzin.’

‘Klopt. Maar zo maak je literatuur wel zichtbaar. Je moet het uit de holen halen.

Achter de katheders vandaar. Naar de mensen toe.’

‘Ja, voor één keer misschien. Omdat je nu toevallig stadsdichter bent. En daarna?’

‘Nou, misschien krijgt het nog wel een vervolg’, zeg ik. ‘Als ik zie hoe graag mensen en organisaties in Tilburg met elkaar willen samenwerken, en hoe snel je dingen van de grond krijgt …’

‘O wacht’, onderbreekt hij mij. ‘Ik voel toch geen literatuurfestival aankomen, hè?’

‘Wie weet’, zeg ik.

‘In Tilburg?’

Weer voel ik een haperende Noord/Zuidlijn.

‘We zullen zien’, zeg ik. ‘We zullen zien …’

In de Boekenweek van 2011 organiseerde de Stichting BookAwake de eerste editie van TiLT. Een festival rond literatuur, theater, dans, film en muziek. Theater De NWE Vorst was met 500 mensen uitverkocht. Net als de tweede editie in 2012. De derde editie, in maart 2013, vindt plaats in vier zalen van Poppodium 013. TiLT is door de Stichting CPNB benoemd tot het officiële slotfeest van de landelijke Boekenweek. 

2012—tm.—49

n egi g. B al n a n r l ermi t in voo iet tainer terre e n ar con jven tar a i , m een ec t edr 0 h oto e e f plek van b et 10 or h ven z e e o m ij . d g z v , e r e p s t l d d o a d n en m op de aan ot w wor al be rrei s r o r e hee even o . Met re gr aal en . Voo jvent r e i g n a v s n t o t geg egge hect inaka rtwe bedr emer o l e e 0 n rus en rtsch an te at 30 ilhelm etsch nieuw nder . n sse t sta kom a erg, d et W ter L dit rg: o ering p e e s i h pla v ze erd h zwaa ssenb t aan emee ten o ssenb rzui o l g ves e l o n s w o t r e V e V a n u r p be e s s w n B p i i m r e i o u i e n g v i R tem h h rol d va rd st sha ein sep lang rg We terr n doo an zic rijke ebie g e t t a e g t e e g b n o et H m sen ela p h tsl tor id.

Vos ebre er on e sec een b men o g e k t uit verk istie peel eld sa s g g we de lo heid orbe o uit rzaam r bijv Duu ken e r we

50—tm.—2012

wasteland — foto: Angeline Swinkels

2012—tm.—51