Frontaal_Spring_2020

Frontaal

Green Deal for real?

‘Boomknuffelaar’ Eva Mouton

Duurzaam dansen

lente 2020

Stadsbomen

Expert Hendrik Vos

10

18

Onbetaalbaar

Pindasoep

in dit nummer

14

27

Gent en omstreken

06 duurzaam dansen Weg met wegwerp

13 ontmoet Eva Mouton

09 beleid Mobiliteitsdebat

14 ontdek Onbetaalbaar, emotioneel materialisme

10 stadsbomen Hoe sterk is de eenzame stadsboom?

2

17 getest Studio AMA

Milieu inzichten

18 expert Professor Europese Politiek Hendrik Vos over de Green Deal 22 topic De levenscyclusanalyse: Waarom duurzaam leven zo uitdagend is

25 column 'Wortels eten' 26 voortaan Duurzame tips 29 roots Refik uit AlbaniĂŤ

Hittestress!!

edito

30

Geen auto?

Dan graag een boom.

Vrijwilliger Pieter

Het wordt nogal snel vergeten: vele Gentenaars hebben geen auto. Een op drie om precies te zijn. In Gent centrum gaat zelfs 47% van de gezinnen zonder eigen auto door het leven. Trendwatchers verwachten dat er in de toekomst almaar minder autobezitters zullen zijn.

Toch gaan vele discussies over mobiliteit steeds over mensen met een auto. Dat was zo met de invoering van het circulatieplan en is ook nu weer het geval met de discussie over de uitbreiding van de lage-emissiezone.

34

Een Gentenaar die een auto bezit heeft recht op een gratis bewonerskaart om te parkeren op straat.

Een parkeerplaats is 12 m² publieke ruimte. Publieke ruimte – zoals de naam al zegt – zou iedereen moeten toebehoren, ook aan mensen zonder auto. Tegelijk is er in Gent véél vraag naar extra groen.

Front van goodwill

30 bouwadvies Maak je woning hittegolfproof 32_33 in actie _Repair cafés 2019 _Fietsstraten 34 vrijwilliger Pieter Nuytens

35 Jules Cartoon 36 kalender activiteiten

Daarom lanceerde GMF volgend voorstel: geef Gentenaars zonder auto ook het recht om gebruik te maken van 12 m² openbare ruimte, door het recht op een bewonerskaart te ruilen voor het recht op een boom in de wijk. Hierbij nog eens een warme oproep aan de stad: werk een systeem uit waarbij Gentenaars die afstand willen doen van hun recht op een bewonersvergunning, dat recht kunnen ruilen voor een extra boom in de buurt. Daar wordt uiteindelijk élke Gentenaar beter van, met of zonder auto.

Erik Grietens beleidswerkgroep GMF

38 volg ons 39 over ons 3

kort nieuws

47

Suskewiet

Bereken je fietswinst

Duimen maar voor mooi weer op 14 mei, want dan zitten we ‘s avonds tussen 17 en 18 u. neer op een stoeltje voor een originele en nuttige vinkenzetting!

Straatvinken is een jaarlijks telmoment dat peilt naar de verkeersgezondheid van onze straten. Dat kan via een speciale app of een papieren telformulier. Eén uur lang noteren burgers hoeveel voetgangers, fietsers en voertuigen er in hun straat passeren. Die resultaten worden vervolgens geanalyseerd en gepubliceerd.

Tel mee met GMF, lees er alles over op gentsmilieufront.be/straatvinken

Bike hacker Dries Robberechts zocht uit hoeveel fietswinst er te behalen valt in Gent. Aan de hand van Google Maps data berekende hij voor elk punt in Gent de reistijd met de fiets tot aan de Korenmarkt.

Als je daarvan de reistijd per auto aftrekt, krijg je de fietswinst voor dat punt. De kaart ziet er wat uit als een topografische kaart: in de groene zones ben je sneller met de fiets, in de gele en rode zones wint de auto. Als het resultaat tussen -5 en +5 minuten ligt, is het verschil verwaarloosbaar; die zones worden niet ingekleurd. Binnen de R40 ben je vlot 5 tot 10 minuten sneller met de fiets dan de auto.

Tussen de R4 en de R40 ben je in het algemeen even snel of sneller met de fiets. Dit geldt zelfs voor een aantal randgemeenten buiten de R4. De data omvatten gemiddelde verkeersvertragingen, maar houden geen rekening met acute files of de tijd die je nodig hebt om een parkeerplaats te vinden – of om je regenjas aan te trekken.

Bekijk de fietswinstkaart op tinyurl.com/slfpr5l

— Straatvinken in Gent op 14 mei

4

Zo veel kerken telt groot Gent, goed voor ruim 10.000 m² aan dakoppervlakte. Wat als… we het regenwater dat op de kerkdaken belandt, zouden opvangen voor hergebruik en infiltratie? GMF werkt onder de naam WIJ(k)WATER aan een projectvoorstel om dat hemelwater te recupereren – hallelujah!

— Kaart toont waar de fiets sneller is dan de auto

‘Streets were blocked to motorists one Sunday evening and — to the disappointment of the waiting media — there was no wailing, no gnashing of teeth, no gridlock.’

Birmingham, na Londen de grootste stad van het VK, wil een circulatieplan invoeren. Gent is daarbij de grote inspiratiebron. Volgens de Britse krant The Guardian verliep de verkeersingreep van 2017 vlekkeloos, en was er achteraf in Gent amper gemor of tandengeknars te horen.

The Guardian, 20.01.2020

Gent Ongetemd

Mo money, mo problems?

Gent is rebels, Gent is fantastisch. Maar voor sommige Gentenaars mag het allemaal wat wilder, minder gelikt en gepolijst. En dat zowel op vlak van natuur en milieu als op sociaal en cultureel vlak. Voor die wildebrassen wil Gent Ongetemd een platform bieden. Droom je van een urban forest in Nieuw Gent, of een modder­catch in de Rozenbroeken? Kom op 26 april naar de ‘WAT ALS’-avond van Gent Ongetemd in Bar Lume (Vrijdagsmarkt) en aanhoor een tiental sprekers hun wildste dromen voor Gent verkondigen. Samen maken we er een vurige en wilde boel van.

‘Want we zijn toch verdomme Brugge niet?!’

Meer wilde info vind je op gentongetemd.be

Wie wat geld aan de kant kan zetten, kiest het best een goede kant. Om daarbij te helpen organiseerden GMF en Fairfin in februari een infoavond over duurzaam bankieren. Die lezing toonde aan dat geldstromen van banken nog altijd niet eenduidig zijn. Zo kwamen er onlangs – mede dankzij Fairfin – enkele ‘vreemde’ investeringen van Belgische banken aan het licht, bv. gelden voor detentiecentra voor vluchtelingen in de VS, of voor bedrijven die bijdroegen aan de bosbranden in het Amazonewoud.

Ook bleek dat duurzaam pensioensparen voor financiële instellingen nog altijd een grote uitdaging vormt. Ten slotte werden alternatieve investeringen onder de loep gehouden, zoals coöperaties die een Fairfinlabel mogen dragen. Een bankwijzer zoals die van Fairfin helpt ons meer inzicht te krijgen in het duurzame profiel en ethos van Belgische banken. Ben je niet overtuigd van je huidige bank, dan kan je altijd in de ‘move your money’ week overstappen naar een bank met een betere score.

Meer info lees je op fairfin.be

— Make Gent wild again

— Fairfin & GMF geven tips over duurzaam bankieren

5

Life in plastic, it’s not fantastic!

Het Gentse uitgaansleven zoekt alternatieven voor wegwerp Plastic wegwerpbekers zijn niet langer welkom op Vlaamse evenementen. Ook frisdranken in blik en petflessen worden toegang tot het festivalterrein geweigerd.

Grote Vlaamse festivals proberen deze maatregel jammer genoeg te omzeilen. Dit zette me aan het denken over het Gentse uitgaansleven. Hoe duurzaam dansen wij? txt_Binte Claes pix_Wim Van Wambeke, Charlatan

6

Wat zegt het beleid In mei 2018 nam de Europese Commissie een duidelijk standpunt in om de plasticvervuiling van onze zeeën en waterlopen aan te pakken.

‘Single-used plastic must go’, klonk het. Het Europees Parlement goot het voorstel in een algemeen verbod op plastic wegwerpborden, -bestek, -bekers, rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes vanaf 2021. Daarnaast werd een recyclagequotum opgesteld dat lidstaten verplicht om tegen 2029 maar liefst 90% van alle plastic flessen in te zamelen. Bovendien moeten deze flessen tegen

2025 voor minstens een kwart uit gerecycleerd plastic bestaan. Verder dienen vervuilende producenten mee verantwoordelijkheid te dragen bij de opkuis en afvalverwerking.

In het kader van dit verbod kijkt de Vlaamse regering in eerste instantie naar de eventwereld.

Kleine lokale buurtevenementen, stadsfeesten en grotere festivals moeten vanaf heden overschakelen op herbruikbare bekers. Ook drank moet geserveerd worden uit glazen retourflessen of via een postmixsysteem, een mengeling van frisdranksiroop met leidingwater en koolzuur.

Vlaamse festivalgiganten kiezen voor het achterpoortje Toch verscheen enkele maanden geleden de krantenkop ‘Herbruikbare bekers volgend jaar nog niet op grote festivals’. Er is dus een achterpoortje waar giganten als Rock Werchter, Pukkelpop en Tomorrowland gretig gebruik van maken. Indien een organisatie kan aantonen dat 90% van de materialenstroom gerecycleerd wordt, is wegwerp blijkbaar geen probleem.

‘Praktisch onhaalbaar’, luidt het excuus. Graag verwijs ik hen door naar Stad Gent, die met zo’n miljoen bezoekers op de Gentse Feesten het tegendeel bewijst.

Ik vroeg me daarbij af hoe het Gentse uitgaansleven met het plasticverbod omgaat. Per definitie vallen zij onder de noemer horeca, waardoor het verbod niet per se van toepassing is. Cafés laat ik hierbij buiten beschouwing, want eerlijk, een pint uit een plastic beker weet geen enkele caféganger te appreciëren. Wanneer er een

duurzaam dansen

xxxxxx

‘Dat vraagt extra budget, alle bekers moeten immers afgewassen, afgedroogd en correct opgeborgen worden’ →

dansvloer aan te pas komt, is dat een andere zaak. Frontaal was een ideaal excuus om zelf op onderzoek uit te trekken. Op mijn lijstje stonden gevestigde waarden als Charlatan, Vooruit, De Centrale, Trefpunt en de fameuze Overpoortstraat. Daarnaast passeerden ook Kompass Klub en De Chinastraat de revue.

Wegwerp maakt plaats voor…

De uitgaanswereld heeft verschillende manieren om het plasticverbod vorm te geven, zoals overschakelen op glas, wat op een dansvloer echter voor problemen kan zorgen, of herbruikbare bekers, idealiter van gerecycleerd plastic. Een andere optie zijn bio-afbreekbare bekers van polylactide (PLA) of karton, maar dat maakt de afvalberg niet meteen kleiner. Ook achter de toog kan bewust nagedacht worden over de drankverpakkingen. Zo kunnen dranken geserveerd worden uit glazen retourflessen of via zo’n postmixsysteem in plaats van uit

PET en blik. Bier- en waterflesjes kunnen plaatsmaken voor de tap.

‘Als je met herbruikbaar werkt, heb je 6 keer minder afval’

De Chinastraat heeft een duidelijke visie Evenementenlocatie De Chinastraat werkt al sinds 2013 met herbruikbare bekers, een contractuele vereiste voor iedereen die er iets organiseert. ‘Als je met herbruikbaar werkt, heb je 6 keer minder afval: slechts 1 container van 750 liter in plaats van 6 containers’, klinkt het. ‘Feestgangers betalen hiervoor een borg. Enkel het laatste drankje wordt in een plastic wegwerpbeker geserveerd om discussie te vermijden.’ Frisdrank komt uit retourflessen en water gewoon uit de kraan. Daarnaast probeert De Chinastraat in de mate van het mogelijke materialen te recupereren en nemen ze initiatief rond energie- en waterbesparing.

Ook De Centrale bant sinds begin dit jaar alle vormen van wegwerpbekers. ‘We werken voortaan enkel met glas of met wisselbekers’,

7

duurzaam dansen

vertelt Bart Van Causenbroeck van het intercultureel muziekcentrum.

‘De wegwerpbekers werden vroeger gebruikt voor evenementen met veel publiek of met een veiligheidsrisico. We werken al jaren enkel met glazen flessen en sinds vorig seizoen ook met watertaps. We weren zoveel mogelijk plastic flessen, behalve de kleine flesjes voor op het podium, al zoeken we ook daarover naar alternatieven.

Herbruikbaar is een logistieke uitdaging Bart Van Causenbroeck geeft wel aan dat inwisselbare bekers moeilijkheden met zich meebrengen. ‘Vooral de afhandeling van die bekers vraagt extra budget, ook voor personeel. Alle bekers moeten immers afgewassen, afgedroogd en correct opgeborgen worden. Toch maakten we de keuze niet om met bio-afbreekbare wegwerpbekers te werken, omdat het selectief ophalen ervan volgens ons niet werkt.’

De Centrale is niet de enige locatie die problemen ondervindt in de transitie naar herbruikbaar. Vooruit zoekt al een hele tijd naar de efficiëntste manier om deze bekers te reinigen: direct achter de toog, in de backstage, bij de algemene afwas van het café of extern. Coördinator communicatie Mieke Dumont laat weten dat ze gestart zijn met de uitrol van herbruikbare bekers, maar dat dit nog geëvalueerd moet worden. De overstap kadert in een ruimer concept en charter rond duurzaamheid en ecologie.

8

En ik hef het glas…

Charlatan en Trefpunt houden al jaren vast aan glas. ‘Alle dranken worden uit grote of kleine glazen flessen geleverd en in glas geserveerd’, zegt Stefanie Callens van Trefpunt. ‘We hebben hier geen

plastic of blik. Ook op de Gentse Feesten komt alles in glas of van de tap.’ Hetzelfde geldt voor Charlatan waar je al jaren tussen de scherven danst. Maar dat brengt geluk, toch?

Ook in de Overpoortstraat wordt er met glas geklonken, zo bleek uit mijn veldonderzoek. Ja, ik dook even terug de studentencafés in, op donderdagavond, welteverstaan! Bij een vierde van de cafés stond de menigte mee te kwelen met hun plastic bekertjes in de lucht. ‘Puur uit veiligheidsoverwegingen’, verklaart de barmedewerker. Afgaande op mijn eigen stu-

dententijd, gok ik dat nog steeds een veel voorkomend tafereel is binnen de studentenverenigingen.

Correct me if I’m wrong!

‘Kompass danst duidelijk uit de maat wat herbruikbaar betreft’

Kompass danst uit de maat In Kompass Klub vind ik veel afgedankte bekers op de vloer. Ook pet-flesjes en energydrinks uit blik doen het er goed. Kompass danst duidelijk uit de maat wat herbruikbaar betreft. Op mijn vraag naar hun duurzaamheidsbeleid bleef alleszins elke reactie uit, wat misschien genoeg zegt.

Algemeen zoekt het Gentse uitgaansleven nog naar een werkzaam beleid rond plastic en afvalverwerking. Bij enkele dansplekken, zoals De Chinastraat, De Centrale en Vooruit blijkt een visie aanwezig die in een groter duurzaamheidsbeleid kadert. Andere locaties bannen al jaren plastic zonder een achterliggende strategie. Voor de Overpoortcafés en Kompass hoop ik dat ze snel in de danspassen van hun concullega’s treden!

Gent is geen eiland GMF zet in een debat de lijnen uit voor meer duurzame mobiliteit in Gent GMF organiseerde in februari samen met VormingPlus Gent-Eeklo en Fietsersbond Gent een mobiliteitsdebat in De Krook. Voor een overvolle zaal bogen vier panelleden zich over vijf grote vraagstukken voor mobiel Gent. Opvallend: het panel was het erg vaak eens over ingrijpende ideeën om het Gentse verkeer grondig te verduurzamen. txt_Thijs Michiels pix_Wannes Nimmegeers

O

nder leiding van moderator Trui De Maré lichtte het panel de vernieuwende en controversiële stellingen door, ontsproten aan de schrandere breinen van GMF-vrijwilligers. Het panel bestond uit Ann Plas (kabinetschef van schepen van Mobiliteit Filip Watteeuw), Jochen Goekint (adviseur Mobiliteit bij Unizo), Frank Witlox (professor Economische Geografie aan de UGent) en Caroline Maes (vervoerregiomanager bij De Lijn). Het debat werd deskundig upgewrapt door mobiliteitsexpert en GMF-bestuurder Kobe Boussauw. De afwezigen hadden zoals altijd ongelijk, maar kunnen er hier gelukkig enkele (kort door de bocht vliegende) conclusies op nalezen.

1 Bouw straatparkeren af

Gent telt 46.000 straatparkeerplaatsen, goed voor 55 hectare openbare ruimte die louter naar parkeren gaat. Dat is dus exclusief de privé- en commerciële parkings, die het totaal aantal plaatsen ruim zouden verdubbelen. Een enorme impact op onze openbare ruimte, die dringend moet worden afgebouwd. Daar was het panel het eenstemmig over eens, zelfs Unizo-vertegenwoordiger Goekint: ‘minder auto’s in het straatbeeld kunnen de zichtbaarheid van winkeletalages alleen maar bevorderen!’

2 Roep dure investeringen in auto-infrastructuur een halt toe

Veel eensgezindheid was er ook over de stelling ‘stop autoverkeer onder de grond’, ofte ‘ondertunnel de E17 en haal het viaduct B401 weg’. Hier was de teneur: TEGEN. De problemen (de uitstoot, hoeveelheid automobiliteit e.a.) worden niet opgelost door ze onder de grond te stoppen.

Bovendien loopt de kostprijs te hoog op en zouden de werken te lang duren. Die miljarden worden dan beter geïnvesteerd in bv. een sterker openbaar vervoer. ‘Laat ons niet aan een Gentse Oosterweel beginnen, want dat wil niemand’, vatte professor Witlox samen.

3 De Gentse tolheffing komt er best niet

Een stelling duidelijk bedoeld om te provoceren: ‘ontmoedig autoverkeer naar Gent door middel van een tolheffing’. Geen goed idee volgens de vier panelleden. Sluit je Gent af met een tol, dan riskeer je dat bezoekers Gent voorbijrijden en halt houden in een volgende stad. Gent is geen eiland, een belasting moet je heffen op Vlaams niveau via een kilometerheffing, klonk het opnieuw unisono.

4 Gent is rijp voor fietszones

Ann Plas bevestigde op ons debat wat er diezelfde avond ook op de Gentse gemeenteraad zou worden beslist: Stad Gent gaat de mogelijkheid tot fietszones onderzoeken (op initiatief van GMF, zie p. 33 in deze Frontaal).

‘Echt iets voor Gent, want hier voerden wij al fietsstraten in nog voor die wettelijk bestonden’, herinnerde Plas aan de Gentse pioniersrol. Nog pro fietszones: alle handelaars en leveranciers in Kortrijk hebben de komst van de fietszone positief ontvangen, duidde Goekint nog.

5 De Lijn is niet dood

‘De Lijn is dood, leve de Gentse vervoersmaatschappij’, klonk de laatste stelling. Onzin natuurlijk, er moeten simpelweg meer budgetten naar De Lijn gaan om de kwaliteit van het openbaar vervoer opnieuw te verbeteren. ‘Met de vervoerregio’s zal er minder centraal worden gepland en zullen de regio’s beter de eigen noden kunnen aangeven. Op die manier zullen Gent en De Lijn elkaar terug vinden’, klonk het bij Caroline Maes. Een eigen Gentse maatschappij die los opereert van De Lijn en de omliggende gemeenten is dus geen goed idee – want Gent is geen eiland, weetwel.

6 Nu al nood aan een volgend debat

Wrapper Kobe Boussauw kon in het debat weinig clashes maar veel constructivisme ontwaren. Maar sommige zaken kwamen volgens hem onvoldoende of niét aan bod: treinverbindingen, luchtkwaliteit, verkeersveiligheid en files, anyone? Met andere woorden: er ligt nu al meer dan voldoende stof voor een vervolgdebat!

9

Stadsboom zkt netwerk Zitten onze bomen lekker in hun bast?

Bomen groeien doorgaans in het bos, maar Gent telt vandaag zo’n dertigduizend individuele bomen. Is dat wel een goed idee? Zorgt dat niet voor te veel overlast?

De mens-boom relatie is al zo oud als de straat en nu de bomen een vaststaand element in het straatbeeld zijn, staan we in dit artikel stil bij de relatie mens-stadsboom. txt_Nico Cuypers

10

pix_Marie Bockaert

De bomen zijn het bos kwijt Er is een dorp voor nodig om een kind op te voeden, en sinds Peter Wohlleben weten we dat er een bos voor nodig is om een boom gezond te doen opgroeien. Bomen verzorgen hun familieleden, delen voedingsstoffen en communiceren via een complex netwerk van wortels en schimmels. In de stad moeten bomen het stellen zonder dit netwerk, zonder het bos. Ze zijn er afgesneden van een heleboel relaties waaronder die met hun familie. Onze stadsbomen zijn letterlijk en figuurlijk straatkinderen. Ze groeien eenzaam op en staan vaak alleen langs de straatkant, op een pleintje of een rondpunt, in het beste geval heerlijk in een park. Als ze geluk hebben staan ze in een laan met enkele soortgenoten en blijft een vorm van rudimentaire communicatie mogelijk. In bomenterminologie zijn en blijven de meeste

stadsbomen kinderlijk. De levensomstandigheden zijn net als die van straatkinderen niet geschikt om uit te groeien tot volwassen exemplaren.

De wortels kunnen zich in de verschraalde en verharde stadsbodem moeilijk ontwikkelen. Takken en kroon worden gesnoeid zodat ze niet tegen gebouwen groeien of het verkeer hinderen. In een verzwakte toestand wordt het relatief eenvoudig voor schimmels en parasieten om de bomen aan te tasten. De bomen worden sneller ziek en sterven eerder dan hun soortgenoten in het bos.

Het nut en onnut van bomen Ook wij mensen hebben ons lange tijd buiten het levende netwerk geplaatst. Onze thuis was een cultuursfeer die los stond van de natuursfeer. Iedereen houdt van bomen, maar voor de mens die denkt los te staan van de natuur, het liefst toch vanop

Familie Fagaceae

stadsbomen

’Onze stadsbomen zijn letterlijk en figuurlijk straatkinderen‘ een veilige afstand. Bomen zijn mooi en ze hebben een zeker nut voor de mens, maar als het te lastig wordt zijn we ze liever kwijt dan rijk: ons zonlicht mogen ze niet afnemen, hun takken en bladeren mogen niet op mijn koer vallen en al helemaal niet de dakgoot verstoppen en in de zomer zitten er beestjes op en dat geeft, zeg nu zelf, een vuile boel. De boomwortels duwen stoeptegels omhoog of veroorzaken wateroverlast doordat ze in rioolbuizen groeien die daardoor dichtslibben.

Waarom bomen waarderen Gelukkig groeit meer en meer het besef dat de mens niet leeft in een ‘beschaafd’ domein buiten de ‘wilde’ natuur. We zijn allen een knooppunt van wederkerige relaties in een levend netwerk, en elke relatie heeft zijn waarde. Die levende netwerken zijn geen plekken van louter vrede en harmonie. Er is pas evolutie als samenwerking en conflict hun waarde krijgen en het nut voor de mens niet het enige nastrevenswaardige doel is. Als we kijken naar alle relaties die stadsbomen aangaan, dan is het gemakkelijker om ze te waarderen. Stadsbomen helpen overtollig water op te vangen, ze maken en filteren de lucht, ze temperen tempe-

ratuurswisselingen, ze geven schaduw, ze brengen de natuur in de stad en ze huisvesten talloze andere dieren en planten.

De komende jaren zullen we de bomen in de stad nog meer dan vroeger nodig hebben, dus we maken het best sterke wederkerige boom-mens relaties.

Bomen in het mensenbos Stadsbomen moeten een groot deel van hun klassiek netwerk ontberen en menselijke relaties kunnen dit tekort remediëren.

Als mensen pleitbezorgers worden voor de bomen, herstelt het netwerk zich voor zowel boom als mens. Waar mogelijk creëren we voor onze houten vrienden een bosnetwerk in de vorm van een tiny forest. Waar dat niet mogelijk is, bekijken we boom per boom welke zorgvragen er zijn, die het stadsbestuur dan in een bomenplan giet. Ten slotte, en ter ondersteuning van het bomenplan, dromen we van bewonersgroepen, scholen, kantoren die enkele lokale bomen adopteren en deskundig ‘vertroetelen’. Dat wordt een aangenaam werkje, maar wel een van lange adem.

Meer weten?

Lees ‘Het verborgen leven van bomen’ van Peter Wohlleben of google eens ‘the wood wide web’!

Bomeninzicht Bomenplan Stad Gent Je weet het wellicht niet, maar Stad Gent heeft sinds 2008 een bomenplan. Het is netjes opgedeeld in een inventarisatie, een ambitieus beleidsplan tot 2030 en een eerste bomenbeheerplan voor de periode 2008-2012.

Het plan is een uitwerking van de visie Harmonisch Park en Groenbeheer van de Vlaamse overheid. Het oogt allemaal fraai en lovenswaardig: meer bomen, betere opvolging en verzorging, een planmatige aanpak. Wat ontbreekt is een tussentijdse stand van zaken, wat is er anno 2020 gerealiseerd en waar liggen de uitdagingen voor de komende jaren? Ook het beheerplan is aan een update toe, want dat liep tot 2012. Nu dat toch herzien moet worden, kan er misschien worden gespiekt in het bomenplan van de Stad Brussel 2020 – 2030. Daar mobiliseert men de burgers met boomfeesten om actief mee te werken aan de boom-mens relatie.

11

WE MAKE YOUR PRINT WORK Biedt Graphius u als all-round drukwerkpartner een performante infrastructuur? Zeker.

Werken we met state-of-the-art technologie? Absoluut! Maar wat ons écht uniek maakt, is de volledig geïntegreerde productieflow van ordervoorbereiding tot aflevering.

Elk van onze 370 vakmensen haalt het maximum uit zijn of haar expertise doordat uw drukwerk in één vloeiende beweging door ons proces wordt begeleid, met een naadloze samenwerking en communicatie.

Graphius, uw drukpartner voor magazines, catalogi, brochures en boeken.

Graphius - Eekhoutdriesstraat 67, B-9041 Gent, T +32 9 218 08 41 Graphius Brussels - Hemelstraat 2, B-1651 Beersel PPO Graphic - 10 Rue de la Croix Martre, F-91120 Palaiseau

www.graphius.com

ontmoet

Eva — Ontmoet Eva wil wel wel gaan gaan ‘Ik wil schieten schieten op op de de kermis, kermis, maar maarhoef hoef niet per se seeen eenprijs.' prijs' In deze rubriek laten we iemand aan het woord die zich rechtstreeks of onrechtstreeks inzet voor een duurzamer Gent. Deze keer aan de beurt: illustratrice Eva Mouton.

‘Ik woon vlak bij de Bourgoyen, en dat stukje groen betekent een enorme verbetering van mijn levenskwaliteit. Bert en ik gaan er heel vaak wandelen. Als we er een dag niet geweest zijn, voelt dat wat raar.’

‘Je kan je enorm ergeren aan zwerfvuil, maar het loont veel meer als je die frustratie ombuigt in iets positiefs. Aangezien we toch elke dag op stap gaan, maken we er een sport van om zwerfvuil op te ruimen. Het is als een computerspel, maar dan in het echt. Het moeilijkste level zijn sigarettenpeuken.

Een mooie extra is het contact met de buren.

Mensen willen weten wat je aan het doen bent.

Zo draag je een boodschap uit.’

‘Ik ben veel bezig met het vermijden van afval.

Ervaringen zijn waardevoller dan materiële brol. Ik wil wel gaan schieten op de kermis, maar ik hoef niet per se een prijs mee naar huis. Eerst was ik daar iets te streng in, maar dan bots je snel op je eigen grenzen.

Nu ben ik gematigder.’

‘Met mijn webshop wrong het wel even: je verkoopt uiteindelijk consumptieartikelen. Vorige zomer heb ik tijd genomen om te kijken hoe dat duurzamer kan. Onze kaartjes zijn nu op graspapier gedrukt, gemaakt van maaisel uit natuurgebieden. En onze stoffen hebben een duurzaamheidslabel. Ik wil mijn tekeningen niet op de zoveelste totebag die je toch niet gebruikt. Dan liever op een stevige drinkbus.’

‘Mijn Instagrampubliek deelt grotendeels dezelfde waarden. Als er iets in andere media verschijnt, krijg ik wel eens termen als “irritante boomknuffelaar” naar het hoofd geslingerd. Die draag ik als een geuzennaam. Ik verwerk ze in strijkapplicaties voor mede-irritante boomknuffelaars’ txt_Pieter Van den Brande

pix_Pieter Van den Brande

13

ontdek

Van overconsumptie naar emotioneel materialisme Plaats van afspraak is het hoofdkwartier van ONBETAALBAAR in de Bomastraat. Creatievelingen kunnen er terecht voor de 10beurtenwerkdagen op zaterdag.

Deze organisatie werkt met afgedankte materialen en streeft naar een ‘materialisme met emotie’.

Dat prikkelt onze nieuwsgierigheid en dus gingen we ons licht opsteken bij Sophie De Somere, algemeen coördinator. txt_Karel Lauwers pix_Steven Geirnaert

14

‘Oud gerief’ krijgt nieuwe identiteit ‘ONBETAALBAAR is gegroeid vanuit de theaterwereld. Ikzelf was verbonden met theatergezelschap Ontroerend Goed, eerst als performer, later als scenograaf en vormgever. Don Verboven was regisseur, later programmator voor onder andere Theater aan Zee. Naar aanleiding van de vraag voor een kloppend hart van het

festival “5 jaar DE THEATERMAKER” verzonnen we een concept waarbij we verschillende makers wilden verenigen in een gezamenlijk project.

Daarvoor moesten we een gemeenschappelijke noemer vinden en kwamen we tot de ontdekking dat we allemaal kapotte dingen verzamelden om er nieuwe voorwerpen van te maken. Voor ons waren dat niet zomaar objecten, “oud gerief”,

maar meer “personen” met een verhaal. We gaven elk nieuw ontwerp letterlijk een eigen identiteit, een paspoort mee.

Alles werd gepresenteerd in een expo en tot slot verkochten we alles tijdens een theatervoorstelling in de vorm van een “Veiling der Dingen”. We hebben zo’n tiental veilingen georganiseerd in verschillende steden. Bij elke stad hadden we een specifieke insteek. In Brus-

Creatief met geloofsafval

‘Wat voor de ene afval is, is voor de ander een grondstof, een frisse start voor iets nieuws’ sel werkten we bijvoorbeeld rond tewerkstelling. Net zoals bepaalde objecten uit de mode raken, vallen sommige mensen uit de boot door een fysieke of psychische beperking.’

Gemeenschappelijke plek ‘Intussen zijn we geëvolueerd naar meer maatwerk en interieurprojecten, waarbij we zoveel mogelijk gebruik maken van herbruikte materialen. Zo hebben we meegewerkt aan de inkleding van de Van Eyck Stadswinkel en de nieuwe inrichting van muziekcentrum Bijloke, of we bedenken jouw nieuwe keuken of de look en feel van een horecazaak. We zitten nu met onze werkplaats in een gebouw dat in beheer is van kunstencentrum CAMPO. In ruil daarvoor stellen we de ruimte ook open voor projecten rond ontwikkeling en participatie in de buurt en voor partners die compatibel zijn met onze werking. Zo delen we op zaterdag ook ons atelier en de werktuigen met enthousiaste bricoleurs. En er zijn ook doorheen het jaar verschillende workshops van o.a. Houtbaar en Meneertje Theelepel.

We willen dat het atelier altijd benut is, dat het een gemeenschappelijke plek is.’

Geen gebrek aan restmateriaal ‘Het probleem is dat er veel te veel afval is, we vechten tegen containers en containers afval.

We aanvaarden nu enkel nog materiaal als we er iets kunnen mee doen. We zijn geen opslagplaats voor afval. We zijn nu ook aan het bekijken wat we kunnen doen met resten uit de postproductiestroom van bedrijven. Dat is interessant als we een bepaald prototype willen uitbrengen op meerdere exemplaren. Zo willen we aantonen dat iets wat voor de ene afval is, voor iemand anders net een grondstof is, een frisse start voor iets nieuws. Zo verspreiden we vooral een ideologie, “emotioneel materialisme”. We willen aantonen dat je niet zoveel nodig hebt, dat je enkel dingen rond je zou moeten verzamelen waar je iets om geeft. Vandaar ook onze naam.

Soms raakt iemand zo gehecht aan iets dat je het voor niets ter wereld zou willen afstaan.

ONBETAALBAAR dus!’

Allen daarheen!

Wie dat versleten jasje of kastje een restyling wil geven weet voortaan waarheen: www.onbetaalbaar.com of facebook.com/onbetaalbaar

Zin om de handen uit de mouwen te steken?

Een 10-beurtenkaart geeft je op zaterdag toegang tot de werkruimtes, gereedschap en begeleiding bij ONBETAALBAAR. In het schrijnwerkatelier treffen we begeleider Jan. ‘Ik was tijdens mijn loopbaan als architect bij monumentenzorg al geboeid door circulaire economie. Hier staan de rekken ook vol met overschotten die we hergebruiken. We krijgen hier regelmatig oude kerkstoelen binnen, geloofsafval noem ik dat, daar maken we dan strandstoelen of barkrukken van. Of we maken er op vraag van UZ Gent een prototype voor een kakstoel van.’ Op de vraag of de complete leek ook terecht kan in het atelier antwoordt Jan bevestigend. ‘Ervaring is niet nodig, maar het is handig als je hier een workshop volgt. Het is niet de bedoeling dat wij alles doen. Neem een schets mee!’

Ook personen met ervaring komen graag bij ONBETAALBAAR langs. Wietse, een en al zestienjarige werklust, toont ons op zijn smartphone de mooiste creaties. ‘Ik heb thuis ook een atelier, maar hier hebben ze nog andere machines. Ik zit nu al vijf jaar in de schrijnwerkerij en volg houtbewerking in het deeltijds onderwijs. Ik kom hier bijna elke zaterdag.’

Oma Nadia maakt zich klaar om in het textielatelier mensen met raad en draad bij te staan. Bij het maken van sterke koffie steekt ze enthousiast van wal. ‘Hier gebeuren fantastische dingen! Iedereen komt hier: studenten, gezinnen, kinderen. Hier is van alles mogelijk, maar … we zijn nog niet genoeg gekend!’

15

GROENDAKEN NATUURDAKEN DAKMOESTUINEN

Canopy BVBA Dendermondsesteenweg 40 B-9000 Gent

Jouw advertentie hier?

Dat kan! Mail gauw naar frontaal@gentsmilieufront.be

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

getest

Korte keten in de modewereld

Studio AMA

OR GM

txt_An Van Hemeldonck pix_Noor Van Weverberg

F

TE

‘Ik wil nog veel textiel van de afvalberg redden’

GE

ED

GEKEUR

D

DO

Waar onze kledij vandaan komt, valt meestal zeer moeilijk te achterhalen. De zoektocht naar een ecologische én eerlijke outfit is daardoor niet evident. Dat ondervond ook Soraya Wancour, die door haar opleiding tot ontwerper de modewereld nochtans goed kent. Vanuit een combinatie van ongenoegen en engagement richtte ze Studio AMA op, haar labo voor ethische mode. Gents MilieuFront luistert nieuwsgierig naar haar verhaal.

Een alternatief ‘Mijn missie? Een alternatief aanbieden in de mode door kledij op de markt te brengen waar ik volledig zelf kan achter staan. Studio AMA is ecologisch, sociaal verantwoord, lokaal en transparant.’ Het stoorde Soraya immers enorm dat consumenten vaak geen zicht hebben op de weg die een kledingstuk aflegt. ‘Eigenlijk draai ik het hele concept van ontwerpen om en start ik enkel met dingen die er al zijn. In plaats van op een beurs stoffen te kiezen die daarna worden geproduceerd, zoek ik naar bestaande stoffen die anders worden weggegooid. Pas dan bekijk ik wat ik er precies mee kan maken. Daarnaast ontdekte ik dat er in België sociale ateliers bestaan die nog stikwerk doen. Ik hoef dus niet naar de andere kant van de wereld voor de productie.’

De werking Concreet gebruikt Soraya restafval uit de textielsector als basismateriaal voor haar ontwerpen. De eerste collectie van Studio AMA werd gemaakt uit overschotten van een matrashoezenfabrikant. ‘Ik zag dat deze stoffen ideaal waren voor een wintercollectie.’ Er zijn echter ook beperkingen. ‘In het sociale maatwerkbedrijf hadden de arbeiders geen ervaring met de complexe technieken om kledij te vervaardigen. Ik diende bijgevolg rekening te houden met hun mogelijkheden, al bracht ik er stapsgewijs wel nieuwe technieken binnen. Iedereen heeft

immers graag variatie in zijn werk, ook mensen met een beperking.’

De verkoop Momenteel betrekt Soraya met Studio AMA een leegstaand pand in de Dampoortstraat, geheel volgens het idee te gebruiken wat beschikbaar is.

De klanten vormen trouwens een fijn netwerk. Loop je met een kledingstuk van Studio AMA rond, dan is de kans groot dat je wordt aangesproken door een andere AMA-liefhebber.

‘Mijn klanten herkennen mijn collectie en spreken elkaar erover aan of sturen geïnteresseerden door naar mijn tijdelijke winkel.’

De toekomst Soraya is trots dat ze volgehouden heeft en bewijst dat haar alternatief concept in de mode echt werkt. Het komende jaar wil ze met haar labo voor ethische mode de afvalstromen uit de textielindustrie verder in kaart brengen. ‘Hopelijk kan ik ook andere stoffenfabrikanten bereiken en zo nog meer textiel van de afvalberg redden.’ Daarnaast wil ze de samenwerking met het maatwerkbedrijfje confectietechnisch verder op punt stellen en blijvend inzetten op absolute transparantie. We zijn alleszins onder de indruk hoe Soraya met Studio AMA de korte keten in de modewereld heeft binnengebracht!

Meer info? studioama.be @ AMAlabovoorethischemode

17

ST EN GO

Klimaat, een bewust gekozen Europees project Professor Europese politiek Hendrik Vos over de Green Deal De nieuwe Europese Commissie kwam met de nodige moeite tot stand. Maar eens geïnstalleerd schoten von der Leyen, Timmermans, Vestager en co uit de startblokken met veel ambitie. Volgens hen wordt de nieuwe Green Deal een nieuw ‘man on the moon’-moment voor de EU. Even checken bij professor en Europa-expert Hendrik Vos wat hij ervan denkt, en wat de gevolgen zullen zijn voor Vlaanderen, Europa en de rest van de wereld. txt_Thijs Michiels pix_Steven Geirnaert

18

Klimaat opnieuw prioriteit ‘Er beweegt vandaag vanalles rond klimaat, van klimaatmarsen in Brussel tot speeches van Greta Thunberg in Davos.

De nieuwe commissie-von der Leyen heeft bewust gekozen om de kwestie heel ernstig te nemen en er een Europees project van te maken. Maar klimaat an sich staat al langer op de Europese agenda en is er nooit echt weggeweest. In 2007 kwam commissievoorzitter Barroso speechen in Gent. Zijn betoog ging toen bijna uitsluitend over klimaat. Maar vervolgens kwam er een economische crisis en dan een vluchtelingencrisis, en verloor het thema zijn plek bovenaan de politieke

agenda. Maar in de Unie bleef men ondertussen achter de schermen verder werken rond milieu en klimaat.’

Eerdere ambities ‘De Europese Unie speelt al sinds Kyoto een voortrekkersrol en schroefde over de jaren heen haar klimaatambities op.

Tot nog toe heeft ze die ook allemaal gehaald, inclusief de 20/20/20-doelstellingen: het streefdoel om tegen 2020 20% minder broeikasgassen uit te stoten, 20% energie-efficiënter te zijn en 20% van die energie uit hernieuwbare bronnen te halen. Daar moet wel bij verteld dat er toen nog heel wat laaghangend fruit te pluk-

expert

‘Milieu- en klimaatactivisten, wijs beleidsmakers op inconsequent beleid.

Blijf hen een ongemakkelijk gevoel geven, zo creëer je verandering’

ken viel. Zo waren de invoer van een Europees verbod op gloeilampen en strengere regels voor toestellen met stand-byfunctie relatief eenvoudige maatregelen, maar ze zorgden wel voor een groot rendement.

Ook de economische crisis zelf heeft de klimaatzaak vooruit geholpen: verouderde bedrijven met een grote en vervuilende uitstoot gingen vanzelf failliet.

De nieuwe ambities zullen dus veel voelbaarder en verregaander zijn dan de al uitgevoerde, “gemakkelijke” 20 procent.’

Green Deal ‘De Green Deal is in de eerste plaats een intentieverklaring van de Europese lidstaten om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. Maar tegelijk komt er ook een hele lijst van concrete doelstellingen die moeten worden uitgevoerd en worden er echte klimaatwetten gestemd. De druk staat erop, de ambitie is groot.

Lidstaten ondervinden dat ze niet kunnen achterblijven: er is een momentum, iedereen wil en moet mee in bad. Enkel Polen ligt nog dwars, maar dat land is zich zodoende steeds meer aan het isoleren.

Er zullen nog moeilijke en slopende onderhandelingen volgen, onder andere met de

Visegrádgroep, maar ook met andere lidstaten. Over de “wie doet wat?” hebben ze het nog niet gehad. De neuzen over het continent staan zeker niet allemaal in dezelfde richting, maar dat is eigenlijk nooit anders geweest.’

Fence sitter ‘Het is Europa dus menens.

Onvoorstelbaar, maar in onze Vlaamse regering wordt af en toe nog wat lacherig gedaan over de Europese ambities.

Maar dat gaat echt niet blijven pakken, lidstaten die de maatregelen niet tijdig in de eigen wetgeving verankeren en implementeren zullen worden beboet. Bovendien is het draagvlak onder de lidstaten zelf ook flink gegroeid. De Scandinavische landen zijn op gebied van klimaat en energie altijd al leaders geweest, terwijl de Zuid-Europese landen zich steeds als laggards, achterblijvers gedroegen. Omdat net de zuidelijke landen het hardst worden getroffen door extreem weer en verwoestijning zijn sommige de laatste jaren opgeschoven naar de kant van de leaders. Tussen haakjes: België heeft zich altijd gedragen als fence sitter, vanaf de zijlijn de kat uit de boom kijken. En dat doen we in feite vandaag nog altijd. Op sommi-

ge vlakken zetten we zelfs echt de hakken in het zand.’

Transitiefonds ‘Sommige lidstaten moeten op het gebied van energiewinning een gigantische shift maken, een dure en moeilijke operatie.

Europa voorziet geld om dat te faciliteren en betalen, en zo ook de Oost-Europese landen over de streep te trekken. In totaal zal dat transitiefonds zo’n 100 miljard euro bedragen.

Maar de groene toets gaat verder dan dit fonds en wordt ook ingeschreven op andere terreinen, zoals door Europa gesubsidieerde regionale projecten. – De aanleg van een nieuwe weg of haven zal niet langer blind worden gesubsidieerd. Aan zo goed als alle regelingen wordt een duurzaamheidstoets toegevoegd en gaat er veel aandacht naar vergroening.’

Oude koeien ‘Het lijkt in Europa wel de goede richting op te gaan en de EU koestert goede voornemens.

Maar er gaat nog altijd Europese steun naar de ontwikkeling van een gaspijpleiding. Grote agrobedrijven die door hun intensieve monocultuur de bodem uitputten en de biodiversiteit om zeep helpen slorpen massaal landbouwsubsidies op.

Het is dus zeker niet allemaal

Hendrik Vos _politicoloog, als hoogleraar verbonden aan de vakgroep Politieke Wetenschappen van de Universiteit Gent. Doceert er vakken als besluitvorming en beleid van de Europese Unie en Europese politieke integratie _wordt vaak door Vlaamse media opgetrommeld om uitleg te geven over Europese politiek en aanverwante zaken zoals de brexit _won samen met VRT-journalist Rob Heirbaut de Wablieft-prijs voor klare taal. Hun verdienste: het complexe en onderbelichte Europese politieke niveau uitleggen in mensentaal

19

Komen jullie lekker Komen wild jouwdoen kinderen in de Bourgoyen? lekker wild doen in de Bourgoyen?

Alle info op www.natuurpuntgent.be

HÈT ADRES VOOR ECO + FAIR FASHION

SUPERGOODS GENT Nieuw <binNEN! Kom je onze lentecollecties ontdekken? Eco én fair, voor vrouwen en heren. Deze lente introduceren we ook enkele nieuwe merken, zoals het Duitse Jan ‘n June: minimalistisch én in Europa gemaakt.

Andere favoriete duurzame modemerken bij Supergoods zijn ARMEDANGELS, People Tree, Lanius, SKFK, Knowledge Cotton Apparel en uiteraard ook VEJA, met een breed gamma sneakers!

S U P E R g o o d s eco + fair fashion

DUURZAME DENIM Er is geen betere manier om impact te maken met fair fashion dan met een duurzame jeansbroek. Daarom vind je bij Supergoods verschillende merken en stijlen, zowel voor hem als haar.

Bij Mud Jeans vind je circulaire denim, Kings Of Indigo is gespecialiseerd in trendy wassingen en modellen, en voor meer gedurfde fits kan je bij de jeans van ArmedAngels terecht. Voor elk wat wils!

Brabantdam 56B /Open ma 11-18u, di-za 10-18u / supergoods.be Ook open elke eerste zondag van de maand.

Bij Supergoods kan je ook shoppen met ecocheques!

expert

rozengeur en maneschijn. Sommige zaken sleurt Europa mee uit het verleden, en ze voelen er zich vandaag in Brussel erg ongemakkelijk bij. Het is de rol van milieubewegingen om hen hieromtrent op de vingers te tikken. Wanneer een EU-commissaris zegt dat de landbouw moet vergroenen, dan moeten activisten hem of haar op dergelijke inconsequenties wijzen. Geef beleidsmakers een ongemakkelijk gevoel, zo zal er misschien iets veranderen.’

een soort van kwaliteitscontrole aan de grens. Tot dusver keken we niet naar de productieprocessen om goederen te maken, dat is ook moeilijker te controleren. Steeds meer stemmen binnen de Unie overwegen nu om vervuilende productieprocessen extra te belasten. Willen landen buiten de EU met ons handelen: goed.

Maar koesteren ze niet dezelfde klimaatambities als wij, dan gaan we hun producten extra belasten.’

ETS-systeem ‘Ik geloof in het potentieel van ETS, het Europees systeem van de handel in uitstootrechten.

Als je denkt in termen van vraag en aanbod zijn bedrijven die emissierechten afkopen een efficiënte manier om doelstellingen te verwezenlijken.

Vervuilen wordt niet verboden maar wel steeds duurder, zodat bedrijven al gauw de afweging maken: wordt het niet eens tijd om te investeren in nieuwe, schone technologieën? Dat wérkt in onze vrije markt, maar enkel als aan de juiste randvoorwaarden wordt voldaan: 1/ de prijs per ton CO2-emissie moet hoog genoeg staan, en 2/ de meest vervuilende sectoren zoals aluminiumbedrijven en de luchtvaart moeten worden meegenomen.’

Internationale invloed ‘Onze handelspositie als EU – één interne markt met 500 miljoen koopkrachtige inwoners – vind je nergens anders ter wereld. Iedereen wil met ons onderhandelen: wij zijn (na de VS) de tweede grootste importeur en (na China) de tweede grootste exporteur ter wereld.

Wij zitten dus op een enorm potentieel en kunnen via ons handelsbeleid veel gedaan krijgen. Denk maar aan het bijstellen van het op til zijnde Europese handelsakkoord met MERCOSUR: De EU kan Jair Bolsonaro onder druk zetten om de ontbossing van het Amazonewoud tegen te houden. Die landbouwgrond wordt immers gebruikt om soja te verbouwen en te exporteren naar Europa.

De EU moet durven om haar economische macht strategischer in te zetten.’

Duurzame productieprocessen ‘De EU wil dat ETS-systeem exporteren naar de rest van de wereld. Voorlopig moeten importeurs uit de rest van de wereld enkel voldoen aan bepaalde normen voor de producten zelf,

Think Global, Act Local ‘Het is zeer belangrijk dat er over het klimaat “grote” afspraken worden gemaakt, dat er druk wordt uitgeoefend en

‘Bepaalde Vlaamse politici spreken vandaag nog altijd smalend over de Europese klimaatambities.

Maar dat zullen ze niet lang meer blijven doen’

initiatief genomen van bovenaf. Zo ontstaat er een beweging en een sfeer waarin iedereen mee moet. Maar de concrete realisatie op het terrein hangt af van heel veel lokale factoren. Steden en gemeenten spelen hier een sleutelrol en kunnen vaak de grootste impact bereiken. Ook scholen, ondernemingen, de horeca, enzovoort moeten worden meegenomen. Er moet bv. een woonbeleid worden uitgewerkt dat de grote principes ook in de praktijk vertaalt. Dat kan gaan om kleine initiatieven zoals de geveltuintjes van GMF; allemaal samen dragen die wel bij tot het “grote” beleid en – minstens even belangrijk – versterken ze het draagvlak. Als een stad of gemeente toont dat het vandaag vanzelfsprekend is om het klimaat mee te nemen in elke vorm van het beleid, dan wordt dat ook voor haar inwoners al gauw normaal. En precies die sfeer hebben we nodig om werk te maken van een ambitieus beleid.’

21

Als milieubewuste mensen worden we ongemakkelijk van in plastic verpakt voedsel, eten we vegetarisch en doen we over het algemeen ons best om ‘groene’ keuzes te maken.

Dit artikel is echter een uitnodiging om even stil te staan bij de impact die we hoe dan ook blijven hebben. txt_Jasmien Pieters

W

22

e staan aan de start van het decennium en weten intussen beter dan ooit dat we de draagkracht van onze geliefde planeet onherroepelijk aan het voorbijstreven zijn. Als iedereen zou leven als de gemiddelde Vlaming zouden er feitelijk bijna vier aardes nodig zijn.

Sinds we dit inzicht verkregen, zijn we gelukkig met een groeiende groep mensen die trachten meer ethische keuzes te maken, zoals overschakelen naar een vegetarisch dieet, kiezen voor herbruikbaar, plastic vermijden enzovoort. Dat is allemaal zeer goed en het is van cruciaal belang dat we allen ons steentje blijven bijdragen.

Want ja, vele kleintjes samen

maken wel degelijk een verschil. Bovendien is het ook met onze consumptiekeuzes dat we een signaal geven; volgens de logica van de economie zou een dalende vraag op termijn ook moeten leiden tot een dalend aanbod.

De impact van onze dagelijkse keuzes Het besef dat al onze dagelijkse keuzes een sociale en ecologische impact hebben (positief of negatief) is confronterend.

Alles wat wij aankopen of gebruiken heeft reeds een milieubelastende geschiedenis achter de rug nog voor het in onze handen kwam. Deze impact is vaak vele malen groter dan ons gebruik zelf. Ons bewustzijn hieromtrent groeit, maar lijkt ook onbewuste voorkeuren en limieten te kennen. Zo kiezen we bijvoorbeeld om minder vlees te eten wegens de gekende uitwerking op milieu en klimaat, maar staan we ook stil bij de impact van de producten die we kiezen als alternatief?

Veel vlees- en melkvervangers zijn gemaakt van soja of noten.

Allemaal lekker en gezond, maar weten we vanwaar deze

VA

ER

W

NG

DERHOUD

AF

LV

KI

ON

De levenscyclusanalyse Waarom duurzaam leven zo uitdagend is

ER

GE

BR

UIK

‘Over alles wat we zelf niet in de hand hebben, kunnen we ons alleen maar zo goed mogelijk informeren’ producten afkomstig zijn?

Onder welke omstandigheden deze worden geteeld? En hoe ze naar hier vervoerd worden?

Eens we ook hiermee rekening houden, wordt al gauw duidelijk dat niet alle alternatieven evenwaardig zijn.

Het volledige plaatje Om werkelijk te verduurzamen moeten we ver genoeg durven

topic

GRO

ND

ST

OF

FE

N

PRODUCTIE

R

T

TR

A

P NS

O

te kijken. Because there’s always more to it than meets the eye.

Daarom kunnen we iedere keuze die we maken qua voeding, kleding, verpakking, transport enzovoort bewust evalueren.

Het vraagt moed om net die dingen waarvan wij geloven dat ze betere alternatieven bieden voor milieubelastende aspecten met een kritisch oog te durven bekijken. Alles komt met een groter verhaal. Het is dus belangrijk niet enkel de vergelijking te maken met het geviseerde probleem, maar ook de alternatieven zelf te evalueren. Zijn de oplossingen die we kiezen wel zo gunstig als we veronderstellen? Wanneer alle aspecten mee in beschouwing worden genomen komen we soms voor verrassingen te staan.

En dat is niet zo verbazend.

Duurzaamheid is immers

‘Volgens de definitie is een product slechts duurzaam wanneer het zowel op milieu, sociaal en economisch vlak waarde toedraagt over z’n hele levenscyclus’

onbeschrijflijk complex. Er zijn zoveel verschillende aspecten die moeten worden gevalideerd en tegenover elkaar worden afgewogen. Volgens de definitie is een product slechts duurzaam wanneer het zowel op milieu, sociaal en economisch vlak waarde toedraagt over z’n hele levenscyclus. Wij zijn echter als producent en consument geneigd om slechts naar een deel hiervan te kijken. We hebben bijvoorbeeld het idee dat plastic verpakking slecht is omwille van het afval, maar staan we er bij stil dat het ook voedselverspilling voorkomt?

Volgens Milieu Centraal staat de verpakking van voeding in voor slechts 10% van de milieu-impact (en bij vlees zelfs minder). Als het de houdbaarheid verlengt, is verpakking soms ecologisch gezien beter dan geen verpakking en meer voedselverspilling. Daarmee gaat immers alle input (water, energie, grondstoffen, transport…) gewoon verloren.

Levenscyclusanalyses (LCA) maken De bedoeling van een LCA is informatie vergaren over mili-

eueffecten, rekening houdend met alle activiteiten gedurende de hele levenscyclus van een product, van de grondstoffenontginning tot recyclage of afbraak. Deze methode wordt gebruikt door bedrijven (althans, dat zou moeten), maar ook wij als consument kunnen vanuit deze visie betere keuzes maken. Dat is inderdaad een uitdaging, alleen al omdat het analyseren van de levenscyclus van een product een hele studie vereist. Daarnaast zullen de uitkomsten ook niet altijd even wenselijk zijn.

Maar de LCA-visie biedt ons ook net kracht tot verandering. Het kan ons helpen om onze verantwoordelijkheid in de Westerse geïndustrialiseerde wereld op te nemen. Om werkelijk te kunnen streven naar de betere wereld waarin we geloven is het belangrijk de ware inhoud en impact van onze keuzes te kennen. Over alles wat we zelf niet in de hand hebben, kunnen we ons alleen maar zo goed mogelijk informeren. Op die manier stellen we onszelf in staat om keuzes te maken van wat we wel en niet willen ondersteunen.

23

cvba

HOTA

energiezuinig & bio-ecologisch

(ver)bouwen houtskeletbouw

www.hota.bE

photocredits congerdesign@pixabay

Gezellig shoppen, advies op maat, groot vegan & glutenvrij aanbod.

Een hart voor duurzaamheid & lokale ondernemers!

#vegan #local #fairtrade #wecare Korte Meer 22b 9000 Gent Tel: 09 223 1 2 41 ayunogent@gmail.com Volg ons ook op Facebook & Instagram en blijf up to date van de laatste nieuwigheden op www.ayuno.be

Onverpakt Biologisch Lokaal 10 % korting bij OHNE in ruil voor deze bon GMF Lidnummer: ....................

column

Het groen achter de oren

V

orig jaar ontdekte ik dat je de wortels van radijzen kan opeten. Ik had het nog niet uitgeprobeerd, toen ik op een feestje kwam vol groene jongens, waar radijzen als hapje gepresenteerd werden. Dit was mijn kans om indruk te maken. Ik wachtte tot het groepje waarin ik stond te praten uit minstens zes personen bestond, nam demonstratief een radijs uit het kommetje, waar uiteraard het staartje nog aan bungelde, maar ook het kroontje niet was afgedaan, en stopte die in z’n geheel in mijn mond. Ik knabbelde enthousiast en probeerde intussen ook te glimlachen.

Daarna keek ik zelfvoldaan in het rond.

Niemand scheen iets te hebben opgemerkt.

Het gesprek kabbelde gewoon voort. Ik liet mijn teleurstelling niet merken, maar wilde nog niet opgeven. Het was tenslotte feest, ook voor mij.

Op slinkse wijze stuurde ik het gesprek richting radijzen en hun wortels. Iedereen was het roerend met me eens dat wortels van radijzen beter opgegeten werden dan weggegooid, maar sommigen gingen nog iets verder. Het arsenaal aan eetbare wortels werd uitgebreid met de wortel van de wortel, rode biet, pastinaak, peterselie, knolraap, daikon en tenslotte die van de prei.

Die laatste groente bleek onderdeel te zijn van het buffet, en dat in een wel heel merk­ waardige vorm, namelijk verbrand. Het gerecht in kwestie heette ‘gebrande prei’ en was dus prei, in de helft gesneden – de onderkant en de bovenkant – en daarna in de oven gegaard tot de buitenkant helemaal zwart was. Dat verbrande jasje moest je uitdoen om van de binnenkant te kunnen genieten. De prei was niet ontdaan van de worteltjes. Dat opende perspectieven.

Ik legde zo’n onderkantje op mijn bord en schoof bij aan een tafeltje met mensen die ik nooit eerder had ontmoet. Zij deden ook vrijwilligerswerk voor Gents MilieuFront en zaten net als ik om die reden aan tafel.

Wortels eten Lisa Marechal Maar dus. Nu komt het. Ik keek naar de prei op mijn bord en dacht, nu zal ik ze hier eens imponeren! Ik leer niet uit mijn fouten. De man naast mij had het kontje van zijn prei netjes op de rand van zijn bord had gelegd. Ik sneed mijn kontje eraf, prikte het op mijn vork en zwaaide daarmee terwijl ik luidkeels verkondigde dat je de worteltjes van de prei best kan opeten hoor.

Hoe harder ik probeerde niet naar het kontje op het bord van mijn buurman te kijken, hoe meer ik ook de verbijsterde blikken van mijn tafelgenoten zag wisselen tussen beide kontjes. Ze keken me geduldig aan, zoals je naar een kind kijkt dat een dansje doet, en zo voelde ik me ook. Ik kon nu niet meer terug. Hoewel ik nog steeds vol vertrouwen was over de goede afloop, was ik dat al minder over de manier waarop ik vrienden probeerde te maken. Ik stak de worteltjes in mijn mond en gemotiveerd begon ik te kauwen. Onmiddellijk knarste er iets tussen mijn tanden, en hoewel ik keihard probeerde, lukte het me niet mijn gezicht in de plooi te houden. Kokhalsneigingen onderdrukkend, slaagde ik erin het zand met de prei door te slikken en weg te spoelen met een glas water. Ik zette het glas neer en zei: ‘Zie je wel.’

25

voortaan

Wasbare wattenschijfjes Zoek je manieren om groener te leven zonder aan comfort in te boeten? Dan zijn deze wasbare wattenschijfjes vast iets voor jou. Je gebruikt ze net zoals een wegwerpwattenschijfje, maar gooit ze nadien gewoon in de wasmachine. Zo gaan ze jaren mee, benut je je stofrestjes én bovendien doe je de planeet er een plezier mee!

Wat heb je nodig?

Makkelijk zelf te naaien

— Een overschotje katoenen (wegwerp)wattenschijfjes — Een overschotje niet-synthetische stof, zoals een versleten kussensloop — Naaimachine of naald, garen, schaar, spelden

Werkwijze

Voortaan

1 K nip de stof in twee. Leg een van de lappen even weg.

2 Leg de andere lap met de mooie kant naar beneden op je tafel. Leg de schijfjes in evenwijdige rijen neer op de achterkant van de

Voortaan kiezen voor een duurzame levensstijl vraagt om nieuwe gewoontes.

We helpen je graag op weg met enkele huis-, tuin- en keukentips. Klein begonnen …

No more messy business…

Aan zij die nog geen vaarwel zeiden aan tampons en maandverband: deze is voor jullie! De menstruatiecup is een klein kelkje vervaardigd uit medisch silicone bedoeld om de menstruatieflow intern op te vangen. Het verschil met een tampon zit in een paar praktische, economische en ecologische voordelen. Kort samengevat heb je minder zorgen, minder kosten en minder afval. Alleen maar winst dus!

Onderzoek toonde aan dat het risico op lekken of ontstekingen even klein of zelfs kleiner is dan bij tampons. Silicone tast ook het milieu van de vagina niet aan (tampons en maandverband daarentegen zijn absorberend). De enige belangrijke vereiste is om telkens de handen 26

Senegalese pindasoep 3

4

5

6

stof en speld ze vast. Zorg dat je zo’n 2 cm afstand tussen de wattenschijfjes laat.

N aai horizontale en verticale lijnen over de wattenschijfjes, zodat ze nu vastgenaaid zijn aan de achterkant van de stof. Deze lijnen zullen zichtbaar zijn in het eindresultaat.

L eg dit geheel op de andere lap stof, met de mooie kanten van de stof tegen elkaar.

De wattenschijfjes liggen dus nog steeds bovenaan, met daaronder twee lagen stof.

Naai cirkeltjes om de wattenschijfjes heen, maar laat telkens een gat van 2 cm in de cirkel.

Aan de achterkant van je project zie je dus alleen maar de onvolledige cirkeltjes.

K nip de wattenschijfjes uit, op een halve centimeter afstand rond de cirkels die je net hebt genaaid.

Draai de wattenschijfjes door het gat binnenstebuiten, vouw de resterende stof netjes naar binnen en naai het gat dicht. Klaar!

kooktijd

Leg een streepje Orchestra Baobab of Toumany Kouyate op en het kokkerellen én degusteren van dit gerecht wordt een waar Senegalees feest!

skills

txt_Jolijn Pelgrum & Sjoerd Schotten pix_Eva vzw

txt_pix Sanne Jans

De menstruatiecup grondig te wassen en je cup ook altijd goed te spoelen met warm water. Het inbrengen en uitnemen kan in het begin wat eng zijn, maar na wat oefenen gaat het gauw vanzelf!

Er bestaat nu ook al een grote variëteit aan cups.

Het is best mogelijk dat terwijl de ene je niet ligt, een andere een waar godsgeschenk kan zijn. Laat je dus niet te gauw afschrikken! Het kennen van je baarmoedermondhoogte tijdens je menstruatie helpt om een juiste keuze te maken.

Online staan genoeg instructies daarvoor, alsook voor het inbrengen en uitnemen. Waardevolle tip: gebruik je bekkenbodemspieren! Een website die vele vragen beantwoord is Put A Cup In It, zeker een kijkje waard!

Ingrediënten • 1 rode ui • 2 cm verse gember • 3 tenen knoflook • 3 el gezouten pinda’s • 1 handje verse koriander • ¼ tl cayennepeper • 3 el tomatenpuree

• 2 zoete aardappelen (ongeveer 400 g) • 1 l groentebouillon • 125 g pindakaas (zonder palmolie) • 2 el vers citroensap

Bereiding • Snijd de rode ui, gember en knoflook fijn. Snijd de wortels in kleine stukken. Schil de aardappel en snijd in blokjes.

Hak de pinda’s grof en de koriander fijn.

• Verwarm in een soeppan 6 el water en fruit de ui, knoflook, wortels en gember 3 minuten. Voeg de cayennepeper, tomatenpuree, zoete aardappel en groentebouillon toe en laat met het deksel op de pan 20-25 minuten zachtjes doorkoken.

• Doe de soep in een blender met de pindakaas tot hij helemaal glad is. Je kunt dit ook met een staafmixer doen.

Verdeel de soep over de kommen en serveer met de pinda’s, verse koriander en citroensap.

txt_Jasmien Pieters

Ontdek meer recepten op evavzw.be

27

DE DUURZAME AANNEMER Je gevel of interieur opfrissen?

Schilder-, kalei-, timmer- of pleisterwerken: Tintelijn voert ook werken uit bij je thuis.

DE NATUURVERFWINKEL Bij Tintelijn zetten we in op gezonde verf en duurzame producten. Nood aan inspiratie of informatie? Kom eens langs!

Onze experten zijn van vele markten thuis.

info@tintelijn.be • 09 219 09 60 Adolf Baeyensstraat 216, 9040 Gent

www.tintelijn.com

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC® Houtwolisolatie

10 % IS OL AT IE KO RT

IN G

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

VERSIE 29/11/2018

• •

pro clima

Isokurk

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

roots

Refik ‘Ik spreek soms mensen aan die zomaar iets Refik weggooien’ roots_Albanië We zijn benieuwd hoe mensen die van elders naar België zijn gekomen naar Gent kijken.

Deze keer spreken we af met Refik, voorzitter van El-Albani, een vzw die zich inzet voor Albanese culturele islamitische activiteiten.

Dat gaat van het organiseren van voetbal­matchen tot en met het opruimen van zwerfvuil.

Refik vertelt vol passie over de vzw als we bij hem thuis in Oostakker samen thee drinken. El-Albani zelf is gehuisvest in de Brugse Poort. Als voorzitter is hij verantwoordelijk voor de activiteitenkalender en vergaderingen met de stadsdiensten en andere vzw’s. ‘Ik ben ook sleutelfiguur voor Stad Gent bij onze vereniging. Ik probeer dan mensen die naar ons toe komen met vragen de juiste info te geven.’

Twee jaar geleden organiseerde hij een eerste keer een opruimactie in het Groenevalleipark, de Zuidkaai en de Bargiekaai. ‘Het viel ons op dat het park er zo vuil bij lag. Ik vind dat iedereen de plaats waar hij woont proper moet houden. Een opruimactie leek ideaal om iets te doen voor de buurt.’ Het is niet bij die ene keer gebleven, 3 keer per jaar trekt de vzw eropuit om na het vrijdaggebed zwerfvuil te rapen.

‘IVAGO zorgt voor het materiaal. Vooral begin april ligt er veel vuil, het zijn de eerste zachte dagen. Ik spreek soms mensen aan die zomaar iets weggooien, dan toon ik waar ze een vuilnisbak kunnen vinden.’ Als ik vraag hoe er in Albanië met afval omgesprongen wordt, kijkt hij bezorgd. ‘De overheid is totaal niet bezig met milieu. Iedereen verbrandt zijn afval midden in het veld, er wordt veel afval in rivieren gegooid.’’

Refik besloot Albanië te verlaten toen het land in 1997 in chaos verkeerde. Hij had interesse getoond in politiek en verzeilde in een gevaarlijke situatie. Zeker nadat meer dan een half miljoen wapens door obscure organisaties uit leger­kazernes werden gestolen.

Via Italië en Frankrijk kwam zijn gezin in 2000 in België terecht. Maar de situatie in Albanië ligt hem na aan het hart. Na de aardbeving vorig jaar kon een steunactie niet uitblijven. En wie weet, misschien komt er ook in Albanië ooit een grote actie tegen zwerfvuil. txt_pix_Karel Lauwers

29

4

Hittestress!

Hoe bereid je je woning voor op de hittegolven?

Vier quick wins.

2

Wie zich de vorige zomers nog herinnert, voelt vast het zweet opnieuw langs de rug lopen. Het was puffen en smelten tijdens de hittegolven. In huis kan de temperatuur dan enorm oplopen, met slapeloze nachten en lome dagen tot gevolg. Gelukkig zijn er een aantal maatregelen die je kan toepassen om je woning voor te bereiden op de hete zomer en op die manier binnen toch het hoofd koel te houden. txt_pix_Veerle Vercruyce

1

Beschaduw of bedek het glas

Voorzie beglaasde oppervlakken van een goede zonwering. Zonwering bestaat in vele vormen en soorten. Het type zonwering hangt samen met de oriëntatie en het seizoen. Op het zuiden zit de zon hoog en stabiel. Op de zuidgevel kan je dus perfect werken met een luifel of een oversteek die schaduw werpt. Op het oosten en westen en in het tussenseizoen zit de zon laag. Dan werk je best met een combinatie van boven- en zijpanelen of bedek je het glas volledig met een mobiele screen, doek of luiken. Deze maatregelen vragen enkele bouwkundige ingrepen, die je zou kunnen overwegen als je van plan bent om je ramen te vervangen.

30

1

Er bestaan ook goedkopere doe-hetzelfoplossingen voor zonwering. Een geveltuintje met een klimplant die voor het raam groeit, een pergola met klimplanten, een groen scherm, een opgehangen of opgespannen schaduw­ doek of -zeil… Plaats zonwering bij voorkeur aan de buitenzijde. Zonwering aan de binnenzijde werkt enkel tegen verblinding, maar met een (rol)gordijn zal je de hitte dus moeilijk kunnen buitenhouden. Vergeet ook de dakvlakramen of platdakkoepels niet. Er bestaan ook oplossingen zoals zonwerende glasfolie of zonwerend glas, maar deze zijn eerder af te raden omdat ze weinig effectief zijn en de zonnewinsten in de winter beperken.

3

2

Zoveel mogelijk groen, zo weinig mogelijk steen

Planten en bomen zorgen voor verkoeling door schaduw te werpen. Loofbomen zijn interessant omdat ze in de zomer bladerrijk zijn maar in de winter hun bladeren verliezen. Zo komen de gewenste zonnewinsten in het koudste seizoen ongehinderd binnen. Groen brengt ook verkoeling door verdamping of evapo­ transpiratie. Met klimplanten op de muren of een groendak zal de verdamping van het vocht in de planten ervoor zorgen dat de temperatuur van het oppervlak van de muur of het dak lager ligt dan die van de lucht errond. Bijkomend voordeel is dat planten en bomen voor een betere luchtkwaliteit en een grotere biodiversiteit zorgen. Ideale klimplanten zijn druivelaar, hop of bruidssluier.

Vermijd daarnaast zoveel mogelijk het gebruik van steen, omdat steen de zonne– warmte gaat opslaan. Plaats een haag in plaats van een muur of een bloementuin in plaats van een keurig klinkerterras.

Ook waterpartijen in de tuin kunnen een verkoelend effect hebben. Wil je toch een terras of pad, kies dan voor waterdoorlatende verharding, grasdallen of kiezels met een lichte kleur. Vergroening en ontharding rondom je woning hebben ook nog eens een gunstig effect op het hitte-eilandeffect in de stad

bouwadvies

faq

2

2

3

Meer info?

Neem zeker een kijkje op bouwwijs.be/cooltowns of cooltowns.eu!

De binnengekomen hitte moet weer naar buiten

In de zomer is het kwestie van overdag ramen en deuren zoveel mogelijk gesloten te houden, omdat het dan buiten warmer is dan binnen. ’s Nachts wordt het buiten (meestal) frisser dan binnen en is het dus cruciaal dat de binnengekomen warmte ook weer afgevoerd wordt. Zet ‘s nachts dus volop de ramen open. Bij voorkeur open je ramen in twee tegenover elkaar liggende gevels. Nóg idealer is om een raam helemaal beneden en een raam helemaal bovenaan te openen.

4

Muren en daken?

Maatregelen zoals het isoleren van muren en daken of het toepassen van een lichtgekleurde buitenafwerking hebben ook een gunstig effect op de oververhitting, maar in veel beperktere mate. Het grootste aandeel van de hitte komt binnen via de beglaasde oppervlakken. Het heeft dus weinig zin als maatregel tegen oververhitting om het dak doorgedreven te gaan isoleren, als er een dakvlakraam aanwezig is zonder buitenzonwering. Begrijp het niet verkeerd, isolatie is zeker wel aan te raden om warmteverliezen in de winter te beperken. Met het oog op oververhitting kies je dan best voor een materiaal met een grote warmtecapaciteit, zoals houtwol of cellulose.

De binnenzijde van mijn hellend dak of zolderverdieping is helemaal afgewerkt, kan ik ook isoleren zonder alles af te breken?

Antwoord Als je van plan bent om de zolderverdieping enkel als stockage te gebruiken en dus niet te verwarmen, kan je ervoor kiezen om de zoldervloer te isoleren.

Het te verwarmen volume wordt dan ook kleiner, wat een energiebesparing oplevert. Let op, zoldervloerisolatie is geen optie als je verwarmingsketel zich op zolder bevindt.

Wanneer de zolderverdieping wel een te verwarmen leefruimte is, zal het hellend dak moeten worden geïsoleerd. Indien je de binnenafwerking wenst te behouden, dan biedt een sarkingdak de oplossing. De isolatie zit dan niet tussen de dragende kepers, maar wordt er in de vorm van vaste platen bovenop gelegd. De dakbedekking moet dan afgebroken worden tot op de draagstructuur (dakpannen, panlatten, tengellatten, eventueel onderdak).

De nieuwe dakbedekking wordt dan op de nieuwe isolatieplaten geplaatst. Vaak is ook een verbreding van de bestaande goten nodig. Een aandachtspunt: er wordt vaak gewerkt met isolatiematerialen zoals PUR,PIR, EPS of Resol, die op akoestisch vlak niet goed scoren. Dit kan opgelost worden door 4 à 6 cm zacht isolatiemateriaal (bv. rotswol of houtwol) tussen de bestaande kepers te plaatsen. txt_Veerle Vercruyce

Ontdek meer faq's op milieuadvieswinkel.be/faq

Dit artikel is een samenvatting van een infonota ‘Maatregelen voor hittebestendigheid van particuliere woningen”, die de MilieuAdvies Winkel ontwikkelt in opdracht van de provincie Oost-Vlaanderen.

Deze opdracht kadert in het Interregproject Cool Towns.

31

ER

ED

BY G M F

POW

2 0 19 I N CIJ FERS

225 kg afval bespaard

SP U L L EN

2,506 ton CO2 uitstoot bespaard

M ENSEN

65% succesvolle reparaties

REPA I RC A FÉ S DRONGEN Domien Ingelsstraat — 17.02.2019 BRUGSE POORT

NIEUW GENT Rerum Novarumplein — 23.03.2019 DOK

DRONGEN DE KROOK NIEUW GENT

BRUGSE POORT Meibloemstraat — 11.05.2019 DOK Oude Dokken — 14.09.2019 DE KROOK Miriam Makebaplein — 29.11.2019

Meer GMF-repair cafés op komst in april & mei.

Check de kalender (p. 36-37) in deze Frontaal!

32

in actie

Wie zoekt, die vindt…

450 fietsstraten!

Rode straten zijn de bestaande fietsstraten, groene straten zijn de nieuw ontdekte, de facto fietsstraten

GMF vraagt Stad Gent om invoering fietszones te onderzoeken In het najaar van 2019 mat de afdeling landmeters van GMF de breedte van de Gentse straten op. Wat bleek uit ons veld- en GIS-onderzoek: vele Gentse straten zijn wettelijk te smal om als automobilist een fietser in te halen. De wegcode geeft aan dat een automobilist minstens 1 meter moet laten tussen auto en fietser. Wij sloegen aan het rekenen en concludeerden dat je in straten smaller dan 4,45 meter daarom als auto geen fietser mag inhalen. Die straten zijn dus de facto… fietsstraten!

Fietszones Om onze resultaten zo breed mogelijk kenbaar te maken stuurden we in februari een persbericht de wereld in. Daarin vroegen we

dat de stad onderzoekt of het aantal fietsstraten kan worden uitgebreid of – nog beter – hele fietszones worden ingericht. Nog geen week later werd ons idee positief ontvangen op de Gentse gemeenteraad (17 februari), de mogelijkheid tot fietszones zal worden onderzocht.

Handhaving We vroegen de stad verder ook om werk te maken van meer controle op dubbel parkeren en het respecteren van zone 30 om de veiligheid van fietsers te garanderen. Druk gebruikte invalswegen bemoeilijken de introductie van nieuwe fietsstraten of fietszones. Daarom pleiten we ervoor om op invalswegen parkeerplaatsen weg te halen en ruimte te maken voor bus- en fietsinfrastructuur. Op naar 0 fietsslachtoffers in 2021! txt_Steven Geirnaert pix_Veerle Vercruyce

Fietszones op maat van Gent

→

Waarom fietszones en geen fietsstraten? In theorie zou de stad van elke te smalle straat een fietsstraat kunnen maken, maar op vele baantjes is er zodanig weinig verkeer dat een officiële herinrichting bovenmatig zou zijn. Het lijkt ons meer aangewezen om hele wijken af te bakenen als fietszone. Zo krijg je aaneengesloten gebieden waar de auto te gast is en waarbinnen fietsers niet mogen worden ingehaald, bv. in wijken als Ekkergem, Heilig Hart, Stropwijk of de Bloemekenswijk.

Ons voorstel omvat kleinere fietszones waar verbindingswegen worden uitgelaten. Een ander idee kan zijn om een groter gebied in te richten als fietszone, maar een aparte status toe te kennen aan bepaalde invalswegen. Naast fietszones kan de stad in de kleinste straten ook kiezen voor de inrichting van woonerven. Daar ligt de snelheid voor alle gebruikers op maximum 20 km/u.

Check het complete persbericht en een gedetailleerde kaart op gentsmilieufront.be/fietsstraten

33

vrijwilliger

vrijwilliger Pieter â&#x20AC;&#x2DC;Ik hou van acties die effect hebben' Tijdens de werkuren controleert hij bij het Rekenhof de overheden van ons land, als vrijwilliger test hij binnenkort jouw parate kennis tijdens de Groote Gentsche GMF-quiz. Frontaal maakt deze keer kennis met Pieter Nuytinck.

help mee Heb je zin om ook vrijwilliger te worden?

Laat het ons weten! info@gentsmilieufront.be

34

Hoe ben je als vrijwilliger bij GMF terechtgekomen?

Het is begonnen met een Facebookoproep voor een fietsapplaus. Dat wekte direct mijn sympathie op.

Ik ben toen aan de Visserij mee gaan applaudisseren met GMF en heb daar een eerste keer met hen kunnen praten. De volgende stap kwam er door mijn dagelijkse fietstocht naar het Sint-Pietersstation, ik pendel voor mijn werk naar Brussel. Ik stoorde me heel erg aan de zadelhoesjes die ik vaak op mijn fiets terugvond. Volgens het politiereglement is dat verboden.

Het is een agressieve vorm van reclame maken en zorgt voor heel wat zwerfvuil. Ik vond dat daar iets aan moest worden gedaan, heb GMF gecontacteerd en kreeg direct de uitnodiging om eens langs te komen.

Uiteindelijk hebben we als actie alle zadelhoesjes van de fietsen gehaald en teruggebracht naar de producent. We hebben de Dienst Toezicht van Stad Gent benaderd en ook de studentenambtenaar van de universiteit. Sommige acties van studenten worden gepromoot door middel van hoesjes. We vernamen dat ook de Fietsambassade regelmatig ingeschakeld werd om de hoesjes te verspreiden, dus zijn we daar ook eens langs geweest om te bespreken wat er aan de problematiek kon worden gedaan. Op die manier ben ik in de activiteitenwerkgroep terechtgekomen.

Wat ik merk, is dat de acties die GMF organiseert direct impact hebben. Zo zijn er minder zadelhoesjes nu. Maar ook bij de stickeractie merk je resultaat. Als we brievenbusstickers in een buurt of straat uitdelen, gaan we kort daarna nog eens langs en merken we dat die stickers ook worden gebruikt. Of alleen al de vele duimen die omhoog gaan bij het fietsapplaus: ik hou van acties die effect hebben.

Bij welk project kunnen we je binnenkort in actie zien?

We zijn nu met een werkgroep de Groote Gentsche GMF-quiz aan het voorbereiden. Ik help bij het opstellen van de vragen. We zoeken uit welke themaâ&#x20AC;&#x2122;s we in

Jules

de vragen verwerken en wat de rode draad doorheen de avond wordt. Ik geef ook als jurylid de punten in tijdens de quiz. Ik geniet van het moment suprême op de avond zelf, de reactie van de mensen. In het begin van de quiz moet je de deelnemers hoop geven op een goed resultaat, je moet ze enthousiast maken voor het vervolg van de avond. Vorig jaar hebben we de eerste ronde blijkbaar iets te moeilijk gemaakt, de behaalde gemiddelden waren echt laag.

Wat ligt aan de basis van je engagement?

Dat zal een combinatie zijn van opvoeding en het volgen van de actualiteit. Ik was vroeger ook heel betrokken bij Scouts en Gidsen Vlaanderen. Daar hebben we via een werkgroep ecologische thema’s bij de jeugdbeweging binnengebracht. Ik ben ook betrokken in het vrijwilligersbestuur van Moerkensheide, een jeugdverblijf in De Pinte dat het Green Key-ecolabel voor toerisme heeft. Daarmee ga je het engagement aan om bezoekers te stimuleren tot duurzaam verblijven. Daarnaast ga ik via het Netheidscharter van Ivago regelmatig zwerfvuil rapen.

Wat ik ook heel tof vind, is citizen science. Zo heb ik voor een project rond luchtkwaliteit twee weken een roetmeter op mijn fietsstuur gemonteerd. Ist Al Gruun, een app van de fietsersbond die meet hoeveel tijd je verliest aan verkeerslichten, heb ik ook geïnstalleerd.

Welke thema’s zie je bij GMF graag aan bod komen?

Ik vind het boeiend om nationale thema’s te vertalen naar de regionale of Gentse context. Het verbod op gratis plastic zakjes voor eenmalig gebruik dat in de Vlaamse milieuwetgeving Vlarema 7 staat bijvoorbeeld. Daar is geen grote communicatie rond geweest.

Zakjes mogen nu enkel nog betalend worden aangeboden, en dat moet ook zo worden geafficheerd in de winkel. Het is misschien een idee voor Mei Plasticvrij om klanten en winkeliers daar op ludieke manier rond te informeren. GMF bereikt vaak de lokale pers, dat is een extra hefboom om info bij de mensen te krijgen. Toen we de open koelkasten in winkels gingen controleren, is dat ook opgepikt door AVS, Het Laatste Nieuws en De Gentenaar. Ik droom van een tweede luik van die actie, bijvoorbeeld energiecoaching door Stad Gent voor kmo’s. Het terugverdieneffect van een gesloten koelkast is enorm, maar de bediende die in de winkel werkt heeft vaak geen inspraak in het beleid.

Ik geloof niet in een bruusk optreden, maar in stap voor stap vooruitgang boeken. txt_Karel Lauwers pix_Shauni Celis

Meer van 'Meet Jules' vind je op tiny.cc/gmfjules

35

kalender

maa apr mei

20.03 Fietsapplausactie

21.03 & 28.03 Ontharding & aanplanting

1 dag voor de start van de lente trakteren we alle fietsers op… een applaus! Hoera voor iedereen die door weer en wind zijn/ haar stalen ros uitlaat en zo bijdraagt aan een duurzaam en gezonder Gent. Dit jaar wordt het aan de Visserij nóg leuker dan anders: we gaan we voor de XL-editie, en bakker Copain trakteert op croissants!

Schrijf in via info@gentsmilieufront.be en klap mee met GMF! vrijdag 20 maart 7u30 – 8u30 fietstunnel onder Keizerviaduct (tussen Keizerpark en Visserij), Gent

Vorig jaar was het in de Toeffaertstraat te doen, dit jaar een straat verder in de Henri Mortierstraat: samen met de bewoners toveren GMF-vrijwilligers grote stukken verhard trottoir om in gloednieuwe voortuinen! Klimaatadaptatie in de stad in zijn puurste vorm! Zin om om mee een stukje Gentbrugge te ontharden? Alle spieren, gereedschap en ambiance zijn meer dan welkom! Stuur een mailtje naar thijs@ gentsmilieufront.be; op 21 maart wordt met man en macht uitgebroken, de week erop (28/3) worden de tuintjes aangeplant. zaterdag 21 & 28 maart telkens vanaf 9u ‘s ochtends halverwege de Henri Mortierstraat, Gentbrugge

21.03 Grote Gentsche GMF-quiz

25.04 Repair Café

— XL-editie

— Henri Mortierstraat

20.03

21.03

— 7de editie

Tot 7 maal 70 minuten zult gij u voorbereiden op de leukste quiz van het jaar: de GMF-quiz, 7de editie! Schrijf je als de bliksem in via gentsmilieufront.be/quizmee. Wel zin in, maar geen quizzers in jouw vriendenkring? Schrijf je dan in voor ‘Blind Gequizd’ en kom in een ad hoc quizploeg terecht! Deelnemen is belangrijker dan winnen, maar begin alvast alle buitenlandse kranten te lezen en de tweets van @torfsrik, @destadsbader en @vadderiVRT te memoriseren! zaterdag 21 maart | 19u00 – 22u30 Dienstencentrum Ledeberg (Theaterzaal), Ledebergplein 30, Ledeberg 21.03 & 28.03 36

— @Fair Fashion Fest Een gat in je jeansbroek gefietst?

Je favoriete Iron Maiden t-shirt gescheurd, net nu Graspop eraan komt?

Niet weggooien! Breng deze en andere kledingstukken mee naar ons GMF-repair café op Fair Fashion Fest! Zo bespaar je niet alleen op water, grondstoffen en energie om een nieuwe outfit te produceren, maar ook op je budget om nog harder te kunnen feesten op Graspop! zaterdag 25 april 13u – 18u Industriemuseum, Minnemeers 10, Gent

03.05 Repair Café

22.05 Mei Plasticvrij

Het ene repair café is nog niet koud, of het volgende klopt al op de (winkel)deur.

Op dit unieke café – thema: outdoor – zijn er onder andere gespecialiseerde herstellers aanwezig om jullie buitensporten avontuurspullen zoals hiking boots en tenten onder handen te nemen. Voor alle niet-berggeiten: geen zorgen, je kan ook nog altijd terecht bij onze allround herstellers met je kapotte gsm of jas, of om gezellig samen een kop koffie te drinken! zondag 3 mei | 14u – 17u Vaude Store Gent, Sint-Niklaasstraat 52, Gent

In 2019 viste GMF op verschillende gelegenheden meer dan honderd kilo afval uit Gentse wateren. Af en toe alleen, maar ook vaak samen met DOKano, Natuurpunt Gent en zelfs K3! Ook in 2020 zetten we deze propere traditie verder. Vrijdag 22/5 varen we voor het eerst uit om de Gentse binnenwateren een heel stuk afvalvrijer te maken! Afspraak aan het ponton van DOKano (achter roze gebouw Oude Metalen De Keukeleire), schrijf je gauw in via gentsmilieufront.be! vrijdag 22 mei | 13u – 17u Koopvaardijlaan, Gent

— i.s.m. Vaude Store Gent

— plastic vissen i.s.m. DOKano

ontdek meer meer activiteiten vind je op gentsmilieufront.be/kalender

07.05 Fietstelactie — tellen en turven

Joepie, we gaan weer fietsers turven!

Voor de zevende keer op rij tellen we deze donderdagochtend alle fietsers die tijdens de ochtendspits de R40 oversteken om in de stad te gaan werken, studeren of winkelen.

Zal de sterk stijgende trend van fietspendelaars zich ook in 2020 doorzetten? We zoeken zo veel mogelijk tellers om samen met ons accurate gegevens te verzamelen.

Tel je graag mee? Vul gauw het formulier in op gentsmilieufront.be/fietsentelling, geef aan waar je graag wil tellen en je bent part of the team! donderdag 7 mei | 7u – 9u langs Gentse invalswegen, Gent

03.05

07.05

23.05 Wildtuinieren & biodiversiteit — workshop

Hoe kan je leuker en ecologischer tuinieren, minder werk maar mét een mooier resultaat? Verander je strakke pelouse door een bloemenweide, snoei struiken en hagen op de juiste momenten, vervang die getergde buxus door een struik waar vlinders en vogels dol op zijn! Op deze workshop krijg je twee uur lang tips & tricks mee van professionele tuinadviseurs, daarna springen we op de fiets en gaan we op zoek naar mooie tuinvoorbeelden in Mariakerke en Wondelgem! Schrijf je gauw in voor de workshop via gentsmilieufront.be/wildtuinieren. zaterdag 23 mei | 13u – 17u Zwerfgoed De Serre Zuidbroek 41, Mariakerke

22.05

23.05

37

volg ons

Hold-up@STAM Gent: GMF pikt er een prachtige maquette op.

Wat we daarmee gaan doen?

Hou ons maar in de gaten!

2019 afsluiten in schoonheid met een gezellig etenje, speciaal voor ons geweldige vrijwilligersteam! #wateentopjaar

volg ons

‘De Saaiste Gevel van Gent’ werd een onverwacht succes, met +20 inzendingen en veel media-aandacht! #gtb #meergroenindestad

gentsmilieufront-GMF @gentsmilieufront #gentsmilieufront

Op ons Repair Cafe in Drongen liet een bezoeker zijn hobbelpaard repareren… #9031 #weggooienmooiniet

Een overvolle zaal voor ons eerste mobiliteitsdebat in De Krook.Over de Gentse tolheffing, meer geld voor De Lijn en nog veel meer.

21 februari hieven we het glas op GMF en op 2020, samen met meer dan 150 leden en genodigden! #AV #nieuwjaarsreceptie

Get the bigger picture!

Hopsakee, een nieuwe GMF beleidsmedewerker erbij. Welkom Pieter bij het front! #gmfgroeit

38

1 februari, Gentbrugge: rijke toestroom aan tweedehandsspullen op onze inzamelactie voor Kringwinkel Open Plaats. #reuse

over ons

over ons COLOFON Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van Gents MilieuFront vzw (GMF) Jaargang 23_nr. 1 lente 2020 verantwoordelijke uitgever Elina Bennetsen Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent redactie Erik Grietens, Binte Claes, Steven Geirnaert, Pieter Van den Brande, An Van Hemeldonck, Jasmien Pieters, Gwen Bouchier, Joke Claeys, Sanne Jans, Nico Cuypers, Lisa Marechal, Veerle Vercruyce, Karel Lauwers, Sarah Marchant, Thijs Michiels grafisch concept Marlies Nachtergaele lay-out Marlies Nachtergaele Shauni Celis fotografie — illustraties Vermeld bij artikel.

Cover: Pieter Van den Brande Merci, Eva Mouton — Huisfotografen: Noor Van Weverberg, Gert Arijs en Dennis Licht — Huisillustratoren: Britta Bolte, Veerle Vercruyce en Marie Bockaert contact redactie frontaal@gentsmilieufront.be copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding. drukwerk Graphius, Gent Gedrukt op 100% kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

doe mee

Gents MilieuFront (GMF) is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving.

We willen mee vorm geven aan een samenleving waarin ‘duurzaam’ altijd de logische, natuurlijke keuze is, op alle niveaus. Om dit te bereiken richten we ons tot lokale overheden, inwoners en organisaties in de regio via beleidswerk, sensibilisering, adviesverlening en acties. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van onze vereniging. We leggen ons toe op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat.

MilieuAdviesWinkel (MAW) is het servicepunt duurzaam bouwen en renoveren van GMF.

GMF bestaat dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers.

Hands-on organisators, dossiervreters of praktische enthousiastelingen: iedereen is welkom! Stuur een e-mail naar info@ gentsmilieufront.be en je zal uitgenodigd worden voor een kennismakingsgesprek.

word lid

Secretariaat GMF Koningin Maria Hendrikaplein 5/201 9000 Gent — T 09 242 87 51 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert, Iris Verschaeve, Thijs Michiels, Sarah Marchant en Pieter Van den Brande Openingsuren Open van maandag tot vrijdag.

9u – 12u30 | 13u – 17u

Word je lid, dan help je ons om nog meer acties te ondernemen en zwaarder te wegen op het Gentse milieubeleid.

Je bent al lid vanaf 5 euro per jaar! Dit doe je makkelijk en snel via het domiciliëringsformulier op de website. Wens je een gezinslidmaatschap, dan stort je 12,5 euro. Elk GMF-lid heeft recht op kortingen in een twintigtal duurzame Gentse handelszaken.

Originele cadeautip?

Schenk een lidmaatschap!

steun ons Steun GMF met een gift. Stort een bedrag op rekening BE93 0011 4993 2067. Vermeld in de mededeling 'Gift'. Alle giften vanaf €40 op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar.

Giften hoger dan 40 euro zijn natuurlijk ook welkom. Merci!

vind ons

MilieuAdviesWinkel (MAW) Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. — T 09 242 87 54 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys, Veerle Vercruyce en Bieke Vanherrewege

39

288

287

286

289

290

7 mei Kom mee fietsen tellen!

7e editie

7u > 9u Gentse invalswegen

Schrijf je snel in!

www.gentsmilieufront.be/fietsentelling

Frontaal

driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront jaargang 23 â&#x20AC;&#x201D; 1ste trimester 2020 v.u. Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent

P806132 afgiftekantoor 9000 Gent 1