ZWOLLE (A)LIVE!
on
ed
H
27
ok
to b
e
TERUGBLIK OP AVOND VOL ZWOLS INITIATIEF
,Z r 2 w ol 01 le 6
#ZWOLLEALIVE JITSKE KRAMER TALKSHOW DEEP DEMOCRACY FAKKELTEIT KOORBAZEN INITIATIEVEN VLOER
BLAUWVINGER ENERGIE NIEUWE HANZE UNIE WIJBEDRIJF DIEZE SAMEN ZWOLLE HOF VAN BREECAMP EN MÉÉR!
Maak kampvuren! Zwolle barst van de initiatieven en die verdienen een podium. Daarom vond op 27 oktober in Hedon het evenement ‘Zwolle (a)Live!’ plaats, georganiseerd door onder andere Zwolle in Transitie en Initiatiefrijk Zwolle.
tekst ASTRID POL
Cultureel antropologe Jitske Kramer opende de avond met een hartstochtelijke talk waarin zij het belang bepleitte van met elkaar in gesprek gaan en gebruik te maken van de diversiteit die er is. Vanuit haar brede ervaring gaf zij mooie voorbeelden van manieren om dit te doen. Het begint altijd met écht naar elkaar luisteren. Ook naar de mening die afwijkend is. Haar slotzin was een krachtige metafoor en bemoediging het écht samen te doen in de stad: “Maak kampvuren!”. Vol vuur was in ieder geval de lancering op groot scherm van de nieuwe videoclip van de Fakkelteit,
voor Zwolse jongeren. Later op de avond stond de Fakkelteit ook nog live op het podium. Dat deden ook de Koorbazen, met een eigen en energieke uitvoering van een nummer van Radiohead. Volgens Koen Schuurhuis, zelf lid van het koor, bestaat de groep uit “alle smaken mannen” die houden van zingen en een vreemd repertoire.
Wendy Rientjes was als bezoeker van ‘Zwolle (a)Live’ blij verrast over de veelheid aan mooie initiatieven in de stad en de vele mensen die zich daarvoor inzetten. “Ik ben gewoon een beetje trots op Zwolle,” zei ze. Zelf kon ze op de Initiatieven Vloer een project wat op zoek was naar bijzondere verhalen verder helpen door een eigen ervaring te delen.
TALKSHOW Tijdens een talkshow in verschillende rondes leidde Martijn van Hese van de Partij voor Cultuur het gesprek tussen vertegenwoordigers van de gemeente en verschillende
INITIATIEVEN VLOER Op de Initiatieven Vloer konden verschillende projecten aangeven waarmee ze verder geholpen kunnen worden. Bezoekers konden via een speciaal bierviltje laten
een muzikale samenwerking van Travers en Hedon. Door een project samen met de Stadkamer is “Onze Cult” ontstaan, een lied over het belang van Kunst en Cultuur
initiatiefnemers in de stad. En dat zijn er nog al wat. Onder andere ‘Jouw zorg is mij een zorg’, ‘Binthout’ en ‘Stinskracht’ verschenen aan tafel.
weten wat ze te bieden hadden en hierdoor ontstonden nieuwe verbindingen.
2
JITSKE KRAMER: “HET BEGINT ALTIJD MET ÉCHT NAAR ELKAAR LUISTEREN”
foto FRANK VAN HIENEN
DEEP DEMOCRACY Tegelijkertijd namen vijftig Zwollenaren deel aan de workshop Deep Democracy, begeleid door Rini te Velthuis en René de Haan. Met deze methode kunnen in korte tijd aan de hand van een vraagstuk veel verschillende invalshoeken worden verzameld. In dit geval stond de vraag centraal “wat hebben we nu te doen om samen met de stad te komen tot een omgevingsvisie voor 2030?”. Net als bij ieder vraagstuk ontstonden daarbij polariteiten, waarvan er één direct werd uitgewerkt. Aan de ene kant de visie dat je klein moet beginnen, bij de mensen en op de plek waar de
extra scherp te maken ontstond bij de deelnemers eigen nieuwe wijsheid. Het was een geslaagde ervaring met de werking van de methode Deep Democracy. In korte tijd werden veel verschillende betrokkenen gehoord, die vanuit zichzelf spreken over een thema wat iedereen aan gaat. De passie en wat er leeft was voelbaar. Dat hoorde Rini te Velthuis terug van deelnemers van de gemeente en uit de stad. Net als de workshop is de hele avond een veelbelovende aanzet om verder te werken aan (nieuwe) initiatieven en de vele échte verbindingen in de stad. En de conclu-
energie zit. Daar tegenover de visie dat je je als stad groot neer moet zetten en eerst met deskundigheid de grote lijnen uit dient te zetten. Door de polariteit in de workshop
sie: “Ja, Zwolle is (a)live!”
n? e t e w meer hier! klik Van de avond zijn opnames gemaakt. Deze zijn terug te zien via de Facebook-pagina van Zwolle in Transitie. Hier is ook meer informatie te vinden over deze beweging.
Voor meer informatie over Initiatiefrijk Zwolle:
3
visual VLADA VISUALS
Aan de talkshowtafel…
3 gespreksrondes, 9 initiatieven. Drie initiatieven uitgelicht.
1 2 3 RONDE 1
RONDE 2
RONDE 3
STINSKRACHT
WIJBEDRIJF DIEZE
JOUW ZORG IS MIJ EEN ZORG
“Het WijBedrijf Dieze is van, door en voor alle bewoners van de wijk Dieze. Het Wijbedrijf is een bedrijf gericht op de duurzame ontwikkeling van de wijk. Het kan ingezet worden voor energie, water, zorg, voedsel, onderhoud van openbare ruimte, etc. Daar waar bewoners behoefte aan hebben en waar ze een business case voor bedenken
“Jouw zorg is mij een zorg onderzoekt of buren voor elkaar willen zorgen. Er is steeds minder geld voor professionele zorg. Dat maakt dat mensen meer een beroep moeten doen op mantelzorgers en familie. Niet iedereen heeft dat netwerk. Kunnen en willen buren iets voor elkaar betekenen?”
“Het Burenhulp-initiatief Stinskracht van wijkvereniging WVF, van, voor én door inwoners van Westenholte. Het heeft als doel (nog) meer verbondenheid in de wijk, waardoor niemand tussen wal en schip hoeft te vallen!”
en willen uitvoeren.” Lees ook het verhaal op de website van Zowell Magazine.
4
Partij Voor Cultuur @De_PVC Goed gevulde zaal tijdens #ZwolleALive in @Hedon! @jitskekramer spreekt!
bureaudekrul @bureaudekrul
Kijk verder!
@jitskekramer #zwollealive tribal leadership: goed luisteren en de chief beslist alles overziend en horend. Linda Land @l_landinzicht Koorbazen! @Hedon #zwollealive
Jitske kramer – Tribes
Talkshow deel 1
Talkshow deel 2
Koorbazen
Juletta Vruggink @JulettAV
Fakkelteit
Talkshow deel 3
Mooi beeldverslag van inspirerende avond #antropologie #zwollealive
5
tekst en foto HENNIE VRIELINK, WEBLOG ZWOLLE
De beats van het blauwwitte hart In Hedon werd donderdagavond als primeur de nieuwste videoclip van De Fakkelteit en Stadkamer vertoond met als titel “Onze Cult�. Met een dreunende beat brachten ze het belang van kunst en cultuur voor de Zwolse jongeren in tekst en geluid in beeld.
6
Meer dan tweehonderd Zwollenaren waren naar Hedon gekomen voor het programma Zwolle (a)Live. Niet alleen De Fakkelteit liet van zich horen, maar ook het nieuwe Zwolse Mannenkoor De Koorbazen. Onder aanvoering van topdirigent Paul Maaswinkel brachten ze in zwarte outfit en de meesten met opgestroopte mouwen hun versie van een Radiohead nummer ten gehore. Met hun krachtige en zware stemmen en uiterst stoere gezichtsuitdrukkingen benadrukten de vijfentwintig mannen dat er een heel nieuw geluid is toegevoegd aan korenstad Zwolle. DIVERSITEIT Deze avond wilde Zwolle laten zien wat ze allemaal in huis hebben en welke initiatieven er op verschillende plekken in de stad worden genomen. Zwolle blijkt een erg initiatiefrijke stad te zijn, waar veel gebeurt. De avond werd geopend met “de talk van de avond” door cultureel antropoloog Jitske Kramer, waarin ze zich afvroeg hoe je van Zwolle een sterke “tribe” (stam) kunt maken, waar het veilig is en die klaar is voor de verandering. Volgens haar bouw je alleen een stadscultuur op als je met elkaar in gesprek gaat “aan het kampvuur” en ook luistert naar afwijkende meningen en minderheden. Volgens haar is democratie niet hetzelfde als “de meerderheid beslist”, maar moet aan minderheden de vraag gesteld worden “Wat heb je nodig om met de meerderheid mee te kunnen gaan?” Haar stelling is “Culturen die geen diversiteit kennen sterven uit!” ZWOLSE INITIATIEVEN Vele Zwolse initiatieven werden gepresenteerd. Emmely Lefèvre vertelde over haar ervaring met het stadsstrand van deze zomer. Jos van Leussen wil de gronden rondom de stad die oorspronkelijk voor woningbouw waren bedoeld inzetten voor biologische landbouw samen met stadsboeren en andere ondernemers. André van den Akker van Blauwvinger
Energie wil zoveel mogelijk daken in Zwolle van zonnepanelen voorzien. Diana van der Stouw vertelde van hun succes met de nieuwe buurtmoestuin Hof van Breecamp en Koos Bakker uit Westenholte dat er zich voor het project Stinskracht al tachtig buurtbewoners hebben gemeld die andere buurtbewoners willen helpen. Sandra Veltmaat is in Dieze het Wijbedrijf begonnen. Fractievoorzitter Gerdien Rots van de ChristenUnie reageerde met “Ik raak onder de indruk van de kracht van onze stad” en wil bij de komende begrotingsbehandeling in de gemeenteraad financiële ruimte scheppen om al deze initiatieven nog verder te versterken. Willemien van den Brink van “Jouw zorg is mij een zorg” wil door middel van een artistiek onderzoek de effecten van de terugtrekkende overheid onderzoeken bij wijkbewoners. Karst Klein van Binthout heeft het initiatief genomen samen met Zwollenaren die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt bomen te zagen en hiervan meubels en andere mooie spullen te maken. Elsbeth Boes van “Samen Zwolle” wil mensen die hulp vragen en mensen die hulp nodig hebben makkelijker met elkaar in contact brengen. VOORBIJ DE VERZUCHTING Voor veel initiatieven is hulp of toestemming van de gemeentelijke overheid nodig. Tijdens de avond reageerde het publiek met een zucht op de opmerking “… en dan krijg je te maken met de overheid.” Wethouder jan Brink had dit ook gehoord en reageerde daarop met “Als gemeente willen we voorbij de verzuchting” en maakte daarmee duidelijk dat het gemeentebestuur de initiatieven van harte wil ondersteunen. Ook bij gemeenteambtenaren gaat het blauwwitte hart harder kloppen als Zwollenaren met een goed initiatief zich bij de gemeente melden. Eén van de slogans tijdens deze avond luidde “In Zwolle regelen we het samen.”
7
ZWOLLE (A)LIVE! IN BEELD foto’s FRANK VAN HIENEN
8 BASISPRINCIPES VAN JITSKE: 1. Kloon niet 2. Zie de macht van de macht 3. Daag de waarheid uit 4. Geniet van het onbekende 5. Niet of/of maar en/en 6. Zoek actief naar het alternatief 7. Varieer in ritme 8. Doe het samen
8
“Luister naar andersdenkenden”
“IK BEN BEST EEN BEETJE TROTS OP ZWOLLE”
“Culturen bouw je door iedere minibeslissing die je neemt” 9
Drie betrokkenen blikken terug
Rini te Velthuis, Droom van Zwolle
WORKSHOPLEIDER DEEP DEMOCRACY Samen met René de Haan gaf Rini te Velthuis een presentatie en een workshop Deep Democracy. Maar wat is dat eigenlijk? ‘In een democratie beslist de meerderheid. Bij Deep democracy voeg je daar de wijsheid van de minderheid aan toe’, begint Te Velthuis. ‘De kern is simpel; zonder te oordelen zorg je ervoor dat alles wat gezegd moet worden, gezegd kan worden. Dat doe je vanuit de overtuiging dat krachtige en gedragen besluiten juist ontstaan als je de aanwezige kennis, diversiteit, talenten en ervaringen combineert. Het is een filosofie en een methode ineen.’
ren hoe het is als je wél de ruimte krijgt om alles te zeggen. De algemene vraag luidde: ‘Wat hebben we nu te doen om samen tot een omgevingsvisie voor Zwolle in 2030 te komen?’ Te Velthuis: We hebben veel invalshoeken verzameld. Twee tegenovergestelde meningen “polariteiten” hebben we verder met de groep uitgewerkt. De ene mening was dat je met zo’n omgevingsvisie dichtbij huis, bij de mensen in je eigen wijk moet beginnen. En de andere mening juist dat je naar een stip op de horizon moet toewerken, de grote lijnen eerst moet uitzetten.’
In de zaal konden de deelnemers eerst ervaren wat het doet als er een autocratisch besluit wordt genomen. ‘Dan krijg je automatisch weerstand, sabotage. Dat is op zich niet erg, het is een teken dat veel niet wordt gezegd. Veel potentieel blijft zo onbenut.’ Tijdens de workshop konden de
De deelnemers moesten zo scherp mogelijk benoemen waarom de mening waar zij niet achter stonden, niet deugde. ‘Dat was het moment waarop allerlei nieuwe argumenten naar boven kwamen. Het was heel mooi om te zien dat mensen zich duidelijk uitspraken en ook durfden uit te spreken. En het was mooi om de passie en betrok-
circa vijftig deelnemers juist erva-
kenheid te zien waarmee mensen
10
zich uitten. We hebben in korte tijd veel invalshoeken verzameld. Irene Pruim van de gemeente, die het onderwerp had ingebracht, gaf aan daar direct al iets mee te kunnen. En dat al na drie kwartier!’ Als het gaat om het benutten van potentieel, is Te Velthuis duidelijk: ‘We zijn vaak geneigd om expertise van buiten te halen. Maar we hebben in onze regio alle talent, kennis en ervaring in huis is om de zaken waar we in onze regio voor staan tot een oplossing te brengen. Het vergt enkel een verandering van onze processen om het aanwezige potentieel ten volle te benutten.’ Op 12 december geven René de Haan en Rini te Velthuis bij de gemeente een inspiratiesessie Deep Democracy.
Martijn van Hese, Partij voor Cultuur
PRESENTATOR Arjan Broer, Zwolle in Transitie
Wat tijdens de avond minder goed uit de verf kwam, was de Initiatieven Vloer, zegt Broer. ‘Bij de ingang kregen mensen een bierviltje waarop ze hun talent, hun aanbod voor een initiatief
Er kwamen ook, zelfs voor de goed ingevoerde Broer, heel nieuwe initiatieven langs. ‘Zoals het initiatief ‘Jee of nee’, over mediawijsheid bij kinderen. En ‘Jouw zorg is mij een zorg’, dat aanhaakt bij het feit dat er steeds minder geld beschikbaar is in de zorg. Een groot winstpunt van de avond vond ik de workshop Deep Democracy, waarbij een groep mensen heeft gekeken met welke stappen je samen tot een omgevingsvisie voor de gemeente kunt komen. Wat ik ook fantastisch vond, was dat je tijdens de avond kon betalen met onze eigen lokale Pepermunt. Veel mensen namen de munt mee, dat betekent dat die later weer wordt uitgegeven in de stad. Ook met zo’n initiatief maak je de stad sterker.’ Voor Broer is de avond zeker voor herhaling vatbaar. ‘Avonden als deze zijn hele mooie momenten. Daar kun je als samen-
Martijn van Hese hoeft niet lang na te denken over wat volgens hem de boodschap van de avond was. ‘Voer je ideeën uit en ga er niet eindeloos over bakkeleien. Begin gewoon, als het een goed idee is haken er vanzelf mensen aan.’ Van Hese is enthousiast over de avond. ‘Ik vond het heel inspirerend en kreeg een goed beeld van wat er allemaal in Zwolle gebeurt. Het initiatief ‘Jouw zorg is mij een zorg’ was nieuw voor mij. Ik vind het erg goed omdat de initiatiefnemers creativiteit, betrokkenheid en maatschappelijke beleving aan elkaar koppelen. Maar het beste initiatief, als je dat al zo kunt noemen, is dat er in Zwolle wordt gewerkt aan een goed klimaat voor initiatieven. Dat je er, ook met de gemeente, coöperatief aan kunt werken en dat er ruimte is om uiting te geven aan je ideeën.’ Een leerpunt voor een eventueel volgende editie heeft hij ook. ‘Wat mij betreft had er nog wel wat meer cultuur in het programma mogen zitten. Meer artistieke intermezzo’s. Creativiteit speelt een grote rol bij bottom-up initiatieven. Maar verder heb ik de avond als superpositief ervaren. Het voelde echt als iets wat uit de samenleving kwam en niet vanuit
konden schrijven. Het idee was om
leving weer een tijd op teren.’
de overheid was opgelegd.’
MEDEORGANISATOR ‘Het was fantastisch. Een dynamische, afwisselende avond, met krachtige sprekers en veel mooie initiatieven’, zegt Arjan Broer. ‘De zaal was goed gevuld en duizenden mensen hebben de livestream gevolgd. De boodschap van de avond? Dat je als initiatiefnemer gebruik moet maken van de mooie netwerken die er zijn in de stad. Zelf maak ik deel uit van het netwerk van het lokaal fonds voor Zwolle: BoosterZ. Dit fonds kan heel goed helpen bij het opstarten van een initiatief of het verder brengen ervan. Met kennis, maar ook met financiële middelen. Dat is vooral interessant voor initiatieven zonder rechtsvorm, zoals de buurt die gezamenlijk het groenonderhoud wil uitvoeren.’
zo vraag en aanbod te matchen. Dat gebeurde te weinig, een puntje voor de evaluatie.’
11
Ineke van Zanten @inekevanzanten Dat was mooi. Even proeven aan
Bianca Meekers, programmaregisseur Initiatiefrijk Zwolle
#deepdemocracy bij #zwollealive Manier van besluitvorming die ruimte schept @RiniteVelthuis bedankt! Milena Suran @milena_duurzaam Zwolse pepermunt gekregen bij #zwolleaLive. Zwolle heeft eigen betaalmiddel! Super leuk initiatief
Zwolle is van de Zwollenaren
@ZwolsePepermunt
Inez Gijsbers @inezgijsbers VET…!!! fakkelteitzwolle #zwollealive @Hedon Zwolle
Zowell Magazine @ZowellMagazine Stop met vergaderen en start met ontmoeten #zwollealive
12
Met het programma Initiatiefrijk Zwolle willen we de gemeentelijke organisatie in een ‘initiatiefrijke stand’ krijgen, initiatieven uit de stad de ruimte geven en mee mogelijk maken. Door ín de stad te stappen, verbindingen aan te gaan en aan te sluiten bij de leefwereld van de Zwollenaren. Dit vraagt een andere manier van kijken, denken en doen van ons als ambtenaren. En waar dit al gebeurt – en er zijn heel veel mooie voorbeelden – initiatiefnemers in de spotlights te
zetten waardoor anderen hiervan kunnen leren. Ook willen we met het programma initiatieven ondersteunen met de site initiatiefrijk.zwolle.nl, het Stimuleringsfonds, door Zwolse ondersteuningsnetwerken met elkaar te verbinden. Of door samen activiteiten zoals Zwolle (a)Live! te organiseren. Een belangrijke partner is het netwerk Zwolle in Transitie en samen hebben we het programma van Zwolle (a)Live! vormgegeven.
Juletta Vruggink @JulettAV Maak minderheidsstemmen openlijk. Stel de vraag “wat heb je nodig om mee te gaan met dit besluit? #deepdemocracy #jitskekramer #zwollealive Maarten van Beek @maartenbeekie #zwolleAlive in @Hedon net een mooi boek van @jitskekramer gewonnen #transitie #tribe
Ons stond een programma voor ogen met inhoud én losheid én muziek en met als rode draad hoe kun je als Zwollenaren de stad weer ‘toe-eigenen’. Hoe geven mensen vorm aan hun eigen wijk, buurt of stad, waardoor worden zij gedreven en hoe maken zij het verschil? En wat kun je van elkaar leren? Want mij valt regelmatig op dat initiatiefnemers niet van elkaars bestaan weten en dat zij nog eerder buiten dan in de stad op zoek gaan naar inspirerende
voorbeelden. Best gek eigenlijk. We hopen dat mensen door Zwolle (a)Live! nieuwe contacten hebben gelegd, inspiratie hebben gekregen én gegeven en dat we de methodiek van Deep Democracy op heel veel plekken terug gaan zien en ervaren. Zwolle als tribe, als Deep Democracy stad past heel mooi bij onze Zwolse identiteit!
Berno van der Wal @BernovanderWal Mooie Talk bij #zwollealive van @jitskekramer Harry bekijkt de wereld vanaf een andere kant. In de zorg zei men bij dit plaatje ‘ach....’
biancameekers @biancameekers Bereik vd live-stream #zwollealive tot nu toe is niet verkeerd! Fijn dat er zoveel mensen in en buiten de zaal inspiratie op hebben gedaan. Jitske Kramer @jitskekramer Dank Zwolle, voor een mooie avond. #zwollealive ... for sure! Mooie initiatieven.
13
Zwolle (a)Live! is onder andere georganiseerd door Initiatiefrijk Zwolle en Zwolle in Transitie
Uitgave november 2016 samenstelling en redactie Bianca Meekers, Arjan Broer concept en vormgeving Annemarie Zijl fotografie Frank van Hienen