Frontaal_zomer_2019 by Gents MilieuFront

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 22 - ZOMER - 2019 – NR. 2

Billie cup

Koffie zonder wegwerp Refu Interim sociaal interimbureau

In gesprek met

Verbeter de wereld

Mathias De Clercq

begin bij je huis

Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van het GentsMilieuFront vzw (GMF). Jaargang 22 – zomer 2019 – nr. 2 GMF is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving. GMF wil mee vorm geven aan een stedelijke samenleving waar ‘duurzaam’ de logische, natuurlijke keuze is op alle niveaus. Om dit te bereiken richt GMF zich in de eerste plaats tot de lokale overheden, de inwoners en het bedrijfsleven uit de regio via sensibilisering, kritische analyse, adviesverlening, beleidswerk en actievoeren. Het Gents MilieuFront concentreert zich op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat. GMF is lid van de Bond Beter Leefmilieu. Lidmaatschap GMF Lid word je door overschrijving van 5 euro (of liefst meer) of 12,50 euro (gezinslidmaatschap) op BE93 0011 4993 2067 van GMF vzw. We rekenen per kalenderjaar. Voor vragen over je lidmaatschap, adreswijziging, domiciliëringen, permanente opdrachten of fiscale attesten: phc9000@gmail.com Verantwoordelijke uitgever Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent Redactie Adelheid Vanhille, An Van Hemeldonck, Binte Claes, Britta Bolte, Elina Bennetsen, Erik Grietens, Eva De Meyst, Gwen Bouchier, Iris Verschaeve, Judith Hoogewijs, Karel Lauwers, Laurent Delbeke, Lisa Marechal, Liesbet Boets, Nico Cuypers, Pieter Van den Brande, Sabine Huyghe, Sanne Jans, Simon Defruyt, Steven Geirnaert, Thijs Michiels, Veerle Vercruyce Lay-out Adelheid Vanhille Foto’s Vermeld bij artikel. Foto voorpagina: Koen Keppens Huisfotograaf: www.gertarijs.be en Dennis Licht Reacties op artikels info@gentsmilieufront.be Copyright Overname van artikels wordt aanbevolen, mits bronvermelding. Drukkerij Graphius, Gent Gedrukt op 100 % kringlooppapier met inkt op vegetale basis en solventvrij.

09 242 87 51 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert Iris Verschaeve Thijs Michiels

09 242 87 54 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys Cristina Mafteiu Bieke Vanherrewege Veerle Vercruyce

Secretariaat GMF OPENINGSUREN Permanent documentatiecentrum MilieuAdviesWinkel ma, di, woe: 9 > 12.30 uur 13 > 16.30 uur do en vrij : op afspraak Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. Koningin Maria Hendrikaplein 5/201 – 9000 Gent

Frontaal // zomer 2019

Edito Op de goede weg

egin mei was het weer zover. Tientallen vrijwilligers van het Gents MilieuFront stonden paraat op hun telpost langs de belangrijkste invalswegen van Gent. Samen telden we meer dan 13.000 fietsers, een stijging met 2% ten opzichte van het vorige jaar. En een stijging met liefst 40% tegenover de eerste telling in 2014. Een spectaculair resultaat. Een ander cijfer dat de afgelopen jaren bleef stijgen, is het ledenaantal van GMF. Drie jaar geleden mochten we ons 1.500ste lid verwelkomen. Vandaag bereiken we de kaap van 2.500 leden. Ook het aantal actieve vrijwilligers boomt, onze activiteitenwerkgroep barst uit haar voegen. Steeds meer Gentenaars investeren geheel vrijwillig een deel van hun tijd in een groener en leefbaarder Gent. En zo komen we bij een derde cijfer, dat van de verkiezingen. Gent is een groene en progressieve vlek, op een voor de rest conservatief ingekleurde kaart van Vlaanderen. Dat zorgt tegelijk voor trots en voor bezorgdheid. Bezorgdheid voor meer racisme en nationalisme. Sterke middenveldverenigingen zijn in deze situatie extra belangrijk. Het toont ook aan dat verenigingen zoals GMF wel degelijk een verschil maken. Met onze vele en volgehouden milieuacties door de jaren heen, hebben we impact op het Gentse beleid en op de manier waarop Gentenaars daar naar kijken. Wij zorgen voor verandering van onderuit. Dat werkt traag, maar het werkt wel. GMF is daarmee alvast een deel van de verklaring voor het positieve stemresultaat in Gent. Daar mogen we gerust trots op zijn. Erik Grietens

Inhoud

Driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront – jaargang 22 – zomer – nr. 2

2 4 6 8 10 13 14 17

Edito Zwemmen in openlucht Van straatloper tot burgemeester

20 22 23 24

Verbeter de wereld begin met je huis! Tiny Forests Minibosjes met een maxi-impact

Fietsen naar Desteldonk Nieuwkomer aan het woord

Het Reigersparkje Van buurtparticipatie naar gemeengroen

30 31 35 36

Billie cup Interview met Vanessa Debruyne

Cartoon Jules De Draak

Column Het groen achter de oren

Beelden zeggen zoveel meer Maak je eigen producten Bullshit decoder De vrijwilliger Refu Interim Van humor naar een sociaal interimbureau Activiteiten

Laissez-vous rêver Droomreis met slaaptrein? Milieu- en duurzaamheidsmanagement Stagiair Laurent stelt voor

6 3

Zwemmen in openlucht Waar kan je in de Gentse buitenlucht baantjes trekken

De warme lentedagen waarvan we de voorbije paar maanden al mochten genieten, doen het waarschijnlijk bij velen alweer kriebelen: niets beter dan een frisse plons in het water op een zwoele zomerse middag of avond! YAKU, een vzw die water dichter bij de Gentenaar wil brengen, is het daar volmondig mee eens. We gingen op zoek naar de meest bekende, best verborgen, leukste, hipste of rustigste zwemplekjes. Tekst: Chaïm De Mulder Foto’s: Ghent Dredging (boven), Koen Vanden Vennet (rechts boven), Maarten Bral, Landschaap (rechts onder)

Frontaal // zomer 2019

Openluchtzwembaden

Voor sommige lezers misschien niet de eerste keus, maar de eerlijkheid gebiedt ons te vermelden dat je inderdaad in open lucht kan zwemmen in twee zwembaden in Gent: Rozebroeken in Sint-Amandsberg en Neptunus in Wondelgem (de laatste enkel open in juli en augustus). Verwacht wat je bij een ‘normaal’ zwembad verwacht, maar dan in open lucht: zuiver (gechloreerd) water, veilig zwemmen en waterplezier voor alle leeftijden, maar geen natuurlijke omgeving en tegen betaling van een inkomprijs.

in de daarvoor voorziene zwemzone en voldoet op die plaats dus zeker aan de nodige kwaliteitseisen. Het grote nadeel van de Blaarmeersen schuilt natuurlijk precies in de bekendheid van de plek: op een gemiddelde zonnige dag is het steevast koppenlopen, zelfs op de meer verborgen plekjes op het domein. Veel volk zorgt voor veel drukte, veel afval… of veel gezelligheid. Alles hangt af van perspectief! Tip: als het écht een warme dag is geweest, doet een kort kopje onder ‘s avonds nog steeds ontzettend veel deugd. Zo vermijd je de drukte overdag!

De Blaarmeersen

Zebrabeach

Ongetwijfeld één van de meest bekende zwemplekken in Gent en omstreken. De Blaarmeersen trekken jong en oud aan dankzij de grote capaciteit, de aanwezigheid van redders, een cafetaria en de natuurlijke omgeving. De waterkwaliteit wordt gecontroleerd

Het pop-up strand(je) dat de voorbije 3 jaar opdook in de Zebrastraat is ondertussen welbekend bij de meeste Gentenaars. Dankzij zijn beperkte grootte en vrij centrale ligging die toch wat afschermt van de stadsomgeving is Zebrabeach de perfecte plek om

even pootje te baden en nadien met vrienden een drankje te nuttigen. Jammer genoeg blijft het bij natte voeten, want om te zwemmen is het bassin niet diep genoeg. Ook het ontbreken van een meer natuurlijke omgeving kan voor veel lezers een afknapper zijn.

Wildzwemmen?

Veel openlucht zwemlocaties zijn er dus niet in de binnenstad. Toch houdt dit sommigen niet tegen om toch een plons te maken in het water. Het Houtdok is een populaire plek om dit te doen, en wie heeft er niet al eens iemand in de Graslei zien springen op een warme zomerdag? In tegenstelling tot onze buurlanden, mag je in Vlaanderen niet wildzwemmen. Onze overheid vindt het te gevaarlijk, en duidt daarom specifieke zones aan waar redders aanwezig zijn en waterkwaliteitscontroles plaatsvinden. Wie toch gaat zwemmen buiten zo’n zone kan een GAS-boete krijgen, denk maar aan het incident met Milow in 2018. YAKU vindt dat we beter het voorbeeld van andere Europese landen volgen, waar vaak ook een andere zwemcultuur heerst. In Denemarken staan er aanbevelingsborden over veilig zwemmen op onbewaakte plaatsen. In Duitsland duidt de overheid de zones aan waar zwemmen niet wenselijk is. Zwemmen doe je op eigen risico, maar de overheid kan er wel voldoende over informeren. Momenteel is wildzwemmen in Gent volgens ons nog een risico in de binnenstad, omdat er weinig zicht is

op resterende lozingen van afvalwater en de frequentie van overstorten vanuit de riolering. Ook kan vervuiling uit de waterbodem opgewoeld raken door de boten.

Povere kwaliteit

De gemeenteraad van maart maakte duidelijk dat de stad onderzoekt hoe nieuwe zwemlocaties kunnen worden gerealiseerd. Er waren ooit plannen met het Houtdok, en bij de ontwikkeling van het Kapitein Zeppospark wordt er ook effectief een strand aangelegd. Maar de waterkwaliteit in het Houtdok blijkt te slecht om een zwemzone te kunnen worden. Die kwaliteit is het grootste knelpunt ivoor Gentse zwemzones. Daarom wordt er gekeken om een deel van de kanalen Gent hydrologisch te isoleren, om er lokaal de waterkwaliteit te verbeteren. Zwemmen in de binnenstad (de Blaarmeersen uitgezonderd) zal dus niet voor deze zomer zijn - de dichtstbijzijnde zwemplas is... Vosselare Put in Deinze.

Gentse Reien - Big Swim

Vraag is of er in Gent een project zoals ‘zwemmen in de Brugse Reien’ kan worden gerealiseerd. Daarvoor zijn er minder technische ingrepen nodig, maar wel een goede monitoring. Deze zomer doen we al een eerste aanzet door van de Big Jump een Big Swim te maken. Die jaarlijkse actie - die we in Gent samen organiseren met GMF - vindt plaats op 14 juli en vraagt aandacht voor de

waterkwaliteit in Europa. Voor de Big Swim wordt er nu een veel langer stuk water voorzien: om niet alleen te plonzen, maar effectief te zwemmen! Waar er vroeger in de Coupure werd gesprongen, is Portus Ganda de laatste jaren de place to be. De waterkwaliteit wordt gemeten voor het event plaatsvindt en met de aanwezigheid van redders is de veiligheid gegarandeerd. Als deze plekken je al spontaan naar je kleerkast hebben doen sprinten om die zwembroek, die bikini of dat badpak boven te halen, top! Met YAKU werken we nog verder aan het in kaart brengen van de (zwem)waterkwaliteit in het Gentse. Want geef toe, een handvol zwemlocaties voor een kwart miljoen Gentenaars in een steeds warmere stadsomgeving? Dat kan beter! Wat dacht je bijvoorbeeld van een baantje trekken in de Visserij, of even verfrissen aan De Krook? Als je interesse hebt om mee te werken aan de toekomst van water in Gent, hou dan zeker onze facebookpagina in de gaten, of stuur een mailtje naar waterdoetleven@gmail. com.

Meer info Check zelf zwemlocaties op www.kwaliteitzwemwater.be

Zwemmen in de Visserij: een utopie? 5

Van Een enthousiaste Mathias De Clercq ontvangt me in zijn kantoor hoog in het stadhuis. Ik mag in het salon plaatsnemen. ‘Dat praat gemakkelijker.’ Ik pols naar zijn favoriete plek in Gent, maar hij kan niet kiezen. ‘Dat hangt af van het moment. Ik hou van de natuur en openheid maar evengoed van het centrum en de stedelijkheid. Sowieso hou ik van buiten zijn. Ik ben ne straatloper, altijd geweest.’ (lacht) ‘Het Parkbos en De Bourgoyen zijn unieke plaatsen in Gent, waar je mentaal tot rust kan komen. Als papa van twee geniet ik nog intenser van de natuur. Ook in de stad zijn er prachtige plekken, zoals het Appelbrugparkje, Portus Ganda, de tuin van de SintPietersabdij en de SintBaafsruïne.’ Auteur: Eva De Meyst Foto: ©Stad Gent

Voetafdruk?

‘Mijn huis is een heel goed geïsoleerd huis en we hebben zonnepanelen. In het centrum probeer ik alles te voet te doen. In het weekend trekken we er met de kinderen in de bakfiets op uit. Naar de winkel, de Bloemenmarkt op de Kouter of een groene plek rond Gent zoals de Gentbrugse Meersen. Op school 6

Frontaal // zomer 2019

straatloper tot burgemeester Een gesprek met Mathias De Clercq - burgemeester van Gent leren ze over duurzame thema’s en die kennis nemen ze mee naar huis. Ik ben zelf deels vegetarisch opgegroeid. Voor mijn kinderen zijn seitan- en tofuburgers even normaal als een stukje vlees. We eten dan ook vaak veggie. Die evolutie, dat juich ik toe!’

Internationaal Gent

‘Good practices uit andere Europese steden boeien me. Scandinavische landen zijn zeer sterk op vlak van duurzaamheid, afvalverwerking en klimaat, technologie en digitalisering. Lokale en hogere overheden nemen er in stedelijke ontwikkelingen van bij de start van het project publiek transport in rekening. Dat kan beter in Gent. We streven naar vlottere samenwerkingen met hogere overheden. Steden die heel sterk inzetten op ondernemerschap zoals Utrecht en Ljubljana, hebben een mooie combinatie van gezelligheid, groen, stedelijkheid, water en een economisch weefsel.’ ‘Als burgemeester neem ik de Eurocities-fakkel over van Daniël (Termont nvdr.). Gent staat op de internationale kaart en ik wil die traditie graag verderzetten. We moeten proactief handelen en projectsubsidies aanvragen bij Europa om goede dingen te realiseren.’

En in Gent?

‘Onze absolute prioriteit is de ontwikkeling van lijn 7 (de vertramming van de openbaar vervoerlijn tussen de stations Gent-Sint-Pieters en Dampoort - nvdr). Een uitdaging om met hogere overheden samen te werken.’ ‘Ook waterwegen kunnen beter benut worden. Kijk naar het afvalvervoer van de werf De Krook en vervoer over water tijdens culturele evenementen. Stel je voor dat kinderen ‘s morgens en ‘s avonds via onze waterwegen naar school kunnen gaan met de schoolboot. Dit gebeurt al in Rotterdam. Ook de bevoorrading van handelszaken

in het centrum willen we via het water stimuleren. Daar werken we nu plannen voor uit.’

tussen de kleine en de grote zonder in te boeten aan levenskwaliteit en bereikbaarheid in het centrum.’

Eenzaam Gent-Sint-Pieters

Gent nog meer fietsstad

‘We weten hoe het niet moet, zoals de werken aan station Gent-Sint-Pieters. Die gaan veel te traag. Dat is gewoon onaanvaardbaar. We hebben de aanbevelingen van onze stadsbouwmeester overgemaakt aan de betrokken partijen. We zijn in dialoog met de bevoegde federale overheden en met de NMBS en reiken de hand om vooruitgang te boeken. Maar ik kan niet vooruitlopen op de feiten. Laat het duidelijk zijn dat we de ambitie hoog willen houden. Na Brussel-Zuid is Gent-Sint-Pieters het grootste station qua reizigersaantal in België en dat moet de kwaliteit kunnen bieden die het verdient.’

Dromen over Gent!

‘Een Central Park aan de Zuid, in combinatie met een andere invulling van de fly-over. En een ondertunneling van de E17-viaduct, zodat we in de plaats een gigantische ruimte kunnen creëren met een waaier aan mogelijkheden. We willen komen tot een intendant met verschillende spelers, actoren en stakeholders en met hogere overheden. Er zijn veel groenpolen rond de stad, maar we moeten nog meer inzetten op groen in de stad, in de 19de-eeuwse dichtbebouwde gordel. Dat kan ook kleinschalig. De geveltuintjes zijn daar een mooi voorbeeld van. Vandaar dat we met plezier de Geveltuinbrigade van GMF ondersteunen.’ ‘Korte keten, lokale initiatieven en start-ups in het centrum zie ik hand in hand evolueren met internationale bedrijven (o. a. in de haven) die deel uitmaken van het internationale economisch weefsel. We zijn economisch op dreef maar we moeten slim vooruitgaan: een sleutelrol spelen in het weefsel

‘We moeten werk maken van betere verbindingen tussen de deelgemeenten en het centrum, kruispunten met de ring veiliger maken en Dampoort aanpakken. In de deelgemeenten zullen we verkeersplannen uitrollen in dialoog met stakeholders, bewoners, scholen, handelaars... Met oog op leefbaarheid, bereikbaarheid en verkeersveiligheid.’ ‘Het is duidelijk dat investeringen in een veilig en kwaliteitsvol fietsroutenetwerk renderen. Zoals de onderdoorgangen aan het water. En bij elke heraanleg van openbaar domein moeten we de reflex hebben om de veiligheid en bereikbaarheid van fietsers en voetgangers als prioriteit te zien en tegelijkertijd natuurelementen in het ontwerp te voorzien.’

Sterke ambities

‘De ambities van het huidige stadsbestuur zijn hoog, we hebben veel concrete plannen voor de toekomst. Kijk maar naar ons luchtkwaliteitsplan, de lage-emissiezone die er komt tegen 2020 willen we op termijn ook buiten de stadsring uitbreiden. En tegen 2024 zal 30 procent van het energiegebruik van de stadsgebouwen via zonnepanelen opgewekt worden. We willen zelf het goede voorbeeld geven. Voor de verdere ontwikkeling van The Loop is een traject opgestart; Deze opportuniteit moeten we met spoed aangrijpen, het heeft lang genoeg geduurd. We kijken uit naar het verdere verloop van dat traject. Ook verspilling van voedsel pakken we aan. Daarom ben ik zo enthousiast over het project Foodsavers. We moeten blijven investeren in het tegengaan van voedselverspilling.’

Verbeter de wereld begin met je huis! Is jouw woning moeilijk te verwarmen tijdens de winter? Zijn je energiefacturen hoger dan je zou verwachten? Voel je tocht in sommige ruimtes? Zijn in de zomer de ruimtes boven veel warmer dan beneden? Heb je een verouderde ketel? Zijn je ramen nog voorzien van enkel glas? Indien je één of meerdere van deze stellingen kan aankruisen, dan is je woning mogelijk aan enkele energetische verbeteringswerken toe. Auteur: Veerle Vercruyce Foto rechts: Dennis Licht

‘Waarom onze woning aanpakken?’

Een grote hap, bijna 15% van de totale Belgische CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door de verwarming van onze woningen (residentiële verwarming). Om dit naar omlaag te krijgen moeten we er enerzijds voor zorgen dat onze warmtevraag daalt. Dit doen we in de eerste plaats door ervoor te zorgen dat de warmte niet kan ontsnappen uit onze woningen, namelijk door het isoleren en luchtdicht maken van onze gebouwschil. Anderzijds moeten we zoveel mogelijk onze benodigde energie halen uit hernieuwbare bronnen, via bijvoorbeeld zonnepanelen of een zonneboiler. Een welkom neveneffect van deze verbeteringswerken zijn een verhoogd comfort en een verlaagde energierekening. Win-win!

‘Amai, hoe begin ik daaraan!?’

Gelukkig sta je hier niet alleen in! De Energiecentrale van Stad Gent biedt allerlei hulpmiddelen aan om jouw woning te verbeteren. Op hun website bieden ze enkele handige tools aan om te weten te komen wat jouw woning nodig heeft. Zo is er een warmtekaart waarop je kan zien 8

Frontaal // zomer 2019

hoe goed je dak geïsoleerd is, en er is een zonnekaart om te zien welk deel van je dak in aanmerking komt voor zonnepanelen. Verder kan je via een korte checklist een snel overzicht krijgen welke ingrepen voor jou interessant kunnen zijn.

Als je een uitgebreidere diagnose van je woning wenst, biedt de Energiecentrale in samenwerking met de Milieuadvieswinkel van Gents Milieufront een gratis renovatieadvies aan. Dan komt er een adviseur bij je thuis, die je woning van nok tot kelder bekijkt en

// Je zou gek zijn om het niet te doen! //

aangeeft welke werken prioritair zijn. Als je hierna beslist om over te gaan tot actie, biedt de Energiecentrale ook gratis renovatiebegeleiding aan. De renovatiebegeleider helpt bij het contacteren van aannemers, het beoordelen van offertes en komt de werken controleren tijdens uitvoering.

‘Op die manier zie ik het wel zitten!’

Wacht, dat is nog niet alles! Naast ondersteuning tijdens het proces, wordt er ook financiële ondersteuning gegeven. Stad Gent verleent een energiepremie voor o.a. het isoleren van dak, gevel of vloer, het vervangen van de ramen, een betere verwarmingsketel, zonneboiler of een warmtepomp. Om hierop aanspraak te kunnen maken, moet je aan enkele voorwaarden voldoen zoals bijvoorbeeld de opbouw of isolatiewaarde. Bij je aanvraag dien je telkens de facturen van je investeringen toe te voegen. Ook de Vlaamse Overheid en Fluvius geven premies voor energetische renovatiewerken. Bij het aanvragen van de premies kan je ook hulp krijgen van de renovatiebegeleider. Om de werken te financieren, kan je tot slot bij Stad Gent een Energielening aanvragen. Dit is een lening van maximaal 15.000 euro, die afhankelijk van je inkomen een rentevoet van 0% of 1% heeft.

Meer info www.energiecentrale.gent 09 266 52 00 energiecentrale@stad.gent

Marianne uit Oostakker liet zich al helpen door de Energiecentrale om het dak van haar woning te isoleren en nieuwe ramen te plaatsen. Letten jullie op je energieverbruik?

Wat is er verbeterd sinds de ingreep?

Waarom ben je naar de Energiecentrale gestapt?

Op welke premies had je recht?

Ik probeer lichten uit te schakelen, led-lampen te gebruiken, stekkers van kleine verbruikers uit te trekken. De verwarming staat aan als we thuis zijn, anders niet. Bij de aankoop van nieuwe toestellen let ik ook op het label A++.

Ik had erover gehoord via een vriend. Ik werk zelf fulltime en beschik niet over de tijd om bijvoorbeeld de offertes van verschillende aannemers naast elkaar te leggen en af te wegen dewelke voldoet qua prijs en standaardvoorwaarden naar isolatie toe. Met wat professionele hulp gaat het net iets sneller.

Hoe heeft de Energiecentrale je geholpen?

Ze hebben me een paar aannemers aangeraden en me geholpen met het opmaken van de offertevragen. Ik heb er 3 uitgekozen om een offerte op te maken. Na overleg met de energie-adviseur heb ik dan beslist.

Ik heb de eerste verdieping en de zolderverdieping geïsoleerd en voorzien van nieuwe ramen. Ik merk dat de verwarming minder aanslaat. Het is ook niet meer zo “tochtig” boven. En het is veel stiller, zalig!

Voor zowel de ramen als de dakisolatie had ik recht op de renovatiepremie van de Vlaamse overheid, de energiepremie van Stad Gent en een premie van Fluvius

Waarin wil je in de toekomst nog investeren? De boiler is aan vervanging toe, maar eerst nog wat sparen.

Zouden jullie opnieuw met de Energiecentrale samenwerken?

Iedereen die met renovaties start, zou ik aanraden om bij de Energiecentrale aan te kloppen. Zeker als je niet weet waar eerst te beginnen. Ze hebben mij heel goed geholpen! 9

Tiny Forests

minibosjes met een maxi-impact Openbaar groen met sociale en educatieve meerwaarde

Bomen, grasperkjes en parken duiken in het centrum Gent overal op en dat stemt dankbaar. Toch blijft het toppunt van natuur en groen een bos en dat is in Gent nog niet te vinden. Met een Tiny Forest is deze wens wel haalbaar. Zo een minibos met de afmetingen van pakweg een tennisveld groeit in vergelijking met conventionelere beplanting 10 maal zo snel, is 30 maal dichter begroeid, 100 maal meer biodivers en bovendien 100 procent biologisch. Te goed om waar te zijn? Dit artikel helpt om het bos op postzegelformaat door de bomen te zien. Tekst: Nico Cuypers Illustratie: Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid

Frontaal // zomer 2019

Ze kwamen uit het Oosten

De wortels van het concept Tiny Forest reiken tot in Azië. Na jarenlang onderzoek kwam de Japanner Miyawaki tot de slotsom dat de boom- en plantensoorten die er ook zonder menselijk ingrijpen zouden staan, beter bestand zijn tegen natuurrampen en klimaatverandering. Helaas schiet er van deze potentieel natuurlijke vegetatie bijna niets meer over. Met de door hem ontworpen Miyawaki-methode, een proces van versneld ecologisch herstel, slagen hij en zijn team erin om onder bijna alle omstandigheden terug een volledig functionerend inheems bos te creëren. Het voordeel van deze methode is dat het slechts enkele tientallen jaren duurt totdat het pootgoed een echt ecologisch bossysteem is, in plaats van de enkele eeuwen die moeder natuur hiervoor nodig heeft. Een nadeel is dat de opstartfase gepaard gaat met grote en vaak dure menselijke ingrepen. Nadat de Indiër Shubhendu Sharma als vrijwilliger meewerkte aan een Miyawaki herbebossingsproject, maakte hij in zijn achtertuin gebruik van dezelfde methode en het eerste Tiny Forest’ was een feit. Verheugd over de resultaten liet hij zijn job als ingenieur vallen en richtte een eigen bedrijf op met als doel het terugbrengen van oerbossen door de aanleg van middelgrote en Tiny Forests. Er volgde een sterk gewaardeerde TED-talk en het concept ging viraal. Onze Noorderburen pikten het idee op en in samenwerking met het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid (voortaan IVN) werd de naam

Tiny Forest een Registered Trademark ®. Pas na het afvinken van een hele checklist mag je bosje de naam Tiny Forest dragen.

Tiny maakt een Forest

In het IVN handboek ‘Tiny Forest plantmethode’ staan in zes stappen de aanleg van een Tiny Forest uitgelegd: eerst leer je via een uitgebreide veldverkenning welke inheemse soorten er in je omgeving goed gedijen. Dan volgt een bodemonderzoek van de site die tekorten bloot legt, die in de derde stap verholpen worden door aangepaste bodembewerking. Het opstellen van een beplantingsplan met minimaal 25 soorten alsook het bepalen van de vorm, paadjes en extra elementen is onderdeel van een vierde stap. De vijfde stap is de feestelijke plantdag. Er gaan drie bomen en/of heesters per m² de grond in. Voor een Tiny Forest met de grootte van een tennisveld zijn dit dus zeshonderd boompjes! Wanneer het laatste boompje in de grond zit, wordt alles afgedekt met een flinke mulchlaag. Het beheer of stap zes bestaat uit water geven, onkruid en zwerfafval verwijderen en ervoor zorgen dat de mulchlaag voldoende dik blijft. De belangrijkste tip voor het beheer luidt: doe zo min mogelijk om het bos zo natuurlijk mogelijk te laten groeien. Voor een Tiny Forest in de openbare ruimte gelden naast fysieke ook enkele sociale voorwaarden. Zo moet het bos geadopteerd worden door een school, en is er een buitenlokaal dat tevens dient als ontmoetingsplek voor buurtbewoners. Van de verkennende fase tot

// Het beste moment om een boom te planten is tien jaar geleden, het op een na beste moment is nu (Confucius) //

het beheer: in elke fase zijn de kinderen en/of de buurt betrokken partij. De verrijking van de natuurlijke ecologie gaat hier hand in hand met de versterking van de sociale ecologie. Alle verworven kennis en vaardigheden vormen op hun beurt een vruchtbare bodem voor een cultuur die teruggrijpt naar haar oorspronkelijke betekenis: het bevorderen van de natuurlijke groeikracht van alle levensvormen: plant, dier en mens.

Alles groeit, ook de interesse

Tiny Forests zijn natuurlijke filters en verbeteren de luchtkwaliteit in de stad. De bosbodem werkt er als een spons die regenwater kan opvangen en vast-

houden. Ook niet onbelangrijk is dat ze het zomerse hitte-eilandeffect milderen. Alle beestjes, klein en nog veel kleiner, voelen zich daar welkom en thuis. Trouwens, meer bomen zijn onmisbaar in de strijd tegen de klimaatverandering en een Tiny Forest is dus zeker zeshonderd keer goed bezig. Kortom, een Tiny Forest in de stad heeft een positieve impact op ieders geestelijke en fysieke gezondheid. Met al deze pluspunten is het niet verwonderlijk dat de interesse in Tiny Forests stijgt. Begin 2019 waren er in Nederland al eenentwintig gerealiseerd en ook in WalloniĂŤ zijn er al enkele te vinden. Vlaanderen is zich deze lente aan het warmlopen voor een inhaalbe-

weging, waardoor er nu plannen klaar liggen voor een Tiny Forest in Oudenaarde, Temse, Kortrijk en Roeselare. Het Tiny Forest zaadje is geplant. Nu is het wachten om te zien waar en wanneer het in Gent mag ontkiemen.

Meer info www.ivn.nl/tinyforest

NATUURDAKEN PRAIRIEDAKEN KLIMPLANTEN

Frontaal // zomer 2019

Canopy BVBA Dendermondsesteenweg 40 B-9000 Gent

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

Het groen achter de oren Ik slaap de slaap der rechtvaardigen

O Tekst en foto: Lisa Marechal

nlangs vulde ik een vragenlijst in die mijn gewoonten in kaart moest brengen. Op een avond installeerde ik me daarvoor in de zetel: kussentje in de rug, dekentje, en chips, olijven en een glas rode porto binnen handbereik. Halverwege de lijst was mijn glas leeg, dus ik stond op om een pizza in de oven te schuiven. Smakelijk likte ik de vingers van mijn linkerhand af, klopte de chipskruimels van mijn buik en dumpte de olijven die naast mijn mond beland waren terug in het potje. Ik zette een thermos thee en voerde een doos koekjes aan, zodat ik niet nog een keer moest opstaan na de pizza. Preventief ging ik al een keer naar de wc en ik poetste ook alvast mijn tanden. Zo kon ik onmiddellijk naar bed als de koekjes op waren. Ik werkte de pizza naar binnen en worstelde me verder door de lijst. Dat was een hele krachttoer. Ik ben het niet gewoon om kruisjes te zetten. Bovendien kijk ik liever op Facebook als ik onder een dekentje in de zetel lig. Alsof die hele lijst nog niet genoeg van me gevergd had, luidde de laatste vraag: “Doet u regelmatig aan sport?” Er waren twee opties: “Ja” en “Neen”. Automatisch bewoog ik de balpen naar het vakje voor “Ja”, en ik kon maar net voorkomen dat ik daar daadwerkelijk een kruisje zette. Ik twijfelde. De balpen waarmee ik zonder aarzelen alle andere kruisjes had gezet, zweefde boven het papier. “Ik ben toch sportief,” dacht ik, en ik probeerde me te herinneren

wanneer ik de laatste keer gesport had. Stilaan drong het tot me door. Ik doe helemaal niet regelmatig aan sport. Sterker nog, ik doe eigenlijk helemaal niet aan sport. Wie was ik eigenlijk geworden? Maar wacht eens even. Sporten, dat is eigenlijk echt niet milieuvriendelijk, toch? Om te beginnen ga je overmatig ademen. Het is ronduit verwaand te menen dat je het recht hebt om overmatig te ademen en zo het broeikaseffect in de hand te werken. Ondanks dat overmatig ademen, warm je toch op, met alle gevolgen van dien. Vervolgens ga je zweten, dus de kleren die je aan hebt om te sporten, moeten in de was, en na het sporten moet je douchen, want je stinkt. Pure verspilling van water. Waarschijnlijk gebruik je nog zeep ook om je lijf en je kleren te wassen. Het ergste is dat je tijdens dat sporten extra veel energie verbruikt, en we weten allemaal dat we zuinig moeten zijn met energie. Op de koop toe gaat de energie die je opwekt integraal verloren. Je drijft er niks mee aan: geen klas die wordt opgewarmd, geen veld dat wordt omgeploegd, geen trein die gaat rijden. Hoe kan het eigenlijk dat sporten überhaupt nog niet verboden is? Trots vinkte ik “Neen” aan en tot mijn tevredenheid stelde ik vast dat er verder geen bijvragen waren. Had ik echter “Ja” aangekruist, dan had ik nog uitleg moeten geven ook.

13 13

Laissez-vous rêver:

droomreis met de slaaptrein? Als je openlijk droomt van een reis voorbij de buurlanden, staan velen ervan versteld dat je voor je verplaatsing iets anders overweegt dan het vliegtuig of de auto, omdat je inzit met het klimaat. Mooie idealen allemaal goed en wel, maar boet je niet in aan comfort en snelheid, en is een ecologisch alternatief wel betaalbaar?

Thalys – Thello – Frecce

Tekst en foto’s: Gwen Bouchier

Trains, planes and automobiles

Al heel lang stond Italië bovenaan ons wenslijstje van vakantiebestemmingen. Nu de kinderen 4 en 6 jaar oud zijn, leek ons de tijd rijp om het eens wat verder te zoeken dan eigen land, Frankrijk of Nederland. De volgende vraag was hoe we er zouden geraken, het liefst nog op een duurzame manier. Vliegen binnen Europa was voor ons geen optie. Alle inspanningen om onze

Frontaal // zomer 2019

opnieuw tijd en geld zou kosten. We hadden eigenlijk geen zin om extra dagen aan autoritten te besteden. Die tijd wilden we liever doorbrengen genietend van het mooie Italië. Op aanraden van buren kwamen we bij de slaaptrein terecht.

ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden, worden met één vliegreis immers gewoon van tafel geveegd. De auto viel ook vrij snel af. Een rit van 1300 kilometer op één dag, met twee ongeduldige kinderen op de achterbank (ja, ze tellen af in minuutjes), leek ons geen haalbare kaart. Zelfs twee ritten zouden zwaar zijn. Bovendien heb je dan vier dagen bijkomende reistijd (2 dagen heen, 2 dagen terug) én een overnachting ergens halverwege, die

De slaaptrein, het lijkt een vervoersmiddel uit lang vervlogen tijden. Velen herinneren zich slaaptreinritten naar de Oostenrijkse bergen of naar verre skioorden. Echt hip is de slaaptrein (nog) niet, en misschien kampt het wel met een imago- (of ‘onbekend is onbemind’) probleem. Toch ging ik de uitdaging aan om de websites van Thalys en Thello af te schuimen, op zoek naar de beste prijzen en reistijden voor onze reis naar Italië. Vanuit Rijsel konden we de Thalys nemen naar Parijs Gare du Nord. Daar heb je wel even pech, want de Thello vertrekt in het andere station, in het zuiden van Parijs. Dus wrongen we ons, in volle avondspits, op een overvolle metro richting Parijs Gare de Lyon. Omstreeks 19u50, met een half uurtje vertraging, stapten we de Thello nachttrein op, om ten slotte om 6u00 te ontwaken in Milaan. Na twee dagen Milaan reisden we met de Frecce trein door naar Firenze, waar we een auto huurden om naar onze vakantiewoning in de Chiantistreek te rijden. Daar verbleven we 7 nachten, en verkenden we de streek te voet en met de auto. De terugreis vertrok in Firenze en verliep met meer obstakels. Om 18u bereikte ons een sms van de treinmaatschappij met de melding dat de Frecce trein naar Milaan minstens een half uur vertraging had Daardoor zouden we de overstap op de nachttrein bijna zeker

missen. Het uitstapje naar de souvenirwinkels werd abrupt afgebroken en we haastten ons naar het Santa Maria Novella station. De dame van de customer care was gelukkig heel vriendelijk en hielp ons zonder ruilkost aan 4 plaatsjes op een vroegere trein naar Milaan. Daar konden we probleemloos, met onze twee vermoeide maar moedige jongens, de Thello trein op, die stipt om 23u de terugtocht naar Parijs inzette.

Prijs – reis

De vraag die op ieders lippen brandt, krijg je hier meteen beantwoord: als gezin van 4 betaalden we 951 euro aan treintickets. We kozen niet de goedkoopste tickets, maar zeker ook niet de duurste. Een zeker idealisme, en ook financiële draagkracht, zijn dus wel nodig om deze optie te kiezen boven het vliegtuig. Hoe zat het dan met het comfort? Bij aankomst op de slaaptrein vonden we voor elke slaapbank een hoeslakentje, fleecedeken en hoofdkussen. Zo konden we onze slaapplaatsen zelf slaapklaar maken. Het deken bleek al gauw overbodig want het was zeer heet in onze coupé. Gedurende de nacht kwam daar gelukkig beterschap in. Voor de kinderen was de slaaptrein een waar avontuur. Het laddertje naar de bovenste slaapbank was meteen erg in trek. Ze amuseerden zich te pletter en wilden koste wat het kost bovenaan slapen. Met slechts 2 ophangriemen als zijbeschutting en toch wel een paar meter valrisico naar beneden, moesten mama en papa die droom helaas snel

doorprikken. Eens ze vrede hadden genomen met de benedenbank, waren ze al gauw in dromenland. Voor ons was het moeilijker om de slaap te vatten. Onze identiteitskaarten werden rond 21u opgehaald omdat die aan de Zwitserse grens zouden worden gecontroleerd. We zetten onze wekkers om 5u30 zodat we bij aankomst in Milaan onszelf en de kinderen snel konden aankleden, de identiteitskaarten terug in ontvangst nemen, onze 4 valiezen én onze 2 slaperige kinderen uit de coupé

Tabel: terinrit en de prijs

Trein Rijsel-Parijs heen & terug 2 volwassenen 2 kinderen

176,00 €

Thello Parijs-Milaan 2 volwassenen 2 kinderen

221,00 €

Freccia Milaan-Firenze 2 volwassenen 2 kinderen

134,00 €

Freccia + Thello Firenze-Parijs 2 volwassenen 2 kinderen

420,00 €

halen, en vóór 6u de trein verlaten, die daarna doorreed naar Venetië. Hoewel we samen met de kinderen rond 21u de ogen sloten, heb ik die nacht slechts een 5-tal uur geslapen. De smalle slaapbanken, de warmte, het gewiebel en lawaai van de trein, de zorg om de kinderen, het speelde allemaal mee. In de terugrit had ik beterschap verwacht, maar helaas, toen was de slaaptijd nog korter. Mogelijk is het niet voor mij weggelegd, want van anderen hoor ik wel positieve ervaringen. Desondanks vind ik de trein nog steeds een waardig alternatief. Als je meetelt dat je 2 overnachtingen onderweg, tolgelden in Frankrijk en Italië, én brandstof uitspaart, kan het qua prijs best wel concurreren met de auto. Op lange afstanden zou het bovendien het minst vervuilende vervoersmiddel zijn. Het was sowieso een groot avontuur, en als je de kinderen vraagt wat ze het leukst vonden aan onze reis tijdens het paasverlof, antwoorden ze volmondig “De slaaptrein!”. .

951,00 € 15

PUUR • LOKAAL • ORGANISCH • VLEESVRIJ • ECOLOGISCH •

ALLE DAGEN OPEN

09U00 - 18U00

OP VRIJDAG TOT 19U00

GMF-leden ontvangen 5% korting

Gezellig shoppen, advies op maat, groot vegan & glutenvrij aanbod. Een hart voor duurzaamheid & lokale ondernemers.

Korte Meer 22b 9000 Gent Tel: 09 223 12 41 ayunogent@gmail.com Volg ons ook op Facebook & Instagram en blijf up to date van de laatste nieuwigheden op www.ayuno.be

Frontaal // zomer 2019

Milieu- en duurzaamheidsmanagement Laurent, stagiar bij GMF stelt voor

Milieu- en duurzaamheidsmanagement is een unieke afstudeerrichting in Vlaanderen die je alleen maar kan volgen aan de Hogeschool Gent. De opleiding focust op studenten die oprecht begaan zijn met milieu en duurzaamheid. De opleiding biedt hen een scholing die aansluit bij jobs in het werkveld, waarbij ze nadien de mogelijkheid krijgen een verschil te maken, hoe klein dat ook mag zijn. Tekst: Laurent Delbeke Foto’s: HoGent, Thijs Michiels

Hoe zit de opleiding in elkaar?

De opleiding heeft 3 kernen: milieu, duurzaamheidsmanagement en welzijn op het werk. Milieu staat altijd centraal. Vanuit een torenvalkblik word je vertrouwd met alle domeinen die met milieu te maken hebben: milieuproblematiek, milieutechnologie (onderbouwd door een basis chemie en fysica), milieuwetgeving, energie, natuur, ruimtelijke ordening en mobiliteit. Je krijgt naast je bachelordiploma ook het wettelijk attest van milieucoördinator niveau B. Als milieucoördinator sta je de bedrijfsleiding bij in haar milieubeleid en de praktische uitvoering ervan. 17

// Ik zal me zeker blijven inzetten voor GMF, want het is daar de max // In veel bedrijven gaan zorg voor het milieu, veiligheid en welzijn van werknemers hand in hand. Daarom kan je in het tweede jaar kiezen voor het pakket preventieadviseur. In bedrijven worden milieuzorg, zorg voor welzijn op het werk en duurzaamheid immers steeds meer gecentraliseerd in de dienst milieu en preventie. Kies je voor het traject welzijn op het werk, krijg je eveneens het wettelijk attest preventieadviseur niveau B. Maar je kan dit pakket ook vervangen door een erasmusstudie, en bv. biobased economy gaan studeren, of ecologie of andere milieutrajecten. Zo geef je een eigen toets aan je studie (en kan je achteraf toch nog altijd het pakket preventie opnemen). Duurzaamheid is de derde grote pijler. De basisvakken van deze opleidingspoot zijn duurzame ontwikkeling en de vertaling ervan op bedrijfsvlak (van strategisch management naar duurzaam ondernemen). De concrete toepassing zie je binnen het project duurzaamheidsassessment. Dit is een project in samenwerking met een

bedrijf, waarvoor je in groep een MVOscan (maatschappelijk verantwoorde organisatie) maakt en de carbon footprint berekent. Samen met het bedrijf ontwikkel je een actieplan om het bedrijf te verduurzamen. Voor één actie uit dit actieplan sensibiliseer je t.a.v. een door het bedrijf gewenste stakeholder. De cluster preventieadviseur en de cluster duurzaamheid staan trouwens ook open voor mensen die al een bachelordiploma hebben en die hun diploma willen aanvullen met deze trajecten.

Werken

In het bedrijfsleven zijn afgestudeerden vooral gegeerd als ESQ of SHE-adviser (safety, health, environment). Maar je kan ook als milieucoördinator in een consultancybureau aan de slag, of als milieudeskundige in een gemeente, overheidsinstelling of ngo. Ook verder studeren en via een schakeljaar een master behalen behoort tot de mogelijkheden.

Link met GMF

De link met mijn stage uit zich grotendeels in het duurzaamheidsgedeelte. Het is een stage waarbij mijn wetgevende en technische kennis minder van toepassing zijn. Mijn voorkennis over klimaatadaptatie, ecologie en duurzaamheid des te meer! Ik loop mee in de dagelijkse werking van het secretariaat. Dit bevat standaardtaken zoals het zoeken van prijzen voor de quiz, nieuwe leden aanschrijven, geveltuinen registreren, meelopen met de Geveltuinbrigade, maar ook een dag meehelpen in de Desiré Toeffaertstraat, klimaatstraatjes opvolgen en verdelen, redders zoeken voor de Big Jump en zo veel meer! Bij het Front krijg ik ook de nodige ruimte om zelf projecten op te starten. Het leukste project tot nu toe was het weesfietsenproject. Hierbij heb ik gekeken naar de weesfietsenproblematiek in Gent. Ik voerde dit onderzoek uit en schreef er dan een artikel en persbericht over. Je vindt die ook terug op de website.

Doelen

Een van de doelstellingen in mijn stage was om beter te leren communiceren. Dit oefende ik door heel wat artikels voor de site te schrijven, een handleiding te schrijven voor de airbeam (mobiele fijnstofmeter), maar ook door een bezwaarschrift te schrijven en in te dienen. In mijn opleiding kreeg ik ook het vak GIS. GIS staat voor geografisch informatiesysteem, waarmee gegevens of informatie over geografische objecten kunnen worden opgeslagen, beheerd, bewerkt, geanalyseerd, geïntegreerd en gepresenteerd. Dit programma gaan we gebruiken om plaatsen te zoeken in Gent die verhard zijn én privé-eigendom zijn. Zo kunnen we gelijkaardige projecten als het ontharden in Desiré Toeffaertstraat opstarten. Wat mij is opgevallen in mijn stage is de gedrevenheid van zowel de werknemers van het secretariaat als die van de vrijwilligers. Na mijn stage wil ik me zeker blijven inzetten voor GMF, want het is daar de max!

Frontaal // zomer 2019

JUNI FIETSMAAND

Ontdek alle acties in onze fietswinkel in Gent! www.fietsgent.be Ruim aanbod

Kwaliteit & veiligheid

Merken, accessoires, diverse types fietsen: stadsfietsen, e-fietsen, vouw- en kinderfietsen, e-step ...

| Eigen onderhoud- en herstelwerkplaats | Jarenlange ervaring | Duidelijke prijs- en leveringsafspraken

Advies Dankzij ons advies kies je het juiste type fiets. trans-fair Getouwstraat 17, Gent (bereikbaar via de Jan Yoensstraat)

www.fietsgent.be info@trans-fair.be openingsuren winkel ma - vrij 8u30 tot 18u za 10u tot 17u 09 311 28 13

19 Trans-fair is het fietsproject van Ateljee vzw. Wij stellen meer dan 450 mensen tewerk die elders moeilijk aan een job geraken (o.a. in De Kringwinkels).

Fietsen naar Desteldonk Hoe zit het met de fietsbereikbaarheid van de kanaaldorpen?

Als je de kaart van Gent bekijkt, zie je dat zich ten noorden van de stad een uitgestrekt gebied bevindt, dat zich ook trots ‘Gent’ mag noemen. Ha ja, de haven natuurlijk, denk je meteen. Maar kijk eens goed. Langs die haven liggen ook nog enkele dorpen. Desteldonk, Mendonk, Sint-Kruis-Winkel: het zijn de zogenaamde kanaaldorpen, waar mensen wonen tussen de industrie van de haven en het platteland van het Waasland.

1. Vertrekpunt: de Dampoort. Sinds de nieuwe fietstunnel is de situatie hier sterk verbeterd – voor wie ten zuiden van het station de binnenstad in en uit wil althans. Wie naar Oostakker, de haven of de kanaaldorpen wil, blijft hier sukkelen. Wanneer je uit het noorden komt, is het aan dit stoplicht trouwens onmogelijk om met de fiets in één keer over te steken: je moet telkens in het midden wachten op het volgende groene licht.

Tekst & foto’s: Pieter Van den Brande

Frontaal // zomer 2019

2. Zo ziet de oversteekplaats van de hoofdfietsroute eruit op de Antwerpsesteenweg. Vanuit een auto gezien is hier geen enkele aanduiding dat de weg een fietspad kruist. 3. De Visitatiestraat. Toen we er passeerden, was de verf van de fietsstraat nog vers. Prettig fietsen hier, al vragen we ons wel af in hoeverre het inhaalverbod in deze brede straat nageleefd zal worden.

rontaal wou weten hoe het zit met de fietsverbinding naar die kanaaldorpen. Want nu het circulatieplan de Gentse binnenstad zo fietsvriendelijk gemaakt heeft, is het maar logisch dat ook de rest van de stad een gelijkwaardige behandeling krijgt. We sprongen dus op ons stalen ros en maakten dit fotoverslag.

4. Een nieuw fietspad langs de ‘Groene Banaan’. Zo vermijd je het kruispunt Visitatiestraat / Hogeweg. 5. Aiai, hier zouden we niet graag iedere werkdag passeren. Een spooroverweg, moordstrookjes en het gewoel van vrachtwagens die de haven in- en uitrijden. En dat op een punt waar je haast onvermijdelijk langs moet als je naar de kanaaldorpen wil …

6. De Lourdesstraat in Oostakker. Een lappendeken van asfalt, en als fietser zit je tussen het andere verkeer. Hier zou binnenkort wel verbetering in komen.

7. Aan de R4 werd heel wat nieuwe fietsinfrastructuur geplaatst. Hier een fraaie brug ter hoogte van de Slotendries. Fraai althans op de tekentafel: de bochten zijn vrij scherp en smal, zeker wanneer je een andere fietser of voetganger moet kruisen.

8. Niet het mooiste landschap om door te fietsen, maar op de fietspaden langs de R4 voelen we ons wel veilig.

9. Vroeger lagen er bruggen over het kanaal Gent-Terneuzen. Nu ben je aangewezen op een veerboot. Gelukkig vaart die van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, en moet je hooguit tien minuten wachten. Het is eens iets anders :) Beter dan veel bussen en treinen.

10. Door het havengebied liggen op veel plaatsen goede fietspaden. 11. Een oversteekplaats? Niet vanuit het oogpunt van een vrachtwagenchauffeur.

12. Desteldonk, het eerste kanaaldorp. Van hieruit kan je via de kasseien van de Koemeersstraat een fietspad op, waarna je weer aan je lot wordt overgelaten tot je de Moervaart bereikt. Daar rijd je via het jaagpad naar Mendonk en Sint-Kruis-Winkel.

Investeringen

Er zijn de laatste jaren duidelijk investeringen gebeurd in de fietsinfrastructuur van het Gentse havengebied. Op veel plaatsen waren we verbaasd dat het eigenlijk best meeviel om er te fietsen. Al moeten we daar wel aan toevoegen dat we onze verkenning op een feestdag deden, en er dus veel minder verkeer was dan op een doorsnee werkdag. Toch zijn er nog een paar cruciale punten waar je je als fietser totaal in de steek gelaten voelt. Meer dan eens

10 ging een verse, zacht rijdende fietsweg na een tijdje over in een vervallen klinkerpad, of liep hij abrupt dood op een drukke autobaan. Als je die moet delen met zwaar vrachtverkeer, moet je toch sterk in je schoenen staan. Om een goede bereikbaarheid van de kanaaldorpen én de haven te realiseren, volstaat het niet om hier en daar een prachtig stuk fietspad aan te leggen. Er moet werk gemaakt worden van een route die over de hele lijn veilig en duidelijk is. Alleen dan zullen ook niet-waaghalzen het vanzelfsprekend vinden om zich met de fiets te verplaatsen tussen de kanaaldorpen en de binnenstad.

Met dank aan Yves De Bruyckere, Dries Seuntjens en Toby Lauwerier 21

Nieuwkomer aan het woord Twee jaar geleden volgde Samuel zijn liefde Lindsey van Canada naar Gent. Ze ontmoetten elkaar op reis en na enkele bezoekjes heen en weer, zette hij de stap om in het mooie Gent te komen wonen. ‘Het leek de meest logische keuze’, legt hij uit in perfect Nederlands; ‘En ik werd ook verliefd op het dorpsgevoel in deze stad.’ Tekst: Binte Claes Foto: Klikoog

Naam: Samuel Fooks

et begin was wel niet gemakkelijk. Wachtend op zijn verblijfsvergunning, kon hij geen kant uit. ‘Gelukkig had ik een spaarpotje en kon ik terugvallen op mijn vriendin’, zegt hij. Dat er mensen zijn die denken dat “de migranten hier gewoon komen profiteren”, kan hij niet vatten. ‘Hoe graag je het ook wil, je mag gewoon niets doen en dat is heel frustrerend.’ In tussentijd deed hij vrijwilligerswerk bij Bar Bricolage en bij de stadsdiensten als gids, wat hem wat fooi opleverde. ‘In die periode heb ik wel enorm veel mensen leren kennen en goede vriendschappen gesmeed.’

Frontaal // zomer 2019

Op eigen benen

Na het half jaar wachten, kon hij dan eindelijk aan de slag. Hij vond werk bij Solora, de marktleider van zonnepanelen en -parken, maar kijkt stilaan uit naar een nieuwe uitdaging. Met zijn diploma in hernieuwbare energie hoopt hij zich binnenkort te verdiepen in koeltechnieken. ‘Uiteindelijk wil ik een eigen bedrijf starten’, droomt hij luidop.

Dorp Gent

‘Als je iemand ontmoet, ben je altijd een connectie verwijderd van een vriend of kennis. Dat vind ik echt zot. Gent investeert veel op sociaal vlak met al die gratis

festivalletjes en gezinsvriendelijke evenementen.’

Circulatie-fan

‘Als ik deze stad vergelijk met Toronto, waar ik vandaan kom, ben ik een grote fan van het circulatieplan. Hoewel ik dagelijks de auto neem voor mijn werk, vind ik het een verbetering. Je merkt dat er veel minder auto’s in’t stad zijn, meer fietsers en meer ruimte. Het circulatieplan is ook een silent hero op vlak van de luchtkwaliteit. Het valt niet op, maar er is een verschil.

Toch platteland?

‘Ik twijfel erover om naar het platteland te trekken. Misschien ga ik richting de Ardennen of zelfs Frankrijk. Vlaanderen zit te vol, iedereen zit op elkaar. Ook in Gent wordt elke beschikbare ruimte volgebouwd. Dat is niet duurzaam en maakt de stad stilaan onbetaalbaar om te wonen. Mensen horen het niet graag, maar de stad moet in de hoogte beginnen bouwen. En de ruimte die dan overblijft, moet omgevormd worden tot park.’

Meer van Meet Jules vind je op onze website, via http://tiny.cc/ gmfjules of via

Het Reigersparkje Van buurtparticipatie naar gemeengroen

Herinner jij je het burgerbudget nog? Twee jaar geleden kregen alle Gentenaars de kans om een buurtproject in te dienen, waarmee ze de stad mooier wilden maken. Eind 2017 volgde een stemming onder de inwoners. Die selecteerden uit 105 voorstellen 17 projecten, waarover het beschikbare budget (€ 1,3 miljoen) werd verdeeld. Gents MilieuFront is nog altijd apetrots op de Geveltuinbrigade, een van de winnaars van het burgerbudget! Een ander winnend ontwerp was een ontoegankelijk stukje groen in de Reigerstraat, aan de achterkant van het Sint-Pietersstation. Met dit zogenoemde ‘Reigersparkje’ had de buurt participatieve plannen. Nieuwsgierig naar de vorderingen zocht Frontaal Myriam Dumortier op, de enthousiaste bezielster van dit project. Tekst: An Van Hemeldonck Foto’s: Noor Van Weverberg & Werkgroep Sint-Pieters-Buiten

Frontaal // zomer 2019

Een onzeker begin

‘De Werkgroep Sint-Pieters-Buiten – een vrijwilligersvereniging van buurtbewoners én kern van Natuurpunt Gent – had haar oog al langer laten vallen op het enige plekje groen in de volgebouwde driehoek tussen Kortrijksesteenweg, Voskenslaan en Sint-Pietersstation’, begint Myriam zacht maar gedreven. ‘We wilden het toegankelijk maken om de buurt extra ademruimte te geven. Daarom sloegen we de handen in elkaar met de buren van het multiculturele Lucernacollege en van vzw Mozaïek, een werkplaats voor mensen met een verstandelijke beperking. Toen het burgerbudget werd voorgesteld stonden we al in contact met Stad Gent. De timing was dus ideaal! Tot onze grote vreugde werd het Reigersparkje daadwerkelijk verkozen.’ Daarna verliep het traject minder makkelijk. Het

// Iedereen kan genieten van de zondagnamiddagen in het parkje // duurde even voor het afgesloten terrein van bijna 2.500 m2 – eigendom van de Vlaamse Overheid – in handen van Stad Gent kwam, een voorwaarde om er als buurt mee aan de slag te kunnen gaan. Maar ook toen al lieten de buurtbewoners hun stem horen. ‘De kinderen uit de wijk schilderden hun dromen over het park op de scheidingsmuur, een uiting van ons ongeduld. Uiteindelijk werd in juni 2018 een compromis bereikt, en konden we onze dromen langzaam in realiteit omzetten.’

Bevraging van de buurt

‘Bij het ontwerp van het Reigersparkje zochten we bewust naar inspraak van de hele buurt, zoals we expliciet in ons projectvoorstel hadden geformuleerd. We wilden luisteren naar dromen en bezorgdheden. De leerlingen van het Lucernacollege creëerden een filmpje, de gasten van vzw Mozaïek knutselden een maquette en de kleuters van Freinetschool De Sterre-spits maakten een tekening. Zelf kregen we mails en meningen van mensen op straat, maar we wilden die van iedereen kennen! Daarom zetten we een online enquête op en verdeelden ook een papieren versie in alle brievenbussen van de wijk. Dit werd gewaardeerd door oudere en niet-digitale buren. Op huis-aan-huisrondes peilden studenten bij de wijkbewoners aanbelden naar hun mening. Zo verzamelden we massa’s ideeën. Het hoogtepunt van de buurtbetrokkenheid waren echter de dialoognamiddagen.’

Drie dialoognamiddagen

Tijdens drie momenten werkten alle betrokkenen samen aan een weldoordacht plan voor het parkje, ondersteund door de Groendienst van Stad Gent. Met het burgerbudget kon de professionele begeleiding van ontwerpbureau Fris in ’t Landschap en de moderator betaald worden. ‘Die dialoognamiddagen verliepen ongelooflijk vlot’, aldus Myriam. ‘Buren van alle leeftijden dachten enthousiast mee, anderen kwamen eerder luisteren uit bezorgdheid of nieuwsgierigheid. Bewoners zonder tuin waren trouwens opvallend beter vertegenwoordigd. Algemeen pleitte iedereen voor het behoud van de ongereptheid, de rust en de natuurlijke look van het parkje. Over de verlichting, het al dan niet ’s nachts open blijven en de poortjes naar aanliggende tuinen was er meer discussie. De Groendienst leerde ons dat de meeste Gentse buurtparken niet verlicht worden, maar ’s nachts wel open blijven. Zo werden er in dialoog met alle

// We zochten naar inspraak van de hele buurt //

partijen drie namiddagen lang knopen doorgehakt en kon Fris in ‘t Landschap een finaal ontwerp opstellen.’

Door en voor alle buren

De inrichting verloopt in twee fases. In 2020, wanneer Stad Gent eigenaar van het Reigerparkje wordt, voert de Groendienst structurele werken uit, zoals de aanleg van een pad en zitbanken en een natuurlijke afsluiting langs aangrenzende tuinen. Daarna volgt de feestelijke opening! Maar ook nu kan de buurt al aan de slag met kleine ingrepen. Myriam is trots dat daarbij opnieuw iedereen kan participeren. ‘Creatieve buren en het Lucernacollege ontwerpen onder leiding van kunstenares Sherazade Bourahli een mozaïekmuurtje aan de toegang van het park. Vzw Mozaïek bouwt een boekenkastje, nestkastjes en zelfs een heus insectenhotel. Andere buren verdiepen zich dan weer in de historiek van het park en maken er een album over. En wie zijn handen liever in zijn mouwen houdt, kan tijdens de zomer ook gewoon genieten van de zondagnamiddagen in het park. Net als vorig jaar is iedereen welkom aan een grote tafel om samen te babbelen, te klinken, te lachen en te dromen over het leven en de wijk. Zo laat het Reigerparkje de buurt niet alleen ademen maar brengt ze ook samen, jong én oud.’

Meer info sintpietersbuiten.be/reigersparkje| @ sintpietersbuiten | reigersparkje@sintpietersbuiten.be 25

Billie cup Interview met Vanessa Debruyne

Hoera, er is eindelijk een oplossing voor de take-away verspilling! Op 2 mei lanceerden Vanessa Debruyne en haar partner in crime Ineke Van Nieuwenhove de Billie Cup in Gent en Antwerpen. Een koffieke onderweg zal niet meer hetzelfde zijn. Maar dan op een goede manier. ‘Het is het concept van de Gentse Feesten, maar dan het hele jaar door. En zonder de tijdsdruk om je beker terug in te leveren’, legt Vanessa uit. Tekst: Binte Claes Foto’s: Koen Keppens

et idee is simpel: Koffietje halen, koffietje betalen. Voor de beker betaal je een bijkomende kost van 1 euro als waarborg. Op een later moment breng je de beker dan terug naar een deelnemende koffiebar in ruil voor die euro waarborg. Bezie het als een vorm van statiegeld. Dat we moeten loskomen van die wegwerpmentaliteit, beseft iedereen. We nemen onze eigen zakken mee naar de winkel, droppen groenten en fruit los in onze tas en weigeren vriendelijk het rietje bij

Frontaal // zomer 2019

onze cocktail. Een mooie bijdrage om je afvalproductie te verminderen. Maar bestellen we iets take-away, is er zelden een duurzamer alternatief. Natuurlijk kan je je eigen potjes en bekers laten vullen, maar eerlijk, het is moeilijk te anticiperen op je goestingske van het moment. Veel te vaak staat je chique koffiebeker nog te pronken in de kast als je de koffiebar binnenwandelt. Zeer vervelend. Je kent het wel. Wel, met de Billie cup geen schuldgevoel. Betaal de Billie beker en breng het op een ander

moment gewoon weer binnen. Easy peasy!

Duitsland

Het idee deed Vanessa op in Duitsland. In november 2016 deed de start-up Recup een pilootproject met de gelijknamige beker in de stad Rosenheim. Ondertussen raakte hun statiegeldsysteem van 1 euro per beker verspreid over verschillende Duitse steden, zoals Berlijn, Hamburg, München, Keulen, … De stad Freiburg introduceerde een eigen beker,

// Over enkele jaren blikken we dan vol schaamte terug op de tijd waarin wegwerp nog bestond // de Freiburg Cup, die ook veel succes kent. ‘Als het in Duitsland lukt, waarom dan niet bij ons?’, redeneerde Vanessa. In sneltempo kreeg het concept van de Billie Cup vorm. ‘In januari werden de subsidies voor ons idee goedgekeurd en vanaf dan zijn we erin gevlogen.’ Na wat onderzoekswerk ging de cup, gemaakt van polypropeen, in productie. ‘Het is een sterk materiaal, dat niet snel kapot gaat en amper slijt. Het kost ook weinig energie om te produceren. Een beker van bijvoorbeeld bamboe heeft niet dezelfde levensduur en is door de toevoeging van kunsthars meestal niet meer recycleerbaar`’, legt ze uit.

Drie maten

er 9. ‘We zijn daar echt content mee, maar hopen dat nu nog veel andere uitbaters over de streep getrokken worden. Commercieel is dat ook interessant voor hen, want klanten komen terug en de kost voor wegwerpbekers valt weg.’ Vanessa is geen onbekende voor het Gents Milieufront. Jarenlang zette ze zich in als vrijwilliger bij de verschillende activiteiten en schreef ze voor Frontaal. In het verleden werkte ze voor De Morgen als journaliste, maar riep die carrière halt toe om als freelancer aan de slag te gaan. Bij de organisatie van Plastic Attacks vorig jaar ontmoette ze Ineke, de oprichter van Mei Plasticvrij. ‘Een toffe madam. Het kriebelde meteen om samen iets op poten te zetten. De samenwerking was de laatste maanden

erg intens, maar ook enorm plezant.’ Wat de toekomst voor de Billie Cup brengt, is nog onduidelijk. ‘Voor het eerst lanceer ik echt een eigen product, een oplossing voor één van de vele milieuproblemen. Het is spannend afwachten hoe het zal uitgroeien. We hopen natuurlijk dat de Billie Cup in zoveel mogelijk steden en gemeenten zal opduiken. Ook hopen we dat grotere ketens met ons in zee willen gaan. Over enkele jaren blikken we dan vol schaamte terug op de tijd waarin wegwerp nog bestond.’ Let’s hope so!

Meer info billiecup.be

De beker is beschikbaar in drie verschillende maten: large, medium en small. Er zijn ook deksels te verkrijgen, maar die zijn niet inwisselbaar om praktische en hygiënische redenen. Je moet deze dus aankopen voor 1,50 euro. Maar natuurlijk kan je het deksel wel zelf blijven hergebruiken. De naam viel uiteindelijk op Billie Cup, omdat het goed bekt. Daarna was het vooral zoeken naar uitbaters die met hen in zee wilden gaan. ‘In veel zaken werd ons idee warm onthaald. We voelen ook dat horecauitbaters met een wrang gevoel zitten vanwege hun grote afvalproductie. Maar duurzamere alternatieven zijn nu vaak te duur.’ In Gent nemen er ondertussen 20 zaken deel en in Antwerpen zijn dat 27

sactie bij het Keizers21 maart 2019 - Fietsapplau park e lente gaven we de Op de dag van de astronomisch door weer en wind voor ze at fietsers een applaus! Omd fiets voor superduurde met en, kiez el dit vervoersmidd at als het goed is, dat zaam transport kiezen en omd ook eens mag gezegd worden!

tus in . De Rode Lo pair Café i.s.m Re 19 20 ei 11 m briek binnende Meubelfa t leren! Van 51 dereen kan he ie repareeron 5 Repareren, ts ch , waren er sle en rp we or vo gebracht zig! baar. Goe be

Frontaal // zomer 2019

30 maart 2019 - Ontharding van de Désiré Toeffaertstraat te Gentbrugge Samen met de bewoners van de Désiré Toeffaertstraat gingen we aan de slag om 80m ² ruimte te ‘ontharden’. Harde ondergrond als steen en zand ruimden we weg voor maar liefst 11 voor- en geve ltuintjes! Toppertje.

31 maart 2019 - Sint Jacobs autovrij We denken da t de ruimte ro nd de kerk op een autovrije Sint-Jacobs ontmoetingspl ek kan worden hart van de st , in het ad. Voor bewo ners én bezo konden we di ek er s. Hoe t beter aanton en dan met ee met brood en n picknick spelen op het plein zelf?

1 9 mei 2019 - Simultaantelling van fietspendelaars Dankzij 10tallen vrijwilligers konden GMF en Fietsersbond Gent dit jaar terug fietsen tellen! Tussen 7 en 9u werden alle fietsers geteld die het gebied binnen de stadsring R40 inreden. Goed nieuws: het fietsgebruik gaat in stijgende lijn!

27 april 2019 - 6e Gentsch e Milieuquiz Diegenen die erbij waren, we ten dat het ni over milieu ga et enkel at in de Gents che Milieuqui verzekerd. z! Ambian

Maak je eigen producten Zero waste in de praktijk WASverzachter of Spoelglansmiddel op basis van natuurazijn en schillen van citrusvruchten

Huidverzorging op basis van rijststijfsel

Menigeen waagt zich al weleens aan het maken van een eigen poets- of verzorgingsproduct om zo die afvalberg te bestrijden. Dat juichen we bij GMF toe en we willen jullie hierin een beetje op weg helpen. We testen verschillende DIY's uit en geven jullie, in deze nieuwe rubriek, enkele voltreffers mee. Tekst en foto’s: Liesbet Boets

hoppen in de kringloop is hip geworden, de weg naar Ohne vinden we met onze ogen toe en een plastic tasje aanvaarden in de winkel doen we enkel nog met het schaamrood op de wangen! We zijn er ons tegenwoordig allemaal van bewust dat we moeten consuminderen. Dat we niet verder kunnen doen zoals we bezig waren. De oceaan is een plastic soep en de planeet een afvalberg. Maar het tij keert! Er leeft wat!

Zelfgemaakt

Eerlijk is eerlijk, een zelfgemaakte afwaszeep die de vaat niet proper krijgt daar worden we niet blij van en gebruiken we ook niet meer. Deze eerste keer laten we ons licht schijnen op een zelfgemaakte wasverzachter en een huidverzorgingsproduct. Kant-enklare wasverzachter is super duur en zit vol chemische bestanddelen schadelijk 30

Frontaal // zomer 2019

voor de huid en, ironisch genoeg, geldt dit ook voor huidverzorging.

Aan de slag nu!

Je gaat naar Ohne en vult een fles met natuurazijn. Thuis verzamel je wat schillen van citrusvruchten (citroen, sinaasappel, mandarijntjes, limoen,....) en takjes van lekker ruikende kruiden (lavendel,dennennaalden, salie, tijm,....). Je vult een bokaal met de schillen en kruiden en overgiet dit met azijn. Zorg ervoor dat alle ingrediënten goed ondergedompeld zijn! Dan sluit je deze bokaal goed af en zet je hem 2 à 3 weken op een warme plek. Daarna zeven en klaar is je wasverzachter! Dit mengsel kan je ook perfect gebruiken als spoelglansmiddel voor je vaatwas. (Kan ook met enkel natuurazijn, zonder de aroma's). Wil je een sterkere geur, dan kan je altijd etherische oliën toevoegen aan je azijn.

Ons tweede product is nog eenvoudiger, namelijk rijststijfsel van Remy. Kostprijs €3,5 voor 250gr en verkrijgbaar in de supermarkt. Dit verhoogt de productie van collageen, behoudt de elasticiteit van de huid, helpt bij de regeneratie en vermindert dode cellen. Het felúrico zuur, aanwezig in het zetmeel, helpt beschermen tegen ultraviolette stralen. Je lost 1 theelepel rijststijfsel op in 100ml lauw water, doet dit in een verstuiver en je gezichtstonic is klaar. Of je lost 50gr op in wat water en mengt dit met je badwater. Dan kom je er met een gladde, zachte huid weer uit! Ook ideaal voor kinderen! Veel succes met het maken! Geniet ervan!

Bullshit decoder Klimaatdiscussies: hoe maak je komaf met vervelende non-argumenten

Willen we voorkomen dat we voorbij het onomkeerbaar ecologische keerpunt komen, moeten we hoogdringend een kantelpunt helpen creëren op politiek en maatschappelijk vlak. De acties van o.a. Greta Thunberg en Anuna De Wever hebben al heel wat teweeggebracht en (eindelijk) een breder draagvlak gecreëerd om klimaat op de politieke agenda te krijgen. Dit is een doorn in het oog van bepaalde (niet nader genoemde) politieke stromingen en de industrie van de oude fossielen (brandstoffen), dus kreeg de groeiende maatschappelijke klimaatbeweging redelijk wat tegenkanting. Het is dan ook aan ons, studenten, burgers, ouders, om de klimaatbeweging niet in het hoekje van de massahysterie te laten duwen, maar veeleer het draagvlak en de duurzaamheid ervan te garanderen. Tekst: Simon Defruyt Foto’s: Unsplash

et dit artikel willen we helpen om kort antwoord te bieden op alle pseudo-argumenten die tegen de klimaatbeweging worden gebruikt. Willen we tijd en (groene) energie vrijmaken om tot structurele oplossingen te komen, dan moeten we dringend iedereen kunnen overtuigen van de basisprincipes van de klimaatbeweging. De opgeworpen bezwaren tegen de beweging komen vaak terug op een viertal thema’s - wat verder opgesomd in een (zinkende) ijsberg - die we met een korte argumentatie van tafel willen vegen. Hopelijk kan dit jullie helpen om op sociale media, familiefeesten, op café, of waar dan ook weerwerk te bieden aan de klassieke pseudo-bezwaren ten aanzien van de klimaatbeweging.

Er-is-geen-probleemhardnekkigheid

“Temperatuursverschillen zijn natuurlijke gegevens” en “de aarde herstelt zichzelf altijd wel” zijn helaas nog steeds hardnekkige signalen die blijven doorsijpelen, zelfs vanuit politieke hoek. Dit zou de gemakkelijkst te winnen discussie moeten zijn. Elke wetenschapper met een minimum aan aanzien bevestigt dat het probleem van de klimaatopwarming door fossiele brandstoffen reëel is, aanzienlijk is, en zeer binnenkort ook onomkeerbaar indien er niet snel ingrijpende maatregelen worden genomen.

Op de man spelen

Heel veel van de tegenstanders van de klimaatbeweging proberen rond het reële probleem heen te fietsen (of te vliegen) door mensen in de klimaatbeweging te framen en zo de geloofwaardigheid van de groep onderuit te halen. Dat men er zelfs niet voor terugdeinst om onschuldige kinderen in specifieke hoeken te kaderen, is opmerkelijk en verwerpelijk. Er zijn drie sub-thema’s binnen het ‘op de man spelen’ die hier heel vaak terugkomen, en die elk een eigen reactie vereisen: Samenzweringstheorie De hele klimaatbeweging zou volgens kwatongen een georkestreerde poging zijn om de politieke agenda te voeden. Zo zouden Greta en Anuna slechts de popjes zijn van de groene politieke partijen. Nochtans is de onafhankelijkheid 32

Frontaal // zomer 2019

van de sterke figuren van de jongerenklimaatbeweging aangetoond. Zij verbinden zich niet aan één specifieke politieke partij. Bovendien is de beweging een respons op wetenschappelijke feiten en dat hoort niet aan specifieke partijen toe. Wat ze willen, is dat er los van kleuren of partijen een oplossing komt voor een probleem dat ons en de volgende generaties bedreigt. Geitenwollensokken-verwijt Vaak worden deelnemers van de klimaatbeweging weggezet als boomknuffelaars die geen voeling hebben met de realiteit. Recent voorbeeld is de mediastorm die er kwam omdat de figuurlijke uitspraak ‘Greta kan CO2 zien’ van de moeder van Greta Thunberg volledig uit context, als een idiotie werd gepresenteerd. Hoewel het een klimaatactivist zou sieren om personen die als wereldvreemd worden bestempeld te verdedigen, kan je gewoon zeggen dat het niet om de personen gaat en dat je liever focust op een inhoudelijke discussie, niet op de framing van individuen uit de klimaatbeweging (zeker als het om onschuldige kinderen gaat). Zonder personen aan te vallen, kan je wel argumenteren dat het van meer wereldvreemdheid getuigt om de wetenschappelijke kennis die er is en de gevolgen van de opwarming van de aarde te negeren. Dus dan liever als een boomknuffelaar weggezet worden dan onverschillig te blijven onder de reële bedreigingen voor onze planeet. Hypocrieten-verwijt Heel veel van de discussies worden opzijgeschoven met het argument ‘leuk dat je het opneemt voor het klimaat, maar je pakt zelf voortdurend het vliegtuig’. Zo worden klimaat-spijbelaars weggezet als hypocrieten die gewoon school willen missen. Wie opkomt voor het klimaat hoeft zelf natuurlijk geen 100% eco-heilig individueel gedrag te vertonen. Vaak (ook binnen de klimaatbeweging) verzanden discussies op de burger versus politieke verantwoordelijkheid, waarbij een of-of tegenstelling gecreëerd wordt (‘wij moeten ons gedrag veranderen’ vs. ‘neen, het is de politiek die moet veranderen’). Stop met energie

te steken in dat soort discussies, het is een ‘en-en’ verhaal met wederzijdse invloed: veranderend consumptiegedrag zal de politieke keuzes beïnvloeden, en moedige politieke keuzes moeten het gedrag beïnvloeden. ‘Zondigen’ op individueel niveau sluit niet uit dat je toch kan opkomen voor het klimaat. Hoe je het draait of keert, de meest ingrijpende beslissingen worden genomen op beleidsniveau, onafhankelijk van individueel consumptiegedrag. Wie echt begaan is met het klimaat wil wegen op de politiek en inzetten op mentaliteitsverandering, niet op zoek gaan naar mogelijke ‘hypocrisie’ in individueel gedrag.

Verantwoordelijkheid wegschuiven

Onder andere China en India zouden momenteel de grootste vervuilers zijn, dus velen beargumenteren dat we met de beste wil van de wereld vanuit België of zelfs Europa enkel een druppel op een hete (aard)plaat betekenen, en dat het vooral die verre landen zijn die werk moeten maken van hun klimaataanpak. Bovendien zit daar vaak een verwijtende ondertoon, want - zo beweert men - die landen trekken het zich niet aan, en ‘wij’ moeten het maar oplossen. Makkelijk te counteren vanuit historisch én toekomstgericht perspectief: Verleden Onze industriële revolutie (en alles wat er bij kwam kijken) heeft vanuit het Westen de grote golf van vervuiling op gang gebracht. Landen die vandaag die evolutie doormaken nu met alle verantwoordelijkheid en verwijten opzadelen zou zeer hypocriet zijn; Toekomst Als we grondig investeren in bv. ecologische innovatie, grondig hervormde politieke en economische systemen, betere ruimtelijke ordening, etc. zal onze impact zich niet beperken tot Europa. Vroeg of laten zullen we ook impact hebben op o.a. China en India (zoals Scandinavische ‘best practices’ op vlak van energiebeheer de andere Europese landen beïnvloeden). Het perspectief alsof China en India op die manier zou-

// Ecorealisme minimaliseert het probleem en stelt oplossingen eenvoudiger voor // den profiteren van onze inspanningen klopt niet. Het kan ons zelfs een concurrentieel voordeel geven, want vroeg of laat moeten we allemaal de transitie maken naar milieubewuste energiesystemen en/of politieke systemen.

Minimaliseren en eenvoudige ‘oplossingen’ (Ecorealisme) De meest subtiele vorm van scepsis ten opzichte van de klimaatbeweging kunnen we tegenwoordig onder de noemer ‘ecorealisme’ vatten. Ecorealisme wil op subtiele manier (a) het probleem en

hoogdringendheid minimaliseren, en (b) de ‘oplossingen’ (bv. innovatie en kerncentrales) eenvoudiger voorstellen dan ze zijn. Het is vanuit de wetenschap duidelijk dat er een enorme hoogdringendheid is die ingrijpende acties vereist. Verder is het duidelijk dat zo’n ingrijpend probleem niet eenvoudig op te lossen valt. Al wie het tegendeel beweert, draagt bij tot het probleem. De klimaatproblematiek vraagt ingrijpende, diepgewortelde actie en politieke moed. Inzetten op innovatie is in wezen absoluut niet verkeerd, maar beweren dat we als

gemeenschap eigenlijk geen inspanning moeten leveren, dat alles wel structureel zal opgelost worden door innovatie en kerncentrales, legt een gebrek aan visie en politieke moed bloot, en is vooral pertinent onjuist.

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC® Houtwolisolatie

• •

IS OL AT IE KO RT

IN G

pro clima

Isokurk

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

33 33

Lid van Natuurpunt?

BEZORG GENT

NIEUWE LEDEN

Win een prachtige ďŹ ets of super verrekijker

Ga naar www.natuurpunt.be/ledenwervenleden (vanaf 1 juli) Nog geen lid? www.natuurpunt.be/wordlid

De vrijwilliger Energie hebben de vrijwilligers van GMF te over, maar om een energietransitie te realiseren moeten we rekenen op andere alternatieven zoals zonne-energie. Daar weet vrijwilliger Gregory Mortier ons meer over te vertellen. Tekst en foto: Karel Lauwers

Waar kunnen we je treffen als vrijwilliger voor GMF?

Ik ben actief als ambassadeur voor Gent Zonnestad. Dat is een groepsaankoop van zonnepanelen gestart door EnerGent,. GMF is een partner van Gent Zonnestad, net zoals Natuurpunt Gent. De ambitie is om zoveel mogelijk zonnepanelen te plaatsen. In 2017 lanceerde GMF een oproep voor personen die infosessies wilden geven voor Gent Zonnestad. Ik ben daar vrij snel op ingegaan. Ik geef op mijn werk ook opleidingen en infosessies, dus die ervaring had ik al. Ik kreeg een spoedcursus van EnerGent en kon één keer zelf een infosessie bijwonen, de tweede keer mocht ik er al volledig zelf voor gaan!

Hoe moeten we ons zo een sessie voorstellen?

Bij GMF wordt er soms over de ‘Solarware’ avonden gesproken, naar analogie met de gekende Tupperware Parties. We komen met onze beamer bij de mensen thuis om het project voor te stellen. We worden gecontacteerd door particulieren, organisaties, soms ook buurtcomités. Het concept slaat aan, we krijgen

veel positieve feedback. Je merkt ook dat de actualiteit een grote rol speelt om de interesse van het publiek aan te wakkeren. Een nieuwsitem over digitale meters bijvoorbeeld kan ook de opkomst voor onze infosessies een boost geven.

Krijgen jullie soms onverwachte vragen tijdens een infomoment?

Jawel, zo was er een vrouw die uitgerekend had dat ze 10 zonnepanelen nodig had voor haar verbruik. Ze vroeg of we nog 2 kapotte panelen konden bijplaatsen om zo tot een symmetrische opstelling te komen.

Heb je veel moeten bijleren om als ambassadeur aan de slag te kunnen? Ik denk dan vooral aan de technische kant van de zaak. Ik heb geen technische achtergrond, maar dat hield mij zeker niet tegen. Wat ik tijdens de spoedcursus van EnerGent te zien kreeg was maar het topje van de ijsberg, ik heb me dus echt moeten inwerken in de materie. Je moet kunnen antwoorden op heel concrete vragen. Hoeveel panelen heb ik nodig voor een elek-

Naam: Gregory Mortier

trische wagen? Wat is de beste positie van de panelen op mijn dak? De presentatie is intussen een stuk getrimd om de zaken zo bevattelijk mogelijk voor te stellen.

Hoe heb je GMF leren kennen?

Door een kort artikel over een telling van het aantal auto’s dat nog over de Korenmarkt reed. Dat bleek een actie van GMF, ik vond dat zeer moedig en kritisch en ben onmiddellijk vrijwilliger geworden. Mijn eerste ‘opdracht’ was stickers bussen in Mariakerke. Onlangs heb ik ook meegewerkt aan frigo-opmetingen in lokale winkels, in het kader van een onderzoek naar energieverbruik in supermarkten. In sommige zaken wordt nog met een open diepvries gewerkt! Ik ga ook naar de activiteitenvergadering, ik ben meer een doener dan een denker en laat mij leiden door de opportuniteiten die zich aanbieden. GMF heeft voor elk wat wils. Ik ben al

van kindsbeen af ecologisch bezig, ik sorteerde al afval nog voor dat officieel gevraagd werd. Ik ben initiatiefnemer van het Netheidscharter in mijn buurt. Dat is inderdaad vuiligheid van een ander oprapen, maar wij zien onze buurt graag proper en bovendien stimuleert het anderen om bewuster om te gaan met afval.

Nu willen we natuurlijk ook weten of je zelf zonnepanelen hebt. Tuurlijk! Via Gent Zonnestad. Mijn persoonlijke ervaringen met Gent Zonnestad geef ik mee aan de mensen die mijn sessies bijwonen. In al mijn sessies verwijs ik naar de uitspraak van Tine Heyse dat we van Gent een kleine energiecentrale kunnen maken om onafhankelijk te worden van het gebruik van fossiele brandstoffen. Je kan kiezen voor een groene energieleverancier, maar het kan nog ambitieuzer door je eigen productie in handen te nemen.

Refu Interim

van humor naar een sociaal interimbureau Gentse vereniging in de kijker

Het is een dooddoener dat het voor nieuwkomers in België niet altijd makkelijk thuiskomen is. De taal leren, een geschikte job vinden en een sociaal netwerk uitbouwen in een land waarvan je de regeltjes niet kent, is allesbehalve evident. Refu Interim zag een gat in de sociale markt en is daar met veel humor ingesprongen. Tekst: Sabine Huyghe Foto’s: Simon Verschelde (boven)

Frontaal // zomer 2019

Ze pakken allemaal ons werk af

Sinds jaar en dag kennen we cirQ van haar zotte producties tijdens de Gentse Feesten en daarbuiten. In 2016 was het niet lang zoeken naar een onderwerp. De migratiestroom die volop in het nieuws kwam, lag aan de basis van het concept ‘Batahlan’. Een vrijhaven in de Gentse Feesten waar je als bezoeker enkel binnen kon als je je als vluchteling registreerde. Als je de draak wil steken met opvattingen als ‘Ze komen allemaal naar hier om ons werk af te pakken’, kan

je het maar beter meteen goed doen. De vaste vrijwilligers werden prompt vervangen door nieuwkomers die via opvangcentra en het Rode Kruis werden gezocht. Mensen die sterk genoeg zijn om hier tot bij ons te geraken, zijn overlevers. Ondernemers waar je iets kan mee aanvangen. Op het startmoment kwamen zo’n 200 nieuwkomers opdagen. Daaruit werd een selectie gemaakt van een 80-tal mensen die het meest geschikt waren om mee te draaien in Batahlan. Met die groep nieuwkomers werd in een traject van enkele maanden de productie voorbereid. Aan de hand van workshops met andere vrijwilligers en acteurs werd gekeken wie welke taak en rol in Batahlan op zich kon nemen. Op zich was dat een voordelige operatie: er moesten geen reiskosten vergoed worden want iedereen was al tot hier geraakt, en er moest ook niet voor een opleiding worden betaald.

// Ik vond het leuk om de straten in Belgie mooier te maken //

Ghassan Refu-interimmer bij de Geveltuinbriagde

Na de Gentse Feesten

Tijdens Batahlan zelf veranderde er iets. De nieuwe vrijwilligers werden vrienden, werden gezien als mensen met eigen talenten. De nieuwkomers vonden hun identiteit terug, breidden hun sociaal netwerk uit, deden een lief op, kregen hulp bij het zoeken van een job… De vaste mensen zagen hoeveel impact het project had, en hoorden uit de verhalen van de nieuwkomers hoe moeilijk die het hier vaak hebben. Een degelijke job vinden om een leven te kunnen uitbouwen is niet evident. Je moet eerst voldoende Nederlands leren om een opleiding te kunnen volgen. En voor die opleidingen bestaan vaak wachtlijsten. Zo’n lineair traject past niet altijd bij die mensen. Sommigen leggen zich er snel bij neer dat ze, al behaalden ze een ingenieursdiploma in hun thuisland, hier genoegen moeten nemen met een job als arbeider. Maar velen hebben twijfels bij het traject en verliezen er hun moed bij. Het was niet de bedoeling om ook na de Gentse Feesten door te gaan met Batahlan, maar zowel cirQ als de nieuwkomers voelden een nood aan. Ook partners zoals Vooruit en Trefpunt drongen erop aan om hier verder mee te gaan. Zo werd Refu interim, een ‘interimkantoor’ voor vluchtelingen, geboren. Omdat het niet zomaar in de vaste werking van cirQ kon opgaan, werd een aparte vzw met eigen middelen opgericht.

Inschrijven is een feest

De inschrijvingsdagen van Refu Interim zijn steeds een feest met muziek, dans,

eten, en allerlei acts. Hiermee willen ze een warme uitnodigende plek creëren, en ook humor is nooit ver weg. Humor verbindt en opent de blik over culturen heen. Op de eerste inschrijvingsdag waren 250 gegadigden. De anciens van Batahlan zelf, maar ook mensen die er via hen van hadden gehoord. Die dag vinden de intakegesprekken plaats, nadien volgt een oriëntatiedag. In ploegen worden er allerlei activiteiten ondernomen om de nieuwkomers en hun interesses en talenten te leren kennen. Wie is een trekker, wie is eerder een volger? Wie voelt zich tevreden bij uitvoerend werk, wie wordt liever uitgedaagd? Zo kunnen ze later een zo goed mogelijke match vinden met een organisatie die vrijwilligers zoekt. Met die organisaties worden goede afspraken gemaakt over het inschakelen van de nieuwkomer. Een belangrijk criterium is dat de vrijwilliger niet alleen mag werken, maar dat er steeds sociale interactie mogelijk moet zijn. Er moet Nederlands kunnen worden geoefend. Op die manier wapenen ze zich tegen eenmalige aanvragen voor goedkope arbeid. Er wordt ook gevraagd om een vrijwilligersvergoeding uit te keren omdat veel nieuwkomers het concept gratis werken niet kennen. Een middenveld met vrijwilligers bestaat in hun land van herkomst vaak gewoon niet.

Veel Refu-interimmers komen terecht bij organisaties waar cirQ al mee samenwerkt, vaak in de cultuursector. Een uitzondering vormt de Geveltuinbrigade, waar Ghassan vorig jaar meehielp. ‘Ik kom uit Palestina en woon al ongeveer 2,5 jaar in België, ik. Via een vriend hoorde ik over Refu interim en ging ik naar een inschrijvingsdag. In mijn thuisland was ik taxichauffeur, maar eigenlijk heb ik een diploma bedrijfskunde. Ondertussen is dat diploma ook geldig in België, maar ik moet genoeg Nederlands kunnen om er een job mee te vinden. Ik volg nu dus Nederlandse les. Vorig jaar hielp ik enkele keren met de Geveltuinbrigade. Zowel met het aanleggen van de constructie van de tuintjes, als met het planten zelf. De mensen waarmee ik samenwerkte waren echt goede mensen en voelden bijna als familie. Ik vond het leuk om te doen omdat ik er mensen mee help, en omdat ik help om de straten in België mooier te maken. Daarna heb ik nog via Refu Interim gewerkt als vrijwilliger, op het Copacabana festival hielp ik mee met het opzetten en afbreken van de podia. Het is fijn om andere mensen te leren kennen, en ik kan mijn Nederlands oefenen. De vrijwilligersvergoeding die ik kreeg, kwam van pas om te sparen om ook mijn familie naar hier te laten komen. Refu Interim geeft echt om vluchtelingen. Door de feesten en de activiteiten die ze organiseren kunnen we de stress uit ons thuisland ook even loslaten. Volgende week ga ik nog drie dagen ergens helpen, ik weet nog niet goed wat ik zal doen. En daarna misschien nog een keer met de Geveltuinbrigade?’ 37

HĂ&#x2C6;T ADRES VOOR ECO + FAIR FASHION

SUPERGOODS GENT Olga en haar team helpen de klanten met de glimlach in haar winkel in de Brabantdam. In de winkel vind je een breed gamma van de hipste eco+faire mode, verzorgingsproducten, cadeaus en accessoires.

Bij Supergoods kan je deelnemen aan leuke evenementen en workshops rond bv. duurzame verzorging. Je vindt de leukste ecomerken zoals Veja, ARMEDANGELS, Kings of Indigo, Thinking Mu, Dedicated, Mud Jeans en veel meer!

NIEUW: FEESTCOLLECTIE

BINNENKORT: SKFK

Bij Supergoods kan je nu de leukste outfits vinden voor alle zomerfeesten. Veel jurken, feestelijke broeken, tops, alles eco + fair. Natuurlijke materialen voelen ook beter tijdens de feesten, en gaan langer mee. Zoals altijd, helpt ons team je heel graag om de juiste outfit te vinden.

Vol ongeduld tellen we af tot de nieuwe herfstcollectie van SKFK in onze winkelrekken ligt. De nieuwe collectie ademt een urban chic style uit: functioneel, vrouwelijk en casual met een creatieve touch. Sinds 2013 heeft SKFK als eerste Spaanse merk een GOTS certificaat.

Brabantdam 56 B /// Open ma 11-18u, di-za 10-18u /// supergoods.be, @supergoodsstore

S U P E R g o o d s eco + fair fashion

Wist je dat je bij Supergoods ook kan shoppen met je ecocheques? Ook open op de eerste zondag van de maand!

A c t i v i t ei t en Meer info over de activiteiten en de meest recente lijst op www.gentsmilieufront.be/kalender

Peuken cleanup Gent

Big Jump + Big Swim

Repair Café i.s.m. Cambio

Welke roker heeft het nog niet gedaan? Het lijkt onschuldig, je sigarettenpeuk snel op de grond flikkeren. Maar wist je dat peuken dé meest voorkomende vorm van zwerfvuil is? GMF roept op tot actie, want wij willen Gent zo snel mogelijk voor eens en voor altijd peukenvrij zien. Maak van Gent een échte schone stad en kom mee peuken verzamelen op zondag 16 juni. Samen met onze GMF-draak trekken we doorheen de stad. Wij zorgen voor opruimmateriaal en delen draagbare asbakjes uit.

Op zondag 14 juli springen we opnieuw het water in om aandacht te vragen voor proper water. Op precies hetzelfde tijdstip springen in heel Europa duizenden mensen in rivieren, waterlopen en meren om te tonen dat ze wakker liggen van proper water – én dat ze daar iets willen aan doen. Dit jaar laten we de Big Jump voorafgaan door de Big Swim: ongeveer 220 meter zwemmen in de Portus Ganda waar de Schelde en de Leie samenvloeien. Hiervoor moet je je wel inschrijven. Erna springen we terug - al dan niet verkleed - samen het water in! Schoeisel is verplicht bij de sprong. Kinderen jonger dan 12 jaar moeten begeleid worden door een volwassene. Een organisatie van YAKU, Gents MilieuFront en GoodPlanet Belgium.

Cambio blaast 15 kaarsjes uit en dat vieren we samen door een Repair Café op poten te zetten! Werkt je smartphone of tablet te traag, problemen met wifi of synchroniseren, of is je externe harde schijf gecrasht en je wil je data terug? Of is je lievelingstrui gescheurd, kraakt je fiets nogal onheilspellend of heb je een lamp die dienst weigert? We zien je graag op os Repair Café op zaterdag 14 september i.s.m. Cambio op DOK! Tot dan!

Wanneer? Zondag 14 juli, 1 4u: Big Swim (inschrijven online) 15u: Big Jump - Portus Ganda Locatie? Big Swim: openbare steiger Veerkaai, Big Jump: Portus Ganda Gent (zoals altijd)

9.10.2019. - Recyclage en duurzame economie Lezing door en gesprek met Karel Van Acker, hoogleraar Duurzaam materialenbeheer aan de KU Leuven op Odysee Rabot

16.06.2019.

Wanneer? Zondag 16 juni, 14u - 16u Locatie? Startpunt: bushalte op de Vlasmarkt.

Geveltuinbrigade opent DOKCafé 24.06.2019.

Geveltuinbrigade, een project van Gents MilieuFront, is voor het 2e jaar op rij ook medeDOKbewoner. DOK is de tijdelijke invulling van een groot terrein in de oude haven van Gent. Als DOKbewoner houdt Geveltuinbrigade eens een avond het DOKcafé open! De winst gaat ook integraal naar ons project. Het zou wel eens kunnen dat we die avond ook een première van het één of het ander doen. U drinkt, wij planten. Waar wacht u nog op?

14.07.2019.

14.09.2019.

Wanneer? Zaterdag 14 september, 13u-15u Locatie? DOK, splitsing AfrikalaanKoopvaardijlaan, Gent

Save the date

November - Groene Loper Filmfestival

Wanneer? Donderdag 27 juni, 20u-00u Locatie? DOKcafé, splitsing AfrikalaanKoopvaardijlaan, Gent

Frontaal

DRIEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN GENTS MILIEUFRONT – JAARGANG 22 – 2deTRIMESTER 2019 V.U.: Elina Bennetsen, Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent – Erkenningsnummer: p806132 – Afgiftekantoor: 9000 Gent 1

zondag 14 juli

Big Jump Portus Ganda – Gent 14 h: Big Swim

(online inschrijven)

15 h: Big Jump

Spring mee voor proper water! Gents Milieu F ront