Gent, een solidaire stad Een GONZ memorandum voor de Gentse gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012
Gent als volwaardige Noord-Zuidspeler:
Gent realiseert 7 lokale doelen, 7 speerpunten voor het toekomstig beleid: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Noord-Zuid zichtbaar in Gent Gent zet haar schouders onder participatie en inspraak Gent engageert zich voor het klimaat Noord-Zuid in een geĂŻntegreerd Gents beleid Gent kiest voor Fair Trade Werk maken van ethisch beleggen De nodige mensen en middelen voor Noord-Zuidsamenwerking
Voorzitter GONZ: Katrien Lenaerts oww.coordinatie@evonet.be 09/223 46 02 – 0494/60 49 57 Ondervoorzitter GONZ: Greet Van Dael greetvandael@gmail.com 0474/33 53 04
1
GONZ Gents Overleg Noord-Zuid Januari 2012 de
Het Gents Overleg Noord-Zuid verenigt een 30-tal NGO’s en 4 -pijlerorganisaties die zich in Gent inzetten voor Noord-Zuidsamenwerking. GONZ geeft, via de Stedelijke Adviesraad, adviezen aan het stadsbestuur over het Noord-Zuidbeleid, zowel op vraag als op eigen initiatief.
Inleiding: GONZ spreekt zijn waardering uit voor het werk gepresteerd door de stad Gent. In de beleidsnota ‘Noord-Zuidsamenwerking 2008-2013’ werden 34 acties voor een solidair Gent zonder grenzen vooropgesteld. Enerzijds wil GONZ enkele realisaties in de kijker zetten die een sterke bijdrage hebben geleverd aan de verdere uitbouw van het Gents lokaal Noord-Zuidbeleid. - Met het herwerkte reglement ‘werkingssubsidies’ en het nieuwe reglement projectsubsidies heeft het bestuur een diversificatie gerealiseerd waardoor de lokale organisaties, verenigingen en initiatieven nog meer ondersteund en gestimuleerd worden om enerzijds de eigen werking in Gent te realiseren en anderzijds in te zetten op sensibilisering en educatie van de Gentse bevolking. - Door het herdenken van het ‘Zuiden in de wijken’ tot het Belmundo-concept wordt een ruimer publiek in Gent bereikt met het Noord-Zuidthema en zijn niet enkel de Noord-Zuidverenigingen in contact gekomen met de Noord-Zuidproblematiek. Het Belmundo-concept heeft zeker nog groeipotentieel. - Het reglement dat de projecten van Gentenaars zonder Grenzen ondersteunt en screent is een sterk handelsmerk dat blijvende aandacht verdient. - De medefinanciering voor de 11.11.11 - koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging is gestegen van 1 op 3 euro tot 1 op 1 euro wat de ondersteuning van de koepel in de verf zet en een sterke financiële vooruitgang inhoudt. - Ten slotte is er nu ook een apart reglement voor noodhulp, wat de beoordeling en procedure vereenvoudigt. Dit zijn realisaties die we zeker niet mogen loslaten. Anderzijds roept GONZ op om niet op de lauweren te rusten. De internationale context van crisis op Europees en mondiaal vlak kan aanzetten tot minder solidariteit en besparingen. Gent wil een solidaire stad zijn. Daarom is het noodzakelijk de solidariteit te versterken tussen de Gentenaar en de kansarmen elders in de wereld. GONZ vraagt dat de stad Gent meer en actiever communiceert over Noord-Zuidverhoudingen, zowel naar haar inwoners als naar bezoekers, en zo de boodschap van solidariteit nog ruimer verspreidt. Het is belangrijk dat Noord-Zuidorganisaties kunnen blijven rekenen op ondersteuning en gefaciliteerd worden om deze boodschap ook zelf uit te dragen. GONZ wil een oproep doen aan de politieke verantwoordelijken in Gent om bijzondere aandacht te besteden aan Noord-Zuidsamenwerking en onderstaande prioriteiten op te nemen in hun programma’s, in het toekomstig bestuursakkoord en beleidsnota’s. Wij vragen dat Gent een volwaardige speler is en blijft voor de Noord-Zuidsamenwerking. Centraal in ons eisenpakket staat de noodzaak van een uitgeschreven groeipad en de noodzakelijke personeelsuitbreiding van de dienst Noord-Zuidsamenwerking. Noord-Zuid is een transversaal thema dat in diverse andere domeinen ook de nodige aandacht moet krijgen. GONZ vraagt blijvende aandacht voor inspraak en adviesfunctie en wil structureel overleg inbouwen met het bestuur. De uitdaging voor Gent is om Noord-Zuid nog meer zichtbaar te maken in het straatbeeld via een uitgewerkt communicatieplan. GONZ vraagt ten slotte een stevig engagement voor het klimaat, eerlijke handel en ethisch beleggen.
2
Het GONZ-eisenpakket Noord-Zuid: De gemeenteraadsverkiezingen zijn hét moment voor het middenveld om de eisen onder de aandacht te brengen. Het Gents Overleg Noord-Zuid of GONZ wil een aantal grote doelstellingen naar voren schuiven. Met dit memorandum wil GONZ aan de politieke fracties vragen om deze speerpunten op te nemen in de verkiezingsprogramma’s en later in het toekomstig bestuursakkoord en de beleidsnota’s. GONZ schuift 7 grote speerpunten naar voor:
Gent realiseert 7 Lokale Noord-Zuiddoelen : 1. Noord-Zuid zichtbaar in Gent 2. Gent zet haar schouders onder participatie en inspraak 3. Gent engageert zich voor het klimaat 4. Noord-Zuid in een geïntegreerd Gents beleid 5. Gent kiest voor Fair Trade 6. Werk maken van ethisch beleggen 7. De nodige mensen en middelen voor Noord-Zuidsamenwerking
1. Noord-Zuid zichtbaar in Gent Solidariteit met het Zuiden kan enkel tot stand komen indien de Gentenaar zich bewust is van de oorzaken van de onrechtvaardige kloof tussen Noord en Zuid, van de impact van het eigen gedrag op het Zuiden en de structurele veranderingen die nodig zijn. Het is essentieel dat mensen toegang hebben tot correcte informatie en via laagdrempelige activiteiten (vb. Belmundo) betrokken raken bij de Noord-Zuidproblematiek. Gent moet educatie en sensibilisering blijven opnemen als kerntaak. Het is belangrijk nog meer aandacht te geven aan de communicatie met de burger en de zichtbaarheid van de Noord-Zuidinitiatieven. Zo kan de betrokkenheid van de Gentenaar bij het beleid versterkt worden. We zetten in om Noord-Zuid duidelijker zichtbaar te maken in het straatbeeld.
Meer aansluiting zoeken bij bestaande evenementen: het Noord-Zuidthema meer laten binnendringen bij diverse evenementen. GONZ vraagt niet zozeer om een eigen groot evenement rond Noord-Zuid op te zetten maar wel een strategie op te zetten om in bestaande initiatieven en evenementen het Noord-Zuidthema binnen te brengen.
Noord-Zuidthema’s worden meer opgenomen in de algemene communicatiestrategie en in de beschikbare gemeentelijke communicatiekanalen: o Noord-Zuid meer zichtbaar maken in het straatbeeld: communicatiepanelen, banners, samenwerking met De Lijn + verkenning nieuwe methodieken o Werk maken van een Noord-Zuidfolder met aandacht voor de projecten van de Gentse organisaties en van de stad Gent o Ontwikkelen en beheren van een Noord-Zuidnieuwsbrief o Een visueel aantrekkelijk en interactief model om Noord-Zuidthema’s, organisaties en de activiteiten van de stad voor te stellen op allerhande evenementen in Gent o Uitbouw van de Noord-Zuidrubriek op de gemeentelijke website o Een vaste rubriek in INFO-Gent o …
Het vredeshuis moet nog meer uitgroeien tot een ontmoetingsplek voor diverse organisaties, verenigingen en initiatieven die bezig zijn met Noord-Zuidsamenwerking, vredesbeleid, milieubeleid etc. Het vredeshuis kan tevens voor het GONZ de platform- en ontmoetingsfunctie versterken. Op termijn kunnen we spreken van een Noord-Zuidhuis voor het middenveld.
Vrijwilligers en Noord-Zuidorganisaties moeten de mogelijkheid hebben om laagdrempelige initiatieven op te zetten en daarbij een sterke ondersteuning vanuit de stad te krijgen bij de logistieke organisatie van ervan. Het komt erop aan om diverse (ook kleinschalige) initiatieven een kans en een plek te bieden.
3
2. Gent zet haar schouders onder participatie en inspraak Een kwalitatief lokaal Noord-Zuidbeleid krijgt vorm door het samenspel tussen bestuur én middenveld. GONZ en bestuur staan samen in voor het lokaal Noord-Zuidbeleid. De dienst NoordZuidsamenwerking én GONZ worden gezien als hét forum voor ontwikkelingssamenwerking. Deze tandem wordt erkend als fundament voor het beleid. Hierbij benadrukt GONZ het belang van:
de adviesfunctie van STAR: moet de nodige aandacht en ondersteuning blijven genieten
structureel overleg tussen GONZ en bestuur: minstens 1 keer per jaar dialoogmoment tussen GONZ en schepen bevoegd voor Noord-Zuidsamenwerking minstens 2 keer per jaar overleg tussen gemandateerden GONZ en de schepen
3. Gent engageert zich voor het klimaat Miljoenen mensen in het Zuiden zijn de allereerste slachtoffers van de klimaatopwarming. Elke kilogram CO2 die wij uitstoten, legt een hypotheek op hun toekomst. De klimaatopwarming is dubbel onrechtvaardig voor het arme Zuiden. In het kader van de Millenniumdoelstellingen moeten er dringend rechtvaardige en duurzame oplossingen komen voor het klimaatprobleem. GONZ pleit voor: a. de bevoegdheden Noord-Zuidsamenwerking, Duurzame ontwikkeling en Milieu binnen 1 schepenambt b. samenwerking en uitwisseling met de milieudienst / milieuraad voor gezamenlijke projecten en campagnes: Vredesbos, klimaatwijken, wereldwaterdag, energiejagers of dikketruiendag (i.s.m. scholen) enz. … c.
communicatie / bewustmaking over de impact van de klimaatwijziging op het zuiden (bvb. ontbossing, overstromingen, droogte…)
d. aandacht voor en bewustmaking over de exploitatie van grondstoffen in het zuiden: tropisch hout, ontginning kobalt, e.a.
4. Noord-Zuid in een geïntegreerd Gents beleid Om de impact van een Gents Noord-Zuidbeleid te verhogen moet er structureel samengewerkt worden met andere beleidssectoren. De verschillende administraties en schepenen worden betrokken bij deze agenda. De schepen verantwoordelijk voor Noord-Zuid coördineert de implementatie van de Noord-Zuidproblematiek als transversaal thema in de specifieke beleidsnota’s.
Gent dient als vredevolle stad een voorbeeldfunctie op te nemen op het gebied van mensenrechten- en vredesbeleid. Deze domeinen hebben een sterk raakvlak met de Noord-Zuidproblematiek. Daarom wil GONZ meer aandacht voor een integraal NoordZuidbeleid waarin een mensenrechten- en vredesbeleid een volwaardige plaats krijgt.
De dienst faciliteert overleg en samenwerking met andere raden en diensten. Er is een structureel overleg met andere raden; bvb. via overleg tussen de voorzitters van milieuraad, cultuurraad, jeugdraad.
Het havenbeleid: Gent heeft een strategisch plan uitgewerkt voor het komend decennium dat niet alleen de kaart trekt van de toegevoegde waarde, maar ook aandacht heeft voor duurzame groei en maatschappelijk ondernemen. GONZ ziet deze klemtonen als essentieel. GONZ vraagt meer
4
klemtonen op solidariteit met het Zuiden. Binnen dit kader vraagt GONZ aandacht voor volgende accenten: o
Het Gents havenbeleid gaat proactief op zoek naar investeerders, bedrijven en partners die een voorbeeldfunctie hebben m.b.t. duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen of die er actief willen toe bijdragen.
o
Het Gents havenbeleid vervult voluit zijn regierol en stimuleert de bestaande en nieuwe bedrijven tot een consequent en zuiniger energiebeleid wat onder meer inhoudt dat ingezet wordt op de derde generatie bio-energie.
o
Het Gents havenbeleid zet in op een grotere vertegenwoordiging en lobbying bij het ESPO om op Europees vlak meer synergie te bewerkstelligen, niet enkel rond toegevoegde waarde en organisatie maar ook rond het sociale en het duurzaamheidaspect.
o
Het Gentse havenbedrijf groeit naar een besteding van 0,7 % van zijn budget voor ontwikkelingssamenwerking. Twee aanzetten: - Het Gents havenbeleid speelt binnen Europese context gestuurd door APEC een nog grotere rol in de vorming van havenmedewerkers uit het Zuiden. - Naar analogie met de Stedenband gaat het Gents havenbeleid proactief op zoek naar een band met een middelgrote haven in het Zuiden die oog heeft voor een grotere en duurzame toegevoegde waarde op niveau van handel en streekontwikkeling voor de lokale bevolking.
o
Het lokale aankoopbeleid van het havenbedrijf moet gestoeld zijn op dezelfde principes van duurzaamheid en eerlijke handel zoals deze van de stad Gent zelf.
5. Kiezen voor Fair Trade Sinds 1 juli 2005 draagt Gent terecht als eerste stad in Vlaanderen met trots de titel ‘FairTradeGemeente’. GONZ vraagt om een voortrekkersrol te blijven spelen en de Gentse bevolking actief te betrekken. a. Het stedelijk aankoopbeleid: Gent kiest voor een eerlijk, schoon en ethisch aankoop- en investeringsbeleid: i. Producten van eerlijke handel ii. Lokale producten iii. Producten met lage milieu-impact iv. Schone kleren v. Koolstof- en grondstofarme producten b. Stimuleringsbeleid voor eerlijke en duurzame consumptie: Activiteiten / festiviteiten van de stad of uitbesteed aan derden of waarbij de stad subsidies verleent, worden georganiseerd met duurzame en fairtradeproducten. De stad voorziet in een subsidie- en stimuleringsbeleid. c.
Het zichtbaar maken van Fair Trade en de Gentse inwoners activeren: De stad Gent maakt Fair Trade zichtbaar en activeert haar ambtenaren en burgers om het zelfde te doen. Het engagement van de stad in het concept Fair Trade Gemeente moet zichtbaarder worden.
d. Het doortrekken van de criteria van eerlijke handel naar sectoren waar geen of onvoldoende controlemechanismen voorhanden zijn: bijvoorbeeld: computers, gsm’s… e. Personeelstijd: Een voorbeeldrol opnemen als FairTradeGemeente vraagt ook voldoende personeelstijd: zichtbaarheid creëren, activering van burgers, studiewerk in sectoren waar geen of
5
onvoldoende controlemechanismen voorhanden zijn,‌ zijn opdrachten die voldoende arbeidstijd eisen.
6. Werk maken van ethisch beleggen Overheden moeten op een verantwoorde manier gemeenschapsmiddelen beleggen. Zij moeten er voor zorgen dat ethische criteria gerespecteerd worden zodat de beleidsopties van solidariteit en duurzaamheid niet ondermijnd worden. De stad Gent moet de duurzaamheidscriteria van Ethibel respecteren in haar beleggingsbeleid. De stad moet communiceren over haar beleggingsbeleid en zo de Gentenaar aanzetten om ook zelf ethischer te bankieren.
7. De nodige mensen en middelen voor Noord-Zuidsamenwerking Een degelijk lokaal Noord-Zuidbeleid veronderstelt de nodige middelen om het uit te voeren. 7.1
Kwalitatief groeipad: Vanuit GONZ vragen we een stevig Noord-Zuidbudget. Hierbij is het uiterst belangrijk om in de beleidsnota een kwalitatief groeipad uit te werken en neer te schrijven. Anno 2012 besteedt Gent een kleine 2 euro per Gentenaar aan NoordZuidsamenwerking. Dit budget moet op korte termijn verhoogd worden tot 2,5 euro per inwoner. Als streefdoel vragen we geleidelijk te groeien tot een niveau van 5 euro per inwoner en hiervoor een groeipad uit te schrijven in de beleidsnota.
7.2
Personeelsuitbreiding: In het verleden hebben we ervaren dat het uitstippelen van een kwalitatief beleid heel wat kennis, expertise en inzet van personeel vergt. Uitbreiding van de dienst Noord-Zuidsamenwerking dringt zich op om de kwalitatieve doelstellingen en een versterking van het beleid te realiseren. Ook in het kader van de beleid- en beheerscyclus zal een versterking van de dienst de nodige aandacht voor Noord-Zuid als transversaal thema helpen realiseren. We vragen aan elke budgetsprong van het vooropgestelde groeipad (zie puntje 7.1) de nodige personeelsuitbreiding te koppelen om de goede besteding van de werkingsmiddelen te garanderen.
6