Frontaal juni 2015

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 - ZOMER - 2015 – NR. 2

Renovatie begeleiding

Fietstocht Critical Mass

Gent Morgen

Rip

Christophe Peeters

The Loop

Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF).

Jaargang 18 – zomer 2015 – nr. 2 GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging, actief in Gent en omgeving. GMF streeft een overgang naar een duurzame samenleving na, die rekening houdt met de huidige behoeften zonder die van de toekomstige generaties in de weg te staan, en dit zowel op sociaal, economisch, ecologisch vlak als op vlak van participatie. De expertise van GMF ligt daarbij op de milieupijler.

GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu.

Lidmaatschap GMF Lid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw.

We rekenen per kalenderjaar.

Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: phc9000@gmail.com Verantwoordelijke uitgever Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent Redactie Adelheid Vanhille, Amber Strubbe, Britta Bolte, David De Pue, Dennis Licht, Elina Bennetsen, Eva de Haan, Eva De Meyst, Gert Arijs, Henk Maeckelberghe, Katrien De Bel, Marlies Strubbe, Myriam Mortier, Pieter Vermeersch, Sabine Huyghe, Sanne Jans, Stefaan Claeys, Steven Geirnaert, Steven Desanghere, Toby Lauwerier Ontwerp – Lay-out Sarah Dosogne - Adelheid Vanhille - Britta Bolte Foto’s Vermeld bij artikel.

Foto voorpagina: Stefaan Claeys Huisfotograaf: www.gertarijs.be Reacties op artikels info@gentsmilieufront.be Copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding.

Drukkerij Druk in de Weer, Gent Gedrukt op 100 % kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

09 242 87 54 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be

Secretariaat GMF

09 242 87 59 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Steven Geirnaert Stefaan Claeys Ida Lievens Cristina Mafteiu Paul Temmerman

OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrum MilieuAdviesWinkel ma, di, woe: 9 > 12.30 uur

13 > 16.30 uur do en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies?

Maak dan eerst een afspraak.

Koningin Maria Hendrikaplein 5/103 – 9000 Gent

2

Frontaal //zomer 2015

Edito

Vervang oranje door blauw

O

p 21 mei telden 39 vrijwilligers van GMF tussen 7 en 9 uur alle fietsers die de stadsring binnen reden.

We telden 9.174 fietsers, dat zijn er 1,1% meer dan het aantal van een jaar eerder. Na een jaar stellen we (jammer genoeg) vast dat het totaal aantal fietsers niet of nauwelijks gegroeid is. Wel is er een duidelijke toename van het aantal bakfietsen, wat aantoont dat veel jonge ouders dit een aantrekkelijk en praktisch vervoermiddel vinden om hun kroost naar de school te brengen. 56 procent van alle fietsers rijden via zeven kruispunten Gent binnen. Daar zitten enkele veilige fietsroutes tussen, maar ook enkele gevaarlijke autoroutes waar geregeld ongevallen gebeuren.

Op zeer korte termijn wil GMF dat het stadsbestuur een veilig en comfortabel fietsnetwerk bewegwijzert naar alle deelgemeenten en buurgemeenten, dat door rustige straten loopt parallel langs de grote steenwegen. Zo willen we toekomstige (jonge en oude) fietsers over de streep trekken die vandaag nog niet durven, mogen of willen fietsen naar en in Gent. Dit netwerk is op korte termijn te realiseren, want we fietsen langs bestaande wegen, alleen de wegwijzers zijn nog nodig. Dat idee staat ook met zoveel woorden in het bestuursakkoord. Lab van Troje werkte al in 2014 een concreet voorstel uit voor een volledig netwerk met autoluwe fietsassen.

Vandaag doen zich mooie kansen voor. De Keizersbrug is momenteel afgesloten, en parallel aan de Brusselsesteenweg ligt via de Oude Brusselseweg een mooie autoluwe fietsroute te wachten op fietsers. Die parallelroute naar het Keizerpark is tijdelijk bewegwijzerd met oranje borden richting Gent en richting Melle. We vragen om die oranje borden nu of na de werken te vervangen door officiële blauw-witte fietsbewegwijzering met afstandsaanduiding. Een gelijkaardige kans doet zich voor aan de Wondelgembrug, met alternatieve route naar Gaardeniersbrug. Bestel de borden NU! Adelheid Vanhille

Inhoud

Driemaandelijks magazine van het Gents MilieuFront – jaargang 18 – zomer 2015 – nr. 2

2

Edito

20

4

Werken aan The Loop worden stilgelegd

22

6

Ride daily, celebrate monthly Fietstocht

23

De vrijwilliger

24

Eten uit vuilnisbakken halen?

8

Renovatiebegeleiding Eerste resultaten

26 27

10

Boer zkt. toekomst

12

Climate Express Met GMF naar Parijs

14

Christophe Peeters over Gent Morgen

16

Gents Stadshout Bomen redden van verhaselaar

18

28

Verkeerscirculatieplan Gent Stationsbuurt-Zuid Toeritdosering Kortrijksepoortstraat

GMF-vrijwilliger, wat doen we eigenlijk?

De vrijwilliger Veldrijden Column over fietsen in Gent

30

Holy smoke, ArcelorMittal Het stalen monster van Gent

33

Autodelen Organiseer autodeelparty

34

LABO vzw Een sociaal laboratorium met een ecologische basis

36 37 38

Stad wil 110 KMO’s coachen bij energiebesparing Klimaatbeleid, grote bedrijven en de Stad Gents MilieuFront ter land, ter zee en in de lucht

Kopen per muisklik Milieutip

10

26

4

12 3

Werken aan The Loop worden stilgelegd Gents MilieuFront heeft met stilleggen van de werken een eerste succesje beet

In Gent, onze mooie, fiere en zelfverklaard progressieve stad, verrijst binnenkort een megalomaan outletcenter naast de terreinen van Flanders Expo.

Tenminste, als het stadsbestuur en hun bevriende projectontwikkelaars hun zin krijgen. GMF en Unizo startten in november vorig jaar met een campagne Rip The Loop om de komst van dit winkelcomplex tegen te houden. Gent verdient volgens ons beter dan een achterhaald concept als The Loop. Wat goed is voor de aandelenportefeuilles van investeerders en vastgoedbobo’s is daarom niet de juiste keuze voor Gent.

Tekst: Steven Geirnaert Foto: Dennis Licht

4

Frontaal //zomer 2015

GMF slaagt erin om de werken te laten stilleggen

Sinds het vorige artikel in het lentenummer van Frontaal is er weer van alles gebeurd. Onze crowdfundcampagne was enorm succesvol (zie kader pagina 5). Naar aanleiding van de campagne Rip The Loop en de juridische procedures die GMF en Unizo hebben aangespannen, legden de projectontwikkelaars de werken aan The Loop in mei stil. Het lijkt erop dat de projectontwikkelaars inzien dat onze argumenten steek houden en de eer aan zichzelf houden.

Ze willen ook een nieuw milieueffectenrapport (MER) opmaken. GMF en Unizo zijn tevreden over deze nieuwe evolutie en vinden dat het tijd is om het hele project opnieuw te bekijken.

Tijd voor grondig debat over de toekomst van Gent

Het bewijst dat onze argumenten en de commotie die is ontstaan in Gent rond dit dossier terecht waren. Voor GMF is het stilleggen van de werken nog maar de eerste stap. Nu begint het echte werk.

“We hebben ondertussen nog twee procedures lopen,” vertelt GMF-woordvoerder Steven Geirnaert. “We willen de bouwvergunning vernietigd zien voor de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

Omdat zo’n uitspraak lang op zich kan laten wachten, vragen we tegelijkertijd via een kort geding om ook de werken stil te leggen. Ook al zeggen de projectontwikkelaars nu dat ze de werken zelf stilleggen, dat verandert niets aan onze juridische procedures. Integendeel, die blijven doorlopen en we verwachten binnenkort een uitspraak om de werken te staken.”

De bouwvergunning moet definitief van tafel worden geveegd en het debat rond The Loop opnieuw geopend. Het is

// Het hele debat rond dit project moet duidelijk opnieuw gebeuren, deze keer met echte inspraak van de Gentenaars //

hoog tijd dat het stadsbestuur bewijst dat ze de bezorgdheid over dit project bij de Gentenaars en de buurgemeenten ernstig neemt.

Voor GMF en Unizo is het duidelijk: dit project is een verhaal van vastgoedbaronnen, snelle winst voor privé-investeerders en zware maatschappelijke gevolgen. Het stadsbestuur probeert dit project te verkopen als een zegen voor Gent, maar dat verhaal rammelt langs alle kanten. De impact op de kernstad, de omliggende gemeenten, de luchtkwaliteit en mobiliteit zijn geen zegen, maar een gepeperde rekening voor alle inwoners van de regio. Ook het argument van de projectontwikkelaars en de stad Gent dat The Loop enkel outlet zou verkopen, is een snel te doorprikken fabeltje.

Plannen voor The Loop gebaseerd op los zand

De plannen van de projectontwikkelaars zijn nog onduidelijk. “In het verleden hebben de stad Gent en de projectontwikkelaars er alles aan gedaan om dit project zonder al te veel inspraak te realiseren,” aldus Geinaert. “Het is goed dat de werken worden stilgelegd, maar we willen niet dat het nieuwe milieueffectenrapport een nieuwe poging wordt om het outletcenter te rechtvaardigen. Een beetje opsmuk hier en wat andere lijntjes daar veranderen niets aan het project zelf.”

De bestaande bouwvergunning slaat enkel op het eerste deel van The Loop. Het mag niet de bedoeling zijn dat het stilleggen van de werken leidt tot een nieuwe vergunning voor het hele project.

Belangrijk om te weten is dat ook de socio-economische vergunning, van toepassing op het uitbaten van een winkelcentrum, halverwege maart

Hulp voor onze crowdfunding is nog altijd welkom GMF haalde ondertussen al bijna 12.000 euro op om onze campagne en juridische actie te financieren. Toch is jouw hulp voor onze crowdfunding nog altijd nodig! We verwachten een uitputtingsslag met lange gerechtelijke procedures.

GMF wil doorgaan met de strijd tot het project op de klippen loopt of tot we het gevoel hebben dat we iets fundamenteel kunnen veranderen aan het project. #riptheloop

is verlopen. Tenzij voor die datum de bouw van het outletcenter gestart zou zijn, wat niet het geval is. “Wij betwisten dus de rechtsgeldigheid van de huige bouwvergunning en menen dat die niet van toepassing is op de bouw van een winkelcentrum. Hun vergunning om een outletcenter uit te baten is dus gebaseerd op een bouwvergunning die wordt betwist en waarvoor de werken nu worden stilgelegd.”

.

Meer info en updates www.gentsmilieufront.be 5

Critical Mass Gent: “Ride daily, celebrate monthly!”

Elke laatste donderdag van de maand een tocht vol ‘fietslawaai’

Na een succesvolle eerste editie op 23 april 2015 wil het onlangs herrezen Critical Mass Gent elke laatste donderdag van de maand een tocht vol ‘fietslawaai’ door de binnenstad organiseren. Ze doen dat om de fiets weer zijn terechte plaats in het verkeer te gunnen. Zelf zeggen ze daarover: “Ride daily, celebrate monthly!” Zoveel liefde voor de fiets? Bij GMF werden we nieuwsgierig naar de mensen achter deze fietsactie. Studentenorganisatie UGent1010 organiseert de nieuwe Critical Mass Gent en we vroegen reclameverantwoordelijke Ole Mahieu om meer uitleg.

Tekst en foto’s: Dennis Licht

Frontaal: Wie zijn de mensen achter UGent1010 en wat inspireerde jullie om Critical Mass Gent nieuw leven in te blazen?

Was dat initiatief geen stille dood gestorven?

Ole Mahieu: “De mensen achter UGent1010 zijn een groep studenten die zich inzetten voor een duurzame universiteit en bewustwording rond ecologische thema’s bij de studenten.

Het idee om een Critical Mass te organiseren ontstond in de zomer van 2014. Toen hoorde ik dat dergelijke evenementen al in Antwerpen en Brussel georganiseerd werden. Ik vroeg mij af waarom dat niet in een ‘progressieve’ stad als Gent bestond. Dankzij UGent1010 hadden we gelukkig het ideale platform om ook in Gent een Critical Mass te organiseren.

6

Frontaal //zomer 2015

We ontdekten ook dat er vroeger al gelijkaardige evenementen georganiseerd werden in Gent onder de naam Trapkracht, die inderdaad een stille dood gestorven waren. Wij hopen deze traditie nu nieuw leven in te blazen!”

Frontaal: Hoe zit het met de fietsvoorzieningen in Gent?

Waarom vinden jullie het nodig om een Critical Mass te organiseren?

Ole Mahieu: “Gent zit vol met obstakels en moeilijke punten voor fietsers. Tramsporen, kasseistroken en gevaarlijke kruispunten... Soms een echt hindernissenparcours! Verder verspreiden we ook graag een positieve boodschap: fietsen is leuk, gezond, ecologisch verantwoord en je hebt veel meer sociale contacten dan als je alleen in je auto zit. Met Critical Mass willen we dus een stad promoten waar leefkwaliteit centraal staat.

De stad Gent doet zeker moeite om te werken aan duurzame mobiliteit. Er is een zone 30 ingevoerd in het centrum en er zijn fietsstraten waar de fietser voorrang heeft. Hopelijk zien we nog meer fietsvriendelijke initiatieven door de komst van het nieuwe mobiliteits-

plan. Toch vinden we dat het nog een stuk beter kan. Gent doet zich graag voor als een fietsstad, maar in de realiteit kan het aantal fietsers zeker nog hoger, net als de verkeersveiligheid.

Helaas heeft Gent natuurlijk ook zijn stadsontwerp wat tegen met veel smalle middeleeuwse straten. De ruimte is soms letterlijk te beperkt om alle weggebruikers voldoende plaats te geven.”

Frontaal: Hoe kijken jullie als jongvolwassenen die in de toekomst leiding zullen geven aan tegen auto’s? Kennen jullie bijvoorbeeld veel leeftijdsgenoten die bewust geen auto en/of rijbewijs bezitten?

Ole Mahieu: “We willen zeker niet inzetten op een wij-/zij- verhaal waarbij autogebruikers de vijand zijn en fietsers de heiligen. Dat zorgt alleen maar voor meer frustraties. Wel willen we graag de mensen erover laten nadenken om de wagen meer te laten staan en voor de fiets te kiezen.

Zelf maken we ook zoveel mogelijk bewuste keuzes. Velen onder ons hebben nog geen rijbewijs, al dan niet bewust en wie er een heeft maakt er zo weinig mogelijk gebruik van. Ook bij de organi-

satie van onze activiteiten proberen we telkens een duurzaam alternatief te zoeken. Zo hebben we al gebruik gemaakt van Cargo Vélo om ons materiaal ter plaatse te krijgen.”

Frontaal: Als je iets zegt over onvoorzichtige automobilisten en gevaarlijke wegen, begint er steevast iemand over “die zatte studenten met hun gammele velo’s”. Hoe reageren jullie daarop en hebben jullie het gevoel dat studenten veilig fietsen tegenwoordig belangrijker vinden?

Ole Mahieu: “Een Critical Mass of een gelijkaardig evenement lokt op sociale media al snel zure reacties uit waarin mensen klagen dat ook fietsers een gevaar vormen op de weg en zich niet aan de regels houden. We zijn ons daar zeker van bewust en maken absoluut geen promotie om je als fietser niet meer aan het verkeersreglement te houden.

Of studenten tegenwoordig meer aandacht besteden aan veilig fietsen is moeilijk in te schatten. Wij vinden het in ieder geval enorm belangrijk. Daarom organiseren we met UGent1010 ook

evenementen om studenten bewust te maken van fietsveiligheid.”

Frontaal: Ondertussen is de eerste Critical Mass Gent achter de rug. Zijn jullie tevreden over het verloop? Wat hebben jullie nog in petto voor Gent?

Ole Mahieu: “UGent1010 is zeker tevreden over de eerste editie. De opkomst was met 150 mensen meer dan behoorlijk, er was veel belgerinkel en het weer zat ook mee. Vanuit politieke hoek was er ook steun dankzij de aanwezigheid van mobiliteitsschepen Filip Watteeuw (Groen).

Voor de volgende editie werken we samen met de Climate Express*. Deze organisatie is aan het mobiliseren om 10.000 Belgen in Parijs te krijgen voor de klimaattop in december. Verder plannen we ook nog een samenwerking met Franse collega’s die deze zomer een tocht van 5000 kilometer maken voor het klimaat. En uiteraard komen er ook verkleededities, een editie met een duik in de Blaarmeersen en nog veel meer.

Hou onze Facebookpagina dus in de gaten!”

.

* Meer over Climate Express p.12 en 13 7

Renovatiebegeleiding Eerste resultaten van het nieuwe project van de MilieuAdviesWinkel

In het vorige nummer berichtten we al over Energierenovatiebegeleiding, het nieuwe project van de MilieuAdviesWinkel.

Elke Gentenaar die zijn huis energiezuinig wil renoveren, kan gratis begeleiding krijgen bij de MilieuAdviesWinkel, met dank aan de stad Gent. Je kan het zien als een uitbreiding van het bouwadvies dat de MilieuAdviesWinkel al vele jaren aanbiedt. Waar ze zich vroeger beperkte tot de plannen, trekt de MilieuAdviesWinkel vanaf nu de werf op. Enkele maanden na de aftrap staat de dienstverlening op punt en zijn de eerste resultaten er.

Tekst en foto’s: Stefaan Claeys

8

Frontaal //zomer 2015

Familie De Bel

Roger en Magda De Bel wonen in een rijwoning in Gentbrugge. Deze winter had hun oude cv-ketel af en toe kuren: hij raakte ‘s ochtends moeilijk opgewarmd en soms gaf hij warmte wanneer er niet om gevraagd werd. Toen ze via hun dochter hoorden dat GMF proefkonijnen zocht om de nieuwe dienst ‘renovatiebegeleiding’ uit te testen, waren ze meteen kandidaat. Mario, adviseur bij de MilieuAdviesWinkel, kwam ter plekke om de situatie te analyseren. De ketel was weliswaar van een degelijk merk en type, maar was al 22 jaar oud en had een laag rendement. De boiler was hoogstwaarschijnlijk verkalkt en de circulatiepompen draaien enkel op volle kracht. Het vermogen was ook groter dan nodig, zeker sinds Roger en Magda twee jaar geleden hun dak lieten isoleren met 18 cm. Allemaal redenen om te kiezen voor een vervanging van de ketel. De MilieuAdviesWinkel berekende de warmtevraag en stelde een offertevraag op. In overleg met de familie De Bel werden een vijftal installateurs aangeschreven, waarvan (na enig aandringen) er drie ter plekke kwamen en een offerte instuurden. De prijzen lagen 38 procent uit elkaar, en er waren verschillen qua voorgestelde materialen en werkwijze. De MilieuAdviesWinkel hielp Magda en Roger om alle zaken op een rijtje te zetten. Ze kozen uiteindelijk voor de offerte met de tweede prijs, onder andere omdat de installateur bij hen in de buurt woont en meest vertrouwen inboezemde. Nu is het voorlopig wachten tot die een gaatje vindt om de ketel te plaatsen.

Jozefien Decoene

Enige tijd geleden kocht Jozefien Decoene, een jonge leerkracht biologie, een klein huisje in de Brugse Poort. Omdat er bij de renovatiewerken voortdurend nieuwe vragen opdoken, besloot ze beroep te doen op het gratis bouwadvies van de MilieuAdviesWinkel. Ook zij stelde zich met plezier kandidaat als proefkonijn voor de renovatiebegeleiding, ook al waren verschillende werken al in uitvoering en stonden al veel materialen klaar in huis. Adviseur Jenne ging ter plekke kijken en stelde voor enkele onderdelen een alternatieve werkwijze voor. Zo kon Jozefien nog alle spleten en kieren van het onderdak winddicht afkleven vooraleer de isolatie in het hellend dak aangebracht werd. Jozefien liet Jenne ook kijken naar de offertes voor de isolatie van het platte dak. Hij haalde er voor haar de sterke en zwakke punten van elke offerte uit en gaf aan welke info ze zeker nog moest opvragen. Dat gaf Jozefien genoeg om op eigen houtje verder te kunnen. Een goede maand later waren de isolatiewerken aan het platte dak al achter de rug. Tot haar grote vreugde zit er nu 12 cm isolatie in plaats van de eerst geplande 8 cm. Nog meer isolatie kon jammer genoeg niet omdat ze dan een raam in de gevel erboven had moeten uitbreken.

15 gezinnen

Beide voorbeelden geven mooi aan hoe het project renovatiebegeleiding in zijn werk gaat. Tot nu toe hebben 15 gezinnen zich opgegeven voor de testfase.

Dat geeft de MilieuAdviesWinkel de kans om hun werking in verschillende situaties uit te testen, zodat ze na de zomer volop kunnen opschalen. Samen met de testpersonen werken ze hun aanpak stelselmatig bij. Al doende stuiten ze op aandachtspunten, zoals een zorgvuldige en systematische administratieve opvolging van de verschillende projecten, of leren ze dat het uitsturen van een offertevraag nog geen zekerheid biedt op het ontvangen van offertes.

Praktisch

Is je huis nog niet ge誰soleerd, zijn je ramen of verwarmingsketel aan vervanging toe, wil je investeren maar weet je niet goed waar beginnen? Dan ben je bij de MilieuAdviesWinkel aan het juiste adres. Hoe kan je inschrijven? Maak een afspraak via de Energiecentrale van de stad, energiecentrale@gent.be, 09 266 52 00. Specialisten komen thuis langs voor een renovatieadvies, en zo nodig begeleiding. Nu draaien ze nog proef met een beperkt aantal woningen maar na de zomer is het hele aanbod operationeel.

.

9

Boer zkt. toekomst Stikstof verzuurt relatie tussen landbouw en natuur

De Vlaamse voorjaarskoersen hadden dit jaar meer te bieden dan wielerheroïek in weer en wind. Langs het parcours stonden steevast tractoren van boze boeren opgesteld. Deze keer is het niet het zoveelste mestactieplan dat het conflict tussen landbouw en milieu op scherp stelt, maar nieuwe maatregelen tegen stikstofvervuiling via de lucht. Zo’n 130 boeren in Vlaanderen kregen een ‘rode brief’ omdat ze te veel ammoniak uitstoten op nabijgelegen beschermde natuurgebieden. Voor hen dreigt een bedrijfssluiting of -verplaatsing. Om de beschermde soorten en habitats in de natuurgebieden duurzaam in stand te houden is immers een drastische vermindering van de stikstofuitstoot nodig. Ook in de buurt van Gent zijn er boeren die op termijn hun boeltje moeten sluiten. We zochten een gedupeerde boer op in Deinze. Luc Van Den Bossche en zijn vrouw Katja boeren op een boogscheut van het beschermde natuurgebied de Zeverenbeekvallei.

Tekst en foto’s: David De Pue

10

Frontaal //zomer 2015

Frontaal: Zag je de problemen aankomen?

Luc: We hebben een gemengd bedrijf met 110 melkkoeien, wat jongvee en 1000 mestvarkens. Onze koeien melken neemt zo’n 5 à 6 uur per dag in beslag.

Daarom besloten we te investeren in een melkcarrousel. Hiervoor hebben we vorig jaar in juni een vergunning gekregen. Dit jaar kregen we dan plots de ‘rode brief’, wat betekent dat we na afloop van onze milieuvergunning, over 19 jaar, zullen moeten sluiten.

Katja: De vergunningsaanvraag verliep heel moeizaam, maar we wisten niet wat de reden daarvoor was. Sinds 1992 is de Zeverenbeekvallei Europees beschermd habitatrichtlijngebied. Mijn vader runde de boerderij hier toen nog. Hij informeerde naar eventuele gevolgen voor zijn bedrijf, maar men heeft hem toen geantwoord dat hij niets te vrezen had. We hebben dat zwart wit op papier staan.

Luc: Intussen zijn de gevolgen voor ons

wel zwaar. Hadden we dit geweten, dan hadden we zeven jaar geleden zeker niet geïnvesteerd in onze koestal. Die grote onzekerheid vreet aan je. Je kan het vergelijken met zwaar ziek zijn en niet weten wat je genezingskansen zijn.

Op de lange termijn is die onzekerheid echt niet leefbaar.

Katja: Het is als een huis waar je al je spaarcenten hebt ingestoken, maar waar je na 19 jaar onherroepelijk uit moet, terwijl de waarde van het huis tot nul is gereduceerd. Een bedrijf dat twintig jaar niet kan groeien en blijft stilstaan is ten dode opgeschreven.

Onze dochter van elf droomt ervan om boerin te worden. Ze zal helaas niet het geluk hebben het bedrijf van haar ouders te kunnen overnemen, zoals wij dat konden.

Frontaal: Moeten jullie het bedrijf stopzetten, of zijn er nog alternatieven?

Luc: Niet lang geleden heeft de Vlaamse Regering het ‘flankerend beleid’ goedgekeurd, die extra steun voorziet voor getroffen boeren. Het gaat over verschillende maatregelen.

Zo kan je kiezen voor subsidies voor hoeveverwerking en hoevetoerisme.

Een andere mogelijkheid is de afbouw van het bedrijf of een bedrijfsverplaatsing. Voor het flankerend beleid is er dit jaar voor heel Vlaanderen 10 miljoen euro uitgetrokken, voor alle getroffen boeren tezamen. Een bedrijf als het onze kan je daar niet mee compenseren. Ons kapitaal zit in onze zaak, maar we kunnen ons bedrijf niet naar waarde verkopen. Ik kan mijn bedrijf ook niet laten overnemen. Als we ziek zouden worden en we kunnen niet verder doen, is het hier gedaan. De banken willen

ons geen lening meer geven. De enige manier om hier te kunnen blijven boeren is afbouwen tot een bedrijf met hooguit 50 koeien. We zouden een pak minder werk hebben, maar het zou erg moeilijk zijn om rond te komen.

Katja: De hamvraag is: hoeveel is genoeg? Veel mensen willen vooruit in het leven, reserves opbouwen, groeien.

Frontaal: De milieubeweging pleit voor een duurzame korte keten landbouw, waarbij de afstand tussen de boer en de consument kleiner wordt. Wat vinden jullie?

Luc: De vraag is of mensen bereid zijn daar meer voor te betalen. Mensen moeten overtuigd worden een betere prijs te betalen voor duurzame producten van dichtbij. Een bepaald segment van de bevolking heeft een meerprijs over voor biologische melk, maar die zijn sterk in de minderheid. Overschakelen op biologische landbouw is voor ons trouwens echt geen optie. Ofwel zouden we dan veel minder moeten produceren, ofwel moeten we dan mensen in dienst nemen. Je krijgt dan wel een betere prijs, maar de productie is een stuk arbeidsintensiever.

Frontaal: Hoe zien jullie dan de toekomst van de landbouw in Vlaanderen?

Luc: De prijs die men nu betaalt voor een liter melk is 25 eurocent. De prijs van het varkensvlees ligt onder 1 euro per kilogram. De enige manier om rendabel te blijven is uitbreiden. Zo dreigt een verdere schaalvergroting.

Veel bedrijven zullen sluiten, maar de overblijvers zullen groeien. Grote supermarktketens hebben veel macht

in handen en maken prijsafspraken. Wij hebben niet de luxe om onze prijzen te bepalen. Noch de aankoopprijs van grondstoffen, noch de verkoopprijs van onze producten. Bovendien is er de grote onzekerheid over het beleid, dat voortdurend verandert en steeds strenger wordt.

Frontaal: Kunnen we evolueren naar een model waarin landbouwers worden vergoed voor aan natuur- en landschapsbeheer te doen?

Katja: Men moet ons geen premies geven waar we afhankelijk van worden. Bij de minste overschrijding van de regels pakken ze die toch af. We hoeven die subsidies niet, geef ons gewoon een eerlijke prijs waarvan we kunnen leven.

Mensen van natuurorganisaties kunnen het wel opnemen voor zeldzame vogels en mooie habitats, maar voor hen staat hun inkomen niet op het spel. Voor ons wel. Wij zijn altijd het slachtoffer van natuur- en milieubeleid, ons weten ze steeds te pakken.

H

et water tussen de milieubeweging en de traditionele landbouw blijft diep, maar het werd desondanks een goed en openhartig gesprek. Na afloop bleek dat we het over één ding roerend eens zijn: Outletcentrum The Loop. “Een ramp voor de middenstand in Deinze en Gent”. Om van de mobiliteitsproblemen nog te zwijgen.

.

11

Climate Express Met 10.000 Belgen naar Parijs

Bij het verschijnen van deze Frontaal is de publiekscampagne van Climate Express al volop bezig. Als groene Gentenaar heb je ongetwijfeld al gehoord over het ambitieuze idee van een groepje jongeren om met 10.000 Belgen naar de klimaattop in Parijs te trekken eind dit jaar. Hieronder lees je hoe het allemaal begon en wat de plannen precies inhouden.

Tekst: Sabine Huyghe Foto: Climate Express

“Voor de klimaattop in Warschau in 2013 was een trein ingelegd waarop een 800-tal Belgen meereisden”, vertelt Pieter Becuwe, vice-voorzitter van Climate Express. “De reis duurde 40 uur heen en terug. Tijdens die reis en de betoging ter plekke hadden we veel tijd voor uitwisseling en ontmoeting. Na een paar maanden kwamen we met enkele mensen terug samen, omdat we vonden dat we die unieke energie moesten kanaliseren. We verenigden ons dan ook onder de noemer ‘De trein blijft rijden’ en het werd al gauw duidelijk dat we opnieuw wilden mobiliseren voor een klimaattop.

In juli 2014 hielden we onze eerste algemene vergadering en vormden we officieel een vzw. We noemden onszelf ‘Climate Express’ en de trein was opnieuw vertrokken.“

12

Frontaal //zomer 2015

Locomotief en machinisten

“We zijn nu ongeveer tien maanden bezig en bestaan uit een 150-tal vrijwilligers. Dat zijn vooral twintigers en dertigers. Sommigen komen uit de JNM, of UGENT1010, anderen waren er gewoon bij op de trein naar Warschau.

Onze Climate Express wordt getrokken door de Locomotief (de Raad van Bestuur) die wordt bemand door de werkgroepverantwoordelijken, de zogenaamde Machinisten. Zij leiden de verschillende werkgroepen.

Verder heb je ook de logistieke werkgroep, zij organiseren zowel de reis naar Parijs als het verblijf ter plaatse.

We zetten bussen en treinen in naar Parijs en we organiseren ook een fietskaravaan. Mensen kunnen ook op eigen initiatief naar Parijs trekken, al liftend of misschien zelfs te voet. Zij kunnen zich dan bij ons registreren om mee opgenomen te worden in de 10.000 mensen die naar Parijs trekken.

Eigenlijk organiseren we een mobilisatie voor twee weekends. Het eerste weekend is dat van 29 november, dan mikken we op het meeste volk en leggen we dus bussen en treinen in. De fietskaravaan vertrekt vijf dagen vroeger. Tijdens dat weekend is de grote betoging in Parijs, waarop we dus 10.000 Belgen willen zien meewandelen.

Ook het weekend na de klimaattop willen we aanwezig zijn. Er staan dan een nieuwe mars, een conferentie en ook creatieve acties op het programma.

Die worden gevoerd in het kader van de Climate Games: deelnemers worden in groepjes verdeeld en krijgen via een app bepaalde opdrachten waarmee ze

punten kunnen verdienen. Dat gaat van erg laagdrempelige acties zoals flyeren of posters hangen tot iets meer ‘heftige’ acties zoals bijvoorbeeld de bezetting van een bank. Maar de acties zijn altijd geweldloos. Heel Parijs wordt zo omgetoverd tot een speelterrein. Maar niet enkel Parijs, het is de bedoeling om ook op andere plekken ter wereld die Climate Games op te zetten. De eerste samenkomst rond de Climate Games was in ons eigen Gent, tijdens het Impossible Futures festival in Vooruit.

We hebben ook een mobilisatiegroep die bestaat uit een netwerk-, campagne- en promoteam. Zij netwerken met organisaties om hun achterban mee te krijgen. We gaan breder dan enkel ngo’s en zitten ook samen met de vakbonden, met de kunstensector… We willen heel hard verbreden en niet enkel de groene beweging aanspreken.

De promogroep trekt met ludieke stands naar festivals en evenementen om mensen te overtuigen om mee te gaan naar Parijs. De campagnegroep organiseert 10 acties om zoveel mogelijk aandacht te vragen voor onze oproep: een kunstwerk, een event, een Critical Mass fietstocht. Alles gebeurt onder de hashtag #movetheclimate.

En dan zijn er nog de ondersteunende werkgroepen: de communicatiewerkgroep, mensen die vertalen, grafisch bezig zijn, vrijwilligers ondersteunen…”

Het reisagentschap van de klimaatrevolutie

“We voorzien dat de mensen ter plekke geraken. Voor de fietskaravaan voorzien we ook slaapplekken onderweg.

Verder zorgen we ook voor de inhoude-

lijke omkadering. We willen erg graag opnieuw de uitwisseling en ontmoeting die er op de trein naar Warschau was creëren, ook al is er deze keer minder tijd omdat het ‘maar’ 4 uur rijden is.

Het verblijf is standaard in sporthallen of andere grote zalen. Voor meer comfort kan je dat aanduiden bij je inschrijving, dan bekijken we de mogelijkheid van een jeugdherberg.

Er zijn drie tarieven: een standaardtarief, een minimumtarief en een solidariteitstarief. Het minimumtarief is er voor deelnemers met beperkte middelen en dekt net de kosten. Het solidariteitstarief bedraagt twee maal het minimumtarief.

Zo kan je er dus voor kiezen om de reis van een minder gegoede deelnemer te sponsoren.

Omdat we slechts 4 uur onderweg zijn en toch een maximum aan sfeer en uitwisseling willen, denken we er aan om op 28 november in Brussel al een soort teambuildingactiviteit te organiseren. Ook mensen die niet mee kunnen naar Parijs kunnen zo van de sfeer proeven. We willen misschien ook gedecentraliseerde wakes organiseren: de dag voor het vertrek van een bus kunnen we met de bewoners rond de vertrekplaats iets doen om alvast op te warmen.

GMF’ers hebben een opstapplek bij de deur: er vertrekken voor het weekend van 29 november zowel een trein als een bus vanuit Gent. Er zijn in totaal 13 plaatsen waar een bus vertrekt, en 2 voor een trein.

We hebben er alle vertrouwen in dat we aan 10.000 mensen zullen geraken.

Ondertussen zijn we al een jaar zwaar aan het werk en ook al vrij bekend bij veel organisaties. Meer dan 60 organisaties kwamen naar het infomoment over onze publiekscampagne. We hopen heel hard dat ze zelf activiteiten of projecten organiseren in het kader van de klimaattop, waarbij wij dan als partner betrokken zijn. Zo’n activiteit van een andere organisatie is dan een ‘halte’ in de reis naar Parijs. We hopen echt op initiatieven die het idee doen leven.

Naast klimaatrechtvaardigheid hechten we ook belang aan sociale rechtvaardigheid en dat weerspiegelt zich in onze visie. We willen het ecologische en het sociale aspect echt met elkaar verweven. Inspirerende bewegingen voor ons zijn Hart boven Hard en Ringland. De krachten van alle individuen en organisaties moeten gebundeld worden, zodat beleidsmakers ze niet langer kunnen negeren.

Aan een ‘viering’ voor het halen van de 10.000 deelnemers hebben we eerlijk gezegd nog niet gedacht. We denken wel na over hoe het verder kan gaan na de klimaattop in Parijs.

Binnenkort houden we hierover een denkoefening. Wat doen we met de beweging die we opgebouwd hebben, wat doen we met al die energie?

Mobiliseren voor een volgende klimaattop is niet echt een optie. We willen eerder verder gaan als klimaatbeweging, een beetje in dezelfde vorm als Hart boven Hard. En misschien lokaler werken, of actiegerichter worden.

Onze toekomst zal ook afhangen van de mensen die zich aansluiten, ook zij krijgen een stem over wat de Climate Express kan zijn.”

.

Oproep

Heb je na het lezen van dit artikel kriebels gelezen om naar Parijs te gaan?

GMF gaat alvast naar de Klimaattop en je bent van harte welkom om bij ons aan te sluiten!

Schrijf je in op www.climate-express. be en duid bij je inschrijving GMF als vereniging aan.

13

“We moeten de oplossingen van morgen hanteren voor de problemen die zich vandaag stellen” Christophe Peeters over Gent Morgen

Voor mij zit naar eigen zeggen een pragmatisch persoon, niet verwonderlijk voor een burgerlijk ingenieur. Utopieën, daar gelooft Christophe Peeters niet in. Wel in grenzen verleggen. En in durven op je bek gaan en leren uit falen.

Tekst: Eva De Meyst Foto: WN

Buiten de lijntjes kleuren

“Ik geloof niet in utopieën, maar het is nuttig dat sommige mensen dat wel doen om hun grenzen te verleggen. Ik hou van creatief denken. Gent is een heel mooie stad waar veel mensen buiten de lijntjes kleuren.

Zoeken naar nieuwe paden betekent niet dat je meteen ook een afgelijnd ideaalbeeld hebt. De zoektocht zelf vind ik persoonlijk interessanter dan het doel, uitkomen op iets dat afwijkt van het doel op zich. Ik hou eerder van mensen die buiten de lijntjes kleuren en oplossingen zoeken voor bestaande problemen dan zij die luchtkastelen bouwen.”

Antwoorden van gisteren op uitdagingen van morgen

“De idee om van Gent een duurzame stad te maken hoor ik graag, zonder vast te gaan omlijnen wat daarvan de definitie is. Ik ben bijvoorbeeld niet iemand die meegaat in we moeten allemaal met de fiets of we moeten al14

Frontaal //zomer 2015

lemaal met collectief vervoer. Dan denk ik spontaan aan organisaties die uit een ander soort verleden stammen en niet meer aangepast zijn aan de huidige samenleving. Als we de auto bannen en collectief vervoer promoten, zoals dat vandaag bijzonder krakkemikkig, slecht, duur en lastig georganiseerd is, dan zeg ik: dit is het antwoord niet! Ik heb de indruk dat mensen graag antwoorden van gisteren vinden op de uitdagingen van morgen. We moeten de oplossingen van morgen hanteren voor de problemen die zich vandaag stellen.

We beginnen best van nul: kijken naar waarom en hoe we ons verplaatsen en zoeken naar nieuwe systemen.

Concreet gaat dat dan over individuele geautomatiseerde vervoersmodules die je oppikken, afzetten en nadien iemand anders ophalen. Zo creëren we meer bewegingsruimte en flexibele vervoersystemen.”

Een tijdperk voorbij

“Laat ons focussen op nieuwe technologieën. Ooit gaan we nog blij zijn dat het verlengen van tramlijnen in Gent zo traag gaat. Zo is er ruimte voor de ontwikkeling van die nieuwe technologieën.

In Afrika bijvoorbeeld heeft men nooit de kans gekregen een telefoonnetwerk met kabels uit te bouwen en nu gaat het immens snel vooruit met mobiele technologie en toepassingen waar wij nog niet eens aan gedacht hebben. Zij slaan gewoon een stap over, terwijl wij nog bezig zijn met de overgang te maken.

We hebben teveel last van de wet op de remmende voorsprong. Het gaat te traag. Onze samenleving zit vast in discussies over sociale zekerheid, sociale modellen, over langer werken en meer werken. We zitten nog steeds in het systeem van 1948 met een klassieke arbeidsindeling, waarbij mensen tot een bepaalde leeftijd gaan werken in een collectief systeem. Zo is het vandaag niet meer. De huidige definitie van arbeid voldoet niet meer

aan wat het vandaag zou kunnen zijn.

We moeten het ganse systeem opnieuw gaan herdenken, zoals men dat ook heeft moeten doen bij de uitvinding van de stoommachine tijdens de industriële revolutie. Toen kwam men uit een landbouwsamenleving en nu gaat men van een industriële naar een ‘elektronische’ samenleving waarbij consumenten ook producenten worden.

Energieopwekking is altijd het belangrijkste vraagstuk van de mens geweest en we gaan daar op een andere manier over moeten nadenken.

Een boormachine draait gemiddeld 12 minuten gedurende haar levensduur.

Dan moeten we er toch niet allemaal een bezitten? En we kunnen deze vandaag veel sneller delen zonder tussenpersoon, maar met moderne technologie. Maar we moeten wel opletten met Sociale Media: want we hebben die technologie niet zelf in handen en we moeten ons bewust zijn van wat we daarop posten.

En toch ben ik daar vrij optimistisch in.”

Groen Gent

“Ik zie Gent als een groene stad zonder dat daar om geroepen wordt.

We stappen af van steen en beton, maar we gaan wel compacter moeten leven. In de hoogte, want we kunnen niet uitbreiden in de breedte. Niet in konijnenkoten zoals die in de jaren zestig gebouwd zijn, maar waar groen en gebouw in elkaar verweven zijn. Kijk naar de ecologische projecten van de Belgische architect Vincent Callebaut1.

Hij creëert een nieuwe biosfeer van een leefomgeving. Hij houdt niet alleen rekening met de regelgeving van gebouwen, maar met een volledige leefwereld waar mensen zich goed in kunnen voelen.

We moeten hier ook evolueren naar verticale steden. Dat betekent aanpassing en zal geld kosten, maar er is geen andere manier. Wij Belgen slagen er blijkbaar niet in om onze oude vormen en gedachten te verdrijven. En verandering komt tegenwoordig niet meer uit linkse hoek in West-Europa.

Zo hoop ik dat we snel ook een

vervanger vinden voor de verbrandingsmotor, zodat we die definitief kunnen verhuizen naar het MIAT2. De top van de wereld van Biotech zit hier en toch wordt dat maar matig geapprecieerd.

We moeten die dynamiek en fierheid terugvinden en met een duidelijke visie de toekomst tegemoet gaan, met vallen en opstaan. En in Gent is daar zeker plaats voor. Zo hoorde ik laatst over een nieuw initiatief rond eetbare straten3, dat is dus de max, een bottom-up project!

Want de enigen die de samenleving maken zijn de mensen zelf.”

.

Voetnoten 1 Vincent Callebaut – www.vincentcallebaut.org 2 MIAT – Museum over Industrie, Arbeid en Textiel – www.miat.gent.be 3 Onze Eetbare straat – www.onzeeetbarestraat.be 15

Gents Stadshout Stadsbomen redden van de verhakselaar

Wat ‘kapot’ is, gooien we weg. We leven nu eenmaal in een wegwerpmaatschappij. Gekapte bomen veranderen dikwijls in brandhout of vliegen onverbiddelijk door de verhakselaar. Maar met dat hout moet toch meer te doen zijn? Dat dacht ook Dirk Holemans, Gents gemeenteraadslid voor Groen. Dirk Holemans lanceert het idee van ‘Gents Stadshout’.

Hij denkt daarbij aan verzamelpunten waar mensen gekapt hout kunnen ophalen om er iets nieuws mee te maken.

Tekst: Marlies Strubbe Foto: Dirk Holemans (rechts)

16

Frontaal //zomer 2015

Houtkringloop

Gebruikt hout wordt nu al gerecycleerd.

Zo gaan bijvoorbeeld kasten naar kringwinkels. Er bestaan ook organisaties die met onderdelen van kasten ander meubilair maken. “Er zijn dus al initiatieven voor meubelhout. Dit project gaat over bomen die nooit verwerkt zijn tot hout,” zegt Holemans. “Het is de bedoeling om gekapte bomen, die nu vaak gewoon worden opgebrand, als grondstof in de ‘houtkringloop’ te brengen. Dat is het belangrijkste, we moeten naar een kringloopeconomie. Waarbij alles wat daarin zit zo lang mogelijk meegaat.”

De bedenker van het idee is Pascal De Pauw, een Gentse houtbewerker die al ongeveer een jaar wakker ligt van hoe we de bomen in onze stad duurzaam kunnen gebruiken. “Hij vond het heel jammer dat bomen gekapt worden in Gent en dat daar niets mee gebeurt,”

// Misschien kan het ons zelfs aanzetten om meer bomen te planten // aldus Holemans. “Toen ging bij mij een belletje rinkelen. Mensen hebben een bijzondere band met bomen. Hout is immers levend materiaal.” Dat doet ons terugdenken aan de grote oude boom die enkele jaren geleden op het SintAnnaplein werd gekapt. Buurtbewoners haalden toen stukken van die boom als herinnering. “Een boom is meer dan grondstof. Het gaat vooral om bomen in je woonomgeving. Gezonde bomen gaan langer mee dan mensen.

Mensen groeien op en zien die boom ook groeien. Het is een deel van hun levende omgeving. En als dat deel plots verdwijnt, is dat een gemis.”

Goesting

Holemans wil in de eerste plaats mensen samenbrengen die het idee genegen zijn. “Door mijn vraag in De Gentenaar en De Standaard te stellen, hebben heel wat andere geïnteresseerde mensen mij gecontacteerd.” De opleiding houtbewerking is enorm populair en de Universiteit Gent heeft een landbouwfaculteit met een vakgroep houttechnologie. “Er is dus heel wat kennis over het onderwerp én goesting om er iets mee te doen.”

Het project hoeft voor Holemans echter niet op te houden aan de Gentse stadsgrenzen. “Ik denk dat het net als bij stadslandbouw niet stopt aan de administratieve grens. Dat kunnen we ook ruimer bekijken. Als mensen uit een

andere gemeente willen meedoen of als daar eventueel hout verkocht wordt, dan moeten we dat bekijken.”

Amsterdam

Hout aanbieden is één ding, maar een plek vinden om het te drogen is niet zo vanzelfsprekend. “Een boom groeit niet alleen traag, hout moet ook minstens een jaar drogen. Om het project te laten slagen hebben we een plek nodig waar het hout een jaar kan blijven liggen.

Misschien is zo’n plaats wel te vinden bij een school of een andere organisatie.”

Ook al lanceerde Holemans het idee voor Gents stadshout, hij ziet het niet als zíjn initiatief. “Voor mij hoeft het ook zeker geen overheidsinitiatief te zijn. In het begin zal het project een informeel peer-to-peernetwerk zijn dat groeit en functioneert op basis van passie.

Maar ik ben er zeker van dat er in een creatieve stad als Gent genoeg mensen zijn die hun schouders mee onder het project willen zetten.”

Maar Gent is niet de eerste stad met het idee. In Amsterdam bestaat al een gelijkaardig project: ‘Stadshout Amsterdam’. “Onze hoeveelheid hout is niet groot genoeg om voor iedereen meubels te maken. Maar onze noorderburen maakten een mooie designlamp in samenwerking met elektronicareus Philips.

Ze ontwierpen een speciaal armatuur waarbij in het hout de vroegere plaats van de boom gegraveerd staat.” Zo

kan je ook zonder een grote hoeveelheid hout een echt waardevol product maken. “Dat is de reden waarom ik het een belangrijk thema vind.”

Politieke agenda

De grote meerwaarde ligt volgens Holemans in het feit dat kopers weten waar het hout vandaan komt. “Zo weet je in welke straat de boom gekapt is en wanneer.” Mensen hechten een grote emotionele waarde aan bomen.

“Ik vind die symbolische waarde even groot als de grondstof hout zelf. We gaan helemaal niet aan alle Gentse houtbehoeften kunnen voldoen, maar het kan ons wel doen nadenken over het feit dat hout kostbaar is. En hopelijk kan het ons aanzetten om meer bomen te planten.”

Hoe en waar het hout ter beschikking zal zijn, is nog geen uitgemaakte zaak. Al hoopt hij dat we ooit geen bedrijf meer hoeven te betalen om onze bomen uit de tuin te laten kappen. “Misschien vragen we op termijn via internet gewoon: ‘Wie kan nog iets nuttigs doen met deze boom?’ Maar vandaag voorspellen hoe dat moet gebeuren lijkt me onverstandig. Ik vind dat we bewuster moeten omgaan met de waarde van hout en bomen. Een vorm van afscheid nemen van de wegwerpmaatschappij.”

.

17

Kopen per muisklik

Milieutip

Hoe milieuvriendelijk is online shoppen?

Online shoppen lijkt een virtueel plezier – het is gemakkelijk, snel en vaak goedkoop. Ook op milieuvlak werd shoppen via internet lang als voordelig beschouwd: wanneer meer mensen per muisklik zouden shoppen, zo was de redenering, zouden meer auto’s in de garage blijven.

Maar hoe milieuvriendelijk is online shoppen in de praktijk?

Tekst en illustratie: Britta Bolte

18

Frontaal //zomer 2015

Veel factoren

Veel factoren bepalen de ecologische voetafdruk van de online shopper: het eigen mobiliteits- en koopgedrag, de milieu-ambities van handelaars en pakketdiensten, de inwonersdichtheid en hoeveel mensen in je directe omgeving via internet winkelen.

In traditionele winkels zorgen vooral verwarmings- en verlichtingskosten voor de grootste milieu-impact. Echter, ook bij online shoppen is de ballast voor het milieu zeer reëel. De twee grootste milieunadelen van online shoppen zijn extra verpakking en meer transport.

Producten voor reguliere winkels worden in grote hoeveelheid op palletten vervoerd. Bij online winkelen wordt meestal elke schoendoos apart verpakt (en ook bij een gezamenlijke bestelling vaak apart geleverd) met als gevolg extra bergen karton en plastiek én extra autoritten.

Expreszendingen versterken het pro-

bleem omdat niet gewacht wordt tot de toeleveringsauto helemaal gevuld is. En dan zijn er nog de retourzendingen: 2030% van alle producten blijken teruggestuurd te worden, bij kleding zelfs elk tweede pakket. Hierbij komt ook nog de energie die door dataservers en hosting verbruikt wordt.

Het kan wél

Online shoppen kan wel nuttig en zinvol zijn als het gaat om duurzame, artisanale of gespecialiseerde producten die via klassieke winkels niet verkrijgbaar zijn en enkel online aangeboden worden. Steeds meer online handelaars proberen bovendien de logistiek van de leveringen zo milieuvriendelijk en efficiënt mogelijk te organiseren om ook online een groene en duurzame winkel te worden. En sommige aspecten heb je als klant zelf in de hand.

Tips voor milieubewust online shoppen

(1) Plan je boodschappen zorgvuldig.

(2) Bestel enkel wat je echt nodig hebt, bundel je boodschappen, vermijd buitensporige bestellingen en retourzendingen.

(3) Koop geen producten online die je ook in een winkel in de buurt kunt verkrijgen. In de winkel passen en daarna via internet bestellen is milieuonvriendelijk én niet fair tegenover de lokale handelaars.

(4) Vermijd expreszendingen, kies voor standaard leveringen. Zitten er in je bestelling artikelen met verschillende levertijden, laat ze dan samen leveren.

(5) Haal het pakket zelf op: veel pakketdiensten kunnen intussen ook aan een afhaalpunt in de buurt leveren.

(6) Bestel bij zo weinig mogelijk handelaars (let hier vooral bij grote online portalen op), ook al zijn er minimale prijsvoordelen uit te halen. Wacht met bestellen tot je meerdere producten tegelijk kunt kopen of bestel met meerdere mensen samen.

(7) Koop producten met veel kans op retour (zoals schoenen en broeken) enkel in de winkel.

(8) Volg de levering van je pakket op en zorg ervoor dat er iemand thuis is.

(9) Mijd grote online portalen, bezoek ‘groene’ webshops. Deze zijn o.a. te

vinden via ecoplan.be of groenezaken. com - een kritisch oog van de consument blijft belangrijk.

(10) Tenslotte zijn er via het internet diverse deel-, ruil- en schenkwebsites te vinden die vaak lokaal georganiseerd zijn, bv freecycle Gent (via facebook), www.letsgent.be of www.online-weggeefwinkel.be.

.

19

Verkeerscirculatieplan Gent Stationsbuurt-Zuid Paaltjes om sluipverkeer te weren

In de woonwijk Sint-PietersBuiten, aan de zuidzijde van het Gentse SintPietersstation, staan sinds april ‘paaltjes’. Die moeten voor een autoluwere wijk zorgen. De paaltjes zijn een deel van het lussenplan, dat voor- en tegenstanders heeft.

In juli is de evaluatie van het proefproject voorzien.

Tekst en foto: Werkgroep Sint-PietersBuiten

D

e paaltjes in de Maaltebruggestraat, Reigerstraat en Tuinwijklaan creëren drie verkeerslussen, waardoor alle sluipverkeer uit dat woongebied tussen Kortrijksesteenweg en Voskenslaan geweerd wordt. Elke woning blijft wél vlot bereikbaar. Uiteraard kunnen hulpdiensten, fietsers en voetgangers probleemloos door. De paaltjes maken deel uit van een nieuw verkeerscirculatieplan dat tot doel heeft de woonkwaliteit voor de bewoners van de wijk te behouden. Alle buurtbewoners kunnen hun mening geven over het project. Indien daaruit zou blijken dat de buurt niet akkoord gaat met dat project worden de paaltjes weggehaald, indien de buurt ermee instemt blijven de verkeerslussen én de paaltjes behouden.

Lussenplan

In de wijk tussen de Kortrijksesteenweg en de Voskenslaan, is er een toename van het verkeer wat zorgt voor overlast 20

Frontaal //zomer 2015

en onveiligheid. Buurtbewoners, verenigd in de werkgroep Sint-PietersBuiten, contacteerden het stadsbestuur.

In het Gentse Bestuursakkoord 20132018 staat (Actiepunt 3.50): “Wanneer de vraag komt van een beduidende meerderheid van de buurtbewoners onderzoeken we hoe we die buurt autoluw kunnen maken (met enkel bestemmingsverkeer)”. De verkeerstellingen van de bewoners én van de stad geven aan dat er in de wijk te snel wordt gereden en dat de verkeerscapaciteit voor de woonstraten ruim wordt overschreden. Verkeersaantallen van 3.300 voertuigen per dag in de Tuinwijklaan zijn geen uitzondering. Uit een ‘kentekenonderzoek’ door het Mobiliteitsbedrijf van Stad Gent (waarbij de nummerplaten van passerende auto’s werden genoteerd) blijkt dat 60 tot 70 procent van al dat verkeer doorgaand was.

De actieve bewonersgroep deed echter meer dan klagen alleen. De hele

buurt werd driemaal uitgenodigd op informatie- en overlegavonden. Tijdens deze inspraakmomenten werden in eerste instantie samen met de bewoners en nadien samen met de Mobiliteitsdienst van de stad alle mogelijkheden bekeken om de verkeerssituatie in de buurt te verbeteren: asverschuivingen, verkeersdrempels, eennrichtingsstraten, … De buurtbewoners en de stad opteerden voor het lussenplan. Zo’n lussenplan zal de komende jaren ook in andere delen van de Stad Gent komen, want dat is één van de acties uit het mobiliteitsplan van de stad.

Eerste evaluatie

Een tussentijdse evaluatie leert dat niet iedereen even goed op de hoogte was van de gewijzigde verkeerssituatie. De eerste weken zorgden verdwaald gereden en gefrustreerde automobilisten voor overlast. De signalisatie was niet optimaal en ook het toelaten om links af te slaan op het kruispunt ReigerstraatVoskenslaan ontbrak. En zolang het om een proefproject gaat, worden de lussen niet weergegeven in de gps-systemen.

In grote delen van de woonwijk is het opvallend autoluw. Buurtbewoners ontmoeten elkaar opnieuw op straat. Er wordt meer gefietst en gewandeld, ook

door de vele leerlingen en studenten die les volgen aan de vele scholen van de wijk. In de Maaltebruggestraat namen bewoners zelf een initiatief om het autoverkeer te tellen. Daaruit blijkt dat de verkeersdrukte tijdens de ochtendspits met 60 tot 70 procent is gedaald. Ook de Freinetschool De Sterre-Spits in de Maaltebruggestraat reageerde bijzonder opgetogen. Sinds de lussen er zijn, komen meer kinderen met de fiets of te voet naar school én worden de lessen minder gestoord door het gedaver van het voorbijrazende verkeer.

Voor en tegen

Maar tegelijkertijd woedt tussen buurtbewoners en een ruimere groep betrokkenen (vaak zelfs van buiten de wijk) een discussie over dit project. Vooral de tegenstanders organiseren zich in de strijd en verspreiden incorrecte informatie. Kerk en politiek worden ingeschakeld. In ‘Kerk en Leven’ verscheen een artikel dat zich kritisch uitlaat over de paaltjes. Een aantal politici mobiliseren hun achterban en maken van dit dossier een testcase voor het latere mobiliteitsplan van de stad. Tegenstanders gaan van deur tot deur in de wijk en inventariseren per adres welk gezin voor en tegen is. De voorstanders genieten van

de rust in de wijk, hier en daar worden initiatieven genomen voor straatbarbecues, buurtaperitieven, …

Aangename woonbuurt

Dit project is belangrijk voor de buurt én voor de stad. Het is een testcase.

Dat zowel voor participatie - hoe gaat de stad om met voorstellen en ideeën van haar bewoners - als voor mobiliteitsprincipes - gaan we echt voor een duurzame stad waarin meer wordt gefietst en gewandeld? Maar bovenal is het belangrijk voor de buurtbewoners zelf. Deze wijk is al jaren een aangename woonbuurt, waar menselijke contacten belangrijk zijn. Een polarisatie tussen voor- en tegenstanders is niet gewenst, een open en blijvende dialoog tussen alle betrokkenen is noodzakelijk. De Werkgroep Sint-Pieters-Buiten nodigt tegenstanders uit voor een open dialoog. Die wil graag de voorbereidingen en motivaties verder toelichten aan buurtbewoners die onvoldoende op de hoogte waren en vervolgens samen zoeken naar een verdere verbetering of aanpassing van het project.

.

Meer info http://verkeerscirculatieplan.blogspot.be/ http://sintpietersbuiten.be/

GMF voorstander van knippen van straten GMF is altijd al vragende partij om het doorgaand verkeer uit woonwijken te houden. Vandaar ook ons voorstel om straten te knippen bij de lancering van het mobiliteitsplan van afgelopen jaar.

Hopelijk is Sint Pietersbuiten een voorbeeld en een trigger voor de stad om in meer wijken soortgelijke maatregelen te nemen.

Tegelijkertijd is dit proefproject ook een goede leerschool voor de grote circulatiemaatregelen die de stad naar aanleiding van het mobiliteitsplan wil doorvoeren.

We willen ook bewoners van andere buurten ondersteunen om hun vraag aan het stadsbestuur te stellen om hun wijk autoluw te maken.

.

21

Toeritdosering Kortrijksepoortstraat Het systeem staat er al drie jaar, maar nog geen enkele boete

Op tramlijn 1 bestaat al jaren een verkeersconflict tussen auto’s en trams op de stadsring R40, ter hoogte van de Kortrijksepoortstraat.

Daardoor staat de tram ook regelmatig in de file in de aansluitende Nederkouter.

Om dit probleem op te lossen kwam er een systeem van toeritdosering. Na drie jaar is nog geen enkele boete uitgeschreven.

Tekst en foto: Dennis Licht

Het idee achter toeritdosering

In het voorjaar van 2012 werd in samenspraak tussen de Stad Gent, het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) en De Lijn een verkeerssysteem voor toeritdosering geïnstalleerd op het kruispunt van de stadsring en de Kortrijksesteenweg/Kortrijksepoortstraat. Dat moet ervoor zorgen dat tram 1 vlotter kan doorrijden naar het centrum. Als het systeem in de Schouwburgstraat en in de Nederkouter files detecteert die de tram ophouden, treedt de toeritdosering in werking. Voor het verkeer vanuit richting Heuvelpoort verbiedt een dynamisch bord om rechts af te slaan naar de Kortrijksepoortstraat. Zodra er

geen hinder voor de tram meer is, wordt het afslagverbod weer opgeheven. Het verkeer van de Kortrijksesteenweg en de auto’s die links afslaan vanuit de IJzerlaan moeten, tijdens de toeritdosering, iets langer wachten tot het licht weer groen wordt.

Het aantal keer dat het toeritdoseringssysteem in werking treedt, varieert heel sterk. Gemiddeld gaat het maandelijks 12 keer in werking en staat het telkens ongeveer 18 minuten aan.

Opleiding voor de politie

Aan het dynamische verbodsbord is ook een camera met nummerplaatherkenning gekoppeld die overtredingen moet registreren. Maar na drie jaar is er nog nog enkele boete uitgeschreven. En zolang er niet wordt geverbaliseerd, negeren sommige autobestuurders het afslagverbod. Waar zit het probleem?

Het systeem waarin de vaststellingen worden geregistreerd, is nog niet in gebruik. De politie moet namelijk nog de juiste opleiding krijgen om met het systeem te werken. Die opleiding komt er binnenkort volgens het stadsbestuur.

En dan kan het verbaliseren starten.

In het nieuwe Mobiliteitsplan staan heel wat maatregelen om de autodruk op de binnenstad te verlichten. Als de toeritdosering een goed werkend systeem is, moet het volgens GMF op meerdere plaatsen gebruikt worden. Automatische herkenning van overtreders is een efficiënte manier om hardleerse bestuurders hun rijgedrag te doen aanpassen.

.

22

Frontaal //zomer 2015

De vrijwilliger Hoe kwam je bij GMF terecht?

Eind jaren ‘90 studeerde ik in Gent. Op de universiteit maakte ik deel uit van de inmiddels ter ziele gegane studentenorganisatie MilieuActieForum. Daar hielpen GMF’ers ons mee om het aankoopbeleid van de universiteit te veranderen en recyclagepapier te kopen.

In 2003 ben ik afgestudeerd en mijn eerste job was in de MilieuAdviesWinkel als projectmedewerker. Sinds 2005 ben ik als vrijwilliger bij GMF actief.

Welke taken voer je uit?

Ik ben de voorzitter van de raad van bestuur. Wij hebben maandelijks een bestuursvergadering. Daar zorgen we er onder andere voor dat GMF financieel gezond blijft, dat het secretariaat goed draait en dat alles goed verloopt met onze vrijwilligers en het personeel.

Wat is je drijfveer?

Dat is mijn steentje bijdragen voor een beter milieu in Gent en omstreken, en meer mensen de kans geven hetzelfde te doen. Beroepshalve ben ik daar ook mee bezig, maar dan op Europees niveau. En dan is GMF een mooie afwisseling: alles is dynamischer,

sneller en je ziet concretere verandering.

Welke actie zou je GMF nog graag zien doen?

Voor mij is GMF een vereniging die plaats kan bieden aan iedereen die ideeën heeft voor een betere wereld.

Een soort labo waar gelijkgestemden elkaar ontmoeten.

Laten we een inventaris maken van alle plekjes die onbenut blijven, want er is teveel beton in de stad. Waar kan er een boom bij of kan een stukje straat of beton weg? Als we dit digitaal op een kaart kunnen weergeven kan iedereen guerrilla-gewijs elk plekje benutten om iets te planten.

Naam: Sam Van den plas (36 jaar) Beroep: W WF beleidsmedewerker klim aatverandering Hoelang bij GMF: sinds 2003

En ten slotte, heb je nog andere hobby’s?

Ik reis graag per trein en boot, geen vliegreis voor mij.

Ik ben sinds kort 4/5 aan het werken en die vrijgekomen tijd zou ik graag benutten

om meer buiten te zijn en te beginnen tuinieren. Nu nog een tuintje vinden!

Katrien De Bel

maandag 20 april

Dinsdag 21 april

Eten uit vuilnisbakken Jakkes! Of toch niet?

Iedereen heeft er wel al eens over gehoord: dumpster diven, skippen, containeren, freeganism...

Noem het zoals je wil, maar het komt allemaal op hetzelfde neer: eten uit vuilnisbakken verzamelen.

Tekst en foto’s: een Gentse jongedame die strijdt tegen verspilling

H

et gangbare beeld over dumpster diven durft wel eens te verschillen van de werkelijkheid. Dumpster diven slaat niet op het verzamelen van etensrestjes of in vuilniszakken huishoudelijk afval naar iets eetbaars zoeken. Dat kan natuurlijk ook, maar eigenlijk gaat het over voedselcontainers waar nog perfect eetbare voedingswaren van winkels in worden achtergelaten omdat de datum bijna of pas verlopen is.

24

Frontaal //zomer 2015

Ten minste houdbaar tot

Veel verspilling ontstaat door de vermelding ‘ten minste houdbaar tot’ (THT) op de meeste verpakkingen. Deze term betekent niet dat het product je na deze datum ziek zal maken. Het is vooral een aanduiding van de fabrikant die de smaak en textuur van het voedsel garandeert tot een bepaald tijdstip na de fabricage. Vanaf de vermelde THT zullen die dus langzaam maar zeker achteruitgaan, zonder dat er per definitie een gevaarlijk rottingsproces mee gemoeid is.

Uiteraard is het ene product het andere niet. Met vlees en vis neem je beter geen risico’s, daarom vermelden die verpakkingen ook ‘te gebruiken tot’. Kaas, yoghurt en zelfs melk kun je meestal wel nog wat langer bewaren, afhankelijk van de bewaartemperatuur waarin het heeft gelegen. In feite is het gewoon heel belangrijk om te vertrouwen op je zintuigen. Die zijn via de menselijke evolutie als het ware getraind om ‘ranzige’ en ‘zure’ voedingswaren te herkennen.

Als je voor de eerste keer zo’n massale berg, nog steeds eetbaar, voedsel ziet liggen weet je niet of je moet

huilen of lachen. Het eerste wat door je hoofd gaat is: ‘Dit is niet echt! Hier zit vast een verborgen camera voor een tv-programma’, maar nee hoor… Het is wel degelijk echt. Dagelijks wordt zoveel goed voedsel zomaar weggegooid.

Daarom is het tijd voor actie.

Stop voedselverspilling

Een aantal winkels hebben al een stap in de goede richting gezet door een deel van het voedsel ter beschikking te stellen van organisaties maar het merendeel smijt alles zomaar in de container, klaar om vernietigd te worden. Gelukkig zijn er heel wat mensen die de handen uit de mouwen steken. Na sluitingstijd komen ze tevoorschijn, geladen met rugzakken en winkeltassen, klaar om de afvalberg een beetje te verkleinen.

Dumpster diven wordt steeds bekender en geliefder bij studenten. Het is als het ware een traditie geworden waarbij verschillende mensen worden opgetrommeld om de winkelronde te doen. Vol trots wordt de buit dan verdeeld en uitgedeeld. Want zoveel eten krijg je gewoon nooit alleen op.

Noodgedwongen worden skip-uitstapjes overgeslagen omdat men geen raad

woensdag 22 april

één vrouw gebruikt in haar leven 16.800 tampons/maandverbanden.

Hallucinant. Toch?

Al gedacht aan wasbaar maandverband, inlegkruisjes of een menstruatiecup?

Beter voor het milieu, gezonder en goedkoper.

En het ziet er nog mooi uit.

Meer weten?

Kijk op tanterosa.be

halen?

Als GMF-lid krijg je 10% korting op je bestelling. Registreer je eerst even op de site en stuur ons een mail met je lidnummer.

weet met al het voedsel. En tegen dat je gratis eten laat liggen, moet het ook wel al ver komen. Er is zoveel keuze dat je heel selectief moet zijn en enkel kunt meenemen wat je kan dragen. Pizza?

Tofu? Sojayoghurt? Glutenvrij brood?

Biologische groenten en fruit? Er is voor elk wat wils.. en dan is er zelf nog iets over voor andere dumpster divers!

Het is altijd een ware schattenjacht met een gigantische buit.

Als je er niet echt voor bent te vinden om in containers naar eten te gaan graven, kun je natuurlijk ook gewoon naar bakkers en lokale groenten- en fruitwinkeltjes gaan en vragen of zij geen voedsel hebben dat ze niet meer kunnen verkopen. Wat je hier krijgt overtreft soms ook alle verwachtingen.

Hierboven krijg je een beeld van hoe zo’n buit eruit kan zien. Let wel, dit is enkel wat twee personen konden dragen. Beeld je dus in dat er tien personen waren… Dit is dus wat je elke dag in vuilnisbakken kunt vinden.

.

Organic Vegetarian Cuisine

open van di-za van 11u30 tot 14u30 voor gastronomisch dineren kijk op www.restaurantavalon.be Geldmunt 32, 9000 Gent 25

GMF-vrijwilligers Wat doen we eigenlijk?

Vrijwilligersrubriek

Z

onder vrijwilligers zou het GMF er niet staan. Ze zijn met veel, onze vrijwilligers, en vaak krijgen we de vraag wat die nu eigenlijk allemaal doen? Niet makkelijk samen te vatten in een kort antwoord, dus hebben we besloten de soorten vrijwilligers beter aan je voor te stellen. Deze Frontaal in de kijker: De Bakkende GMF’er!

D

enk jij nu iets als ‘bakken, dat kan ik ook wel en ik wil dat ook wel doen voor GMF’? Meld je dan aan als vrijwilliger bij het GMF! Onze vrijwilligerswerking staat open voor iedereen.

Is bakken niet helemaal jouw ding? We zijn ook op zoek naar andere vrijwilligers. Onze activiteitenwerkgroep en beleidswerkgroep kunnen altijd versterking gebruiken.

Verder zijn we hard op zoek naar iemand met een passie voor lay-out die ons kan helpen bij de opmaak van ons campagnemateriaal en mee wilt nadenken over ons communicatiebeleid.

26

Frontaal //zomer 2015

Wie al één van onze activiteiten bezocht heeft weet dat die daar vaak zijn buikje kan vullen met heerlijk gebak en andere lekkere dingen uit de keukens van GMF- vrijwilligers. Hartig of Zoet, we kunnen het allemaal! En heeft u onze drakenkeutels al geproefd?

Ook zoeken we een vrijwilliger die de organisatie van de GMF repair cafés op zich wil nemen zodat we kunnen garanderen dat ze doorgaan op regelmatige tijdstippen.

Heb je interesse?

Laat dan iets weten op info@gentsmilieufront.be en dan schrijven we je in op de vrijwilligersberichten. Hou zeker ook onze vrijwilligersvacatures in het oog op de website!

.

Elina Bennetsen

De vrijwilliger Hoe kwam je bij GMF terecht?

Op een feestje hoorde ik voor het eerst over GMF in een gesprek.

Later woonde ik het debat bij over stadslandbouw.

Aansluitend volgde een stadswandeling en die was georganiseerd door GMF. Jullie hadden mijn interesse gewekt. Ik ben dan vrij snel gaan spreken met Steven Geirnaert en ik kon aan de slag als vrijwilliger.

Welke taken voer je uit?

Ik ben lid van de beleidswerkgroep en sinds januari ben ik ook de vrijwilligerscoach. Samen met Steven wil ik voor een sterkere

vrijwilligerswerking gaan.

Meer bottom-up, laat de vrijwilligers maar zelf acties bedenken. En er voor zorgen dat de langer meedraaiende vrijwilligers de nieuwe leren kennen.

Wat is je drijfveer?

Voor mij is de stad een belangrijke samenlevingsvorm voor een duurzame toekomst. Maar er moeten daarvoor eerst nog veel stappen worden ondernomen.

Welke actie zou je GMF nog graag zien doen?

Veel acties die door de vrijwilligers zelf op de GMFagenda geplaatst worden, dus niet door de coĂśrdinatie.

Naam: Elina Bennetsen (26 jaar) Beroep: d octoraatstudent Hoelang bij GMF: sinds juni 2014

En dat er een campagne mag komen rond groene oevers en blauwe longen.

Dat we meer mogen netwerken met andere initiatieven in Gent. Want dat alles is belangrijk voor Gent.

in de activiteitenwerkgroep daar. Ik luister veel muziek, ga regelmatig naar een concert en dans graag. Maar de meeste energie krijg ik als ik dingen mag organiseren.

Katrien De Bel

En ten slotte, heb je nog andere hobby’s?

Ik help mee in de wereldwinkel in de Lammerstraat, zit

27

Veldrijden Column over fietsen in Gent van Pieter Vermeersch

U

w dienaar moet een fietsei kwijt, want het blijkt niet mogelijk om eieren risicoloos per fiets door de Veldstraat te vervoeren. Niet dat ik het geprobeerd heb, daar begin ik niet aan. Maar ik wil toch niet aan de harde onaanzienlijke gevolgen denken.

Gentenaars verdienen als zichzelf verklaarde fietsstedelingen toch wel beter dan het equivalent van een ParisRoubaix kasseistrook in onze drukste shoppingstraat. Ook de vele bezoekers, studenten en toeristen, die al eens ferm schrikken van het tramgevaarte. Maar die kasseien zouden het historisch karakter bewaren... En mijn historische zadelpijn dan? Om nog te zwijgen over de uitglijdpartij vorige winter bij de ei zo na ontweken tram.

In Amsterdam, toch wel de naam ‘fietsstad’ waardig, hebben ze al het ‘IJ’. Hier wil ik pleiten voor de ideale fietssituatie in Gent en die het ‘EI’ dopen: alle fietspaden (k)eiveilig, putjesen risicoarm, genietbaar en functioneel.

Genietbaar fietsen in Gent is nu nog vooral weggelegd voor sportieve avonturiers die houden van geaccidenteerd terrein: op de borduur en eraf, in en uit het putje, langs en tussen de medemens. Hindernissenparcours. Niet voor iedereen weggelegd. Veldrijden blijft de nationale sport, ook in de stad. Maar daarmee is mijn ideale fietswereld nog niet binnen bereik.

Doordeweekse studenten in Gent investeren nauwelijks in een comfortabele fiets. Waarom zouden ze ook? Het is een tijdelijk tjokmiddel om van de les naar huis of naar het volgende kot(s)

28

Frontaal //zomer 2015

feestje te geraken. Afgelopen najaar zijn op een week tijd 300 fietsen uit het water van de binnenstad gehaald. Wellicht van studenten die een betere of ‘tweede zit’ gevonden hebben. Ondertussen blijf ik dromen van 40 000 Kopenhagenwielen(*) in Gent.

Een iets grotere fietsfanaat investeert graag iets meer in rijgerei, een stevig model waar ook al eens een dagtocht mee kan ondernomen worden, of een weekend. Onlangs sjeesde ik nog rond Dordrecht bij de noorderburen, fietswalhalla onder de dijk. De wegen liggen er dokker- en kasseivrij bij, een verademing. Waarom kan dat daar en niet hier? Uw antwoord graag per kerende.

Fietsend het Gentse Zuid oversteken blijft een hachelijke onderneming waar een flinke dosis adrenaline en -wie weet- ook serotonine bij van pas komt.

Die autostrade rechtstreeks het centrum in, die bussen, trams en voetgangers

Voetnoot-* We hebben het over het in Kopenhagen uitgevonden wiel, dat heel toepasselijk de naam Kopenhagen-wiel verdiende. Het Kopenhagen-wiel heeft een opvallend groot en rood gekleurde achteras. In de naaf van het achterwiel wordt energie opgeslagen wanneer je fietst of remt. Deze energie kun je vrij laten komen wanneer jij dat wilt. Moet je een steile helling op of heb je enorme tegenwind, dan kun je simpelweg de energie omzetten in voortstuwingskracht waardoor je ineens een stuk makkelijker vooruit komt.

langs alle kanten. Wegmarkering, waar ben je? Ook de markering aan SintPieters heeft iets weg van surrealisme.

Wat houden we toch van die ‘gezellige’ chaos, dat ligt in onze Latijnse aard.

Niets mis mee! We gaan toch niet alles proper aanduiden zeker?! Of toch?

Gelukkig is er nog het circuit aan de Coupure Links. Daar is het misschien te veel de fietserskant overgeslagen.

Hoewel auto’s uit zijstraten voorrang hebben op langs-de-Coupurefietsers, zijn de meeste chauffeurs zo voorzichtig om de zoevende stalen rossen te laten voorgaan. Maar de 101ste autobestuur-

der doet dat niet, dat is zijn of haar goed recht. Gevolg: ei zo na een botsing of spek voor Het Laatste Nieuws zijn bek! Naast intacte eieren heb ik ook graag een portie rechtszekerheid in het verkeer. Er is nog werk aan een Gents eiveilig fietsterrein.

.

Foto Fietsbult

www.drukindeweer.be - info@drukindeweer.be

29

Holy Smoke!

ArcelorMittal Het stalen monster van Gent

Drie vierde van de Gentse CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door één bedrijf.

Staalbedrijf ArcelorMittal in de Gentse Zeehaven stoot daarmee jaarlijks 25 keer meer broeikasgassen uit dan de verwarming van alle Gentse huizen samen. Of 18 keer meer dan alle Gentse uitstoot veroorzaakt door auto’s en vrachtwagens. Hoe past dit in de klimaatambities van de stad Gent? En wat kunnen wij hier aan doen?

Tekst: Steven Desanghere Foto: Wikimedia Commons

30

Frontaal //zomer 2015

W

ie staal wil maken heeft veel, heel veel, energie nodig en de omzetting ervan stoot nog eens enorm veel CO2 uit. Daarnaast stoot het Gentse bedrijf ook heel wat fijnstof uit, wat volgens een recent rapport onder meer een aangetoonde impact heeft op de ademhaling van heel wat jongeren in de Gentse Kanaalzone.

ArcelorMittal is de grootste staalproducent ter wereld, met zo’n 10 procent van de wereldwijde staalproductie. De mastodont, geleid door Lakshmi Mittal, één der rijksten ter wereld, beheert zowel staalfabrieken als mijnen en laat een gitzwarte biografie zien als het neerkomt op respect voor mens of milieu.

Greenwashing

De staalindustrie is wereldwijd verantwoordelijk voor zo’n 7 à 8 procent van de CO2-uitstoot en is naast de energiesector en de cementindustrie de

grootste bedreiging voor ons klimaat.

Maar al vele jaren is ArcelorMittal, via intense lobby-inspanningen, erin geslaagd het Europese klimaatbeleid naar haar hand te zetten. Het resultaat is dat deze staalgigant kan blijven vervuilen en tegelijk slapend rijk wordt met de doorverkoop van uitstootrechten die ze gratis krijgt. Laat je dus niet bedotten door de groen-ogende persberichten en promobrochures van de staalindustrie. Het zijn meesters in ‘greenwashing’ en in het onder druk zetten van lokale overheden bij wie ze dreigen met delokalisatie en lokale werkloosheid. Het miljoenenschandaal van de Arcelor-fabriek te Seraing enkele jaren geleden spreekt hier boekdelen. Eerst eist Arcelor miljoenen euro’s emissiecertificaten van de Waalse regering om haar fabriek in Seraing open te houden, om die vervolgens na inning ervan alsnog te sluiten en 600 man op straat te gooien.

Groener staal?

Prognoses vanuit de staalindustrie zelf spreken van een jaarlijkse stijging van de staalproductie met zo’n 3 procent.

Staal wordt voornamelijk gebruikt voor auto’s, vrachtwagens, treinen, schepen, ... en in de constructie van gebouwen. De staalproductie lijkt hand in hand te gaan met de god van de Economische Groei, door heel wat beleidsmakers als noodzakelijk kwaad gezien. De industrie spreekt al jaren over de ontwikkeling van ‘groener’ staal, maar wie de literatuur hierover leest, bemerkt dat die voornamelijk gebaseerd is op twee principes: het zeer riskante “Carbon Capture” principe (“steek het onder de grond”) en massaal gebruik van biomassa (“stimuleer ontbossing en geef de klimaatrekening door aan een ander”). Tja. Enig lichtpuntje is de recyclage van schroot, wat veel minder energie-intensief is. Dit beantwoordt echter bijlange de groeiende staalhonger niet.

Klimaatschepen

Het Gentse stadsbestuur acht zich, bij monde van schepen van Klimaat Tine Heyse, niet verantwoordelijk voor deze mega-uitstoot van ArcelorMittal.

Ondanks het feit dat dit staalbedrijf zo’n 5.000 lokale werknemers telt, en het Gentse stadsbestuur taksen int bij het bedrijf, heet de uitstoot ‘Europees’ te zijn, en van bovenlokaal belang.

Tegelijk wordt volmondig erkend dat de Europese Klimaatinspanningen via het Emissiehandelssysteem (ETS) tot op heden op niks zijn uitgedraaid, en meer zelfs, de grootste vervuilers betaald worden in plaats van te moeten betalen.

De uitstoot van Gentse ETS-bedrijven daalde tussen 2007 en 2014 met 0,5 procent en zit in 2015 wellicht weer boven het pre-crisiscijfer van 2007.

Maar er is méér. Wij peilden de afgelopen maanden enkele keren expliciet bij het kabinet van de Gentse klimaatschepen naar hun visie op het Arcelor-verhaal, en daar kregen we maar één boodschap te horen: staal is nodig. Punt. Dit is “Holy Smoke”, die boven iedere vorm van kritiek staat. Ook het stadsbestuur lijkt dus te geloven in de dreigementen van ArcelorMittal. Het bedrijf correcte milieunormen of limieten opleggen zou ervoor zorgen dat het verkast naar elders, wat de globale klimaatrekening er niet beter op maakt.

Dit soort chantage zorgt ervoor dat ook het Gentse klimaatbeleid de ogen lijkt te sluiten voor de grootste klimaatvervuiler op het Gentse grondgebied. Nadenken over bijkomende milieunormen of zelfs een inkrimping van de staalproductie, lokaal of wereldwijd, behoort niet tot de opties in het Gentse Klimaatkabinet.

Dan maar recht afstevenen op een klimaatcatastrofe?

Het Gentse stadsbestuur slaagt alvast in haar city-marketing. Ze verkoopt zich graag als klimaatvriendelijke stad, terwijl ze wel de tweede grootste CO2-uitstoot van Vlaanderen heeft. Uiteraard heeft zij het ‘ongeluk’ heel wat industrie van bovenlokaal belang te huisvesten, waardoor het veel moeilijker is om klimaatdoelstellingen te behalen, vergeleken met progressieve steden zonder havengebied. Maar dat we dan tenminste een koe een koe noemen, in plaats van de Gentenaars te sussen dat het allemaal wel dik in orde komt met het klimaat én met de ‘business as usual’.

Wanneer we een échte ‘modal shift’ durven visualiseren, waarbij het gros der Gentenaars en mensen daarbuiten aan autodelen doet, de premies voor bedrijfswagens verdwijnen, de lokale

middenstand wordt gestimuleerd, en er verder wordt geïnvesteerd in een efficiënt en betaalbaar openbaar vervoer, en er minder staalvretende prestigeprojecten worden gepland, dan kan en zal de staalproductie ernstig verminderen, met een zeer hoge klimaatwinst tot gevolg. Uiteraard gaat dit niet van één dag op de andere, maar mogen we tenminste geloven dat dit kan, en NU alle mogelijke stappen zetten in deze noodzakelijke transitie? Beeld je in: massale groene tewerkstelling op de ex-mega-site van Arcelor ... of: méér mensen voor onderwijs, verzorging, cultuur, jeugd, sport, en geleide afbouw van tewerkstelling in de staalindustrie.

Een beetje....anders gaan leven, met behoud van ons welzijn. Wanneer gaan we ervoor? Welke Gentse politieke partij durft haar nek uitsteken?

Hoezeer stadslandbouwprojecten, extra fietspaden, veggie-schoolmaaltijden, resto-restjes en isolatiepremies een symbolisch belang hebben en ons de weg wijzen naar een meer ecologische wereld, ze zijn op zich niet voldoende om het klimaat te redden. Wanneer deze positieve (én belangrijke) transitie-initiatieven niet samengaan met een visie op een echt “groenere economie” en reconversie van klimaatonvriendelijke sectoren, blijven zij gerommel in de marge. Fijn om politiek mee uit te pakken en de electorale achterban te sussen, en uiteraard de weg van de minste weerstand.

Maar een klimaatbeleid is het niet.

Stad Gent en de haven

Stad Gent heeft echter wél wat meer politieke macht over de industrie in de Gentse Zeehaven dan ze haar inwoners wil doen geloven. Spijtig genoeg lijkt ze die macht vooral aan te wenden om de havenindustrie te laten groeien, 31

groeien, groeien, en faciliteert ze binnen haar Havenbedrijf (waarvan de Raad van Bestuur gevuld is met (hiervoor bezoldigde) Gentse gemeenteraadsleden van alle kleuren) de verankering van de staalindustrie en het aantrekken van onder meer duizenden tonnen voedsel en gewassen in het Zuiden, om hier tot brandstof te verwerken.

We hebben dus een stadsbestuur dat de afgelopen jaren zeer dure klimaatbeloften heeft gemaakt. En in de praktijk die niet nakomt, onder meer door het schrappen van niet minder dan 87 procent van de Gentse uitstoot uit haar klimaatplan. Er zijn echter heel wat politieke retoriek en handige cijfertjes om dergelijke morele spreidstand te verrechtvaardigen.

Nieuwe milieuvergunning voor ArcelorMittal

Gelukkig zijn we hier met een lakmoestest. Binnenkort doet ons Stalen Monster een nieuwe milieuvergunningsaanvraag die haar uitstoot voor de volgende decennia zal reguleren. De Stad Gent heeft hierin een adviserende rol. Bij deze een dringend verzoek aan het Gentse stadsbestuur om NU na te denken over een advies, dat een duidelijke stop zet op expansie van de vervuiling de volgende jaren, en, als het even kan, een vermindering van de CO2- en fijnstof-uitstoot afdwingt. Al is het maar om de kinderen in Zelzate en Sint-KruisWinkel wat minder ongerust te maken over papa’s hardnekkige hoest.

Tijd om kleur te bekennen. Het gaat

.

tenslotte om de toekomst van onze kinderen. En er zit een zekere spoed achter. Of niet soms?

Zin om mee het dossier van Arcelor-Mittal op te volgen?

De eerste stap is de opmaak van een milieu-effectenrapport. De inspraak bestaat erin dat je de inhoudstafel van de MER in opmaak kan aanvullen en andere alternatieven kunt opperen. Daarna dient Arcelor Mittal zijn milieuvergunningsaanvraag in.

Ook hierop kun je reageren.

Contacteer Steven Geirnaert via steven@ gentsmilieufront.be.

www.eurabo.be

***

2012 bio-ecologische bouwpartner

32

Frontaal //zomer 2015

www.eurabo.be - info@eurabo.be - tel +32 (0)55 23 51 40

Autodelen?

Organiseer een autodeel-tupperwareparty

In Gent zijn er vandaag al 4.300 autodelers en het aantal neemt nog voortdurend toe. GMF wil er samen met de vier autodeelorganisaties een ferme lap op geven, zodat er nog veel meer auto’s gedeeld worden. Wist je dat één deelauto vier tot tien gewone auto’s vervangt? Als we met zijn allen meer de auto gaan delen, komt er in de straten veel ruimte vrij die we nu nog gebruiken voor nutteloze (want stilstaande) auto’s.

Tekst: Amber Strubbe Foto: Katrien De Bel

O

m dat waar te maken organiseren we dit jaar zo veel mogelijk autodeel-tupperwareparty’s, bij de mensen thuis. Het is immers gebleken dat de gemiddelde autodeler niet door een folder of affiche start met autodelen, maar wel door zijn buur die hem

vertelt hoe plezant het wel is. Misschien wil jij wel zo’n autodeelparty hosten?

Het concept is zeer simpel: je ontvangt in je living een aantal buren en kennissen, en een specialist komt uitleggen wat autodelen inhoudt en hoe het precies werkt. GMF zorgt voor de spreker en trakteert op een hapje en een drankje. We overlopen de verschillende systemen die in Gent ter beschikking staan voor wie wil autodelen. En uiteraard is er ruimte om al je vragen af te vuren.

elektrische deelauto’s ter beschikking stelt. Partago is vandaag nog niet operationeel, maar van zodra er genoeg aandeelhouders zijn, starten ze op. Als je zelf een auto hebt en die wil delen, kan je dat via Autopia of Dégage.

In mei startten we met de eerste autodeelavonden. Vrijwilligers van GMF en de autodeelaanbieders volgden een opleiding om de hele uitleg te kunnen geven, en als stagiaire, buste ik al duizenden pamfletjes om mensen uit te nodigen op de eerste deelavonden.

Vier systemen

Veel interesse

In Gent zijn er vier systemen: Cambio, Dégage, Autopia en Partago. Ze spreken uiteenlopende profielen aan.

Wil je vlot en op elk moment een auto ter beschikking hebben, ook in andere steden, en je verder niets hoeven aantrekken van schoonmaak of praktische rompslomp? Dan ben je de geschikte kandidaat voor Cambio. Wil je kunnen kiezen uit een ruim gamma auto’s die Gentenaars ter beschikking stellen?

Dan is Dégage iets voor jou. Of wil je liever in een beperkte groep buren één of enkele auto’s onderling delen? Dan ben je best bediend bij Autopia. Tot slot is er nog Partago, die als coöperatie

De eerste resultaten tonen alvast dat er heel wat interesse bestaat. Het feit dat autodelen veel goedkoper is, en bovendien veel gezelliger en socialer, haalt veel mensen over de mentale klik heen. En dat doet ons dan weer zin krijgen in meer.

Wil je ook zo een avond ontvangen en denk je minstens vijf buren te kunnen verzamelen? Meld je dan gauw aan bij GMF!

.

Interesse ?

Contacteer GMF via info@gentsmilieufront.be 33

LABO vzw Een sociaal laboratorium met een ecologische basis

Voor wie nog nooit van LABO vzw heeft gehoord: dat kan kloppen.

LABO werd twee jaar geleden officieel gestart, maar oprichters Pieter en Jeroen timmeren al veel langer aan de weg.

Tekst : Eva de Haan Foto’s: Labo vzw - Lien van Oyen: (rechts boven)

P

ieter deed ervaring op in het verbindingswerk en via de transitiebeweging: bij de laatstgenoemde wordt de nadruk gelegd op het leven met handen, hoofd en hart, in verbinding met de natuur. Ondertussen hield Jeroen zich vooral bezig met het ‘Theater van de Onderdrukten’, een emanciperende vorm van theater, uitgevonden door

34

Frontaal //zomer 2015

Augusto Boal. Beiden voeren al jarenlang actie voor een socialere en meer ecologische samenleving, voornamelijk binnen de anti-globaliseringsbeweging.

Toch voelden zij dat ze iets belangrijk misten, tot ze in aanraking kwamen met ‘Popular Education’ en besloten LABO vzw op te richten.

Rechtvaardige maatschappij voor mens en natuur

LABO bouwt aan een beweging van kritische wereldburgers en geeft hiertoe onder andere workshops aan groepen via verschillende interactieve methodes.

LABO wil op die manier mensen en organisaties doen leren, ageren, bewegen

en organiseren in de richting van een meer rechtvaardige maatschappij voor mens en natuur.

“Educatie is een belangrijk onderdeel van onze manier van werken”, vertelt Pieter. “Actie voeren is belangrijk, maar we zagen dat steeds meer groepen ook volgens een educatief luik werkten.

Paulo Freire, die de Pedagogiek van de Onderdrukten gebruikte, is hierbij een grote inspiratiebron. Het is nodig om de lokale bevolking te betrekken bij ecologische en sociale kwesties, zodanig dat zij zelf op de hoogte zijn van wat er in hun omgeving gebeurt. Op basis daarvan kunnen zij een gegronde mening vormen en het heft meer in handen nemen. Empowerment van mensen die betrokken zijn bij een bepaald probleem is een essentieel onderdeel van onze manier van werken.’

Vier pijlers

Onder de vier belangrijke pijlers ligt een ecologische basis. Naast de drie al eerder genoemde pijlers (transitiebeweging/verbindingswerk, Theater van de Onderdrukten en Popular Education) is superdiversiteit een vierde fundament van LABO vzw. “Kort uitgelegd komt het erop neer dat, om verbonden te zijn met anderen, het ook nodig is om onze eigen context te kennen. En we leren die maar kennen door met onze omgeving in interactie te gaan. Zo ontstaat er een wisselwerking tussen ons en onze omgeving. Alle methodieken die we gebruiken zijn vermengd met een focus op verbondenheid met de natuur. Eigenlijk zijn onze cultuur en natuur geen twee verschillende dingen. Vroeger was cultuur inherent verbonden met natuur,

denk maar aan religies waarbij bomen een speciale betekenis kregen”, vertelt Pieter. “Dat is pas de laatste vijftig of honderd jaar verwaarloosd, waardoor wij de natuur zien als iets dat buiten ons staat, terwijl we er eigenlijk onderdeel van uitmaken. Er zijn zoveel verschillende culturen en we kijken allemaal op een andere manier naar de natuur. We kunnen eenheid vinden in die diversiteit, als we openstaan voor elkaars belevingen van natuur en milieu. Wat ook vaak vergeten wordt, is dat wij in verbinding staan met de generaties voor en na ons. We leven in het nu, denken aan wat we nu nodig hebben en vergeten de natuur en cultuur van de toekomst. Als ik die gedachte heel ver trek, kunnen we superdiversiteit zelfs doortrekken naar de natuur zelf, waarbij het belangrijk is rekening te houden met de visie van de natuur. Als ik als voorbeeld een boom neem, ga ik er niet letterlijk vanuit dat een boom een visie heeft. Maar we kunnen ons wel bedenken welke wensen en noden een boom heeft om te kunnen voortbestaan. We focussen vandaag op het creëren van een democratisch systeem voor mensen, maar de noden van de natuur worden daarbij te weinig meegerekend.”

Ecologisch denken

LABO is in feite geen milieuorganisatie.

Echter, ecologisch denken ligt aan de basis van iedere beslissing die LABO maakt. “Het ecologisch element is het begin van onze werking in plaats van slechts een deelelement. Zo denken wij bijvoorbeeld na over de manier waarop wij ons verplaatsen, de manier waarop wij promotie maken, enzovoort. In feite

kan dit denken aan de basis liggen van iedere organisatie, of die zich nu in de sociale sector of in het bedrijfsleven bevindt. LABO heeft als doel om het systeem waarbinnen wij leven in vraag te stellen. Milieueducatie bijvoorbeeld wordt gegeven zonder de vraag te stellen welke manier van denken er aan de basis ligt van huidige sociale en milieuproblemen. Het milieu waarin we leven in ons huis, waar we zorg voor moeten dragen, wat we daarbinnen ook doen. Groen denken zou niet enkel voor ‘groene jongens’ moeten zijn, er is meer dan ooit nood aan een kritische ecopedagogiek op alle niveau’s van de samenleving.”

.

Meer info Wie graag meer informatie wil over LABO vzw kan terecht op www.labovzw.be.

Voor meer info over ecopedagogiek zie http://en.wikipedia.org/wiki/Ecopedagogy

Workshoptweedaagse - 5 en 6 juni LABO vzw gaat er in 2015 voor om erkend en gesubsidieerd te worden als sociaalculturele beweging. Wil je ze graag aan het werk zien en mee ondersteunen dan kan dat door deel te nemen aan hun volgende workshoptweedaagse gebaseerd op het verbindingswerk van Joanna Macy: WIJ zijn morgen op 6 en 7 juni. //www.facebook.com/ events/824082104326030/ en http://labovzw.be/activiteit/wij-zijn-morgen/

35

Stad wil 110 KMO’s coachen bij energiebesparing Na een eerste proefproject nu 110 nieuwe bedrijven

De milieudienst van de stad begeleidt sinds vorig jaar KMO’s bij de zoektocht naar meer energiezuinige oplossingen. In deze legislatuur wil de Gentse coalitie samen met meer dan 100 Gentse KMO’s hun CO2-uitstoot tot 20 procent verminderen. Het project energiecoaching levert bij KMO’s een belangrijke bijdrage aan duurzaam ondernemen en effectieve uitstootvermindering.

Tekst: Pieter Vermeersch Deze tekst kwam tot stand met de medewerking van de stad Gent Foto’s: VoKa (links), Stad Gent (rechts)

I

n het kader van ‘Answers to the Carbon Economy’ (ACE) van de EU, liep in Gent het pilootproject “Trajectbegeleiding Energiemanagement” bij vijftien Gentse bedrijven met een jaarlijks verbruik van minimaal 1 miljoen kilowattuur. De milieudienst van de stad Gent coachte samen met een

36

Frontaal //zomer 2015

professioneel adviesbureau bedrijven waardoor ze structureel tot 20 procent minder energie verbruiken.

Door kleine aanpassingen aan infrastructuur, processen en gedrag bespaarden KMO’s veel warmte en elektriciteit: 360.000 euro in totaal, wat overeenkomt met 1.820 ton jaarlijkse CO2-uitstoot. Hiervoor won Stad Gent, als eerste Belgische stad die een dergelijk initiatief uitbouwt, in 2014 voor de derde keer een Climate Star Award.

De grootste CO2-uitstotende bedrijven vallen weliswaar buiten het project, zij vallen onder een regeling van hogere overheden (namelijk ETS en EBO). Misschien een druppel in een opwarmende oceaan, maar een voorbeeldproject dat hopelijk in andere steden navolging krijgt.

Energiecoaching op maat van KMO’s Hoe gaat energiecoaching in z’n werk?

Na het uitvoeren van een energiescan wordt het bedrijf een volledig jaar begeleid bij de opmaak en de uitvoering van het energiebesparingsplan. De coaches zoeken samen naar betere isolatie, warmterecuperatie, gebouwbeheersysteem, relighting, stoom, perslucht en sluimerverbruik. Na het, over het

algemeen positief bevonden, pilootproject (met EU subsidie) voorziet het stadsbestuur nu zelf een budget om tijdens deze legislatuur nog ongeveer 110 bedrijven te begeleiden, wat neerkomt op gemiddeld 25 KMO’s per jaar. Door bedrijven rechtstreeks aan te schrijven, werkt men op maat van producerende en dienstverlenende bedrijven die zich zowel in het havengebied als in het centrum situeren.

Quick wins met lage drempel

Het pilootproject leerde dat met kleine inspanningen gemakkelijk 10 procent energie bespaard kan worden, dit zijn de zogenaamde quick wins. Met weliswaar grotere, maar op langere termijn rendabele inspanningen zijn besparingen tot 20 procent mogelijk. Bedrijven stelden dikwijls tot hun verbazing vast dat de terugverdientijden veelal relatief kort zijn.

De coaching werkt drempelverlagend en dit is nodig want niet alle bedrijven zijn zich van energie-efficiëntie even bewust of maken er tijd voor. Een opstap naar het internationale energiezorgsysteem ISO 50 001 is binnen bereik, wat opvolging moet garanderen.

.

Klimaatbeleid, grote bedrijven en de Stad Voldoende mitigatie van de koolstofeconomie?

Grote bedrijven vertegenwoordigen het leeuwenaandeel van de lokale CO2-uitstoot. Deze bedrijven vallen onder het Emissions Trading System (ETS) van de EU. Dit ETS zou op termijn de uitstoot van de grootste luchtvervuilers moeten doen dalen. Wat is de situatie in Gent en wat doet de stad Gent?

Tekst: Pieter Vermeersch

K

limaatbeleid omvat enerzijds mitigatiemaatregelen die inzetten op het vermijden van CO2-uitstoot en anderzijds adaptatiemaatregelen die inzetten op aanpassing aan een wijzigend klimaat. Het klimaatmitigatiebeleid van de Stad Gent vertrekt vanuit de meetgegevens aangeleverd door de CO2-monitoring door VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek). Zoals in het klimaatplan van het stadsbestuur te lezen staat, omvat deze monitor niet alle CO2-uitstoot op het Gentse grondgebied. Bedrijven die onder het Europese Emission Trading System (ETS) vallen, telt men niet mee omdat ze het lokale beleidsniveau overstijgen. Maar deze bedrijven blijven nochtans de oorzaak van het overgrote deel van de lokale uitstoot. De CO2-

uitstoot van consumptiegoederen rekent men ook niet mee, want die worden vaak niet geproduceerd in Gent. Daar probeert het Gents actieplan rond lokale voeding iets aan te verhelpen.

Klimaatneutraliteit of vergroening van de koolstofeconomie?

Het stadsbestuur heeft dus een beperkte slagkracht om op z’n grondgebied minder CO2 uit te stoten. Het project energiecoaching (zie pagina 36) levert wel een belangrijke bijdrage. Omdat klimaat, productie en consumptie het lokale bestuursniveau overstijgen en de huidige internationale regelgeving tekortschiet, blijven dus de bedrijven met de grootste CO2-uitstoot in Gent buiten schot. Een bedrijf als ArcelorMittal (meer in Holy smoke, ArcelorMittal op pagina 30 e.v.), een staalgigant in de Gentse haven, valt onder het Europees gereglementeerde Emission Trade System, waarover het stadsbestuur geen zeggenschap heeft, hoewel de productie erg energie-intensief is. Volgens het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) verbruikte ArcelorMittal Gent jaarlijks 94,3 petajoule (PJ) energie voor een productie van 4,4 miljoen ton staal (cijfers van 2010). Het jaarverbruik aan elektriciteit alleen al is goed voor 2,5 procent van het verbruik in België. Ook de cijfers van het gasverbruik spreken tot de verbeelding: 5 miljoen gigajoule (GJ) aardgas per jaar of evenveel als het verbruik van 60.000 gezinnen.

Samengevat: de productiefactuur van 1 ton staal bestaat voor 25 tot 30 procent uit energiekosten.

De Gentse staalproducent hoort al bij de wereldtop van de energie-efficiënte staalmakers. Nog ‘properder’ produceren kan nog, mits introductie van grensverleggende productietechnologie met bijhorende kostenplaatje. Maar misschien moeten we vooral onze behoefte en ‘consumptie’ van staal heroverwegen?

De milieuvergunning van ArcelorMittal wordt afgegeven door de provincie, en daar kan het lokaal niveau wél een rol spelen. De Stad Gent geeft advies.

Door bijzondere maatregelen op te leggen bij verbranding van de fijnstof spuiende cokes bijvoorbeeld.

Kortom, de zogenaamde ‘vergroening’ van de huidige economie met zijn groeidwang, is onvoldoende om een écht klimaatneutraal Gent te realiseren.

Elke klimaatpolitiek is immers geïnspireerd door een bepaald maatschappijmodel, en de vraag is hoe dat model er moet uitzien?

.

Bronnen - links stad.gent/sites/default/files/page/documents/Klimaatplan%202014-2019.pdf ace-low-carbon-economy.eu/nl http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2012/12/20/de-mythe-van-de-groeneeconomie-ontleed http://vbo-feb.be/Global/Publicaties/Gratis%20downloads/VBO_KlimaatZb2012.pdf

37

Gents Milieu

ter land, ter zee (*) en

Meer info over de activiteiten en de meest rec

Het Gents Milieufront heeft vele gezichten en is overal.

Mag ik je voorstellen: enkele activiteiten van de komende weken!

Tekst: Toby Lauwerier

Ter Land: de tweede GMF Bike After Work Vorig jaar fietsten we eind juni met dertien kantoorbobo’s (GMF'ers en leden van de fietsersbond) na de werkdag van Brussel naar Gent. Gewoon, omdat het leuk is. Het weer was niet om over naar huis te schrijven, maar we raakten wel zonder problemen thuis. In Ternat doken we noodgedwongen een niet nader genoemde Duitse supermarktketen binnen om te schuilen voor een onweer, maar nadien hield enkel een lekke band in Aalst ons nog even op. Met zijn dertienen vormden we een bonte fietsfanfare zonder honger en zonder dorst. Het was de max. Dat smeekt om een tweede editie!

Wanneer en waar?

Vrijdag 26 juni Start: om 16.15 uur voor de hoofdingang van het Ferrarisgebouw, Albert II-laan 20 (vlakbij de Noord). Einde: vermoedelijk rond 22 u. Je kan ook elders inpikken, bijvoorbeeld aan fietsknooppunt 46 in Dilbeek. Laat het op voorhand even weten.

We fietsen verder via de knooppunten (www.fietsnet.be). Tot Gent-centrum is het ruim 70 kilometer.

Voor wie? Voor iedereen die kan fietsen.

Voor iedereen dus. Samen uit, samen

Ter Zee: de 3de GMFkayak

In 2013 peddelden we op de Gentse binnenwateren, in 2014 op de Leie van Astene naar Sint-Martens-Latem.

Gewoon, omdat het leuk is. Twee keer een tocht van wind en van water, van water en wind, maar vooral van veel uitbundige zon! Het was de max. Dat smeekt om een derde editie! En dit jaar doen we er nog een schepje bovenop: wie wil, kan niet alleen kayakken, maar ook kamperen.

thuis: we fietsen in één groep naar Gent, de laatsten zullen de eersten zijn.

Wanneer en waar?

Praktisch? Iedereen bekijkt zelf hoe hij

Zondag 5 juli.

met de fiets van Gent naar Brussel raakt.

Start om 13 u. aan Overledebrug (Meers-

Van de kortste weg (ca. 55 km) via de

straat), Wachtebeke. We varen over de

N9 word je waarschijnlijk niet vrolijk. Fiets

Moervaart en de Zuidlede en door het

meenemen op de trein is normaal gezien

provinciaal domein om na 13 kilometer

geen probleem. Voor je fiets moet je een

aan te komen aan Eksaardedam. Een

speciaal fietsbiljet kopen (€ 5).

gedetailleerd kaartje kan je bekijken op de GMFwebsite.

(**) of toch minstens op de Moervaart (**) geen paniek, we gaan niet op vliegreis, we lopen hoogstens met ons hoofd in de wolken 38

Frontaal //zomer 2015

uFront

in de lucht (**)

cente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender Voor wie? Voor iedereen die kan kayakken. Voor iedereen dus, ervaring niet vereist: na exact twintig seconden heb je de techniek beet.

Praktisch? Busfanaten ontmoeten elkaar op perron 15 aan Gent-Sint-Pieters. Bus 76 rijdt om 11.46 uur tot halte Wachtebeke Persijnplein (12.43 uur). Fietsers ontmoeten fietsers om 11.45 u voor het GMFhoofdkwartier. Iedereen ontmoet iedereen om 13 u. in Wachtebeke. Prijs (enkel voor huur boot): € 15 per persoon. Je kan kiezen uit een eennpersoons- of duokayak, of een driepersoonskano (helaas geen tienzit dit jaar). Fietsen en ander gerei worden door de kayakverhuurder naar het eindpunt meegenomen. In Eksaarde kan je bus 73 (halte op wandelafstand) terug naar Gent nemen.

En hoe zit het met dat kamperen?

In de lucht: de Big Jump

De Big Jump hoeven we niet meer voor te stellen. Lang leve de lol, maar toch met een achterliggende boodschap.

Springen voor proper water: in 2006 deed GMF het voor het eerst, toen nog in de Coupure. Sindsdien is de Big Jump uitgegroeid tot een vaste waarde op de Gentse zomerkalender, weer of geen weer. Het was de max. Dat smeekt om een tiende editie!

Gaan met die banaan, met glans van de schans… Dit jaar plannen we iets speciaals – op het moment van het schrijven van deze aankondiging is het nog niet zeker, maar we voorzien ook een waterattractie aan Portus Ganda.

Houd onze facebookpagina en website in de gaten.

GMF heeft ambities als reisbureau! Wie wil al een dagje vroeger richting Puyenbroeck

Wanneer en waar?

trekken om een dagje te genieten van

Zondag 12 juli. Start: om 15 u. aan Portus

het kampeerleven? Laat het weten en

Ganda.

dan kunnen verdere details afgesproken

Voor wie? Voor iedereen die kan springen.

worden tussen de deelnemers onderling.

Voor iedereen dus.

Prijs om een nachtje te kamperen op de

Praktisch? Kom met veel! Kom verkleed!

camping van het provinciaal domein ligt

Doe gek!

rond de 6 euro.

Meer info en inschrijven?

Voor de Big Jump hoef je niet in te schrijven. Voor Bike After Work en de kajaktocht/het kampeeruitje schrijf je in via het formulier op de agenda/activiteitenpagina van de website (gentsmilieufront.be).

Verder vragen staat vrij: tobylauwerier@ hotmail.com, 0495 70 20 77.

39

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 18 – 2de TRIMESTER 2015 V.U.: Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1

p m u J g i B Spring mee

voor proper water Sabine Hagedoren springt ook mee in Gent!

12 jului

2015 - V.U.: Chris Steenwegen • Coxiestraat 11 • 2800 Mechelen

15

info en locaties op

www.bigjump.be