Frontaal
DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 19 - HERFST - 2016 – NR. 3
Aster Nzeyimana over Gent morgen Mediteren tussen de graven
Bijen houden
Carpoolen
in de stad
heruitgevonden
Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF). Jaargang 19 – herfst 2016 – nr. 3 GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving. GMF wil mee vorm geven aan een stedelijke samenleving waar ‘duurzaam’ de logische, natuurlijke keuze is op alle niveaus. Om dit te bereiken richt GMF zich in de eerste plaats tot de lokale overheden, de inwoners en het bedrijfsleven uit de regio via sensibilisering, kritische analyse, adviesverlening, beleidswerk en actievoeren. Het Gents MilieuFront concentreert zich op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat. GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu. Lidmaatschap GMF Lid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw. We rekenen per kalenderjaar. Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: phc9000@gmail.com Verantwoordelijke uitgever Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent Redactie Adelheid Vanhille, Bea Merckx, David De Pue, Elina Bennetsen, Eva de Haan, Eva De Meyst, Gert Arijs, Henk Maeckelberghe, Iris Verschaeve, Katrien De Bel, Leen Vermeire, Lieven Symons, Lisa Marechal, Ruben Voets, Sanne Jans, Stefaan Claeys, Steven Geirnaert, Wouter Van Gompel Ontwerp – Lay-out Sarah Dosogne - Adelheid Vanhille Foto’s Vermeld bij artikel. Foto voorpagina: VRT Huisfotograaf: www.gertarijs.be Reacties op artikels info@gentsmilieufront.be Copyright Overname van artikels wordt aanbevolen, mits bronvermelding. Drukkerij Graphius, Gent Gedrukt op 100 % kringlooppapier met inkt op vegetale basis en solventvrij.
09 242 87 51 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be
Secretariaat GMF
09 242 87 54 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Steven Geirnaert Stefaan Claeys Ida Lievens Cristina Mafteiu Iris Verschaeve Eva De Meyst
OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrum MilieuAdviesWinkel ma, di, woe: 9 > 12.30 uur 13 > 16.30 uur do en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak.
Koningin Maria Hendrikaplein 5/201 – 9000 Gent
2
Frontaal // herfst 2016
Edito Klimaat en de stad
G
ent heeft nu zijn eigen klimaatadaptatieplan om de Stad tegen 2030 klimaatrobuust te maken. Dit houdt in dat we voorbereid zijn op extreme neerslag, droogte- en hittedagen. Dit stadsbestuur (tot 2019) wil inzetten op kennisopbouw, het verankeren van de principes bij alle stadsdiensten en op voorbeeldprojecten. Om de hitte draaglijk te maken, komt er onder andere meer groen. Belangrijk is natuurlijk ook de materiaalkeuze voor de aanleg van het openbaar domein. Is asfalt nog een goede optie bij hogere temperaturen? Om de extreme neerslag op te vangen, moet er onthard worden en komen er waterpartijen bij, ….Beslissingen die voor een groot deel een ruimtelijke vertaling moeten krijgen. Die ruimtelijke vertaling zien we nu niet. De groenassen zijn nog niet, of te beperkt, ruimtelijk vastgelegd. Op het groene ruimtelijk plan wachten we nog, … Regenwater komt nog vooral in ondergrondse buizen terecht, … Dit plan heeft zeker zijn meerwaarde. Vooral dan in het verankeren van de principes bij alle stadsdiensten. Deze klimaatadaptatiestrategie is echter teveel een ambtelijk verhaal en bewandelt geëigende paden. GMF ziet opportuniteiten om stakeholders te betrekken om bijvoorbeeld minder te verharden of te ontharden. Denk bijvoorbeeld aan de parkeeroppervlakte van Honda, de Universiteit Gent met haar uitgebreid patrimonium. Kies voor compleet nieuwe ideeën. Bijvoorbeeld: maak verkeersdrempels die in de diepte gaan, op die manier zijn ze direct bruikbaar voor de opvang van het water. Recent werd het ‘het ideale straatprofiel’ bekroond met de prijs van de Publieke ruimte. Waarom dit profiel niet toepassen in Gent? We kijken er al naar uit. Adelheid Vanhille
Inhoud
Driemaandelijks magazine van het Gents MilieuFront – jaargang 19 – herfst – nr. 3
2 4 7 8 10 12 14 15 16
18
Edito Fietsen tellen aan het SintPietersstation De vrijwilliger die bakt
20 23
Mediteren tussen de graven Aster Nzeyimana over Gent morgen Bijen houden in de stad Vergeten groene plekjes: Warmoeshoek
25 26 29
Kersentuin in Utrecht Uniek project met ecologische en sociale dimensie Carpoolen heruitgevonden Gentse start-up Fstr De Vrijwilliger Adem
30 32 34 36
TTIPwatte? Grote heraanleg bij Dampoort
37
De Groene Loper Light
39
In de bres voor de Oude Bareel Bermparadijs bij Gent Dampoort Naar de stad of weg uit de stad? SurrounThings Gentse vereniging stelt zich voor Column - De kleine lettertjes van het gazon Activiteiten
Column - Het groen achter de oren Opleiden tot actieve burgers en change makers?
30
12
16
26 3
Fietsen tellen aan het Sint-Pietersstation Cijfers over een periode van 10 jaar
Sinds 2005 telt GMF samen met Fietsersbond de fietsen die aan het Sint-Pietersstation geplaatst staan. We telden steeds op een weekenddag en in de winter. De cijfers stegen tussen maart 2005 en december 2015 van 5.227 naar 10.227 fietsen. Het aantal fietsstallingen stijgt ook. Maar nog steeds zijn er stallingen dichtbij het station tekort. Tekst: Adelheid Vanhille en Steven Geirnaert Foto’s: Adelheid Vanhille
G
MF vraagt al jaren dat er voldoende fietsstallingen zijn aan het station. Het is een oud zeer dat er meer fietsen aan het station staan dan dat er stallingen zijn. Als gevolg daarvan is het een zoektocht om je fiets correct te stallen, worden fietsen tegen bomen geplaatst en aan palen vastgemaakt, …. en haken pendelaars af om met de fiets te komen omdat er onvoldoende plaats is: je rijdt een tijd rond op zoek naar een stalling, je plaatst je fiets tussen anderen en vindt hem terug met kapotte remkabel of fietslicht,.... In de wensen van GMF voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 vroegen we 10.000 fietsstallingen aan het Sint-Pietersstation tegen 2012. We telden in 2012 op een winterdag 9.295 fietsen aan het station en slechts 4.895 (niet-bewaakte)stallingen. In het memorandum voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 vroegen we er minstens 15.000 tegen 2019.
4
Frontaal // herfst 2016
Cijfers toegelicht
Het totaal aantal fietsen aan de voorkant van het station stijgt van 4.535 in 2005 tot 7.300 in 2015. De fietsen aan de voorkant van het station staan zeer verspreid. Aan het Maria Hendrikaplein telden we een stijgend aantal fietsen, van 777 in 2005 tot 1.546 in 2015. Het aantal fietsen onder het infopunt Gent Sint-Pieters blijft constant en staat dus overvol. In 2005 telden we hier 737 fietsen, in 2015 is dit 720. Bij de eerste drie tellingen bood de tunnel een overdekte ruimte voor 652 (2005), 739 (2006), 818 (2007) en 916 (2010) fietsen. Deze ruimte is nu een opslagplaats voor verkeerd gestalde fietsen. Er was ook nog een loods waarin op de begane vloer en de eerste verdieping fietsen overdekt gestald konden worden. Daar telden we in 2007 voor de loods werd afgebroken, 1097 fietsen. Het eerste deel van westelijke
stalling - ondergrondse parkeerplaats voor de fietsen ter hoogte van de Kiss en Ride - is in gebruik sinds het najaar 2012 en staat steeds vol. In 2013 telden we 2.330 fietsen voor 1.672 fietsenstallingen. Deze parkeerplaats voor fietsen werd uitgebreid met 700 stallingen. In 2015 telden we 3.429 fietsen. Ook het aantal fietsen aan de achterzijde van het station is sterk toegenomen: van 692 in 2005 tot 2.927 in 2015. Het hoogste aantal telden we in 2012: 3.503 fietsen stonden er toen gestald. We telden toen 3.146 stallingen.
Toekomstige fietsenstallingen
Op 31 mei 2016 kreeg de klankbordgroep van het project Gent Sint-Pieters een toelichting over de haalbaarheidsstudie om het aantal fietsenstallingen uit te breiden. Tot dan toe was het aantal fietsstallingen vastgelegd op minstens 11.000 overdekte plaatsen. Gisèle Rogiest van het infopunt Project Gent Sint-Pieters legt uit: “Al in 2016 en 2017 komen er 2.094 stallingen bij waarvan 1.269 definitief. De uitbreiding kan al snel starten omdat we dubbeldekrekken voorzien.” Belangrijk is dat de projectpartners nu - eindelijk het engagement hebben aangegaan om tijdens de werffase steeds ‘voldoende’ stallingen te voorzien. Dus als de stalling op het Mathildeplein verdwijnt om plaats te maken voor een nieuw
gebouw, zal op andere plaatsen eenzelfde aantal stallingen voorzien worden. “Vanaf 2019 komen er dus steeds minstens 11.700 stallingen”, vult Gisèle Rogiest aan, “om uit te komen op een totaal van 13.500 overdekte stallingen als het project afgerond is”. Het aantal van 13.500 fietsenstallingen werd goedgekeurd door de projectpartners. Veerle Duportai, mobiliteitsexpert bij Eurostation, bepaalde het cijfer op basis van de evolutie van de modal split, de circulatie van het aantal fietsen, het stijgend aantal reizigers, kostenefficiëntie en een goed weesfietsenbeleid. Het Gents MilieuFront telde steevast in het weekend. Gisèle Rogiest: “Uit de tellingen blijkt dat er tijdens de spits op weekdagen een goede circulatie is van fietsen die aankomen en die weer wegrijden uit de overdekte fietsenparking en Mathildeplein, vooral in het weekend geeft dit problemen door fietsen die blijven staan.” Gisèle vult nog aan: “Aangezien het langer duurt om in een volle fietsenparking parkeerplaats te vinden, is ook een buffer ingebouwd van lege fietsenstallingen”. En dat allemaal in het cijfer van 13.500 fietsstallingen.
GMF verwacht meer ambitie
Tellingen niet betaalde fietsstallingen 12000
GMF is tevreden dat er bijkomende fietsenstallingen komen en dat de stad erkent dat er op elk moment ‘voldoende’ stallingen moeten zijn. Die erkenning klinkt logisch en is een stap voorwaarts omdat we al sinds het begin van onze telling een structureel tekort aan stallingen zien. Toch had GMF nog gehoopt op iets meer ambitie. Enerzijds omdat het uiteindelijk aantal fietsrekken op 13.500 strandt. Voor het station van de 21ste eeuw (met dus de verwachte groei reizigers en een groter aandeel reizigers die met de fiets komen) en nu al meer dan
10000
8000
6000
4000
2000
0
20/03/2005
26/02/2006
13/01/2007
20/11/2010 fietsen
7/10/2012
19/10/2013
5/12/2015
stallingen
> 5
10.000 fietsen is 13.500 rekken voor GMF nog altijd ontoereikend. Er is dan wel een studie gekomen naar het aantal gewenste stallingen maar deze cijfers zijn ingegeven door wat financieel haalbaar is. 13.500 stallingen is natuurlijk al mooi, maar we hopen nog heel wat meer fietsers te mogen verwelkomen de volgende decennia. En dan volstaan 13.500 stallingen niet. Anderzijds wil GMF makkelijk toegankelijke fietsrekken. De grootste capaciteitswinst wordt nu geboekt door het voorzien van minder toegankelijke dubbelreksystemen. GMF is in principe niet tegen dubbelreksystemen maar pleit er eerder voor om een deel van de autoparking op de -1 om te zetten in eenlagige fietsenstalling. De projectpartners van het nieuwe station kiezen dus voor een ‘makkelijke’ optie en laten de ‘oversized’ autoparking onaangeroerd.
Fietsstallingen station Gent-Sint-Pieters
De fietsenparking aan de westkant van het stationsgebouw, biedt nu plaats aan 2.400 fietsen, binnenkort worden dit er 3.695 fietsen verdeeld over twee niveaus. Onder de sporen 11 en 12 is een nieuw deel in aanbouw dat in 2018 klaar zal zijn. Geleidelijk aan zullen alle sporen ondergraven worden - dit loopt samen met de bouw van de nieuwe perrons. Dit deel zal later aansluiten met het bestaande gedeelte onder het busstation. In totaal komen hier zo’n 8.100 stallingen. De oostelijke fietsenparking zal lopen van de plaats waar het Infopunt momenteel staat tot aan het Koningin Mathildeplein, ongeveer ter hoogte van de Ganzendries. De verdere uitbreiding van westelijke fietsvoorziening en verder uitbouw van de oostelijke voorzieningen is gekoppeld aan de heraanleg van perrons 5 tot 1. Dat is dus nog wel even wachten. De timing van een afgewerkt project is nu voorzien in 2026. Tabel: Telling van de fietsen op en bij de niet betalende fietsstallingen aan Sint-Pietersstation
datum
voorkant
achterkant
totaal
5 december 2015
7.300
2.927
10.227
19 oktober 2013
6.234
2.151
8.385
Met dank aan Stefaan Claeys en Yves De Bruyckere
7 oktober 2012
5.792
3.503
9.295
Bronnen
20 november 2010
5.889
1.974
7.863
13 januari 2007
4.970
1.013
5.983
26 februari 2006
5.209
729
5.938
20 maart 2005
4.535
629
5.227
www.projectgentsintpieters.be http://www.projectgentsintpieters.be/infoen-inspraak/inspraak/klankbordgroep
6
Frontaal // herfst 2016
De vrijwilliger die bakt Het kloppend hart van GMF zijn onze vrijwilligers. Ze zijn met veel en vaak krijgen we de vraag wat die nu eigenlijk allemaal doen. Niet makkelijk om samen te vatten in een kort antwoord, dus in deze rubriek stellen we de diversiteit aan vrijwilligers aan je voor. Deze Frontaal in de kijker: de vrijwilliger die taarten (en aanverwanten) bakt!
H
et lijkt op het eerste zicht misschien wel een rare link: taarten en Gents MilieuFront. Niets is minder waar. Ook wij versterken graag de innerlijke mens. Vooral op onze Repair CafĂŠs maken we er een gewoonte van om een lekker stuk taart/cake/quiche bij een goede kop koffie te presenteren. Enkele vrijwilligers met liefde voor bakken en GMF leven zich hier helemaal in uit. Voor GMF is de verkoop van de taarten ook een kleine maar fijne bron aan extra inkomsten. Win-win dus! Zoetigheden present, sfeer present en toffe mensen present!
Zin om te bakken voor GMF?
Voel je het ook kriebelen om af en toe ook eens iets te bakken voor GMF? Neem contact met ons op. Ook voor andere zaken, zoals de organisatie van activiteiten en de redactie van Frontaal ben je steeds welkom als vrijwilliger bij GMF. Neem contact op met Iris Verschaeve via iris@gentsmilieufront.be voor meer informatie.
.
Mediteren tussen de graven Nieuwe functies voor oude begraafplaatsen
De herfst nadert en daarmee ook Allerheiligen en Allerzielen. Een tijd om stil te staan bij het heengaan van onze dierbaren, en om hun graven te bezoeken. Rouw en herinnering komen hier op de eerste plaats, maar dat betekent niet dat dit de enige mogelijke functies van begraafplaatsen zijn. Zeker in steden is er een grote behoefte aan ruimtes om tot stilte te komen, wandelgebieden, een groene buffer voor planten en dieren... Daarvoor kunnen kerkhoven en begraafplaatsen een rol spelen, natuurlijk zonder het respect voor de overledenen uit het oog te verliezen. Inspiratie hiervoor is zowel in het verleden als het heden te vinden.
plaatsen steeds minder als wandelparken gezien. Nieuwe begraafplaatsen werden strakker en zakelijker aangelegd, met minder plaats voor bomen en open grasvelden. Begraafplaatsen dienden enkel nog voor begraven en rouwen en grafzerken werden eenvoudiger en eenvormiger. Ondertussen werden de oudere 19de-eeuwse begraafplaatsen, die oorspronkelijk buiten de stad waren aangelegd, omsingeld door nieuwe wijken en opgenomen in de verstedelijking. De romantische landschapsbegraafplaatsen werden om plaats te besparen aangelegd volgens moderne plannen, met de strakke en uniforme look van de 20ste eeuw.
Tekst: Leen Vermeire Foto: Peter Geysemans
Stilte in de stad
Geschiedenis van de natuurbegraafplaats
Hoewel in Gent grote stemmige begraafplaatsen als Campo Santo en de Westerbegraafplaats een evidentie lijken, was dit niet altijd het geval. Eeuwenlang werden mensen in en rond de kerk ten grave gedragen. Dit zorgde echter voor problemen omwille van hygiëne en een groeiend plaatsgebrek. Sinds het begin van de 19de eeuw ontstonden als reactie hierop de gemeentelijke begraafplaatsen. Aangezien toendertijd de romantiek hoogtij vierde, 8
Frontaal // herfst 2016
werd de natuur hierbij verheerlijkt. Een mooi voorbeeld is de ingang van de Westerbegraafplaats: de Jardin des morts is daar aangelegd als een open landschapspark volgens de 19de-eeuwse Engelse stijl. Door deze inrichting kon men rouwen in een sfeervolle omgeving, maar ook het aardse leven wat paradijselijker maken. Begraafplaatsen werden gebruikt als wandelparken, met mooie plekjes om te verpozen en te genieten van het esthetische samenspel van de grafmonumenten en de natuur. In de 20ste eeuw werden begraaf-
In het begin van de 21ste eeuw ondervindt men steeds vaker een gebrek aan natuur en stilte in de stad. De oude landschapsbegraafplaatsen worden om die reden steeds vaker herontdekt en langzaam maar zeker wordt de tweede functie als wandelpark opnieuw opgewaardeerd. Tijdens zo’n wandeling kan men even ontsnappen uit het hectische stadsleven, tot rust komen, mediteren, stilstaan bij het leven en de dood…
Leven tussen de doden
Uit deze groeiende nood naar een groene rustruimte ontstonden al verschillende initiatieven om mensen anders te doen gebruik maken van begraafplaatsen. Zo was er vorig jaar
op Allerheiligen een optreden van Sioen in het kader van ‘Reveil’, een initiatief om op een warme manier de doden te herdenken. Ook dit jaar zal met Allerheiligen ongetwijfeld aandacht gaan naar de kerkhoven en begraafplaatsen. Naast rust is er ook steeds meer plaats voor leven tussen de doden. Sinds mei 2016 zijn bijvoorbeeld kinderen welkom op de Westerbegraafplaats: daar plaatste kunstenaar Karel Verhoeven enkele ‘speelscènes’, waarop kinderen van de naburige school hun boterhammen kunnen eten, of spelen. Tenslotte worden ook (geschiedkundige) wandelingen op de Gentse begraafplaatsen aangemoedigd. Regelmatig worden geleide bezoeken georganiseerd.
Natuurbuffer
Begraafplaatsen kennen hiernaast nog een heel belangrijke functie: zijn meer dan ooit belangrijk voor het overleven van planten en dieren in de stad. Als groene buffers in en rond de stad en dankzij hun rustiek karakter overleven
bijvoorbeeld vele insecten en vogels tussen onze graven. Ook veldplanten die nergens meer terechtkunnen, door de overmaat aan pesticiden op het platteland, worden teruggevonden op natuurrijke begraafplaatsen. Tenslotte worden tientallen variëteiten korstmossen tegenwoordig nog bijna uitsluitend op graven teruggevonden. Allemaal zaken om in overweging te nemen tijdens het onderhoud van de graven!
// Naast rust is er ook steeds meer plaats voor leven tussen de doden //
Begraafplaatsen in Gent
In Gent zijn er verschillende mooie opties om te bezoeken. Wie wil wandelen tussen kunst en natuur, kan genieten van het Engelse landschapspark aan de Westerbegraafplaats, of de mooie zerken en oude bomen op de heuvel van het Campo Santo in Sint-Amandsberg. Voor geschiedkundige wandelingen zijn de Westerbegraafplaats en de Zuiderbegraafplaats uitermate geschikt. Wie niet hoeft te wandelen maar voldoende heeft aan een rustieke en ontspannende plek, kan bijvoorbeeld zijn hart ophalen in het mooie kerkhofje van Afsnee. Maar op zich geldt voor elke begraafplaats in je buurt hetzelfde: ga er eens binnen, adem in, adem uit… en ontspan.
. Info
Download de themawandelingen op http:// begraafplaatsen.stad.gent 9
Kè nen druum Onze stad is gemaakt om Aster Nzeyimana over Gent morgen
Terwijl ik wacht op Aster in het leescafé van de bibliotheek in Gent, belt hij met de vraag waar hij zijn auto best parkeert. Ik raad hem de parking Zuid aan en onthou dat ik hem op de rooster moet leggen over zijn autogebruik. Enkele minuten later verschijnt een goedlachse en enthousiaste Aster in het leescafé. Je kunt moeilijk geen sympathie hebben voor deze gedreven doch ingetogen en zelfbewuste jonge man. Tekst: Eva De Meyst Foto: LOFT-Gent
Over zijn auto
“Het is een Volvo, die zijn duurzaam. Bovendien heb ik deze dag uitgetrokken voor interviews en die vinden nu eenmaal plaats op locaties die niet met het openbaar vervoer bereikbaar zijn. Vier jaar heb ik de trein naar Brussel genomen en ik kan nu geen trein meer zien. Een job in de media, dat zijn onregelmatige uren. ‘s Morgens vroeg of ‘s avonds laat
Bio
rijden er helaas geen treinen meer tussen Brussel en Gent. Het openbaar vervoer is nu geen optie meer voor mij. Tenzij we een fantastische tube zoals in Londen zouden hebben maar dat is niet realistisch. De toekomst ligt ook niet enkel in een beter openbaar vervoer maar ook in groene, duurzame, elektrische auto’s. Over twintig jaar moeten diesel en benzine auto’s verdwenen zijn. Er moet een hard beleid uitgewerkt worden waarbij over tien jaar geen diesel of
Aster Nzeyimana is pas 22 en heeft al een blitz carriere in de media achter de rug. Zijn radiodebuut maakte hij bij de studentenradio Urgent. In de zomer van 2014 had hij zijn eigen programma bij MNM. Een aantal maanden later werd hij gevraagd als voetbalverslaggever bij Sporza Radio en sinds dit voorjaar leerde het grote publiek hem kennen als sportanker voor het VRT journaal. Hij begon zijn studies rechten - die hij omwille van zijn media carriere even on hold heeft gezet - in Gent en is hier ‘blijven plakken’. 10
Frontaal // herfst 2016
benzine auto meer mag verkocht worden en over twintig jaar mogen ze niet meer rondrijden. Op voorwaarde dat er een volwaardig alternatief is zoals rijden op maanzaad- of koolzaadolie. Je moet nog altijd naar je werk kunnen rijden.“
Gent is een zalige stad
“Van kinds af aan heb ik al een band met Gent. Mijn vrienden en ik kwamen naar de cinema in Gent en shoppen deden we in de Veldstraat. Het was dan ook meer dan logisch dat ik in Gent kwam studeren. Het is hier zalig, Gent is een heel groot dorp. Ik woon sinds kort aan de Drongensesteenweg tussen de Blaarmeersen en de Bourgoyen, een groene en rustige omgeving. Dat is op 10 minuten fietsen van het centrum en toch woon ik in een groene omgeving. In andere Vlaamse steden zoals Brugge of Antwerpen moet je veel meer geld neerleggen om zo dicht bij de stad in het groen te kunnen wonen. Gewoonweg fantastisch. In Gent zelf verplaats ik me altijd met de fiets, onze stad is gemaakt om te fietsen. Je kunt een pint drinken en je geraakt gemakkelijk en vlot thuis. Dat gaat en mag niet met de auto. Bovendien is het moeilijk om de auto te parkeren in het centrum en je betaalt er veel geld voor. Ik voel wel dat onze generatie altijd voor de gemakkelijkste oplossing zal weten te kiezen. Ik vind de elektrische fiets bijvoorbeeld een fantastische uitvinding want je moet minder trappen. We zijn lui. Mijn vrienden gaan zelfs met de auto naar de fitness *lacht*.
te fietsen Geïndoctrineerd door het milieu
“Wij zijn de eerste generatie die papier op straat werpen echt niet oké vindt. Wij zijn verontwaardigd als we dat een vriend van ons zien doen. Ook sigarettenpeuken op straat werpen is not done en roken ook niet meer trouwens. Wij zijn ermee opgegroeid dat vervuilen absoluut niet oké is en sorteren vinden we doodnormaal. Er zijn trouwens veel te weinig publieke vuilnisbakken in Gent, daar moet de stad werk van maken. Positieve milieuindoctrinatie noem ik dat *lacht*. Wij zijn ook de eerste generatie die beseft dat we niet alles met de auto meer kunnen doen. We vinden het dan ook echt niet erg om de bus te nemen. Het is niet meer zoals Margaret Thatcher ooit zei: A man who, beyond the age of 26, finds himself on a bus can count himself as a failure. Dat kan niet meer. Mijn zus en mama zijn ook zeer milieubewust, ik ben er van kindsaf aan mee opgegroeid. Toch ben ik er zelf niet bewust mee bezig als ik naar de supermarkt ga of kleren koop. Ik zal wel mijn laptop laten herstellen in plaats van meteen een nieuwe te kopen. Dat vintage in de mode is komt me goed uit. Zo heb ik met tweedehands opgeknapte meubeltjes mijn nieuw appartement ingericht. Mijn appartement is mijn favoriete plek in Gent, samen met de Blaarmeersen met zijn zwemvijver. Ik vind het super om thuis te komen in een buurt met goede buren en om op zondag brood te halen bij de lokale bakker.”
Media en milieu
“Onder collega’s op de VRT is het cool om over het milieu te discuteren en er iets aan te willen doen. Er worden ook initiatieven genomen. Denk maar aan Sing for the climate of Sabine Hagedoren die haar schouders onder de Big Jump zet voor proper water. Voor de Olympische Spelen in Rio hebben we
in het journaal ook de keerzijde van de spelen in beeld gebracht. Maar als bedrijf zelf wordt er op de VRT niet veel initiatief genomen, bijvoorbeeld om te carpoolen ofzo. Al leeft het wel bij collega’s. Er zou wel een mooie voorbeeldrol kunnen weggelegd zijn voor een bedrijf als de VRT met 2000 werknemers.”
.
11
Bijen houden in de stad Natuurlijk imkeren met Wellbeeiing.org
WellBeeing.org is een Gentse vzw die de bijen een duwtje in de rug wil geven onder andere door mensen bewust te maken van het belang van de bij, door zaden uit te delen en door mensen te leren hoe ze zelf een (stads) imker kunnen worden. Wij spraken Geert Van Kerckhove over de toekomstplannen in en rond Gent. Tekst: Sanne Jans Foto’s: Wellbeeing.org, Rens Spanjaard (links)
I
n 2014 is WellBeeing.org opgericht om de bijen op zoveel mogelijk manieren te helpen. Het is al enkele jaren duidelijk dat bijen het moeilijk hebben. Ze zorgen al duizenden jaren voor bestuiving van ons voedsel en van wilde planten. Enkele jaren terug verschenen veel artikels over bijensterfte en de mogelijke oorzaken en gevolgen, maar er kwamen maar weinig praktische oplossingen. Er kan nochtans heel wat voor de bijen gedaan worden, en het is dringend tijd dat we hiermee beginnen.
Waarom hebben de bijen het zo zwaar?
Kort gezegd: pesticiden, ziekteverwekkers en het gebrek aan pollen. De laatste decennia is er veel veranderd in de wereld waarin de bijen leven. Sinds de Tweede Wereldoorlog is onze landbouw versneld geïndustrialiseerd en ondertussen vaak gebaseerd op monocultuur. 12
Frontaal // herfst 2016
Om plagen tegen te gaan die onder andere door monocultuur in de hand worden gewerkt, gebruiken de boeren steeds vaker pesticiden. Die doden niet alleen de organismen die de gewassen aantasten of opeten, maar schaden ook de bijen die deze gewassen bezoeken. Door de globalisering hebben bacteriën, virussen en parasieten zich over de hele wereld verspreid. Honingbijenvolken zijn over de hele wereld geëxporteerd en later weer geïmporteerd, waardoor de ziekteverwekkers zijn meegereisd. Zo is de Varroamijt, die vaak wordt gezien als de grote boosdoener van de bijensterfte, overgesprongen van de Aziatische honingbij op de Europese honingbij, die nog niet de tijd heeft gehad om goed met deze parasiet om te leren gaan. Het belangrijkste probleem voor de bijen is het gebrek aan een voldoende divers en continu pollenaanbod. De
laatste decennia zijn steden en gemeenten uitgebreid en is steeds meer land gebruikt voor landbouw. Hierdoor is er steeds minder plaats voor de wilde natuur en dus voor gezond voedsel voor de bijen. Het lijkt tegenintuïtief, maar in de stad is er soms een grotere diversiteit en worden vaak minder pesticiden gebruikt dan op het platteland. De stad kan dus een heel goede omgeving zijn om bijen te houden.
Wat kan jij doen om de bijen te helpen?
In de oorzaken van een probleem rusten meestal ook de oplossingen. Je kan ervoor zorgen dat de bijen beter, meer divers en continu voedsel vinden door bij-vriendelijke zaden te planten in de tuin of op het balkon. Door in en rond je woning geen pesticide te gebruiken en door biologisch voedsel te eten, hoeven veel bijen niet meer in contact te komen
met pesticiden. Ook biologische honing eten of ahorn- of agavesiroop als zoetmiddel gebruiken kan een verschil maken. Je kan een nestplaats voor solitaire bijen voorzien of een natuurlijke imker worden en zo meebouwen aan een meer vitale bijenpopulatie. Er lopen een aantal online campagnes en petities tegen het gebruik van pesticiden in onze voedselproductie die je kan ondersteunen.
Wat kunnen bedrijven doen?
Iedereen die een terrein bezit of huurt kan helpen, door bij-vriendelijke bloemen te planten, het maaibeleid
// 30% van alles wat we eten plant zich voort dankzij bestuivende insecten //
aan te passen en bestrijdingsmiddelen achterwege te laten. Je kan WellBeeing. org contacteren om hierbij te helpen. Bedrijven kunnen ook een bijenvolk adopteren. WellBeeing.org regelt dan een natuurbouwkast en een natuurlijke imker om ze te verzorgen.
Natuurlijke imker
Een natuurlijke imker houdt bijen met het oog op het welzijn van de bijen op lange termijn. Hij of zij richt zich niet op de honingopbrengst, maar op het natuurlijk gedrag van de honingbijen en probeert dit zoveel mogelijk te ondersteunen. De imker laat de bijen aan natuurbouw doen, gebruikt geen bestrijdingsmiddelen, laat de darren leven, vangt bijenvolken als ze zwermen, vervangt de honing niet door suikerwater… In Amsterdam geeft WellBeeing.org al een aantal jaar praktische opleidingen om een natuurlijke (stads) imker te worden en die opleiding willen WellBeeing.org ook in Gent aanbieden. Je kan het binnenkort dus gewoon in of rond Gent via WellBeeing.org leren.
Meer willen weten
Op de website WellBeeing.org vind je meer informatie en kan je veel bijleren over wat bijen nodig hebben. Wellbeeing.org organiseert een introductiecursus van 6 uur op zaterdag 15 en 22
oktober, telkens van 14 tot 17 uur in ’t Groenselhof in Zwijnaarde. De cursus kost €70 en je kan je inschrijven via www.wellbeeing.org/bijencursus. Zo kom je alles te weten over hoe de bijen leven, over de bijensterfte, haar oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen. Niet alleen honingbijen komen aan bod, maar ook solitaire bijen, hommels en wespen en hoe je daarmee het beste omgaat. Je leert wat er allemaal komt kijken bij het houden van bijen, zodat je kan kiezen hoe jij de bijen het liefst wil helpen en of je aan de praktische opleiding mee wilt doen om zelf (stads) imker te worden. Als het in Amsterdam kan, dan in Gent zeker!
Meer weten www.WellBeeing.org
Win!
WellBeeing.org geeft een introductiecursus cadeau ter waarde van €70 aan een van de lezers van Frontaal. Like de Facebookpagina van Wellbeeing.org en stuur een mailtje met ‘Ik wil de Frontaal-introductiecursus winnen’ en je Facebooknaam naar info@wellbeeing.org. De winnaar krijgt eind september bericht.
13
Vergeten groene plek jes Warmoeshoek
In deze reeks verkennen we groene pareltjes in en rond Gent die maar al te vaak over het oog worden gezien. Voor het eerste plekje kijken we niet in het centrum, maar net erbuiten: De Warmoeshoek is een wild parkje net achter de Kristallijn, quasi verborgen voor voorbijgangers, maar met buitengewoon veel troeven. Tekst: Leen Vermeire Foto: Peter Geysemans
14
Frontaal // herfst 2016
W
ie van Gent richting Zwijnaarde fietst, passeert via de mooie fietsweg langs de Schelde een verborgen parkje. Niet het Liedemeerspark aan de overkant, nochtans ook bijzonder, maar de kleine Warmoeshoek. De ingang bevindt zich vlak achter de Kristallijn en de spoorlijn Gent-Brussel. Het stukje wildernis is eigendom van de NMBS en het achterliggende bedrijf en werd enkele jaren geleden ontdekt door natuurliefhebber Jan-Jan Sabbe. Hij kreeg het gratis ter beschikking om er een klein natuurgebied van te maken. Met een werkgroep werd een amfibieënvijver aangelegd, een steiger, een dijk ter afscheiding van het fietspad en enkele wandelpaden. De natuur krijgt er
vrij spel, wat zowel aangenaam is om te ontspannen als om dieren of planten te spotten. Een tweede ongebruikt spoorbruggetje geeft het parkje nog een extra romantisch karakter dankzij de groene begroeiing. De meest unieke troef? Het is misschien wel de enige openbare plaats in Gent waar men een kampvuur mag maken! Let wel op veiligheid en respect voor de natuur.
.
NvdR: Lees ook ‘Bermparadijs bij GentDampoort’ op pagina 30
Het groen achter de oren Over sprokkelen, scharrelen en klasseren
O Lisa Marechal
nlangs maakte ik een profiel aan op Tinder. Niet dat het me moeite kost om een lief te vinden, integendeel. Het probleem zit hem eerder in het houden van het lief. Verdere analyse van dit probleem ga ik angstvallig uit de weg. Ik maak mezelf wijs dat het niet aan mij ligt. Mannen die poseren bij hun auto, mannen met lijnen in hun baard en fitnessboys veeg ik vooroordeelgewijs meteen weg. Groene jongens krijgen het voordeel van de twijfel. Als het klikt, probeer ik zo snel mogelijk af te spreken. Stel dat ik verliefd word op de virtueel perfecte man die enkel in mijn hoofd bestaat... Een van de eerste mannen die ik in het echt ontmoet, is een circusartiest met een lichaam dat de perfectie overtreft. We hebben een geanimeerd gesprek en in gedachte zie ik hem al met twee van onze kinderen acrobatenstreken uithalen. In iets te weinig woorden maak ik hem mijn eventuele nestdrang kenbaar. Hij schrikt en begint over zijn nakend vertrek naar een grote Europese stad, waar hij voor onbepaalde tijd in een busje wil wonen. De kinderen in mijn hoofd spatten als zeepbellen uit elkaar. We besluiten dat het gezellig was. Mijn chat met Gino* is onderhoudend. We worden virtuele vrienden. Ik bestudeer zijn Facebookpagina en zie dat hij T-shirts draagt die te hard spannen. Van politiek of ideologie geen spoor. Ik vertel hem vriendelijk doch kordaat dat onze betrekking hier ophoudt, maar hij snapt het niet en dringt aan op een ontmoeting. Omdat ik dat zeer moedig van hem vind, laat ik hem weten waar en wanneer hij me op de
Gentse Feesten kan vinden. Gino daagt op en hoewel ik hem als een hond behandel, vindt hij het een fijne ontmoeting en hoopt hij me terug te zien. Ik bewonder zijn doorzettingsvermogen. Mijn volgende afspraakje is met Daan*. Ik verwacht er veel van. De Daan in mijn hoofd is perfect. Hij doet, net als ik, alles met de fiets en hij heeft een tuin waarvan hij het hele jaar rond probeert te eten. Het eerste dat me opvalt als ik hem ontmoet, is dat hij nogal stuntelig gekleed gaat, maar daar valt iets aan te doen, toch? Daan mag er best wezen. Bij het afscheid nemen vraagt hij hoopvol: ‘Tot de volgende?’ Ik antwoord: ‘Tot de volgende,’ en ik voel me een lafaard, want ik kan me helaas niet inlaten met een man wiens hoogtepunt van de Gentse Feesten het optreden van K3 was. Misschien moet ik het eisenpakket in mijn profiel toch wat scherper stellen? ‘Op zoek naar milieubewuste en geëngageerde man met volwassen muzieksmaak en niet te veel spieren om eventueel kinderen mee te maken.’ Eventueel.
.
*Uit respect voor de privacy van deze mannen zijn de namen vervangen door fictieve namen. 15
Opleiden tot actieve burgers en change makers? Educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO)
‘Genoeg voor altijd en voor iedereen’, een mooie gedachte waar je moeilijk iets op tegen kan hebben. Educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO) tracht hier naar te streven. Maar hoe bekom je dit nu? Hoe maak je jongeren warm om kritisch in dialoog te gaan over complexe problemen? Hoe motiveer je hen om een actieve bijdrage te geven aan de samenleving? En hoe zorg je ervoor dat ze bewust keuzes maken? Tekst: Bea Merckx, Eef Thoen, Thomas Remerie
16
Frontaal // herfst 2016
T
homas Remerie, Eef Thoen en Bea Merckx, docenten aan de Arteveldehogeschool, zochten naar antwoorden op bovenstaande vragen tijdens twee jaar onderzoek in het basis- en het secundair onderwijs. Het eerste jaar lag de focus van het onderzoek op het onderwijs in de klas, het tweede jaar op wat scholen kan helpen om dit schoolbreed te implementeren. In dit artikel gaan we in op het onderwijs in de klas. Natuurlijk kan je ook in de jeugdbeweging of thuis aan de slag met EDO.
Wat is EDO?
EDO staat voor ‘het leren denken over en werken aan een leefbare wereld, nu en in de toekomst, voor onszelf hier en voor anderen elders op de planeet’ (Van Poeck & Loones, 2010). EDO wil kinderen en jongeren leren omgaan met onzekere en complexe verhalen die ons allen aangaan en waarop geen eenduidige antwoorden bestaan, zoals bijvoorbeeld klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, interculturele relaties, energievoorziening, natuurbehoud en andere maatschappelijke vraagstukken. EDO laat kinderen en jongeren ont-
dekken dat hun keuzes en acties, klein of groot, een invloed kunnen hebben op de wereld nu en in de toekomst. EDO wil ervoor zorgen dat ze zichzelf en de wereld rondom hen kritisch in vraag stellen en daarop zelf actief antwoorden zoeken. Op deze manier willen we kinderen opleiden tot actieve burgers, die in de toekomst een actieve rol kunnen en willen spelen in onze maatschappij.
Wat is EDO niet?
Over EDO bestaan heel wat misverstanden. EDO leidt niet tot een bepaald vooropgesteld ‘duurzaam gedrag’. Het is niet ‘belerend’ en schuldgevoel mag geen drijfveer zijn voor duurzaam gedrag. Daarnaast wordt EDO vaak gelinkt aan milieuvraagstukken, maar het is ruimer dan dat. Het behandelt ook sociale, economische en culturele uitdagingen.
Hoe doe je aan EDO?
EDO start bij wat bij de kinderen en de jongeren leeft. Waar liggen ze van wakker? Welke vragen stellen zij zich? Vragen waar jij misschien ook niet meteen een antwoord op weet. Samen met
Kinderen lezen in de krant dat het niet zo goed gaat met de (solitaire) bijen. Ze willen graag helpen en gaan op zoek naar infoçrmatie. Wat hebben ze nodig? Waar leven de bijen? Wat eten ze? Waarom zijn er belangrijk? Welke bloemen trekken bijtjes aan? Ze gaan in de tuin op zoek naar bijtjes en andere kriebeldiertjes. Ze bekijken de bloemen waar bijtjes te zien zijn en merken zelfs op dat er een bijtje uit een gaatje in de muur kruipt. Ze besluiten voedsel en een ‘woonplaats’ te voorzien voor de bijtjes en de andere insecten.
hen wordt (op hun niveau) onderzocht wat er geweten is over het onderwerp. Kennis alleen leidt niet tot een veranderende houding. Denk maar aan je eigen gedrag dat soms indruist tegen duurzaamheidsprincipes (bv. eetgewoontes, vliegtuigreizen, autogebruik,…). EDO wil dus verder gaan dan het aanbrengen van kennis. EDO wil terugkoppelen naar de eigen gewoontes, waarden en emoties. Kinderen en jongeren nemen daarbij een onderzoekende houding aan waarbij ze het eigen handelen en dat van anderen in vraag stellen en hierover open in dialoog gaan. Het is van belang dat alle kinderen en jongeren hun eigen mening kunnen en mogen uiten. Via deze open dialoog krijgen zij de ruimte om hun eigen mening te vormen gebaseerd op kennis én waarden en emoties. Op basis hiervan onderzoeken ze hoe ze gezamenlijk of individueel actie kunnen ondernemen. Wat kunnen zij concreet doen om de wereld die zij dromen mee vorm te geven? Door te experimenteren ontdekken ze wat er
mogelijk is, rekening houdend met de eigen grenzen en die van anderen. Tot slot wil EDO stilstaan bij het doorlopen proces zodat ze zich dit proces van kritische reflectie en onderzoek eigen kunnen maken. Zo kunnen kritisch denken, creativiteit en dialoog bijdragen tot een duurzamere wereld.
Wat blijkt uit dit onderzoek?
In scholen staat duurzame ontwikkeling als onderwerp regelmatig op de agenda. Ook MOS (Milieuzorg op School) draagt daar zijn steentje toe bij. Toch merkten de onderzoekers dat sommige van bovenstaande principes van EDO nog weinig gevolgd worden. Vaak wordt een bepaalde oplossing of een bepaalde houding vooropgesteld, zonder dat er een open dialoog mogelijk is (bv. ‘we verbieden koekjes in verpakkingen’ of ‘verplichten het delen van spullen’) zonder dat er gepeild naar hoe de leerlingen daar écht tegenover staan. Kunnen zij zich hier in vinden? Waarom
wel/niet? In het secundair onderwijs ligt de nadruk nog al te vaak op kennis en is er weinig aandacht voor onderliggende waarden en emoties. Ook de stap naar actie ondernemen krijgt hier minder aandacht. Algemeen wordt er weinig nagedacht over het doorlopen proces, zodat kinderen en jongeren nog te weinig kansen krijgen om hun actievaardigheden te oefenen en kritisch te onderzoeken.
Wens je meer info?
Op de website (http://projecten.arteveldehogeschool.be/edo) vind je meer info over hoe je hiermee concreet aan de slag kan gaan in de klas, op school of in andere educatieve omgevingen. Hier vind je een kader, methodieken, literatuur en getuigenissen. De focus ligt op de doelen bij de leerlingen. het is echter ook van belang om de rol van de leerkracht en de school in vraag te stellen. Daarover meer in één van de volgende Frontaals.
.
17
Kersentuin in Utrecht Uniek project met ecologische én sociale dimensie
De Kersentuin is een duurzaam woonproject in de wijk Parkwijk Noord in de stad Utrecht. De Kersentuin is uniek, niet alleen vanwege de brede opvatting van duurzaamheid, maar ook omdat de bewoners zélf de plannen voor deze wijk ontwikkelden. Een voorbeeldproject voor Gent, waar deze combinatie (op zo’n schaal) nog niet gerealiseerd is. Tekst: Adelheid Vanhille Foto’s: Adelheid Vanhille en Sam Van den plas
D
e Kersentuin valt niet meteen op tussen de andere woningbouwprojecten in de vrij recente wijk Park Noord (foto 3). De architectuur loopt verder door in de andere straten. Het project van de Kerstentuin omvat 94 woningen, waarvan 51 grondgebonden. De verschillen zitten in de sociale samenstelling, de gemeenschappelijke tuinen en de technische duurzaamheid - zoals het project het zelf noemt. Maar het meest unieke eraan is het feit dat het een groep actieve toekomstige bewoners zijn die zorgden voor de realisatie, die bijdragen aan de coherentie van de wijk en verder denken over de sociale en technische duurzaamheid.
Bewonersinitiatief
Zoals andere steden en gemeenten in Nederland duidde Utrecht begin jaren ‘90 een gebied aan als een locatie voor nieuwe stadsontwikkelingen: de Leidsche Rijn. De stad nodigde haar burgers uit om plannen te maken om hier een nieuwe, duurzame woonwijk te realiseren. De toekomstige bewoners van de wijk de Kersentuin hebben dit 18
Frontaal // herfst 2016
initiatief met beide handen aangegrepen. Het ontwerp, de onderhandelingen met de stad en de aannemer, de speurtochten naar leveranciers van duurzame materialen, de samenwerking met een woningbouwfirma: alle activiteiten hebben de bewoners van de Kersentuin zelf uitgevoerd. De bouw van het project van de Kersentuin startte net voor de zomer van 2002 en werd eind 2003 afgerond. Nu, meer dan 12 jaar later, staan de principes van toen nog steeds overeind.
Huur en koop door elkaar De sociale mix van de bewoners is er gekomen door de combinatie van huurwoningen (28) en koopwoningen (66). Ze zijn door elkaar gebouwd - dus er is geen straat waar enkel huur- of enkel koopwoningen staan - en je kan ze ook niet van elkaar onderscheiden. De koophuizen zijn iets duurder, zodat met die meerkost de duurzaamheidsmaatregelen van de sociale huurwoningen gefinancierd kunnen worden. Daarnaast kunnen kopers en huurders kiezen uit verschillende types van woningen:
groot of klein, grondgebonden (met een rechtstreekse toegang op straatniveau) of gestapelde woningen.
Technische duurzaamheid
Zoals alle duurzame bouwprojecten is bij het ontwerp rekening gehouden met de noord-zuidoriëntatie. De dakhelling van 38° is ook geschikt voor het leggen van zonnepanelen. Intussen zijn alle huizen voorzien van zonnepanelen. Het energiepeil kent een EPC-waarde van maximaal 0,4. Dit is het energiepeil dat in Nederland verplicht is voor nieuwbouw vanaf 2015. De verwarming gebeurt via een lagetemperatuursysteem met wand- en vloerverwarming. De ventilatie is vraaggestuurd met een natuurlijke aanvoer en mechanische afvoer. Ook het materiaalgebruik werd onder de loep gehouden. De bewoners kozen voor natuurlijke en herbruikbare materialen zoals FSC-hout, minerale wol en cellulose (maar wel voor het kunststofschuim PIR in de spouwmuur, vanwege de hoge isolatiewaarde), gevelbekleding uit verduurzaamd hout, … Op die manier kan het materiaal gemakkelijker gerecupereerd worden als een huis uit de Kersentuin ooit gesloopt wordt.
Toekomstgericht en toegankelijk
Omdat de woningen gericht zijn op levenslang wonen en op toegankelijkheid voor iedereen, is het belangrijk dat alle woningen te bereiken zijn met een rolstoel: overal is er zowel een trap als een lift. Naast de mix van huur en verkoop
2
1
3 sprak vooral de de flexibiliteit van de woningen zelf erg aan. De woningen op de begane vloer zijn achteraan uitbreidbaar (foto 5). De achtergevel is bekleed met keramische tegels die je er kan afhalen en weer terugplaatsen nadat je de muur verplaatst hebt. Je kan ervoor kiezen om enkel de begane vloer uit te breiden of ook meteen de eerste verdieping. Het uitbreiden is niet goedkoop. Als je gezin weer kleiner wordt, is het daarom geen optie om je woning weer in te krimpen. Naast je woning uitbreiden, kun je hem ook herinrichten door de binnenwanden te verplaatsen of gewoon weg te laten.
Mobiliteit
De bewoners kiezen ervoor om te leven in een autoluwe plek. Daarvoor krijgen ze een groenere omgeving in ruil. Ze kozen er ook voor om een halfondergrondse parkeergarage te bouwen,
4 met op het dak de toegang van enkele woningen en een grote tuin. Voor de 94 huishoudens zijn er 60 auto’s. Veel bewoners stapten in een autodeelsysteem met 9 deelauto’s en meer dan 10 particuliere deelauto’s. Bakfietsen en bolderkarren zijn te leen om je kinderen of je boodschappen makkelijk van de parking naar je woning te brengen.
Semi-openbaar groen
Een van de opvallende verschillen met een gewone straat is het (bijna) ontbreken van privétuinen. Die zijn vervangen door een grote groene strook zonder omheining tussen de ‘straatjes’. Elke tuin heeft een apart thema: een kindermoestuin, een kruidentuin (foto 4)... Hier bevindt zich ook het openluchttheater en de speelgedeelten. De tuinen zijn ecologisch ingericht. De bewoners zorgen zelf voor het beheer.
5 Aangename plek om te wonen
Dat het een aangename plek om te wonen is, blijkt duidelijk uit de verhuiscijfers. Slechts 8 huurders zijn vertrokken en 20 koopwoningen wisselden van eigenaar (zo’n 3,3 procent per jaar). In de rest van de provincie Utrecht ligt dit rond de 20 procent. In de Kersentuin is er een rijk sociaal leven en een sterke sociale cohesie. Via een democratisch proces wordt gezamenlijk verder gewerkt aan de buurt. De bewoners bedenken en realiseren allerlei initiatieven. Het projecthuis zorgt voor de cohesie. En natuurlijk zijn er buurtfeesten, zondagochtendconcerten, culturele eetcafés, volleybaltoernooi, … De mogelijkheid om er levenslang te blijven leven is natuurlijk een grote troef.
Bronnen www.kersentuin.nl 19
Carpoolen heruitgevonden: Gentse start-up Fstr Waarom open data de toekomst zijn
Fstr is een jonge Gentse start-up die werknemers aan het carpoolen wil brengen. Niet door ze de zoveelste oplossing of app door de strot te duwen, maar door samen te kijken waar de noden, de moeilijkheden en de mogelijkheden rond samen rijden nu echt liggen. Frontaal ging eens met hen babbelen. Tekst: David De Beukelaer en Iris Verschaeve Foto’s: Fstr
FRONTAAL: Carpoolen heruitgevonden: vertel! FSTR: In plaats van carpoolen op individueel niveau te organiseren, werken we samen met gemeenten, steden en grote bedrijven. Zo realiseren we op zeer korte tijd een grote groep gebruikers binnen een kleine geografische regio. Carpoolen staat en valt immers met het vinden van een match. En dat bij voorkeur elke dag heen én terug naar huis. Het grote verschil is echter dat we vooral hoog inzetten op één grote 20
Frontaal // herfst 2016
Europese databank van carpoolgegevens die door iedereen gebruikt en aangevuld kan worden. Mensen die nu met bijvoorbeeld Taxistop een lift zoeken, missen daarbij alle chauffeurs en passagiers van Blablacar, Lyft… Eén databank voor alle oplossingen, met elk hun eigen accenten.
FRONTAAL: Hoe zijn jullie opgestart? FSTR: Ik moet je teleurstellen. Het is niet het iconische verhaal van ‘drie
jongeren in een garage’ (lacht). We hebben niet eens een garage en ook geen auto. Eigenlijk zijn wij het levende bewijs dat leven in de ene stad stad en werken in een andere stad perfect te doen is met de fiets en het openbaar vervoer. We kennen elkaar al jaren en weten heel goed wat de ander kan. We hebben enkele van de Gentse kroegen tot hoofdkwartier gebombardeerd en avonden gepraat tot het idee op scherp stond.
FRONTAAL: Wat zijn jullie eigen ervaringen met carpooling? FSTR: We hebben het allemaal geprobeerd. Eenmaal je een rit vindt, is de ervaring altijd positief: je reist immers met gelijkgestemden. De grootste problemen met carpoolen blijven altijd dezelfde: bedrijfswagens (alles wordt toch al betaald), gebrek aan flexibiliteit van een app, het organisatiewerk voor de carpoolers (ritten aanmaken, ritten zoeken, betaling regelen, wat met de
Fstr is de eerste speler op de carpoolmarkt die vol inzet op een grote Europese database voor alle carpooloplossingen die door iedereen gebruikt en aangevuld kan worden.
terugrit als de chauffeur overwerkt…). Wij zijn op zoek gegaan naar een oplossing voor al deze problemen. De oplossing is simpel: zorg voor immens veel ritten (één gezamenlijke database) én maak de drempel voor de carpoolers zo laag mogelijk (laat de werkgever alle administratie oplossen: geld, ritten plannen…).
FRONTAAL: Waarom denk je dat jullie initiatief zal slagen terwijl er al zoveel voor jullie zijn geweest die het niet gekund hebben? FSTR: Fstr is de eerste speler op de carpoolmarkt die vol inzet op één open database voor alle carpooloplossingen. We kunnen niet genoeg benadrukken dat carpoolen dé uitweg is voor de file. Verder is ook onze app volledig open source, waardoor bedrijven of ontwikkelaars hun eigen app kunnen bouwen op de open Fstr-database. Hierdoor organiseren we een veel snellere groei van de markt met gebruikers die echt graag willen samen rijden, als de oplossing tegemoet komt aan hun noden.
FRONTAAL: Waarom denk je dat mensen die nu niet carpoolen, het wel zullen doen? FSTR: Vanaf eind augustus zijn we begonnen met ons product te testen in samenwerking met de gemeente Merelbeke en enkele grote bedrijven in de buurt. Dit gebeurt volledig in
co-creatie: samen met alle gebruikers verbeteren we het product tot de app datgene is waar iedereen al jaren op zat te wachten. Zo inventariseren we niet enkel de drempels, we pakken ze samen aan. Minder parkeerplaatsen, minder gestresseerde chauffeurs én een groener imago voor het bedrijf. Stilaan komt het besef bij bedrijven dat de winst op carpoolen niet altijd in geld te meten hoeft te zijn.
FRONTAAL: Denken jullie samen te werken met de BlaBlacar’s en de Autostops van deze wereld? Of focussen jullie veel meer op woon-werkverkeer? FSTR: We focussen in eerste instantie vooral op woon-werkverkeer. Dat zijn ook de momenten van de grote opstoppingen en files. Blablacar heeft ook best veel gebruikers die in een andere stad werken. Er is een grote onvoorziene overlapping tussen verschillende redenen van reizen of verplaatsen. Waarom zou een vakantieganger niet kunnen carpoolen met iemand die naar zijn of haar werk gaat? Toch zetten wij vooral in op de voorspelbaarheid van ritten. Huizen blijven staan, van werk veranderen doe je ook niet elke dag en voor velen is het uurrooster een vaststaand gegeven. Deze info is al beschikbaar voor de werkgever. De gebruiker krijgt in de app een lijst met ritten aangeboden op basis
van gekende informatie. Zo hoef je als carpooler enkel in te stemmen met een rit. Dat is echt alles! We zullen steeds de eerste zijn om samenwerkingen aan te gaan. De decentralisatie van de voorbije jaren heeft immers aangetoond dat de versnipperde carpoolmarkt er een is die nood heeft aan één groot netwerk.
FRONTAAL: Wat haalt de chauffeur eruit? FSTR: Voor de chauffeur is het hoe dan ook een kostenbesparende zaak. Chauffeurs delen de kosten van het vervoer, dat wil zeggen aan een kilometerprijs die ook de verzekering en het onderhoud dekt. Tevens kunnen
>
Neem deel met je bedrijf en join the movement! Fstr ontwikkelt samen met bedrijven en overheden de carpooloplossing van morgen. Meld je bedrijf aan op www.fstr.eu en test het zelf uit! Hoe meer gebruikers zich inschrijven, hoe groter de kans op een (terugkerende) rit van en naar het werk. 21
ze ook afwisselend rijden, waardoor je soms chauffeur bent. Daarbij komt een vermindering van auto’s op de weg, een sociaal contact en vaak bedrijfsgebonden voordelen als gratis parkeren of een tankkaart. Werknemers met een bedrijfswagen voelen deze voordelen jammer genoeg veel minder. Fstr hoopt dan ook dat het geplande individuele mobiliteitsbudget er snel doorkomt en dat er een uitdoofscenario komt voor dé oorzaak van de file: de bedrijfswagen. Eenmaal werknemers zelf vrij kunnen beslissen over hun mobiliteitsbudget, zal je zien dat veel minder mensen voor een eigen wagen zullen kiezen, naar oplossingen zullen zoeken om kosten te besparen. Dan kom je al snel bij carpoolen uit.
FRONTAAL: Zit er een beoordelingssysteem in? FSTR: We hanteren in eerste instantie geen ratingsysteem, maar als uit ons Living Lab (de testfase gebeurt in Merelbeke, nvdr) blijkt dat daar vraag naar is, dan voegen we dat graag toe. We zetten eerst in op functionaliteit en gebruiksgemak. De app is zo ontwikkeld dat iedereen intuïtief met de app kan werken. Zegt je chauffeur op het laatste moment af? Dan geeft de app je meteen een aantal nieuwe ritten.
FRONTAAL: Hoe denken jullie de onzekerheid weg te nemen bij de mensen? FSTR: In de eerste plaats moet een product werken. Ten tweede moet je als gebruiker het gevoel krijgen dat er naar je geluisterd wordt: wat kan beter,
wat stoot me tegen de borst. Door deze vorm van productontwikkeling centraal te zetten, staan we naast de gebruiker. Bovendien werken we in kleine drukbevolkte geografische clusters (haven, Merelbeke, Zwijnaarde) waar je hooguit meerijdt met een werknemer van een aanpalend bedrijf. Dit neemt voor een stuk het gevoel weg dat je met een wildvreemde meerijdt.
FRONTAAL: Jullie lanceerden de app vorige maand, in augustus... FSTR: Voorlopig werd de Android-app gelanceerd. De iOS-app volgt binnenkort. Eerst willen we de database en de app stevig doortesten. Je kunt via de website als Apple-gebruiker natuurlijk wel bij je ritten via www.fstr.eu.
.
UW LOGISTIEKE STRESS IS ONS PLEZIER
UW FIETSKOERIERS #ALLESOPDEVELO 0479 33 68 99 foto: Stijn Tyteca
De vrijwilliger Hoe kwam je bij GMF terecht? Via Lets (Local Exchange and Trading System) was er een oproep voor een ‘Naaister gezocht voor repaircafé’. Ik heb gereageerd op die oproep, en het bleek repaircafé georganiseerd te zijn door GMF. Als dank voor mijn inzet die dag kreeg ik een jaar gratis lidmaatschap en Frontaal. Ik vond dat een erg interessant boekje. Door deze rubriek kon ik zien wat de vrijwilligers zo allemaal deden. Het sprak me aan omdat ik zoveel gevarieerde taken zag, en ziehier :-).
Welke taken voer je uit? Aangezien jullie een trekker zochten voor de activiteiten groep, heb ik me aangemeld. Ik ben de nieuwe voorzitter van de activiteitenvergaderingen, verzamel alle mails, ben het aanspreek-
punt en organiseer mee de activiteiten. Voorbeelden zijn repaircafés, de lezing ‘afval arm’, ledenwerfstandjes, big jump... Ik schrijf ook stukjes voor Frontaal. En nu ben ik in volle voorbereiding voor de Groene Loper, ons ecologisch filmfestival in november. We zoeken trouwens nog mensen die graag willen meehelpen!
Wat is je drijfveer? Ik vind GMF een sympathieke organisatie en werk graag mee aan een duurzamer Gent. Mijn hoofddoel is leuke activiteiten organiseren en meer leden maken voor GMF, zodat we nog sterker staan en meer kunnen bereiken.
Welke actie zou je GMF nog graag zien doen? Heel Gent autovrij maken! En iedereen overtuigen om
Naam: Leen Vermeire (27 j) Beroep: G eeft infosessies voor werkzoek enden in Brussel Hoe lang bij GMF: enkele maa nden
vegetariër te worden en geen plastic bekers meer.
En tenslotte... heb je nog andere hobby’s?
Op reis gaan, lezen, vrijwilliger bij Oxfam wereldwinkel en kleren maken. Katrien De Bel
Wil je graag testen of deelnemen?
S
ta je ook wel eens stil bij de luchtkwaliteit in Gent? Vind je door de bomen het bos niet meer als het gaat over waarheidsgetrouwe informatie over fijnstof en schadelijke gevolgen voor de volksgezondheid?
Onderneem vandaag actie
Sluit je aan bij ADEM, een communitybased en open-source-project voor het verzamelen van data over de luchtkwali-
teit in de stad. 1. Je assembleert een eigen mobiel meettoestel voor de fiets, via een workshop en op basis van een handige zelfbouwkit. 2. Vervolgens ga jij en alle andere deelnemers de actuele blootstelling aan schadelijke stofpartikels meten tijdens je dagelijkse of recreatieve fietsroute in Gent (of nabije omgeving). 3. Je krijgt naast de directe melding ook een visualisatie van alle metingen op een overzichtelijke online kaart.
Wil je ADEM-er worden? Start dan met het invullen van de enquête die je vindt op http://ik-adem.be/. Wil je ADEM mee bekend maken? Wil je zelf een toestel maken? Of zelf workshops geven? Wil je een gelijkaardig initiatief opzetten in jouw gemeente? Neem contact op via ja@ik-adem.be.
Meer info http://ik-adem.be/ Timelab-wiki. Nieuws over de activiteiten, via Twitter en Facebook. 23
www.eurabo.be
***
2012 bio-ecologische bouwpartner
www.eurabo.be - info@eurabo.be - tel +32 (0)55 23 51 40
TTIPwatte? Kom naar de betoging op 20 september in Brussel
T
TIP staat voor Transatlantic Trade and Investment Partnership (Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag). TTIP en broertje CETA zijn akkoorden over handel en investeringen tussen respectievelijk de Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie, en tussen Canada en de EU. Officieel zijn die verdragen bedoeld om de handel en de werkgelegenheid te bevorderen. Om deze verdragen makkelijker te maken moeten vervelende barrières zoals milieuwetgeving en productstandaarden afgezwakt of afgeschaft worden. Normen worden beschouwd als hindernissen voor de handel en niet als regels in functie van het algemeen belang. In werkelijkheid zullen de akkoorden de multinationals een enorme macht geven ten nadele van de burgers en de planeet.
Energie
Op straat tegen TTIP
Protest
Ga mee met GMF en laat je stem horen tegen TTIP! We sluiten ons samen aan bij de betoging van 20 september om 17 uur in Brussel. Wil je meegaan? Stuur een mailtje naar inschrijven@gentsmilieufront.be en we sturen je meer info over plaats en uur van vertrek.
Deze vrijhandelsverdragen zouden de EU nog meer richten op de invoer van niet-hernieuwbare energie die meer CO2 uitstoot en uit regio’s die sterk getroffen worden door klimaatverandering, in plaats van op lokale en duurzame energie.
Wereldwijd komen burgers op straat. In België organiseert de klimaatcoalitie op 20 september een betoging tegen TTIP en CETA in de Wetstraat. Het is tijd dat de Europese leiders horen dat ongelimiteerde vrijhandel haaks staat op duurzame ontwikkeling.
Meer info www.stopttip.be www.greenpeace.org/belgium
25
Grote heraanleg bij Dampoort Eerste openbaar onderzoek in augustus 2016, werken starten wellicht pas vanaf 2026
Op 4 juli stelde de Stad Gent twee mogelijke scenario’s voor als oplossing voor de Dampoortknoop: een tunnel of een kruispunt met verkeerslichten. Naast een complete heraanleg van de verkeerssituatie komen er ook woningen en kantoren op de plaats van het oude pakjesstation. De eerste officiële stap is de opmaak van een milieueffectenrapport. Iedereen kan aanvullingen doorgeven op de uitgebreide inhoudstafel van het milieueffectenrapport die nu ter kennisgeving ligt. De werken zullen pas starten als het station Gent-SintPieters klaar is. Tekst: Adelheid Vanhille en Steven Geirnaert Foto: Adelheid Vanhille
26
Frontaal // herfst 2016
Dampoortknoop
In 2011 werd opnieuw gestart om een integrale oplossing te vinden voor het ontwarren van de mobiliteitsknoop aan Dampoort. De verschillende partners willen van Dampoort een veilig en aantrekkelijk knooppunt maken. Lore Vandorpe projectleidster van het project-Dampoort: ‘Dit gebeurt volgens het STOP-principe: eerst stappers en trappers, dan het openbaar vervoer en als laatste het uitwerken van een oplossing voor het privaat gemotoriseerd vervoer. Daarnaast wil het project meteen ook nieuwe stedelijke ruimte creëren.’ Zo worden de onderbenutte gronden nabij de Dampoort zoals de site van het voormalige pakjesstation een volwaardig nieuw stukje Gent met publieke ruimtes. In het verkennend onderzoek werden een 80-tal scenario’s onderzocht om nu te eindigen met slechts twee.
Dampoort is een ingewikkeld knooppunt. Met een trechter onder de vier bogen van de spoorwegbrug. Op het knooppunt komen elf wegen samen, geen enkele verkeersstroom is dominant
Bushaltes en station
De fietsers en wandelaars krijgen meer plaats. In het plan is opgenomen dat er aan de zwaaikom een promenade komt op waterniveau, zo kunnen voetgangers en fietsers vlot tussen het Dampoortstation en het stadscentrum, en tussen de Oude Dokken en de zuidelijke stationsomgeving wandelen en fietsen. Er komt ook een nieuw stationsgebouw. ‘Dit stationsgebouw accentueert de zichtas vanuit het centrum’, vertelt Leen Vandorpe. De busperrons die nu verspreid liggen, komen allemaal dicht bij het station. En de tram, die dan doorloopt tot Gent-Dampoort, krijgt ook zijn perron. De nieuwe gebouwen hebben vier à vijf bouwlagen met hogere accenten naar de zwaaikom toe.
Tunnel en bovengronds
De R40 krijgt voor de tunnelvariant een nieuw traject en gaat vanaf de Kasteellaan voor zo’n 450 meter ondergronds naast de spoorweg en de Koopvaardijlaan om weer bovengronds te komen aan de Afrikalaan. De autotunnel is beperkt tot één baanvak per rijrichting. Bij het gelijkvloerscenario heeft de R40 twee keer twee rijstroken. Ter hoogte van het Octrooiplein komt een verkeerslicht. De Koopvaardijlaan moet breder worden voor het tweemaal twee profiel. Hiervoor moet onteigend worden. De stad Gent, de meeste bewoners en ook GMF zijn voorstander van het tunnelscenario. Maar de Vlaamse overheid betaalt de heraanleg van de weginfrastructuur. Een tunnel is natuurlijk veel duurder dan een bovengrondse heraanleg, ...
Alternatieven
Om deze herinrichting mogelijk te maken, is een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) nodig. Omdat de werken die voorzien worden in dit RUP een milieuimpact hebben, moeten de milieueffecten in kaart gebracht worden. De eerste stap in zo’n MER is de opmaak van een kennisgevingsnota. Daarin wordt het project beschreven, wordt uitgelegd welke effecten op het milieu onderzocht zullen worden, op welke manier dat zal gebeuren en welke alternatieven geselecteerd werden. Tussen de kennisgevingsperiode, die start 22 augustus en loopt tot 20 september, kan iedereen aanvullingen doorgeven. GMF zal zeker enkele extra alternatieven indienen. Een van de toehoorders suggereerde: ‘We brengen de spoorlijnen ondergronds en ook het station. Dan is er geen probleem meer met de bogen en komt er heel wat extra ruimte vrij’.
En daarna
Eind 2017 is het MER afgerond. Dan kunnen de projectpartners kiezen tussen de verschillende alternatieven met kennis van zaken rond de milieueffecten en de effecten op de omwonenden. Daarna loopt het openbaar onderzoek voor het RUP, komt het masterplan, bouwvergunning, ... Filip Watteeuw (Groen), schepen van mobiliteit: ‘Ik heb de indruk dat Infrabel en de NMBS niet willen beginnen aan Dampoort voor het Sint-Pietersstation af is’. Dat wordt dan 2026. Reken nog de bouwperiode bij van een aantal jaren en we komen uit op 2032. Dat is nog erg lang. Misschien kijken we dan al helemaal anders naar mobiliteit. Gebruiken we het openbaar vervoer, is het aantal auto’s sterk gedaald doordat het autogebruik een dienst geworden is, ….
Op korte termijn bij Dampoort
Op dit moment gebeuren aanpassingen aan de Kasteellaan. Die moeten ervoor zorgen dat de bussen via de Kasteellaan de parking op kunnen en zo de
Dampoort-rotonde niet meer op moeten. In 2018 komt er voor fietsers een tunnel onder de sporen van Macharius (Gandstraat) naar de Dendermondsesteenweg. Ook de Verapazbrug, over het water aan de Oude Dokken, zou voor minder auto’s op de Dampoortrotonde moeten zorgen. De timing voor de bouw van de brug is na 2018. Als de Verapazbrug er is, loopt de R40 via de Koopvaardijlaan en de Afrikalaan en niet meer via Dok zuid en Dok Noord. Voor de tussentijdse oplossingen suggereerde het Agentschap Wegen en Verkeer al een turborotonde voor de Dampoortknoop om op zo de doorstroming op de R40 te verbeteren.
Wat wil GMF
Gents MilieuFront juicht investeringen aan de knoop rond Dampoort toe. Het verkeerrond de Dampoort is al decennia lang een doorn in het oog van alle gebruikers. Autoverkeer valt (voorlopig) niet weg te denken aan de Dampoort, maar het nieuwe kruispunt moet volgens GMF de ambitie hebben om in de toekomst als openbaar vervoersknooppunt te fungeren voor het gebied ten oosten van Gent. Dus de heraanleg moet vooral in functie staan van trein, tram en bus. Daarnaast moet het knooppunt makkelijk toegankelijk en doorkruisbaar zijn voor fietsers en voetgangers. En aan die doorkruisbaarheid moet ook al vandaag gewerkt worden. De situatie aan de Kasteellaan is in 2016 verbeterd. Op korte termijn verwacht Gents MilieuFront ook de doorsteek voor fietsers tussen de Kasteellaan en de Dendermondse Steenweg en een fietspad op de Heernislaan. De Heernislaan is de enige plaats op de R40 waar fietsers op de rijweg moeten.
.
Meer info https://stad.gent - geef in de zoekfunctie ‘project dampoort’ in www.mervlaanderen.be / lopende inspraakprocedures 27
NATUURPUNTFUIF 2016 VRIJDAG 16 DECEMBER 2016
- DANSEN VOOR AANKOOP VAN GENTSE NATUUR-
HAPPY HOUR: 21U30 - 22U30 3 PINTJES VOOR DE PRIJS VAN 2!
DJ SHIZZLE LE SAUVAGE DJ ALL JAZZ ERA
KAARTEN: 7 EURO VVK 9 EURO ADD
INFO & ORGANISATIE: WWW.NATUUR PUNTGENT.BE
TE KOOP: NMC / DE SPINNEKOP / JOKE @ NATUUR PUNTGENT.ORG
09/227.22.94
VANGANSBEKE ZAKENKANTOOR BVBA VERZEKERINGEN BELEGGINGEN 08-059/A
KREDIETEN Vellare 9 - 9920 Lovendegem
Tel. 09 372 53 30
Raad op mensenmaat
e-mail: lieven.vangansbeke@dvv.be FSMA 60402
de
Smoestuinier 28
Frontaal // herfst 2016
OHNE NATUURLIJK ONVERPAKT
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: MAARTEN TRYBOU, NIJVERHEIDSTRAAT 59, 9040 SINT-AMANDSBERG
CROQUES & COCKTAILS
ONTWERP: JUDITH HERMAN
BALZAAL GENTSE VOORUIT DEUREN: 21U30 - 5U
Groene Loper Light Vierde editie van ons ecologisch filmfestival
O
ngeveer 120 jaar geleden ontwikkelden de gebroeders Lumière de allereerste film: een geluidloos zwart-wit fragment van arbeiders die een fabriek verlaten. Niet bijster boeiend, maar toch groeide vanuit dit middel over de jaren heen een massamedium zonder gelijke: de impact op ons zelfbeeld en de invloed op de wereld bleek onvoorstelbaar. Gelukkig kon dit medium ook ten goede gebruikt worden: denk maar aan memorabele films zoals An Inconvenient Truth, over de opwarming van de aarde, Super Size Me, dat een andere kijk gaf op fastfood, Koyaanisqatsi, met zijn meditatieve wereldbeeld uit de jaren ’80, en Wall-E, dat nog maar recent kinderen een idee gaf over de gevolgen van vervuiling. Tekst: Leen Vermeire
Groene loper in november
In het Filmfestival Gent in oktober passeren weer een heleboel grote en minder grote blockbusters de revue. Hier is weinig specifieke aandacht voor films die de wereld kunnen veranderen, mensen inspireren, oproep doen tot een ecologische levensstijl,... Maar niet getreurd: GMF organiseert in november zijn eigen groene filmfestival ter ere van dit soort films! De Groene Loper zal namelijk, na een pauze van enkele jaren, aan zijn 4e editie toe zijn. Dit jaar tonen we verschillende films in het verlengd weekend van 11 november.
Films
Op donderdag 10 november beginnen we in KASKcinema met ‘Baraka’, dat via prachtige fotografische beelden een meditatie biedt op mens en natuur. De internationaal gelauwerde film slaagt erin om zonder woorden de kijker diep te raken. Baraka is het meer dan waard
om op groot scherm bij KASKcinema vertoond te worden. Ook op vrijdag en op zaterdag tonen we films met partnerorganisaties, bijvoorbeeld ‘Demain’, een unieke documentaire die je achterlaat met een hoopvol gevoel en zin om actie te ondernemen. De film begint met een grim toekomstbeeld van milieuvervuiling en natuurrampen, maar focust daarna op concrete oplossingen. Demain toont ons inspirerende en positieve acties van gewone mensen die hun steen(tje) bijdragen voor een beter morgen. Laat je inspireren in de intieme setting van Art Cinema Off Off met plaats voor maar 40 mensen. Op zaterdag is dan weer tijd voor de kinderfilm ‘Pluk, de kleine bever’ die de kinderen laat verwonderen over de avonturen van de bever en zijn vrienden in het Canadese woud. Geschikt voor kinderen vanaf 3 jaar. Zet de popcorn maar al klaar!
.
29
In de bres voor de Oude Bareel Tweede adem voor Buurtinitiatief ‘Oude Bareel Natuurlijk!’
Midden in de Oude Bareel ligt een verborgen pareltje, dat helaas bedreigd wordt. Bedreigd sinds het een goeie tien jaar geleden ingekleurd werd als woonuitbreidingsgebied. Een groepje enthousiaste buurtbewoners besloot te proberen alsnog het tij te keren. Tekst: Wouter Van Gompel Foto’s: Oude Bareel, Lode Maesen (foto rechts boven)
D
e Oude Bareel is een Gentse wijk op de grens van Sint-Amandsberg en Oostakker en grenzend aan Destelbergen. Het pareltje is een vrij groot en vrijwel aaneengesloten stuk open ruimte, gelegen aan weerszijden van de Achtenkouterstraat en voorlopig over het hoofd gezien door de weinig ontziende verkavelingshonger die dit deel van de stad kenmerkt.
Kouterlandschap
Van oudsher is het een land- en tuinbouwgebied, met akkers en weiland, hier en daar een bosje, stokoude knotbomen, drassige graslanden met poelen en zelfs een beekje. Aan de rand liggen enkele kasteelparken met prachtige monumentale bomen. Dit stukje Oude Bareel is een herinnering aan 30
Frontaal // herfst 2016
een landschap dat tot enkele decennia geleden de streek kenmerkte: een open kouterlandschap met akkers, bos op de hoogste delen en lager gelegen, langs de beek, natte graslanden. Tussenin liggen perceeltjes omzoomd door knotbomen. Een aantal trage wegen zorgen ervoor dat je van hier naar daar kunt gaan.
Mierenbosje
Het Mierenbosje, gelegen langs de Achtenkouterstraat, is één van de restantjes van het oude en ooit veel grotere bos dat hier te vinden was. Naast speelgebied voor verschillende generaties kinderen uit de buurt is het ook het leefgebied van de laatste Gentse bosmieren. Aan de bosrand zijn nog verschillende nestkoepels van deze
beschermde diertjes te vinden. Een buizerdstelletje maakt al jaren zijn nest in de oude bomen van het bos. Voedsel zoeken en vinden ze in de omliggende weides en akkers. Er is ook nog een boerderij met, jawel, nog een echte boer, met koeien en tractor en alles er op en er aan. Op de boerderij nestelen zelfs nog enkele boerenzwaluwen. Wat jammer dat zo’n schoon stukje land zal moeten verdwijnen onder bakstenen en beton. Vlak na de bestemmingswijziging werd door enkele bezorgde omwonenden een buurtcomité opgericht om de beleidsmakers alsnog te overtuigen en van gedachten te doen veranderen. Hoewel men heel veel volk op de been kreeg, doofde dit initiatief helaas langzaam uit.
Nieuwe wind
Tien jaar later waait er een nieuwe wind. Er is meer dan ooit vraag naar open ruimte en bovendien was het enkelen ter ore gekomen dat er belangrijke beleidsbeslissingen op stapel staan inzake groen en natuur in Gent. Misschien de laatste kans om toch nog iets te veranderen aan de toekomstplannen voor dit gebied. Begin 2015 werd het ter ziele gegane buurtcomité nieuw leven ingeblazen door een klein groepje
buurtbewoners. Een tweede leven, een nieuwe naam. Het gereanimeerde buurtcomité werd omgedoopt tot Oude Bareel Natuurlijk!
Oude Bareel Natuurlijk!
Als jongste telg van vele Gentse buurtinitiatieven ijvert Oude Bareel Natuurlijk! voor het behoud en een natuurlijke, duurzame en buurtgerichte inrichting van de overgebleven open ruimte in de Oude Bareel. We zijn er immers van overtuigd dat het gebied heel wat meer troeven in handen heeft dan louter woonuitbreidingsgebied. Zeker in deze buurt die zwaar onder druk staat door de verdere uitbreiding van omliggende kmo- en woonzone’s, de drukke R4, toenemend sluipverkeer, … Behoud van biodiversiteit, bosuitbreiding, stadslandbouw, wandelen, fietsen, ontspannen, ontmoeten, natuur dichtbij, spelen, fotograferen, bewonderen, stilte en rust, … Het is hier allemaal mogelijk en lijkt ons een geschikter vooruitzicht voor deze wijk.
Om zo veel mogelijk omwonenden en verderop wonenden deze vergeten parel te laten ontdekken en leren kennen organiseren we op regelmatige tijdstippen een activiteit. Minstens één per seizoen en telkens over een ander aspect van de Oude Bareel. We houden het laagdrempelig en voor alle leeftijden. Onder andere een fakkeltocht met vuurshow en verhalenvertellers, een eetbare wilde plantenwandeling, een vleermuizenwandeling en een grote buurtpicknick passeerden al de revue. Op onze allereerste activiteit - een wandeling langs de trage wegen - kwamen meteen 150 belangstellenden opdagen. Een onverwacht succes en een ongelooflijke por in onze rug. Ook voor de volgende activiteiten hopen we natuurlijk op een grote opkomst. Op 23 oktober organiseren we een herfstwandeling en op 27 januari is er ‘Flirten in’t groen’, een heuse natuureducatieve comedyvoorstelling door Joeri Cortens.
Je kan natuurlijk ook zelf de Oude Bareel komen ontdekken. Kaartjes van de uitgestippelde wandelingen kun je vinden op onze website. Na een jaar kunnen we redelijk tevreden zijn over de opgemaakte balans. Zo blijft de groep mensen die zich engageert in Oude Bareel Natuurlijk! aangroeien en ondertussen werden ook de eerste, voorzichtig positieve, gesprekken gevoerd met de bevoegde stadsdiensten. Maar het is veel te vroeg om op onze lauweren te rusten!
.
Meer info www.oudebareelnatuurlijk.com of via facebook 31
Bermparadijs bij Gent-Dampoort Op bezoek bij een geëngageerd tuinier
Op een zwoele zondagnamiddag bezoeken we de bermtuin van Stefaan Streulens, bijgenaamd Stefke Bermboer. Een schijnbaar verloren helling tussen de sporen van Gent-Dampoort en een huizenrij aan de Kogelstraat blijkt een koel paradijs te herbergen. Een tuin waarin er meer te ontdekken dan te werken is. Tekst: David De Pue Foto’s: Iebe Rossey
32
Frontaal // herfst 2016
D
e grond is eigendom van spoorwegbeheerder Infrabel en wordt door Stefke gehuurd voor een habbekrats. Het perceel was tot een tiental jaren geleden in gebruik als clandestien stort. Na een vrachtwagen vol oude fietsen, matrassen en schroot te hebben afgevoerd begon hij aan de aanleg. De tuin getuigt van zijn ecologische visie, met maximale aandacht voor biodiversiteit en gesloten kringlopen. Voor de inrichting maakt hij zoveel mogelijk gebruik van gerecupereerde materialen. Zowel de afsluiting als het fietshok zijn gemaakt van tuinafval. Tuinresten worden ook gebruikt om het organisch materiaal in de bodem aan te rijken. Uiteraard worden er geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. In het
contract met de spoorwegbeheerder staat dan geen van de partijen pesticiden mag gebruiken, maar daar heeft Infrabel zich de voorbije tien jaar niet veel van aangetrokken. Stefke: ‘Tot voor kort spoten ze tot aan de rand van onze tuin, gelukkig zijn ze een half jaar geleden overgeschakeld op mechanische onkruidverwijdering.’
Biologisch waardevol
Zelf werkt Stefke liever volgens het principe ‘laat alles maar groeien’. Hij gaat er prat op dat hij hooguit tien uur per jaar in de tuin werkt. Zo blijft er heel veel tijd over om te ontdekken welke beestjes er hun thuis hebben gevonden en welke planten de bermhelling koloniseren. Elke keer als hij zijn tuin
betreedt verwondert hij zich over alles wat hij tegenkomt. Zo zag hij er al een fazant, een boommarter en een eekhoorn, naast een weelde aan insecten. Als er een exemplaar bij zit dat hij niet kent, zoekt hij het op. Zo heeft hij al vele soorten leren kennen. Ook egeltjes zijn er meer dan welkom. Voor hen is er een heus hotel voorzien, gemaakt van snoeiresten. Hij benadert zijn tuin eerder vanuit het perspectief van een natuurbeheerder dan als een klassiek tuinier. Het grootste stuk van de tuin kan je als bos klasseren, maar er is ook een stukje berm dat nu en dan gemaaid wordt en als soortenrijk hooiland dienst doet. Af en toe grijpt Stefke in door een woekerende soort te stoppen, om de biodiversiteit een zetje te geven. Bij de vele plantensoorten die in de tuin te vinden zijn horen onder andere moerasspirea, teunisbloem en berglook. Dit laatste is een vrij zeldzame plant die spontaan de weg naar de bermtuin gevonden heeft. Om op een relatief kleine oppervlakte ook voor waterplanten plaats te kunnen vrijmaken heeft hij twee tonnen in de grond gegraven en gevuld met water. Vogels komen er graag drinken. Met terechte trots vertelt Stefke dat zijn tuin een hoge score heeft op de biologische waarderingskaart.
De groene bananenschil
Ook voor mensen is het heerlijk toeven in de bermtuin. Stefke gebruikt de boomhut, die plaats biedt aan maximaal acht mensen, nu en dan voor vakbondsvergaderingen. Het is ook één van de favoriete plekjes van zijn dochtertje, die intussen ook zelf een kamp heeft gebouwd met gestapelde takken. De groene oase naast de sporen houdt trouwens niet op aan de afsluiting van de bermtuin, maar loopt zo’n halve kilometer verder tot aan de Slotenkouter, de volkstuintjes bij de Hogeweg. Stefke: ‘Vroeger was het hele gebied zo’n 22 hectare groot, en stond het bekend als de Groene Banaan. Dan zijn er sporen bijgelegd en werd het stuk groen dat nog restte de Groene Bananenschil genoemd. Mijn tuin is de Groene Bananenschilsteel’. De ‘bananenschil’ is te bereiken via een pad naast de sporen. De Stad had op een bepaald moment het plan om er een fietspad aan te leggen, als groene fietsas tussen GentDampoort en Oostakker. Uiteindelijk botste het idee op oppositie van de lokale Scouts, die vreesde voor diefstal van hun materiaal. Een ongegronde vrees, volgens Stefke: ‘Dat fietspad zou het aantal diefstallen en inbraken net kunnen verminderen, omdat er meer passage en sociale controle is’. Bovendien zou het dit mooie stukje natuur in de stad kunnen ontsluiten. Stefke wil er zich graag voor inzetten.
De groenste wagen van Gent
Na afloop van het bezoek aan zijn tuin neemt Stefke ons mee naar zijn garage. Hij werkt er aan de groenste wagen van Gent. Dit blijkt een soort fiets te zijn, waarin je met vier kan trappen. Achterop kunnen er kindjes zitten of is er plaats voor bagage. Het koetswerk is gemaakt van afgedankt materiaal uit een oude drukkerij. Voorlopig is de topsnelheid begrensd op zo’n 10 km/u, maar met elektronische ondersteuning hoopt Stefke 20 km/u te halen. Daarvoor doet hij een warme oproep aan mensen die interesse hebben om het prototype samen met hem verder uit te werken. Je mag met de wagen overal de baan op, er is nog geen wetgeving rond. Een ideale oplossing voor wie de bakfiets te klein wordt en niet wil overschakelen op gemotoriseerde voertuigen. Misschien rijden er over een aantal jaar verschillende van deze fietswagens rond? Met deze wagen mag je beslist de lage emissiezone in die in 2020 in voegen treedt.
.
33
Naar de stad of weg uit de stad? Verhuisbewegingen van de Gentenaars
Op 31 mei 2016 werd een studiedag “Gent in cijfers 2016” ingericht door de Dienst Data en Informatie van de Stad Gent. De boeiende dag begon met een plenair deel over “Data(analyse) in een stad voor smart citizens”. Daarna kwam een deel met paralelle sessies over verhuisbewegingen, over de (on)zichtbare stad, over gentrificatie en over leefbaarheid. Hieronder de besluiten van de sessie over verhuisbewegingen*, waaruit blijkt dat het stedelijk leefmilieu een belangrijke rol speelt. Tekst: Henk Maeckelberghe * Rapport: Naar de stad of weg uit de stad? Gent in cijfers 2016, HiVA Steunpunt Wonen, Leuven, D/2016/0341/1) 34
Frontaal // herfst 2016
Gentenaars verhuizen meer
Gentenaars verhuizen steeds meer, ook – en vooral – binnen de stad zelf. Die dynamiek, in combinatie met de verhuisbewegingen over de stadsgrenzen, veroorzaakt een verjonging en verkleuring in Gent. Ze is een deel van de verklaring voor de bevolkingsgroei die Gent kent sinds de eeuwwisseling. Dankzij buitenlandse migratie komen er meer nieuwe inwoners bij dan dat er vertrekken. De Bulgaarse instroom domineert de laatste jaren de migratiestatistieken. Maar er vertrekken meer inwoners uit Gent naar andere Belgische gemeentes dan dat er nieuwe aankomen vanuit België. Gent verliest vooral inwoners aan andere gemeentes van het stadsgewest (= agglomeratie + banlieu). Verhuizen blijkt gelinkt te zijn aan specifieke levensfases: twintigers, dertigers met kinderen en ouderen verhuizen het vaakst. Gent kent een grote instroom van twintigers, zowel Belgen als niet-Belgen. De oorzaak van de instroom van jonge mensen is wellicht dat Gent een studentenstad is. De Belgische verhuizers zijn voornamelijk afkomstig uit WestVlaanderen. Bij de dertigers met kinderen is het migratiesaldo negatief: uit bijna alle wijken trekken meer jonge gezinnen weg dan er aankomen van buiten Gent. De meeste van hen trekken naar gemeenten binnen het stadsgewest, een trend die zich de laatste jaren nog explicieter aftekent.
Nieuwe Gentenaars
Er is een duidelijk profiel van ‘de nieuwe Gentenaar’ en van ‘de Gentverlater’. Nieuwe Gentenaars zijn typisch hoogopgeleide jongvolwassenen. Het zijn vooral startende huishoudens die vaak een link hebben met Gent omdat ze er
gestudeerd hebben. ‘In de stad willen wonen’ is hun verhuismotief, terwijl de woningkenmerken er in dit stadium amper toe lijken te doen. Deze verhuizers huren vooral een appartement in de kernstad, vaak met de bedoeling om er maar kort te blijven. Na enkele jaren beginnen bepaalde groepen meer belang te hechten aan hun (tevredenheid over de) woning. Niet iedereen vindt in dat stadium de woning die hij zoekt in Gent.
Gentverlaters
De Gentverlaters zijn typisch wat ouder en sterker vertegenwoordigd in de leeftijdscategorie 30 tot 49 jaar, maar ook heel wat jonge koppels verlaten Gent. Het lijkt dat hun verhuismotivatie minder gelinkt is met veranderingen in de gezinssamenstelling. De Gentverlaters zijn typisch eerder eigenaars van hun nieuwe woning. Eén Gentverlater op de drie heeft een sterke familiale link met Gent, en verhuist voornamelijk binnen het stadsgewest. Zij kiezen niet zozeer bewust voor een woning buiten Gent, maar verhuizen eerder om redenen die samenhangen met de woning zelf. Naast het woningaanbod waarin ze niet vinden wat ze zoeken (zowel qua typologie als kost), bepalen ook andere stadskenmerken mee dat huishoudens uit Gent wegtrekken: mobiliteitsproblemen, lawaai, bepaalde samenleefaspecten of gebrek aan groen. Omdat deze Gentverlaters zo dicht in de buurt blijven, maken ze na hun verhuis nog vaak gebruik van de diensten en het aanbod in Gent. Het lijkt erop dat sommige startende huishoudens Gent verder willen verkennen na hun studies, maar op een bepaald moment keren ze toch terug naar de streek of de gemeente van hun kindertijd (vaak is dat dus WestVlaanderen).
Betaalbare woningen
Als de stad de jonge instroom bij zich wil houden, dan ligt de uitkomst in een betaalbaar aanbod met meer verschillende woningtypes. Om tegemoet te komen aan de eigenaarswens van (jonge en oudere) koppels of alleenstaanden moet het Gentse woonaanbod ruim genoeg zijn voor zowel startende huishoudens als voor gezinnen met kinderen. Niet alleen het woningaanbod speelt een rol, maar ook mobiliteit, ruimte en het aanbod van werk. Parkeerproblemen of verkeersdrukte in Gent zijn een vaak vernoemd ‘werkpunt’, net zoals de verkeersinfrastructuur in de stad, vooral voor fietsers. Ook de afwezigheid van voldoende groen blijkt een minpunt. Maar het is ook duidelijk dat Gent desondanks veel jonge mensen aantrekt, zowel koppels als alleenstaanden, en dat veel verhuizers specifiek naar Gent komen omwille van de aantrekkingskracht van de stedelijke omgeving. Dit geldt voor alle leeftijden. De uitdaging is om de negatieve stadskenmerken aan te pakken zodat ze niet de bovenhand krijgen. In een volgende Frontaal komen de conclusies over de leefbaarheidsmonitor.
.
Meer info Alle presentaties van de studiedag te bekijken via https://stad.gent/over-genten-het-stadsbestuur/over-gent/kaartencijfers-en-data/studiedag-gent-cijfers/ presentaties-studiedag-gent-cijfers 35
SurrounThings Vind spullen in je buurt om te kopen, te delen of gewoon gratis!
In Frontaal krijgt een Gentse vereniging of een Gents initiatief met een sociaalecologisch doel, plaats om zich voor te stellen of om een oproep te doen. SurrounThings, een nieuw webplatform, stelt zich voor. Tekst en foto’s: Frederick Bossuyt
S
urrounThings is een website die het mogelijk maakt om eenvoudig spullen te (ver)kopen, te delen of gratis weg te geven aan mensen in je buurt. Op die manier wil die het hergebruiken van spullen stimuleren. SurrounThings ging in maart 2016 van start in Gent en telt al meer dan 500 geregistreerde gebruikers in Gent en omstreken. Heb je zelf nog spullen in huis waarmee je een ander plezier kan doen? Ben je fervent voorstander van tweedehands of delen? Dan word jij vast een van de toekomstige gebruikers!
36
Frontaal // herfst 2016
Vier troeven van SurrounThings
1. Hyperlokaal: Op een stratenplan kan je zien welke spullen zich in jouw directe buurt bevinden. Je zal geen tijd verliezen met verre, soms onnodige verplaatsingen om de spullen te bekijken en op te halen. 2. Snel en makkelijk: De website focust op gebruiksvriendelijkheid. Je kan heel eenvoudig zoeken naar spullen in je buurt en in enkele klikken verstuur je berichten naar eigenaars. Je kan ook eenvoudig jouw spullen aanbieden en beheren.
3. Ecologisch: Door de korte afstand hoef je niet meteen de wagen te nemen. En natuurlijk geef je spullen een tweede leven door ze te herverkopen, weg te schenken of te delen. 4. Sociaal: Je kan via de website leuke, nieuwe mensen in je buurt leren kennen.
Registreer
Registreer je gratis op www.surrounthings.be Je krijgt meteen te zien welke spullen er in jouw buurt beschikbaar zijn en kan je ook zelf spullen plaatsen.
De kleine lettertjes van het gazon
COLUMN Ruben Voets
E
// Het klassieke perfecte gazon zal in de geschiedenis wellicht een dwaling van de mens blijken //
en gazon lijkt zo simpel. Een mooi groen tapijt. Rustig voor het oog. Overzichtelijk, gelijk men dat noemt. Toch vraagt het onderhoud van een deftig plazoen enige maturiteit, dan spreek ik nog niet over de aanleg. Mijn eerste ervaringen met het zaaien van gras zijn moeilijk en bijna traumatisch geweest. Al snel is het me duidelijk geworden dat het ogenschijnlijk zo evidente gazon een ware strijd kan zijn. Toen ik klein was, had ik een overbuurman. Zijn gebit zag er gezond uit en hij had een grote bril met zwaar montuur. Hij glimlachte steeds zijn witte tanden bloot als hij me zag. In zijn handen had hij altijd een kleine grasmachine op elektrische draad vast. Het gras aan de kanten knipte hij met een schaar. Iedereen heeft wel ergens zo’n overbuurman. Toch is het voor mij onbevattelijk dat zoveel mensen voor gras kiezen. Vooraleerst moet de grond goed zijn. Niet te arm, niet te stikstofrijk, luchtig maar niet los, mooi vlak en pas, niet te nat noch te droog. Wanneer deze tabula rasa van bruine aarde op een groene schijn wacht begint de je-moet-cyclus. Als je hebt gezaaid, moet je af en toe sproeien. Je moet huppelen over een beperkt aantal stapstenen en dat twee maanden lang tot de kiemen stevig genoeg zijn. Als het gras eenmaal goed groeit, moet je maaien. In mijn geboortedorp zingen elke zaterdag een tiental grasmachines tegelijkertijd hun monotone motorenlied. Zaterdag ruikt per definitie naar vers gemaaid gras en benzinedampen. In de lente moet je weegbree, scherpe boterbloem, hondsdraf en brandnetel wieden. Met de wortel. In de zomer moet je sproeien met drinkbaar leidingwater, maar nooit als de zon schijnt want dan verbrandt het gras (denk aan de dood van die arme oude man in “Blue Velvet” van David
Lynch, in een wurggreep met zijn eigen tuinslang). In de herfst moet je het mos chemisch verwijderen en de herfstbladeren met een blazer wegblazen. Om de zoveel jaar moet je het gras verticuleren, omdat de grond begint dicht te slaan. Af en toe moet je kunstmest toevoegen, omdat je constant het organisch materiaal dat de aarde levert hebt afgevoerd. Andere keren moet je zeewierkalk strooien, omdat de grond te zuur wordt. Als je onder het gras geen mollennet hebt ingewerkt, kom je na verloop van tijd waarschijnlijk in strijd met mollen. (Beeld je in: je kijkt in de vroege ochtend door de vensterruit. Het gras blinkt nog van de dauwparels, elk sprietje perfect 5mm, maar daar in het midden op je smetteloze gras een dikke kegelvormige hoop van omgewoelde aarde.) Verder moet je zien dat je honden er niet op kakken en je kinderen er niet te hard op spelen. Ten slotte wordt het krabbertje je nieuwe wapen, omdat je klinkers klinkers zijn, en je gras gras is. Die lijn moet duidelijk zijn. Gras heeft een groene kleur, maar als je de energie van het onderhoud bekijkt, is beton misschien groener. Het klassieke perfecte gazon zal in de geschiedenis wellicht een dwaling van de mens blijken. En de overbuur, hij maait maar door, en hij heeft gelijk. Iedereen wil de aarde bewerken, en als je veel tijd hebt en weinig ruimte, blijkt een gazon je voldoende uitdaging te bieden. Terwijl ik zie hoe de kromming van zijn rug zich langzaam naar de aarde trekt hoop ik dat de volgende generatie iets anders zal zaaien. Zoals de overbuurmannen in nette rijtjes maaien, zo droom ik stiekem voor dezelfde inspanning van rijtjes courgettes, warmoes, spinazie, prinsessenbonen en prei.
.
37
HOTA
cvba
GROW – EAT - SHARE
energiezuinig & bio-ecologisch
(ver)bouwen
R E S TA U R A NT O P E N V A N D I - Z A V A N 1 1 U 3 0 T O T 1 4 U 3 0 O O K C AT E R I N G , K O O K L E S S E N E N L E V E R I NG E N W W W . R E S T A U R A NT A V A L O N. B E G E L D M U N T 3 2 , 9 0 0 0 G E NT
houtskeletbouw
www.hota.bE
Avalon ad feb 2016_2.indd 3
GRAPHIUS THE FINE ART OF PRINTING
www.graphius.com
WWW.GRAPHIUS.COM • Eekhoutdriesstraat 67, B-9041 Gent • +32 9 218 08 41 • info@graphius.com
3/02/16
A ctiviteiten Meer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender
Rustige kanotocht naar Drongen
11.09.2016 Omdat we niet genoeg krijgen van varen en omdat we eens een stukje Drongen op een andere manier willen leren kennen, de tweede kanotocht van het jaar! We ondernemen een rustige tocht naar Drongen. Voorzie best kledij die nat mag worden. Kinderen mogen niet zonder volwassenen in een boot. Er zijn enkel 2 persoons-kanoos. Als je alleen inschrijft, proberen wij voor een bootpartner te zorgen. Inschrijven online is noodzakelijk. Wanneer? Zaterdag 11 september 13.30 uur Vertrekpunt? Snepkaai Prijs? €12,5 voor GMF-leden en €15 voor niet-leden
Ga mee met GMF tegen TTIP!
20.09.2016 Omdat we een toekomst willen waar het belang van burgers dat van multinationals overstijgt. Ga mee met GMF en laat je stem horen tegen TTIP! We sluiten ons samen aan bij de betoging in Brussel. Zie ook pagina 25. Wanneer? Dinsdag 20 september om 17 uur in Brussel Vertrekpunt? Stuur een mailtje naar inschrijven@gentsmilieufront.be en we sturen info over plaats van vertrek.
Repair Café in de Brugse Poort - Gent repareert dat het weer marcheert!
09.10.2016 Op zondag 9 oktober laten we de herstellers terug op je los, ditmaal in de zaal Ooievaar van het Buurtcentrum in de Brugse Poort. Voor deze editie werken we voor de eerste keer samen met IVAGO en de Dienst ontmoeten en verbinden van Stad Gent. Samen staan we sterk! Je zou ervan versteld staan hoeveel spullen we eigenlijk nog kunnen
repareren. En naar goede oude traditie is er natuurlijk weer... taart! Wanneer? Zondag 9 oktober - 14 uur Locatie? Zaal Ooievaar, Kokerstraat 36, 9000 Gent
Stad van morgen. A glimpse of where we’re going
23.10.2016. t.e.m. 28.05.2017 Een stad is nooit af, en Gent groeit. Hoe kunnen we slim en duurzaam omgaan met de schaarse ruimte? Hoe houden we de stad leefbaar? Welke ideeën of dromen zijn er voor de toekomst? Hierrond maakt kunstenaar Elly Van Eeghem voor het STAM een multidisciplinaire, zonevreemde tentoonstelling binnen de reeks ‘Stad van morgen’: A glimpse of where we’re going. In een van de zalen stelt GMF zijn project van Ruimte voor Zooi voor. Hoe is het project gelopen en wat zijn de aanbevelingen voor de stad Gent?
Boekvoorstelling ‘Vrijheid en zekerheid’ i.s.m. Oikos
18.11.2016 GMF & Oikos presenteren op vrijdag 18 november in het Open huis te Drongen het nieuwste boek van Dirk Holemans: ‘Vrijheid en zekerheid - Naar een sociaal-ecologische samenleving’. Het is de paradox van onze tijd: om een zekere toekomst uit te bouwen, moeten we alles veranderen. Om ons in alle vrijheid te kunnen ontplooien, hebben we duurzame systemen nodig op vlak van mobiliteit, energie, voedsel, enz. Terwijl de meeste regeringen talmen, nemen meer en meer burgers concrete initiatieven en maken ze werk van lokale voedselsystemen, energiecoöperaties, duurzame mobiliteit, enz. Laat je op deze avond inspireren door een introductie op dit boek en bijdragen van lokale initiatiefnemers. Wanneer? Vrijdag 18 november om 20u Locatie? Open Huis aan de Leie, Domien Ingelsstraat, 15A, 9031 Drongen Prijs? Vrije bijdrage Het boek is de avond zelf te koop. De vroege vogels die zich voor 18 oktober inschrijven, maken kans op één van de 5 gratis boeken die op de avond zelf verloot worden.
Inschrijven? Schrijf je in online op www.gentsmilieufront.be (kalender)
Wanneer? Zondag 23 oktober t.e.m. zondag 28 mei 2017 Locatie? STAM - Bijlokesite - Godshuizenlaan 2 - 9000 Gent Meer info? www.stamgent.be
November Groene Loper Light
10.11.2016 - Baraka in KASKcinema 11.11.2016 - Demain in Art Cinema Off Off 12.11.2016 - Pluk, de kleine bever vanaf 3 jaar Hou onze facebook en/of website in het oog voor het volledige programma. Zie ook pagina 29. 39
Frontaal
DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN HET GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 19 – 3deTRIMESTER 2016 V.U.: Stefaan Claeys, Stoppelstraat 46, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1
Rustige kanotocht naar Drongen
11.09.2016 We ondernemen een rustige tocht naar Drongen. Voorzie best kledij die nat mag worden. Kinderen mogen niet zonder volwassenen in een boot. Inschrijven online is noodzakelijk. Wanneer? Zaterdag 11 september 13.30 uur Vertrekpunt? Snepkaai Prijs? €12,5 voor GMF-leden en €15 voor niet-leden Meer op pagina 39.
November Groene Loper Light
10.11.2016 - Baraka in KASKcinema 11.11.2016 - Demain in Art Cinema Off Off 12.11.2016 - Pluk, de kleine bever vanaf 3 jaar Hou onze facebook en/of website in het oog voor het volledige programma. Zie ook pagina 29.