De Weg naar Fair Trade recepties by * Gents Overleg Noord-Zuidsamenwerking

De weg naar Fair Trade Gids om alvast je receptie helemaal (h)eerlijk te maken

Beste Gentenaar, Je was goe bezig! dit jaar, en we wensen je hetzelfde voor volgend jaar! Nu de gezellige drukte van de jaarwisseling er aankomt, geven we je graag enkele praktische tips voor eerlijke feesten en recepties. Je vindt ze in deze compacte gids. Je zal merken dat eerlijk feesten heel makkelijk is en echt niet zoveel hoeft te kosten. Bovendien koop je een mooi verhaal dat helemaal past bij de tijd van het jaar. Zoals je weet is de Stad Gent solidair met haar bevolking. Maar we willen ook solidair zijn met de talloze mensen die wereldwijd werken aan de producten die wij gebruiken. Want de Stad Gent wil een voorbeeldconsument zijn en koopt zoveel mogelijk duurzaam aan. Dat wil zeggen: met respect voor de arbeidsomstandigheden en voor het milieu waarin de producten werden gemaakt. Onze ecologische doelen en ons streven naar een socialere economie hier en in het Zuiden vullen elkaar zo mooi aan. Samen zijn we goe bezig! Tine Heyse, Schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid ÂŠ Oxfam-Wereldwinkels

Iedereen kan goe bezig zijn Je hoeft niet all the way te gaan om goe bezig te zijn. Ook een kleine verandering in wat je koopt, eet of draagt, kan al een grote impact hebben. Duurzaam consumeren stelt je soms voor uitdagende keuzes: welk product is nu precies het meest milieuvriendelijke? Welk logo bewijst dat de producent een eerlijk loon kreeg? Weinig producten scoren optimaal op alle vlakken. Gebruik daarom deze stelregel: koop zoveel mogelijk lokaal geproduceerde – en waar mogelijk biologisch geteelde – producten. Wil je dan toch ingrediënten die van ver moeten komen? Kies dan steeds voor fair trade! Fairtradeproducten worden door verschillende merken aangeboden. Je vindt ze in de Oxfam Wereldwinkels en in de meeste supermarkten. Je herkent ze aan een van deze drie labels, die vergelijkbare garanties geven:

Hoezo Fair Trade is goe bezig? Fair trade is een systeem van handeldrijven waarbij producenten uit het Zuiden een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Een eerlijke prijs voor de producten is een belangrijke start, maar fair trade gaat verder: het garandeert goede handelsvoorwaarden, respect voor de rechten van de werknemers en voor het milieu, versterking van producentenorganisaties en de opbouw van lokale gemeenschappen.

Al die kilometers transport, dat is toch niet goe? Het allerbelangrijkste is dat je lokale producten koopt, volgens het principe van de ‘korte keten’: appels uit België hebben minder impact op het milieu dan appels uit Spanje. Maar sommige producten (sinaasappels, bananen, rijst, heel wat soorten wijn …) moeten wel van ver komen. Kies bij die producten altijd voor fair trade! 4

Waarom is er dan geen lokale Fair Trade? Onze boeren zijn toch ook goe bezig? Een lokale boer die binnen een korte keten werkt of biologisch teelt is inderdaad goe bezig. En ook onze boeren krijgen niet altijd een eerlijke prijs. Fair trade staat voor een alternatief economisch model dat boeren uit het Zuiden een sterkere stem geeft op de wereldmarkt, hen beschermt tegen uitbuiting en hen meer kansen geeft op ontwikkeling. Daarom krijgen alleen exotische producten het label ‘fair trade’. Maar goe bezig zijn gaat over meer dan alleen fair trade. Het Ecoplan Gent brengt alle dimensies van duurzaamheid samen en helpt je oog te hebben voor het milieu, voor eerlijke handel en voor sociale economie in Gent, helemaal volgens jouw voorkeuren en mogelijkheden. Het Ecoplan wijst je de weg naar meer dan 200 duurzame adressen in Gent. Een link naar het digitale plan vind je op www.goebezig.org. 6

En wat ga jij doen? Veel mensen, bedrijven en verenigingen in Gent zijn al goe bezig. Ze kopen eerlijke producten voor zichzelf, collega’s of medewerkers. De Stad Gent heeft zelfs een heuse strategie voor duurzame aankopen die de principes van eerlijke handel verzoent met ecologische en sociaaleconomische criteria. Maar het kan altijd nóg beter. Gebruik deze gids bij jouw volgende aankopen en maak van jouw winkelmandje een verzameling eerlijke producten. Zeker voor hapjes en dranken op feesten en recepties bestaan er veel lekkere fairtrade-alternatieven. Neem snel een kijkje op de volgende pagina’s. Meer tips en trucs vind je ook op www.goebezig.org.

Maar het kan altijd nog dat tikkeltje beter. Gebruik deze gids bij jouw volgende aankopen en verander stap voor stap je winkelmandje in een verzameling eerlijke producten. Meer tips en trucs vind je ook op www.goebezig.org.

Zo goed als elke traiteur kan fair trade leveren. Vraag ernaar!

Product Schuimwijn Raza Fair Trade ingrediënten Torrontésdruif Herkomst Argentinië Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Delhaize, Oxfam-Wereldwinkels Producent in de kijker La Riojana (Argentinië) Een comité, het ‘Organo Mixto’, beslist over de besteding van de fairtradepremie. Dit comité bestaat uit vertegenwoordigers van de arbeiders (zowel vaste krachten als seizoenarbeiders) die democratisch verkozen worden. De fairtradepremie wordt vooral gebruikt voor educatie (bouwen van scholen of geven van informaticacursussen), waterputten, milieubescherming…

Product Wijnduo Reserva Malbec en Reserva Torrontés

Product Wijnduo Fuego Sagrado

Fair Trade ingrediënten Malbecdruif (rode wijn) & Torrontésdruif (witte wijn)

Fair Trade ingrediënten Cabernet Sauvignon / Carmenère / Merlotdruif

Herkomst Argentinië

(rode wijn) en Chardonnaydruif (witte wijn)

Leverancier Oxfam Fair Trade

Herkomst Chili

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker La Riojana (Argentinië)

Oxfam Fair Trade koopt deze wijn van La Riojana, een coöperatie in het noordoosten van Argentinië. Wijnboer Francisco Pozo getuigt: “Dankzij de coöperatie kan ik heel wat materiaal goedkoper aanschaffen. En zonder La Riojana zou ik natuurlijk nooit op de fairtrademarkt zijn geraakt. Oxfam Fair Trade betaalt bovendien een mooie prijs.”

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Sociedad Vitivinicola Sagrada Familia (Chili) Door de steun van Oxfam-Wereldwinkels kunnen de boeren investeren in kwaliteit en milieuvriendelijke productie. Dankzij de fairtradepremie is een sociaal fonds opgericht. Alle schoolgaande kinderen van de leden van Sagrada Familia ontvangen uit dit fonds een studiebeurs.

Product Rosé Koopmanskloof

Product Chenin Blanc

Fair Trade ingrediënten Pinotagedruif

Fair Trade ingrediënten Witte Chenindruif

Herkomst Zuid-Afrika

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Groot Eiland (Zuid-Afrika)

Producent in de kijker Koopmanskloof (Zuid-Afrika)

Een deel van de winst van Koopmanskloof gaat naar een fonds voor de leden. Dit fonds dient om hun huizen te renoveren en hun kinderen naar de secundaire school of universiteit te sturen.

De W.J. Du Toit Boerdery ondersteunt enthousiast de fairtradegedachte. De arbeiders zijn georganiseerd in een ‘Joint Body’. Daar nemen ze beslissingen over welke projecten ten gunste van de gemeenschap zullen worden uitgevoerd. Onlangs werd een gemeenschapscentrum met een computerruimte en bibliotheek geopend.

Product Merlot

Product Pisco

Fair Trade ingrediënten Merlotdruif

Fair Trade ingrediënten Muskaatdruif

Herkomst Chili

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Consorcio Vinicola (Chili)

Producent in de kijker Pisco Capel (Cooperativa Agrícola Pisquera Elqui Limitada) (Chili)

Consorcio Vinicola is gevestigd in Talca, een Chileense streek die in 2010 zwaar getroffen werd door een aardbeving. Oxfam Fair Trade steunt de coöperatie bij de wederopbouw van de huizen. Met de fairtradepremie financiert Consorcio medische zorgen en opleidingen voor haar leden.

De coöperatie verzorgt de boekhouding voor de leden. Er zijn studiebeurzen voor de kinderen en kleinkinderen van de leden. Op gezondheidsvlak zijn er afspraken met apothekers, tandartsen en klinieken voor betere prijzen. De coöperatie betaalt ook een bijkomende ziekteverzekering en beschikt over een overlijdensfonds.

Product Worldshakesap

Product Sinaasappelsap

Fair Trade ingrediënten Fruit, bananen

Fair Trade ingrediënten Sinaasappelen

Herkomst Cuba, Brazilië, Ecuador

Herkomst Cuba, Brazilië

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Bioshop, Match, Oxfam-Wereldwinkels, Smatch

Te koop bij Bioshop, Match, Oxfam-Wereldwinkels,

Smatch, Delhaize

Producent in de kijker Coopealnor (Brazilië) Producent in de kijker Coagrosol (Brazilië)

Coagrosol is uniek in Brazilië omdat het enkel biologisch geteelde sinaasappelen verwerkt. In een regio waar immense plantages suikerriet zich afwisselen met eindeloze plantages van sinaasappelen is dat extra opmerkelijk.

De Braziliaanse markt voor sinaasappelsap is sterk geconcentreerd. De gewone boer heeft het zwaar te verduren. Fair trade biedt hier een uitweg, maar ook de fairtradeboeren staan onder druk vanwege de machtspositie van de industrie. De rol van de coöperatie blijft daarom onontbeerlijk in de strijd voor eerlijke handel.

Product Biosap mango en braambes

Fair Trade ingrediënten Mango, braambes

Fair Trade ingrediënten Mango, passievrucht, guave, banaan, sinaasappel

Herkomst Ecuador, Peru

Herkomst Ecuador, Peru, Brazilië

Leverancier Ethiquable

Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke,

Blauwe Bloem, Panda, Aula

Leverancier Ethiquable Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke,

Blauwe Bloem, Panda, Aula Producent in de kijker Apromalpi, Cepicafe, Fapecafes, Urocal, Coagrosol (Zuid-Amerika)

Producent in de kijker Apromalpi (Peru)

Tijdens het fruitseizoen stort de lokale marktprijs in door een overaanbod. Dankzij Fair Trade hebben de producenten een bijkomende afzetmarkt en een stabieler inkomen het hele jaar door.

Vijf Zuid-Amerikaanse coöperatieven leveren vruchten voor dit sap. De fairtradeprijs wordt in onderling overleg bepaald en is onafhankelijk van de schommelende wereldmarktprijs. Zo kunnen de producenten hun kosten dekken én investeren in ontwikkeling van hun gronden en hun gemeenschap.

Product Tapenades zongedroogde tomaat / peppersweet

Product Bio cashewnoten curry / zout / bio amazonenoten

Fair Trade ingrediënten Kruiden, specerijen en groenten

Fair Trade ingrediënten Noten

Herkomst Zuid-Afrika

Herkomst Ivoorkust en Bolivia

Leverancier Fair Trade Original

Leverancier Pakka

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Turqle Trading en Nantekara African Foods (Zuid-Afrika)

Nantekara African Foods is een klein familiebedrijf dat culinaire producten produceert met Afrikaanse signatuur. De voornamelijk vrouwelijke medewerkers volgen cursussen, zoals computeropleidingen en lessen in rijvaardigheid of veiligheid op de werkvloer. De export wordt verzorgd door Turqle Trading.

Producent in de kijker Coinacapa (Bolivia) Dankzij de fairtradepremie kan Coinacapa gezondheidszorg organiseren voor de leden en hun familie. Onlangs opende Coinacapa het eerste publieke internetcafé in het departement Pando. De notencoöperaties uit het Amazonegebied van Brazilië, Bolivia en Peru werken trouwens samen.

Product Yucachips zout, paprika, taco en jalapeño

Product Blauwe aardappelchips

Fair Trade ingrediënten Yuca (cassave of maniok)

Fair Trade ingrediënten Aardappelen

Herkomst Costa Rica

Herkomst Peru

Leverancier Oxfam Fair Trade

Leverancier Ethiquable

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke, Panda,

Aula, AD Delhaize Drongen, Spar Nieuw Gent, Producent in de kijker Coopesarapiquí (Costa Rica)

Coopesarapiquí is één van de negen coöperatieven die lid zijn van Coocafé, een andere partner van Oxfam die fairtradekoffie verkoopt. Een deel van de fairtradepremie gaat rechtstreeks naar de boeren voor de ondersteuning van de koffieteelt, het andere deel naar de uitbouw van sociale projecten zoals het aankopen van kookbenodigdheden in scholen.

Blauwe Bloem Producent in de kijker Agropia (Peru) Deze coöperatie verenigt 65 kleine producenten. Ze verbinden zich ertoe vergeten aardappelvariëteiten te herwaarderen, zo houden ze de biodiversiteit in stand. Agropia verwerkt lokaal aardappel tot chips, een directe toegevoegde waarde. Het draagt bij tot de diversificatie van de inkomensbronnen van de boeren van het Peruviaanse hoogland.

Product Noussines

Product Zeevruchten

Fair Trade ingrediĂŤnten Cacao, rietsuiker

Herkomst Dominicaanse Republiek en Costa Rica

Herkomst Ghana, Ivoorkust

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Te koop bij Match, Smatch, Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Conacado (Dominicaanse Republiek)

In 2012 verkocht Conacado twee derde van de cacao als fair trade. De premie die ze hiervoor ontvangen wordt gebruikt om de economische duurzaamheid voor de boeren veilig te stellen door te investeren in opslagplaatsen, fermentatie- en drooginstallaties en transportmiddelen. De boeren kregen ook opleidingen, kredieten en gezondheidscentra.

Producent in de kijker Kuapa Kokoo (Ghana) Kuapa Kokoo is de enige cacao-inkoper in Ghana die in handen is van de boeren zelf. Het zijn nu de boeren zelf die de weegschaal bedienen. Dit is belangrijk om controle te hebben over hun inkomen. Het is helaas ook uitzonderlijk.

Product Choco Biscuits Puur

Product Espressokoffie

Fair Trade ingrediënten Cacao, rietsuiker

Fair Trade ingrediënten Koffie

Herkomst Dominicaanse Republiek, Ghana en Paraguay

Herkomst Haïti, Tanzania, Honduras & Ethiopië

Leverancier Fair Trade Original

Leverancier Oxfam Fair Trade

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Producent in de kijker Kagera Co-operative Union (KCU) (Tanzania)

Producent in de kijker El Arroyense (Paraguay)

De relatief kleine coöperatie El Arroyense in Paraguay verenigt 460 leden, onder wie ruim 120 suikerrietboeren. Het suikerriet wordt deels tot suiker verwerkt door OTISA, een verwerkingsbedrijf in de buurt. Verder verbouwen de boeren verbouwen groenten en fruit dat ze verkopen in Asunción.

KCU garandeert de afzet van de koffie, regelt het transport en geeft vorming over kwaliteit en organische productie. Via de organisatie geraken de boeren makkelijker en goedkoper aan meststoffen en ander materiaal. De helft van de productie wordt aan eerlijke handel verkocht en een belangrijk deel van hun productie is biologisch gecertificeerd.

Product Kivukoffie

Product Groene thee met jasmijn

Fair Trade ingrediĂŤnten Koffie

Fair Trade ingrediĂŤnten Groene thee en jasmijnbloemen

Herkomst Democratische Republiek Congo

Herkomst China

Leverancier Oxfam Fair Trade

Leverancier Ethiquable

Te koop bij Oxfam-Wereldwinkels

Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke, Panda,

Aula, AD Delhaize Drongen, Spar Nieuw Gent, Producent in de kijker Sopacdi (DR Congo)

Ondanks de schermutselingen in deze regio kon Sopacdi de verkoop van hun koffie ruim verhonderdvoudigen (van 3 ton in 2010 naar 380 ton in 2013). Dit was mogelijk dankzij o.a. de bouw van een wasstation voor de koffiebessen, een opslagplaats en verschillende droogtafels, gefinancierd door Oxfam en andere fairtradeorganisaties.

Blauwe Bloem Producent in de kijker Dazhangshan Organic Farmers (China) Dazhangshan Organic Farmers verenigt ruim 14.600 kleine producenten en telt 53 theetuinen. Ze rollen theebladeren tot fijne draadjes. Dankzij de fairtradepremie kan deze organisatie de sanitaire omstandigheden in de dorpen verbeteren en de opleiding van jongeren steunen.

V.U. Tine Heyse, Botermarkt 1, 9000 Gent

Fair Trade leeft in Gent! Volg het online, laat weten hoe jij goe bezig bent en deel je tips. Zo maak je regelmatig kans op unieke aanbiedingen en acties. Facebook: FairTradeGemeente Gent | Twitter: @FairTradeGent

Interessante vragen en antwoorden Wat beweegt er in Gent rond fair trade? www.fairtradegemeentegent.be Welke producten en campagnes zijn van Oxfam Wereldwinkels? www.oxfamwereldwinkels.be Waar zijn welke fairtradeproducten te koop? www.maxhavelaar.be Is er overzicht van fair trade voor business-to-business? www.fairtradebizz.be Wat beweegt er in Gent rond duurzame voeding? www.gentsklimaatverbond.be