Το όνειρο του Μακρυγιάννη παραμονές τις 3ης Σεπτέμβη 1843
Επιλογή κειμένου και σχολιασμός: Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
Βλέπω πάλε εις τον ύπνο μου ένα βράδυ ότι ήρθε ο Κριτζώτης εις την Αθήνα και γυρεύει εμένα να πάγω ν᾿ ανταμωθούμεν, ότ᾿ ήταν μια μεγάλη στέρνα, να βγάλωμεν νερό οι δυο μας να ποτίσουμεν έναν μεγάλον τόπο. Αφού πήγα εκεί, άφησε την στέρνα κ᾿ έφυγε κατά τον τόπο του καβάλλα. Εγώ᾿ στ᾿ άλογο πήγαινα τρέχοντας να τον σώσω. Μην ξέροντας τον δρόμον μου παρουσιάζεται ένας βαθύς γκρεμνός και εις τον πάτο ήταν πλήθος νερό μαύρο. Εγώ καθώς πήγαινα μ᾿ ορμή, πάνε και τα τέσσερα ποδάρια του αλόγου ᾿ στα χείλια του γκρεμνού κ᾿ ευτύς οπού είδα αυτό τράβησα τον χαλινόν και στέκεται σούζα το άλογον και με το᾿ να μου το ποδάρι έφκειασα ένα χαράκωμα εις τον γκρεμνόν και ύστερα με τ ᾿ άλλο μου ποδάρι έφκειασα κι᾿ άλλο και στάθηκα κ᾿ έβαλα τις πλάτες μου κι ᾿ από το στήθος του αλόγου, του έδωσα μια και το κόλλησα απάνου. Και το καβαλλίκεψα τρέχοντας να σώσω τον Κριτζώτη να τον γυρίσω οπίσου. Εκεί οπού πάγαινα τρέχοντας μου παρουσιάζεται ένας πολύ μεγάλος πλάτανος και είχε έναν κλώνο πολύ μεγάλον κι᾿ απάνου ήταν ένα χρυσό πουλί. Τόσο το ζήλεψα! Στάθηκα να το κάμω σίγρι και στάθηκα αρκετά. Θα πέρναγα από-κάτου τον κλώνο οπού᾿ ταν το πουλί. Ζύγωσα κοντά του αυτό είχε το κεφάλι του εις τα φτερά του και κοιμάταν. Έρριξα το χέρι μου και το ᾿πιασα. Του έλεγα «Τέτοιο όμορφο πουλί και ήσουν νυστασμένο και σ ᾿ έπιασα!» Και το λιμπίζομουν και το λυπώμουν. Το βαστούσα εις το χέρι μου κ᾿ έτρεχα δια τον Κριτζώτη. Εκεί μου παρουσιάζεται ένας μ᾿ ένα κάρρο και είχε και τα παιδιά του μέσα. μου.
Σαν είδα τα παιδιά «θα μου γυρέψουν το πουλί» είπα και το ᾿ κρυψα εις την τζέπη Και μ᾿ αυτό ξύπνησα.
Το πρωί πήγα εις τους φίλους μου Μεταξά κι᾿ άλλους και τους ηύρα πεθαμένους κι ᾿ άλυωτους.
Τους λέγω «Κάμετε κουράγιο και᾿ νεργάτε με τον φόβον του Θεού και θα κερδέσουμε. Τους λέγω το όνειρο κι᾿ ότι ο Βασιλέας και οι συντρόφοι του τους τυφλώνει ο Θεός και κοιμώνται και τον Βασιλέα τον έπιασα και τον έχω εις την τζέπη. Αυτείνοι είναι άπιστοι και δεν πιστεύουν.
Λεξιλόγιο Κριτζώτης: Νικόλαος Κριεζώτης σώνω: φθάνω σίγρι, κάνω: κοιτάζω, χαζεύω
Με τούτο το σημαδιακό όνειρο του Στρατηγού Μακρυγιάννη, εγκαινιάζει σήμερα το Αντίφωνο, τη στήλη που θα λέγεται “Ισοκράτημα” και όπου ο “Ισοκράτης”θα επιλέγει και ενίοτε θα επι-λέγει δηλαδή θα σχολιάζει, κείμενα, σκέψεις, ιδέες, σημαντικών ανθρώπων, ζώντων και τεθνεώντων. Ισοκράτης εν τη βυζαντινή μουσική, σύμφωνα με το λεξικό Δημητράκου, είναι ο δια της φωνής κρατών το ίσον εν ψαλμωδία. Πιστεύουμε ότι όπως στη βυζαντινή αγιογραφία υπάρχουν τρεπτά και άτρεπτα στοιχεία, ότι όπως στη γλώσσα υπάρχουν κλιτά και άκλιτα μέρη του λόγου, έτσι και στον Κοινό Λόγο, υπάρχουν πράγματα που αλλάζουν αενάως - κι αλίμονο αν δεν αλλάζουν - αλλά υπάρχουν και πράγματα που δεν αλλάζουν, πράγματα που δεν πρέπει ν' αλλάζουν. Γύρω από αυτά τα πράγματα περιστρεφόμαστε, αλλάζοντας όλα τα άλλα με τον δικό μας μοναδικό κι ανεπανάληπτο τρόπο της μίας και μοναδικής μας ζωής. Γύρω από αυτή τη φωτιά στεκόμαστε και ζεστενόμαστε. Κάθε τόσο κάποιος νιώθει την ανάγκη να συνδαυλίσει αυτή τη φωτιά, να βάλει κι αυτός το δικό του μερτικό στην καύσιμη ύλη. Άλλος φέρνει ένα ξυλαράκι, όπως τότε που πηγαίναμε μικρά παιδιά τα ξύλα της ημέρας για την σόμπα του σχολείου, άλλος φέρνει φορτώματα ολάκερα με ξύλα άγρια του βουνού που κάνουν θράκα τρομερή και κρατάει την πύρα ώρες, άλλος φέρνει φρύγανα που λαμπαδιάζουν αμέσως και κάνουν τα παιδιά να χαίρονται και να γελάνε, όμως μετά σβήνουν απότομα αφήνοντας σ' αυτά μια μικρή στενοχώρια αλλά και μια μεγάλη ελπίδα ότι κάποιος θα βρεθεί να φέρει ακόμα μια αγκαλιά θαλπωρή.
Σε κάθε εποχή, κάθε γενιά, πρέπει να υπολογίσει, να βρει, να προσδιορίσει, τι πρέπει ν' αλλάξει και τι δεν πρέπει ν' αλλάξει. Τι είναι καλό να “κάψει”, να μετουσιώσει καλύτερα δια της “φωτιάς”, σε Πνεύμα, τι είναι άγριο ξύλο που φέρνει θράκα και ζέστη και τι είναι φρύγανο που φέρνει λάμψη αν και κρατάει λίγο. Για να το κάνει αυτό, πρέπει να ψάξει γύρω του. Στον Τόπο του. Στην αποθήκη του παππού του με τα ξύλα, στην αυλή, στο χωράφι και στο βουνό ή, γιατί όχι, και στην άκρη της θάλασσας. Τα ξύλα που ξεβράζει αυτό το στοιχειό δίνουν ωραία φωτιά, αρκεί να ξέρεις. Κλειδί για την εξερεύνηση του Τόπου είναι το μυστηριώδες αυτό σύμφωνο της ελληνικής αλφαβήτου το οποίο στην αρχή της λέξεως ευρισκόμενο έχει την ανάγκη να διπλασιάζεται όταν μια άλλη λέξη συντίθεται μαζί της. Ακριβώς όπως γίνεται με τα συνηθισμένα κλειδιά όπου αμέσως διπλασιάζονται όταν ερωτευόμαστε. Πρόκειται για το γράμμα Ρ! Το ίδιο εκείνο Ρ του Έρωτα! Εδώ, στον Τόπο μας, αν το βάλουμε σωστά στην κλειδαριά, ανάμεσα δηλ. στο πρώτο γράμμα και στο δεύτερο, γίνεται Ρ του Τ(ρ)όπου! Ελάτε λοιπόν να βρούμε το Ρ του Τόπου μας και του Τρόπου μας! Κοπιάστε γιατί έχουμε “να ποτίσουμε έναν μεγάλον τόπον”και η στέρνα είναι μεγάλη. Αν φύγετε με το άλογό σας, θα σας ακολουθήσουμε ελπίζοντας “να σας σώσουμε”, να σας φθάσουμε, για να σας φέρουμε πάλι κοντά μας. Ο Θεός να μας φυλάει από τα γκρεμνά γιατί εμείς δεν ξέρουμε αν θα τα καταφέρουμε το ίδιο καλά με τον Μπάρμπα-Γιάννη. Ελάτε μαζί μας,στα καπούλια του αλόγου του, κάτω από τον πολύ Μεγάλο Πλάτανο του Πολιτισμού μας. Να κάνουμε σίγρι το χρυσό πουλί του Πνεύματος. Έχει το κεφάλι του εις τα φτερά του και κοιμάται. Δεν πειράζει, θα ξυπνήσει αν του μιλήσουμε γλυκά: -«Τέτοιο όμορφο πουλί και ήσουν νυστασμένο και σ᾿ έπιασα!» Να το λιμπιστούμε και να το λυπηθούμε, τόσο όμορφο που είναι να μη χαθεί. Κι όταν στο δρόμο μας, συναντήσουμε παιδιά, όπως κι εκείνος έτσι και μεις, δεν θα μπορέσουμε να πούμε όχι αν μας το γυρέψουν. Κι αν δεν μας το γυρέψουν θα τους το χαρίσουμε!
Θα τους το Παραδώσουμε να το φυλάνε στις δικές τους τζέπες.
Νυν και αεί
Ισοκράτης Αθήνα,Θησείο 4 Νοεμβρίου 2009