Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Μάρτιος 2014

Αυτοί που θέλουν να αναζητήσουν την αλήθεια θα πρέπει να προσέχουν, γιατί μπορεί να τη βρουν και, όταν τη βρουν, να τρομάξουν.

Delos B. McKown, Αμερικανός συγγραφέας

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος …ένα παραμύθι …και μια ιστορία

Σήμερα, δυστυχώς βιώνουμε στην πατρίδα μας μία κατάσταση που παραπέμπει περισσότερο σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας παρά σε ευρωπαϊκή χώρα που βαδίζει στον 21ο αιώνα. Ένα σκηνικό τρόμου, ανασφάλειας, αμφισβήτησης αλλά και δέους ταυτόχρονα. Μια κοινωνία παγιδευμένη στο παρόν, χωρίς ιστορική μνήμη, χωρίς γνώση των δεδομένων, χωρίς τόλμη, χωρίς φαντασία, χωρίς ελπίδα. Αρκετοί συμπολίτες μας επίσης, παρασύρονται σε έτοιμες απόψεις άλλων και μάλιστα τις υπερασπίζονται με υπερβάλλοντα ζήλο, αλλά ακόμα και με μισαλλοδοξία, σαν να ήταν δικές τους. Βέβαια σε ένα περιβάλλον που η γνώμη ανακατεύεται με την είδηση ...που το αντικειμενικό μπερδεύεται με το υποκειμενικό ...που τα στοιχεία αναμιγνύονται με τις φήμες, επόμενο είναι η προσλαμβάνουσα άποψη τελικά να μεταβολίζεται σε κοινή πεποίθηση. Όμως η πεποίθηση - ακόμα και αν βασίζεται σε ψεύτικες ή ελλιπείς πληροφορίες έχει τα χαρακτηριστικά της μη περαιτέρω αναζήτησης, αλλά και της απόρριψης, χωρίς εξέταση, κάθε απόδειξης του αντιθέτου. Ο Επίκτητος είπε σχετικά: «Είναι αδύνατο για έναν άνθρωπο να μάθει αυτά που νομίζει ότι ήδη ξέρει», και ο Νίτσε: «Οι πεποιθήσεις είναι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της αλήθειας από τα ψέματα.» Σ’ αυτό λοιπόν το περιβάλλον ξεκινάμε ένα «ταξίδι» στο χώρο και στο χρόνο με σκοπό να κατανοήσουμε τα νέα οικονομικά μοντέλα που εφαρμόζονται στη χώρα μας, να δούμε πραγματικά πόσο νέα είναι, να μάθουμε όλη την αλήθεια για την “απελευθέρωση” των αγορών και τις αποκρατικοποιήσεις επιχειρήσεων “μη στρατηγικής σημασίας”. Με δεδομένο ότι ο σημαντικότερος παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης, προόδου και ευημερίας είναι η ενέργεια, θα πάρουμε ως σημείο αναφοράς την ηλεκτρική ενέργεια. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι ακόμα και στο επίπεδο της Ευρώπης, οι δύο από τις τρεις θεμελιώδεις συνθήκες της ΕΕ σχετίζονταν με την ενέργεια: 

Η συνθήκη του Παρισιού (1951) προέβλεπε την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Άνθρακα και Χάλυβα (European Coal and Steel Community).



Η συνθήκη της Ρώμης (1957) προωθούσε την ευρωπαϊκή συνεργασία στην χρήση της πυρηνικής ενέργειας που τότε θεωρούσαν ως κύρια πηγή κάλυψης μελλοντικών αναγκών (Euratom). Εκτός από την πυρηνική ενέργεια αναφερόταν στην υιοθέτηση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για το πετρέλαιο, το γκάζι και τον ηλεκτρισμό.

Τέλος ακολουθώντας την ιστορία του ηλεκτρισμού στη χώρα μας, σε τεχνικό, οικονομικό, νομοθετικό και πολιτικό επίπεδο, θα σχηματίσουμε δική μας άποψη με βάση αδιαμφισβήτητα δεδομένα και ιστορικά γεγονότα - για τους παράγοντες της οικονομικής προόδου της Ελλάδας μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά θα αντιληφθούμε και κάποια από τα βασικά αίτια που μας οδήγησαν στη σημερινή κρίση. «Αν πάρεις το μπλε χάπι, η ιστορία τελειώνει, ξυπνάς στο κρεβάτι σου και μπορείς να πιστέψεις ό,τι θες. Αν πάρεις το κόκκινο χάπι, μένεις στη Χώρα των Θαυμάτων, και σου δείχνω πόσο βαθιά πάει η λαγότρυπα.»

Morpheus στον Neo, Κινηματογραφική ταινία Matrix I. - 1999 Χάριν του δημοσίου συμφέροντος …ένα παραμύθι …και μια ιστορία

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος... .....................................................1 Κάποτε ..................................................................................................................... 1 Σήμερα..................................................................................................................... 2 Χάριν του δημοσίου συμφέροντος κάποτε δημιουργήθηκε... .............................. 3 Πληροφόρηση και παραπληροφόρηση .................................................................. 4 Ομοιότητες Οικονομικής & Στρατιωτικής κατοχής ................................................ 5 Η ΔΕΗ και η μεθόδευση μιας «αναίμακτης» πώλησης .......................................... 6 Δυσφήμιση της ΔΕΗ ....................................................................................................... 6 Διασυρμός των εργαζομένων στη ΔΕΗ .......................................................................... 7 Εξευτελισμός του εργατικού συνδικάτου στη ΔΕΗ ....................................................... 9

Οι πραγματικοί στόχοι .......................................................................................... 11 Η προσφορά της ΔΕΗ στην Ελληνική Κοινωνία .................................................... 12 Συγκριτική αποτίμηση .................................................................................................. 12

Οι λόγοι που η ΔΕΗ υπερτερεί των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών οργανισμών ....... 13 Ας μιλήσουμε λίγο για τον λιγνίτη ........................................................................ 14 Ιστορικό ........................................................................................................................ 15 Ο λιγνίτης σήμερα ........................................................................................................ 16 Αποκατάσταση του εδάφους μετά την εξόρυξη λιγνίτη ............................................. 18

Το ασφαλιστικό της ΔΕΗ ....................................................................................... 19 Ένα πρωτότυπο και αποδοτικό παράδειγμα ............................................................... 19 Η δήμευση των ασφαλιστικών εισφορών ................................................................... 20

ΔΕΗ και δημόσιο συμφέρον. Η αδιαμφισβήτητη συνεισφορά της ..................... 22 Προβληματισμοί και σκέψεις ............................................................................... 24 Επενδυτές ή αποικιοκράτες; ................................................................................. 25 Επίλογος – Επιμύθιο ............................................................................................. 26

...ένα παραμύθι ......................................................................................28 Ιστορία της λίμνης Πλαστήρα ............................................................................... 29

...και μια ιστορία...................................................................................31 Η μάχη της ηλεκτρικής .......................................................................................... 31

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος …ένα παραμύθι …και μια ιστορία

Ιστορική εξέλιξη ...................................................................................33 Η ΔΕΗ σήμερα ....................................................................................................... 33 Ιστορική αναδρομή: ο ηλεκτρισμός στην Ελλάδα ................................................ 33 Ιστορική εξέλιξη του νομοθετικού πλαισίου ........................................................ 35

Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ .........................................................40 Ομολογίες ΔΕΗ και εθνική οικονομία ................................................................... 40 Οι λόγοι της επιτυχίας και τα οφέλη .................................................................... 43 Ομολογιακά δάνεια και ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας ................................. 44 Επίλογος -Δίδαγμα ................................................................................................ 45

Σχετικά άρθρα - κείμενα ......................................................................46 Δικαιώματα Εκμετάλλευσης Λιγνιτικών Κοιτασμάτων ........................................ 46 Δικαίωση ΔΕΗ στο Ευρωδικαστήριο για τους λιγνίτες ......................................... 49 Η παρωδία της αγοράς ενέργειας και το ύστατο SOS της παραγωγικής οικονομίας............................................................................................................. 52 Η Μάχη της ΔΕΗ .................................................................................................... 55 Η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ φεύγουν, η POWER και η ULEN έρχονται ............................. 61 Ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας λέει ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ ..... 64 Η… Μάχη της Ηλεκτρικής ...................................................................................... 65 Το «άνοιγμα» της αγοράς ενέργειας έφερε μπλακάουτ ...................................... 67

Παράρτημα ...........................................................................................69

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος …ένα παραμύθι …και μια ιστορία

Κάποτε

Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο, Περί Ιδρύσεως Δημόσιας Επιχειρήσεως Ηλεκτρισμού Ν.1468 / ΦΕΚ 169 - 07.08.1950, [Online], Διαθέσιμο: http://www.et.gr [23 Ιουλ. 2013].

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 1

Σήμερα

Πηγή: ΥΠΕΚΑ, (2013) Σχέδιο Αναδιάρθρωσης και Αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ [Online], Διαθέσιμο: http://www.ypeka.gr [23 Ιουλ. 2013].

Το σχέδιο εγκρίθηκε με την πράξη 15 του υπουργικού συμβουλίου στις 24/7/2013. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από του λόγους που έλαβε υπόψη του το υπουργικό συμβούλιο για να εγκρίνει το σχέδιο είναι : «4. Την ανάγκη άμεσης προώθησης και εφαρμογής του Σχεδίου για την αναδιοργάνωση της Δ.Ε.Η. Α.Ε. ενόψει των σχετικών ανακοινώσεων και συμφωνιών με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εκπροσώπων των δανειστών της Χώρας.» Πηγή: Εθνικό τυπογραφείο, Έγκριση Αναδιάρθρωσης και Αποκρατικοποίησης της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού Α.Ε (Δ.Ε.Η. Α.Ε) / ΦΕΚ Α 168 - 24.07.2013, [Online], Διαθέσιμο: http://www.et.gr [27 Ιουλ. 2013].

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 2

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος κάποτε δημιουργήθηκε... Το σχέδιο διαχωρισμού και αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ, αν το δούμε πέρα από οποιαδήποτε πολιτική τοποθέτηση αλλά και επικοινωνιακή επιρροή, φανερώνει τη νοοτροπία αλλά και τους στόχους των λεγόμενων αγορών. Καταδεικνύει την οικονομική επίθεση που δέχεται η χώρα μας, αλλά και κάθε πολίτης, είτε σε επίπεδο εργασιακών δικαιωμάτων, είτε σε επίπεδο ασφαλιστικών κεφαλαίων, είτε σε επίπεδο δημόσιας περιουσίας.

Δεκέμβριος 1953 Ο Υδροηλεκτρικός σταθμός Λούρου στην Ήπειρο, το πρώτο υδροηλεκτρικό έργο μεγάλης ισχύος της χώρας, σε φάση περάτωσης κατασκευής.

Η σύγκριση ενός νόμου ο οποίος, πρέπει να σημειώσουμε, έχει εκδοθεί αμέσως μετά την κατοχή και τον εμφύλιο (1950) με το σημερινό σχέδιο που εξέδωσε το ΥΠΕΚΑ είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς νομοθετεί μία χώρα – ανεξάρτητα ακόμα και από την ιδεολογική τοποθέτηση της κυβέρνησης – η οποία μόλις έχει βγει από μία κατοχή και του πώς νομοθετεί μία χώρα που βρίσκεται υπό οικονομική, νομοθετική και πολιτική εποπτεία …ουσιαστικά υπό κατοχή. Η σύγκριση των δύο κειμένων αναδεικνύει όχι τα συμπτώματα, αλλά την ουσία του προβλήματος. Λιμάνια, αεροδρόμια, συγκοινωνίες, καύσιμα, υπέδαφος, ναυπηγεία, αμυντική βιομηχανία, τηλεπικοινωνίες, τραπεζικό σύστημα, ενέργεια, ακόμα και το πόσιμο νερό, είναι καίριοι οικονομικοί αλλά και στρατηγικοί στόχοι των «αγορών» για τον έλεγχο και την άσκηση της εξουσίας σε μια χώρα ανεξάρτητα και πάνω ακόμα και από την εκλεγμένη της κυβέρνηση. Διαβάζοντας τον ιδρυτικό νόμο της ΔΕΗ είναι πασιφανές ότι αναγνωρίζει την ηλεκτρική ενέργεια ως αγαθό και γι’ αυτό φροντίζει να εξασφαλίσει τη φθηνότερη δυνατή τιμή, αλλά και την παροχή της χωρίς διακρίσεις. Αν μάλιστα τον συγκεκριμένο νόμο τον δούμε μέσα στην εποχή του, με πολύ μικρότερη εξάρτηση των πολιτών από την ηλεκτρική ενέργεια απ’ ό,τι σήμερα, τότε η σύγκριση με τη σύγχρονη πρόταση γίνεται ακόμη πιο δραματική. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο νομοθέτης το 1950, σε ένα νόμο δύο σελίδων, έβαζε στο επίκεντρο τους πολίτες και έθετε ως στόχο να τους εξασφαλίσει την εύκολη και φτηνή πρόσβαση στο αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας. Προέβλεπε την όμοια αντιμετώπιση, χωρίς διακρίσεις, αφενός των καταναλωτών και αφετέρου των περιοχών της χώρας. Επίσης, επειδή θεωρούσε ότι δεν νοείται κέρδος από την πώληση του αγαθού, όριζε ότι τα κέρδη της επιχείρησης θα διοχετεύονταν στη βελτίωση των όρων εξυπηρέτησης του κοινού, αλλά και τη βελτίωση των εγκαταστάσεων με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής. Παράλληλα φρόντιζε για την εξασφάλιση της δημόσιας περιουσίας αντιλαμβανόμενος πλήρως τη σπουδαιότητα της επιχείρησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι απαγόρευε ακόμα και την παροχή υποθήκης πάνω στις εγκαταστάσεις της. Είναι φανερό ότι είχε κατανοήσει το ρόλο της ηλεκτρικής ενέργειας ως κοινωνικό αγαθό, ενώ παράλληλα είχε αντιληφθεί ότι η εξασφάλιση της φτηνής τιμής του ρεύματος λειτουργεί ως βασικός συντελεστής οικονομικής ανάπτυξης και η επάρκεια και Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 3

ευκολία πρόσβασης ως πολλαπλασιαστές για την πρόοδο και την ευημερία της χώρας. Το σημερινό σχέδιο το μόνο για το οποίο ενδιαφέρεται είναι να εξασφαλίσει τη συμβατότητα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και το ισχύον δημοσιονομικό πρόγραμμα (Μνημόνιο) και παράλληλα να διασφαλίσει τα οφέλη των «επενδυτών». Είναι χαρακτηριστικό πόσες φορές γίνεται μνεία της «αγοράς», πόσες φορές γίνεται μνεία της εξασφάλισης του οφέλους των επενδυτών και πόσες φορές της διασφάλισης του αγαθού, της προστασίας των καταναλωτών - πολιτών, αλλά ακόμα και της εξασφάλισης της ίδιας της χώρας. Έτσι λοιπόν οι περίφημες αγορές, για μία ακόμα φορά, βρίσκονται υπεράνω πολιτών, κυβερνήσεων, κυρίαρχων κρατών. Αν λοιπόν δούμε πίσω από τα σχέδια της νέας τάξης, τα οποία δυστυχώς προωθούνται στη χώρα μας από μία εκλεγμένη κυβέρνηση και εξωραΐζονται από ένα καλά οργανωμένο επικοινωνιακό δίκτυο, θα δούμε την επιστροφή της κοινωνίας και της χώρας σε εποχές πριν από το 1950. Αυτό λοιπόν που επιχειρείται σήμερα, δεν είναι απλά ένα πωλητήριο. Ουσιαστικά ακυρώνει ακόμα και την απελευθέρωση της χώρας από τους Τούρκους. Ιδιωτικές περιουσίες οι Έλληνες είχαν δικαίωμα να κατέχουν ακόμα και επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - αλλά και επί Ναζιστικής κατοχής. Οι Έλληνες δεν επαναστάτησαν για την απόκτηση ιδιωτικής περιουσίας. Επαναστάτησαν για την ιδιοκτησία του "περιβάλλοντος", που υπήρχε γύρω από την ιδιωτική τους περιουσία. Επαναστάτησαν για να αποκτήσουν την κυριότητα της πατρίδας τους και όχι του σπιτιού τους. Αυτή είναι η περιουσία που χάνει ένας λαός όταν σκλαβώνεται και αυτήν κερδίζει όταν απελευθερώνεται. Παρόλο που ζούμε μέσα σ' ένα έντονο περιβάλλον επηρεασμού και σύγχυσης της κοινής γνώμης, είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε όλοι πως ουσιαστικά δεν πωλούνται τα ασημικά του σπιτιού, αλλά εκχωρείται το ίδιο το σπίτι.

Δρυμός Έβρου, 1962 Εξηλεκτρισμός.

Πληροφόρηση και παραπληροφόρηση Σήμερα ένα από τα πιο επίκαιρα και ταυτόχρονα δύσκολα θέματα που συζητούνται στην κοινωνία είναι αυτό της αποκρατικοποίησης των ΔΕΚΟ. Ενώ λοιπόν υπάρχουν πολλοί συμπολίτες μας που ενδιαφέρονται, μιλούν και εκφράζουν τη γνώμη τους, παρατηρούμε ότι οι περισσότερες απόψεις δεν βασίζονται σε συγκεκριμένα στοιχεία αλλά στην ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης και σ’ εκείνους που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο... Είναι γνωστό άλλωστε πως η παραπληροφόρηση, ο επηρεασμός της συνείδησης της κοινής γνώμης, καθώς και η δημιουργία συνθηκών κοινωνικού αυτοματισμού συνοδεύουν πάντα την είσοδο των «αγορών» - με πολιορκητικό κριό το ΔΝΤ - σε μία χώρα.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 4

Έτσι λοιπόν πολλοί συμπολίτες μας επηρεασμένοι από ένα μονομερές σύστημα ενημέρωσης ταυτίζονται με τις επιδιώξεις των «αγορών» και των εγχώριων υποστηρικτών τους. Είναι χαρακτηριστικό πως οι ίδιοι, εκείνοι που υποστήριζαν την είσοδο του ΔΝΤ για να μας σώσει, σήμερα υποστηρίζουν με παρόμοιο πάθος την πώληση των ΔΕΚΟ. Είναι οι ίδιοι που στο παρελθόν έδειχναν τον ίδιο ενθουσιασμό για τους "καταλληλότερους" που θα μας οδηγούσαν στη σύγχρονη Ελλάδα με τη δυνατή οικονομία, την ισχυρή Ελλάδα με την οχυρωμένη οικονομία και τελικά μας οδήγησαν στον εξευτελισμό, στην εξαθλίωση, στην επαιτεία και τελικά στην εποπτεία. Ομοιότητες Οικονομικής & Στρατιωτικής κατοχής Αφού λοιπόν κάποιοι προετοίμασαν, προκάλεσαν και προσκάλεσαν την οικονομική εισβολή και κατοχή, επόμενο ήταν οι εισβολείς να θελήσουν να βάλουν στο χέρι τη δημόσια περιουσία που διαθέτει ακόμα η χώρα. Περιουσία πραγματική και μάλιστα πολύ κερδοφόρα. Κεφάλαιο χειροπιαστό και όχι αέρας κοπανιστός σε μορφή φωτοτυπίας και λογιστικής εγγραφής που οι ίδιοι διαθέτουν. Όμως δεν ενδιαφέρονται μόνο να Αλιβέρι 1955 καταλάβουν οποιαδήποτε κερδοφόρα Λιγνιτωρύχοι σε αλλαγή βάρδιας. δραστηριότητα, για να ελέγξουν οικονομικά τη χώρα θέλουν συγχρόνως να έχουν και τον στρατηγικό έλεγχο. Μόνο τότε είναι σίγουροι ότι η κυριαρχία αποκτά μόνιμο χαρακτήρα. Έτσι λοιπόν δεν είναι τυχαίο ότι παραδίδονται όλες οι ΔΕΚΟ που είναι πρωτίστως στρατηγικής σημασίας και δευτερευόντως κερδοφόρες. ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΟΤΕ, ΕΡΤ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΑΒ, ΕΒΟ, ΟΣΕ, λιμάνια και αεροδρόμια δεν είναι μόνο επιχειρήσεις, αλλά και στρατηγικοί στόχοι. Βέβαια κάποιοι - από αφέλεια ή συμφέρον - υποβαθμίζουν, ακόμα και ειρωνεύονται, την άποψη πως κάποιοι τομείς είναι στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και για την ίδια την υπόσταση της χώρας. Ας κάνουμε λοιπόν μια υπόθεση. Ας υποθέσουμε πως η χώρα καταλαμβάνεται μετά από πόλεμο από στρατό ξένης δύναμης. Οι κατοχικές δυνάμεις τι πιθανολογούμε ότι θα θελήσουν να ελέγξουν; Στην στρατιωτική κατοχή που γνώρισε η πατρίδα μας (1941-1944) ο στρατός κατοχής ποιούς τομείς έλεγξε; Μάλιστα τι κατέλαβε πρώτο από οτιδήποτε άλλο; Ας απαντήσουμε πρώτα στην τελευταία ερώτηση, γιατί έχει σημασία. Κατέλαβε πρώτα τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών ...το μόνο μέσο μαζικής ενημέρωσης εκείνης της εποχής. Ας δούμε τώρα με βάση τα πραγματικά ιστορικά στοιχεία, αλλά και την αίσθησή μας: ποιους τομείς και ποιες δραστηριότητες πιστεύουμε πως θα θελήσει να ελέγξει ένας στρατός κατοχής σε μια χώρα; Τα λιμάνια; Τα αεροδρόμια; Τα τρένα; Τα καύσιμα; Την ενέργεια; Το υπέδαφος και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές; Την αμυντική βιομηχανία; Τις τηλεπικοινωνίες; Ίσως και το πόσιμο νερό; Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 5

Γιατί όμως ένας πραγματικός στρατός κατοχής θα έλεγχε όλα τα παραπάνω αν δεν ήταν στρατηγικής σημασίας; Στην κατοχή (1941-1944) ο κατακτητής γιατί επέλεξε να ελέγξει όλα τα παραπάνω; Σήμερα από τη λίστα αποκρατικοποιήσεων γιατί δεν λείπει καμία δραστηριότητα, έστω και μία, από αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω; Όμως στην παραπάνω λίστα η ΔΕΗ αποτελεί το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα και σίγουρα πρωτεύοντα στόχο. Όχι μόνο εξαιτίας του αγαθού που παρέχει στην ελληνική κοινωνία, αλλά εξαιτίας πολλών άλλων παραμέτρων που την αναγάγουν στον πιο στρατηγικό στόχο. Η ΔΕΗ και η μεθόδευση μιας «αναίμακτης» πώλησης Στόχος των δανειστών μας είναι να αποκτήσουν την εταιρεία, χωρίς να υπάρξει καμία αντίσταση από την κοινωνία, παρότι επιχειρείται η μετατροπή ενός αγαθού ζωτικής σημασία σε κερδοφόρο προϊόν πολυτελείας. Η μεθόδευση εκτελείται σταδιακά - με πολύ προσεκτικά βήματα - και έχει ξεκινήσει πολύ καιρό πριν ανακοινώσει η κυβέρνηση επισήμως το σχέδιο της. Για να επιτευχθεί αυτό δημιουργήθηκε ένα επικοινωνιακό μείγμα στηριζόμενο σε τρείς άξονες: 

Τη δυσφήμιση της ΔΕΗ



Το διασυρμό των εργαζομένων στη ΔΕΗ



Τον εξευτελισμό του εργατικού συνδικάτου στη ΔΕΗ

Δυσφήμιση της ΔΕΗ Η δυσφήμιση της ΔΕΗ ξεκίνησε από τη στιγμή που συνδέθηκε το όνομά της με το Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ) το οποίο από όλα τα ΜΜΕ έγινε γνωστό ως το «χαράτσι της ΔΕΗ». Αυτόματα στο μυαλό των πολιτών το χαράτσι συνδέθηκε με τη ΔΕΗ. Δεν ενδιαφέρθηκαν για το ποιος το εμπνεύστηκε, ούτε ποιος το επέβαλε, αλλά ότι το περιείχε ο Δεκέμβριος 1957 λογαριασμός της ΔΕΗ. Όταν Το εργοστάσιο της Πειραϊκής Πατραϊκής, Η ίδρυση της μάλιστα υποχρέωσαν τη ΔΕΗ να ΔΕΗ το 1950 άνοιξε το δρόμο για τη βιομηχανική & κόβει το ρεύμα στα νοικοκυριά βιοτεχνική ανάπτυξη αφού εξασφάλισε μεγάλη παραγωγή ηλεκτρική ενέργειας σε πολύ φθηνές τιμές. που αδυνατούσαν να πληρώσουν, η ΔΕΗ και το μισητό χαράτσι ταυτίστηκαν. Έτσι αιχμαλώτισαν τη ΔΕΗ και της φόρεσαν την πιο αποκρουστική μάσκα. Τη μεταμόρφωσαν στον πιο απάνθρωπο και ανηλεή φοροεισπρακτικό μηχανισμό που θα μπορούσε να υπάρξει. Την έβαλαν να εκβιάζει τους πολίτες να πληρώσουν το «χαράτσι», αλλιώς έκοβε το ρεύμα. Εμφάνισαν στο κοινωνικό σύνολο το πρόσωπο μιας επιχείρησης χωρίς καμία συναίσθηση του ρόλου της, χωρίς καμία εταιρική κοινωνική ευθύνη, ανάξια της κοινής ωφέλειας που κάποτε υπηρετούσε. Ίσως λοιπόν η περίεργη επιμονή της τρόικας να συνεχίσει η ΔΕΗ να εισπράττει το χαράτσι και το 2013, ακόμα και όταν το ΣΤΕ το είχε αποσυνδέσει από τις διακοπές ρεύματος, δεν είναι μια εμμονή χωρίς καμία λογική εξήγηση. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 6

Όμως σε όλο αυτό το σκηνικό σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η απραξία, η αδιαφορία, η απάθεια των διορισμένων μελών του Διοικητικού Συμβούλιου της ΔΕΗ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διοίκηση της ΔΕΗ: 

Δεν έφερε καμία αντίρρηση στην επιβολή μέσα στα τελευταία δύο χρόνια τριών διαφορετικών ειδικών φόρων κατανάλωσης στο ρεύμα.



Δεν έφερε καμία αντίρρηση στην καταβολή του ΕΕΤΗΔΕ μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ το οποίο επιβάρυνε τους πελάτες της, αλλά και τα χρέη της επιχείρησης.



Σε καμία περίπτωση δεν προσπάθησε να προστατεύσει τους πελάτες της επιχείρησης. Δεν επιδίωξε τουλάχιστον να μη λειτουργεί εκβιαστικά, με διακοπές ρεύματος, λόγω του χαρατσιού.



Ποτέ δεν τόνισε τη σημαντική παράμετρο ότι η συγκεκριμένη βιομηχανία δεν παράγει ένα οποιοδήποτε προϊόν, αλλά ένα αναγκαίο κοινωνικό αγαθό.



Δεν κατέθεσε ούτε μία πρόταση ώστε να ανακουφιστούν ουσιαστικά οι αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας και πελάτες της ΔΕΗ.



Δεν έχει αναφέρει καν πόσα νοικοκυριά ζουν χωρίς ρεύμα εξαιτίας της οικονομικής τους ανέχειας.

Αντίθετα : 

Παρουσιάστηκε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής με μία και μοναδική πρόταση: Αύξηση των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών και μάλιστα με την μεγαλύτερη επιβάρυνση στις χαμηλότερες καταναλώσεις.

Διασυρμός των εργαζομένων στη ΔΕΗ Ο διασυρμός των εργαζομένων στη ΔΕΗ έγινε μέσω όλων των ΜΜΕ συνήθως με ανακριβή στοιχεία, γενικεύσεις και το χαρακτηρισμό ως «ρετιρέ», έτσι ώστε ο πολίτης να αισθανθεί ότι οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ δεν έχουν καμία σχέση με τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Φυσικά ουδέποτε τα ΜΜΕ παρουσίασαν τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων, ούτε ότι δεν υπάρχει συνταξιούχος λιγνιτωρύχος εν ζωή Ιούνιος 1968 πάνω από 65 χρονών. Ούτε ότι δεν Εργαζόμενοι ποντίζουν καλώδιο υπερυψηλής τάσης υπάρχει συνταξιούχος από τα νησιά στο δίαυλο Ηγουμενίτσας Κέρκυρας. που να έχει πλήρη ακοή αφού στα εργοστάσια παραγωγής τα ντεσιμπέλ ξεπερνούν κάθε όριο, ενώ τα καύσιμα κόβουν την ανάσα. Ούτε ότι δεν υπάρχει συνταξιούχος εναερίτης ή υπογείτης χωρίς μόνιμα προβλήματα στα άκρα ή τη μέση. Ούτε μίλησαν ποτέ για τα εκατοντάδες εργατικά ατυχήματα και τους δεκάδες νεκρούς, πάνω στην προσπάθεια τους να εξυπηρετήσουν το κοινωνικό σύνολο. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 7

Βέβαια αυτό εντάσσεται σε ένα γενικότερο σχέδιο κατασυκοφάντησης και διασυρμού όλων των εργαζομένων στη χώρα - μάλλον όλων των πολιτών (χώρα τεμπέληδων, διεφθαρμένων, κλπ) - και όχι αποκλειστικά των υπαλλήλων της ΔΕΗ. Βέβαια αν αυτό δεν ήταν τραγικό θα μπορούσε να είναι αστείο. Κατηγόρησαν αυτούς που έχουν χτίσει με τα χέρια τους τον μισό ελληνικό πολεμικό στόλο για έλλειψη πατριωτισμού. Κατηγόρησαν αυτούς που καθημερινά αγωνίζονται για να φυλάξουν τη χώρα αυτιστικούς και αντιπαραγωγικούς. Κατηγόρησαν αυτούς που έχουν δώσει τη ζωή τους για τον εξηλεκτρισμό της χώρας για έλλειψη συνείδησης. Κατηγόρησαν για την προσφορά τους στην πατρίδα, αυτούς που πέρασαν όλη τους τη ζωή σε σταθμούς παραγωγής, πάνω σε πυλώνες, μέσα στα ορυχεία. Όλα τα κοινωφελή δίκτυα που διαθέτει η χώρα ηλεκτρισμού, νερού, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, κατασκευάστηκαν από Έλληνες εργαζόμενους. Σήμερα όλοι αυτοί που εργάστηκαν σ’ αυτά τα έργα χαρακτηρίζονται τεμπέληδες, όμως κάποιοι θέλουν να καρπωθούν τα έργα των «τεμπέληδων». Όμως πέρα από την όποια υποκειμενική άποψη, πρέπει να δούμε και μερικά στοιχεία σχετικά με το πλήθος των εργαζομένων στη ΔΕΗ, αλλά και σε χώρες που μας λένε ότι αποτελούν πρότυπα παραγωγικότητας.

Οκτώβριος 1953 Εργαζόμενοι στη διάρκεια κατασκευής Υδροηλεκτρικού Σταθμού Λάδωνα.

του

Στην Γερμανία, η RWE εξυπηρετεί 30 εκατομμύρια παροχές και διαθέτει 70.860 εργαζόμενους. Στη Γαλλία η EDF εξυπηρετεί 31 εκατομμύρια παροχές και διαθέτει 169.000 εργαζόμενους. Η γνωστή μας στη Ελλάδα Αυστριακή Verbund για 220.000 παροχές στην Αυστρία απασχολεί 3.015 εργαζόμενους. Η Ιαπωνική «The Chugoku Electric Power Co.,Inc» εξυπηρετεί 5,2 εκατομμύρια παροχές και διαθέτει συνολικά 14.146 εργαζόμενους (9.822 στις εγκαταστάσεις). Η ΔΕΗ (όμιλος) εξυπηρετεί σήμερα 7,5 εκατομμύρια παροχές και διαθέτει 19.998 εργαζόμενους, έχοντας μάλιστα να αντιμετωπίσει γεωγραφικές ιδιαιτερότητες που δεν αντιμετωπίζουν οι αντίστοιχες εταιρείες (π.χ. Πολλά μικρά νησιά με αυτόνομους σταθμούς παραγωγής και γραφεία εξυπηρέτησης). Πηγές: ΔΕΗ, Στατιστικά, [Online], Διαθέσιμο: http://www.dei.com.gr [23 Ιουλ. 2013].

RWE, Στατιστικά, [Online], Διαθέσιμο: http://www.rwe.com [23 Ιουλ. 2013].

EDF, Στατιστικά, [Online], Διαθέσιμο: http://www.edf.com [23 Ιουλ. 2013].

Verbund, Στατιστικά, [Online], Διαθέσιμο: http://www.verbund.com [23 Ιουλ. 2013].

Energia, Στατιστικά, [Online], Διαθέσιμο: http://www.energia.co.jp [23 Ιουλ. 2013].

Wikipedia, [Online], Διαθέσιμο: http://www.wikipedia.org [23 Ιουλ. 2013]. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 8

Εξευτελισμός του εργατικού συνδικάτου στη ΔΕΗ Για την επίτευξη μιας «αναίμακτης» πώλησης της ΔΕΗ είναι επίσης απαραίτητο να διαλυθούν τα σωματεία των εργαζομένων της. Έτσι λοιπόν δεν υπάρχει ΜΜΕ που να μην τονίζει πως η ΓΕΝΟΠ είναι το ισχυρότερο εργατικό σωματείο της χώρας. Ας προσθέσουμε σ’ αυτό τις τελευταίες “αποκαλύψεις” σχετικά με τα εκατομμύρια που έδινε η ΔΕΗ στους συνδικαλιστές, όπως αναφέρουν. Προσθέτουμε τα χλευαστικά άρθρα κάποιον μεγάλο-δημοσιογράφων, στα οποία εκτός από λοιδορίες, ανακρίβειες ακόμα και ψεύδη δεν υπάρχει ούτε ένα συγκεκριμένο στοιχείο. Έτσι όμως η άποψη - χωρίς στοιχεία - που διοχετεύεται από τα ΜΜΕ, περνά στην κοινή γνώμη και μεταβολίζεται σε πεποίθηση. Με αυτή λοιπόν τη μεθόδευση θεωρούν ότι θα πετύχουν την εκμηδένιση οποιασδήποτε αντίστασης - αντίδρασης από την πλευρά των εργαζομένων της ΔΕΗ, αλλά και της χώρας γενικότερα. Γιατί όταν έχει διασυρθεί και έχει βγει εκτός μάχης το πολυδιαφημισμένο ως ισχυρότερο συνδικάτο της χώρας στην επιχείρηση παραγωγής ενός αναγκαίου αγαθού, ποιο άλλο συνδικάτο θα είναι αυτό που θα αντιδράσει χωρίς να διακατέχεται από αυτοκτονικές τάσεις; Ή μήπως θα αντιδράσουν οι μεμονωμένοι εργαζόμενοι με τις ατομικές συμβάσεις εργασίας; Η κατάσταση πάντως δεν είναι πρωτόγνωρη. Το ίδιο ακριβώς συνέβη το 1984 στη Μ. Βρετανία, με πραγματικά ανατριχιαστικές ομοιότητες, όταν η πρωθυπουργός M.Thatcher κήρυξε τον "πόλεμο" εναντίον του συνδικάτου των ανθρακωρύχων. Κατά σύμπτωση και εκεί ο "πόλεμος" ξεκίνησε από το ισχυρότερο συνδικάτο της χώρας. Κατά σύμπτωση το συνδικάτο αυτό σχετίζονταν με τη παραγωγή ενέργειας. Κατά περίεργη σύμπτωση και εκεί διοχετεύονταν διάφορες πληροφορίες για ατασθαλίες και σκάνδαλα των συνδικαλιστών στα ΜΜΕ, ώστε να επηρεάσουν την κοινή γνώμη για να μην αντιδράσει στο ξεπούλημα της επιχείρησης, που τελικά πραγματοποιήθηκε. Ακόμη μία σύμπτωση είναι η όμοια συμπεριφορά και στάση των ΜΜΕ. Όπως σήμερα όλα τα ΜΜΕ στη χώρα μας είναι αντίθετα σε κάθε αντίδραση εργαζομένων, έτσι και τότε το σύνολο σχεδόν του Βρετανικού τύπου είχε ταχθεί Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 9

εναντίον των ανθρακωρύχων. Η εφημερίδα «The Sun» πήρε την πιο εχθρική θέση, όπως επίσης και η «Daily Mail», αλλά ακόμα και οι φιλικά προσκείμενες στο Εργατικό Κόμμα, «Daily Mirror» και «The Guardian», έγιναν εχθρικές, όσο συνεχιζόταν η απεργία. Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό στο οποίο η «The Sun» - εφημερίδα ιδιοκτησίας Murdoch - κατά τη διάρκεια της απεργίας ετοίμασε ένα πρωτοσέλιδο με τον τίτλο «Mine Φύρερ» και μια φωτογραφία του πρόεδρου του σωματείου Scargill με το χέρι του στον αέρα, μια στάση η οποία τον έκανε να φαίνεται σαν να έδινε ένα ναζιστικό χαιρετισμό. Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι εργαζόμενοι εκτύπωσης της «The Sun» αρνήθηκαν να εκτυπώσουν το πρωτοσέλιδο. Φυσικά, τα αποτελέσματα του σχεδίου ήταν μακροχρόνια και πικρά για πολλές περιοχές της χώρας που εξαρτιόνταν από τον άνθρακα. Επίσης, είχε τεράστιες επιπτώσεις στην εφαρμοσμένη μηχανική, σιδηρόδρομους, ηλεκτρική ενέργεια, παραγωγή χάλυβα ...δραστηριότητες οι οποίες όλες συνδέονταν με τη βιομηχανία άνθρακα. Ο δείκτης ανεργίας έφτασε το 50%, σε κάποιες περιοχές, κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν σημαντικά. Η μετανάστευση από τις παλαιές περιοχές εξόρυξης προκάλεσε την εγκατάλειψη ολόκληρων χωριών. Οι εντάσεις μεταξύ εκείνων που είχαν υποστηρίξει την απεργία και εκείνων που ήταν αντίθετοι διήρκησαν για χρόνια, διαβρώνοντας την ισχυρή αίσθηση ενότητας που υπήρχε πριν στη χώρα, αλλά προκάλεσαν διαίρεση και πόλωση ακόμα και μέσα στις κατά τόπους κοινότητες. Το μοντέλο βέβαια δεν φαίνεται να ωφέλησε τελικά τη Μ. Βρετανία η οποία σήμερα διαθέτει μηδενική δημόσια περιουσία και βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας με συνολικό χρέος που υπερβαίνει το 500% του ΑΕΠ της. Μάλιστα, επειδή κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν για την υπεροχή του μοντέλου των μικρών ηλεκτρικών εταιριών, που ανταγωνίζονται μεταξύ τους, πρέπει να αναφέρουμε ότι μετά το σχέδιο αποκρατικοποίησης η γαλλική κρατική εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας EDF αγόρασε την ιδιωτική πλέον Ηλεκτρική Εταιρεία του Λονδίνου (London Electricity). Δύο χρόνια αργότερα, η EDF αγόρασε μια άλλη ιδιωτική εταιρεία του χώρου (Cottam), ενώ το 2002 επεκτάθηκε τόσο στη νοτιοανατολική όσο και στη νοτιοδυτική Αγγλία. Το 2008 η ίδια γαλλική εταιρεία πήρε την British Energy και όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό - σχεδόν όλα τα πυρηνικά εργοστάσια της χώρας. Το 2019 μάλιστα έχουν προγραμματιστεί τα εγκαίνια του πρώτου νέου πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρισμού της EDF. Εν συντομία, η EDF ουσιαστικά ενοποιεί εκ νέου την παλιά βρετανική εταιρεία τύπου ΔΕΗ υπό μία κρατική εταιρεία. ...Γαλλική αυτή τη φορά. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 10

Οι πραγματικοί στόχοι Η ΔΕΗ λοιπόν είναι ένας ιδιαίτερος οικονομικός στόχος γιατί όποιος την αποκτήσει:  Εξασφαλίζει τον έλεγχο της μεγαλύτερης βιομηχανικής επιχείρησης στην Ελλάδα.  Εξασφαλίζει τον έλεγχο της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.  Ελέγχει την πώληση ενός πραγματικά αναγκαίου κοινωνικού αγαθού.  Αποκτά αυτόματα στοιχεία και πελατολόγιο 7,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Επιπλέον γίνεται κάτοχος του συνόλου των στοιχείων που βρίσκονται διασκορπισμένα στους κατά τόπους δήμους, για όλα τα ακίνητα της χώρας: σπίτια, καταστήματα, επιχειρήσεις, βιομηχανίες ...τα πάντα. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε αν θυμηθούμε ότι ακόμα και το ΕΕΤΗΔΕ στηρίχτηκε στα στοιχεία που διέθετε η ΔΕΗ και όχι στα στοιχεία που διέθετε το επίσημο κράτος.  Αποκτά πρόσβαση σε σημαντικά ευαίσθητα στοιχεία, όπως για παράδειγμα τις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας για το σύνολο σχεδόν των βιομηχανικών και εμπορικών επιχειρήσεων, των σπιτιών, αλλά ακόμα και των στρατιωτικών εγκαταστάσεων.  Εξασφαλίζει σίγουρα και τεράστια κέρδη, αφού προμηθεύει ένα απαραίτητο αγαθό τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τη βιομηχανία, τον τουρισμό, το εμπόριο, τις συγκοινωνίες και γενικά όλες τις δραστηριότητες. Αλλά δεν είναι μόνο η οικονομική πλευρά. Είναι σαφές ότι η απόκτηση τη ΔΕΗ εξυπηρετεί ξεκάθαρους στρατηγικούς στόχους, δηλαδή:  Τον έλεγχο της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας.  Τον έλεγχο των ενεργειακών πλουτοπαραγωγικών πηγών που διαθέτει η χώρα.  Τον έλεγχο τον υδάτινων απόθεμάτων της χώρας, τα οποία είναι στρατηγικής σημασίας τόσο για τις ανάγκες ευστάθειας του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, όσο και για την άρδευση της αγροτικής γης. Φυσικό λοιπόν επακόλουθο ο έλεγχος και η χειραγώγηση ακόμα και της πρωτογενούς παραγωγής της χώρας μας.  Τον έλεγχο ουσιαστικά όλης της Μάιος 1963 οικονομίας της χώρας, αφού Κατασκευή της σήραγγας εκτροπής του ποταμού Αχελώου στο μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο της όλες οι δραστηριότητες απαιτούν χώρας, στα Κρεμαστά Αιτωλοακαρνανίας. ενέργεια. Διαμορφώνοντας τιμολογιακή πολιτική ανάλογη με την κατανάλωση του πελάτη, την επιχειρηματική του δραστηριότητα, ή τη γεωγραφική του θέση μπορεί να επιλέγει ποιες οικονομικές δραστηριότητας ή ποιες γεωγραφικές περιοχές θα αναπτυχθούν και ποιες δεν θα επιβιώσουν.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 11

Η προσφορά της ΔΕΗ στην Ελληνική Κοινωνία Συγκριτική αποτίμηση Πέρα όμως από την πολιτική προσέγγιση ας μιλήσουμε και με οικονομικά στοιχεία. Στην ιστοσελίδα του «Europe's Energy Portal» εμφανίζονται οι τιμές πώλησης ανά kWh σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (http://www.energy.eu/). Οι τιμές βασίζονται στην κατανάλωση 3.500 kWh / έτος. Μήνας αναφοράς : Νοέμβριος του 2012.

€ / kWh

Διαφορά με Ελλάδα

Δανία

0,30217

127,30%

Γερμανία

0,25983

95,45%

Κύπρος

0,23274

75,07%

Βέλγιο

0,23006

73,06%

Ιταλία

0,21707

63,28%

Ολλανδία

0,21272

60,01%

Ιρλανδία

0,20659

55,40%

Αυστρία

0,20103

51,22%

Σουηδία

0,20092

51,14%

Ισπανία

0,19488

46,59%

Πορτογαλία

0,18605

39,95%

Σλοβακία

0,17265

29,87%

Μάλτα

0,17144

28,96%

Λουξεμβούργο

0,16800

26,37%

Ουγγαρία

0,16157

21,54%

Φινλανδία

0,15614

17,45%

Ηνωμένο Βασίλειο

0,15470

16,37%

Σλοβενία

0,15399

15,83%

Τσεχία

0,14870

11,85%

Πολωνία

0,14478

8,91%

Γαλλία

0,14269

7,33%

Ελλάδα

0,13294

0,00%

Λετονία

0,13099

-1,47%

Λιθουανία

0,12730

-4,24%

Ρουμανία

0,10721

-19,35%

Εσθονία

0,10615

-20,15%

Βουλγαρία

0,08406

-36,77%

Χώρα

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Τιμή

Σελίδα 12

Ας δούμε και το σχετικό γράφημα:

Τιμή Ηλεκτρικού Ρεύματος (€ / kWh) Δανία Γερμανία Κύπρος Βέλγιο Ιταλία Ολλανδία Ιρλανδία Αυστρία Σουηδία Ισπανία Πορτογαλία Σλοβακία Μάλτα Λουξεμβούργο Ουγγαρία Φινλανδία Ηνωμένο Βασίλειο Σλοβενία Τσεχία Πολωνία Γαλλία Ελλάδα Λετονία Λιθουανία Ρουμανία Εσθονία Βουλγαρία

,000

,050

,100

,150

,200

,250

,300

,350

Τα συμπεράσματα, πέρα από κάθε παραπληροφόρηση, είναι απλά. 

Η ΔΕΗ, παρά τις τελευταίες αυξήσεις, παρά τις επιδοτήσεις μονάδων ιδιωτών του ενός νυχτοφύλακα, παρά το στρεβλωτικό μηχανισμό ανάκτησης μεταβλητού κόστους (Cost Recovery), παρότι δεν της επιτρέπουν να λειτουργεί τις οικονομικότερες μονάδες της, εξακολουθεί να έχει από τις φθηνότερες τιμές kWh σε όλη την Ευρώπη.



Είναι φθηνότερη ακόμα και από τη Γαλλία που διαθέτει πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής.



Συγκρινόμενη ακόμα και με τον ευρωπαϊκό νότο, η Πορτογαλία είναι ακριβότερη κατά 40%, η Ισπανία κατά 46% και η Ιταλία κατά 63%.



Στη Γερμανία, το πρότυπο της παραγωγικότητας, η τιμή είναι 95% ακριβότερη.



Στη Δανία η τιμή είναι 127% ακριβότερη.

Οι λόγοι που η ΔΕΗ υπερτερεί των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών οργανισμών Πώς όμως η ΔΕΗ από την ίδρυση της, το 1950, μέχρι σήμερα καταφέρνει να παρέχει το ηλεκτρικό ρεύμα σε μία από τις χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη; Ο βασικός λόγος του φτηνού τιμολογίου είναι το χαμηλό κόστος παραγωγής που οφείλεται: 1. Στην εκμετάλλευση εγχώριας πηγής καυσίμου που επιβαρύνεται μόνο από το κόστος εξόρυξης και μεταφοράς του λιγνίτη.

2. Στα υδροηλεκτρικά έργα.

3. Στο ασφαλιστικό σύστημα των εργαζομένων που ουσιαστικά χρηματοδότησε μεγάλο μέρος των επενδύσεων της επιχείρησης, με πολύ μικρό κόστος. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 13

4. Στην άντληση κεφαλαίων απευθείας από τον ελληνικό λαό (Ομολογίες ΔΕΗ) και όχι από το τραπεζικό σύστημα.

5. Στο χαμηλό ύψος μισθών σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές εταιρείες. Αλλά πρέπει να εξηγήσουμε τους παραπάνω λόγους, γιατί ακόμα και για την φθηνή τιμή ρεύματος κάποιοι βρήκαν δικαιολογία: "Η ΔΕΗ είναι φθηνότερη γιατί εκμεταλλεύεται τσάμπα το λιγνίτη". Δηλαδή κατά τη γνώμη τους είναι κακό μία επιχείρηση κοινής ωφέλειας να παράγει φθηνά, προς όφελος των πολιτών, ένα απαραίτητο κοινωνικό αγαθό, εκμεταλ1961 λευόμενη μία πλουτοπαραγωγική Ανάρπαστες γίνονται οι ομολογίες της ΔΕΗ, καθώς πηγή που διαθέτει η χώρα και είναι οι ποιο ασφαλείς τοποθετήσεις και με πολύ καλές αποδόσεις, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ουρές όταν ανήκει στο λαό. Είναι κακό που ο εκδίδονται νέες ομολογίες. λαός είχε άμεσο κέρδος από την εκμετάλλευση της περιουσίας του, χωρίς να μεσολαβούν μεσάζοντες. Σύμφωνα μάλιστα και με το σύνταγμα της χώρας μας, άρθρο 106 παρ. 1, τα υπόγεια και υποθαλάσσια κοιτάσματα χαρακτηρίζονται εθνικός πλούτος, θεσπίζονται ειδικοί νόμοι γι’ αυτά, το δε κράτος πρέπει να λαμβάνει όλα τα επιβαλλόμενα μέτρα για την εκμετάλλευσή τους μέσα στο πλαίσιο της εθνικής οικονομικής ανάπτυξης, καθώς με τον τρόπο αυτό εξυπηρετούνται και διασφαλίζονται η κοινωνική ειρήνη και η προστασία του κοινού οικονομικού συμφέροντος. Ας σημειώσουμε ακόμα ότι η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού κατάφερε να κάνει επενδύσεις και να εκμεταλλευτεί τον ορυκτό πλούτο της χώρας, σε αντίθεση με την υπόλοιπη ιδιωτική εξορυκτική βιομηχανία που τα τελευταία 20-30 χρόνια είχε αναστολή πολλών επενδυτικών σχεδίων (π.χ. αλουμίνας ή και ανοξείδωτου χάλυβα), αλλά και την διακοπή λειτουργίας ορισμένων από τις μεγαλύτερες μεταλλευτικές βιομηχανίες της χώρας μας (Συγκρότημα Σκαλιστήρι, Μποδοσάκη, Ελληνικά Σιδηροκράματα (ΕΛ.ΣΙ), Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου κ.τ.λ.) ή την μετατροπή τους σε προβληματικές (π.χ. ΛΑΡΚΟ). Ας μιλήσουμε λίγο για τον λιγνίτη Στην Ελλάδα κοιτάσματα λιγνίτη βρίσκονται στις περιοχές της Πτολεμαΐδας, Μεγαλόπολης, Αλιβερίου, Αμυνταίου, Ελασσόνας, Φλώρινας, Εύβοιας και Δράμας. Η ΔΕΗ δημιούργησε λιγνιτικά κέντρα και σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στο Αλιβέρι Ευβοίας το 1952, στην Πτολεμαΐδα Κοζάνης το 1957 και στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας το 1970. Αναξιοποίητα παραμένουν ακόμα τα μεγάλα κοιτάσματα στην Ελασσόνα και στη Δράμα, ενώ το λιγνιτικό κέντρο Αλιβερίου δεν λειτουργεί πλέον. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 14

Ιστορικό Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα μας άρχισε στο Αλιβέρι (Εύβοια) το 1873. Δυστυχώς μια φοβερή πλημμύρα το 1897 κατέστρεψε όλες τις επιφανειακές και υπόγειες εγκαταστάσεις εξόρυξης. Η εκμετάλλευση ξανάρχισε μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Το 1922 η ετήσια παραγωγή έφθασε τους 23 χιλιάδες τόνους και διατηρήθηκε μέχρι το 1927. Το επόμενο έτος η εκμετάλλευση σταμάτησε για οικονομικούς λόγους. Μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδήγησε στην απόφαση κατασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι, που θα λειτουργούσε αποκλειστικά με λιγνίτη. Το 1951 η ΔΕΗ ανέλαβε την υπόγεια εκμετάλλευση των Ορυχείων στο Αλιβέρι κατορθώνοντας να αυξήσει την παραγωγή σε 750 χιλιάδες τόνους το χρόνο και να τροφοδοτήσει μονάδες συνολικής ισχύος 230 MW. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σταμάτησε η λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου. Στην περιοχή της Πτολεμαΐδας οι πρώτες έρευνες για τον εντοπισμό λιγνιτών άρχισαν το 1938 από ιδιώτες (Παυλίδης-Αδαμόπουλος). Το 1955 συστάθηκε η εταιρεία ΛΙΠΤΟΛ, επιχείρηση του ομίλου Μποδοσάκη, με αντικείμενο την εκμετάλλευση του λιγνίτη και τη χρησιμοποίησή του για την παραγωγή λιγνιτοπλίνθων (μπρικετών), αζωτούχων λιπασμάτων και ηλεκτρικής ενέργειας.

1958

Ο τότε πρωθυπουργός Κων. Καραμανλής κατά την Το 1957 ξεκίνησαν οι πρώτες επίσκεψή του στην Πτολεμαΐδα, την εποχή που η εκσκαφές στο Λιγνιτωρυχείο Κυρίου ΔΕΗ εξαγόρασε το εκεί εργοστάσιο ηλεκτρικής Πεδίου και το 1959 τέθηκε σε ενέργειας. λειτουργία η πρώτη μονάδα του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας Πτολεμαΐδας. Στο διάστημα αυτό ξεκίνησε συστηματική έρευνα εντοπισμού περισσότερων κοιτασμάτων λιγνιτών από τον Euler’s. Το 1975 η ΛΙΠΤΟΛ συγχωνεύθηκε με τη ΔΕΗ. Στη δεκαετία 1970 η λιγνιτική έρευνα συνεχίστηκε με τη συνεργασία του ΙΓΜΕ και από το 1978 διεξάγεται από το αρμόδιο τμήμα της ΔΕΗ.

Σταδιακά στην περιοχή Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα Λιγνιτικά Κέντρα στον κόσμο: Το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας της ΔΕΗ (ΛΚΔΜ) που τροφοδοτεί με λιγνίτες Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΗΣ), συνολικής ισχύος 4.368 MW. Τώρα με λιγνιτικά κοιτάσματα θα τροφοδοτηθεί και ο νέος ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V, η μεγαλύτερη ενεργειακή επένδυση και από τις μεγαλύτερες παραγωγικές επενδύσεις που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 15

Το λιγνιτικό κοίτασμα Μεγαλόπολης μελετήθηκε επιστημονικά για πρώτη φορά το 1957 και τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Το 1969 άρχισε από τη ΔΕΗ η εκμετάλλευση του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή για πρώτη φορά τόσο φτωχός λιγνίτης εξορύσσεται και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης ξεκίνησε με μία ετήσια παραγωγή 1 εκ. τόνους και έφθασε το 2006 τους 13,5 εκ. τόνους.

Τα λιγνιτωρυχεία απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενος περιορίζοντας την ανεργία και τη μετανάστευση, συμβάλλοντας παράλληλα στην άνοδο της κοινωνικής ευημερίας.

Ο λιγνίτης σήμερα Σήμερα η ΔΕΗ παράγει συνολικά περίπου 63 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη σε ετήσια βάση. Η Ελλάδα - σύμφωνα με τα διεθνή στοιχεία - είναι δεύτερη σε παραγωγή λιγνίτη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέμπτη στην Ευρώπη και έκτη στον Κόσμο. Τα λιγνιτωρυχεία και οι σταθμοί παραγωγής λειτουργούν αδιάκοπα νύχτα και μέρα, όλο το χρόνο, με όλες τις καιρικές συνθήκες προκειμένου να μη δημιουργούνται προβλήματα στην ηλεκτροδότηση της χώρας. Παρακάτω ακολουθεί ένας χάρτης με την παραγωγή λιγνίτη και λιθάνθρακα και εισαγωγές λιθάνθρακα στον ευρωπαϊκό χώρο το έτος 2008.

Πηγή: An Energy Strategy for Europe: Importance and Best Use of Indigenous Coal (Euracoal, 2009) Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 16

Σύμφωνα με μελέτη του ΙΓΜΕ το 2005 τα ενεργειακά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη της Ελλάδας εκτιμούνταν σε 3,3 δις τόνους, που ισοδυναμούν με 450 εκ. τόνους πετρελαίου. Ενώ σύμφωνα με το BP Statistical Review of World Energy June 2010 (που αποτελεί και το πιο πρόσφατα ενημερωμένο υλικό), τα επιβεβαιωμένα αποθέματα λιγνίτη της χώρας υπολογίστηκαν στο τέλος του 2009 σε 3,9 δις τόνους, με εκτιμώμενη διάρκεια ζωής περίπου 62 χρόνια - μάλιστα χωρίς να έχουν ακόμη εξαντληθεί οι έρευνες τόσο στις ήδη γνώστες περιοχές, όσο και σε άλλες ηπειρωτικές λεκάνες, όπως π.χ. της Δράμας, όπου ανακαλύφθηκαν πρόσφατα τεράστια αποθέματα λιγνίτη. Εκτός από λιγνίτη η Ελλάδα διαθέτει και ένα μεγάλο κοίτασμα τύρφης στην περιοχή των Φιλίππων (Ανατολική Μακεδονία). Τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα στο κοίτασμα αυτό εκτιμώνται σε 4 δις κυβικά μέτρα και ισοδυναμούν περίπου με 125 εκατ. τόνους πετρελαίου. Εάν αναλογιστούμε το μέγεθος της χώρας μας, κατανοούμε το μέγεθος των αποθεμάτων της Ελλάδας σε λιγνίτη και συνεπώς την ανάγκη εκμετάλλευσής τους. Μέχρι σήμερα οι εξορυχθείσες ποσότητες λιγνίτη φτάνουν περίπου στο 29% των συνολικών αποθεμάτων. Με πολύ συγκρατημένους υπολογισμούς η αξία των άμεσα εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων ανέρχεται στα 70 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλοι πιο αισιόδοξοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για τουλάχιστον 300 δισεκατομμύρια ευρώ.

Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας Αλλαγή βάρδιας

Σχετικά με το λιγνίτη θα πρέπει να αναφέρουμε κάποιες παραμέτρους και μερικά ίσως άγνωστα στοιχεία:  Έχει σταθερό κόστος εξόρυξης  Έχει σταθερή και ελέγξιμη τιμή  Παρέχει σταθερότητα στον ανεφοδιασμό  Προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας στην ελληνική περιφέρεια  Έχει συντελέσει στην αύξηση του εθνικού προϊόντος Ίσως βέβαια στη συνείδηση της κοινωνίας ο λιγνίτης να έχει καταχωρηθεί σαν ένα ρυπογόνο καύσιμο που είναι καλύτερο να σταματήσουμε να το χρησιμοποιούμε. Εδώ όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν κάποια κρίσιμα στοιχεία, που αγνοεί το ευρύ κοινό, ενώ για το χαρακτηρισμό μιας καύσιμης πρώτης ύλης ως περισσότερο ή λιγότερο «καθαρής» μπαίνουν στη μέση διάφορες σκοπιμότητες και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα. Ένα στοιχείο, γνωστό πιο πολύ μεταξύ των ειδικών και σχετικά άγνωστο στο ευρύτερο κοινό, είναι το ότι σύμφωνα με τις χημικές αναλύσεις οι ελληνικοί λιγνίτες δεν περιέχουν Θειάφι (S) επειδή το περιβάλλον όπου δημιουργήθηκαν το αποτελούσαν ανθρακικά πετρώματα. Επίσης τα βαρέα τοξικά μέταλλα δεσμεύονται από τα φίλτρα των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών και αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος, που δεν έχουμε στην ελληνική επικράτεια «όξινη Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 17

βροχή». Επομένως ο ελληνικός λιγνίτης όταν καίγεται επιβαρύνει το περιβάλλον μόνο με διοξείδιο του άνθρακα …και αυτό δεν αμφισβητείται. Αμφισβητείται όμως κάτι άλλο. Το πόσο στη συγκεκριμένη συγκυρία θα μπορούσαμε να εγκαταλείψουμε το λιγνίτη. Φυσικά σ’ αυτή την περίπτωση λαμβάνοντας υπόψη μας όλες τις παραμέτρους πρέπει να αποφασίσουμε πού θα πάμε. Το φυσικό αέριο βέβαια με την καύση του δίνει ¼ λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, αλλά ως εισαγόμενο το πληρώνουμε ακριβά σε συνάλλαγμα και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος διακοπής της προμηθείας του για πολλούς και διάφορους λόγους. Το ίδιο φυσικά ισχύει με το υγραέριο και με το πετρέλαιο. Κλείνοντας πρέπει να σημειώσουμε και την εμφάνιση στον ελληνικό χώρο μίας οργανωμένης ομάδας υποστηρικτών του λιθάνθρακα, που ζητούσε να φτιαχτεί εργοστάσιο εδώ και να χρησιμοποιούμε ως καύσιμο ένα προϊόν που δεν διαθέταμε ως χώρα ούτε ένα κιλό εκμεταλλεύσιμης πρώτης ύλης. Για να πάρουμε έτσι και μια ιδέα για τα συμφέροντα που αναφέραμε παραπάνω. Αποκατάσταση του εδάφους μετά την εξόρυξη λιγνίτη Στόχος της περιβαλλοντικής αποκατάστασης είναι η αποκατάσταση της βλάστησης και η ενίσχυση της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, ώστε οι περιοχές των έργων να ενταχθούν αρμονικά στο περιβάλλον όταν τα κοιτάσματα λιγνίτη σε κάποιο μέρος τελειώσουν. Μέχρι σήμερα έχουν αποκαταΑποκατάσταση του εδάφους μετά την εξόρυξη λιγνίτη σταθεί περίπου 22.000 στρέμματα με δενδροφυτεύσεις κεκλιμένων εκτάσεων, κατασκευή τεχνητών λιμνοδεξαμενών και την ισοπέδωση κάποιον άλλων με σκοπό την απόδοση σε γεωργικές καλλιέργειες ή οπωρώνες με φυτείες μήλων Πιο συγκεκριμένα επανατοποθετούνται στον κρατήρα του ορυχείου τα άγονα χώματα και εκεί δημιουργούνται τεχνητές λίμνες, φυτεύονται δέντρα, λουλούδια κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν φυτευτεί πάνω από επτά εκατομμύρια (7.000.000) δέντρα. Επιπλέον: Στην Πτολεμαΐδα έχουν γίνει πολλές πειραματικές καλλιέργειες και θερμοκήπια. Μεταξύ των άλλων έχει επίσης κατασκευαστεί ένα μεγάλο υπαίθριο θέατρο, στο οποίο πραγματοποιούνται παραστάσεις και συναυλίες. Στη Μεγαλόπολη έχουν δημιουργηθεί χώροι εκτροφής θηραμάτων και πτηνών και ακόμα σε χώρο παλαιού ορυχείου έχει δημιουργηθεί η πιο μεγάλη πίστα μότο κρος στην Ευρώπη. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 18

Το ασφαλιστικό της ΔΕΗ Ένα πρωτότυπο και αποδοτικό παράδειγμα Όσον αφορά το ασφαλιστικό σύστημα, πρέπει να αναφέρουμε ότι οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ ήταν ασφαλισμένοι στον εργοδότη τους. Στη ΔΕΗ λοιπόν λειτουργούσε η Διεύθυνση Ασφάλισης Προσωπικού και ασφαλιστικός φορέας ήταν η ίδια η επιχείρηση. Γιατί όμως έγινε αυτό; Ποια πλεονεκτήματα; Ποιος ωφελήθηκε;

ήταν

τα

Η ΔΕΗ ιδρύθηκε πριν από 60 χρόνια για να λειτουργήσει "χάριν του δημοσίου συμφέροντος" και να αναλάβει το έργο του εξηλεκτρισμού της 1957 χώρας. Μέχρι τότε λειτουργούσαν στην Ελλάδα Λιγνιτωρυχείο Αλιβερίου περίπου 400 εταιρίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η κατάτμηση της παραγωγής, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, διαμόρφωναν τιμές τριπλάσιες έως και πενταπλάσιες απ' αυτές που ίσχυαν στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν ένα αγαθό πολυτελείας και τις περισσότερες φορές παρεχόταν με ωράριο. Όμως το τεράστιο έργο του εξηλεκτρισμού της χώρας και η αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πόρων απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις. Η ΔΕΗ είχε τρεις κύριες δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων: 1. Εσωτερικό δανεισμό από Έλληνες πολίτες (ομολογίες ΔΕΗ, μάλιστα χωρίς να υποθηκεύονται εγκαταστάσεις, όπως άλλωστε όριζε ο ιδρυτικός της νόμος).

2. Την επένδυση των κερδών της (όπως και πάλι όριζε ο ιδρυτικός της νόμος).

3. Τις ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένων.

1966

Οι ομολογίες της ΔΕΗ χρηματοδοτούν μεγάλα Το μοντέλο που επιλέχθηκε ενεργειακά έργα και υποδομές. Οι λιγνίτες της χώρας βοηθούσε την επιχείρηση όχι μόνο μετατρέπονται σε φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, στηρίζοντας να μην καταβάλει εργοδοτικές έτσι τις νέες βιομηχανίες και βιοτεχνίες, εξαγωγικές επιχειρήσεις, τουριστικές μονάδες κλπ. εισφορές αλλά να επενδύει και τις ασφαλιστικές εισφορές που οι εργαζόμενοι φυσικά κατέβαλλαν κανονικά.

Με το νόμο 4491/1966 τέθηκε σε ισχύ ο κανονισμός ασφάλισης προσωπικού ΔΕΗ. Με βάση αυτόν οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ ασφαλίζονται στον εργοδότη τους. Δεν επρόκειτο περί αυτασφάλισης, αλλά ασφάλισης στον εργοδότη. Έτσι οι ασφαλιστικές εισφορές - εργοδοτικές και εργαζομένων - παρακρατούνταν από τη ΔΕΗ σαν δικά της κεφάλαια και παράλληλα είχε την υποχρέωση να καλύπτει όλες τις δαπάνες ασφάλισης του προσωπικού της. Τα κεφάλαια αυτά τα διαχειριζόταν κατά την κρίση της η εκάστοτε, διορισμένη από το κράτος, διοίκηση της ΔΕΗ χωρίς καμία παρέμβαση ή έλεγχο από τους εργαζομένους. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 19

Είναι ευνόητο ότι το 1966 η ηλικία του προσωπικού στη ΔΕΗ ήταν μικρή και η ωρίμανση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων (συντάξεις και εφάπαξ) θα έφτανε τουλάχιστον μετά από 30 χρόνια - όπως και έγινε. Στο διάστημα αυτό οι δαπάνες για τη λειτουργία της ασφάλισης ήταν σαφώς πολύ μικρότερες, σε σχέση με τα έσοδα, αφού η νεοσύστατη επιχείρηση δεν κατέβαλε συντάξεις, γιατί απλά δεν υπήρχαν ακόμα συνταξιούχοι. Έτσι το ασφαλιστικό κεφάλαιο, σχεδόν αυτούσιο, ενσωματωνόταν στην περιουσία της επιχείρησης. Η ενσωματωμένη περιουσία των ασφαλισμένων (εργαζομένων και συνταξιούχων) - μετά από αναλογιστική μελέτη - το 2004 υπολογίστηκε στα 10,891 δις ευρώ. Αυτό το τεράστιο ποσό εκμεταλλεύτηκε η ΔΕΗ για να πετύχει τον εξηλεκτρισμό της χώρας, δηλαδή την κατασκευή εργοστασίων, φραγμάτων, εγκαταστάσεων και δικτύων. Με αυτό λοιπόν το μοντέλο η επιχείρηση είχε βρει ένα τρόπο άντλησης φθηνών κεφαλαίων σε σχέση με αυτά που θα μπορούσε να αντλήσει απ’ το τραπεζικό σύστημα. Ας σημειώσουμε πως, τι σημαίνει άντληση κεφαλαίων απ’ το τραπεζικό σύστημα το βιώνουμε όλοι μας σήμερα και δεν χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Όταν λοιπόν κάποιοι εκμεταλλεύονταν σχεδόν το σύνολο των ασφαλιστικών κεφαλαίων, των κατατεθέντων με μηδενικό επιτόκιο (προς όφελος του τραπεζικού συστήματος) ή επενδυομένων σε αέρα κοπανιστό, (τοξικά ομόλογα και μετοχές φούσκες), η ΔΕΗ, ως φορέας ασφάλισης, επένδυε σε πραγματικό κεφάλαιο, που ήταν εγκαταστάσεις και εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Το καθεστώς αυτό συνεχίστηκε επί 33 χρόνια, μέχρι το 1999. Τότε, μετά από απαίτηση για εναρμόνιση με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η τότε κυβέρνηση κατήργησε το σύστημα ασφάλισης στον εργοδότη προκειμένου η ΔΕΗ απαλλαγμένη από το βάρος των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων της, να μετατραπεί σε Α.Ε. και να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο. Η δήμευση των ασφαλιστικών εισφορών Αφού όμως η εταιρεία είχε ενσωματωμένο κεφάλαιο των εργαζομένων της, έπρεπε πρώτα να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις που είχε στους ασφαλισμένους της και μετά να μετοχοποιηθεί. Έτσι η μετοχοποίηση της ΔΕΗ σηματοδοτούσε και τον διαχωρισμό του ασφαλιστικού φορέα από την εταιρεία. Με την υπ’ αριθμό 98/96 απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ, μετά από αναλογιστική μελέτη δύο εξειδικευμένων εταιριών (WYATT και PRUDENTIAL), υπολογίστηκε και αναγνωρίστηκε ότι η ενσωματωμένη περιουσία των ασφαλισμένων (εργαζομένων και συνταξιούχων) στη ΔΕΗ στις 31/12/1992 ήταν της τάξης των 1,538 τρις δρχ. και το 2004 10,891 δις ευρώ. Ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων και εργοδοτικές που επί 33 χρόνια ενσωματώνονταν στην περιουσία της ΔΕΗ.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 20

Το ποσό ήταν τεράστιο για να καταβληθεί εφάπαξ. Η ΔΕΗ φυσικά, αδυνατούσε να καταβάλλει το παραπάνω ποσό στον νέο φορέα ασφάλισης ΟΑΠ-ΔΕΗ και ανέλαβε το Ελληνικό κράτος, μέσω του Ν.2773/1999 άρθρο 34 να υποκαταστήσει τη ΔΕΗ σε όλες τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις προς τους ασφαλισμένους, εργαζόμενους και συνταξιούχους, του ΟΑΠ-ΔΕΗ. Συγκεκριμένα ο νόμος προέβλεπε τα εξής: 1. Δημιουργείται Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΟΑΠ - ΔΕΗ) στο οποίο εφεξής θα συνεχίζεται η ασφάλιση του προσωπικού της ΔΕΗ με τους ίδιους όρους ασφάλισης που προέβλεπε ο νόμος του 1966.

2. Η ΔΕΗ απεμπλέκεται από τις υποχρεώσεις ασφάλισης του προσωπικού της, όπως αυτές καθορίζονταν από το νόμο του 1966.

3. Το κράτος αναλαμβάνει την υποχρέωση να καλύπτει το ετήσιο έλλειμμα εσόδων - εξόδων του ΟΑΠ-ΔΕΗ από τον προϋπολογισμό του έναντι του πιο πάνω χρέους της ΔΕΗ προς τους ασφαλισμένους της. Η κοινή γνώμη φυσικά ποτέ δεν έμαθε ότι τα κεφάλαια που προέκυπταν από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και τις αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές, η ΔΕΗ τα χρησιμοποιούσε για τις επενδύσεις της άτοκα - σαν δικά της κεφάλαια. Δηλαδή, δεν επιβάρυνε, όπως θα έπρεπε, το κόστος του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος και κατ’ επέκταση τα τιμολόγια πώλησής του στους καταναλωτές με τους τόκους των κεφαλαίων της περιουσίας των εργαζομένων της, όπως έκανε για τους τόκους των τραπεζικών της δανείων. Ενώ λοιπόν οι εργαζόμενοι αποδεδειγμένα επιδοτούσαν την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος με την περιουσία τους για 33 χρόνια, στο τέλος η προπαγάνδα καταφέρνει να στρέψει και τη κοινή γνώμη εναντίων τους. Έτσι, όταν αρχίζει η καταβολή των οφειλόμενων και συμφωνημένων με νόμο ξεκινάει μια εκστρατεία «ενημέρωσης» η οποία για άλλη μια φορά κάνει το άσπρο μαύρο. Η κοινή γνώμη διαβάζει δημοσιεύματα που μιλούν για "Αφαίμαξη της εθνικής μας οικονομίας από το ταμείο του ΟΑΠ-ΔΕΗ" και ακόμα για "Χρυσές επιχορηγήσεις στους ασφαλισμένους της ΔΕΗ". Φυσικά μέσα σε ένα περιβάλλον παραπληροφόρησης και διαστρέβλωσης είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχουν όρια και ηθικοί φραγμοί, όταν μάλιστα κάποιοι βλέπουν σαν λεία τα ασφαλιστικά κεφάλαια που έχουν συγκεντρώσει οι εργαζόμενοι.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 21

ΔΕΗ και δημόσιο συμφέρον. Η αδιαμφισβήτητη συνεισφορά της Τελικά όμως η ΔΕΗ λειτούργησε "χάριν του δημοσίου συμφέροντος"; Πέτυχε το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε; Κατάφερε να προσφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα σαν κοινωνικό αγαθό ή σαν προϊόν πολυτελείας; Έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλές απόψεις σχετικά με τα παραπάνω ερωτήματα. Το να κατατεθεί ακόμα μία άποψη δεν πιστεύουμε ότι θα είχε καμία αξία.

Δεκέμβριος 1957

Ίσως είναι καλύτερο να παρατεθούν ορισμένα στοιχεία και δεδομένα ώστε ο καθένας να μπορεί να σχηματίσει μόνος του άποψη και να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Εργοστάσιο Αδελφοί Λαμπρόπουλοι. Ο εξηλεκτρισμός της Ελλάδας από τη ΔΕΗ αποτέλεσε κύριο μοχλό για τη μεγάλη ανάπτυξη της βιοτεχνίας και βιομηχανίας, αυξάνοντας σημαντικά τον αριθμό των εργαζομένων.

Όλα τα στοιχεία που παρατίθενται βρίσκονται στον ιστοχώρο της παγκόσμιας τράπεζας. Ιστοχώρος: http://www.worldbank.org/ Στοιχεία: http://data.worldbank.org/

Θεωρείται ότι το ΑΕΠ δείχνει την οικονομική ανάπτυξη καθώς και το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας. Έχει νόημα λοιπόν (με βάση την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) να το συγκρίνουμε με την κατά κεφαλήν κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος. Στο γράφημα που ακολουθεί εμφανίζεται η ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ "GDP per capita (constant LCU)" και της κατά κεφαλήν κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος "Electric power consumption (kWh per capita)" σε σχέση με το έτος 1961. Ποσοστιαία Μεταβολή Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας και ΑΕΠ

2500

Ηλεκτρική ενέργεια

2000

Μετβολή %

ΑΕΠ 1500

1000

500

2007

2005

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

1989

1987

1985

1983

1981

1979

1977

1975

1973

1971

1969

1967

1965

1963

1961

0

Έτος

Μήπως όμως η μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα είναι κάτι που συνέβη σ' όλο τον κόσμο; Μήπως δηλαδή και οι άλλες χώρες έχουν αντίστοιχους ρυθμούς αύξησης;

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 22

Ας συγκρίνουμε λοιπόν την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή (με βάση το έτος 1961) του δείκτη της κατά κεφαλήν κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος "Electric power consumption (kWh per capita)" σε διάφορες χώρες, για να δούμε ουσιαστικά το ρυθμό εξηλεκτρισμού και τη δυνατότητα χρησιμοποίησης του αγαθού (ευκολία παροχής, επάρκεια, τιμή). Ποσοστιαία Μεταβολή Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας

2500%

Greece 2000%

France Germany

Μεταβολή %

Italy 1500%

United States Japan

1000%

500%

2006

2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

1980

1978

1976

1974

1972

1970

1968

1966

1964

1962

1960

0%

Έτος

Ας δούμε όμως και έναν άλλο δείκτη που σχετίζεται με την κατανάλωση ενέργειας αλλά και με το βιοτικό επίπεδο της χώρας. Ο δείκτης αυτός είναι η κατά κεφαλήν οδική κατανάλωση καυσίμων "Road sector fuel consumption per capita (liters)". Το γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζει την ποσοστιαία μεταβολή των δεικτών σε σχέση με το έτος 1961. Ποσοστιαία Μεταβολή Κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας και Οδικής Κατανάλωσης Καυσίμων 2500%

Κατανάλωση ρεύματος

Μεταβολή %

2000%

Οδική κατανάλωση καυσίμου κατά κεφαλήν (λίτρα) 1500%

1000%

500%

2006

2004

2002

2000

1998

1996

1994

1992

1990

1988

1986

1984

1982

1980

1978

1976

1974

1972

1970

1968

1966

1964

1962

1960

0%

Έτος

Πιστεύουμε πως με τα στοιχεία που παρατίθενται ο καθένας μπορεί να σχηματίσει άποψη και να βγάλει τα συμπεράσματά του... αν η ΔΕΗ λειτούργησε "χάριν του δημοσίου συμφέροντος", αν πέτυχε το σκοπό για τον οποίο ιδρύθηκε, αν κατάφερε να προσφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα σαν κοινωνικό αγαθό ή σαν προϊόν πολυτελείας.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 23

Προβληματισμοί και σκέψεις Στον επικοινωνιακό πόλεμο που ήδη έχει ξεκινήσει και είναι βέβαιο ότι θα ενταθεί το αμέσως προσεχές διάστημα εναντίον της επιχείρησης, των εργαζομένων και των εργατικών σωματείων τους, θα θέλαμε να θέσουμε κάποιους προβληματισμούς και μία ευκαιρία για αναζήτηση. Πώς είναι δυνατόν μία επιχείρηση που είναι γεμάτη “τεμπέληδες”, που πουλάει το προϊόν της σε μία από τις φθηνότερες τιμές στην Ευρώπη, που παρέχει κοινωνικά τιμολόγια σε αγρότες, σεισμοπαθείς, πολύτεκνους, ανέργους, άτομα με αναπηρία, που παρέχει ρεύμα σε κάθε ορεινό ή ακριτικό χωριό λίγων κατοίκων, έξω από κάθε επιχειρηματική ή οικονομική λογική, τελικά να έχει καθαρά κέρδη 700 εκατομμύρια ευρώ και να έχει πληρώσει και στο ελληνικό κράτος 300 εκατομμύρια ευρώ φόρο; (χρήση 2009, προ μνημονίων και διαμελισμού της επιχείρησης)

Σήμερα - Ορεινά Καρδίτσας Συνεργείο της ΔΕΗ πλησιάζει το σημείο όπου έχει αναφερθεί ζημιά από τη χιονόπτωση.

Υπάρχει άραγε κάποια σταθερή μέθοδος κοστολόγησης μίας επιχείρησης, η οποία αποτελεί δημόσια περιουσία, ακόμα και με καθαρά οικονομικούς όρους; Για παράδειγμα, όταν το κράτος “αγοράζει” από ιδιώτες θεωρεί ότι ένας εύλογος τρόπος προσδιορισμού της αξίας της επιχείρησης και απόσβεσης της επένδυσης, είναι η κερδοφορία της επί 20, 30 ή και 40 έτη. Έτσι η διάρκεια παραχώρησης διαμορφώνεται στην Αττική Οδό 23 έτη, Μαρίνα Ζέας 40 έτη, Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου 42 έτη. Όμως, όταν το κράτος πουλά, το εύλογο τίμημα διαμορφώνεται σε κερδοφορία ενός με δύο έτη. Για παράδειγμα η ΔΕΗ με κερδοφορία περί το 1 δις ετησίως - σε φυσιολογικές συνθήκες - και χωρίς να αποτιμήσουμε τον στρατηγικό της ρόλο, τη θέση της στον κλάδο, την αξία των παγίων της1, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας λιγνιτικών κοιτασμάτων2, παρά μόνο Ατύχημα στο Νότιο Πεδίο υπολογίζοντας με την μέθοδο κέρδους η αξία της θα έπρεπε να ανέρχεται μεταξύ 30 με 40 δις. *1: 34 μεγάλοι θερμικοί και υδροηλεκτρικοί σταθμοί, 3 αιολικά πάρκα στο διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας. Ακόμα, 39 θερμικοί, 2 υδροηλεκτρικοί, 5 φωτοβολταϊκοί σταθμοί και 15 αιολικά πάρκα στα νησιά. Συνολικό δίκτυο που θα μπορούσε να κάνει 6 φορές το γύρο του πλανήτη. (228.900 χιλιόμετρα δικτύου διανομής, 11.303 χιλιόμετρα γραμμών μεταφοράς). Επίσης, 224 υποσταθμοί υψηλής προς μέση τάση και 155.000 υποσταθμοί μέσης προς χαμηλή τάση. *2: Η ΔΕΗ κατέχει δικαίωμα εκμετάλλευσης λιγνιτικών κοιτασμάτων, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 63% των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών αποθεμάτων της χώρας, για τα οποία κατέβαλε τεράστια ποσά για την αγορά των εκτάσεων που απαιτήθηκαν με τιμές πολύ υψηλότερες, μέχρι και διπλάσιες, των μέσων επιπέδων της αγοράς, λόγω της υποχρεωτικής διαδικασίας των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 24

Επενδυτές ή αποικιοκράτες; Επένδυση : Διάθεση ενός χρηματικού ποσού για: ίδρυση, επέκταση ή λειτουργία μιας οικονομικής επιχείρησης. Διάθεση υλικών παραγωγικών αγαθών με σκοπό την αύξηση της παραγωγικής υποδομής μιας χώρας/επιχείρησης. Οι επενδύσεις σε μια οικονομία διακρίνονται σε ιδιωτικές και δημόσιες ανάλογα με το φορέα (ιδιωτικό ή δημόσιο) και το σκοπό (κέρδος ή κοινωνική ωφέλεια). Αποικιοκρατία : Ως αποικιοκρατία νοείται η δημιουργία και διατήρηση δικτύου αποικιών σε περιοχές όπου παραδοσιακά δεν κατοικούνται από πληθυσμούς της μητροπολιτικής αρχής που τις δημιουργεί. Η μητρόπολη είναι και αυτή που ασκεί άμεσα κυριαρχικά δικαιώματα στις αποικίες και καθορίζει την κοινωνική δομή, την διακυβέρνηση και τις οικονομικές λειτουργίες. Οι λόγοι αυτού του είδους αποικιακού επεκτατισμού ήταν οι εξής:   

Εμπορικά και κατ' επέκταση οικονομικά οφέλη και εξασφάλιση πρώτων υλών. Επέκταση του κύρους και της ισχύος της μητροπολιτικής αρχής, ως τοπικής αλλά και παγκόσμιας δύναμης. Πολιτιστικός ιμπεριαλισμός και κατάληψη εδαφών.

Επίσης, διακρίνονταν τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά, όσον αφορά την σχέση μητρόπολης-αποικίας:    

Πολιτική υποταγή των ιθαγενών κοινωνικών ομάδων των αποικιών Οικονομική και πολιτική εξάρτηση της αποικίας. Πολιτιστική και πληθυσμιακή ανισότητα και αλλοίωση της αποικίας. Εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων.

.

Πηγή: Wikipedia, Αποικιοκρατία, [Online], Διαθέσιμο: http://el.wikipedia.org [23 Ιουλ. 2013].

Οι μέθοδοι αποικιοκρατικής πολιτικής ήταν δύο: η κατάκτηση εδαφών και η καθυπόταξη των κατοίκων τους, πρακτική που εφαρμόστηκε στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά και η οικονομική διείσδυση σε ανεξάρτητα κράτη και η μετατροπή τους σε ημιαποικίες, τακτική που εφαρμόστηκε όπου ήταν αδύνατη, για λόγους διεθνών ισορροπιών, η κατάκτηση (π.χ. η γερμανική διείσδυση στην Οθωμανική αυτοκρατορία, στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού αιώνα). Οι αποικίες σφραγίστηκαν από την αποικιοκρατία. Ο πλούτος τους λεηλατήθηκε. Οι λαοί τους αντιμετωπίστηκαν σαν να ήταν κατώτεροι και μετατράπηκαν, σχεδόν σε δούλους. Οι πολιτισμοί τους υποτιμήθηκαν. Πηγή : Ψηφιακό Σχολείο, Βιβλίο Ιστορίας Γ Γυμνασίου - Αποικιοκρατία και αποικιακοί ανταγωνισμοί, [Online], Διαθέσιμο: http://digitalschool.minedu.gov.gr [23 Ιουλ. 2013].

Συνοψίζοντας: οι επενδυτές δημιουργούν ή αγοράζουν επιχειρήσεις με στόχο το κέρδος. Οι αποικιοκράτες σφετερίζονται - αυστηρά και μόνο - τις υποδομές, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τις στρατηγικές δραστηριότητες των χωρών που ελέγχουν. Επίσης, ακόμα και όταν εμφανίζονται με μορφή επιχειρήσεων, από πίσω - καλυμμένα ή απροκάλυπτα - υπάρχουν πάντα κράτη. Στόχος, εκτός του οικονομικού οφέλους, ο πολιτικός, οικονομικός, νομοθετικός έλεγχος, η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, αλλά και των ίδιων των πολιτών της χώρας.

Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 25

Επίλογος – Επιμύθιο Στην ιστορία μας έχουμε ξαναδεί κάποιους να μας ζητούν "γη και ύδωρ". Το μόνο που έχει αλλάξει, είναι ότι αυτή τη φορά μας τα ζητούν κυριολεκτικά και όχι μόνο ως σύμβολα υποταγής. Φυσικά αυτό μας αφορά όλους, είτε ως πολίτες της χώρας, είτε ως καταναλωτές αγαθών απαραίτητων για την επιβίωση μας. Καλούμαστε λοιπόν, μέσα σ’ ένα περιβάλλον παραπληροφόρησης, ψυχολογικής πίεσης και κατάπτωσης να απαντήσουμε με αρετή και τόλμη σε κάποια καίρια ερωτήματα.  Πρέπει το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό να αντιμετωπίζονται ως αγαθά ή ως οποιαδήποτε προϊόντα;  Πρέπει ένα κράτος - με ιδιαίτερη γεωγραφική δομή και θέση - να παρέχει ένα αγαθό απαραίτητο για την επιβίωση, με ενιαία αντιμετώπιση στους πολίτες του;  Πρέπει μια επιχείρηση που προμηθεύει ένα απαραίτητο αγαθό να λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος ή του συμφέροντος των αγορών;  Μία κυβέρνηση, έχει την νομιμοποίηση να εκχωρήσει δημόσια περιουσία, ερήμην του Ελληνικού λαού; Μάλιστα, περιουσία που αφενός την χρειάζεται για να καλύψει τις βασικές του ανάγκες και αφετέρου την έχτισε από το υστέρημά του σε διάστημα 60 ετών.  Με ποιο σκεπτικό οι πολίτες πρέπει να δεχθούν να πλουτίζει κάποιος «έξυπνος» από μία επιχείρηση η οποία τους ανήκει και χρησιμοποιεί πρώτη ύλη που και αυτή τους ανήκει;  Είναι θεμιτό να εκχωρείται ο έλεγχος ολόκληρης της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας σε ανεξέλεγκτα ιδιωτικά συμφέροντα;  Προτεραιότητα μίας εκλεγμένης κυβέρνησης είναι να νομοθετεί με βάση τη συμβατότητα με το ισχύον δημοσιονομικό πρόγραμμα (Μνημόνιο) - ακόμα και με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου - ή με βάση την συμβατότητα του λαού με την επιβίωση; Όμως το βασικότερο ερώτημα που τίθεται είναι: Ποια είναι τα αίτια που μας οδηγούν ως χώρα να θέλουμε να αλλάξουμε τους στόχους που έχουν τεθεί στον ιδρυτικό νόμο της ΔΕΗ; Είναι αναμφισβήτητο ότι η ΔΕΗ, από την ίδρυσή της, κατάφερε να υποστηρίξει την ανάπτυξη ολόκληρης της οικονομίας με την παροχή φθηνής ενέργειας και ταυτόχρονα με την εύκολη δυνατότητα χρησιμοποίησης (εύκολη πρόσβαση, επάρκεια, ποιότητα). Είναι βέβαιο ότι, όπως η ΔΕΗ βοήθησε στο παρελθόν στην ανασυγκρότηση της χώρας, μπορεί και σήμερα να βοηθήσει ουσιαστικά.

Οκτώβριος 1975 Οι πρώτες έρευνες για γεωθερμικό πεδίο στη Μήλο. Η ΔΕΗ αναμφισβήτητα είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Άλλωστε, τηρουμένων των αναλογιών, η χώρα μας έχει και πάλι την ανάγκη ανασυγκρότησης και ανόρθωσης και φυσικά χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν κάποια «εργαλεία» τα οποία να επιδρούν σ’ ολόκληρη την κοινωνία, την οικονομία και ευρύτερα στη χώρα. Η ΔΕΗ στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως τέτοιο εργαλείο και το ιστορικό προηγούμενο είναι απόλυτα επιτυχημένο. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 26

Σήμερα όμως οι αγορές αποφασίζουν και επιβάλουν στην κυβέρνηση να παραδώσει όλες τις υποδομές της χώρας, ουσιαστικά κάθε «εργαλείο» που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να βγάλει τη χώρα από την κρίση. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι είναι επιτυχία να μας επιλέξουν οι «επενδυτές» επειδή θα προσφέρουμε φτηνά εργατικά χέρια, θα παραχωρήσουμε υποδομές και γη, θα παρακάμψουμε κάθε νόμο, θα απαξιώσουμε ακόμα και το κοινοβούλιο νομοθετώντας με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου ...και όλα αυτά, για να εξασφαλίσουμε τα κέρδη άλλων. Όταν ιστορικά, σ’ ολόκληρο τον πλανήτη, έχουν αγωνιστεί δεκάδες λαοί για να διώξουν τους αποικιοκράτες που τους απομυζούσαν, είναι τραγικό εμείς σήμερα να θεωρούμε ότι είναι επιτυχία να μαζέψουμε όσο το δυνατόν περισσότερους. Πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι, εάν καταρρεύσει το κοινωνικό κράτος, εάν επιβληθεί ο εργασιακός μεσαίωνας, καθώς επίσης εάν ιδιωτικοποιηθούν ή εκποιηθούν οι υποδομές, οι κοινωφελείς επιχειρήσεις και οι στρατηγικές δραστηριότητες της πατρίδας μας, υπεύθυνοι θα είμαστε όλοι μας, αφού οι πολίτες είναι αυτοί που αποτελούν την άμυνα μίας χώρας σε περιόδους οικονομικών πολέμων με υποχρέωση την προστασία της από τους εισβολείς. Αλλιώς; Αλλιώς την απάντηση μας τη δίνει ο Γιάννης Ρίτσος:

Πιο πέρα είναι ένα σπίτι που καίγεται κι ύστερα ένα άλλο, και ύστερα το δικό σου .

* Οι ιστορικές φωτογραφίες προέρχονται από το Φωτογραφικό Αρχείο της ΔΕΗ το οποίο αποτελεί «εθνική κληρονομιά», καθώς διαθέτει ένα τεράστιο πλούτο φωτογραφιών και φιλμς με τα έργα της ΔΕΗ σε ολόκληρη τη χώρα. Μέσα από ανέκδοτες φωτογραφίες παρουσιάζονται η διαχρονική προσφορά της ΔΕΗ και των εργαζομένων της για την Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία. Χάριν του δημοσίου συμφέροντος

Σελίδα 27

Μια φορά και ένα καιρό, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας δώρισε δυο χιλιάδες δενδρύλλια (2000 Χ 2 €) για την αναδάσωση μιας πλαγιάς. Η είδηση έκανε το γύρο όλων των ΜΜΕ, ώστε όλοι οι πολίτες να μάθουν την καλή πράξη και την κοινωνική συνείδηση του ευεργέτη της χώρας. Από την άλλη πλευρά μια επιχείρηση κοινής ωφέλειας, με τεράστιο κόστος, δημιούργησε τη λίμνη Πλαστήρα. Το έργο, εκτός της παραγωγής «καθαρής» ηλεκτρικής ενέργειας, έδωσε λύση στο πρόβλημα της άρδευσης του θεσσαλικού κάμπου, αλλά και της ύδρευσης της Καρδίτσας και άλλων κοινοτήτων. Επίσης, προκαλώντας την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, βοήθησε να πραγματοποιηθούν ιδιωτικές επενδύσεις, προσφέροντας οικονομική άνθιση και χιλιάδες θέσεις εργασίας σε έναν ολόκληρο νομό. Φυσικά αυτό δεν το προέβαλε κανένας, γιατί αντιφάσκει με την προπαγάνδα κατά των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Όμως για να είμαστε δίκαιοι το πρόβλημα είναι γενικότερο και δεν αφορά αποκλειστικά τη ΔΕΗ. Στην κοινωνία μας, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης ενθουσιάζονται πάντα με τα πράσινα άλογα και ποτέ με τα μαύρα πρόβατα.

...ένα παραμύθι

Σελίδα 28

Ιστορία της λίμνης Πλαστήρα Η λίμνη Πλαστήρα βρίσκεται 25χλμ. περίπου δυτικά της Καρδίτσας, σε υψόμετρο 800μ. Απέχει 325χλμ. από την Αθήνα και 250χλμ. από τη Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζοντάς τη έναν από τους πλέον εύκολα προσβάσιμους προορισμούς στην Ελλάδα. Το τοπίο είναι συναρπαστικό καθώς η πανέμορφη λίμνη αγκαλιάζεται από ψηλά κατάφυτα βουνά, ενώ η περιοχή θεωρείται "παράδεισος" για κάθε φυσιολάτρη καθώς παρέχει τη δυνατότητα για ορειβασία, ψάρεμα, για εξάσκηση σε όλων των ειδών τα αθλήματα βουνού και περιπάτους στο δάσος. Το κύριο κίνητρο να ταξιδέψει κανείς είναι να βρεθεί σε άλλο μέρος και να ξεφύγει, έστω και προσωρινά, από τη ρουτίνα, τους περιορισμούς και το άγχος της καθημερινής ζωής. Η λίμνη Πλαστήρα δημιουργήθηκε εκεί όπου υπήρχε παλιότερα ο ποταμός «Ταυρωπός», που φιδογυρίζοντας αργοκυλούσε νότια για να συναντήσει τον Αχελώο. Η περιοχή αυτή ονομαζόταν «Νεβρόπολη», πιθανός από την πληθώρα των ελαφιών που διαβιούσαν εκεί κάποτε (νεβρός είναι το νεογνό του ελαφιού). Περίπου το 1928 ένας επιφανής άνδρας της Καρδίτσας, αλλά και όλης της Ελλάδας, ο Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας συνέλαβε την ιδέα για την κατασκευή ενός φράγματος που θα έδινε λύση στο πρόβλημα της άρδευσης του Θεσσαλικού κάμπου, της ύδρευσης της Καρδίτσας και άλλων κοινοτήτων, αλλά και την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, με την εκμετάλλευση της δύναμης του νερού. Βέβαια η ιδέα του άργησε πολύ να υλοποιηθεί, καθώς τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα πέρασε από πολλά δεινά. Η ιδέα ωρίμασε τη δεκαετία του ΄50 οπότε και άρχισε η υλοποίηση του οράματός του. Η αρχική πρόταση προέβλεπε την κατασκευή χωμάτινου φράγματος σε άλλη θέση (περίπου στο ύψος του Νεοχωρίου), όμως τελικά επιλέχθηκε η θέση «Κακαβάκια» και η κατασκευή τσιμεντένιου φράγματος. Η κατασκευή του φράγματος ολοκληρώθηκε το 1960, οπότε και άρχισε η πλήρωση του ταμιευτήρα με νερό από τους παραπόταμους του Ταυρωπού από εποχικά ρέματα. Έτσι προέκυψε η λίμνη Ταυρωπού, που αργότερα μετονομάστηκε σε λίμνη Πλαστήρα, σε υψόμετρο 800 μέτρων καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 25.000 στρεμμάτων, με μήκος 12χλμ., πλάτος 4χλμ. και βάθος περίπου 60μ. Το φράγμα ...ένα παραμύθι

Σελίδα 29

έχει μήκος 220μ. και ύψος 83μ. Η λίμνη για να δημιουργηθεί πήρε από τους κατοίκους των γύρω χωριών αρκετά περιουσιακά στοιχεία (χωράφια, αγροικίες κλπ). Φρόντισε όμως μακροπρόθεσμα, σαν ένας αξιόπιστος επενδυτικός οργανισμός, να τους τα επιστρέψει διπλά και τριπλά. Έτσι, με τη βοήθεια της μητέρας Φύσης, δημιουργήθηκε ένα πανέμορφο σκηνικό που άρχισε σιγά σιγά να το ανακαλύπτει ο κόσμος και πλέον από τη λίμνη να ευεργετείται όχι μόνον ο κάμπος, αλλά και ολόκληρη η ορεινή περιοχή. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, χιλιάδες λάτρεις της φύσης και του λαϊκού πολιτισμού ανακαλύπτουν την ομορφιά της περιοχής και τη μοναδικότητα της. Οι δεκάδες επενδύσεις φορέων και ιδιωτών, την τελευταία κυρίως δεκαετία, μετέτρεψαν την περιοχή της λίμνης σε περιζήτητο τουριστικό προορισμό και πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών όλες τις εποχές του έτους. Οι επιχειρήσεις της περιοχής παρέχουν υπηρεσίες υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών και προσφέρουν σε χιλιάδες επισκέπτες μια ανεπανάληπτη εμπειρία απόδρασης από την καθημερινότητα. Πηγή: Ιστορία της λίμνης Πλαστήρα, [Online], Διαθέσιμο: http://www.plastiras-lake.gr [23 Ιουλ. 2013].

...ένα παραμύθι

Σελίδα 30

Μας λένε: «Οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι εγκαταστάσεις στρατηγικής σημασίας για την υπόσταση του κράτους και την ανάπτυξη της οικονομίας». Είναι όμως έτσι; Υπάρχει αλήθεια κάποια προσέγγιση, για να προσδιορίσουμε με αντικειμενικό τρόπο τι αποτελεί στρατηγικό στόχο; Ναι, υπάρχει μία ιστορική περίοδος που μέσα σ’ αυτή είναι αυταπόδεικτο ποιες εγκαταστάσεις και δραστηριότητες μπορούν να χαρακτηριστούν στρατηγικές για μία χώρα. Είναι η περίοδος που μία χώρα βρίσκεται σε πόλεμο. Τότε τα πάντα γίνονται απροκάλυπτα. Τότε Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι βλέπουμε ποιες εγκαταστάσεις Αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας για τους πεσόντες στη μάχη της Ηλεκτρικής. προσπαθεί ο εισβολέας να καταλάβει και ποιες εγκαταστάσεις ελέγχει αν υποδουλώσει τη χώρα. Επίσης καταλαβαίνουμε ποιες εγκαταστάσεις θεωρούνται - αντικειμενικά - στρατηγικές υποδομές, αφού είναι τόσο σημαντικές που ο εισβολέας ακόμα και στην περίπτωση που εγκαταλείψει τη χώρα, προσπαθεί να τις καταστρέψει. Η μάχη της ηλεκτρικής Στις 12 και 13 Οκτωβρίου του 1944 οι Γερμανοί βλέποντας ότι δεν μπορούν πια να παραμείνουν στον Πειραιά ανατίναξαν προβλήτες, το τελωνείο, το λιμεναρχείο, και κτίρια του Ο.Λ.Π. Πρόθεσή τους ήταν να σωριάσουν σε ερείπια το εργοστάσιο της ΚΟΠΗ (Εργοστάσιο ειδών ιματισμού και υπόδησης για τις ανάγκες του Στρατού), ντεπόζιτα πετρελαίων, βιομηχανίες, αλευρόμυλους στο Κερατσίνι και την 12 Οκτωβρίου 1944 - Κέντρο της Αθήνας Ηλεκτρική Εταιρεία. Η Αθήνα γιορτάζει το τέλος της Κατά τη διάρκεια της Κατοχής οι Γερμανοί γερμανικής κατοχής. είχαν εγκαταστήσει φρουρές και επιπλέον είχαν παγιδεύσει με εκρηκτικές ύλες τα κυριότερα κτίρια του Πειραιά, με τρόπο ώστε με το πάτημα ενός κουμπιού να ανατινάζονταν όλα, με ανυπολόγιστες ζημιές και θύματα. Τα καλώδια ξεκινούσαν από ένα οχυρό των κατακτητών στην οδό Οδυσσέως. Από το πρωί της 12ης Οκτωβρίου του 1944 ο Πειραιάς, ο οποίος ήταν από άκρη σε άκρη υπονομευμένος, συνταράχτηκε από τις απανωτές εκρήξεις των ανατινάξεων των κτηρίων του Τελωνείου, του Λιμεναρχείου και των εγκαταστάσεων του ΟΛΠ. Το 4ο Τάγμα του εφεδρικού ΕΛΑΣ ανέθεσε σε τρεις Κερατσινιώτες, να εξουδετερώσουν τους μηχανισμούς ανατίναξης - κόβοντας τα καλώδια - των ΣΕΚ (Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους) και ΣΠΑΠ (Σιδηρόδρομοι Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου) μεταξύ Λεύκας, Κοκκινιάς και Καμινίων. Η ίδια ομάδα, ματαίωσε και την ανατίναξη των περισσοτέρων κτηρίων του εργοστασίου ΚΟΠΗ. ...και μια ιστορία

Σελίδα 31

Το πρωί της 12ης Οκτωβρίου η γερμανική φρουρά του εργοστασίου της «Ηλεκτρικής», η οποία αποτελείτο από σαράντα άνδρες, είχε απομονώσει όλους τους εργαζομένους της προηγούμενης βάρδιας (περίπου 300 άτομα) στους θαλάμους και είχε υπονομεύσει με καλωδιώσεις ανατίναξης τις τεράστιες ποσότητες εκρηκτικών που υπήρχαν στο εργοστάσιο δύο-τρεις μήνες πριν, τοποθετημένα κάτω από τις τουρμπίνες ηλεκτροπαραγωγής. Το πρωί της 13ης Οκτώβρη 1944 ο λαός της πρωτεύουσας συνέχιζε το πανηγύρι για την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Όμως τα χαράματα της ίδιας μέρας η περιοχή του Περάματος και του Κερατσινίου συγκλονίστηκε από τη δυνατή έκρηξη που προκλήθηκε από την ανατίναξη των εγκαταστάσεων της Shell στο Πέραμα. Στις 6.45 εμφανίστηκε το γερμανικό απόσπασμα που είχε ανατινάξει τη Shell και το οποίο είχε λάβει τη διαταγή να καταστρέψει τα εργοστάσια του Αγίου Γεωργίου και του Νέου Φαλήρου, με στόχο Κερατσίνι, 1950 να σταματήσει η παραγωγή ρεύματος. Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Αγίου Γεωργίου Αμέσως εκδηλώθηκε γενική κινητοποίηση Συνεργείο επισκευής ρότορα εναλλακτήρων. των κατοίκων, οι οποίοι έστησαν πρόχειρα οδοφράγματα αποκλείοντας την περιοχή, ενώ το 2ο τάγμα του ΕΛΑΣ της Κοκκινιάς τοποθετήθηκε στο νεκροταφείο, προκειμένου να εμποδίσει πιθανές μετακινήσεις άλλων γερμανικών δυνάμεων. Προφανώς όλοι είχαν αντιλήφθη τη σπουδαιότητα του στόχου και τις τεράστιες αρνητικές συνέπειες για τους κατοίκους ολόκληρου του Λεκανοπεδίου Αττικής αν οι αποχωρούντες κατακτητές πετύχαιναν τον στόχο τους. Μετά από πολύωρη μάχη και με αρκετά θύματα από τις δύο πλευρές απέτυχαν τα σχέδια των κατακτητών και εξασφαλίσθηκε η απρόσκοπτη λειτουργία του Σταθμού, συνεχίζοντας να ηλεκτροδοτεί τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Το εργοστάσιο της «Ηλεκτρικής», ήταν μια πολύ σημαντική ενεργειακή μονάδα της χώρας - για την εποχή εκείνη. Τροφοδοτούσε ολόκληρο το λεκανοπέδιο και αποτέλεσε βασικό μοχλό για τη γρήγορη εκβιομηχάνιση και βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των κατοίκων της Αττικής. Τη συγκεκριμένη Μονάδα εξαγόρασε η ΔΕΗ το 1961 από την αγγλικών συμφερόντων ΗΕΑΠ και η εξαγορά χαρακτηρίσθηκε ως «μέγα γεγονός Μνημείο της ΠΕΑΕΑ ΔΣΕ στο Κερατσίνι, της εθνικής οικονομίας», για να προς τιμήν της Μάχης της «Ηλεκτρικής» αποτελέσει βασικό πυλώνα της ταχείας ανάπτυξης της ΔΕΗ, που έγινε η μεγαλύτερη εταιρεία της χώρας. Περισσότερες λεπτομέρειες: Δήμος Κερατσινίου Δραπετσώνας, Η Απελευθέρωση και η Μάχη της «Ηλεκτρικής» [Online], Διαθέσιμο: http://www.keratsini-drapetsona.gr [23 Ιουλ. 2013].

...και μια ιστορία

Σελίδα 32

Η ΔΕΗ σήμερα Η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού Α.Ε. είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, με περίπου 7,4 εκατομμύρια πελάτες. Διαθέτει μια μεγάλη υποδομή σε εγκαταστάσεις ορυχείων λιγνίτη, παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Κατέχει περίπου το 68% της εγκατεστημένης ισχύος των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα συμπεριλαμβάνοντας στο ενεργειακό της μείγμα λιγνιτικούς, υδροηλεκτρικούς και πετρελαϊκούς σταθμούς, καθώς και σταθμούς φυσικού αερίου, αλλά και μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Μετά την απόσχιση των κλάδων Μεταφοράς και Διανομής, δημιουργήθηκαν δύο 100% θυγατρικές εταιρείες της ΔΕΗ Α.Ε., ο ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε.) και ο ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας Α.Ε.). Ο ΑΔΜΗΕ Α.Ε. έχει την ευθύνη της διαχείρισης, λειτουργίας, ανάπτυξης και συντήρησης του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και των διασυνδέσεών του, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε. έχει την ευθύνη για την διαχείριση, ανάπτυξη, λειτουργία και συντήρηση του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Η εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων παραγωγής της ΔΕΗ το 2012 ανήλθε σε 12.5 GW. Ο αριθμός του μισθοδοτούμενου τακτικού προσωπικού ανερχόταν σε 19.998. Στον τομέα των ΑΠΕ, η ΔΕΗ δραστηριοποιείται μέσω της θυγατρικής της «ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.», έχοντας στο χαρτοφυλάκιό της αιολικά πάρκα, μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς καθώς και φωτοβολταϊκούς, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 116 MW (μη συμπεριλαμβανομένων των σταθμών στους οποίους η«ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.» συμμετέχει μέσω κοινοπραξιών, από την εγκατεστημένη ισχύ των οποίων της αναλογούν 29 MW). Η ΔΕΗ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1950, ενώ από 12.12.2001 έχει εισαχθεί στα Χρηματιστήρια Αξιών Αθηνών και Λονδίνου. Ιστορική αναδρομή: ο ηλεκτρισμός στην Ελλάδα Το 1889 φτάνει το "ηλεκτρικό" στην Ελλάδα. Η Γενική Εταιρεία Εργοληψιών, κατασκευάζει στην Αθήνα, στην οδό Αριστείδου, την πρώτη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Το πρώτο κτίριο που φωτίζεται είναι τα Ανάκτορα και πολύ σύντομα ο ηλεκτροφωτισμός επεκτείνεται στο ιστορικό κέντρο της Πρωτεύουσας. Τον ίδιο χρόνο η τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη θα δει κι αυτή το ηλεκτρικό φως καθώς Βελγική Εταιρεία αναλαμβάνει από τις Τουρκικές Αρχές το φωτισμό και την τροχιοδρόμηση της Πόλης με την κατασκευή εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Δέκα χρόνια αργότερα οι πολυεθνικές εταιρείες ηλεκτρισμού κάνουν την εμφάνισή τους στην Ελλάδα. Η αμερικανική εταιρία Thomson-Houston με τη συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας θα ιδρύσει την Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία που θα αναλάβει την ηλεκτροδότηση κι άλλων μεγάλων Ελληνικών πόλεων. Μέχρι το 1929 θα ηλεκτροδοτηθούν 250 πόλεις με πληθυσμό πάνω από 5.000 κατοίκους. Στις πιο απόμακρες περιοχές, που ήταν ασύμφορο για τις μεγάλες εταιρείες να κατασκευάσουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, την ηλεκτροδότηση αναλαμβάνουν ιδιώτες ή δημοτικές και κοινοτικές αρχές κατασκευάζοντας μικρά εργοστάσια. Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 33

Το 1950 υπήρχαν στη Ελλάδα 400 περίπου εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρώτη ύλη που χρησιμοποιούσαν ήταν το πετρέλαιο και ο γαιάνθρακας που φυσικά εισάγονταν από το εξωτερικό. Η κατάτμηση αυτή της παραγωγής, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα καύσιμα, εξωθούσε την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη (τριπλάσιες ή και πενταπλάσιες τιμές απ' αυτές που ίσχυαν στις Ευρωπαϊκές χώρες). Το ηλεκτρικό λοιπόν ήταν ένα αγαθό πολυτελείας, αν και τις περισσότερες φορές παρεχόταν με ωράριο και οι ξαφνικές διακοπές ήταν σύνηθες φαινόμενο. Για να εξαπλωθεί η ηλεκτρική ενέργεια ομοιόμορφα σε όλη τη χώρα και για να αξιοποιηθεί αποτελεσματικά τόσο στη βιομηχανία όσο και στην ύπαιθρο, έπρεπε να υπάρξουν οι εξής προϋποθέσεις: - Αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πόρων, που απαιτούσε όμως τεράστιες επενδύσεις, οι οποίες δεν μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τους μεμονωμένους βιομηχάνους παραγωγής ενέργειας.

- Ενοποίηση της παραγωγής σε ενιαίο διασυνδεδεμένο δίκτυο, ώστε τα φορτία να επιμερίζονται σε εθνική κλίμακα.

- Ύπαρξη ενιαίου φορέα που θα επέτρεπε τον επιμερισμό του κόστους ανάμεσα στις κερδοφόρες και ζημιογόνες περιοχές. Τις προϋποθέσεις αυτές κάλυψε η ΔΕΗ με τον πλέον επιτυχή τρόπο. Έτσι τον Αύγουστο του 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, για να λειτουργήσει "χάριν του δημοσίου συμφέροντος" με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, η οποία, μέσα από την εντατική εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων, να κάνει το ηλεκτρικό ρεύμα κτήμα και δικαίωμα του κάθε Έλληνα πολίτη στη φθηνότερη δυνατή τιμή. Αμέσως με την ίδρυσή της, η ΔΕΗ στρέφεται προς την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας ενώ ξεκινά και η ενοποίηση των δικτύων σε ένα εθνικό διασυνδεδεμένο σύστημα. Τα πλούσια λιγνιτικά κοιτάσματα του ελληνικού υπεδάφους που είχαν νωρίτερα εντοπισθεί, άρχισαν να εξορύσσονται και να χρησιμοποιούνται ως καύσιμη ύλη στις λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργούσε. Παράλληλα, η Επιχείρηση ξεκίνησε την αξιοποίηση της δύναμης των υδάτων με την κατασκευή υδροηλεκτρικών σταθμών στα μεγάλα ποτάμια της χώρας.

1959 - Κτίσματα Ηπείρου Εξηλεκτρισμός υπαίθρου

Αρκετά νωρίς, το 1956, αποφασίστηκε η εξαγορά όλων των ιδιωτικών και δημοτικών επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να υπάρχει ένας ενιαίος φορέας διαχείρισης. Σιγά-σιγά η ΔΕΗ εξαγόρασε όλες αυτές τις επιχειρήσεις και ενέταξε το προσωπικό τους στις τάξεις της. Σ' όλα αυτά τα χρόνια της παρουσίας της, αγωνίστηκε και πέτυχε την ενεργειακή αυτονομία της χώρας και έφερε σε πέρας το σπουδαίο έργο του εξηλεκτρισμού της δημιουργώντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς ελληνικής βιομηχανίας. Το ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε με επάρκεια σε κάθε άκρη της ελληνικής γης. Από τα μικρά ακριτικά νησιά μας ως τους πιο απόμακρους οικισμούς της ορεινής Ελλάδας. Πηγή: Η ΔΕΗ σήμερα, [Online], Διαθέσιμο: http://www.dei.com.gr [23 Ιουλ. 2013].

Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 34

Ιστορική εξέλιξη του νομοθετικού πλαισίου Τον Αύγουστο του 1922 - λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή - με το Νόμο 2979/1922 τίθεται, για πρώτη φορά, το νομικό πλαίσιο «Δια την κατασκευήν και λειτουργίαν πάσης εγκαταστάσεως παραγωγής ισχυρών ρευμάτων». Ο νόμος επέτρεπε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ιδιώτες για δική τους χρήση καθώς επίσης και από ιδιωτικές επιχειρήσεις και ΟΤΑ για πώληση. Ένα χρόνο μετά - 20 Ιούλιου 1923 - εκδόθηκε Νομοθετικό Διάταγμα (ΦΕΚ 198) «Περί εκμεταλλεύσεως της δυνάμεως των ρεόντων υδάτων», βάσει του οποίου θεσπιζόταν για πρώτη φορά υπέρ του Δημοσίου το εμπράγματο δικαίωμα εκμετάλλευσης της δύναμης των ρεόντων υδάτων (λιμνών, ποταμών, χειμάρρων) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα ο νομοθέτης προέβλεπε (άρθρο 3) ότι, αν υπήρχαν ιδιωτικά δικαιώματα επί των υδάτων, το δημόσιο δικαιούταν να τα απαλλοτριώσει λόγω δημόσιας ωφέλειας και εφόσον ο κύριος σκοπός της εκμετάλλευσης ήταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στις 27/10/1925 το Ελληνικό Δημόσιο συνάπτει σύμβαση με το «Συνδικάτο Μελετών και Επιχειρήσεων» των Ελληνικών Τραπεζών και την βρετανική «The Power & Tractions Company Ltd», με την οποία παραχωρεί την αποκλειστικότητα της παραγωγής, μεταφοράς, μετασχηματισμού και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στην πρωτεύουσα και συγκεκριμένα σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων γύρο από την Πλατεία Ομονοίας. Η εταιρεία έγινε γνωστή ως «Πάουερ». Για το σκοπό αυτό, οι παραπάνω εταιρείες ίδρυσαν την Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών - Πειραιώς (ΗΕΑΠ), η οποία μάλιστα εξαιρέθηκε από την εφαρμογή του Ν.2979/1922, λόγω αποκλειστικότητας, και στην οποία μεταβιβάσθηκε το σύνολο της περιουσίας της «Ελληνικής Ηλεκτρικής Εταιρείας» που λειτουργούσε από το 1899. Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 35

Αξίζει να σημειώσουμε, ότι με την ίδια σύμβαση το κράτος ανέθεσε ακόμα στις παραπάνω εταιρείες την εκμετάλλευση του Σιδηρόδρομου Αθηνών - Πειραιώς (Σ.Α.Π.), οι οποίοι μετονομάζονται σε Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι (Ε.Η.Σ.) ...ο σημερινός ΗΣΑΠ. Το παραπάνω καθεστώς στην παραγωγή, διανομή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας παρέμεινε μέχρι το 1950. Το 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) ως κρατικό νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Με τον ιδρυτικό της Νόμο 1468/1950, η ΔΕΗ αποκτά την αποκλειστικότητα της κατασκευής, λειτουργίας και εκμετάλλευσης υδροηλεκτρικών και θερμικών εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και της αποκλειστικής διανομής του ηλεκτρισμού μέσω ενός εθνικού δικτύου. Η ανάπτυξη και λειτουργία του εθνικού δικτύου ανατέθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στην αμερικανική εταιρεία «Ebasco Services Inc.», σύμφωνα με σύμβαση που υπέγραψαν την 20/7/1950 στην Ουάσιγκτον και κυρώθηκε από τον Νόμο 1566/1950. Μάλιστα το πρώτο ενεργειακό πρόγραμμα εκπονήθηκε την περίοδο 1951-1955 από την Ebasco - η οποία είχε αναλάβει την ευθύνη οργάνωσης και λειτουργίας της ΔΕΗ - με κεφάλαια προερχόμενα από το δημόσιο προϋπολογισμό, το σχέδιο Μάρσαλ και τις ιταλικές πολεμικές αποζημιώσεις. Τα έργα του πρώτου προγράμματος περιελάμβαναν τον ατμοηλεκτρικό σταθμό Αλιβερίου, τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς Λούρου, Άγρα και Λάδωνα, καθώς και την κατασκευή γραμμών μεταφοράς για τη διασύνδεση όλων των παραπάνω σταθμών. Για τις επιχειρήσεις που λειτουργούσαν έως τότε προβλέφθηκε μια μεταβατική περίοδος, κατά την οποία θα συνέχιζαν να λειτουργούν μέχρι την λήξη της διάρκειας των συμβάσεων παραγωγής που είχαν υπογράψει. Όμως, έξι χρόνια αργότερα με το Ν.∆. 3523/1956 η μεταβατική περίοδος έληξε αυτομάτως την 1η Αυγούστου του 1956. Τότε η ΔΕΗ απέκτησε το μονοπώλιο της παραγωγής και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο νόμος αυτός όριζε την εξαγορά - ουσιαστικά την κρατικοποίηση όλων των ηλεκτρικών επιχειρήσεων της χώρας. Αφορούσε 415 επιχειρήσεις, κυρίως μικρές και μεσαίες, αλλά και μία πολύ μεγάλη για τα ελληνικά δεδομένα και - το κυριότερο - ξένων συμφερόντων, την ΗΕΑΠ. Το έργο των εξαγορών ξεκίνησε το 1956 και ολοκληρώθηκε το 1968 με την εξαγορά και της τελευταίας ηλεκτρικής εταιρείας, του «Γλαύκου» της Πάτρας.

04/01/1961 Εξαγορά Ηλεκτρικής Εταιρίας Αθηνών Πειραιώς από τη ΔΕΗ

Μάλιστα με τον ίδιο νόμο απαγορεύθηκε στη ΔΕΗ να μεταβιβάζει ή εκχωρεί σε οποιονδήποτε τρίτο τα δικαιώματά της για παραγωγή, μεταφορά ή διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας. Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 36

Με τον Αναγκαστικό Νόμο 100/1967 (τέσσερις μήνες μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου) αλλάζει η διοικητική δομή της ΔΕΗ και προστίθεται η δυνατότητα κατασκευής πυρηνικών εργοστάσιων, χωρίς όμως ποτέ να υλοποιηθεί η συγκεκριμένη δυνατότητα. Το 1999 και αφού η ΔΕΗ είχε κατορθώσει να δημιουργήσει ένα εθνικό δίκτυο ηλεκτροδότησης, επάρκεια και εύκολη πρόσβαση στο αγαθό, για το σύνολο του πληθυσμού της επικράτειας, το νομοθετικό πλαίσιο αλλάζει. Ουσιαστικά επαναφέρει, περίπου, την κατάσταση που όριζε ο νόμος του 1922. Έτσι ο νόμος 2773/99, μετά από απαίτηση για εναρμόνιση με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεσμοθετεί την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο νόμος αυτός αλλάζει εκ βάθρων το νομικό πλαίσιο και ουσιαστικά αποχαρακτηρίζει την ηλεκτρική ενέργεια από αγαθό, που πρέπει να παρέχεται στην φθηνότερη δυνατή τιμή, όπως όριζε ο νόμος το 1950. Είναι χαρακτηριστικό ότι η φράση: «ευθυνοτέρα δυνατή τιμή» μετατρέπεται σε: «οικονομικώς προσιτής ηλεκτρικής ενέργειας» και ακόμα η φράση: «χάριν του δημοσίου συμφέροντος» αλλάζει με την φράση: «την επίτευξη ανταγωνιστικής αγοράς». Για δε τη ΔΕΗ ο νόμος προέβλεπε τη μετατροπή της σε Α.Ε. Όριζε ακόμα ότι θα ακολουθούσε προεδρικό διάταγμα για την κατάρτιση του καταστατικού της, με το οποίο θα ρυθμίζονταν τα θέματα που προέκυψαν από τη μετοχοποίηση (Έκδοση μετοχών, αύξηση μείωση μετοχικού κεφαλαίου, συγκρότηση και λειτουργία Γενικής Συνέλευσης και Διοικητικού Συμβουλίου). Φυσικά αναφερόταν και στη διανομή των κερδών, σε αντίθεση με το νόμο του 1950 ο οποίος θεωρούσε ότι δεν νοείται κέρδος από την πώληση του αγαθού και ως εκ τούτου όριζε ότι τα κέρδη της επιχείρησης θα διοχετεύονταν στη βελτίωση των όρων εξυπηρέτησης του κοινού αλλά και την βελτίωση των εγκαταστάσεων, με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής.

Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 37

Όπως λοιπόν όριζε ο Ν. 2773/99 σε ένα χρόνο περίπου εκδίδεται το προεδρικό διάταγμα 333/20.12.2000 (ΦΕΚ 278) με το οποίο πραγματοποιείται η μετατροπή της ΔΕΗ σε Α.Ε. Το Π.Δ. όμως δεν περιορίζεται σε αυτά που όριζε ο νόμος αλλά αλλάζει και το σκοπό της ΔΕΗ σε σχέση με τον ιδρυτικό της νόμο. Ίσως δεν χρειάζεται να αναλύσουμε τις αλλαγές, αρκεί μία παράθεση των δύο κειμένων και ο καθένας μπορεί εύκολα να βγάλει τα συμπεράσματά του: 1950

και ακόμα:

Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 38

2000 Σκοπός Σκοπός της Δ.Ε.Η είναι: α) Η άσκηση εμπορικής και βιομηχανικής δραστηριότητας στον τομέα της ενέργειας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην δραστηριότητα αυτή περιλαμβάνονται ενδεικτικά: (1) Η άσκηση εμπορικής και βιομηχανικής δραστηριότητας στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, (2) η μελέτη, η επίβλεψη, η κατασκευή, η εκμετάλλευση, η συντήρηση και η λειτουργία εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όπως και δικτύων μεταφοράς και διανομής, (3) η προμήθεια καθώς και η πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, (4) η εξόρυξη, η παραγωγή και η προμήθεια ενεργειακών πρώτων υλών, (5) η ανάθεση με σύμβαση κάθε τέτοιου έργου σε τρίτους. β) Η άσκηση εμπορικής και βιομηχανικής δραστηριότητας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και η παροχή υπηρεσιών οργάνωσης και πληροφορικής προς τρίτες επιχειρήσεις, καθώς και η εκμετάλλευση κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. γ) Η ίδρυση εταιρειών, η συμμετοχή σε κοινοπραξίες καθώς και η απόκτηση μετοχών άλλων εταιρειών, ελληνικών ή ξένων και εν γένει η συμμετοχή σε επιχειρήσεις που έχουν σκοπό παρεμφερή με αυτούς που περιγράφονται στα στοιχεία α και β της παρούσας παραγράφου, ή των οποίων η δραστηριότητα συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με τους σκοπούς της εταιρείας ή που έχουν ως σκοπό την αξιοποίηση της περιουσίας, κινητής ή ακίνητης, της εταιρείας και την εκμετάλλευση των πόρων της. Αθήνα, 12 Δεκεμβρίου 2000 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Γ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ

Το 2011 επιβάλλεται η απόσχιση των κλάδων Μεταφοράς και Διανομής από τη ΔΕΗ σύμφωνα με το Ν. 4001/2011 και σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2009/72/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την οργάνωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι συστήνονται ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας).

Ιστορική εξέλιξη

Σελίδα 39

Ο δημοσιογράφος, συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής Γιάννης Καιροφύλας στο βιβλίο του με τίτλο «Η Αθήνα στη δεκαετία του 60», στο κεφάλαιο «Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ» γράφει: «…ο εξηλεκτρισμός της χώρας προχωρούσε με ρυθμό ταχύτερο γι’ αυτό και η ΔΕΗ εξέδιδε σχεδόν κάθε χρόνο ομολογιακό δάνειο. Το Μάρτη - Απρίλη του 1960 διαφημίστηκε ένα δάνειό της 400 εκατομμύρια δραχμές, ποσόν που θεωρείτο εκείνη την εποχή μυθώδες. Τη διαφήμιση είχε αναλάβει η διαφημιστική εταιρεία ΓΚΡΕΚΑ, από τις μεγαλύτερες και πιο οργανωμένες. Ο κόσμος είχε εμπιστοσύνη στη ΔΕΗ και επειδή ο τόκος που έπαιρνε απ’ τις ομολογίες δεν ήταν μικρός, αγόραζε ομολογίες, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται γρήγορα το ποσόν του δανείου και να προχωρούν τα έργα εξηλεκτρισμού. Σ΄ αυτό βοηθούσε και η έξυπνη διαφήμιση, που μιλούσε για πρόοδο ακόμη και στο πιο απομονωμένο χωριό τις Ελλάδας…». Ομολογίες ΔΕΗ και εθνική οικονομία Η ΔΕΗ είχε τη δέσμευση της μη υποθήκευσης των περιουσιακών της στοιχείων, όπως της επέβαλε ο ιδρυτικός της νόμος, ο οποίος ουσιαστικά την απέτρεπε στην άντληση κεφαλαίων από το τραπεζικό σύστημα. Έτσι για να επιτύχει τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων εξηλεκτρισμού, προχωρούσε στην έκδοση ομολογιών που απευθύνονταν στο ευρύ κοινό.

1961

Τα δάνεια αυτά αφενός βοήθησαν την Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ στηρίζουν τα ανάπτυξη της ΔΕΗ και αφετέρου μεγάλα έργα εξηλεκτρισμού της χώρας και το συνετέλεσαν στην γρήγορη άνοδο της ρεύμα φτάνει ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο εθνικής οικονομίας της χώρας. Η χωριό. κάθε έκδοση ομολογιακού δανείου αποτελούσε μεγάλο οικονομικό γεγονός, με παράλληλη στήριξη και ενδιαφέρον από όλους τους πολίτες. Άλλωστε ήταν πασιφανές ότι μέσω των δανείων αυτών Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 40

πραγματοποιούνταν σημαντικά έργα υποδομών απαραίτητα για τον καθένα και με πολλαπλασιαστικά οφέλη για ολόκληρη την κοινωνία και την εθνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ αποτελούν τη μοναδική περίπτωση στα παγκόσμια οικονομικά χρονικά που μια εταιρεία φθάνει να αντλεί πάνω από το 46% του συνόλου των επενδυτικών κεφαλαίων μέσω της κεφαλαιαγοράς για μια μεγάλη χρονική περίοδο (1957 – 1966), ξεπερνώντας σε ύψος νέων εκδόσεων ακόμη και αυτές του Δημοσίου.

Δεκέμβριος 1957 Γραμμή παραγωγής εργοστασίου ΦΙΞ (1864-1983). Η πρώτη μεγάλη ζυθοποιία της Ελλάδας και από τους πρώτους μεγάλους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.

Άλλωστε ήταν κατανοητό από όλους ότι η χρηματοδότηση και ανάπτυξη της ΔΕΗ συντελούσε στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό ολόκληρης της ελληνικής παραγωγής και γενικότερα ολόκληρης της οικονομίας. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις δημιουργήθηκαν οικονομικές δραστηριότητες που μέχρι τότε δεν υπήρχαν - και ήταν αδύνατον να δημιουργηθούν χωρίς τα έργα υποδομής που κατασκεύαζε η ΔΕΗ - αυξάνοντας το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας και φυσικά τις θέσεις εργασίας. Επενδύσεις και επενδυτές Για τις ομολογίες της ΔΕΗ εκτός από τους Έλληνες έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον και οι ξένοι επενδυτές. Είναι χαρακτηριστικό ότι κυκλοφορούσαν ομολογίες της ΔΕΗ στην αγγλική γλώσσα οι οποίες απευθυνόταν σε ξένους επενδυτές που τις αγόραζαν βλέποντας μια εταιρεία ταχύτατα αναπτυσσόμενη με άριστες προοπτικές. Έτσι χάρη της ΔΕΗ επένδυαν σε μια χώρα με ασταθή και αδύνατη οικονομία, η οποία μόλις είχε βγει από μία κατοχή και έναν εμφύλιο. Φυσικά αυτό σήμαινε και αναβάθμιση της εμπιστοσύνης της ίδιας της χώρας.

Δεκέμβριος 1957 Εργοστάσιο λαμπτήρων OSRAM Η ταχεία αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, κατά την μεταπολεμική περίοδο, έφερε πολλές ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα.

Λόγω της δυναμικής της επιχείρησης, τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ ξεπέρασαν τα όρια της χώρας και εξαπλώθηκαν μεταξύ εγχώριων αποταμιευτών και ξένων επενδυτών. Μάλιστα κατάφεραν να αποκτήσουν ξεχωριστή φήμη σε μια περίοδο προβληματική για επενδύσεις στη χώρα, αφού για χρόνια κυριαρχούσε η αβεβαιότητα για τη συναλλαγματική ισοτιμία καθώς και την εσωτερική αξία της δραχμής.

Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 41

Την εποχή εκείνη το κοινό χρησιμοποιούσε τη χρυσή λίρα στις σοβαρές συναλλαγές και ιδίως στις επενδύσεις όπως αγορά ακινήτων και σε διάφορα συμβόλαια. Ο κόσμος μάλιστα έκρινε τη σταθερότητα της δραχμής από την τιμή της χρυσής λίρας. Η αποταμίευση σε χρυσές λίρες ταλαιπωρούσε την ελληνική οικονομία και δύσκολα μπορούσαν να αντληθούν κεφάλαια για επενδύσεις από την ελληνική αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 οι αγοραπωλησίες μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών είχαν περιορισμένες συναλλαγές, καθώς πολύς κόσμος είχε χάσει πολλά λεφτά από μεγάλες εγχώριες και διεθνείς κρίσεις. Αντίθετα, σχηματίζονται ουρές όταν εκδίδονται νέες ομολογίες ΔΕΗ, οι οποίες γίνονται ανάρπαστες, καθώς ήταν οι πιο ασφαλείς τοποθετήσεις και με πολύ καλές αποδόσεις. Στην περίοδο 1957 – 1966 εκδόθηκαν τίτλοι 12.084 εκατομμυρίων δραχμών.     

46,3% αφορούσε σε ομολογίες της ΔΕΗ, 39,2% ομολογίες του Δημοσίου, 5,9% μετοχές τραπεζών, 5,5% μετοχές ιδιωτικών επιχειρήσεων, 3,1% ομολογίες ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Πηγή: Χρηματιστήριο Αθηνών ΑΕ, (2007) Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών – 125 χρόνια, σελ. 128 [Online], Διαθέσιμο: http://www.athex.gr [23 Ιουλ. 2013].

Μάλιστα στο ίδιο ενημερωτικό έντυπο - για την επέτειο των 125 ετών από την Ίδρυση του Χρηματιστηρίου - αναφέρεται: «Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν τη μεγάλη αποτυχία στην προσπάθεια για την έκδοση και την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο τίτλων ιδιωτικών επιχειρηματικών μονάδων». Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ μπορούν να χαρακτηρισθούν ως η κυριότερη αιτία άντλησης κεφαλαίων, σε όφελος της χώρας μας, σε μια πολύ δύσκολη περίοδο. Ακόμα, συνέβαλαν, πέραν της χρηματοδότησης των έργων εξηλεκτρισμού και στην καταπολέμηση της «χρυσοφιλίας», κατάλοιπο δύο πολέμων και της κατοχής. Οι ομολογίες της ΔΕΗ ήταν 1961 Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών ιδιαίτερα ελκυστικές, καθώς Επίσημη έναρξη διαπραγμάτευσης των ομολογιών εκδίδονταν με βάση το Νομοθετικό της ΔΕΗ. Διάταγμα 3746/1957 το οποίο προέβλεπε την πλήρη απαλλαγή στα εισοδήματα από τοκομερίδια και λαχνούς ομολογιακών δανείων Ανώνυμων Εταιρειών ή Νομικών Προσώπων Δημοσίου. Επιπλέον, ο ίδιος Νόμος προέβλεπε ασφαλιστικές ρήτρες που έκαναν ακόμη πιο ασφαλείς τις ομολογίες της ΔΕΗ. Τα εκδιδόμενα ομολογιακά δάνεια προφύλασσαν τους ομολογιούχους από τις συχνές υποτιμήσεις της δραχμής, καθώς ήσαν «μετ΄ ασφαλιστικής ρήτρας δολαρίου». Δηλαδή, οι Έλληνες και ξένοι που επένδυαν σε ομολογίες ΔΕΗ ήσαν πλήρως διασφαλισμένοι ότι κατά την εξόφλησή τους θα έπαιρναν το κεφάλαιό τους με βάση την ισοτιμία δραχμής - δολαρίου που ίσχυε κατά την έκδοση των ομολογιών.

Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 42

Πρέπει να σημειώσουμε, ότι για αρκετά χρόνια το δολάριο ΗΠΑ είχε μια σταθερή σχέση ανταλλαγής προς το χρυσό. Κατά συνέπεια, οι Έλληνες που ταλαιπωρούνταν από τις μεγάλες υποτιμήσεις της δραχμής είχαν τη σιγουριά ότι επενδύοντας σε ομολογίες δεν θα έχαναν τις αποταμιεύσεις τους. Ακόμη, τα επιτόκια των ομολογιών της ΔΕΗ είχαν ένα σταθερό επιτόκιο, που τις έκανε ακόμη πιο ελκυστικές από τις καταθέσεις σε δραχμές, καθώς οι δραχμικές καταθέσεις κινδύνευαν από υποτιμήσεις, ενώ τα επιτόκια άλλαζαν με βάση κεντρικές αποφάσεις (από τη Νομισματική Επιτροπή που συγκέντρωνε υπερεξουσίες), χωρίς να λαμβάνονται πάντοτε ιδιαίτερα υπόψη τα συμφέροντα των καταθετών. Οι λόγοι της επιτυχίας και τα οφέλη Ο κόσμος «αγκάλιασε» - μέσα και έξω από την Ελλάδα – τις ομολογίες της ΔΕΗ για πάρα πολλούς λόγους:  Οι ιδιώτες αποταμιευτές είχαν απόλυτη σιγουριά ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά τους, αφού ήταν εγγυημένα με ρήτρα δολαρίου, απολάμβαναν ένα υψηλό επιτόκιο και είχαν φορολογικές απαλλαγές.  Οι ξένοι επενδυτές δεν είχαν κανένα συναλλαγματικό κίνδυνο και επιπλέον πραγματοποιούσαν επενδύσεις στη μεγαλύτερη και Ήπειρος δεκαετία ‘50 ταχύτερα αναπτυσσόμενη Όλα έτοιμα για να δοθεί το ηλεκτρικό ρεύμα. βιομηχανία της χώρας. Με τις παραδοσιακές φορεσιές τους κοπέλες συμμετέχουν στις γιορτές για την ηλεκτροδότηση.

 Πολλοί Έλληνες μετανάστες τοποθετούσαν αποταμιεύσεις σε ομολογίες της ΔΕΗ λόγω της σιγουριάς που εξασφάλιζαν, συμβάλλοντας στην εισροή συναλλάγματος.  Οι αγρότες πρωτοστατούσαν σε υποστήριξη της ΔΕΗ αφού αυτή – μέσω του αγροτικού εξηλεκτρισμού της χώρας – συνέβαλε στη σημαντική αύξηση του Αγροτικού Ακαθάριστου Προϊόντος μέσω των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων που εξασφάλιζαν μεγάλους όγκους νερών για αρδεύσιμες καλλιέργειες, αντιπλημμυρική προστασία κλπ.  Οι κάτοικοι των πόλεων και χωριών της ηπειρωτικής χώρας εξασφάλισαν το κοινωνικό αγαθό του ηλεκτρικού ρεύματος σε πολύ χαμηλές τιμές (ακόμη και μέχρι σήμερα) και όλες τις ώρες του 24ώρου.  Οι νησιώτες είδαν τη ζωή τους να αλλάζει και να βελτιώνεται το οικονομικό περιβάλλον και το επίπεδο ευημερίας τους μέσα από τους Σταθμούς Παραγωγής που κατασκευάσθηκαν από τη ΔΕΗ ή από τα υποβρύχια καλώδια που ποντίσθηκαν για να συνδέσουν τα νησιά με το ηλεκτρικό σύστημα της ηπειρωτικής χώρας.  Βιομήχανοι και βιοτέχνες αγκάλιασαν τη ΔΕΗ για το φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα που τους έφερε, για να γίνουν ανταγωνιστικοί και να αυξήσουν σημαντικά τις εξαγωγές τους στο εξωτερικό.

 Οι ξενοδόχοι πέτυχαν μια πρωτοφανή ανάπτυξη, δημιούργησαν τη μεγάλη συναλλαγματοφόρο τουριστική βιομηχανία, με τη βοήθεια των υποδομών της ΔΕΗ. Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 43

Ομολογιακά δάνεια και ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας Οι εκδόσεις ομολογιακών δανείων της πρωτοφανούς συνολικής αξίας για τη μεταπολεμική περίοδο είχαν πολλαπλά οφέλη για την Εθνική Οικονομία:  Χρηματοδοτήθηκαν άνετα τεράστια έργα εξηλεκτρισμού με ανεκτίμητη οικονομική αξία για την Ελληνική Οικονομία και την Κοινωνική Ευημερία.  Εξασφαλίσθηκε η παροχή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την επικράτεια επιτρέποντας την ταχεία εκβιομηχάνιση και οικονομική ανάπτυξη που αύξησε κατακόρυφα τον αριθμό των θέσεων εργασίας.

Μάιος 1963 Στην κεντρική πλατεία του Πειραιά προβάλλεται ένα ακόμη ομολογιακό δάνειο της ΔΕΗ

 Μειώθηκε κατακόρυφα η συναλλαγματική αιμορραγία για εισαγωγές ενεργειακών πρώτων υλών που απαιτούνταν για τη λειτουργία των πετρελαϊκών σταθμών παραγωγής ρεύματος.  Αυξήθηκε κατακόρυφα η ενεργειακή επάρκεια της χώρας μέσω της αξιοποίησης τεραστίων κοιτασμάτων λιγνιτών και όγκων νερών για αδιάλειπτη παραγωγή και παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.  Αυξήθηκε η λαϊκή αποταμίευση και κατανάλωση λόγω της κατακόρυφης ανόδου της απασχόλησης που έφερε η Οικονομική Ανάπτυξη με τη βοήθεια του εξηλεκτρισμού της χώρας.  Αντλήθηκαν πρωτοφανή σε όγκους κεφάλαια, ακόμη και από το εξωτερικό, για να τοποθετηθούν - μέσω της Κεφαλαιαγοράς - σε ομολογίες της ΔΕΗ, αυξάνοντας τη ρευστότητα της Οικονομίας, ενισχύοντας την εσωτερική αξία της δραχμής και καταπολεμώντας τη «χρυσοφιλία».  Αυξήθηκαν κατακόρυφα οι ελληνικές εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, αγροτικών ειδών και πρώτων υλών, λόγω των ευεργετικών αποτελεσμάτων που είχε ο εξηλεκτρισμός για όλους τους κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, αγροτική οικονομία, μεταλλευτική οικονομία κλπ).  Αυξήθηκε κατακόρυφα η εισροή συναλλάγματος από τουριστικές υπηρεσίες λόγω της ταχείας ανάπτυξης της τουριστικής οικονομίας - ιδιαίτερα στα νησιά – λόγω του γρήγορου εξηλεκτρισμού της χώρας.  Αυξήθηκαν κατακόρυφα τα δημόσια έσοδα από την ταχεία ανάπτυξη της Οικονομίας – και πάλι λόγω εξηλεκτρισμού – επιτρέποντας στην Πολιτεία να διευρύνει συνεχώς την Κοινωνική Πολιτική της.

Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 44

Επίλογος -Δίδαγμα Στην Οικονομική Ιστορία της χώρας μας τα Ομολογιακά Δάνεια έπαιξαν πάντοτε καθοριστικό ρόλο για τις εξελίξεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Άλλωστε, τα πρώτα ομολογιακά δάνεια για λογαριασμό της Ελλάδας εκδόθηκαν στο Λονδίνο μέσα στα χρόνια της Επανάστασης και πολύ πριν από την Ανεξαρτησία της χώρας… Πάρα πολλοί και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους αμφισβήτησαν είτε τη σκοπιμότητα έκδοσης είτε του τρόπους διάθεσης Ομολογιακών Δανείων. Ένα είναι όμως το σίγουρο: Κανείς ποτέ δεν αμφισβήτησε ότι τα Ομολογιακά Δάνεια της ΔΕΗ ήσαν εκείνα που πραγματικά συνέβαλαν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο Δάνειο στην ταχεία προώθηση της Πραγματικής Οικονομικής Ανάπτυξης και του επιπέδου Κοινωνικής Ευημερίας. Από την ιστορία των ομολογιακών δανείων της ΔΕΗ και τα πολλαπλά οφέλη που είχαν για την Εθνική Οικονομία προκύπτει και ένα «δίδαγμα» με διαχρονική και γενικότερη οικονομική αξία: Δάνεια που χρησιμοποιούνται για την χρηματοδότηση της Πραγματικής Οικονομίας, για να γίνουν έργα και υπηρεσίες που χρειάζονται οι καταναλωτές, έχουν π ολλαπλα σιαστικά οφέλη όχι μόνο για τον ίδιο τον χρηματοδοτούμε νο Οργανισμό αλλά για την Οικονομία, την Ανάπτυξη, την Κοινωνική Ευημερία και την Απασχόληση .

Τα ομολογιακά δάνεια της ΔΕΗ

Σελίδα 45

Δικαιώματα Εκμετάλλευσης Λιγνιτικών Κοιτασμάτων ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ A.E. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Την 01-04-2004 εκδόθηκε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία αναφέρεται πως προειδοποιεί το Ελληνικό Δημόσιο ότι τα αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης του λιγνίτη που έχουν παραχωρηθεί στη ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πιθανόν νοθεύουν τον ανταγωνισμό δεδομένου ότι δεν συνδέονται άμεσα με την υποχρέωση καταβολής τέλους χρήσης. Για την ορθή ενημέρωση σας η ΔΕΗ Α.Ε. σας γνωρίζει τα ακόλουθα: 1.

H ΔΕΗ - και σύμφωνα με ενημέρωσή μας οι αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Κράτους- δεν έχουν γίνει μέχρι στιγμής αποδέκτες της προειδοποιητικής επιστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

2.

Στη ΔΕΗ έχει παραχωρηθεί το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης λιγνιτικών κοιτασμάτων, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 63% των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών αποθεμάτων της χώρας. Το 5% έχει εκμισθωθεί με μακροχρόνια συμβόλαια σε ιδιώτες και το υπόλοιπο 32% δεν έχει ακόμη παραχωρηθεί ή εκμισθωθεί για εκμετάλλευση. Συνεπώς δεν αληθεύει ότι δεν υπάρχει πρόσβαση σε λιγνίτη σε άλλους δυνητικούς παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας.

3.

Δεν είναι αληθές ότι η ΔΕΗ χρησιμοποιεί χωρίς οικονομική επιβάρυνση το λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία η ΔΕΗ επιβαρύνεται οικονομικά με σημαντικά ποσά λόγω της λιγνιτικής της δραστηριότητας. Συγκεκριμένα υποχρεούται με την καταβολή "ειδικού τέλους" για τις περιοχές όπου αναπτύσσεται λιγνιτική δραστηριότητα και το οποίο ανέρχεται στο 0,4% του ετήσιου κύκλου εργασιών της από το σύνολο των πωλήσεων της ηλεκτρικής ενέργειας. Η επιβάρυνση αυτή είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή που θα κατέβαλλαν οι υφιστάμενοι ιδιώτες λιγνιτοπαραγωγοί αν χρησιμοποιούσαν το λιγνίτη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε δικές τους εγκαταστάσεις.

4.

Ο λιγνίτης που εξορύσσεται στα ορυχεία της ΔΕΗ δεν έχει καμία κρατική ενίσχυση ή άλλης μορφής επιδότηση. Αντίθετα η ΔΕΗ κατέβαλλε τεράστια ποσά για την αγορά των εκτάσεων που απαιτήθηκαν για την ανάπτυξη της λιγνιτικής δραστηριότητας με τιμές πολύ υψηλότερες, μέχρι και διπλάσιες των μέσων επιπέδων της αγοράς, λόγω της υποχρεωτικής διαδικασίας των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων.

5.

Η εκμετάλλευση του λιγνίτη στη ΔΕΗ επιβαρύνεται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαθέτει υπαίθρια λιγνιτωρυχεία για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

6.

H ανταγωνιστικότητα του λιγνίτη που εξορύσσεται στα ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε. οφείλεται αποκλειστικά στις επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, στη συσσωρευμένη εμπειρία του προσωπικού των ορυχείων και στα αποτελέσματα εκμετάλλευσης που προσεγγίζουν τα αντίστοιχα των διεθνών βέλτιστων πρακτικών.

7.

Όσον αφορά την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, που θίγεται στην ανακοίνωση, το Υπουργείο Ανάπτυξης από το Φεβρουάριο του 2001 που απελευθερώθηκε η αγορά ενέργειας στη χώρα μας, έχει χορηγήσει 9 άδειες

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 46

προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες και γνωστές επιχειρήσεις ηλεκτρισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μεγάλη πείρα στο εμπόριο και την προμήθεια, για συνολική ισχύ 2.343 MW. Με βάση πλειοδοτικό διαγωνισμό ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς (ΔΕΣΜΗΕ) με την υπ΄αριθ.30/30.12.2003 απόφασή του, έχει προβεί σε Καταμερισμό και Εκχώρηση Δικαιώματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Μακροχρόνια Βάση μέσω των Διασυνδέσεων των Βορείων Συνόρων της Ελλάδας για την περίοδο από 1.1.2004-31.12.2004 συνολικής ισχύος 200 MW σε προμηθευτές και επιλέγοντες πελάτες. Συγκεκριμένα, εκχωρήθηκαν 103 MW σε τρεις επιλέγοντες πελάτες και 97 MW σε πέντε προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Όλοι αυτοί οι επιλέγοντες πελάτες κάνουν χρήση του δικαιώματός τους και εισάγουν ηλεκτρική ενέργεια για κάλυψη αναγκών τους. Οι προμηθευτές επίσης δραστηριοποιούνται και έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας για την εξυπηρέτηση πελατών τους. Ο ΔΕΣΜΗΕ έχει επίσης εκχωρήσει για το ίδιο διάστημα ισχύ 12 MW σε δύο προμηθευτές για την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της διασύνδεσης Ελλάδας-Ιταλίας.

8.

Τέλος ενημερώνουμε ότι το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργείο Ανάπτυξης) με δύο απαντήσεις του, την 5.12.2003 και την 30.3.04, προς την Ε.Ε. σε αντίστοιχες δύο σχετικές επιστολές της Ε.Ε. που ζητούσαν πληροφορίες για το θέμα των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης λιγνίτη, έχει υποστηρίξει τα εξής:

"Δεν υφίσταται διακριτική μεταχείριση υπέρ της ΔΕΗ Α.Ε. σε σχέση με τους υπόλοιπους ιδιώτες Λιγνιτοπαραγωγούς δεδομένου ότι ο λιγνίτης που εξορύσσεται από τα Ορυχεία της χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε δικούς της σταθμούς. Συνεπώς και για την υποθετική περίπτωση που η ΔΕΗ Α.Ε. μίσθωνε τα ορυχεία που της έχουν παραχωρηθεί με συμβόλαια μίσθωσης παρόμοια με αυτά που ισχύουν μεταξύ ιδιωτών και του Ελληνικού Δημοσίου και με βάση τα ισχύοντα στα συμβόλαια αυτά, η ΔΕΗ Α.Ε. θα κατέβαλε μόνο το πάγιο που, όπως προαναφέρθηκε, ανέρχεται σε περίπου 35.200 € ανά έτος για τα ορυχεία της Εταιρείας "ΛΙΓΝΙΤΩΡΥΧΕΙΑ ΑΧΛΑΔΑΣ Α.Ε." και περίπου 52.800 € για κάθε ένα από τα Ορυχεία της Εταιρείας "ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ Α.Μ.Ε.Τ.Β.Ε.". Τα ποσά αυτά έχουν σχεδόν μηδενική επιβάρυνση στο κόστος του λιγνίτη, δηλαδή πολύ μικρότερη από το ήδη καταβαλλόμενο από τη ΔΕΗ Α.Ε. "τέλος ανάπτυξης". "Θα πρέπει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε η εξόρυξη του λιγνίτη στα υπαίθρια ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε. επιβαρύνεται περισσότερο από κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διαθέτει υπαίθρια λιγνιτωρυχεία και με βάση τα αναφερόμενα σε ενημερωτικό έγγραφο της EUROCOAL Ειδικότερα:  Στη Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη λιγνιτοπαραγωγός χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με ετήσια παραγωγή 180 εκατ. τόνων δεν επιβάλλεται κανένα εθνικό ή τοπικό τέλος ή φόρος ή μίσθωμα. Αντίθετα μάλιστα παρέχονται κίνητρα για επενδύσεις με κατεύθυνση την ανάπτυξη των δικών τους πηγών για την ασφάλεια τροφοδοσίας, την αύξηση της απασχόλησης κ.λ.π.  Στην Αγγλία που διαθέτει τα μεγαλύτερα υπαίθρια ορυχεία λιθάνθρακα κανένα τέλος δεν επιβάλλεται για την εξόρυξη λιθάνθρακα από τα ήδη γνωστά κοιτάσματα, ενώ για τα νέα κοιτάσματα θα εφαρμοσθεί επιβάρυνση 0,10 £/t.  Στις υπό ένταξη χώρες, στην παρούσα μεταβατική περίοδο, το ισχύον καθεστώς δεν μπορεί να ληφθεί ως σημείο αναφοράς στα πλαίσια της Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 47

ελεύθερης οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια δεν είναι συγκρίσιμο με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η βιομηχανία του λιγνίτη αποτελεί μια πραγματικότητα για την Ελλάδα που και στις καινούργιες συνθήκες μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί ένα σίγουρο στήριγμα της εθνικής οικονομίας. Ο λιγνίτης είναι εγχώριο καύσιμο, όχι μόνο για τον Ελληνικό χώρο αλλά και για το χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου έχει πολύ σημαντική συμβολή στην αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού." Και στην απάντηση της 30.3.04 αναφέρεται το εξής για τα ιδιωτικά λιγνιτωρυχεία: "Σε περίπτωση που ο παραγόμενος λιγνίτης χρησιμοποιείται ως καύσιμο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή άλλες χρήσεις σε δικές τους εγκαταστάσεις, οι εταιρείες αυτές ουδεμία άλλη οικονομική επιβάρυνση υφίστανται." Οι δύο σχετικές επιστολές της Ε.Ε. καθώς και οι πλήρεις απαντήσεις του Ελληνικού Δημοσίου για το θέμα βρίσκονται στο site της ΔΕΗ (ΔΕΗ ΑΕ. >ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ>ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΝΕΑ>ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ) Αθήνα, 2 Απριλίου 2004 Πηγή: ΔΕΗ ΑΕ, Δικαιώματα Εκμετάλλευσης Λιγνιτικών Κοιτασμάτων [Online], Διαθέσιμο: http://www.dei.com.gr[23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 48

Δικαίωση ΔΕΗ στο Ευρωδικαστήριο για τους λιγνίτες 20 Σεπτεμβρίου 2012, Εconews.gr Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε τη ΔΕΗ κρίνοντας ότι η επιχείρηση δεν έχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά λιγνίτη στην Ελλάδα, και άρα μπορεί να κρατήσει όλα τα εργοστάσια παραγωγής που διαθέτει. Το Δικαστήριο ακύρωσε δύο αποφάσεις της Κομισιόν που υποχρέωνε την επιχείρηση να πουλήσει εργοστάσια της σε ιδιώτες ώστε να μην κατέχει δεσπόζουσα θέση. Τι αναφέρει η απόφαση του Δικαστηρίου: Ο λιγνίτης είναι ορυκτό με κύριο στοιχείο τον άνθρακα που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ελλάδα είναι ο πέμπτος παραγωγός λιγνίτη στον κόσμο και ο δεύτερος στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Γερμανία. Τα πρώτα δικαιώματα αναζητήσεως και εκμεταλλεύσεως του λιγνίτη σε δημόσια κοιτάσματα χορηγήθηκαν στη ΔΕΗ με νομοθετικό διάταγμα το 1959 και με τον μεταλλευτικό κώδικα του 1973. Τα δικαιώματα αναζητήσεως και εκμεταλλεύσεως δύνανται να χορηγηθούν από την Ελληνική Δημοκρατία κατόπιν διαδικασίας υποβολής προσφορών ή χωρίς υποβολή προσφορών αλλά μέσω συμβάσεως εγκρινόμενης με ειδικό νόμο του Κοινοβουλίου, ή ακόμη με απευθείας ανάθεση σε κατεπείγουσες περιπτώσεις και για λόγους δημόσιου συμφέροντος. Το σύνολο των αποθεμάτων των εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων λιγνίτη στην Ελλάδα εκτιμάται σε 3 255 περίπου εκατομμύρια τόνους. Στη ΔΕΗ παραχωρήθηκαν δικαιώματα για 2 000 εκατομμύρια τόνους αποθεμάτων περίπου. Οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδοτούνται από ελληνικό λιγνίτη ανήκουν όλοι στο ΔΕΗ. Το 2005 προβλέφθηκε η θέσπιση υποχρεωτικής ημερήσιας αγοράς για όλους τους πωλητές και τους αγοραστές ηλεκτρικής ενέργειας στο διασυνδεδεμένο ελληνικό σύστημα το οποίο περιλαμβάνει την ηπειρωτική Ελλάδα και ορισμένα ελληνικά νησιά. Στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ημερήσιας αγοράς, οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας εγχέουν και πωλούν σε ημερήσια βάση το προϊόν τους στην αγορά. Ειδικότερα, οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς υποβάλλουν από την προηγούμενη ημέρα προσφορές (οι οποίες περιλαμβάνουν ενδεικτική τιμή και ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας), ενώ οι προμηθευτές και οι αυτοπρομηθευόμενοι πελάτες υποβάλλουν προβλέψεις φορτίου. Το 2003, η Επιτροπή έλαβε από ιδιώτη καταγγελία και κίνησε τη διαδικασία κατά της Ελλάδας. Το 2008, εξέδωσε την απόφαση (C (2008) 824 για δύο χωριστές αγορές προϊόντων: της προμήθειας λιγνίτη και της χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας διαπιστώνοντας ότι έχει δημιουργηθεί κατάσταση ανισότητας ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα πρωτογενή καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ότι η Ελλάδα παρέχοντας στη ΔΕΗ τη δυνατότητα να διατηρεί ή να ενισχύει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αποκλείει ή παρακωλύει κάθε νέα είσοδο στην αγορά. Η Επιτροπή φρονεί επίσης ότι τα κρατικά μέτρα, καθόσον αποθαρρύνουν οποιονδήποτε δυνητικό ανταγωνιστή από το να επενδύσει στην παραγωγή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών. Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 49

Το 2009 η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C(2009) 6244 τελικό, για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη διόρθωση των αντίθετων προς τον ανταγωνισμό συνεπειών της παραβάσεως που διαπιστώθηκε στην απόφασή της του 2008. Η Ελλάδα θα πρέπει α) να χορηγήσει μέσω διαγωνισμών δικαιώματα εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας σε άλλες επιχειρήσεις, β) να απαγορεύσει στους κατόχους δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως επί των κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας να πωλούν τον εξορυσσόμενο λιγνίτη στη ΔΕΗ εκτός αν δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη προσφορά, γ) να διοργανώσει νέα διαδικασία παραχωρήσεως, σε περίπτωση ακυρώσεως της υπό εξέλιξη διαδικασίας παραχωρήσεως δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος της Βεύης. Η ΔΕΗ, υποστηριζόμενη από την Ελληνική Δημοκρατία, κατέθεσε στο Γενικό Δικαστήριο δύο προσφυγές (T-169/08 και T-421/09) και ζήτησε την ακύρωση των δύο αποφάσεων της Επιτροπής. Η Ελληνική Ενέργεια και Ανάπτυξη ΑΕ (HE & DSA) και η Ενεργειακή Θεσσαλονίκης ΑΕ, ανώνυμες εταιρίες οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα παρεμβαίνουν υπέρ της Επιτροπής. Η ΔΕΗ αμφισβητεί το συμπέρασμα της Επιτροπής ότι η άσκηση των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως του λιγνίτη οδηγεί στην επέκταση της δεσπόζουσας θέσεώς της από την αγορά του λιγνίτη στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Το Γενικό Δικαστήριο επισημαίνει ότι παρά το ενδιαφέρον που εξεδήλωσαν οι ανταγωνιστές της προσφεύγουσας, εντούτοις, κανένας επιχειρηματίας δεν κατόρθωσε να επιτύχει την παραχώρηση από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως κοιτασμάτων λιγνίτη, παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 2 000 περίπου εκατομμύρια τόνοι λιγνίτη οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αποτελέσει αντικείμενο εκμεταλλεύσεως. Εντούτοις, για την αδυναμία των λοιπών επιχειρηματιών να αποκτήσουν πρόσβαση στα διαθέσιμα κοιτάσματα λιγνίτη δεν ευθύνεται η ΔΕΗ. Η μη χορήγηση αδειών εκμεταλλεύσεως λιγνίτη οφείλεται αποκλειστικά στη βούληση της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο ρόλος της ΔΕΗ στην αγορά προμήθειας λιγνίτη περιορίστηκε στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων των οποίων τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως της παραχωρήθηκαν, η δε Επιτροπή δεν υποστήριξε ότι η προσφεύγουσα εκμεταλλεύτηκε καταχρηστικώς τη δεσπόζουσα, όσον αφορά την πρόσβαση στον λιγνίτη, θέση της στην εν λόγω αγορά. Από προηγούμενη νομολογία προκύπτει ότι η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως εκ μέρους της επιχειρήσεως που απολαύει ειδικού ή αποκλειστικού δικαιώματος μπορεί είτε να απορρέει από τη δυνατότητα ασκήσεως του δικαιώματος αυτού κατά τρόπο καταχρηστικό είτε να αποτελεί άμεση συνέπεια του εν λόγω δικαιώματος. Εντούτοις, δεν προκύπτει ότι το γεγονός και μόνον ότι η οικεία επιχείρηση βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών της, συνεπεία κάποιου κρατικού μέτρου, συνιστά αυτό καθεαυτό κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως. Κατά το ΓΔΕΕ η Επιτροπή όφειλε να εξετάσει το ζήτημα αν η ανισότητα ευκαιριών μεταξύ των επιχειρηματιών και η συνακόλουθη νόθευση του ανταγωνισμού είναι αποτέλεσμα κρατικού μέτρου. Κατ’ ακολουθία, η Επιτροπή δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι δεν ήταν υποχρεωμένη να προσδιορίσει και να αποδείξει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσεως στην οποία το επίμαχο κρατικό μέτρο οδήγησε ή μπορούσε να οδηγήσει την προσφεύγουσα.

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 50

Για τους λόγους αυτούς, το Γενικό Δικαστήριο: 1) Ακυρώνει την απόφαση C(2008) 824 τελικό της Επιτροπής, της 5ης Μαρτίου 2008, σχετικά με τη χορήγηση ή τη διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) (υπόθεση Τ-169/08).

2) Ακυρώνει την απόφαση C(2009) 6244 τελικό της Επιτροπής, της 4ης Αυγούστου 2009, για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη διόρθωση των δυσμενών για τον ανταγωνισμό συνεπειών της παραβάσεως που διαπιστώθηκε στην απόφαση της Επιτροπής της 5ης Μαρτίου 2008, σχετικά με τη χορήγηση ή τη διατήρηση σε ισχύ από την Ελληνική Δημοκρατία δικαιωμάτων για την εξόρυξη λιγνίτη υπέρ της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) (Τ-421/09). [3][3] Πηγή: econews.gr, (2012) Δικαίωση ΔΕΗ στο Ευρωδικαστήριο για τους λιγνίτες – Δεν πουλάει μονάδες [Online], Διαθέσιμο: http://www.econews.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 51

Η παρωδία της αγοράς ενέργειας και το ύστατο SOS της παραγωγικής οικονομίας Δευτέρα, 13 Μαΐου 2013 Α. Κοντολέων* *Ο κ. Αντώνης Κοντολέων είναι Μέλος Προεδρείου ΕΒΙΚΕΝ ( Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας) Η κυβέρνηση καλείται να άρει άμεσα όλες τις στρεβλώσεις που αυξάνουν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας πλήττοντας καίρια την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η βιωσιμότητα χιλιάδων μεταποιητικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων εξαρτάται από τις αποφάσεις που θα ληφθούν κρίνοντας και την τύχη εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας. Η αναθεώρηση της εθνικής στρατηγικής για την ενέργεια με βασική προτεραιότητα τη μείωση των τιμών επείγει περισσότερο από ποτέ. Οι σημερινές συνθήκες βαθιάς ύφεσης, έλλειψης ρευστότητας, συρρίκνωσης της εγχώριας ζήτησης και μειωμένης διεθνούς ανταγωνιστικότητας επιβάλλουν πραγματισμό και ρήξη με ένα παρελθόν βασισμένο στην εσωστρέφεια, την προσδοκία μιας αενάως αυξανόμενης ζήτησης και τον ανερμάτιστο ιδεαλισμό. Η νέα στρατηγική πρέπει να θέσει τους όρους ανάπτυξης της αγοράς τουλάχιστο για τις επόμενες δύο δεκαετίες επιστρέφοντας στις στοιχειώδεις αρχές της ενεργειακής πολιτικής διεθνώς: μέγιστη αξιοποίηση των φθηνών μορφών παραγωγής ενέργειας και βέλτιστη αξιοποίηση των εγχώριων πηγών (λιγνίτης, νερά), αξιολόγηση επενδυτικών επιλογών με βάση το κόστος (δίκτυα, ενεργειακό μίγμα), μέγιστη δυνατή ενεργειακή ανεξαρτησία με διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια πλέον για μια ενεργειακή πολιτική που αλλάζει διαρκώς με βάση μικροπολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα ή δήθεν καλοπροαίρετους μεγαλεπήβολους στόχους. «Ταμπού» όπως ο λιθάνθρακας και «σταθερές» όπως το μοντέλο αγοράς, το ενεργειακό μίγμα ή οι περιβαλλοντικοί στόχοι πρέπει να επανεξετασθούν με νηφαλιότητα, αντικειμενικότητα και ρεαλισμό. Ένα σωστό μείγμα θα διευκολύνει την επανεκκίνηση της παραγωγικής οικονομίας Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πολλά λάθη στο σχεδιασμό της αγοράς στην προσπάθεια ικανοποίησης βραχυπρόθεσμων πολιτικών και επιχειρηματικών επιδιώξεων, πολλές φορές αντικρουόμενων όπως το άνοιγμα στον ανταγωνισμό με την ταυτόχρονη διατήρηση των κρατικών μονοπωλίων. Στο πλαίσιο αυτό ελήφθησαν μέτρα και δημιουργήθηκαν μηχανισμοί που επέτειναν το πρόβλημα και πολλαπλασίασαν τις στρεβλώσεις. Έτσι καταλήξαμε στο σημερινό μόρφωμα, αυτό που μόνο κατ’ ευφημισμό μπορεί να αποκαλείται «αγορά», που λειτουργεί σαν κλειστό κύκλωμα με μόνο στόχο τη δική του επιβίωση. Σε αυτό το σύστημα ο καταναλωτής θεωρείται μια μάλλον ενοχλητική απόληξη, αναγκασμένος να υφίσταται και να επωμίζεται κάθε στρέβλωση, ανεπάρκεια ή καπρίτσιο της «αγοράς» και των παικτών της χωρίς καμία εναλλακτική. Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας υιοθετήθηκε ένα μοντέλο αγοράς γνωστό ως "υποχρεωτικό pool" (περισσότερα σε επόμενο άρθρο) το οποίο, ενώ κατά κοινή ομολογία των παραγόντων της αγοράς έχει κλείσει τον κύκλο του, εντούτοις διατηρείται και συνεχίζει να αποτελεί μια από τις βασικές πηγές στρεβλώσεων και Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 52

διόγκωσης του κόστους. Αλήθεια γιατί παραμένει; Πάντως όχι για το συμφέρον των καταναλωτών. Οι πολιτικές ευθύνες είναι διαχρονικές και διακομματικές. Από το «βέτο» στην εισαγωγή του λιθάνθρακα στο ενεργειακό μείγμα, στην εγκατάλειψη του λιγνίτη ως πυλώνα της ενεργειακής υποδομής και από τον περιορισμό των ιδιωτικών επενδύσεων στην ηλεκτροπαραγωγή μόνο σε μονάδες Φυσικού Αερίου μέχρι την ακύρωση του στρατηγικού προγράμματος επέκτασης σε ξένες αγορές και δημιουργίας ενός «εθνικού πρωταθλητή» της ενέργειας, οι επιλογές χαρακτηρίζονται από επιπολαιότητα και το κυριότερο, απουσία στοχοθέτησης βάσει κοστολογημένου μακροχρόνιου σχεδίου. Ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα επιπόλαιου σχεδιασμού είναι η περίπτωση της περίφημης Πράσινης Ανάπτυξης . Στα τέλη του 2010, όταν τα σημάδια της κρίσης ήταν ήδη πασιφανή και η χώρα διένυε το τρίτο συνεχόμενο έτος ύφεσης, έγινε μια άνευ προηγουμένου στροφή στην επιθετική προώθηση των πλέον ακριβών μορφών ΑΠΕ, βασισμένη σε μια ιδεοληπτική αντίληψη περί ανάπτυξης πέρα από κάθε ρεαλιστική προσέγγιση για το κόστος και τις συνέπειες στην υπόλοιπη οικονομία και τους πολίτες της χώρας. Με όχημα μια πολιτική γενναίων επιδοτήσεων και εγγυημένων υψηλών αποδόσεων με κρατική εγγύηση εστάλη το μήνυμα σε όλη την κοινωνία ότι οι ΑΠΕ «μοιράζουν λεφτά». Το μοντέλο ποτέ δεν ήταν βιώσιμο οικονομικά, η κρίση απλώς επιτάχυνε τον εκτροχιασμό. Σήμερα η παραγόμενη ενέργεια από φωτοβολταϊκά αμείβεται με μέση τιμή 300 €/MWh, το κόστος παραγωγής μίας MWh από φυσικό αέριο είναι 100 €, ενώ από λιγνίτη 30 € και από υδροηλεκτρικά ακόμα χαμηλότερο. Σύμφωνα με στοιχεία του ΛΑΓΗΕ, το κόστος των επιδοτήσεων προς τις ΑΠΕ θα φτάσει τα 1,9 δισ. € το 2013, ενώ αν συνυπολογιστούν οι επιδοτήσεις μέσω μηχανισμών εγγυημένου εσόδου που μοιράζονται στους υπόλοιπους παραγωγούς (βλ. συνέχεια), ο συνολικός ετήσιος λογαριασμός ξεπερνά τα 2,7 δισ. €, σε μια «αγορά» της τάξης των 6 δισ. € και σε μία οικονομία που καταρρέει... «Μεταβατικοί» μηχανισμοί: ουδέν μονιμότερον του προσωρινού Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που η κατανάλωση φυσικού αερίου (ΦΑ) στηρίζεται στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 70% ενώ ταυτόχρονα αυτό είναι 100% εισαγόμενο. Η τιμή του συνδέεται με τις ιδιαίτερα ακριβές –σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη- μακροχρόνιες συμβάσεις της ΔΕΠΑ με τους ξένους προμηθευτές της. Επίσης, η εγχώρια αγορά ΦΑ είναι εκ των πραγμάτων άρρηκτα συνδεδεμένη με την παραγωγή ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο. Αυτός ο στενός εναγκαλισμός των δύο αγορών δημιουργεί παρενέργειες εμφανείς πλέον σε ολόκληρη την παραγωγική βάση. Για να καταστούν βιώσιμες (!) οι νέες επενδύσεις σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από ΦΑ τόσο των ιδιωτών όσο και της ΔΕΗ, θεσπίστηκαν «μεταβατικοί» μηχανισμοί εγγυημένου εσόδου, από τους οποίους επωφελούνται όλες οι μονάδες ΦΑ. Ο χαρακτήρας και φυσικά το κόστος αυτών των μηχανισμών είναι άλλη μία θλιβερή ελληνική πρωτοτυπία που δεν απαντάται αλλού στον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τεράστιο πλήγμα για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων. Οι μηχανισμοί αυτοί αφαιρούν κάθε κίνητρο για αποδοτική λειτουργία τόσο των επί μέρους μονάδων όσο και του όλου συστήματος. Το «υποχρεωτικό pool» παρέχει εξασφαλισμένο πελάτη για τις μονάδες και οι «μεταβατικοί» μηχανισμοί εγγυημένο έσοδο. Με αυτούς τους όρους, γιατί να μπει κανείς στη βάσανο του ανταγωνισμού; Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 53

Περαιτέρω, εφόσον οι μονάδες αμείβονται μόνο όταν και όσο παράγουν, οι στρεβλώσεις φτάνουν σε σημείο να επιτρέπουν σε ακριβές μονάδες ΦΑ να πιέζουν εκτός αγοράς ακόμα και μονάδες λιγνίτη παρότι αυτές έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος. Αυτοί οι στρεβλοί μηχανισμοί είναι γνωστοί στην αγορά. Γιατί διατηρούνται; Τέλος, οι μεταβατικοί μηχανισμοί δημιουργούν στρέβλωση ακόμα και στην αγορά ΦΑ αφού η ζήτηση της ηλεκτροπαραγωγής διατηρείται τεχνητά υψηλή, ενώ δεν υπάρχει κανένα κίνητρο για συμπίεση των τιμών αερίου, δημιουργώντας ένα επιπλέον πρόβλημα στους υπόλοιπους καταναλωτές, βιομηχανικούς και μη. Οι υποστηρικτές των μηχανισμών αυτών διατείνονται πως η διατήρησή τους είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του συστήματος. Αναρωτιέται όμως κανείς εάν η σημερινή κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί ομαλή και εν πάσει περιπτώσει, εάν το κόστος για την «ομαλή» λειτουργία της αγοράς είναι αυτή τη στιγμή το χαμηλότερο δυνατό. Δυστυχώς η λειτουργία της αγοράς θυμίζει παρωδία. Οι μεταβατικοί μηχανισμοί λειτουργούν για τη διατήρηση στη ζωή «με χαμηλή κερδοφορία» (!!!) επενδύσεων που ήταν μάλλον ατυχείς και αποτελούν προσβολή για κάθε καταναλωτή που αγωνιά για την πληρωμή του επόμενου λογαριασμού του ηλεκτρικού. Μετά από επανειλημμένα διαβήματα προς όλες τις αρμόδιες Αρχές και Υπουργεία για διόρθωση της κατάστασης, δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για ημίμετρα και επί μέρους διορθώσεις. Απαιτείται άμεσα κατάργηση όλων των μεταβατικών μηχανισμών και των στρεβλώσεων. Ας λειτουργήσει επιτέλους η αγορά με όρους ανταγωνισμού: • να λειτουργούν οι οικονομικότερες μονάδες χωρίς περιορισμούς • η Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) να αντανακλά 100% το κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς, χωρίς ανώτατο όριο • να καταργηθεί το «υποχρεωτικό pool» και να επιτραπούν οι διμερείς συμβάσεις • να καταργηθεί ο μηχανισμός Cost Recovery • να περιοριστεί δραστικά το πλήθος και η αμοιβή των Αποδεικτικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ). Η κατάργηση των ανωτέρω στρεβλών μηχανισμών θα μειώσει το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας προς όφελος όλων των καταναλωτών και θα δημιουργήσει συνθήκες για την εξυγίανση τόσο της αγοράς ηλεκτρισμού όσο και αυτής του φυσικού αερίου. Η κρίση λειτούργησε ως καταλύτης. Τα προβλήματα που ήταν κρυμμένα επιμελώς κάτω από το χαλί βγήκαν στην επιφάνεια, νωρίτερα. Πρέπει επιτέλους η πολιτεία να κάνει τις επιλογές της: θέλει να κρατήσει στη ζωή τις επιδοτούμενες μονάδες ΑΠΕ του ενός νυχτοφύλακα; Τις πριμοδοτούμενες μονάδες αερίου των 25 εργαζομένων; Ή τα εργοστάσια των εκατοντάδων εργαζομένων, που αποτελούν οικονομικούς αιμοδότες των τοπικών κοινωνιών, συντηρούν τις εξαγωγές, παράγουν ΑΕΠ και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας; Τα ψέματα τελείωσαν. Πηγή: Α. Κοντολέων, (2013) Η... παρωδία της αγοράς ενέργειας και το ύστατο SOS της παραγωγικής οικονομίας [Online], Διαθέσιμο: http://www.capital.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 54

Η Μάχη της ΔΕΗ Αθήνα, 25 Απριλίου 2011 Βασίλης Βιλιάρδος* (copyright) *Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα το βιβλίο «Η κρίση των κρίσεων», το οποίο περιλαμβάνει επιλεγμένα οικονομικά άρθρα του 2009. Η διάχυτη ατμόσφαιρα μίας κρίσης χρέους προσφέρει τα αναγκαία προσχήματα, έτσι ώστε να ακολουθήσει μία ολοκληρωτική εκποίηση επιχειρήσεων και να παραδοθεί η χώρα-στόχος στον έλεγχο των πολυεθνικών εισβολέων. Προβλέποντας ότι, η μεγάλη «μάχη» των αποκρατικοποιήσεων στη χώρα μας θα δοθεί σύντομα στο «πεδίο» της ΔΕΗ, θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε πως, “Τα τραυματικά γεγονότα, τα οποία προκαλούν την εξασθένηση των αντιστάσεων μίας κοινωνίας, με αποτέλεσμα να μην λαμβάνονται υπ’ όψιν από τους κυβερνώντες οι επιθυμίες των ψηφοφόρων τους, δεν βασίζονται πλέον στη βία – όπως κάποτε συνέβαινε με τη βοήθεια των δικτατορικών καθεστώτων. Οι κρίσεις του χρέους υποχρεώνουν πια τις χώρες «να προβαίνουν σε ιδιωτικοποιήσεις ή να πεθαίνουν», σύμφωνα με αξιωματούχο του ΔΝΤ, ο οποίος αναφερόταν στη μεγαλύτερη εκποίηση επιχειρήσεων, σε εξευτελιστικές τιμές, η οποία έγινε ποτέ στον κόσμο – σε αυτήν δηλαδή που ακολούθησε την ασιατική κρίση”. Κατά τον M.Gandhi τώρα, “Μία ένοπλη σύρραξη ανάμεσα σε έθνη μας προκαλεί φρίκη. Όμως ο οικονομικός πόλεμος δεν είναι καλύτερος από μία ένοπλη σύρραξη – είναι σαν μία χειρουργική επέμβαση. Ένας οικονομικός πόλεμος αποτελεί ένα παρατεταμένο μαρτύριο, ενώ οι καταστροφές του δεν είναι λιγότερο τρομακτικές από εκείνες του καθαυτού, του συμβατικού δηλαδή πολέμου”. Ας μην ξεχνάμε δε ότι, “Όταν μία αντιπροσωπεία του ΔΝΤ «επισκέπτεται» μία χώρα, θέτοντας σαν προϋπόθεση για την εκχώρηση δανείων τον περιορισμό των κοινωνικών και λοιπών δαπανών, η διαφορά δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη, σε σχέση με τη φυσική καταστροφή που θα προκαλούσε ένας βομβαρδισμός εκ μέρους του ΝΑΤΟ. Το ΔΝΤ απαιτεί το κλείσιμο νοσοκομείων, σχολείων και βιομηχανιών, με ένα πολύ χαμηλότερο κόστος «εισβολής» για τη Δύναμη που εκπροσωπεί, από αυτό που θα είχε ο ανελέητος βομβαρδισμός των νοσοκομείων, των σχολείων και των βιομηχανιών - όπως στο παράδειγμα της Γιουγκοσλαβίας. Το αποτέλεσμα όμως, για τη χώρα «υποδοχής» του, είναι σχετικά το ίδιο: Η απόλυτη καταστροφή της” (M.Chossudovsky). Περαιτέρω, σύμφωνα με την Simone de Beauvoir, σε συνδυασμό με τη σημερινή θέση της Ελλάδας και τη σκιώδη διακυβέρνηση της, “Η κατοχή δεν μπορεί να είναι ανθρώπινη. Υπάρχουν επομένως δύο επιλογές: ή αποδέχεσαι την κατοχή και όλες τις μεθόδους που είναι αναγκαίες για την επιβολή της ή, διαφορετικά, την απορρίπτεις εξ ολοκλήρου και όχι μόνο κάποια συγκεκριμένα μέρη της”. Επομένως, στην περίπτωση της Ελλάδας, είτε αποδεχόμαστε την ξένη κατοχή με όλες τις «μεθόδους» της (μνημόνια, εκποίηση ιδιωτικών και δημοσίων περιουσιακών στοιχείων, περιορισμός των αμοιβών, στασιμοπληθωρισμός, ανεργία, εξαθλίωση κλπ), είτε την απορρίπτουμε εξ ολοκλήρου - «εκδιώκοντας» τους εισβολείς (ανάπτυξη ή χρεοκοπία). Δεν υπάρχει μεσαίος δρόμος λοιπόν, όπως αυτός που θέλουν να μας πείσουν κάποια πολιτικά κόμματα μας. Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 55

Ολοκληρώνοντας, “Όπως δεν υπάρχει ήπιος τρόπος για να θέσεις μία χώρα υπό κατοχή εναντίον της θέλησης των πολιτών της, δεν υπάρχει ειρηνικός τρόπος για να στερήσεις από τους ανθρώπους όσα χρειάζονται για να ζουν με αξιοπρέπεια – εκτός ίσως από μία μεθοδική, σκόπιμα «ενορχηστρωμένη» κρίση δημοσίου χρέους, η οποία έχει δρομολογηθεί, σιωπηλά και μυστικά, αρκετά χρόνια πριν, με την ενδοτική βοήθεια ορισμένων ιθυνόντων της”. Ο ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΕΠΕΚΤΑΤΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία (M.Friedman), στην οποία στηρίχθηκε η επέλαση του μονοπωλιακού καπιταλισμού (Wall Street), “Μόνο μία κρίση – είτε είναι πραγματική, είτε απλώς εκλαμβάνεται ως τέτοια – οδηγεί σε ουσιαστικές αλλαγές. Όταν ξεσπάει μία κρίση, οι δράσεις που αναπτύσσονται εξαρτώνται από τις περιρρέουσες ιδέες. Πιστεύουμε ότι αυτή πρέπει να είναι η βασική λειτουργία μας: να αναπτύσσουμε εναλλακτικές πολιτικές, οι οποίες να μπορούν να αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες - να τις διατηρούμε ζωντανές και διαθέσιμες, έως εκείνη τη στιγμή που το πολιτικά αδύνατον (όπως η λεηλασία μίας χώρας με τη θέληση της), θα καταστεί πολιτικά αναπόφευκτο” Η κρίση, στην οποία αναφέρεται η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, αυτή δηλαδή που υπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντα του μονοπωλιακού καπιταλισμού (πολυεθνικές, τράπεζες), δεν είναι προφανώς στρατιωτική, αλλά οικονομική. Αυτό που εννοεί είναι ότι, οι οικονομικές αποφάσεις λαμβάνονται συνήθως από μία εκλεγμένη κυβέρνηση, η οποία ευρίσκεται μεταξύ των τριών παρακάτω αντικρουόμενων ομάδων και συμφερόντων: (α) Η πρώτη ομάδα είναι οι εργαζόμενοι στη χώρα της, οι οποίοι επιθυμούν θέσεις εργασίας, αυξήσεις στους μισθούς τους, κοινωνικές παροχές, περισσότερο ελεύθερο χρόνο κλπ. (β) Η δεύτερη ομάδα είναι οι «ιθαγενείς» επιχειρηματίες, οι ιδιοκτήτες δηλαδή των μέσων παραγωγής, οι οποίοι επιθυμούν χαμηλούς φόρους, χαλαρές ρυθμίσεις (διευκόλυνση των απολύσεων κλπ), περιορισμένες αυξήσεις μισθών κα. (γ) Η τρίτη ομάδα είναι οι ξένοι επενδυτές, πολυεθνικές και χρηματοπιστωτικός κλάδος, οι οποίοι επιθυμούν πλήρη ελευθερία κινήσεων - έτσι ώστε να μπορούν να λεηλατούν ανενόχλητοι τον εθνικό πλούτο, χωρίς να πληρώνουν φόρους και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος λειτουργίας. Η Πολιτική λοιπόν προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε αυτές τις αντικρουόμενες δυνάμεις, εκ των οποίων η πολυπληθέστερη (εργαζόμενοι) αποτελεί τους ψηφοφόρους της, ενώ η μειοψηφία (επιχειρηματίες, πολυεθνικές) τους χρηματοδότες της (σε αντίθεση με άλλες διαδικασίες, όπως αυτές που καθορίζουν τις αποφάσεις στο ΔΝΤ, στη Δημοκρατία οι ψήφοι δεν είναι ανάλογοι με τον πλούτο των εκλογέων – μία ψήφο δηλαδή έχει ο πάμπλουτος και μία ο πάμπτωχος). Εάν όμως ξεσπάσει μία σοβαρή οικονομική κρίση, όπως αυτή σήμερα στη χώρα μας, η οποία προκλήθηκε (αφορμή) από την απίστευτα καταστροφική διαχείριση του δανειακού μας προβλήματος, αμέσως μετά την εκλογή της νέας κυβέρνησης μας, ενώ επιδεινώθηκε από την οικονομικά παράλογη υφεσιακή πολιτική του ΔΝΤ (το οποίο όμως είναι εκπαιδευμένο να αντιμετωπίζει τις κρίσεις όχι ως προβλήματα προς επίλυση, αλλά ως ευκαιρίες επέκτασης και εισβολής), επισκιάζονται όλα τα άλλα - οπότε οι ηγέτες είναι ελεύθεροι να κάνουν ότι είναι αναγκαίο, ή ισχυρίζονται αυθαίρετα ότι είναι αναγκαίο, «στο όνομα» της αντιμετώπισης μίας κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 56

Συμπερασματικά λοιπόν, κατά μία έννοια οι κρίσεις είναι περίοδοι αναστολής της Δημοκρατίας – αποτελούν δηλαδή «κενά» στο συνηθισμένο πολιτικό βίο, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν φαίνεται να υφίσταται η ανάγκη για συγκατάθεση των πολιτών και για συναίνεση. Τέλος, σύμφωνα με τη «θεωρία της κρίσης», την οποία φαίνεται να αντέγραψε ο νεοφιλελευθερισμός από τον κομμουνισμό (όπως συνέβη με τις κεντρικά κατευθυνόμενες τράπεζες – άρθρο μας), «Όπως τα κραχ στις αγορές μπορούν να επιφέρουν μία κομμουνιστική επανάσταση, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως φασιστικές αντεπαναστάσεις» - οδηγώντας προφανώς στην βασιλεία των αγορών, μέσα από την αποκρατικοποίηση της πολιτικής εξουσίας, συχνά με τη βοήθεια κάποιων διατεταγμένων ΜΜΕ. Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ Η Μ. Βρετανία υπό την M.Thatcher, όπως οι Η.Π.Α. υπό τον R.Reagan, ήταν οι πρώτες χώρες, στις οποίες κυριάρχησε το νεοφιλελεύθερο «δόγμα» – με την πλήρη αποκρατικοποίηση του δημοσίου τους, η οποία οδήγησε σήμερα τις δύο αυτές μεγάλες δυνάμεις αφενός μεν στην υποταγή τους στο Καρτέλ, αφετέρου στα πρόθυρα της χρεοκοπίας (το συνολικό χρέος της Μ. Βρετανίας υπερβαίνει το 500% του ΑΕΠ της, με το δημόσιο να έχει μηδενικά περιουσιακά στοιχεία, ενώ στις Η.Π.Α., τη «βασίλισσα» των ιδιωτικοποιήσεων και της απελευθέρωσης των αγορών, τόσο το δημόσιο χρέος, όσο και τα ελλείμματα έχουν εκτοξευθεί στα ύψη). Περαιτέρω, επειδή ο δρόμος προς την ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση του δημοσίου «διέρχεται» υποχρεωτικά μέσα από τον «πόλεμο» με τα εργατικά συνδικάτα, στις Η.Π.Α. απολύθηκαν 14 χιλιάδες περίπου ελεγκτές της εναέριας κυκλοφορίας, ενώ στη Μ. Βρετανία διεξήχθη ο «πόλεμος» εναντίον του συνδικάτου των ανθρακωρύχων - από τους οποίους εξαρτιόταν ολόκληρη η χώρα για το φωτισμό και τη θέρμανση της (όπως συμβαίνει με τη ΔΕΗ στην Ελλάδα). Η ευκαιρία για την πρωθυπουργό της Μ. Βρετανίας παρουσιάστηκε με την επιτυχή έκβαση του πολέμου των νησιών Φόκλαντ. Όταν λοιπόν το 1984 απήργησαν οι ανθρακωρύχοι, η αντιπαράθεση της κυβέρνησης μαζί τους παρουσιάστηκε ως συνέχεια του πολέμου με την Αργεντινή – ενώ απαιτήθηκε μία εξ ίσου βίαιη λύση. «Έπρεπε να πολεμήσουμε τον εξωτερικό εχθρό στα Φόκλαντ και τώρα πρέπει να πολεμήσουμε τον εσωτερικό εχθρό, ο οποίος είναι ένας πολύ πιο δύσκολος αντίπαλος, αλλά εξίσου επικίνδυνος για την ελευθερία», είχε ανακοινώσει τότε με θράσος η βρετανίδα πρωθυπουργός - «καταγράφοντας» τους βρετανούς εργάτες ως «εσωτερικό εχθρό» και εξαπολύοντας όλη την ισχύ του κράτους εναντίον των απεργών. Φυσικά είχε φροντίσει προηγουμένως, με τη βοήθεια των αμερικανών συμβούλων της, να «αποδομήσει» μεθοδικά τους ανθρακωρύχους-συνδικαλιστές, διοχετεύοντας έντεχνα σκάνδαλα στα ΜΜΕ σχετικά με ατασθαλίες, καθώς επίσης με διάφορες άλλες ενέργειες ορισμένων ιδιοτελών συνδικαλιστών, οι οποίοι ήταν διεφθαρμένοι (παραλληλισμός με τη ΔΕΗ – ξαφνικό «πόρισμα» του επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης κλπ). Προφανώς, η πληροφόρηση προερχόταν από τις μυστικές υπηρεσίες, αφού μέσα στα συνδικάτα διείσδυσαν πολλοί πράκτορες και πληροφοριοδότες, οι οποίοι παρακολουθούσαν τα τηλέφωνα και τις κατοικίες όλων των συνδικαλιστών – ακόμη και το λαϊκό εστιατόριο, στο οποίο σύχναζαν οι ηγέτες του συνδικάτου. Ο απώτερος στόχος της μεθοδικής, της ύπουλης καλύτερα «επίθεσης», ήταν ο διασυρμός των συνδικαλιστών, στα μάτια της κοινής γνώμης. Όπως έχει πει Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 57

άλλωστε ο J.Schumpeter, «Ο διασυρμός αντικαθιστά την αντίκρουση, καθώς το μέσο ακροατήριο αγνοεί κατά κανόνα πλήρως το γεγονός ότι, ένας διασυρμός καλύπτει συχνά την αδυναμία διάψευσης». Για παράδειγμα, όταν ο λαός ακούει ότι κάποιοι συνδικαλιστές είναι διεφθαρμένοι, έχοντας αποκομίσει μεγάλες αμοιβές, ότι χρηματίζονται κλπ, σχηματίζει τη γνώμη ότι, όλοι οι συνδικαλιστές είναι διεφθαρμένοι - οπότε δεν αντιτίθεται στο ξεπούλημα της επιχείρησης, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα αφενός μεν την αύξηση της ανεργίας, αφετέρου τον τριπλασιασμό των τιμών του ρεύματος (όπως συμβαίνει σήμερα με τη ΔΕΗ στην Ελλάδα, προφανώς στα πλαίσια των σχεδίων εκποίησης της - η οποία είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα όσο αμύνονται οι συνδικαλιστές, ενώ είναι μια κερδοφόρα κοινωφελής επιχείρηση). Συνεχίζοντας, αφού η κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας είχε εξωθήσει έντεχνα τους ανθρακωρύχους σε απεργία, έτσι ώστε να τοποθετηθεί εναντίον τους «σύσσωμη» η κοινή γνώμη, λόγω των προβλημάτων στην ηλεκτροδότηση και στη θέρμανση, παράλληλα με την «διοχέτευση» σκανδάλων (είχε ισχυρισθεί ακόμη και ότι ο ηγέτης του συνδικάτου ήταν πράκτορας της Μ15, έχοντας ως αποστολή του να αποσταθεροποιήσει και να υπονομεύσει το συνδικάτο), εισήλθε στο δεύτερο στάδιο του σχεδίου της – την αστυνομική βία, με την οποία «κατεστάλησαν» οι απεργιακές κινητοποιήσεις. Όπως συνέβη με τον πόλεμο των Φόκλαντ, δεν υπήρχε το παραμικρό ενδιαφέρον για διαπραγματεύσεις, αλλά μία «στοχευμένη» αποφασιστικότητα να συντριβεί το συνδικάτο, ανεξαρτήτως κόστους – το οποίο, αφού κινητοποιήθηκαν πάνω από 3.000 αστυνομικοί, ήταν τεράστιο. Τελικά τα σχέδια της κυβέρνησης πέτυχαν, αφού οι εργάτες πεινούσαν και δεν μπορούσαν να αντέξουν τη μαζική επίθεση εναντίον τους. Η συντριπτική αυτή ήττα του συνδικάτου των ανθρακωρύχων έστειλε ουσιαστικά ένα καθαρό μήνυμα στις υπόλοιπες συνδικαλιστικές οργανώσεις λέγοντας τους έμμεσα ότι: “Αφού η κυβέρνηση έφτασε στα άκρα για να λυγίσει τους ανθρακωρύχους, από τους οποίους ολόκληρη η χώρα εξαρτιόταν για το φωτισμό και τη θέρμανση της, θα ήταν αυτοκτονία για τα ασθενέστερα συνδικάτα, τα μέλη των οποίων εργαζόταν σε λιγότερο κρίσιμους τομείς της οικονομίας, να αμφισβητήσουν τις «διαρθρωτικές» αλλαγές”. Στο παράδειγμα της Ελλάδας έχουμε την άποψη ότι, εάν τελικά «υποταχθεί» το συνδικάτο της ΔΕΗ, το οποίο θεωρούμε ως ένα από τα ισχυρότερα στη χώρα μας, «επιτρέποντας» το ξεπούλημα μίας επιχείρησης, η οποία «έχει πρόσβαση» ουσιαστικά σε όλα τα σπίτια των Ελλήνων, η εκποίηση των υπολοίπων κερδοφόρων εταιρειών του Δημοσίου (ΕΥΔΑΠ, ΟΠΑΠ, Διεθνής Αερολιμένας κλπ) δεν θα συναντήσει καμία αντίσταση εκ μέρους των εργαζομένων τους – ενώ θα έχει δυστυχώς τη σύμφωνη γνώμη των Ελλήνων Πολιτών, οι οποίοι έχουν υποφέρει πράγματι στο παρελθόν από την κάκιστη συμπεριφορά πολλών συνδικαλιστικών οργανώσεων (μη εξαιρουμένης της ΔΕΗ). Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι η ΔΕΗ δεν θα κάνει ακόμη περισσότερα λάθη και δεν θα εξωθηθεί σε απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες θα προκαλέσουν την οργή των Πολιτών – οδηγώντας την επιχείρηση στο ξεπούλημα. Επίσης ότι θα μπορέσει να εξυγιάνει τα εργατικά συνδικάτα της, εκδιώκοντας άμεσα και τιμωρώντας παραδειγματικά όλους όσους υπέπεσαν σε σφάλματα ή είναι συνεργοί των «κατακτητών». Τέλος ότι, οι συνδικαλιστές θα λειτουργήσουν με σύνεση, κινητοποιούμενοι για θέματα που αφορούν ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Για παράδειγμα, τοποθετούμενοι εναντίον της είσπραξης των δημοτικών τελών εκ μέρους της Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 58

εισηγμένης επιχείρησης, τα οποία δίνουν μία εσφαλμένη εικόνα ακρίβειας στους λογαριασμούς ρεύματος - παρά το ότι η χρέωση της κιλοβατώρας είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Η ΔΕΗ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, είναι πολύ σωστή η ελληνική κοινή γνώμη, όταν τάσσεται σχεδόν εξ ολοκλήρου υπέρ της καταπολέμησης της διαφθοράς - με τη βοήθεια και των ιδιωτικοποιήσεων. Εάν όμως τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας, η αύξηση των εσόδων και η μείωση των δαπανών δηλαδή, δεν παραμείνουν στη χώρα μας, αλλά «διαφύγουν», μέσω των πολυεθνικών, στο εξωτερικό (φοροαποφυγή), ταυτόχρονα με την αύξηση των τιμών, τότε όχι μόνο δεν θα υπάρξει αντικειμενικό όφελος για την Ελλάδα αλλά, αντίθετα, η ζημία θα πολλαπλασιασθεί. Όσον αφορά ειδικά την παραγωγικότητα των εργαζομένων, εάν η βελτίωσή της αυξάνει μόνο τα κέρδη των πολυεθνικών και δεν συμβάλλει στη μείωση των τιμών καταναλωτή, στην παραγωγή εθνικού πλούτου ή στην αύξηση των θέσεων εργασίας, δεν έχει καμία ουσιαστική ωφέλεια για τους Πολίτες. Για παράδειγμα, όλοι είμαστε εναντίον της εικόνας κάποιων υπαλλήλων στις κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίοι κάθε άλλο παρά εργάζονται – δεν παράγουν δηλαδή. Όμως, εάν οι επιχειρήσεις αυτές ιδιωτικοποιηθούν από το διεθνές Καρτέλ, μειώνοντας το προσωπικό τους και αυξάνοντας την παραγωγικότητα τους, αυτό που στην πραγματικότητα θα απομείνει στη χώρα μας θα είναι η ανεργία, ο περιορισμός των δημοσίων εσόδων, καθώς επίσης η πτώση των μέσων ελληνικών εισοδημάτων – με όλα όσα κάτι τέτοιο συνεπάγεται (αύξηση των φόρων, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, χρεοκοπία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κλπ). Επομένως, γιατί θα έπρεπε η ΔΕΗ να προβεί σε αθρόες απολύσεις, αυξάνοντας την ανεργία στη χώρα μας, η οποία «εκβάλλει» τελικά στα ελλείμματα του προϋπολογισμού; Σε τι θα ωφελούσε την Ελλάδα η εκποίηση της – πόσο μάλλον όταν το κράτος εισπράττει μεγάλα μερίσματα (φορολογικά έσοδα, υπεραξίες) από τη συμμετοχή του; Ποιο θα ήταν το υλικό όφελος των καταναλωτών, από την κατάργηση του «μονοπωλιακού οχυρού», εάν εξαιρέσουμε την εύλογη ηθική ικανοποίηση τους από την «τιμωρία» κάποιων «διαπλεκομένων» συνδικαλιστών ή αντιπαραγωγικών εργαζομένων; Ας μην ξεχνάμε ότι, μετά την «εισβολή» του ΔΝΤ στη Βραζιλία, μόνο η Petrobras παρέμεινε στην ιδιοκτησία του δημοσίου (χάρη στους συνδικαλιστές της) - ενώ η Χιλή υποφέρει από έλλειψη ακόμη και πόσιμου νερού, μετά την άλωση της από τις πολυεθνικές. Συμπερασματικά λοιπόν, δεν είμαστε σε καμία περίπτωση αντίθετοι με την ανάγκη εξυγίανσης της ελληνικής οικονομίας, με την καταπολέμηση της διαφθοράς ή με τη ριζική αντιμετώπιση της διαπλοκής των πολιτικών, των ιδιοτελών ψηφοφόρων τους, των επιχειρηματιών και των συνδικάτων. Εν τούτοις, δεν συμφωνούμε με την κατάλυση της εθνικής μας κυριαρχίας, με την ιδιωτικοποίηση των κοινωφελών επιχειρήσεων μας, με την εγκληματική εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, καθώς επίσης με την επέλαση του Καρτέλ στη χώρα μας. Πόσο μάλλον αφού, η ενδεχόμενη πώληση όλων των εισηγμένων επιχειρήσεων του δημοσίου σήμερα, δεν θα αποφέρει παραπάνω από 7 δις € στα ταμεία του κράτους – το έλλειμμα μας δηλαδή για περίπου τρεις μήνες (!) ή τους τοκογλυφικούς τόκους που πληρώνουμε (άρθρο μας) για περίπου 5 μήνες. Ταυτόχρονα θα επιβαρύνει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού μας, αφού δεν θα εισπράττονται πλέον μερίσματα,

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 59

θα αυξηθεί η ανεργία και θα περιορισθούν τα φορολογικά έσοδα – λόγω της διαδεδομένης «φοροαποφυγής» των πολυεθνικών. ΕΠΙΛΟΓΟΣ “Η επιτυχία της επέκτασης των πολυεθνικών με τη βοήθεια των κρίσεων χρέους στη Ν. Αμερική, στην Ασία κλπ, έχει αποφέρει στις ίδιες τόσο εντυπωσιακά κέρδη, ώστε να διψούν για συνεχώς νέες κατακτήσεις – πλέον, όχι μόνο στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, αλλά στις πλούσιες χώρες της Δύσης, όπου τα κράτη ελέγχουν ακόμη πιο προσοδοφόρα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν επικερδώς οι ιδιωτικές εταιρείες: τηλεφωνικές επικοινωνίες, λιμάνια, μεταφορές, αεροδρόμια, εταιρείες ηλεκτρισμού, εταιρείες ύδρευσης κλπ”. Με βάση τα παραπάνω, η επέλαση του Καρτέλ στη χώρα μας, αποκτά μία εντελώς διαφορετική εικόνα – αφού πρόκειται για μία χώρα της Ευρωζώνης, η οποία αποτελεί ένα εξαιρετικά πλούσιο «λάφυρο» για τους κυρίαρχους των αγορών. Επομένως, ο πόλεμος εναντίον των πανίσχυρων δυνάμεων κατοχής, έτσι όπως αυτές «επιτίθενται» με τα καταστροφικά οικονομικά «εργαλεία» τους (Παγκόσμια Τράπεζα, ΔΝΤ, Εταιρείες Αξιολόγησης, Επενδυτικές Τράπεζες, Διεθνείς επενδυτές, Οικονομολόγοι, Οικονομικός Τύπος, εσωτερικές ολιγαρχίες κλπ), είναι πολύ δύσκολο να κερδηθεί – εκτός εάν δεν καταστραφεί η κοινωνική συνοχή και δεν μεσολαβήσουν εμφύλιοι πόλεμοι (ιδιωτικοί υπάλληλοι εναντίον δημοσίων, πολίτες εναντίον συνδικαλιστών, μισθωτοί εναντίων ελευθέρων επαγγελματιών, μεσαίες επιχειρήσεις εναντίον μικρών κλπ). Ας μην ξεχνάμε ότι, η «ορθόδοξη» προσέγγιση του μονοπωλιακού καπιταλισμού στην επίλυση των προβλημάτων χρέους, συνίσταται στη «μετακύλιση» ολόκληρου του κοινωνικού κόστους στα ασθενή εισοδηματικά στρώματα, τα οποία αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία. Κλείνοντας είναι ίσως σκόπιμο να προσθέσουμε ότι, η εγκατάσταση του μονοπωλιακού καπιταλισμού στη Βολιβία δρομολογήθηκε από μία σοσιαλιστική κυβέρνηση – με τα μέλη του κόμματος της να αγνοούν εντελώς ότι, ο ηγέτης τους είχε κλείσει μία συμφωνία πολύ πριν στο «παρασκήνιο». Με εξαίρεση τον υπουργό οικονομικών, καθώς επίσης τον υπουργό σχεδιασμού, οι οποίοι ανήκαν στην ενδοτική «μυστική ομάδα», ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός δεν είχε καν αναφέρει στο νεοεκλεγμένο υπουργικό του συμβούλιο την ύπαρξη της «ομάδας έκτακτης ανάγκης» - της «σκιώδους εξουσίας» δηλαδή στη χώρα του, ισχυριζόμενος ότι ό ίδιος λαμβάνει ελεύθερα τις τελικές αποφάσεις. Πηγή: Βασίλης Βιλιάρδος, (2011) Η Μάχη της ΔΕΗ [Online], Διαθέσιμο: http://www.casss.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 60

Η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ φεύγουν, η POWER και η ULEN έρχονται Ελευθεροτυπία, Σάββατο 4 Ιουνίου 2011 Της ΜΑΡΙΑΣ ΔΕΔΕ Επιστροφή σε νέες POWER και νέες ULEN; Μοιάζει απλοϊκό το ερώτημα, ακούγεται όμως όλο και πιο έντονα καθώς η κυβέρνηση, υπό τις εντολές της τρόικα, προχωράει στην περαιτέρω και πλήρη ιδιωτικοποίηση νευραλγικής σημασίας επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας. Την περίοδο της λειψυδρίας η ΕΥΔΑΠ διαχειρίστηκε το νερό με κοινωνικά κριτήρια Η τραγική δε ειρωνεία (αν μπορούμε να μιλήσουμε με τέτοιους όρους για να περιγράψουμε την ανισορροπία του συστήματος) είναι ότι εξήντα ένα χρόνια πριν, συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Με ψήφους όλων των κομμάτων της Βουλής, χορηγήθηκε τότε στη ΔΕΗ με τον ιδρυτικό της νόμο (1468/1950) το αποκλειστικό προνόμιο παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη τη χώρα. Κρίθηκε αναγκαία η εξαγορά των περίπου 400 ιδιωτικών (υπήρχαν και κάποιες δημοτικές και κοινοτικές) ηλεκτρικών επιχειρήσεων, ελληνικών και πρωτίστως ξένων συμφερόντων, προκειμένου να προχωρήσει και να εξασφαλιστεί ο εξηλεκτρισμός της χώρας. Πολιτικό θάρρος «Η ψήφιση του νόμου 3523/1956 για την εξαγορά (σ.σ. από τη ΔΕΗ), δηλαδή ουσιαστικά για την κρατικοποίηση όλων των ηλεκτρικών επιχειρήσεων της χώρας ήταν πράξη πολιτικού θάρρους», σημειώνει ο Σπύρος Βασιλακόπουλος, ένας από τους προϊσταμένους του τεχνικού ταχυσυνεργείου που έκανε τις εξαγορές, στο βιβλίο του «Η εξαγορά των ηλεκτρικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα» (που μαζί με άλλο πλούσιο υλικό τόσο για τη διαδικασία των εξαγορών όσο και για τις ίδιες τις ηλεκτρικές επιχειρήσεις φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ). Επιδίωξη του νόμου ήταν: η ενιαία ορθολογική οργάνωση της παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας, η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επέκταση των δικτύων στην ύπαιθρο, η βελτίωση των συνθηκών διανομής στις επαρχιακές πόλεις και η καθιέρωση ενιαίων τιμολογίων πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη τη χώρα. Με εξαίρεση, αναφέρει ο κ. Βασιλακόπουλος, την Ηλεκτρική Εταιρεία ΑθηνώνΠειραιώς (ιδιωτική επιχείρηση ελεγχόμενη και διοικούμενη από την White Hall Group του Λονδίνου) και μερικές επαρχιακές εκμεταλλεύσεις, οι εγκαταστάσεις παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας των λοιπών ηλεκτρικών επιχειρήσεων ήταν παλιές και ανεπαρκείς. Όσο για τις τιμές; Ενδεικτικά τα παραδείγματα: το 1955 η τιμή της κιλοβατώρας του ρεύματος φωτισμού στην περιοχή Αθηνών-Πειραιώς ήταν 1,417 δρχ., στον Πύργο ήταν 5,83 δρχ., στη Φλώρινα 4,99 δρχ., στην Κύμη 7,98 δρχ., στην Ανδρίτσαινα 11,30 δρχ.

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 61

«Ο πρόσθετος παράγοντας της ανασυγκρότησης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και ο ρυθμιστικός ρόλος που έπαιζε ο παράγοντας της ξένης βοήθειας τόσο για τον σχεδιασμό όσο και για τη χρηματοδότηση των μεταπολεμικών έργων μεγάλης κλίμακας έθεσαν δεσμευτικά στην ουσία πλαίσια στην εξέλιξη της ηλεκτρικής βιομηχανίας προς την κατεύθυνση του κρατικού μονοπωλίου», σημειώνει ο Νίκος Παντελάκης, στέλεχος του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας, στο βιβλίο του «Ο εξηλεκτρισμός της Ελλάδας. Από την ιδιωτική πρωτοβουλία στο κρατικό μονοπώλιο (1889-1956)». Όπως και να 'χει, δεν μπορεί να μη σκεφτεί κάποιος πως ό,τι δεν μπόρεσαν λόγω των τεράστιων επενδύσεων που απαιτούνταν, π.χ. για την αξιοποίηση των εγχώριων πλουτοπαραγωγικών πόρων, ή δεν συνέφερε τα ιδιωτικά κεφάλαια, ξένα και εγχώρια, να κάνουν, βάζοντας περισσότερα χρήματα και παίρνοντας μεγαλύτερα ρίσκα, έπρεπε να έρθει το κράτος να το κάνει. Όχι μόνο για να φτάσει και στο τελευταίο χωριό το ρεύμα, αλλά και για να έχουν ηλεκτρική ενέργεια με ομοιόμορφους και φθηνούς όρους όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι της αναπτυσσόμενης ελληνικής βιομηχανίας. Προνόμια Ενδεικτική, στο πλαίσιο μια μικρής αναδρομής, η αναφορά έστω και επιγραμματικά στις δύο συμβάσεις που υπογράφτηκαν το 1925, στα χρόνια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Με τη μία απ' αυτές, το κράτος παραχωρούσε στον αγγλοελληνικό όμιλο και συγκεκριμένα στην Power and Traction Finance Company Ltd και στο Συνδικάτο Μελετών και Επιχειρήσεων (σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, αντιπροσωπεύει στην υπόθεση αυτή το σύνολο σχεδόν του ελληνικού τραπεζικού κεφαλαίου) το αποκλειστικό προνόμιο της παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και το προνόμιο των μεταφορών (συγκοινωνιών) στην περιοχή Αθήνας, Πειραιά και περιχώρων μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 1985. Έδινε δηλαδή στον όμιλο και το αποκλειστικό δικαίωμα εγκατάστασηςεκμετάλλευσης τροχιοδρόμων, εγκατάστασης-εκμετάλλευσης υπηρεσίας λεωφορείων μέσα σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων από την πλατεία Ομονοίας και το αποκλειστικό δικαίωμα της εκμετάλλευσης του σιδηρόδρομου Αθήνας - Κηφισιά και Αθήνας - Πειραιά. Επιπροσθέτως, έδινε το δικαίωμα (αλλά όχι αποκλειστικό αυτή τη φορά) της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και έξω από την ακτίνα των 20 χιλιομέτρων από την Ομόνοια. Η σύμβαση αυτή, όπως γράφει στο βιβλίο του ο κ. Παντελάκης, θα επικυρωθεί από τη Βουλή το 1927 παρά τη σφοδρή κριτική που θα δεχτεί από ορισμένες πτέρυγες γιατί η δύναμη του αγγλοελληνικού ομίλου είναι μεγάλη. «Πράγματι η συνεργασία με τους Άγγλους την εποχή εκείνη, σημειώνει, άγγιζε βαθύτερες πολιτικές και οικονομικές επιλογές της περιόδου. Η ανάμειξη της αγγλικής κυβέρνησης στη σύμβαση είναι δεδομένη». Από την αγορά των εν λόγω περιοχών εκτοπίζεται η Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία, φορέας γαλλικών, βελγικών και ελληνικών συμφερόντων (θα συνεχίσει τις δραστηριότητες σε 12 επαρχιακές πόλεις). Αναγκάζεται στην ουσία να παραδώσει στους νέους αναδόχους τις εγκαταστάσεις της στην περιοχή Αθηνών για εκμετάλλευση. Σε ειδικό όρο της σύμβασης προβλεπόταν ακόμη και αναγκαστική απαλλοτρίωση (!) των εγκαταστάσεων από το Δημόσιο, αν δεν τα έβρισκαν οι δύο ανταγωνιστές, προκειμένου να παραδοθούν στον νέο ανάδοχο.

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 62

Αμερικανοί Η δεύτερη σύμβαση υπογράφτηκε μεταξύ της τότε κυβέρνησης, της αμερικανικής εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών για την κατασκευή έργων ύδρευσης στην πρωτεύουσα. Προέβλεπε την ίδρυση της «Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Υδάτων των πόλεων Αθηνών- Πειραιά και Περιχώρων» - με μετόχους την ULEN (50%) και την Τράπεζα Αθηνών (50%) - η οποία και θα αναλάμβανε τη διαχείριση και την εκμετάλλευση των έργων που θα κατασκεύαζε, για 22 έτη - αυτή τουλάχιστον ήταν η αρχική προθεσμία. Το '74, τελικά, οι Αμερικανοί θα πουλήσουν το μερίδιό τους στον έτερο μέτοχο, που ήταν πλέον η Εθνική Τράπεζα. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο άρθρο 22 της σύμβασης υπήρχε πρόβλεψη ότι το τιμολόγιο του νερού θα καθοριζόταν με τρόπο τέτοιο ώστε να εξασφαλίζει εισπράξεις και προσόδους επαρκείς για την πληρωμή των εξόδων λειτουργίας και συντήρησης των υδραυλικών έργων... Αν αυτό δεν επιτυγχανόταν κατά το διάστημα ενός έτους, η κυβέρνηση θα αύξανε το τιμολόγιο τάχιστα, ώστε να συμπληρωθεί το αναγκαίο ποσό. Σήμερα το επιχείρημα της αντιμετώπισης του χρέους και διά της ιδιωτικοποίησης των επιχειρήσεων αυτών έχει το αντεπιχείρημά του: τις χρηματιστηριακά απαξιωμένες, αυτή τη στιγμή, μετοχές τους. Πρωτίστως όμως ότι αφορούν την παροχή δημόσιων αγαθών. Το εάν τώρα κάποιοι επιθυμούν να επενδύσουν τα λιμνάζοντα λόγω κρίσης κεφάλαιά τους για να κάνουν «χρυσές δουλειές» με την ενέργεια και το νερό, είναι άλλο θέμα... Μην ξεχνάμε όμως τις επιπτώσεις, πριν από κάποια χρόνια, από το «άνοιγμα» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Καλιφόρνια: Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι βρέθηκαν χωρίς ρεύμα, τα μπλακ άουτ ήταν αλλεπάλληλα και οι τιμές σε αντίθεση με το επιδιωκόμενο σε κάποιες περιοχές, όπως στο Σαν Ντιέγκο, εκτινάχθηκαν. Πηγή: Μαρία Δέδε, (2011) Η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ φεύγουν, η POWER και η ULEN, [Online], Διαθέσιμο: http://www.enet.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 63

Ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας λέει ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ Κερατσίνι, 9/5/2011 Την αντίθεση της στην επικείμενη ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και την συμπαράσταση της στον δίκαιο αγώνα των εργαζομένων της, για την αποτροπή της περαιτέρω μετοχοποίησης της, εκφράζει η Δημοτική Αρχή Κερατσινίου-Δραπετσώνας, παρά το γεγονός ότι για πολλά χρόνια οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής επιβαρύνονταν από την ρυπογόνα λειτουργία του ΑΗΣ Αγίου Γεωργίου. Η ιδιωτικοποίηση της τελευταίας μεγάλης Δημόσιας Επιχείρησης σε ένα κρίσιμο τομέα για την προοπτική της χώρας, της οικονομίας και της κοινωνίας, ακυρώνει ένα δημόσιο εργαλείο κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, που πρέπει να υπηρετεί το δημόσιο και κοινωνικό συμφέρον και όχι τα πρόσκαιρα κέρδη των ιδιωτών. Η Ενέργεια αποτελεί οικονομικό μέγεθος στρατηγικής σημασίας και κοινωνικό αγαθό και η δυνατότητα του Δημοσίου να ορίζει την τιμολογιακή πολιτική είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πολιτική του φθηνού τιμολογίου για τους πολίτες. Ο Δημόσιος και κοινωφελής χαρακτήρας της ΔΕΗ, αποτελεί εγγύηση για το φθηνό ρεύμα, αλλά και για τον αναπτυξιακό και κοινωφελή χαρακτήρα της μεγαλύτερης βιομηχανίας της χώρας. Παράλληλα μια ισχυρή και δημόσια ΔΕΗ, αποτελεί εγγύηση ΚΑΙ;και για την ομαλή και απρόσκοπτη είσπραξη των τελών καθαριότητας για λογαριασμό των ΟΤΑ. Το Κερατσίνι αποτελούσε επί δεκαετίες, έναν από τους πιο σημαντικούς «Ενεργειακούς Δήμους» της χώρας, απολαμβάνοντας μόνο τα αρνητικά «προνόμια» αυτής της σχέσης. Οι σχέσεις του Δήμου με την ΔΕΗ πέρασαν από πολλά στάδια, ωστόσο ο κοινωφελής της χαρακτήρας, ανέκαθεν ξεπέρναγε το τοπικό συμφέρον. Ο Δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας κ. Λουκάς Τζανής δήλωσε για το θέμα: «Η ΔΕΗ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα ΚΑΙ ; και για λόγους που θα πρέπει να μείνουν για πάντα χαραγμένοι στη μνήμη μας και μας κάνουν περήφανους, όπως είναι η Μάχη της Ηλεκτρικής, αλλά ΚΑΙ; και για λόγους που θα πρέπει να ξεχάσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, αφού οι Κερατσινιώτες και οι Δραπετσωνίτες έχουμε βιώσει με τον χειρότερο τρόπο την περιβαλλοντική επιβάρυνση από την λειτουργία του ΑΗΣ Αγίου Γεωργίου. Σαν δημοτική αρχή είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι, ότι η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, ειδικά σε μια περίοδο που θα πρέπει να διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο τα λεγόμενα «τιμαλφή» της πατρίδας μας, δεν συμβαδίζει με το κοινωνικό και δημόσιο συμφέρον. Ως εκ τούτου συμπαραστεκόμαστε στον αγώνα των εργαζομένων στη ΔΕΗ, για μη περαιτέρω μετοχοποίηση της εταιρείας». Γραφείο Τύπου & Επικοινωνίας Δήμου Κερατσινίου - Δραπετσώνας Πηγή: Κερατσίνι, (2011) Ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας λέει ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, [Online], Διαθέσιμο: http://www.keratsini-drapetsona.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 64

Η… Μάχη της Ηλεκτρικής ΣΑΒΒΑΤΟ, 30 Απριλίου 2011 Εφημερίδα «Το ΠΟΝΤΙΚΙ» Σε ένα κουβάρι δικαστικών διεκδικήσεων, καταγγελιών και υπονοούμενων για διεφθαρμένους συνδικαλιστές, έχει μπλέξει η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, απειλώντας όλο το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της κυβέρνησης, καθώς, όπως είναι φυσικό, μία αποτυχία στη μεγαλύτερη ενεργειακή επιχείρηση της χώρας θα τινάξει στον αέρα τα πάντα… Η «Μάχη της Ηλεκτρικής», σχεδόν επτά δεκαετίες μετά την ιστορική ένοπλη σύγκρουση του ΕΛΑΣ και των ναζί που υποχωρούσαν, φαίνεται πως θα έχει απρόβλεπτες ανατροπές, χωρίς κανείς να μπορεί να προδικάσει το τελικό αποτέλεσμα από τώρα. Όσο περνάει ο καιρός επιβεβαιώνεται αυτό που από την πρώτη στιγμή έχει επισημάνει το «Π» σχετικά με τον τελικό στόχο των υποθέσεων που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας για συμμετοχή συνδικαλιστών σε διάφορες «περίεργες» υποθέσεις. Ο στόχος αυτός ήταν να απαξιωθεί και να αποδυναμωθεί το ισχυρότερο και μαζικότερο συνδικάτο της χώρας, εν όψει των προσπαθειών για ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι στιγμής το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που περίμεναν οι σχεδιαστές αυτού του «χτυπήματος κάτω από τη ζώνη». Οι πολίτες έχουν πλέον αγανακτήσει με την κυβερνητική πολιτική και δεν φαίνεται να ενστερνίζονται τη λογική που λέει ότι «όλοι είναι διεφθαρμένοι». Από την άλλη, ακόμη και οι πιο φανατικοί υπερασπιστές του νεοφιλελεύθερου μοντέλου των «ελεύθερων αγορών» δεν μπορούν να κρύψουν πως η απελευθέρωση δεν θα φέρει μειώσεις τιμών. Αντίθετα, οι κιλοβατώρες θα γίνουν ακόμη πιο ακριβές. Οπότε, μένει η εντύπωση πως «καλύτερα κρατική ΔΕΗ, ακόμη και με… λαμόγια συνδικαλιστές»! Υψώνουν λάβαρο Η ηγεσία της ΓΕΝΟΠ, εν τω μεταξύ, υψώνει το λάβαρο των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων που έχουν ενσωματωθεί στα πάγια της ΔΕΗ και τα οποία, λένε οι συνδικαλιστές, αποτελούν περιουσία του προσωπικού. Υπολογίζουν μάλιστα πως το ύψος αυτών των κεφαλαίων ανέρχεται σε 11,9 δισ. ευρώ, με βάση την επικαιροποιημένη μελέτη του 2007. Ωστόσο, η σημερινή κεφαλαιοποίηση της ΔΕΗ, με βάση την τιμή που εμφανίζει στο χρηματιστήριο, κυμαίνεται λίγο πάνω από τα 2,5 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει πως με το 100% των μετοχών καλύπτεται μόλις το ένα πέμπτο των εισφορών που έχουν παρακρατηθεί από εργαζόμενους και συνταξιούχους. Για να μπλοκάρουν, λοιπόν, την οποιαδήποτε κυβερνητική απόφαση, οι συνδικαλιστές της ΔΕΗ απειλούν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη, ώστε να αποτρέψουν να πουληθεί η δική τους περιουσία, όπως υποστηρίζουν. Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 65

Ωστόσο, σύμφωνα με νομικές πηγές, με τις οποίες συνομίλησε το «Π», η προσφυγή στη δικαιοσύνη ενέχει τον κίνδυνο να απορριφθούν οι αιτιάσεις των συνδικαλιστών, με αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί κι άλλο η προσπάθεια να αποτραπεί μία νέα πώληση μετοχών της επιχείρησης. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, η συμφωνία του 1999 μεταξύ ΓΕΝΟΠ και του τότε υπουργού Ανάπτυξης (Ευάγ. Βενιζέλος) αποτελεί ένα ισχυρό νομικό όπλο στα χέρια της οποιασδήποτε κυβέρνησης, για να αντικρούσει τα επιχειρήματα περί ενσωμάτωσης της περιουσίας των εργαζομένων. Επιπλέον, οι συνδικαλιστές θα πρέπει να καταθέσουν ως εγγύηση για τη δικαστική τους προσφυγή ένα πολύ μεγάλο ποσό (κάποιοι το υπολογίζουν σε πάνω από 12 εκατ. ευρώ), κάτι που καθιστά σχεδόν αποτρεπτική τη μαζική κατάθεση αγωγών κατά του Δημοσίου. Την ίδια στιγμή, οι ξένοι και οι εγχώριοι «μνηστήρες» της ΔΕΗ παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, περιμένοντας πότε θα δοθεί από την κυβέρνηση το σήμα εκκίνησης για τη μάχη της ανάδειξης του στρατηγικού επενδυτή ή της νέας εισαγωγής μετοχών στο χρηματιστήριο. Η κυβέρνηση φαίνεται πως έχει αποφασίσει να προχωρήσει στην πώληση μεριδίου της ΔΕΗ. Οι συνδικαλιστές έχουν αποφασίσει να αντιδράσουν… Το ερώτημα είναι κατά πόσο η υπόλοιπη κοινωνία θα κατανοήσει πως η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας είναι ένα ακόμη έγκλημα εις βάρος της χώρας και των πολιτών της. Πηγή: Η… Μάχη της Ηλεκτρικής, (2011) [Online], Διαθέσιμο: http://topontiki.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 66

Το «άνοιγμα» της αγοράς ενέργειας έφερε μπλακάουτ Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 22 Αυγούστου 2010 Το παράδειγμα της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ είναι άκρως διδακτικό όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση της παράγωγης και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος. Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ Ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι χωρίς ρεύμα, κατακόρυφη άνοδος των τιμών και δύο εταιρείες στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Σκηνές όχι από κάποιο μπλακάουτ της... ΔΕΗ, αλλά οι επιπτώσεις της απελευθέρωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Καλιφόρνια στις αρχές του 2000. Το 1996 η αμερικανική πολιτεία αποφάσισε να προχωρήσει σε αλλαγές της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με επιχείρημα την προώθηση του ανταγωνισμού και τη μείωση του κόστους του ρεύματος για τους καταναλωτές. Τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, όμως, ήταν ακριβώς τα αντίθετα. Το 1998 η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας αποδεσμεύθηκε από τις εταιρείες παραγωγής, οι οποίες συνέχισαν ωστόσο να έχουν το δίκτυο διανομής. Το 40% της παραγωγικής δυνατότητας, 20 gigawatts, πουλήθηκε στους λεγόμενους «ανεξάρτητους παραγωγούς ενέργειας». Οι δύο επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας της Καλιφόρνιας, η Pacific Gas & Electric Co και Southern California Edison, έπρεπε να αγοράζουν ηλεκτρική ενέργεια από το νεοσύστατο χρηματιστήριο California Power Exchange. Το 2000 απελευθερώθηκαν οι τιμές χονδρικής, όχι όμως και οι τιμές λιανικής. Οι εταιρείες εκτιμούσαν ότι οι «παγωμένες» τιμές λιανικής θα παραμείνουν υψηλότερες από αυτές της χονδρικής, κάτι που όντως επαληθεύθηκε την περίοδο 1998-2000 -χρονική περίοδο που επέτρεψε στις δύο εταιρείες, μαζί με τη μικρότερη San Diego Gas & Electric, να προσφέρουν περισσότερα από 6,7 δισ. δολάρια στους μετόχους τους. Χειραγώγηση τιμών Η απελευθέρωση, όμως, δεν έφερε όπως αναμενόταν τη μείωση των τιμών, αφού δεν ενθάρρυνε τις εταιρείες να δημιουργήσουν περισσότερη ενέργεια για να ρίξουν τις τιμές, σε εποχή που η ζήτηση όλο αυξανόταν. Κάποια στιγμή, λόγω της στενότητας αλλά και της χειραγώγησης της ίδιας της αγοράς, οι τιμές στη χονδρική άρχισαν να αυξάνουν, ενώ στη λιανική παρέμεναν «παγωμένες», για κοινωνικούς λόγους. Εν τω μεταξύ ο πληθυσμός της Καλιφόρνιας αυξήθηκε κατά 13% τη δεκαετία του '90, περίοδο που η αμερικανική πολιτεία δεν προέβη στην κατασκευή κανενός νέου εργοστασίου, παρ’ όλο που η δυνατότητα παραγωγής ενέργειας στα υπάρχοντα εργοστάσια αυξήθηκε σχεδόν κατά 30% από το 1990 ως το 2001. Οι εταιρείες της Καλιφόρνιας έπρεπε να καλύψουν μέρος της αυξημένης ζήτησης με εισαγωγή ρεύματος από άλλες πολιτείες. Η ξηρασία στις βορειοδυτικές πολιτείες το 2001 επιδείνωσε την κατάσταση. Από τον Απρίλιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2000 οι τιμές χονδρικής είχαν αυξηθεί κατά 800%. Από 35 δολάρια το megawatt, η τιμή είχε εκτιναχθεί τον Ιούλιο εκείνης Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 67

της χρονιάς στα 600 δολάρια. Σε ορισμένες περιοχές της πολιτείας, όπως το Σαν Ντιέγκο, όπου δεν υπήρχε πάγωμα τιμών, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη λιανική εκτινάχθηκαν κατά 240%, προκαλώντας έντονες κοινωνικές διαμαρτυρίες. Μια από τις εταιρείες «μεσάζοντες» που έπαιξαν ρόλο στη χειραγώγηση των τιμών ήταν η γνωστή και μη εξαιρετέα Enron, η οποία κατηγορήθηκε ότι έκλεινε εργοστάσια σταδιακά και φούσκωνε τις τιμές τεχνητά στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, από την οποία αγόραζαν ρεύμα οι εταιρείες της Καλιφόρνιας. Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας στην Καλιφόρνια προκάλεσε αλλεπάλληλα μπλακάουτ, με μεγαλύτερα του Σαν Φρανσίσκο, τον Ιούνιο του 2000, όπου 97.000 άτομα έμειναν χωρίς ρεύμα εν μέσω καύσωνα, και το άλλο στις 19-20 Μαρτίου του 2001, που επηρέασε 1,5 εκατ. κατοίκους της αμερικανικής πολιτείας. Οι μεν και οι δε Οι οπαδοί της φιλελευθεροποίησης υποστηρίζουν ότι για τα προβλήματα της Καλιφόρνιας ευθύνεται το γεγονός ότι δεν υπήρξε πραγματική απελευθέρωση και ότι οι ρυθμιστικές αρχές συνέχισαν να έχουν σημαντικό έλεγχο στις τιμές. Οι πολέμιοι αρκούνται να θυμίζουν ότι επί 40 χρόνια η μη απελευθερωμένη αγορά της Καλιφόρνιας δεν υπέφερε από μπλακ άουτ. Οι πρώτοι διδάξαντες Οι ιδιωτικοποιήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια άρχισαν από τη Χιλή τη δεκαετία του '80, διά των συμβουλών των «Σικάγο Μπόις» και της... πειθούς, της δικτατορίας Πινοσέτ. Στον αναπτυγμένο κόσμο πρώτη διδάξασα ήταν η Θάτσερ. Από τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις της «σιδηράς κυρίας» τη δεκαετία του '90 δεν γλίτωσε η βρετανική βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας (Electricity Supply Industry). Το βρετανικό μοντέλο θεωρήθηκε οδηγός για την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και σε άλλες χώρες της βρετανικής κοινοπολιτείας, όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

Πηγή: Μωυσής Λίτσης, (2010) Το «άνοιγμα» της αγοράς ενέργειας έφερε μπλακάουτ, [Online], Διαθέσιμο: http://www.enet.gr [23 Ιουλ. 2013].

Σχετικά άρθρα - κείμενα

Σελίδα 68

Νόμος 1468 ΦΕΚ 169 - 07.08.1950

Παράρτημα

Σελίδα 69

Σημείωση: Ο ν.1468/1950 (Τεύχος ΦΕΚ Α' 169): "Περί ιδρύσεως της ΔΕΗ." παρατέθηκε αυτούσιος γιατί είναι ο μοναδικός νόμος του πλαισίου ηλεκτροπαραγωγής που δεν υπάρχει δυνατότητα εμφάνισης στον ιστότοπο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ). ΡΑΕ - ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: [Online], Διαθέσιμο: http://www.rae.gr [23 Ιουλ. 2013]. Παράρτημα

Σελίδα 70