Frontaal_winter_2019

Frontaal Al dente algen

Luchtkwaliteit door onze filter

Duurzaam op kot

winter 2019

Compact op kot

Algen en wieren

09

22

Ontmoet Sofie

De roots van Nellie

in dit nummer

13

29

Gent en omstreken

2

Milieu inzichten

06 luchtkwaliteit Meet roet en fijn stof op de fiets

13 ontmoet Sofie Vercoutere, schooldirecteur

09 huisvesting Compact op kot

14 ontdek Duurzaam feesten

18 sociopsychologie Waarom slagen we er niet in om de basiskennis over de opwarming van de aarde algemeen aanvaard te krijgen

10 expert Samuel Helsen over het klimaat

17 getest Swap Shop: spullenestafette

22 topic Algen: het probleem is de oplossing

25 column 'In de buik gestraft' 26 voortaan Duurzame tips 29 roots Nellie Ivanova uit Bulgarije

Weg met wegwerpbekers

edito

Van frustratie naar cocreatie

Vrijiwilliger Eva

33

34

Front van goodwill

30 bouwadvies Recuperatie van restwarmte met warmtenet 33 in actie Wegwerpbekers 34 vrijwilliger Eva Van Eenoo

35 Jules Cartoon 36 kalender Activiteiten

Dat het mobiliteitsplan van Gent een positieve impact heeft op het stadsleven, daar zijn onze lezers allemaal van overtuigd. Minder autoverkeer en minder luchtvervuiling, meer stappers en trappers, meer verkeersveiligheid, meer ruimte voor ontmoeting. Het mobiliteitsplan is echter beperkt tot de kernstad, het gebied binnen de kleine ring van Gent, terwijl er ook in de omliggende stadswijken heel wat auto-overlast is.

Het nieuwe stadsbestuur kondigde aan om ook in deelgemeenten te werken rond verkeersleefbaarheid.

Dat was het signaal voor GMF om in die wijken een cocreatie-traject op te starten, te beginnen met de Dampoortwijk. We stelden een stedenbouwkundig ontwerper aan die samen met buurtcomitĂŠs als Velodroom, Van Dampoort tot Campo Santo, Stop de Knip en den Boulevard op zoek ging naar de straten van de toekomst.

We startten met een frustratie-kaart. Voor de Dampoortwijk zijn dat het overmatig drukke verkeer op de steenwegen, sluipverkeer door de woonwijken, snelheidsduivels en een gebrek aan groene ontmoetingsplekken in de wijk.

Die frustratie-kaart was de basis voor een kansenkaart. Belangrijkste inzicht daarbij is dat verkeersleefbaarheid over meer gaat dan zuiver mobiliteit. Een betere verkeerscirculatie en eenrichtingsstraten zijn nodig, maar moeten aangegrepen worden om letterlijk ruimte vrij te maken: voor straatbomen en groenslingers, voor waterberging, voor zithoekjes. Kortom, een integrale heraanleg van straten en het openbaar domein.

In de kansenkaart hebben we een hele reeks kleine en grote ingrepen opgelijst. We beweren hiermee niet dat we de waarheid in pacht hebben en voor alle uitdagingen de juiste oplossingen kennen. Maar we zijn er wel van overtuigd dat we zo mee een goede basis hebben gelegd voor het debat over de nieuwe wijk van de toekomst.

Erik Grietens beleidswerkgroep GMF

38 volg ons 39 over ons 3

2.087 kort nieuws

GMF-lidkaart

Fajawadde dadde!

Joepie, op de bijgevoegde brief bij deze Frontaal plakt jouw nieuwe GMF-lidkaart voor 2020!

Daarmee krijg jij mooie cadeaus of kortingen in 20 duurzame winkels in Gent. Alle promo’s vind je terug in het bonnenboekje, ook ergens in dit boekje verstopt. Veel shopplezier!

Vervalt jouw lidmaatschap in 2020? Verleng het dan zo snel mogelijk op www.gentsmilieufront. be/word-lid. Zo mis je geen enkel ledenvoordeel en blijf je GMF verder steunen!

Onlangs verhuisde Jurgen Heytens, uitbater van eetcafé en B&B Faja Lobi, naar Congo om er fulltime te doen wat hij al langer deed: bomen planten, maar dan op grote schaal. Met zijn vzw wil hij daar 50.000 ha bos aanleggen. Vandaag staat de teller op 2.000 ha bos van hun hand, per jaar komt daar zo'n 600 ha bij. Samen met een team van 580 mensen wil Jurgen in Idiofa bos (en klimaat) redden. Door de lokale bevolking in te schakelen is Faja Lobi niet alleen een belangrijke werkgever, maar wordt de hele regio gesensibliseerd over het belang van bossen en verantwoordelijk houtbeheer. Naast het bos wil dit project ook het welzijn van de lokale bevolking stimuleren: na een ziekenhuis en IT-opleidingscentrum in Idiofa wordt er nu ook een cultureel centrum uitgebouwd, of via een studiefonds krijgen mensen de kans om te studeren. Een mooi herbebossingsproject dus, maar zo veel breder dan dat.

Wil je graag dit project steunen? Ga snel naar fajalobi.org. Of eens lekker gaan eten in de Faja Lobi is ook dik oké, want je steunt er zo het project mee!

— jouw voordeel voor 2020!

4

Zo veel vierkante meter aan open koelkasten is Gent rijk. Vrijwilligers van GMF gingen langs in 62 supermarkten en berekenden hoeveel koelkasten en diepvriezers geen deuren hebben en dus niet kunnen worden afgesloten.

Slechts 7 (!) winkels houden de koeldeuren toe, alle anderen laten de energie– vreters non-stop draaien om voedingswaren te koelen. Een absurde en deca– dente manier van energieverspilling. Hoe zit dat eigenlijk in jouw supermarkt?

— van Gent naar Congo voor 50.000 hectare bos

‘De klimaatambitie van het Vlaamse regeerakkoord is zo ongelooflijk defensief dat het niet standhoudt voor een rechtbank’

Hoogleraar milieukunde Pieter Leroy is keihard voor de regering-Jambon die de Vlaamse klimaatambities nog verder terugschroeft en suggereert mogelijke volgende stappen voor de milieubeweging.

‘Want Vlaanderen is de facto uit het klimaatakkoord van Parijs gestapt.’ De Standaard, 19 oktober 2019

Trash talk & geluidsdruk

Duurzame Held

Vrijwilligers van Gents MilieuFront en Imec zijn bezig met de ontwikkeling van een technologie om Gent nog wijzer te maken. Eén groep vrijwilligers werkt samen om een toestel te ontwikkelen dat geluidsdruk kan meten, interpreteren en op kaart zetten. Bedoeling is om dat toestel op verschillende plaatsen in Gent in te zetten.

Zo krijgen we een beter zicht op de geluidsbelasting in Gent. Een andere groep werkt samen met Imec aan een app die mensen die zwerfvuil rapen kunnen gebruiken om het geraapte afval te inventariseren. Welk soort afval rapen ze en van welke producent is het afkomstig?

Beide technologieën zitten nu in de proef- en testfase.

In december ontwikkelen we verder en begin 2020 komen we er wellicht mee naar buiten.

Naar goede traditie zet Stad Gent elk jaar haar lokale ‘duurzame helden’ in de bloemetjes.

In 2019 werd onze eigen Geveltuin­brigade gehuldigd in de categorie ‘Klimaatactie’.

Op 18 september overhandigde burgemeester Mathias De Clercq ons de trofee en officiële felicitaties. Ondertussen plantte de Geveltuin­– brigade al 750 geveltuinen aan bij Gentenaars.

De subsidie van het burgerbudget liep eind oktober op zijn eind, maar de brigade staat niet stil en timmert verder aan de toekomst.

Wordt (zeer binnenkort) vervolgd!

— apps voor een wijzer Gent

— de Geveltuinbrigade in de bloemetjes

5

NO2

CO2

BC

PM Workshop ‘bouw je eigen fijnstofsensor’

Er hangt iets in de lucht in Gent

air ten Gen

GMF meet roet op de fiets en laat je zelf fijn stof meten In november 2018 heeft Gents MilieuFront Gentenair gelanceerd tijdens een infoavond over fijn stof en gezondheid met professor Dirk Avonts. We hadden gemerkt dat de beschikbare informatie over luchtvervuiling vaak weinig gekend is en dat veel mensen zin hebben om ook zelf aan de slag te gaan.

Gentenair informeert daarom over de luchtkwaliteit, met specifieke aandacht voor Gent en omgeving, en geeft je de kans om zelf te meten. txt_Leen Meheus_Jeroen Staelens pix_Leen Meheus_Thijs Michiels

B

urgerwetenschap is leuk en helemaal ‘in’. Veel inwoners van Gent en de rest van Vlaanderen willen graag zelf onderzoeken wat de luchtkwaliteit in eigen straat is. Vandaar het succes van bv. het grootschalige project CurieuzeNeuzen in mei 2018. We vinden het belangrijk dat je ook weet wat je meet. De trekkers achter Gentenair zijn professioneel actief rond luchtkwaliteit en willen ook als GMFvrijwilliger graag hun ervaring delen met enthousiaste Gentena(i)ren.

6

Informatieplatform Op Gentenair.be vind je zowel resultaten van de officiële luchtkwaliteitsmetingen

→

door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de stad Gent als van burgerinitiatieven in Vlaanderen en daarbuiten.

We focussen op fijn stof, roet en stikstof­ dioxide omdat die een groot effect hebben op onze gezondheid. Je vindt er antwoorden op allerlei vragen. Wat zijn de oorzaken en gevolgen van luchtverontreiniging?

Is fijn stof enkel afkomstig van verkeer?

Hoeveel vroegtijdige overlijdens in Vlaanderen zijn toe te schrijven aan vuile lucht?

Welke maatregelen zijn mogelijk en wat kan je zelf doen?

Citizen science Gentenair is meer dan alleen een website.

Dankzij de workshops ‘bouw je eigen fijnstofsensor’, die we ondertussen vijf keer organiseerden, kunnen al 120 mensen zelf fijn stof meten aan hun eigen huis, school of bedrijf. Sensoren voor fijn stof zijn minder nauwkeurig dan de (veel duurdere) officiële toestellen, maar laten wel toe om veranderingen in de tijd op te volgen en lokale bronnen te meten. Wil je ook deelnemen? De volgende workshop vindt plaats op 19 december, met de steun van Gezonde Buurt – samen met CM. Inschrijven kan op Gentenair.be. Ook in 2020 willen we verder workshops organiseren.

Fietslus (blauwe lijn) en berekend jaargemiddelde voor black carbon in 2018

luchtkwaliteit

→

Roetmetingen op de fiets Roet ontstaat bij verbrandingsprocessen en is een deel van het fijn stof in onze lucht. We noemen roet ook black carbon (zwarte koolstof). De belangrijkste bronnen van roet zijn wegverkeer en hout­ verbranding in kachels en haarden.

Op straat adem je vaak veel roet in, samen met andere schadelijke stoffen die vrijkomen door verkeer. Hoeveel roet er in de lucht zit, hangt sterk af van de hoeveelheid dieselwagens en de verkeersdynamiek. Files en (on)sportief rijgedrag zorgen dikwijls voor meer uitstoot. Hoeveel roet je inademt hangt ook af van het weer, de afstand tot de weg en de lokale omgeving. Vervuilde lucht blijft bijvoorbeeld langer hangen in smalle straten met aaneengesloten bebouwing – de zogenaamde street canyons – zeker wanneer er weinig wind is.

GMF deed enkele jaren geleden al roetmetingen op de fiets in samenwerking met VITO. De mobiliteitsituatie en de uitstoot door het verkeer in Gent zijn ondertussen gewijzigd en zullen ook nog verder veranderen, bv. door de invoering van een lage-emissiezone (LEZ) vanaf januari 2020. De moeite dus om opnieuw roet te meten, een beeld te krijgen van het roet

‘Hoeveel roet je inademt hangt ook af van het weer, de afstand tot de weg en de lokale omgeving’

dat je als fietser inademt en de metingen te vergelijken met de modelberekeningen van de VMM voor black carbon (Atmo-street model, zie kaartje). We konden voor de uitvoering van de metingen beroep doen op de mobiele toestellen van Stad Gent.

We selecteerden een vaste route in Gent met drukke en minder drukke wegen, zoals te zien is op het kaartje. Vijftien enthousiaste vrijwilligers met een mobiele roetmeter en GPS fietsten deze route in totaal meer dan 60 keer. Dit gebeurde in mei en juni van dit jaar, tijdens de ochtenden avondspits. We reden voldoende traag om betrouwbare resultaten te bekomen, zodat elke lus ongeveer een uur duurde.

Er zijn nog geen definitieve resultaten van de roetmetingen. We verwachten uiteraard meer roet op plaatsen met veel verkeer en minder in bv. het Citadelpark. bron kaart_www.vmm.be/data/ luchtkwaliteit-in-je-eigen-omgeving

Doe je graag mee?

We willen deze roetmetingen graag herhalen in mei en juni 2020.

Geïnteresseerd om mee te fietsen? Laat dan iets weten via info@gentsmilieufront.be.

7

KIES DE JUISTE FIETS Wij adviseren je graag www.fietsgent.be Ruim aanbod

Kwaliteit & veiligheid

Merken, accessoires, diverse types fietsen: stadsfietsen, e-fietsen, vouw- en kinderfietsen, e-step ...

| Eigen onderhoud- en herstelwerkplaats | Jarenlange ervaring | Duidelijke prijs- en leveringsafspraken

Advies Dankzij ons advies kies je het juiste type fiets. trans-fair Getouwstraat 17, Gent (bereikbaar via de Jan Yoensstraat)

www.fietsgent.be info@trans-fair.be openingsuren winkel ma - vrij 8u30 tot 18u za 10u tot 17u 09 311 28 13

Trans-fair is het fietsproject van Ateljee vzw. Wij stellen meer dan 450 mensen tewerk die elders moeilijk aan een job geraken (o.a. in De Kringwinkels).

huisvesting

Duurzamer op kot txt_Steven Geirnaert pix_Upgrade Estate_Veerle Vercruyce

2

1

Met volgende ingrepen wil Upgrade Estate af van fossiele brandstoffen

3

6

→ 5

Upkot-studenten wonen compacter en duurzamer

H

et Gentse kot-landschap is de jongste 10 jaar sterk veranderd. Ingrepen van de stad Gent zorgden ervoor dat studenten geleidelijk naar private studentencomplexen verhuisden.

Upgrade Estate, een Gentse projectontwikkelaar, is op die markt gesprongen. “We denken niet alleen aan groei maar ook aan duurzaamheid” vertelt Wouter Demuynck van Upgrade Estate.

Weg met gas Doordat de studenten samenhokken en op één site zitten is hun impact qua energie- en landgebruik kleiner dan verspreid over verschillende rijwoningen. ‘Klimaatbewustzijn zat er bij ons al in van bij het prille begin.

10 jaar geleden werd een aparte dienst opgericht die duurzame energiesystemen moet implementeren.

Afgelopen zomer werd beslist om al onze toekomstige sites klimaatneutraal in te richten. Op termijn willen we geen gasaansluiting meer op onze sites. Bij onze nieuwe studententoren BRO aan de N60 is dat al het geval. Energie wekken we zelf op door middel van zonnepanelen, zonnecollectoren en warmtepompen.

De elektriciteit die we niet zelf opwekken halen we van het net, maar enkel in vorm van groene energie.’

Energie & kippen

7 4

‘In sommige projecten hebben we ook een BEO-veld (Boorgaten Ener-

gieOpslag, GMF), een instrument om met energie uit de bodem te koelen of verwarmen. Dat voorziet verwarming in de winter en verkoeling in de zomer. Met goede isolatie en een doordacht design beperken we onze energievraag en gaan we resoluut voor energieneutraliteit. We besteden ook voldoende aandacht aan materiaalgebruik door upcycling en verwerken ons organisch afval door het houden van echte kippen.’

Upgrade Estate investeert niet alleen in energieneutraal, het deelt zijn verhaal en visie ook graag met de bewoners. ‘Onze huismascotte, de kotkip, probeert de studenten een duurzame toekomstvisie mee te geven’, blikt Demuynck vooruit.

Meer weten?

Lees het volledige artikel op gentsmilieufront.be/duurzamer_op_kot

1

Ventilatie met

warmterecuperatie

3

Groendaken

en groengevels

5

Warmterecuperatie uit douchewater +

waterrecuperatie als toiletspoelwater

2

Zonnepanelen (PV)

en Zonthermische panelen

4

BEO-veld met water-water

warmtepompen om warmte uit de bodem te halen

6

Veel aandacht voor compact heid met minimaal verlies buitenoppervlak

7

Lucht-water

warmtepompen

9

expert

Blik op toestand en toekomst van ons klimaat Klimaatwetenschapper Samuel Helsen over de impact van het veranderende klimaat Samuel Helsen studeerde Geografie aan KU Leuven. Momenteel doctoreert hij in de klimatologie, waarbij hij zich onder meer toelegt op Antarctica. In 2017 zette hij mee zijn schouders onder Noodweer Benelux, een website die burgers wil informeren over de toestand van het weer. Samuel organiseert samen met collega Lander Van Tricht een klimaat-tournee, waarbij ze doorheen Vlaanderen trekken om de aandacht te vestigen op klimaatverandering. Dat deden ze onlangs ook in Gent op uitnodiging van GMF. txt_pix_Femke Van Cauteren

10

Extremer klimaat ‘Voor België houden de belangrijkste effecten op het klimaat vooral meer extremen in, zowel qua neerslag als qua temperatuur. Meer extreme neerslag zal zorgen voor meer wateroverlast, onder andere te wijten aan de betonnering van Vlaanderen. Als we niets doen aan ons ruimtelijk beleid zal dat grote gevolgen hebben in de toekomst. Er moet meer ruimte komen voor buffer, wat concreet meer groen en minder betonnering inhoudt, zodat het water in de bodem kan sijpelen. Vlaanderen is een heel kwetsbaar gebied voor waterschaarste, omdat we met veel mensen op een kleine oppervlakte leven, zeker in stedelijke gebieden zoals Gent.

Als de waterbeschikbaarheid afneemt door klimaatopwarming en een lage infiltratiecapaciteit, komt de watervoorziening voor drinkwater en landbouw in het gedrang. Zomers zullen warmer worden en hittegolven langer

en intenser, opnieuw voornamelijk in stedelijke regio’s.’

Impact op bos en landbouw ‘Bosbranden zien we nu voornamelijk in het Middellandse Zeegebied en Scandinavië, waar er nog veel bosrijk gebied is. Maar als onze zomers langer droog worden én meer extremen gaan vertonen in termen van temperatuur, dan vergroot ook het risico in België, met name in de Ardennen en op de Kalmthoutse Heide. Ook op de landbouw zullen extremere weersomstandigheden een grote impact hebben. Afgelopen zomer klommen de temperaturen tot boven 40°C, waardoor veel fruit werd verbrand door de hitte. Als dit in de toekomst nog erger wordt, en dat zijn de vooruitzichten, dan zullen we daar steeds meer mee te maken krijgen.’

Hitte als sluipmoordenaar in de stad ‘Het stedelijk hitte-eilandeffect is zeer belangrijk voor

‘Als we iets ondernemen, kan het wel de goede richting uitgaan. Dan moeten we wel allemaal mee’

Gent. De grote aanwezigheid van beton en gebouwen houdt de warmte lang gevangen in de stad. De schaarste aan groen en grote waterlopen, die voor verkoeling zorgen en op het platteland wel aanwezig zijn, vergroot dat effect nog. De hittestress kan zorgen voor ernstige negatieve gevolgen bij de oudere of net jongere bevolking en leiden tot meer ziektes en zelfs sterfgevallen.’

De zee stroomt over ‘Wetenschappers voorspellen voor het einde van de eeuw een zeespiegelstijging tussen ruwweg 70 cm en 1,1 m in het slechtste geval. Dat betekent dat grote delen van onze kustlijn onder water komen te staan en dat het water zal binnenkomen via de grote rivieren, vooral tijdens stormvloed. Ik denk bijvoorbeeld aan Gent, waar het water via de Leie landinwaarts zou kunnen komen. In termen van zeeniveaustijging moet een goed

adaptatieplan worden opgezet om zowel onze kustlijn als meer inlandse gebieden zoals Gent te vrijwaren.’

Lobbygroepen en politici als dwarsliggers van vooruitgang ‘Er zijn nog altijd heel wat mensen die de menselijke invloed van de klimaatsverandering in twijfel trekken. Grote spelers zijn onder andere lobbygroepen die bij hun industriële activiteiten onmiddellijk negatieve gevolgen ondervinden mochten we maatregelen nemen voor de klimaatverandering, denk bijvoorbeeld aan olie-exporteurs. Ze lobbyen en verspreiden foute informatie over klimaatverandering, wat maakt dat er heel wat mensen zijn die daarin meegaan en het debat bemoeilijken. Natuurlijk is het ook politiek een moeilijke kwestie. We weten dat de gevolgen van de klimaatverandering het grootst zullen zijn op lange termijn, terwijl politieke termijnen slechts vijf

jaar of korter duren. Dat maakt dat politieke keuzes vaak lang niet ambitieus genoeg zijn.’

Belang van internationale klimaattoppen ‘We moeten vooral blijven doorgaan met internationale klimaattoppen. Het blijft fundamenteel dat er op wereld– vlak doelstellingen worden gesteld en maatregelen worden genomen om de opwarming zoveel mogelijk in te perken.

Het Akkoord van Parijs speelt daarbij een belangrijke rol, maar staat helemaal nog niet op punt. Het is dus belangrijk om er goed over te blijven onderhandelen. Uit vorige klimaattoppen leerden we dat het niet evident is om over zulke ingewikkelde vraagstukken een consensus te bereiken.’

Samuel Helsen _doctoreert in de klimatologie, waarbij hij zich toelegt op Antarctica _mede-organisator van klimaat-tournee, om zoveel mogelijk mensen te informeren over klimaatverandering in Vlaanderen _stapte in 2017 in bij 'Noodweer Benelux', een website die mensen informeert over de toestand van het weer

Iedereen mee op de klimaatkar ‘Je kan er niet omheen: klimaatverandering is een erg negatieve kwestie, want we weten hoe erg ons klimaat eraan toe is.

Maar toch moeten we positief blijven denken en naar oplossingen zoeken. Doemdenken brengt ons nergens, maar het is belangrijk om mensen eindelijk wakker te schudden. De toestand van het klimaat is slecht en zal alleen maar verslechteren als we niets doen, maar ook de positieve boodschap overbrengen blijft belangrijk.

Als we beslissen om ingrijpende maatregelen te nemen, dan kan het nog de goede richting opgaan. Maar dan moeten we wel allemaal mee.’

Meer weten over de effecten van klimaatverandering op Antarctica?

Lees het uitgebreide artikel op gentsmilieufront.be!

11

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC® Houtwolisolatie

10 % IS OL AT IE KO RT

IN G

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

VERSIE 29/11/2018

• •

pro clima

Isokurk

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

ontmoet

Sofie — ‘De klimaatbeweging is niet louter van de blanke middenklasse’ In deze rubriek laten we iemand aan het woord die zich rechtstreeks of onrechtstreeks inzet voor een duurzamer Gent. Vandaag: Sofie Vercoutere, directeur van het GO! Atheneum Gentbrugge.

‘Duurzaamheid is een kernbegrip van onze scholen– groep. Het groeide uit een traject rond gezonde voeding en evolueerde naar andere milieuthema’s.

Een heel team zet zich in om die ecologische ideeën hier op school uit te werken.’

‘De school ligt in een schoolstraat: hier geen gemotoriseerd verkeer aan het begin en einde van de schooldag. Het is een gigantisch verschil. Vroeger was het verkeer tussen 8 en 8.30 uur echt dramatisch: alles door elkaar, en iedereen wou zo dicht mogelijk bij de schoolpoort geraken. Dat leidde tot heel gevaarlijke situaties. Nu hebben we veel leerlingen die met de fiets komen. De personeelsparking is omgevormd tot fietsenstalling.’

‘Het beperkt zich niet tot het woon-schoolverkeer.

Ook voor uitstappen nemen we de fiets. Er is zo veel te zien op fietsafstand. Maar ook verder weg: de vijfdejaars gaan ieder jaar op uitstap naar de Westhoek, en doen dan zowat alles met de fiets.’

‘Tegen de klimaatspijbelaars hebben we niet repressief opgetreden. Leerlingen kregen de keuze om te gaan en waren zelf verantwoordelijk voor het inhalen van de gemiste leerstof. Het was mooi om er ook leerlingen te zien die je er niet zou verwachten. Het is niet louter een beweging van de blanke middenklasse.’

‘We streven ernaar om geen PMD te produceren, en ook ander afval proberen we te vermijden. Alle leerlingen krijgen een drinkfles; voor soep en warme dranken werken we met Billie cups. De meeste collega’s, leerlingen en ouders reageren positief.’

‘Er zijn nog veel ideeën. Sommige collega’s willen graag kippen en fruitboompjes. En we dromen van zonnepanelen op het dak. Of een moestuin.’ txt_Pieter Van den Brande

pix_Noor Van Weverberg

13

Love them or hate them, daar zijn ze weer: de feestdagen. Uitgebreid eten en drinken op feesten en recepties, uiteraard niet in je alledaagse plunje maar in je nieuwste feest– kleren, en uitkijken naar de climax van de avond: de cadeautjes! Het neigt allemaal wat naar decadentie. Daarom: hier enkele ideeën om van de feesten te blijven genieten, maar om ze toch een tikkel duurzamer te maken. txt_Sabine Huyghe

pix_Marie Bockaert

Het is niet omdat je kerstboom groen is…

Duurzaam feesten: zo kan het ook!

Veggie kalkoen en seitanworst

14

Je hoort hem al komen, DE tip om je feestdiner duurzamer te maken is minder dier op tafel.

Een klassieker zoals gourmet is heel makkelijk plantaardig te houden. Tijdens de feestdagen vind je vaak kleine schattige vleesvervangertjes die makkelijk in zo’n pannetje passen.

Of je snijdt zelf je seitanworsten en aanverwanten in panklare stukken, dat doen veel carnivoren ook met hun vlees, dat is goedkoper. Daarnaast kan je met nog zo veel meer in die pannetjes kokerellen:gekookte aardappel, champignons, uitjes, paprika, maïs, kleine tomaatjes, sojascheuten, olijven, witloof, haverroom, … Ook als veggie kan je tegenwoordig kalkoen op tafel zetten. Er zijn er verkrijgbaar die helemaal van chocolade zijn gemaakt, gevuld met plantaardig ijs. En afgewerkt met marsepeinen groentjes.

Echt waar, check het internet!

Een pak moeilijker is het als je uitgenodigd wordt voor een etentje. Een plantaardig feestmenu, voor veel mensen klinkt het als een contradictio in terminis. Maar dat vonden we vroeger ook van zelfrijdende auto’s, en kijk waar we nu staan. Niet alle gastvrouwen/ heren appreciëren bemoeienissen met hun feestmenu, maar als je het een beetje vlot aanbrengt kan je één van de gangen voor jouw rekening nemen. Dit is niet het moment om met een rauw of macrobiotisch gerecht op de proppen te komen. Voor sommige genodigden is het misschien de eerste veggie belevenis, presenteer ze een smaakbom van formaat. Zorg voor gefrituurde hapjes, smeuïge puree, romige sauzen, of een met chocolade overgoten nagerecht. Het is tenslotte feest!

ontdek

Ruil je kledij Allez roulez!

Kies bijvoorbeeld voor enkele stijlvolle maar tijdloze kledingstukken die je enkel tijdens de feestdagen bovenhaalt. In een uitgekiend roulatiesysteem draag je die kledij het ene jaar op het etentje bij je schoonouders, het andere jaar op de receptie van je werk en het jaar daarna op oudejaarsavond bij vrienden. Zo hoef je niet de hele feestperiode hetzelfde te dragen en merkt ook niemand dat je geen zin had om een nieuwe outfit bijeen te shoppen.

Als je roulatiesysteem uitgeput geraakt of je toch snakt naar

een nieuwe aanwinst voor je kleerkast, is de voor de hand liggende duurzame keuze de Kringwinkel. Veel Kringwinkels sparen de feestkledij op tot het einde van het jaar zodat je vlak voor de feesten je slag kan slaan. In Nederland en Antwerpen heb je heuse kledingbibliotheken waar je kledij kan uitlenen. Ideaal voor een outfit die je maar enkele weken wil dragen. In afwachting van zo’n bib in Gent kan je in de kleerkasten van vriend(inn) en gaan neuzen en kijken of er feestkledij te ruilen valt.

De cadeautjes of zo …

meer tips & tricks over duurzaam en (h)eerlijk feesten: gentfairtraide.be

‘Secret santa’, waarbij iedereen slechts voor één persoon een cadeautje koopt, al dan niet met een tombola, lijkt tegemoet te komen aan de overdaad. Behalve als je voor een gadget kiest dat vooral op de avond zelf grappig is maar achteraf in een rommelschuif belandt. Zelfgemaakte chutney, koekjes of zeep maken meer kans om daadwerkelijk van pas te komen. Of knutsel een receptenboekje met je eigen successen die je graag wil delen ineen. Als je vindt dat zelfgemaakt te veel tijd kost, bedenk dan dat cadeautjes jagen minstens even lang duurt…

Weet je voor wie je cadeautje bestemd is, geef dan kleine, niet al te belerende wenken richting groener leven. Een kleurrijke foodwrap voor de collega die zijn boterhammen anders in aluminiumfolie verpakt, een heel stijlvolle en degelijke boodschappentas voor je tante die met plastic tasjes in de weer blijft of

een schattige fietsmand voor je nichtje om alvast goede gewoontes te kweken. Andere duurzame cadeaus zijn een lidmaatschap van een sympathieke vereniging zoals GMF, EVA of VELT of een belevenisbon. Zelfgemaakt en op maat natuurlijk; een boswandeling, samen gaan klimmen of op dansworkshop, een babysitbeurtenkaart… Denk voor alternatieve verpakkingen niet alleen aan krantenpapier maar ook aan oude kalenders, een nieuwe katoenen zak- of handdoek of, mits hun toestemming, tekeningen van je kinderen. Tot slot nog een gouden tip van een koppel dat anoniem wenst te blijven. Met de feestdagen gaan ze de hele familie af en het is overal de gewoonte om aan iedereen een cadeautje te geven, dus ook aan elkaar. Niemand die doorheeft dat ze goed kunnen acteren en elkaar overal hetzelfde cadeautje geven, netjes opnieuw ingepakt…

15

HĂˆT ADRES

VOOR ECO + FAIR FASHION

SUPERGOODS GENT Olga en haar team helpen de klanten met de glimlach in haar winkel in de Brabantdam. In de winkel vind je een breed gamma van de hipste eco+faire mode, verzorgingsproducten, cadeaus en accessoires.

Bij Supergoods kan je deelnemen aan leuke evenementen en workshops rond bv. duurzame verzorging. Je vindt de leukste ecomerken zoals Veja, ARMEDANGELS, Kings of Indigo, Thinking Mu, Dedicated, Mud Jeans en veel meer!

NIEUW: FEESTCOLLECTIE

NU OPEN: GIFT STORE

Bij Supergoods kan je nu de leukste outfits vinden voor alle winterfeesten. Veel jurken, feestelijke broeken, tops, alles eco + fair. Natuurlijke materialen voelen ook beter tijdens de feesten, en gaan langer mee. Zoals altijd, helpt ons team je heel graag om de juiste outfit te vinden.

Een liefdevol kerstgeschenk komt niet uit een sweatshop. Het is nodig dat iedereen aandacht heeft voor hoe de producten zijn gemaakt: dat er geen misbruik is, geen kinderarbeid, dat er eerlijke lonen betaald worden en er in veilige omstandigheden gewerkt wordt.

Brabantdam 56 B /// Open ma 11-18u, di-za 10-18u /// supergoods.be, @supergoodsstore

S U P E R g o o d s eco + fair fashion

Wist je dat je bij Supergoods ook kan shoppen met je ecocheques?

Ook open op de eerste zondag van de maand!

getest

Swap Shop Hoe het gerief van internationale studenten vele levens krijgt

In de koffer van de gemiddelde buitenlandse student zit – naast wat gezonde stress voor de komende avonturen in Gent – doorgaans enkel wat kledij, een laptop en een paar leuke foto’s van thuis. Potten en pannen zijn er zelden bij, die worden meestal ter plekke gekocht. Een half studiejaar later gaat die amper gebruikte huisraad niet mee terug naar het thuisland, maar belandt ze in de afvalcontainer. Om die cirkel te doorbreken hebben enkele opmerkzame studenten de Swap Shop opgericht. GMF sprak af met Anouk, Hannah en Ranald, drie student-vrijwilligers die gedreven het swapverhaal vertellen. txt_An Van Hemeldonck pix_Swap Shop

Het ontstaan Twee jaar geleden bedacht Sara Helsen, milieupraeses van de studentenhomes, samen met enkele internationale studenten het idee van een Swap Shop. Ze vroeg en kreeg daarbij logistieke ondersteuning van UGent en zo is alles heel snel gegaan. Het concept is eenvoudig: Erasmusstudenten kunnen al het gerief dat ze niet mee naar huis nemen, achterlaten in een verzamel­ lokaal. Die spullen worden gesorteerd en opgestapeld in de Swap Shop. Nieuwe buitenlandse studenten kiezen hieruit wat ze nodig hebben. Ook zij kunnen achteraf het materiaal opnieuw inleveren.

Zo krijgen goederen vaak meerdere levens, en wordt er jaarlijks een container van 20 m³ afval vermeden.

OR GM F

GE

TE

ED

GEKEUR

D

DO

‘Dankzij onze Swap Shop wordt een container van 20 m³ afval vermeden’ De werking Alle internationale studenten worden aan het begin van hun verblijf door middel van posters, een mail van de huisvestingsdienst, een Facebook-event en een flyer verwittigd wanneer de Swap Shop open is.

Op dat specifieke moment kunnen ze alles wat ze denken nodig te hebben kosteloos afhalen. ‘Echt alle spullen zijn gratis, behalve de donsdekens’, licht Ranald toe. ‘Daarvoor wordt 5 euro aangerekend omwille van de wasserijkost. Standaard krijgen de studenten wel een deken, maar in de wintermaanden vinden velen dat te dun en kopen vaak een extra donsdeken. En dat is natuurlijk veel te dik om mee naar huis te nemen. Dus laten ze het achter. We hadden deze zomer wel 120 donsdekens in stock.’ Het hele afhaalsysteem werkt heel goed. Begin oktober waren de kasten van de Swap Shop binnen de twee uren leeg!

Het gerief De Swap Shop zamelt van alles in. Naast huisraad worden er veel halfgebruikte huishoud- en verzorgingsproducten ingediend, net als bestek, schrijfgerei en decoratie.

‘Het grappigste item ooit? Een heuse fitnessbank met gewichten: die student is wellicht sportief naar huis gekeerd!’ Blijft er kledij achter, wordt die naar de Kringwinkel gebracht.

De vrijwilligers van de Swap Shop horen geregeld fijne feedback en zijn dan ook blij met de werking: ‘We hopen dat de tevreden studenten het concept van de Swap Shop naar hun eigen universiteit meenemen en zo de idee van duurzaamheid verder uitdragen.’

17

ST EN GO

Roepen, maar niet gehoord worden Een sociaal-psychologische analyse van de tegenstanders van de klimaatzaak

Nooit eerder bestonden er zo veel media voor massacommunicatie, nooit eerder was het zo eenvoudig om kennis en wetenschap breed kenbaar te maken. En toch slagen we er niet in om de basiskennis over de grootste bedreiging voor ons bestaan – de wetenschappelijk feiten over de opwarming van de aarde – algemeen aanvaard te krijgen. En daar waar het stilaan doorsijpelt, denkt men er nog niet aan om met de invoer van noodzakelijke ingrepen te starten. txt_Simon Defruyt pix_Marie Bockaert

18

Het feit dat dit niet gebeurt, wordt al te vaak bij de (niet-) ontvanger gelegd. ‘Te dom, te egoïstisch om zich aan te passen’. Hoewel dit voor enkelingen misschien wel het geval is, helpt dat discours de klimaatzaak allesbehalve vooruit. Het levert enkel polarisering op en stigmatiseert

een groep die helaas nog altijd zeer groot is. Zolang we er niet in slagen om de processen die aan de grondslag liggen van de onwetendheid en/of kwaadwilligheid te begrijpen, zullen we blijven falen in onze missie om van de klimaatzaak een gemeenschappelijk gedragen doelstelling te maken.

Waarom is de boodschap nog altijd niet algemeen verspreid?

Hieronder overlopen we, zonder te beweren volledig te zijn, enkele sociaal-psychologische fenomenen die de verspreiding van kennis over de klimaatzaak in de weg staan.

1 — Beschikbaarheidsheuristiek Beschikbaarheidsheuristiek (hierna b.h., GMF) is het fenomeen waarbij iemand de waarschijnlijkheid van gebeurtenissen afleidt uit het gemak waarmee men voorbeelden uit het geheugen kan oproepen.

Kan men zich iets herinneren van vroeger, dan moet het wel belangrijk zijn – zelfs belangrijker dan recentere gegevens.

De b.h. heeft twee bijwerkingen die op een directe manier problematisch zijn voor de klimaatproblematiek. De eerste is de basisfrequentievalstrik: percepties en meningen worden vaker beïnvloed door levendige levensverhalen dan door statistische gegevens en feiten. Bij de klimaatproblematiek zorgt die valstrik er – voorlopig nog – voor dat veel mensen vandaag geen concreet voorbeeld hebben ervaren die de klimaatproblematiek rechtstreeks blootlegt, en blijft het dus allemaal weinig reëel. Al slaat de opwarming van de aarde vandaag al op vele plaatsen ter wereld toe, voor velen zijn die effecten (a) niet rechtstreeks voelbaar of (b) ‘bekende’ natuurfenomenen die vroeger ook al plaatsvonden –

sociaal psychologisch

‘Begrijpen we de processen niet die aan de basis liggen van de onwetendheid en/of kwaadwilligheid, dan zullen we er nooit in slagen om van de klimaatzaak een gemeenschappelijk doel te maken.’ maar die weliswaar frequenter of extremer voorkomen. Dus linken vele mensen ze niet rechtstreeks aan de klimaatproblematiek.

Kortom, hoewel cijfers en voorspellingen blootleggen dat de impact groot is en nog groter zal worden, neigen mensen om de bedreiging minder serieus te nemen omdat ze zelf geen concrete voorbeelden uit het geheugen kunnen oproepen.

Ter contrast: extreme gebeurtenissen die in ons gemeenschappelijk geheugen staan gegrift (zoals bv. de gruweldaden van Marc Dutroux in de jaren 90 of de aanslagen in Brussel van 2016) hebben tot op vandaag een enorme impact op het onveiligheidsgevoel van de Belgen.

Terwijl de kans op een herhaling van zo’n feiten vanuit een zuiver statistisch en rationeel perspectief enorm klein is.

Een tweede kwalijke uiting van de b.h. is het valse-consensuseffect. Mensen die begaan

zijn met het klimaat en er zich voldoende over informeren, gaan ervan uit dat andere mensen dan ook doen. Zo onderschatten ze hoe groot de groep wel niet is die lak heeft aan de klimaatbeweging. Wie zich laat omringen door gelijkgezinden, hoort voornamelijk soortgelijke meningen, waardoor we de groep die ‘nog niet mee’ is in getal gaan marginaliseren.

Preken voor de eigen parochie zet geen zoden aan de dijk, veel belangrijker is het om met andersdenkenden in interactie te gaan. Net die dialoog is zo cruciaal om uit het consensuseffect te treden en in te zien wat er bij klimaatsceptici speelt. Enkel zo kunnen we er in slagen om een antwoord of aanpak op maat te vinden, en de non-believers te overtuigen van het belang van de klimaatzaak.

2 — Vaccinatie-effect Zonder van de klimaatkwestie

een generatiekwestie te willen maken, valt het toch op dat oudere generaties moeilijker te overtuigen zijn van de noodzaak tot ingrijpende verandering. Dat is te wijten aan het sociaal-psychologische vaccinatie-effect: er wordt al veel langer gewag gemaakt van de opwarming van de aarde, maar vroeger werd er in wetenschappelijke kringen minder over geschreven of ontbrak het de meeste publicaties aan urgentie. De klimaatbeweging werd in één adem genoemd met geitenwollensokken. Dat vaccinatie-effect vertaalt zich daarom vandaag als volgt: zestigplussers zijn als het ware immuun geworden voor de huidige bewijslast, want in hun hoofd hebben ze de vroegere, minder breed gedragen versie al weggezet als idiotie en ‘hippie-toestanden’.

3 — Cognitieve dissonantie en zelfbevestiging Er is een enorm intern spanningsveld tussen (a) beseffen dat bepaald gedrag schadelijk is voor het ecosysteem en (b) dat gedrag toch stellen. Dit spanningsveld uit zich in stress en schuldgevoel, waar je het liefst zo snel mogelijk vanaf wil. De weg van de minste weerstand is niet jouw gedrag ingrijpend veranderen, maar wel je attitudes aanpassen. Het is met andere woorden gemakkelijker om de klimaatbeweging weg te zetten als ‘te extreem’ of ‘overdreven’, in plaats van minder de auto te gaan gebruiken of als politicus ingrijpende veranderingen door te voeren. De wetenschappelijke kennis wordt hierbij in het beste geval wel gehoord, maar subtiel genegeerd omdat het zowel cognitief als voor het eigen zelfbeeld niet verenigbaar is met de huidige luxueuze levensstijl.

19

WE MAKE YOUR PRINT WORK Biedt Graphius u als all-round drukwerkpartner een performante infrastructuur? Zeker.

Werken we met state-of-the-art technologie? Absoluut! Maar wat ons écht uniek maakt, is de volledig geïntegreerde productieflow van ordervoorbereiding tot aflevering.

Elk van onze 370 vakmensen haalt het maximum uit zijn of haar expertise doordat uw drukwerk in één vloeiende beweging door ons proces wordt begeleid, met een naadloze samenwerking en communicatie.

Graphius, uw drukpartner voor magazines, catalogi, brochures en boeken.

Graphius - Eekhoutdriesstraat 67, B-9041 Gent, T +32 9 218 08 41 Graphius Brussels - Hemelstraat 2, B-1651 Beersel PPO Graphic - 10 Rue de la Croix Martre, F-91120 Palaiseau

www.graphius.com

sociaal psychologisch

Waarom resulteren feiten niet in gedragsverandering?

1 — Tragedy of the commons Binnen het huidige systeem zijn individuele kortetermijnbelangen – nu nog – tegengesteld aan gemeenschappelijke langetermijnbelangen. Daarom blijven mensen voornamelijk kiezen voor gedrag dat rechtstreeks wordt ‘bekrachtigd’, bv. voor de bedrijfswagen die financieel voordeel oplevert, of voor de vlucht die goedkoper is dan de trein. Onze individualistische cultuur werkt dat nog meer in de hand. Bovendien houdt de gemiddelde mens vast aan een onrealistisch positief beeld op de mate waarin men de toekomst kan beïnvloeden. Die zelfdienende cognities maken dat de individuele kortetermijn-noden blijven primeren boven het gemeenschappelijk langetermijnbelang. Daarnaast is er nog de verleiding tot het ‘sociaal lijntrekken’, waarbij mensen niet tot inspanningen komen omdat ze het gevoel hebben dat anderen die ook niet doen (bv.

‘China is het grootste probleem’).

2—H et klimaatdiscours in een maatschappelijke sandwich Ook de nog altijd grote maatschappelijke ongelijkheid speelt het thema parten. De kloof tussen rijk en arm zet het klimaat in een sandwich, waarbij de ‘aanvallende’ benadering van

de klimaatbeweging zorgt voor meer stereotypering en weerstand langs alle kanten van het maatschappelijk spectrum.

Jullie, de elite – wij, het volk Mensen die in armoede leven hebben andere prioriteiten (zoals ziekte, racisme, verslaving of huiselijk geweld) dan het klimaat. Voor hen komen klimaatactivisten over als een ‘elitaire’ beweging. Want zelf zijn ze fulltime bezig met overleven, ze hebben geen tijd voor demonstraties. Besparingen die worden opgelegd in functie van het klimaat doen hen pijn, aan een belerende vinger die wijst op ‘slecht’ individueel gedrag hebben ze geen boodschap.

Ondanks hun ‘elitaire stempel’ richt de klimaatbeweging zelf graag zijn pijlen op ‘de elite’.

Rijken, politici en werkgevers worden geviseerd in debatten, de schuld voor de klimaatramp wordt eenzijdig in hun bakje gelegd. Er wordt (selectief) vergeten om complexe politieke systemen, socio-culturele contexten en historische factoren mee in de puzzel op te nemen. Uiteraard roepen we ‘de elite’ graag op tot politieke moed en inspanningen, want zij beschikken over de beste wapens en middelen. Maar hen louter overladen met alle

‘Blijven we vechten tegen de bierkaai of gaan we op een passionele, creatieve en hoopvolle manier de dialoog aan?’ zond(vloed)en van Israël zorgt net voor een grotere weerstand tegen de klimaatzaak.

3 — Conclusie Is deze analyse een poging om iedereen carte blanche te geven om massaal te blijven vervuilen en niet in actie te schieten voor het klimaat? Wordt hiermee de urgentie van het probleem ontkend? Uiteraard niet, het is veeleer een oproep om doordachter en genuanceerder over het thema te communiceren. Het hele discours van responsabilisering en het wijzende vingertje hebben dan wel het klimaat onder ieders aandacht gebracht, momenteel schieten ze hun doel voorbij.

Laat deze analyse een startpunt zijn om creatiever en doelgerichter te communiceren. Willen we vechten tegen de bierkaai of gaan we hoopvol de dialoog aan? Het antwoord op die vraag zal bepalen of we nog lang zullen blijven roepen, of dat we eindelijk worden gehoord.

21

Het probleem is de oplossing een inleiding in het algen-verhaal

Afgelopen zomer konden we door de blauwalg wekenlang niet zwemmen in de Blaarmeersen.

In de Golf van Mexico creëert de jaarlijkse algenbloei een dode zone ter grootte van Vlaanderen.

Zijn algen en wieren werkelijk een pest, of klopt de permacultuurstelling en is ‘het probleem’ net de oplossing? txt_Nico Cuypers pix_shutterstock

22

Algen = alchemisten op aarde ‘Algen’ is de verzamelnaam voor een groep zeer diverse organismen die zowel op land als in zee voorkomen, gaande van microscopische cyanobacteriën tot macro-algen of wieren zoals de reuzenkelp die tot 45 meter lang wordt. Louter met zonne-energie zetten ze CO2, water en mineralen om in organische materie, bouwsteen van alle leven. Nog straffer: tijdens dit proces laten ze zuurstofboertjes. Minstens de helft van de lucht die wij inademen is afkomstig van algen! Algen vormen de basis van de mariene voedselketen. Degene die erin slaagden om ook buiten het water te overleven werden de voorlopers van planten.

Coole strebers Bij de aanmaak van koolhydraten, eiwitten, vitamines en vetten zijn algen veel productiever

dan planten. Ook na hun dood blijven ze van nut, want de koolstofrijke resten dwarrelen naar de oceaanbodem waar ze voor onbepaalde tijd opgeslagen worden. Zo hebben ze een afkoelend effect op de atmosfeer en vermijden ze dat onze aardbol een broeikas wordt.

Zonder algen geen sapiens Een hypothese luidt dat mensapen ei zo na werden uitgeroeid door een bijzonder strenge ijstijd. De overlevenden klonterden samen op een gunstige plek dicht bij bos en oceaan. Uit de oceaan visten ze algen en schelpdieren die zelf algen eten. Die kost zat boordevol ‘brein-specifieke’ nutriënten. Dat nieuwe dieet zorgde ervoor dat hun hersenen aanzienlijk groter werden, het maakte de mensapen tot mensen. Dat verklaart waarom de eerste mensen vooral langs kustlijnen migreerden, dicht bij de bron van slimme nutriënten.

De hersenen van soortgenoten die zich meer landinwaarts settelden groeiden ook, maar wel langzamer dan die van hun nichtjes en neefjes aan zee.

Superfoods met een zeegeurtje Er zijn nog goede redenen om wieren aan ons dieet toe te voegen. Ze zijn rijk aan vezels en proteïnen en arm aan calorieën. Veel soorten bevatten per portie grote concentraties aan mineralen en vitaminen, nog meer dan spinazie en boerenkool. Om de toekomstige bevolkingsgroei op te vangen is extra voedsel uit zee noodzakelijk. Dan kijken we niet enkel richting vis en mossel, maar ook naar de algen. Mooi meegenomen is dat de zeewierteelt geen beslag legt op het schaars

topic

wordende land of zoetwatervoorraden.

Welig en fertiel Al eeuwenlang gebruiken mensen algen om de vruchtbaarheid van landbouwgrond te bevorderen. In de bodem werkt zeewier als een meststof die minerale nutriënten afgeeft.

Het bevat ook biostimulanten die de groei van planten tot in turbostand kunnen draaien: van sterker ontwikkelde wortelharen tot een productievere bloei met extra veel vruchten. Ze maken planten beter bestand tegen milieustress zoals droogteperiodes, extreme temperaturen of brak water, problemen die door de klimaatverandering steeds vaker zullen voorkomen.

Antioxidant, antiflatulent Boeren gebruiken zeewier ook als veevoer. Het is goedkoop en zorgt voor gezondere dieren.

Het wier voedt en vermeerdert de verteringsbevorderende darmbacteriën die op hun beurt antioxidanten en ontstekingsremmers aanmaken.

Bovendien werden recent wiersoorten onderzocht die de methaanproductie door flatulentie zeer sterk verminderen, wat het klimaat nog eens ten goede zou komen ook!

Algenolie Petroleum bestaat uit samengeperste dode algen van miljoenen jaren terug. Wat als we dat proces zouden kunnen versnellen/vervangen door olie te maken van nu levende algen?

In plaats van fossiele olie uit de grond te pompen en CO2 de atmosfeer in te jagen, kunnen we misschien algen kweken en zo net CO2 uit de atmosfeer opvangen. De vroegere hoge olie-

’Het kleinste organisme ter wereld kan helpen om enkele van ’s werelds grootste uitdagingen op te lossen’

prijs was een sterke katalysator voor onderzoek naar algenolie.

Maar met de opkomst van fracking kelderde de olieprijs; algenolie-start-ups verdwenen of schakelden over op cosmetische en andere oliën. Algenolie zal pas kunnen wedijveren met aardolie wanneer die een eerlijke prijszetting krijgt. Met name een prijs waarin de aangerichte milieuschade en CO2-uitstoot worden doorgerekend.

Eerlijke prijzen Het verhaal gaat nog verder. Er bestaan projecten waarbij men algen inzet om waterwegen

te zuiveren zodat zwem- en drinkwater gezond blijven. Vernieuwende ondernemers maken plastics op basis van algen, maar die zijn (voorlopig nog) duurder dan gangbare plastics, en dus stokt het onderzoek. Het algenverhaal en haar mogelijkheden geven ons hoop, maar leggen een klassiek pijnpunt bloot: de angst of onwil voor verandering. Willen we algen-alternatieven een eerlijke kans geven, dan hebben we nood aan 5 minuten (wereldwijde) politieke moed om schadelijke en onrealistische prijsmechanismen te corrigeren.

‘Geef algenproducten een eerlijke kans door correcte prijzen in te voeren. Zo kunnen ze schadelijke alternatieven uit de markt concurreren’

23

Gezellig shoppen, advies op maat, groot vegan & glutenvrij aanbod.

Gezellig shoppen, advies op maat, groot vegan & glutenvrij aanbod. Een hart voor duurzaamheid Eenondernemers. hart voor duurzaamheid & lokale en lokale ondernemers.

Korte Meer 22b 9000 Gent tel. 09 223 12 41 Tel: 09 223 ayunogent@gmail.com 12 41 Korte Meer 22b 9000 Gent

ayunogent@gmail.com

Volg ons ook op Facebook & Instagram

Volgen onsblijf ookup op Facebook & Instagram en blijf up to date van de laatste nieuwigheden op to date van de laatste www.ayuno.be nieuwigheden op www.ayuno.be.

KINDEREN | JONGEREN | VOLWASSENEN

D

L E S S E N

-

A

N

W O R K S H O P S

-

S

K A M P E N

UIS NSHUIS DANSH DA .BEE G.B NG AN GA NG -IN DEE-I D

OPEN HUIS Z O N D A G

0 2 .0 2

column

Het groen achter de oren

E

en vriend en ik blazen een oude traditie nieuw leven in. We gaan subtropisch zwemmen. De laatste keer dat we dat deden is minstens tien jaar geleden. Ook toen al waren we de oudste kinderen op de glijbaan.

Deze keer vallen we minder op. We hebben het perfecte voorwendsel om excessief veel plezier te hebben in de wildwaterbaan en het uit te gillen van de pret als er golven komen: de vriend heeft zijn zoontje meegebracht. Ze komen met de trein. Ik pik hen op aan het station met mijn cargofiets en mijn huurfietsabonnement. De vriend op de huurfiets, de kleuter in mijn bak: zo fietsen we naar het zwembad.

We zijn dus goed bezig, maar dan krijgen we honger. De frieten van het kind komen in een grote kartonnen doos. De frieten van alle kinderen om ons heen komen in zo’n doos. De saus zit in kleine plastic potjes. De groentenburger is binnenin ijskoud. Ik ga ermee terug. ‘De burger is koud.’ De jobstudent achter de bar kijkt me aan. Niets wijst erop dat hij me begrepen heeft.

Ter demonstratie steek ik mijn wijsvinger in de burger. Ik herhaal: ‘De burger is koud.’ De student kijkt me nog wezenlozer aan. ‘Ik wil een warme,’ zeg ik. Mijn vinger steekt nog in de hamburger.

De student blijft me wezenloos aankijken. Ik haal mijn vinger uit de burger, wikkel hem in het papiertje dat eronder ligt en prop hem in de handen van de student. ‘Ik wil een warme,’ zeg ik, en draai me om, om mijn frieten op te eten voor ze koud worden.

We eten en we verbazen ons over het afvalbeleid. Er zijn drie jobstudenten mee bezig. Een student verzamelt kartonnen dozen waarin net nog frieten voor kinderen zaten en propt ze integraal in de vuilnisbak. Na ongeveer vijf dozen zit

In de buik gestraft Lisa Marechal

die vol en meldt hij dat aan de student achter de kassa. Die stelt eerst zelf vast dat de vuilnisbak effectief vol zit en meldt dat in de keuken. Uit de keuken komt daarna een derde student die erg veel moeite heeft om de volle zak te vervangen door een lege. Vervolgens gaat de eerste student opnieuw proppen. De cirkel is rond en iedereen is gefrustreerd. Nu en dan komt een manager aan de student achter de kassa vragen of alles goed gaat met de afvalverwerking. Beide kruisen de armen en knikken gewichtig.

Mijn hamburger komt terug. Hij is heet. Ik kan zien dat het de mijne is omdat de hap eruit precies de maat van mijn gebit heeft en het gat erin exact de doormeter van mijn wijsvinger. Ik eet het stukje tomaat en het blaadje sla tussen het broodje uit en laat de rest liggen. Buiten heet en dubbel gefrituurd is de hamburger ook oneetbaar. Ik had het kunnen weten. Frieten eten behoorde nooit tot de traditie.

25

voortaan

Komkommerspons Schuur en schrob Volgens de tips zet je je eerste stappen richting een zero waste levensstijl door de aankoop van een loofah spons. Dit doet je misschien denken aan die leuke kleurrijke sponsjes die je cadeau geeft samen met enkele leuke zeepjes, wanneer het je weer aan inspiratie ontbreekt. Wel, dat klopt niet helemaal. Deze plastieken “douche essentials” kopieerden hun benaming onterecht van de natuurlijke variant. Loofah of luffa verwijst naar een soort komkommerplant waarvan de binnenste vezels een ideale scrub vormen.

Voortaan

Je kan deze komkommerachtige plant gewoon in eigen tuin laten groeien, ten minste mochten we nog eens een lange, warme zomer tegemoet gaan. De luffa is namelijk een zonneklopper en heeft gedurende 100 à 140 dagen temperaturen van 25 tot 30 graden nodig. Van veel regen gaat

Voortaan kiezen voor een duurzame levensstijl vraagt om nieuwe gewoontes.

We helpen je graag op weg met enkele huis-, tuin- en keukentips. Klein begonnen …

’n Pittig rondje Kruidenspiraal

26

Creatief met kruiden, dat is de insteek voor de kruidenspiraal. In plaats van je kruiden in aparte potten of in de grond te stoppen, speel je in de hoogte en bouw je een soort slakkenhuis. Het ziet er niet enkel leuk uit, maar het blijkt ook zijn nut te hebben. Doordat je met verschillende hoogtes werkt, bespaar je best veel plaats en kan je overal gemakkelijk bij. Je kan er ook veel soorten kruiden op kwijt en plant ze volgens hun noden. Kruiden met hoge waternood plaats je eerder onderaan, terwijl je bovenop de grond droger kan houden. De stenen spelen daarbij ook een rol want zij houden warmte en vocht vast. Schaduw eisende kruiden plaats je uiteraard aan de schaduwzijde, zodat liefhebbers van de zon hun plaatsje

Hartig Indisch linzenstoofpotje de plant al snel schimmelen. Een echt zorgenkindje dus. Eens de vrucht rijp is pel je de schil eraf. Een nachtje weken in bleekwater zorgt ervoor dat de vezels de mooie lichte kleur krijgen zoals je ze in de winkel ziet. En voila, klaar voor gebruik! Oogst je hem vroeger, dan kan je er ook mee experimenteren in de keuken.

Tijdens koude winterdagen zin in iets warms en hartigs? Met linzen, groenten, kruiden en wat creativiteit zet je zo een hartig oosters stoofpotje op tafel!

kooktijd

skills

txt_Elisabeth Van Lierop pix_Eveline Boone

Luffas kan je gebruiken in de douche om je te scrubben. Let er wel op dat je deze eerst goed nat maakt, anders voelt het nogal stug. Deze spons is ook zeker geschikt voor het schuren van je potten en pannen.

Een snelle zoektocht online vertelt je waar je deze spons overal kopen kan. Moeilijk is-ie niet te vinden en ook helemaal niet duur. Schuren maar! txt_Binte Claes

Deel je foto's en tips met ons via frontaal@gentsmilieufront.be of tag @gentsmilieufront op Instagram!

kunnen opeisen in het zuiden. Verder zorgen de stenen (of het hout) ervoor dat de kruiden niet gaan woekeren.

Hoewel het er poepsimpel uitziet, moet je toch even goed nadenken over je opbouw. Allereerst is het belangrijk te zorgen voor een stevige ondergrond of fundering. Het middelste kan je opvullen met stenen of wat puin, wat je weer een tripje naar het containerpark bespaart. Als je stro of hooi gebruikt, zoals men in veel video’s aanraadt, zal je spiraal doorheen de jaren verzakken tot een zielig hoopje stenen. Voor woekeraars zoals munt kan je uitstekende plakjes voorzien waar je potten op kan plaatsen. txt_Binte Claes pix_Mme Zsazsa

Ingrediënten — 4 personen • 200 g zwarte linzen (beluga, grijsgroene Le Puy-linzen kunnen ook), afgespoeld • 3 wortels • 1 ui • 1 tl tijm • 1 laurierblad • zout • 2 el balsamico

• 2 el olijfolie • 2 el dadelsiroop (je kan ook 1 el bruine suiker gebruiken) • 1 el verse koriander • 1 el verse peterselie • optioneel: 1 rode paprika, kleine courgette, chilipeper

Bereiding Halveer de wortels in de lengte (of in kwartjes, afhankelijk van de dikte) en snijd in grove stukken. Pel de ui en look en snij grof. Bak de ui en look even aan in een kookpot met wat olijfolie. Giet de linzen, wortels (en eventueel paprika), laurier en tijm erbij en zet onder water, tot ongeveer 2 cm boven de linzen. Breng aan de kook met het deksel op de pot.

Kook ze 25 à 30 min. tot alles gaar is. Voeg indien nodig extra water toe. (Als je courgette wil gebruiken voeg je deze best pas de laatste 5 minuten toe). Maak de dressing door de olijfolie, balsamico, dadelsiroop en het zout te mengen. Laat de linzen een beetje uitdampen, meng er de verse koriander en peterselie onder en overgiet met de dressing. Serveer warm met extra verse koriander en eventueel naanbrood, avocado en raita.

Ontdek meer recepten op evavzw.be

27

PUUR • LOKAAL • ORGANISCH • VLEESVRIJ • ECOLOGISCH •

ALLE DAGEN OPEN

09U00 - 18U00

OP VRIJDAG TOT 19U00

GMF-leden ontvangen 5% korting

NATUURDAKEN PRAIRIEDAKEN KLIMPLANTEN

Canopy BVBA Dendermondsesteenweg 40 B-9000 Gent

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

roots

Nellie —

‘Wij zijn ook een beetje activisten’ Nellie Ivanova roots_Bulgarije We zijn benieuwd hoe mensen die van elders naar België zijn gekomen naar Gent kijken. Deze keer spreken we af met Nellie, zo’n 18 jaar geleden verhuisde de Bulgaarse naar Gent. Ze woont hier in een gezellige straat vlak bij de Visserij met haar vriend.

Wanneer zij de deur opent, mag ik dadelijk mee aan tafel schuiven. ‘We hebben toch te veel’, zegt ze terwijl ze mijn bordje vol schept. ‘Het zijn allemaal groentjes uit de tuin.’ Met haar tuin verwijst ze naar de Gentbrugse volkstuinen waar ze in de zomer steevast te vinden is. Haar vriend verzekert me, ‘Nellie is een echte moestuinkampioen.’ Hoewel ze dit bescheiden wegwuift is het niet gelogen. Het zat haar al van jongs af aan in de vingers, toen ze haar familie hielp in hun grote tuin. Al was dat niet altijd met volle goesting. ‘Maar kijk, enkele jaren geleden begon het dan toch weer te kriebelen.’

Door de week werkt Nellie in de lagere school ‘Klimrek’ in de Brugse Poort. Enkele kleuterklasjes hebben haar tuintje al bezocht om te kijken waar de groenten vandaan komen.

‘Wij zijn ook een beetje activisten’, vertelt Nellie, ‘ Klimaatmarsen, een protestactie tegen bruinkool in Duitsland of voor mensen zonder papieren, ik laat mijn stem horen.’ Misschien is dat ook iets Bulgaars, want daar is er vaak verzet tegen schadelijke of onrechtvaardige beslissingen: goudmijnen, illegale houtkap, aanleg van skipistes door beschermde natuur. En daar begon in 1989 de opstand tegen het oude communistische regime door de groep … ‘eco-glasnost’.

Terwijl ik klaar sta om te vertrekken, geeft Nellie me nog de overschotten van tafel en een zak met haar groenten mee. ‘Gewoon aanpakken’, lacht haar vriend, ‘dat is die Bulgaarse gastvrijheid.’ Wat een warm duo! txt_Binte Claes

pix_Noor Van Weverberg

29

In een stad als Gent zal er altijd een warmtevraag zijn, hoe goed we de woningen ook isoleren. Het standaardantwoord op die vraag is de verbranding van aardgas. Voor woningen is de gascondensatieketel vandaag het goedkoopste systeem op de markt. Maar willen we de klimaatdoelstellingen van 2050 halen, dan moeten we op zoek naar alternatieven voor aardgas. txt_pix_Stefaan Claeys_Veerle Vercruyce

bron_greenfieldgroup.co

warmterecuperatie via warmtenet

Nieuw warmtenet in Eeklo Een voorbeeld voor Gent?

Recuperatie van restwarmte via een warmtenet Bekijken we de stad op grotere schaal, dan tellen we plekken met een overschot aan warmte zoals elektriciteitscentrales, verbrandingsovens, koelinstallaties en industrie. Die warmte wordt vandaag meestal weggeventileerd, geloosd in de lucht. VITO bracht voor Vlaanderen in kaart waar restwarmte voorhanden is en een warmtenet dus potentieel biedt. Zoom je in op Gent, dan zie je dat het aanbod aan restwarmte volstaat om alle gebouwen te verwarmen!

Missing link Er is dus een vraag én er is aanbod. Wat nog ontbreekt is het distributiesysteem – het warmtenet zelf. Een warmtenet is een netwerk van geïsoleerde buizen met water. Die

‘Er is vraag én aanbod.

Wat nog ontbreekt is het distributiesysteem’

brengen de warmte van de plek waar ze wordt geproduceerd naar de plek waar ze nodig is. Je kan het vergelijken met een CV, maar dan op schaal van de stad. Wereldwijde koploper op vlak van warmtenetten is Denemarken. Daar is bijna 70% van de bebouwde omgeving erop aangesloten. Dit warmtenet wordt gevoed door meerdere bronnen: restwarmte, maar ook geothermie en biomassacentrales.

Warmtenetten in Gent In een Frontaal-artikel van zomer 2018 (‘Verwarmingsrevolutie in Gent’) schreven we al een stuk over de bestaande Gentse warmtenetten: Ivago levert ‘afvalwarmte’ aan UZ Gent en Eastman, ook Volvo Cars en Stora Enso delen een warmtenet. Vele grote gebouwen in Gent

Feiten & weetjes over het Eeklose warmtenet De voorwaarden — het net moet gebruikmaken van afvalwarmte en op termijn hernieuwbare energie; de consumentenprijs voor warmte mag niet hoger zijn dan bij een gasaansluiting en er moet voornamelijk met coöperatief 30 kapitaal worden geïnvesteerd.

De warmte — de restwarmte volstaat om alle gebouwen in Eeklo te verwarmen. Het vertrekt aan een temperatuur van 90°C, 7 km verder is het nog geen halve graad afgekoeld dankzij de zeer goed geïsoleerde buizen. Op gebouwniveau komt water van 70°C binnen en gaat het aan 40° terug buiten.

De fasering — in een eerste fase worden het ziekenhuis en het bedrijvenpark (7 km verder) aangetakt, in een tweede fase volgt de stadskern. Op termijn kan eventueel ook Maldegem aansluiten.

Op dit moment worden contracten afgesloten met kandidaat-afnemers in het industriegebied.

Toegang & gebruik — een afnemer moet niet extra investeren om aan te sluiten. Het warmtenet komt naar binnen op kosten van Ecopower, tot en met de warmtewisselaar en de aansluiting op de chauffagebuizen in de woning.

Kansrijke gebieden voor aanleg warmtenet

bron_VITO

bouwadvies

→

zijn aangesloten op het warmtenet van EDF-Luminus. De Oude Dokken worden voor een derde verwarmd met biogas van gerecupereerd zwart- en grijswater en voor twee derden met de warmte van het naburige Christeyns. Stuk voor stuk stappen in de goede richting, maar er is nog werk aan de winkel om dit op te schalen.

Eeklo wijst de weg De stad Eeklo schakelt nog een versnelling hoger: tegen 2030 wil ze de uitstoot van broeikasgassen op haar grondgebied verminderen met 40%. De stad schreef een concessie uit voor een warmtenet, die werd binnengehaald door het consortium Ecopower-Veolia.

We gingen met de MilieuAdviesWinkel een kijkje nemen in Eeklo. We keerden terug met een blocnote vol nuttige informatie waar we hopelijk ook in Gent spoedig aan de slag mee kunnen gaan.

Back-up — op elk moment moet Ecopower warmtelevering kunnen garanderen, ook mocht de verbrandingsoven uitvallen. De oplossing: 3 grote gebouwen in Eeklo (AZ Alma, Ontex en Vandemoortele) zullen aansluiten op het warmtenet en dragen hun eigen stookplaats over aan Ecopower. Die 3 samen volstaan als backup.

faq Hoe kan ik mijn woning het best voorbereiden om fossielvrij te gaan?

Antwoord Voor de meeste gemeenten zullen er binnenkort warmtezoneringskaarten beschikbaar zijn. Deze kaarten geven aan per stadsdeel of wijk wat de meest aangewezen manier is om fossielvrij, dus aardgasvrij te worden. Dit kan een warmtenet, warmte-koudeopslag in de bodem, groen gas, … zijn. Je kan al eens gaan kijken of deze kaarten voor jouw gemeente al ter beschikking zijn, en op welke termijn deze plannen uitgevoerd worden.

In afwachting van deze veranderingen op wijkniveau, kan je in je woning al enkele aanpassingen doen zodat deze klaar is om in de toekomst gasloos te verwarmen.

Zo zorg je in eerste instantie dat je warmtevraag zo laag mogelijk is. Dit doe je door ervoor te zorgen dat de warmte niet gemakkelijk uit je woning kan ontsnappen, door het isoleren en luchtdicht maken van je gebouwschil. Om echt toekomstgericht te zijn, isoleer je beter al volgens de normen van 2050 in plaats van de huidige. De normen van 2050 vind je hier terug: www.energiesparen.be/ energiedoelstellingen-tegen-2050.

Ten tweede is een investering in een centrale verwarming op lage temperatuur ook interessant voor de toekomst. De fossielvrije verwarmingstechnieken hebben op die manier een hoger rendement. Bij lage temperatuurverwarming ligt de aanvoertemperatuur van het CV-water tussen de 35 en 55°C. Ter vergelijking: bij een klassiek verwarmingssysteem met gewone radiatoren ligt deze aanvoertemperatuur tussen de 75 en 85°C. Vloer- of wandverwarming is hiervoor ideaal, maar er bestaan ook lage-temperatuurradiatoren of -convectoren. txt_Veerle Vercruyce

Ontdek meer faq's op milieuadvieswinkel.be/faq

31

NpG ­ AD Eyck A5:Opmaak 1 27/11/2019 13:23 Pagina 1

OVER EYCK EN BLOEMEN HET LAM GODS EN ZIJN FLORA

Gegidste wandelingen van 15 maart tot 30 september 2020 BOURGOYEN-OSSEMEERSEN, ASSELS, GENTBRUGSE MEERSEN AANVRAGEN VIA WWW.VISITGENT.BE/OVER-EYCK-EN-BLOEMEN

Jouw advertentie hier?

Dat kan! Mail gauw naar frontaal@gentsmilieufront.be

32

32

in actie

De (eindeloze) piste naar herbruikbaar op de Zesdaagse Organisator Golazo beloofde vorig jaar om de Zesdaagse van 2019 duurzamer te maken. Voor een stuk greenwashing, blijkt nu: er werden dit jaar geen plastic maar biologisch afbreekbare PLA-wegwerpbekers gebruikt. Een pseudo-duurzaam doekje voor het bloeden, terwijl het echt anders moet.

Wij sommen op waarom. txt_Thijs Michiels pix_GMF

Geen herculesarbeid — Herbruikbare bekers invoeren is lastig maar het lukt, zelfs in moeilijke omstandigheden als de Gentse Feesten (vele organisaties, pleinen en terrassen, openlucht). Dat is voor de Zesdaagse (1 organisatie, 1 afgesloten ruimte) veel eenvoudiger. Bovendien staat Golazo er niet alleen voor: naast GMF reiken ook gespecialiseerde organisaties als Ivago, OVAM en Ecofest een helpende hand om over te schakelen.

Andere zesdaagsen doen het wél — Golazo beweert dat, in tegenstelling tot andere sportevents, de risico’s bij baanwielrennen anders liggen: een harde beker kan op de piste belanden en een renner doen vallen. Waarom werken de zesdaagsen van Berlijn en Londen dan wel met herbruikbare bekers? En waarom worden er dan in sommige tribunes van het Kuipke frisdrank in (harde) petflesjes geserveerd? Kiezen voor herbruikbaar zou van de Gentse Zesdaagse geen voorloper maken, het zou eerder (eindelijk) aansluiting vinden bij het peloton.

PLA geen heilige graal — In de eventsector wordt PLA (polylactic acid of polymelkzuur) niet beschouwd als een ecologisch alternatief. Het draagt eerder een niet-duurzame

Iedereen is er klaar voor, maar organisatie steekt de kop in het zand stempel: als recyclage al lukt na een moeilijke ‘propere’ inzameling volgt een complexe verwerking. De cyclus van herbruikbare bekers verloopt in 5 stappen (1/ productie, 2/ gebruik, 3/ inzameling, 4/ wassen, 5/ hergebruik), die van PLA-bekers is dubbel zo lang (5/ shrinken, 6/ shredden, 7/ smelten, 8/ gieten, 9/ transporteren en 10/ hergebruik).

Oneerlijke communicatie — Golazo beweert in de pers dat ze erin slagen om 100% van de bekers te recupereren en dus wettelijk voldoen aan de eisen. Onjuist, want heel veel bekers belanden op de grond, buiten of in een verkeerde container. Verstrooide of vrolijk beschonken bezoekers die ander afval bij de bekers keilen maken de hele hoop niet-recycleerbaar. Bekers zijn pas geschikt voor recyclage wanneer ze gewassen en dus heel zuiver zijn. Dat maakt ook het bekertapijt op de grond schier onmogelijk om te recycleren.

Politieadvies geen dooddoener — Golazo schermt slechts met één argument om vast te houden aan wegwerp: het (niet-bindende) advies van de politie. Die verkiest wegwerpboven (zwaardere) herbruikbare bekers in functie van de veiligheid. Toch heeft de organisatie zelf de sleutel in handen om dat advies te beïnvloeden, bv. door extra toezichters in te zetten, door de bekers waarde te geven (zoals statiegeld of bv. 10 bekers = 1 consumptie), door vaker om te roepen dat er niets op de piste mag belanden etcetera.

Zulke ingrepen kunnen de politie ervan overtuigen om van een negatief naar een voorwaardelijk advies te switchen.

Meer weten?

Surf naar gentsmilieufront.be om meer te lezen over onze acties tijdens de Zesdaagse van Gent in 2018 en 2019

33

vrijwilliger

Eva — ‘GMF is puur engagement’ We hebben afgesproken met vrijwilligster en bestuurslid Eva Van Eenoo na een bijeenkomst van de raad van bestuur (RvB) van GMF. Het is al donker buiten en nu staat haar nog een interview te wachten. We vragen ons dan ook af of de potentiële GMF-vrijwilliger lange uren moet kloppen.

Eva Van Eenoo: Haha, ik heb niet het gevoel dat er bij GMF iets ‘moet’. GMF is puur engagement, het vreet mijn tijd niet op. Over je engagement heb je zelf controle, ook de tijd die je erin stopt.

Je komt net van een vergadering van de raad van bestuur. Wat gebeurt daar precies?

De RvB wordt verkozen op de algemene vergadering en bestaat momenteel uit acht leden. We beslissen over een boel zaken die bij elke vzw in orde moeten zijn: begroting, financiële zaken, de strategie. Ik houd me vooral bezig met personeelszaken, zoals een deel van de loonadministratie, de arbeidscontracten in orde brengen, formulieren in orde brengen als iemand bijvoorbeeld in zwangerschapsverlof gaat. Het is een grote verantwoordelijkheid, want het gaat tenslotte over mensen hun job. Er is veel administratie en die moet in orde zijn. We willen een goede werkgever zijn en een goede omkadering aanbieden. Als je meer dan zes mensen tewerkstelt moet je goede omstandigheden creëren, dat heeft niets met milieu te maken. Ik hoop dat de RvB goed aanspreekbaar is voor het personeel. In de toekomst wil ik wel meer tijd vrijmaken om inhoudelijker te werken bij de beleidswerkgroep.

Wat doet die beleidswerkgroep?

Die werkt vooral rond inhoudelijke thema’s en probeert op het beleid te wegen. We dienen bezwaarschriften in, of we volgen bepaalde dossiers op, zoals de geplande weefstrook tussen Merelbeke en Zwijnaarde. We gaan in overleg met schepenen, er komt dus wat lobbywerk bij kijken. Elke actie die door de activiteitenwerkgroep van GMF ondernomen wordt, heeft ook een inhoudelijke poot. Daar zorgt de beleidswerkgroep voor.

help mee 34

Heb je zin om ook vrijwilliger te worden?

Laat het ons weten! info@gentsmilieufront.be

Hoe ben je bij GMF terechtgekomen?

Zoals velen droeg ik als tiener de gekende Greenpeace t-shirts, maar de echte bewustwording dat je ook iets kan doen is er gekomen door de personen die ik ontmoette tijdens mijn studies. Eén van mijn eerste jobs was bij JNM (Jeugdbond voor Natuur en

Jules Milieu), toen kwam het besef dat dat soort werk me wel ligt. Er was geen plan, het is allemaal along the way gekomen. Zo’n acht jaar geleden ben ik dan een eerste keer bij de RvB van GMF terechtgekomen.

Daar ben ik mee gestopt toen ik zwanger werd en het toch wat lastig werd om te combineren met kleine kinderen. Ik heb toen tijdskrediet genomen en ben twee jaar voorzitter en persverantwoordelijke van de Gentse afdeling van de Fietsersbond geweest. De Fietsersbond heeft toen veel samengewerkt met GMF, het zijn verenigingen die elkaar versterken. Dat was onrechtstreeks mijn actiefste periode bij het GMF. Het hoogtepunt was de fietstocht om het circulatieplan te steunen, in 2017. We gingen al blij zijn met 250 mensen, maar het werden er meer dan 1000, een groot succes.

Ik werd toen gevraagd als woordvoerder, dat was een hele eer want er waren veel mensen en verenigingen bij betrokken. Ik geloof dat we toen de perceptie rond het circulatieplan hebben kunnen keren.

Is mobiliteit een van je favoriete thema’s?

Ik ben in meer geïnteresseerd, maar bij ruimtelijke planning en mobiliteit heb ik het gevoel dat ik over enige kennis beschik. 15 jaar na het behalen van mijn diploma geschiedenis ben ik aan de UGent Stedenbouw en Ruimtelijke Planning gaan studeren.

Ik doctoreer nu aan de VUB, ik ben vooral bezig met de manier waarop de inrichting van de openbare ruimte onze mobiliteit beïnvloedt.

En? Hoe vertaal je dat naar de situatie in Gent?

Gent heeft het beste parkeerplan van Vlaanderen, maar het kan nog beter. We moeten de gratis bewonersvergunning in vraag durven stellen. Er zijn nu meer bewonersvergunningen dan parkeerplaatsen. In Nederlandse steden kom je op een wachtlijst terecht als je een bewonersvergunning aanvraagt. Zoiets kan natuurlijk niet direct worden ingevoerd bij ons, maar we moeten ons wel afvragen of het huidige parkeerbeleid haalbaar blijft in de toekomst. Het is ook niet de bedoeling dat er mensen uit de boot vallen. We moeten een draagvlak behouden bij elke maatregel over duurzaamheid. Gezonde voeding, renovatie, zonnepanelen: het is soms een privilege. Ik vind het persoonlijk belangrijk om een sociale reflex te behouden. Dat is volgens mij dé uitdaging voor de milieubeweging.

Ligt daar nog een taak te wachten voor GMF? Ik vind dat we iets moeten doen met de armoedebewegingen, we moeten aan hetzelfde zeel trekken.

Maar we moeten vooral ook blijven doen wat we doen, er zit enorm veel dynamiek in GMF. txt_Karel Lauwers pix_Steven Geirnaert

Meer van 'Meet Jules' vind je op tiny.cc/gmfjules

35

kalender

dec jan feb

19.12 Gentenair workshop #5

23.01 ‘Hoe werkt de stad?’

Stel je eigen luchtmeter samen en leer hoe je zelf de fijnstofconcentratie in jouw buurt kan meten. Daarvoor hoef je helemaal geen techneut te zijn, de workshop is er voor alle geïnteresseerden! Na een korte infosessie ‘fijn stof voor beginners’ steken we de handen uit de mouwen. Nadien neem je je eigen meter mee naar huis, waar je meteen kan starten met meten. Vervolgens kan je jouw resultaten delen en vergelijken op het Gentenair-platform. Inschrijven en betalen doe je via gentenair.be. Gentenair is een project van Gents MilieuFront. Deze workshop wordt georganiseerd met steun van Gezonde Buurt – samen met CM. donderdag 19 december | 20u-21u30 Vredeshuis, Sint-Margrietstraat 9, Gent

Hoe zet je zaken in beweging in de stad?

Wie weegt het zwaarst door op de besluitvorming: politiek of administratie? En wie verdeelt de budgetten? Maar vooral: hoe kunnen jij en ik de werking van de stad aanwenden en beïnvloeden om van Gent een groene en duurzame stad te maken?

In deze vorming leren vrijwilligers en geëngageerde burgers hoe ze hun impact op de stad kunnen vergroten – interessanter dan dit wordt het niet. Schrijf je in op gentsmilieufront.be! donderdag 23 januari | 19u-21u30 Buurtcentrum Macharius (Louisazaal), Tarbotstraat 61A, Gent

— bouw je eigen fijnstofmeter

— infoavond/vorming

19.12

ontdek meer meer activiteiten vind je op gentsmilieufront.be/kalender

20.12

20.12 Warmathon Gent — loop mee voor GMF!

Goesting om toertjes rond de Blaarmeersen te lopen voor de goeie zaak? Ook dit jaar is Gents MilieuFront een goed doel tijdens de Warmste Week. Schrijf je dus nog gauw in voor de Warmathon en loop mee voor het warmste Front van Gent!

Naar goede traditie lopen secretariaat en vrijwilligers zelf ook mee, dit jaar onder de teamnaam ‘de Frontrunners’. Zoek ons, dan lopen we enkele rondjes samen! vrijdag 20 december | 12u Blaarmeersen, Strandlaan 24, Gent 12.02 36

12.02 FairFin — lezing

Een financieel systeem is fair als het ten dienste staat van de samenleving en niet omgekeerd. Op deze infoavond krijg je te horen wat een bank echt doet met ons geld en gaan we dieper in op het probleem van schadelijke investeringen. Kom te weten hoe je door bewuste keuzes mee kan bouwen aan een duurzame en sociaal rechtvaardige samenleving. Verwacht vooral vele nieuwe inzichten en absoluut geen taboes op een nieuwe FairFin-lezing.

Sowieso jouw beste tijdsinvestering van de week! Schrijf je als de bliksem in op gentsmilieufront.be, want vol = vol! woensdag 12 februari | 20u-22u Vredeshuis, Sint-Margrietstraat 9, Gent

16.02 Repair Café

21.02 Algemene Vergadering

Never change a winning team: na een succesvolle editie in 2019 slaan Gents MilieuFront en Leefbaar Baarle opnieuw de handen in elkaar voor een nieuw repair café! We nemen er met plezier je kapotte laptop, smartphone, tablet, fiets of lievelingstrui onder handen. Heb je niets liggen dat stuk is, dan hoef je niet speciaal iets kapot te maken. Je bent ook gewoon welkom voor een gezellige babbel en over een kop koffie of stukje taart op de vingers van onze handige harry’s te staan kijken! zondag 16 februari | 14u-17u Open Huis, Domien Ingelsstraat 15A, Drongen

Nu alle obligate drinks met de familie en collega’s eindelijk achter de rug zijn, grijpt GMF de kans om jou uit te nodigen op onze (traditioneel erg late) nieuwjaarsreceptie!

Maar niet zonder eerst tijdens de AV duchtig terug te blikken op een fantastisch GMF-jaar, en vooruit te kijken naar de projecten en acties die 2020 ons belooft te brengen. Met andere woorden: eerst samen nadenken en debatteren, daarna tuupe tegoare het glas heffen op een nieuw jaar vol GMF-successen! vrijdag 21 februari | start AV 19u, start receptie 21u Geuzenhuis, Kantienberg 9, Gent

17.02 Duurzame mobiliteit in Gent 2.0

09.03 Gendergelijkheid & klimaatrechtvaardigheid

— i.s.m. Leefbaar Baarle

— debat

GMF, VormingPlus en Fietsersbond Gent nodigen experts en beleidsmakers uit om zich te buigen over de mobiliteitsvraagstukken van het nieuwe decennium. Wat doen we eerst: straatparkeren bannen in Gent-centrum, of eerder een tolheffing invoeren op de R4 en R40? Zijn dure investeringen in auto-infrastructuur nog wel van deze tijd?

Wanneer is Gent rijp voor de invoering van een ‘fietszone 30’ en vervangt de stad het zieltogende De Lijn door een eigen Gentse vervoersmaatschappij? Een debat op het scherpst van de snee met onder andere Filip Watteeuw (Stad Gent), Jochen Goekint (Unizo) en Frank Witlox (UGent). maandag 17 februari | 19u30–21u30 De Krook (zaal De Blauwe Vogel), Miriam Makebaplein 1, Gent

— & nieuwjaarsreceptie

— GEC Talks #1

Met deze eerste editie van GEC Talks geven we samen met andere GEC-bewoners het startschot voor een traditie van boeiende gespreksavonden in eigen huis. En dat helemaal volgens het principe van de TED Talks: sprekers praten 15 minuten over een thema dat hen nauw aan het hart ligt op een open en toegankelijke manier. Oh ja, GEC is het Gents Ecologisch Centrum, het gebouw aan het Koningin Maria Hendrikaplein waar GMF samenhokt met onder andere Catapa, Oxfam Wereldwinkels en Lekker Gec. Die organisaties slaan de handen in elkaar om samen deze boeiende lezingen te organiseren. maandag 9 maart | 20u-21u30 Oxfam Wereldwinkel/Lekker Gec, Koningin Maria Hendrikaplein 5, Gent

16.02

17.02

21.02

37

volg ons

Op Film Fest Gent verzorgde GMF een nabespreking met Nic Balthazar en 2 bijenexperts. #honeyland #beethechange

Ons pleidooi voor meer groene en kindvriendelijke ruimte in de stad.

Samen met de Kinderrechtencoalitie. #veroverderuimte

volg ons

Wat steken ze daar uit in het depot van de Fietsambassade? GMF ging er op bezoek met Fietsersbond Gent! #weesfietsen

gentsmilieufront-GMF @gentsmilieufront #gentsmilieufront

Kookdemo Ecomarkt UGent: we leerden de bezoekers verse hummus maken. 10 leden rijker en 400 toastjes armer! #diy

Iris vertrok voor een half jaar naar de zon, maar tegelijk mochten we nieuwe collega Sarah in ons team verwelkomen! #travellingstaff

Aan het Front wordt er al graag eens geteld. Voorbijfietsende kinderen bij het krieken van de dag, bijvoorbeeld #kinderfietstelling

Get the bigger picture!

’n Groener Fonteineplein: 12 nieuwe perkjes voor evenveel boomspiegels! Dankzij Geveltuinbrigade van GMF en Refu Interim #gtb

38

Op 29/11 (Black Friday) hijackten GMF & Netwerk Bewust Verbruiken de radiogolven van Urgent.fm #barcircular #GMFkillstheradiostar

over ons

over ons COLOFON Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van Gents MilieuFront vzw (GMF) Jaargang 22_nr. 4 winter 2019 verantwoordelijke uitgever Elina Bennetsen Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent redactie Erik Grietens, Binte Claes, Jeroen Staelens, Leen Meheus, Steven Geirnaert, Femke Van Cauteren, Pieter Vandenbrande, Sabine Huyghe, An Van Hemeldonck, Judith Hoogewijs, Gwen Bouchier, Simon Defruyt, Nico Cuypers, Lisa Marechal, Veerle Vercruyce, Pieter Nuytinck, Karel Lauwers, Sarah Marchant, Thijs Michiels, Stefaan Claeys grafisch concept Marlies Nachtergaele lay-out Marlies Nachtergaele Shauni Celis fotografie — illustraties Vermeld bij artikel.

Cover: Steven Geirnaert Merci, Mme Zsazsa — Huisfotografen: Noor Van Weverberg, Gert Arijs en Dennis Licht — Huisillustratoren: Britta Bolte, Veerle Vercruyce en Marie Bockaert contact redactie frontaal@gentsmilieufront.be copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding. drukwerk Graphius, Gent Gedrukt op 100% kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

doe mee

Gents MilieuFront (GMF) is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving.

We willen mee vorm geven aan een samenleving waarin ‘duurzaam’ altijd de logische, natuurlijke keuze is, op alle niveaus. Om dit te bereiken richten we ons tot lokale overheden, inwoners en organisaties in de regio via beleidswerk, sensibilisering, adviesverlening en acties. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van onze vereniging. We leggen ons toe op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat.

MilieuAdviesWinkel (MAW) is het servicepunt duurzaam bouwen en renoveren van GMF.

GMF bestaat dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers.

Hands-on organisators, dossiervreters of praktische enthousiastelingen: iedereen is welkom! Stuur een e-mail naar info@ gentsmilieufront.be en je zal uitgenodigd worden voor een kennismakingsgesprek.

word lid

Secretariaat GMF Koningin Maria Hendrikaplein 5/201 9000 Gent — T 09 242 87 51 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert, Iris Verschaeve, Thijs Michiels en Sarah Marchant Openingsuren Open van maandag tot vrijdag.

9u – 12u30 | 13u – 17u

Word je lid, dan help je ons om nog meer acties te ondernemen en zwaarder te wegen op het Gentse milieubeleid.

Je bent al lid vanaf 5 euro per jaar! Dit doe je makkelijk en snel via het domiciliëringsformulier op de website. Wens je een gezinslidmaatschap, dan stort je 12,5 euro. Elk GMF-lid heeft recht op kortingen in een twintigtal duurzame Gentse handelszaken.

Originele cadeautip?

Schenk een lidmaatschap!

steun ons Steun GMF met een gift. Stort een bedrag op rekening BE93 0011 4993 2067. Vermeld in de mededeling 'Gift'. Alle giften vanaf €40 op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar.

Giften hoger dan 40 euro zijn natuurlijk ook welkom. Merci!

vind ons

MilieuAdviesWinkel (MAW) Wil je bouwadvies?

Maak dan eerst een afspraak.

T 09 242 87 54 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys, Veerle Vercruyce en Bieke Vanherrewege

39

TERUGBLIKKEN op 2019 VOORUITKIJKEN naar GMF-projecten in 2020

Eerst samen nadenken/discussiëren, daarna tuupe tegoare het glas heffen op het Front!

AV + nieuwjaarsreceptie

vrijdag 21/2 @Geuzenhuis

Frontaal

start AV 19u start receptie 21u

driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront jaargang 22 — 4de trimester 2019 v.u. Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent

P806132 afgiftekantoor 9000 Gent 1