De weg naar Fair Trade Gids om alvast je ontbijt helemaal (h)eerlijk te maken
Beste Gentenaar, Je bent goe bezig! Je genoot net van een fairtrade ontbijt en maakte zo kennis met (h)eerlijke producten die hopelijk vanaf nu een vaste plaats krijgen op uw eigen ontbijttafel. Misschien zijn er ook producten bij die je vanaf nu als bedrijf vaker kunt inkopen. Deze gids toont je de weg en geeft handige tips. Want de Stad Gent wil een voorbeeldconsument zijn: waar mogelijk kopen we zelf duurzaam aan. Dat wil zeggen met respect voor de arbeidsomstandigheden Ên voor het milieu waarin de producten werden gemaakt. Zo vullen ecologische doelstellingen en streven naar een meer sociale economie hier en in het Zuiden elkaar mooi aan. Hopelijk kunnen we dit samen met jou nog verder uitbouwen. Samen zijn we goe bezig! Tine Heyse, Schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid Š Oxfam-Wereldwinkels
1
Iedereen kan goe bezig zijn Je hoeft niet onmiddellijk ‘all the way’ te gaan om goe bezig te zijn. Ook een kleine verandering in wat je koopt, eet of draagt, heeft een grote impact. Duurzaam aankopen kan soms verwarrend of ingewikkeld zijn. Wat is nu precies het minst vervuilend voor het milieu? En welk logo wijst erop dat de producent een eerlijk loon kreeg? Er zijn weinig producten die op alle vlakken goed scoren. Gebruik daarom best deze stelregel: koop zoveel mogelijk lokaal geproduceerde en biologisch geteelde producten, maar kies bij ingrediënten die van ver moeten komen steeds voor Fair Trade. Fairtradeproducten worden door verschillende merken aangeboden en zijn in de Oxfam Wereldwinkels en de meeste supermarkten verkrijgbaar. Je herkent ze aan een van deze drie labels die allen vergelijkbare garanties geven:
Om het je nog makkelijker te maken, heeft Gent een Ecoplan. Een link naar het digitale plan én een mobiele toepassing vind je op www.goebezig.org.
2
© Oxfam-Wereldwinkels
3
Hoezo Fair Trade is goe bezig? Fair Trade is een systeem van handel drijven waarbij producenten uit het Zuiden een menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Een eerlijke prijs voor de producten is een belangrijke start, maar Fair Trade gaat verder: het garandeert goede handelsvoorwaarden, respect voor de rechten van de werknemers en voor het milieu, versterking van producentenorganisaties en opbouw van de lokale gemeenschappen. Al die kilometers transport, dat is toch niet goe? Het allerbelangrijkste is lokale producten te kopen volgens het principe van de ‘korte keten’: appels uit België hebben minder impact op het milieu dan appels uit Spanje. Maar sommige producten, zoals koffie, rijst of bananen, moeten wel van ver komen. Kies voor die producten altijd voor Fair Trade. Soms is het zelfs minder milieubelastend om zaken uit het Zuiden te laten komen. Zo geeft de productie én het transport van Fair Trade biorietsuiker uit Paraguay minder CO2-uitstoot dan bietensuiker uit Europa. Raar? Maar waar! 4
5
© Lieve Blancquaert voor Oxfam Fairtrade
Waarom is er dan geen lokale Fair Trade? Onze boeren zijn toch ook goe bezig? Een lokale boer die binnen een korte keten werkt of biologisch teelt is inderdaad goe bezig. En ook onze boeren krijgen niet steeds een eerlijke prijs. Fair Trade staat voor een alternatief economisch model dat boeren uit het Zuiden een sterkere stem geeft op de wereldmarkt, hen beschermt tegen uitbuiting en meer kansen geeft op ontwikkeling. Daarom zijn enkel exotische producten Fair Trade gelabeld. Het Ecoplan Gent brengt alle dimensies van duurzaamheid samen. Zo helpt het Ecoplan jou om respect voor het milieu, eerlijke handel en sociale economie in Gent te combineren volgens jouw interesses en mogelijkheden. Het plan wijst je de weg naar meer dan 200 duurzame adressen in Gent. Een link naar het digitale plan én een mobiele toepassing vind je op www.goebezig.org. En wat ga jij doen? Veel mensen, bedrijven en verenigingen in Gent zijn al goe bezig. Ze kopen eerlijke producten voor zichzelf, voor hun collega’s of medewerkers. De Stad Gent heeft zelfs een heuse strategie duurzame aankopen die de principes van eerlijke handel verzoent met ecologische en sociaal-economische criteria.
6
© Nathalie van Vugt
7
Maar het kan altijd nog dat tikkeltje beter. Gebruik deze gids bij jouw volgende aankopen en verander stap voor stap je winkelmandje in een verzameling eerlijke producten. Meer tips en trucs vind je ook op www.goebezig.org. 8
Product Chocopasta hazelnoot Fair Trade ingrediënten Cacao, rietsuiker Herkomst Ghana / Ivoorkust, Costa Rica Leverancier Oxfam Fair Trade
Te koop bij Delhaize, Bioshop, Match, Smatch,
Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker Coopecañera (Costa Rica) Door Fair Trade te verkopen krijgt Coopecañera een premie van Oxfam Fair Trade. Daarmee bouwen ze scholen en gezondheidscentra. De coöperatieve investeert ook in milieuvriendelijke technieken voor de suikerfabriek.
9
Product Chocopasta fondant
Product Braambessenconfituur
Fair Trade ingrediënten Cacao, rietsuiker
Fair Trade ingrediënten Braambessen, suiker
Herkomst Ghana / Ivoorkust, Costa Rica
Herkomst Ecuador
Leverancier Oxfam Fair Trade
Leverancier Oxfam Fair Trade
Te koop bij Spar, Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker Coopecañera (Costa Rica)
10
Door Fair Trade te verkopen krijgt Coopecañera een premie van Oxfam Fair Trade. Daarmee bouwen ze scholen en gezondheidscentra. De coöperatieve investeert ook in milieuvriendelijke technieken voor de suikerfabriek.
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker La Carlita (Ecuador) Coöperatieve La Carlita maakt deze confituur volledig in de eigen fabriek. De lokale verwerking van het verse fruit uit de bergen zorgt voor tewerkstelling en houdt de echte meerwaarde in Ecuador zelf.
11
Product Pindakaas
Product Speculoospasta
Fair Trade ingrediënten Pindanoten
Fair Trade ingrediënten Kruiden en specerijen, honing, rietsuiker
Herkomst Nicaragua
Herkomst Mexico, Guatemala
Leverancier Fair Trade Original
Leverancier Maya Fair Trade
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels Mariakerke,
Gent-Oost en Gent-Centrum
Producent in de kijker Del Campo (Nicaragua)
12
Coöperatieve Del Campo werkt samen met 300 boeren. De fairtradepremie gebruiken ze om zoveel mogelijk productie in eigen beheer te houden. De pinda’s worden nu al gepeld in Nicaragua, maar de installatie om te roosteren en te verpakken volgens de strenge EU-normen is er voorlopig nog niet.
Producent in de kijker Teocelo (Mexico) De zuivere speculoos van Maya honing wordt verwerkt in deze heerlijke pasta. De biohoning uit Mexico geeft de boeren uit de streek van Veracruz een stabiel en onafhankelijk inkomen. Zo kunnen ze weerstaan aan de druk om betrokken te raken bij de brutale drugsoorlog.
13
Product Viervruchtenconfituur
Product Bio krokante muesli met cacao en cashew
Fair Trade ingrediënten Rietsuiker
Fair Trade ingrediënten Rietsuiker, noten, cacao, quinoa, rijst
Herkomst België, Paraguay, Costa Rica
Herkomst Ecuador, Peru, Brazilië, Bolivië
Leverancier De Groene Kans
Leverancier Ethiquable
Te koop bij Bioshop
Producent in de kijker De Groene Kans De Groene Kans combineert sociale economie met biologische landbouw en eerlijke handel. De organisatie geeft kansen aan mensen die in de reguliere economie weinig kansen krijgen, zowel hier als in het Zuiden. Lokaal en biologisch geteelde fruitsoorten worden in de confituur verwerkt met Fair Trade rietsuiker.
Te koop bij Carrefour, GB, Spar, Wereldwinkel Mariakerke
Producent in de kijker Cecaot (Bolivië)
14
Op de droge hoogvlaktes van Bolivië teelt Cecaot quinoa. Het gewas is goed bestand tegen de extreme temperaturen die er heersen. Quinoa is familie van spinazie, maar eet je zoals rijst. Het is bijzonder rijk aan vezels en plantaardige eiwitten.
15
Product Chocolade hagelslag
Product Bio honingballetjes
Fair Trade ingrediënten Cacao, rietsuiker
Fair Trade ingrediënten Suiker, honing, rijst
Herkomst Ghana / Ivoorkust, Paraguay
Herkomst Paraguay, Thailand, Argentinië
Leverancier Oxfam Fair Trade
Leverancier Oxfam Fair Trade
Te koop bij Bioshop, Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker Manduvirá (Paraguay)
16
Een groep suikerriettelers verenigde zich in coöperatieve Manduvirá. Dankzij de fairtradepremie bouwen ze nu zelfs een eigen fabriek. Zo houden ze hun volledige productie uit handen van de grote fabrieken die in Paraguay eenzijdig de prijs bepalen.
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels, O’rigino
Producent in de kijker Organic Jasmine Rice Producer Group (Thailand) Dankzij de fairtradepremie hebben de arbeiders op de rijstvelden in Thailand toegang tot microkredieten. Ze kunnen nu een eigen buffel kopen voor het werk op het land en hun kinderen naar school sturen.
17
Product Bio quinoabiscuits
Product Bio fruitreep mango Brazil
Fair Trade ingrediënten Quinoa, cacao, honing, rietsuiker
Fair Trade ingrediënten Vers fruit, honing, amazonenoten
Herkomst Paraguay, Bolivië, Thailand, Mexico,
Herkomst Burkina Faso, Nicaragua, Bolivië, Mexico
Dominicaanse Republiek
Leverancier Oxfam Fair Trade
Leverancier Oxfam Fair Trade
Spar, Oxfam Wereldwinkels, O’rigino
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels
Te koop bij Alvo, Bio Planet, Bioshop, Match, Smatch,
Producent in de kijker Anapqui (Bolivië)
18
Quinoa is bijzonder: heel voedzaam, glutenvrij en licht verteerbaar. Je kan het gebruiken als vervanger voor rijst in allerlei gerechten en bereidingen. Bovendien is het makkelijk te telen in erg verschillende omgevingen. Niet toevallig dus dat de VN quinoa in 2013 voorop zetten in de strijd tegen ondervoeding.
Producent in de kijker Wouol (Burkina Faso) Wouol betekent solidariteit. De coöperatieve verwerkt de cashewnoten het hele jaar door in de eigen fabriek. De fairtradepremie ondersteunt de plaatselijke gemeenschap om de eigen cultuur te bewaren.
19
Product Bio fruitreep dadels-walnoten
Product Bio fondantchocolade met speculoos
Fair Trade ingrediënten Vers fruit, honing, noten
Fair Trade ingrediënten Cacao, suiker, honing
Herkomst Tunesië, Pakistan, Nicaragua, Mexico
Herkomst Mexico, Guatemala, Paraguay,
Leverancier Oxfam Fair Trade
Dominicaanse Republiek
Leverancier Maya Fair Trade
Te koop bij Alvo, Bio Planet, Bioshop, Match, Smatch,
Spar, Oxfam Wereldwinkels, O’rigino
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker Mountainfruits (Pakistan) Producent in de kijker Teocelo (Mexico)
20
Mountainfruits is zowat de enige plaats in het noorden van Pakistan waar vrouwen betaald werk vinden. De coöperatieve heeft dankzij de export aan afnemers als Oxfam Fair Trade een stevige basis uitgebouwd die vrouwen een eigen plaats in de lokale samenleving geeft.
De imkers en honingproducenten van Mexico, Guatemala en El Salvador gebruiken de fairtradepremie om gezamenlijke opleidingen te volgen. Zo blijven ze in staat om op kleine schaal biologisch te telen.
21
Product Sinaasappelsap
Product Biosap mango en braambes
Fair Trade ingrediënten Sinaasappelen
Fair Trade ingrediënten Mango, braambes
Herkomst Brazilië
Herkomst Ecuador, Peru
Leverancier Ethiquable
Leverancier Ethiquable
Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke,
Blauwe Bloem, Panda, Aula
Producent in de kijker Coagrosol (Brazilië)
22
Braziliaans sinaasappelsap wordt gedomineerd door twee grote bedrijven. Deze bepalen zelf de prijs die de telers krijgen. Coöperatieve Coagrosol biedt kleine producenten een alternatief met een eigen fabriek die sinaas perst en rechtstreeks exporteert.
Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke,
Blauwe Bloem, Panda, Aula
Producent in de kijker Apromalpi (Peru) Tijdens het fruitseizoen stort de lokale marktprijs in door een overaanbod. Dankzij Fair Trade hebben de producenten een bijkomende afzetmarkt en een stabieler inkomen het hele jaar door.
23
Product Biosap mango en braambes
Product Worldshakesap
Fair Trade ingrediënten Mango, passievrucht, guave, banaan, sinaasappel
Fair Trade ingrediënten Fruit, bananen
Herkomst Ecuador, Peru, Brazilië
Herkomst Cuba, Brazilië, Ecuador
Leverancier Oxfam Fair Trade
Leverancier Ethiquable Te koop bij Carrefour, Wereldwinkel Mariakerke,
Te koop bij Bioshop, Match, Oxfam Wereldwinkels, Smatch
Blauwe Bloem, Panda, Aula Producent in de kijker Apromalpi, Cepicafe, Fapecafes, Urocal, Coagrosol
24
Vijf Zuid-Amerikaanse coöperatieven leveren vruchten voor dit sap. De fairtradeprijs wordt in onderling overleg bepaald en is onafhankelijk van de schommelende wereldmarktprijs. Zo kunnen de producenten hun kosten dekken én investeren in ontwikkeling van hun gronden en hun gemeenschap.
Producent in de kijker Coagrosol (Brazilië)
25
Coagrosol is uniek in Brazilië omdat het enkel biologisch geteelde sinaasappelen verwerkt. In een regio waar immense plantages suikerriet zich afwisselen met eindeloze plantages van sinaasappelen is dat extra opmerkelijk.
Product Honingkoek
Product Zeevruchten
Fair Trade ingrediĂŤnten Honing, specerijen
Fair Trade ingrediĂŤnten Cacao, rietsuiker
Herkomst Mexico, Guatemala
Herkomst Ghana, Ivoorkust
Leverancier Maya Fair Trade
Leverancier Oxfam Fair Trade
Te koop bij Oxfam Wereldwinkels
Te koop bij Match, Smatch, Oxfam Wereldwinkels
Producent in de kijker Kuapa Kokoo (Ghana)
Producent in de kijker Teocelo (Mexico)
26
Traditionele peperkoek zonder toegevoegde suikers waarvoor de producenten in Centraal-Amerika een eerlijke prijs krijgen.
Kuapa Kokoo is de enige cacao-inkoper in Ghana die in handen is van de boeren zelf. Het zijn nu de boeren zelf die de weegschaal bedienen. Dit is belangrijk om controle te hebben over hun inkomen. Het is helaas ook uitzonderlijk.
27
Product Fairtradebananen Fair Trade ingrediënten Bananen Herkomst Globaal Leverancier Agrofair
Te koop bij De meeste supermarkten
V.U. Tine Heyse, Botermarkt 1, 9000 Gent In het kader van de Week van de Fair Trade, een initiatief van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking. www.weekvandefairtrade.be. Producent in de kijker Coöperatieven uit verschillende continenten
Communicatiebureau: Handelsreizigers in Ideeën Partners:
28
Agrofair koopt bananen in bij verschillende fairtrade coöperatieven van verschillende continenten. Daardoor zijn het jaar rond fairtrade bananen van hoge kwaliteit te verkrijgen in zowat alle supermarkten
29
Fair Trade leeft in Gent! Volg het online, laat weten hoe jij goe bezig bent en deel je tips. Zo maak je regelmatig kans op unieke aanbiedingen en acties. Facebook: FairTradeGemeente Gent | Twitter: @FairTradeGent
Interessante vragen en antwoorden Wat beweegt in Gent rond Fair Trade? www.fairtradegemeentegent.be Welke producten en campagnes zijn van Oxfam Wereldwinkels? www.oxfamwereldwinkels.be Waar zijn welke Fair Trade producten te koop? www.maxhavelaar.be Is er overzicht van Fair Trade voor business-to-business? www.fairtradebizz.be Wat doet Stad Gent voor duurzaam inkopen? www.gentvoorbeeldconsument.be