Πέντε πέντε την ημέρα και εκατό την εβδομάδα; (σημειώσεις για κόμματα και μη κόμματα)
Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
1. Να ορίσουμε το πεδίο “Κάνουμε πόλεμο ή κάνουμε ανάλυση”; Κάνουμε πολεμική στα κόμματα έχοντας τη γνώμη μας παγιωμένη- “τα κόμματα είναι εφεύρεση του διαβόλου”- και έχοντας στόχο μας δεδομένο: την κατάργησή τους; Ή κάνουμε ανάλυση όπου όλα είναι ανοιχτά; Είμαστε με το “κόμμα” της κατάργησης των κομμάτων; Κάνουμε μια ιδεολογική συζήτηση για την ολέθρια ύπαρξη των ιδεολογιών; Η εποχή είναι τέτοια που θαρρώ ότι δεν μπορεί να υπάρξει ανάλυση χωρίς πόλεμο και πόλεμος χωρίς ανάλυση. Οπότε ας παραμείνουμε ψύχραιμοι έχοντας την αίσθηση του κινδύνου ότι μαζί με τα βρομόνερα ενδεχομένως να πετάξουμε και το παιδί. Για να μη συμβεί αυτό, πρώτο βήμα αυτής της ανάλυσης πρέπει να είναι ο προσδιορισμός του χρόνο της: είναι άλλο πράγμα να μιλάμε για τα κόμματα στο νεωτερικό “τώρα” και άλλο πράγμα να μιλάμε για τα κόμματα “μετά”! Δεύτερο βήμα της ανάλυσης πρέπει να είναι το πρωτεύον: για ποιον ανθρωπολογικό τύπο μιλάμε; Για τον σημερινό μηδενιστή που ό,τι πιάνει γίνεται σκόνη και μπουχός ή για τον “άλλο” τύπο, εκείνον τον “πέρα του Ατόμου” που συνηθίζουμε πια ν' αποκαλούμε Πρόσωπο; Αν, παρ' ελπίδα είχαμε, με αυτά τα κόμματα τα σημερινά, μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων γενναίων, ένα φύραμα Προσώπων, η συμπεριφορά των κομμάτων αυτών θα ήταν η ίδια; Αν απαντήσουμε ότι “θα ήταν η ίδια” τότε ομολογούμε ότι και το φύραμα αυτό “τείνει στο μηδέν”, ότι δεν είναι ικανό ν' αλλάξει το παραμικρό. Οπότε καλό είναι να κάτσουμε στ' αυγά μας προσδοκώντας την άνωθεν φώτιση κι αποδεχόμενοι αυτά που μας καταμαρτυράει ο Ράμφος. Αν πάλι απαντήσουμε ότι “θα ήταν, η συμπεριφορά των κομμάτων, διαφορετική” τότε ήδη έχουμε βρεθεί στο κέντρο του προβλήματος, στον άνθρωπο και στην ποιότητά του κι έχουμε “απαλλάξει” τον θεσμό από την ευθύνη. Απαλλάσσοντας τον θεσμό από την ευθύνη δεν “χαριζόμαστε” στα κόμματα, στην κομματοκρατία, στους κομματανθρώπους κλπ. Απλώς κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, μένουμε συνεπείς στην βασική αρχή που λέει ότι τον παπά δεν τον κάνουν τα ράσα. 2. Πότε φτιάχτηκαν τα κόμματα; Πότε φτιάχτηκαν τα κόμματα; Έχω την εντύπωση ότι λέγοντας πως είναι φαινόμενο νεωτερικό και μόνο πέφτουμε με αντίστροφο τρόπο στη λογική της ίδιας της νεωτερικότητας. Εκείνη ισχυρίζεται ότι ό,τι δεν υπήρχε πριν, ό,τι είναι νέο και δικό της δημιούργημα, είναι καλό. Εμείς τι λέμε; ότι άπαξ και φτιάχτηκε κάτι από εκείνη είναι κακό; Η νεωτερικότητα λέει ότι ό,τι έφτιαξε αξίζει να υπάρχει πάντα. Εμείς τι λέμε; ότι ό,τι έφτιαξε εκείνη πρέπει να καταστραφεί; ότι δεν θα μας είναι απαραίτητο να ζήσει; Είναι όμως έτσι; Ισχύουν όλα αυτά για τα κόμματα; Οι δημοκρατικοί και οι ολιγαρχικοί που εμφανίζονται σε όλη την ιστορία της κλασικής εποχής και καθορίζουν την πολιτική συμμαχιών και σε “διεθνές” επίπεδο τι είναι; Οι Πράσινοι και οι Βένετοι του Ιπποδρόμου; Δεν είναι “κόμματα”, “τάσεις”¨, “ρεύματα” ήγουν τρόποι πρόσληψης του συλλογικού από το ατομικό; 3. Κόμματα και πολιτικό σύστημα Πότε τα κόμματα γίνονται “πολιτικό σύστημα”; Όταν “μπαίνουν” στο Σύνταγμα και το
Σύνταγμα ορίζει τον ρόλο τους; Και όταν δεν είναι στο Σύνταγμα αλλά είναι στον....Ιππόδρομο ή στην Πνύκα, δεν είναι “πολιτικό σύστημα”; Όταν ο Αυτοκράτορας, για να νομιμοποιηθεί σαν τέτοιος, πρέπει να “περάσει” από τον Ιππόδρομο, ο Ιππόδρομος δεν είναι ήδη πολιτικό σύστημα; Τι κάνει το πολιτικό σύστημα να είναι αυτό που είναι; Το γραμμένο Σύνταγμα ή το άγραφο...έθιμο; Τι είναι περισσότερο νεωτερικότητα ο γραμμένος νόμος ή το άγραφο έθιμο; Και αφού αγαπάμε τόσο πολύ τους θεσμούς γιατί δεν είναι θεσμός το άγραφο έθιμο που το ακολουθούν όλοι επειδή έτσι θέλουν και είναι θεσμός ο γραμμένος νόμος που τον ακολουθούν όσοι δεν μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν; Σημειωτέον ότι ο νόμος τις περισσότερες φορές φτιάχνεται “από τα πάνω” ενώ το έθιμο φτιάχνεται πάντα “από τα κάτω”. Οι Αθηναίγοι αποφάσισαν να καταστρέψουν τη Μυτιλήνη γιατί ήταν δημοκρατική και σύμμαχός τους και μετά από πραξικόπημα των ολιγαρχικών έγινε ...ολιγαρχική και πήγε με τους Σπαρτιάτες. Σε δεύτερο χρόνο μετανοούν και ίσα που πρόλαβε η δεύτερη τριήρης το κακό. Η εξωτερική πολιτική δηλαδή υπαγορεύεται από το....κόμμα. Η αλλαγή της εξουσίας στη Μυτιλήνη είναι αιτία πολέμου και μάλιστα...σφαγής! Είναι ή δεν είναι είναι πολιτικό σύστημα όλα αυτά; Και τί “σώζει” τους ανθρώπους; Οι στεγνοί θεσμοί; Οι “συμμαχίες”, τα “κόμματα”, τα “κράτη”, οι “στρατοί”; Ή μήπως το πνεύμα και ειδικά το Μετά-νοών πνεύμα των Αθηναίγων; Το μέγα αμάρτημα των κομμάτων Το κύριο επιχείρημα κατά των κομμάτων της νεοτερικότητας είναι ότι για πρώτη φορά θεσμοθετημένα είναι πολιτικό σύστημα. Και γιατί, παρακαλώ, αυτό είναι ντε και καλά κακό; Αν ισχύει ο προηγούμενος ισχυρισμός μου ότι τα κόμματα πάντα και παντού μετείχαν του πολιτικού συστήματος κυρίως με άγραφους νόμους τότε είναι καλό που κάποια στιγμή αυτό το “άγραφο” έγινε “γραμμένο”. Το έθιμο, “από τα κάτω” έφτασε “πάνω” και επέβαλε σε κείνους που βρήκε εκεί να το κάνουν νόμο. Ήταν πλέον “γραφτό” το τι έπρεπε να κάνουν και τι δεν έπρεπε να κάνουν τα κόμματα. Από τη μια οριοθετούνταν τα όρια τους και από την άλλη δεσμεύονταν. Αν ο “Ιππόδρομος” όταν είχε ισχύ γινόταν σεβαστός, μετά, όταν δεν είχε ισχύ, κανείς δεν μπορούσε να τον αγνοήσει. Έπρεπε, λοιπόν, δια του “Ιπποδρόμου” οι κάτω και δια του “Ιπποδρόμου” οι πάνω να βρουν τρόπο να πολιτευτούν ίνα μη γίνουν μπάχαλο. Από την άλλη περιορίζονταν, έστω τύποις, οι δυνάμεις εκείνες που κάθε φορά αποκτούσαν ισχύ και παρενέβαιναν στην πολιτική ζωή εξωθεσμικά. Ορίζονταν τα όρια έστω στα χαρτιά και όλοι ήξεραν τι είναι “μέσα” στους κανόνες του παιχνιδιού και τι είναι “έξω”. Βέβαια η πάλη γύρω από την εξουσία δεν καταλαβαίνει από τέτοια αλλά το μέτρο της θεσμοθέτησης των παραγόντων της ισχύος λειτουργεί κάποτε προς τον μετριασμό και τον έλεγχο αυτής της ισχύος. Το λάθος της νεωτερικότητας δεν είναι τόσο ότι θεσμοθέτησε τον ρόλο των κομμάτων όσο είναι ότι αρκέστηκε στη θεσμοθέτηση των κομμάτων και μετά – στην υποστροφή της- τον θεσμό αυτό τον έστρεψε κατά της κοινωνίας. Τα κόμματα φταίνε γιατί δεν φέρνουν την κοινωνία στο πολιτικό σύστημα όπως προγραμματικά διακηρύσσουν. Φταίνε γιατί δεν κάνουν αυτό για το οποίο φτιάχτηκαν. Τα κόμματα, όπως και τα σοβιέτ, “έγιναν κράτος” για να χειραγωγήσουν το λαό ενώ είχαν διακηρύξει το αντίθετο...ότι θα φέρουν τον λαό κοντά στο κράτος ώστε εκείνος να το χειραγωγήσει προς το συμφέρον του. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Δεν ήταν πάντα όλοι το ίδιο Και κάτι ακόμα δεν πρέπει να ξεχνάμε. Ότι δεν ήταν όλα τα κόμματα από την αρχή....τόσο δημοκρατικά. Υπήρχαν κόμματα που πίστευαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στη παρέμβαση της κοινωνίας στην άσκηση της εξουσίας και υπήρχαν κόμματα που αυτό δεν το πίστευαν και απλά γύρευαν από την αρχή μια νομιμοποίηση στην κοινωνία. Καθώς οξύνονταν η πάλη
γύρω από την εξουσία, καθώς ευρύτερες δυνάμεις διεκδικούσαν μερίδιο σ' αυτή...βρέθηκε ο τρόπος να έχουν και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα αφάγωτη. Από τη μια άφηναν της κοινωνικές ομάδες να έρχονται κοντά στην εξουσία και από την άλλη τελειοποιούσαν τους τρόπους χειραγώγησής τους. Όλα θα γίνονταν όπως πριν αλλά ...με “δημοκρατικές διαδικασίες”(!) Από την αμαρτία αυτή δεν γλίτωσαν ούτε τα όντως δημοκρατικά κόμματα, εκείνα δηλαδή που πίστευαν από την αρχή στη συμμετοχή της κοινωνίας στην πολιτική. Και στις δύο περιπτώσεις κομμάτων η χειραγώγηση των κομματικών μαζών ήταν (και είναι) μια αντιφατική διαδικασία. Όταν κάποιοι χειραγωγούν πρέπει να υπάρχουν κάποιοι που να χειραγωγούνται. Δεν είναι μόνο ο απατεώνας είναι και το κορόϊδο. Δεν είναι μόνο η φάκα είναι και το τυρί. Τα ρουσφέτια, η κομματική πελατεία, ακόμα κι όταν έλαβε τεράστιες διαστάσεις, ήταν πάντα το “τυρί! Η “αναδιανομή” αυτή ήταν η παραχώρηση του δευτερεύοντος για την διατήρηση του σημαντικού. Και το σημαντικό ήταν η εξουσία η οποία παρέμεινε σε χέρια λίγων ενώ ο εξουσιασμός... αναδιανεμήθηκε και κοινωνικοποιήθηκε στα μυαλά των πολλών. (Όταν αποδέχεσαι, και μάλιστα σαν στάση ζωής, το ρουσφέτι, όταν για ό,τι κάνεις ψάχνεις για “γνωριμίες” ικανές να σε “τακτοποιήσουν” τότε είσαι ο κατεξοχήν εξουσιαζόμενος άνθρωπος! Και αυτό επίσης δε πρέπει να το ξεχνάμε!) Κατά της θεσμολαγνίας Πολλές φορές βάλω κατά της θεσμολαγνίας. Ο λόγος είναι ότι ο θεσμός εγκιβωτίζει τη ζωή. Όταν προτάσσεται των γεγονότων τα εγκιβωτίζει μέσα σε εγκεφαλικά (τουλάχιστον) κατασκευάσματα. Είναι ο Προκρούστης που “κόβει” ό,τι περισσεύει. Όταν έπεται των γεγονότων είναι ο Προκρούστης που “τραβάει” ό,τι δεν επαρκεί. Αυτό που βλέπουμε στην εποχή μας είναι ο θεσμός που “τραβάει” τα κόμματα να κάνουν κάτι που δεν μπορούν πια να κάνουν. Όπως ο θεσμός δεν αρκεί για να μας λύσει το πρόβλημα έτσι δεν πρέπει να ψάχνουμε τις αιτίες του προβλήματος στο θεσμό ή έστω μόνο στον θεσμό. Μια άλλη αντίληψη για την κομματικότητα Αλλά τι είναι αυτό που κάνει το κόμμα να είναι κόμμα; Σε τι συνίσταται η κομματικότητά του; Θα όριζα χωρίς να ορίζω και να περιορίζω ότι η κομματικότητα είναι ο κάθε διαφορετικός τρόπος πρόσληψης του συλλογικού από το ατομικό. Η κάθε διαφορετική ερμηνεία του συλλογικού, η κάθε διαφορετική απλοποίηση της πολυπλοκότητας του υπερατομικού γίγνεσθαι ( το “πάνω” από το άτομο γίγνεσθαι εννοώ και όχι το “πέρα από το άτομο”) που σήμερα βαίνει αυξανόμενη. Κομματικότητα είναι ακόμα και οι διαφορετικές προτάσεις για το “τι να κάνουμε”, προτάσεις που αντιστοιχούν- όχι πάντα μονοσήμαντα- με τις διάφορες ερμηνείες του συλλογικού. Κομματικότητα είναι τέλος η συσσωμάτωση των ατομικών αυτών προσλήψεων του συλλογικού. Αφού έχουμε το άτομο να προσλαμβάνει το συλλογικό και αυτό γίνεται στον έναν ή στον άλλο βαθμό μέσα στην κοινωνία, κομματικότητα έχουμε εκεί, όταν και εφόσον, τότε, όπου και καθόσον υπάρχει συσσωμάτωση...εκείνο το “συν δυο συν τρείς”! Συν τρεις είμαστε κοινωνία και γι' αυτό συν τρεις κάνουμε λειτουργία, συν τρεις κάνουμε και ΚΟΒΑ (Κομματική Οργάνωση Βάσης). Επειδή, δηλαδή, αυτό που γεννιέται στο μυαλό μας (όπως αυτό γεννιέται) δεν γεννιέται μόνο σε μας αλλά και σε άλλους, έχουμε- ακόμα και όταν δεν το ξέρουμε- ήδη μια μορφή...κομματικότητας. Εμείς εδώ, όσοι από μας εδώ, πχ, που όντας σε διαφορετικά μήκη και πλάτη πολιτικής αναπτύξαμε ένα κοινό υπόβαθρο ώστε να αντιλαμβανόμαστε τι λέει ο Ζιάκας, ο Ζουράρις, ο Γιορν, ο Ζιράρ, κ.α. να τα αποδεχόμαστε και να φροντίζουμε να τα πάμε “πάρα κάτω”, έχουμε ούτε λίγο ούτε πολύ αναπτύξει μια μορφή κομματικότητας. Συνεπώς, η “κομματικότητα” (όπως εδώ την ορίζω και όχι όπως την ορίζουν οι κομμουνιστές) είναι μια κοινωνική ιδιότητα, ένα πολιτικό φαινόμενο. Τέλος, θα πρέπει να σημειώσουμε με έντονα γράμματα ότι η κομματικότητα αφορά το
σύνολο του συλλογικού και όχι πλευρές του. Δηλαδή κομματικότητα είναι η κοινή μας άποψη για το συλλογικό συμφέρον της Ελλάδας και του Έθνους αλλά δεν είναι η κοινή μας άποψη για το συλλογικό του δήμου Αθηναίων, ή για το συλλογικό των επαγγελματιών, των υπαλλήλων, της παιδείας κλπ. Αν και αυτά τα ζητήματα δεν χωρίζονται με τείχη, η κομματικότητα δεν περιορίζεται σ' αυτά και συνήθως- όταν δεν είναι της μιας ή της άλλης μορφής “οπορτουνιστική”- τα υπερβαίνει. Υπερβαίνει το μερικό συμφέρον των μεν και των δε προς όφελος του συνολικότερου συμφέροντος και των μεν και των δε. Όπως συμπαντική μονάδα είναι ο γαλαξίας...οικουμενική μονάδα είναι το Έθνος και το συμφέρον αυτού είναι το πεδίο όπου και τα άλλα επιμέρους συμφέροντα (των υπαλλήλων, των επαγγελματιών κλπ) ενεργοποιούνται όπως η γη ενεργοποιείται από τον ήλιο. Τα κόμματα τρόπος ύπαρξης της κομματικότητας Αν όλα αυτά είναι σωστά θα πρέπει να συμφωνήσετε στο ότι τα κόμματα της νεωτερικότητας είναι απλώς και μόνο υποστάσεις της κομματικότητας, μορφές της, ένας συγκεκριμένος - ιστορικά πεπερασμένος - τρόπος ύπαρξής της. Υποστάσεις δε με...άπειρες ετερότητες, υποστάσεις εξαιρετικά ευαίσθητες, υπερβολικά εύπλαστες. Το ένα κόμμα με το άλλο διαφέρουν όσο η μέρα με τη νύχτα ακόμα κι όταν δηλώνουν ότι είναι φορείς της ίδιας ιδεολογίας, ήτοι της ίδιας μορφής πρόσληψης του συλλογικού. Πάρτε τα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας ή τα “λαϊκά κόμματα” της Ευρώπης ή απλώς τα πάλαι ποτέ κομμουνιστικά. Για να φανεί ακόμα πιο καθαρά ότι τα κόμματα είναι υποστάσεις της κομματικότητας δέστε και τα ελληνικά κόμματα. Στην συγχρονία τους, δηλαδή “τώρα” πόσο διαφέρουν με το αντίπαλό τους. Και στη διαχρονία τους, δηλαδή “τώρα” πόσο διαφέρουν από τον πριν εαυτό τους. Στη μεν ΝΔ η οργανωτικότητα αυξάνει ενώ ξεκίνησε από το μηδέν (δεν είχε καν μέλη τα πρώτα δέκα χρόνια – ήταν κόμμα εντελώς αρχηγικό) και στο δε άλλο αρχηγικό κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, μειώνεται, για να μην πω ότι είναι μηδέν. Σήμερα το ΠΑΣΟΚ είναι μια βάση δεδομένων όπου απλώς εγγράφονται κάποιες διευθύνσεις.[1] Το ίδιο συμβαίνει και με τις μορφές πάλης, προπαγάνδας κλπ. Και εδώ, χάρη και στον μιμητικό ανταγωνισμό, οι υποστάσεις της νεωτερικής κομματικότητας ακολουθούν τον νόμο της...κόριζας [2] και όχι της τραμπάλας: εκεί που ήσουν ήμουνα και και που είμαι θα' ρθεις... Το κεκρυμμένο στη δημιουργία των κομμάτων Αν και αυτά με τη σειρά τους είναι σωστά τότε θα πρέπει να δεχτείτε και το ότι τα κόμματαόσο και αν φαίνεται παράδοξο- φτιάχνονται “από τα κάτω”! Το “κάτω” παίρνουν υπόψη τους όσοι θέλουν υγιώς να το εκφράσουν και να κάνουν καλό, το “κάτω” παίρνουν υπόψη τους και όσοι θέλουν να το εκμεταλλευτούν και να το διαστρέψουν. Αυτό φαίνεται και στη διαχρονία των κομμάτων που προείπαμε. Η ΝΔ αλλάζει αυξάνοντας πχ την οργανωτικότητά της γιατί ακριβώς η Αριστερά προώθησε τις θέσεις της ήγουν την αξία που έχει η οργάνωση. Επομένως “οι κάτω” της ΝΔ θέλουν πιο πολλή οργάνωση και “οι πάνω” της ΝΔ σπεύδουν να τους δώσουν κι άλλη οργάνωση. Αξίζει εδώ να επισημάνουμε ότι η αύξηση της ζήτησης για οργανωτικότητα, για αγωνιστικότητα (Μητσοτακική ή Κρανιδιωτική) γίνεται παρά και ενάντια στις “αξίες” του συστήματος το οποίο από χρόνια τις έχει στοχοποιήσει και βάλλει εναντίον τους με πυρά ομαδόν. Το μεράκι αυτό του συστήματος ν' αποστερήσει τα κόμματα- κυρίως της Αριστεράς- από την κοινωνική τους βάση, ( εκφράστηκε στην Μεταπολίτευση από το συγκρότημα Λαμπράκη μέχρι και τον...Καραμπελιά), το “πάθος” του να μας “προστατέψει” από την “στράτευση”, τις “παρωπίδες” κλπ δείχνει, κι εκείνο με τον τρόπο του, το πόσο σημασία έχουν οι “κάτω” και πόσο ζωτικό είναι να τους κρατήσουν μακριά έστω κι από αυτά τα μίζερα και ανάπηρα κόμματα της ελληνικής πολιτικής ζωής. Ακόμα και η χούντα, με την κατάργηση των κομμάτων, αυτό το πράγμα αναγνώριζε και δη
με πανηγυρικά οδυνηρό τρόπο! Η Γυάρος και η Λέρος αυτό έλεγαν: “κάτω τα κόμματα”. Ταυτόχρονα δε αναγνώριζε την ύπαρξη της κομματικότητας την οποία βάλθηκε να ελέγξει “θεσμοθετημένα” με τα αλήστου μνήμης “δημοψηφίσματά” της. Όταν, λοιπόν, λέμε “μακριά από τα κόμματα” χωρίς να λέμε τίποτα άλλο είναι σαν να πάμε σε μια κηδεία και να αναφωνήσουμε “πέντε πέντε την ημέρα κι εκατό την εβδομάδα”. Η διάχυση της κομματικότητας στις νέες συνθήκες Η “ασύμμετρη σχάση του συλλογικού σε εθνικό και σε υπερεθνικό” (αυτή την κουβέντα του Θ. Ζιάκα σημειώστε τη με έντονα γράμματα. Βλέπε το σχετικό κείμενο) από τη μια και η αύξουσα ιδιωτεία από την άλλη θέτουν επί τάπητος τον καημό...του καθενός: Πώς θα γίνεται η πρόσληψη του συλλογικού και μάλιστα τώρα- μετά την ασύμμετρη σχάση- που ένα μέρος του εθνικού συλλογικού “φεύγει” από τον γαλαξία μας προς το χαοτικό σύμπαν της οικουμένης και μετατρέπεται σε υπερεθνικό συλλογικό; Ποιος θα κάνει την απλοποίηση, ποιος θα φτιάχνει τις “λέξεις των αγραμμάτων” για να μπορούν οι πολλοί, “οι δικοί μας, οι δυνατοί, οι ξωμάχοι κι οι προλετάριοι” να μετάσχουν στο δήμο της γενναίας μας δημοκρατίας; Θα την κάνουν τα κόμματα με τη μορφή που θα πάρουν και θα αντιστοιχεί στο ΜΕΤΑ ή θα την κάνουν οι δημοσιογράφοι, οι δικηγόροι, οι οικονομολόγοι...οι κάθε επαγγέλματος δημαγωγοί; Γιατί ναι μεν τα κόμματα εξέπεσαν αλλά η κομματικότητα (ο τρόπος πρόσληψης του συλλογικού από τα άτομα και η ομαδοποίσησή της στη συνέχεια) μη μπορώντας να χαθεί υποστασιάζεται στην κομματομορφή του Πρετεντέρη, του Τράγκα, του Τέρενς Κουίκ, του Καζάκη, του Βαρουφάκη και των λοιπών....έτι δε υποστασιάζεται και στον Λαζόπουλο, τον Χάρρυ Κλιν, κ.α., οι οποίοι προσλαμβάνονται (κοοπτάτσια) με συνοπτικές διαδικασίες για να παραστήσουν τους πολιτικούς μας καθοδηγητές(!) Ενώ τα κόμματα Ανώνυμες Εταιρείες εκπίπτουν σε κόμματα Εταιρόρυθμες Εταίρες ταυτόχρονα ανθούν τα Μονοπρόσωπα Κόμματα Περιορισμένης Ευθύνης(!) Η απλοποίηση της πολυπλοκότητας και της απλοϊκότητας Η απλοποίηση της πολυπλοκότητας, η προσαγωγή του “απρόσιτου”, στον κάθε πολίτη, εθνικού και υπερεθνικού συλλογικού, η “μετάφρασή”της στην καθομιλουμένη πολιτική συζήτηση, ο εικονισμός της ώστε να μπορεί να “διαβαστεί” από τους πάντες δεν μπορεί να εξαλειφθεί. Καλό θα ήταν οι πολίτες να προέβαιναν μόνοι τους, αδιαμεσολάβητα, σε αυτή την απλοποίηση. Όλοι όμως καταλαβαίνουμε ότι αυτή η συνεχής, αμφίδρομη και αέναη σύνδεση δεν μπορεί να υπάρξει. Η διαμεσολάβηση είναι απαραίτητη και γίνεται παντού. Από τις ειδήσεις μέχρι και την μουσική. Κανείς δεν είναι σε θέση ακούσει όλες τις μουσικές του κόσμου για να επιλέξει κάποιες που του αρέσουν πιο πολύ. Γι' αυτό υπάρχουν άνθρωποι που εξειδικεύονται. Ακούγοντας όσο των δυνατόν περισσότερες μουσικές, παρακολουθώντας και καταγράφοντας τα μουσικά δημιουργήματα, φέρνουν σε μας ό,τι πιο καλό- κατά τη γνώμη τους- συναντάνε. Ανάλογα με την μουσική τους καλλιέργεια αλλά και με την εντιμότητά τους φτάνουν σε μας μουσικές που μας ανοίγουν δρόμους ώστε να μετάσχουμε του μουσικού θαύματος ή μας κατευθύνουν και μας χειραγωγούν ώστε να γίνουμε άβουλοι καταναλωτές των μουσικών προϊόντων. Και παραπέρα υπάρχουν ραδιόφωνα που στεγάζουν αυτά τα ...επαγγελματικά στελέχη της μουσικής “απλοποίησης”. Εκεί η απλοποίηση γίνεται με συλλογικό τρόπο...δημιουργείται μια σχολή, όπως θα λέγαμε αλλιώς. Η κάθε σχολή έχει τον χαρακτήρα της. Άλλες πχ παίζουν καλά λαϊκά κι άλλες παίζουν καλά ροκ. Στο βαθμό που κάνουν καλά τη δουλειά τους η μια σχολή είναι συμπληρωματική της άλλης. Και παρακάτω. Είναι ευαίσθητες στις κλίσεις του κοινού τους με το οποίο φροντίζουν να κρατούν ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας. Έχοντας καλούς δέκτες των “από τα κάτω” μουσικών ορέξεων προσαρμόζονται ανάλογα φροντίζοντας και τις ορέξεις αυτές να ικανοποιούν αλλά και το επίπεδο της μουσικής να μην πέφτει- με συνεχείς
επαναλήψεις, με μείωση της ποικιλίας, με πλέι λιστ κλπ. Κάπως έτσι είναι τα πράγματα και στην πολιτική. Ο τρόπος που η απλοποίηση της εθνικής και υπερεθνικής πολυπλοκότητας γίνεται είναι είτε ατομικός είτε συλλογικός. Από ανθρώπους καλύτερους ή χειρότερους. Με περισσότερο ταλέντο ή με λίγότερο. Οπότε το ζήτημα άπτεται στο πόσο θέλουμε η απλοποίηση να γίνεται από άτομα ή από συλλογικότητες. Στο πόσο θέλουμε να γίνεται από την τάδε σχολή ή από τη δείνα σχολή. Στο πόσο θέλουμε να γίνεται με την όσο το δυνατόν περισσότερη τιμιότητα και καλλιέργεια ή με εκπτώσεις, βρομοδουλειές, ανοησίες. Η κατάργηση των κομμάτων δεν καταργεί την διαίρεση Το συμπέρασμα είναι ότι η κατάργηση των κομμάτων δεν θα παραγάγει ενότητα αλλά διαίρεση μεγαλύτερη και δη καθοδηγημένη από το ίδιο το σύστημα. Αν πριν, έστω και σαν καρικατούρα, η όποια ιδεολογική παρέμβαση του συστήματος κρινόταν από έναν συλλογικό νου, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, με την.... έκλειψη των κομμάτων η παρέμβαση αυτή περνάει σούπιτη στον πολίτη και με το μικρότερο κόστος (σε μέσα, σε χρήματα, σε τριβή και αλλοίωση) για το σύστημα. Είναι άλλο πράγμα να επηρεάζεις ένα κόμμα για να επηρεάσει μετά αυτό τον λαό και άλλο να επηρεάζεις τον λαό κατευθείαν και αυτός να επηρεάζει τα κόμματα ακόμα κι όταν δεν θέλουν (σπανίως έστω) να κάνουν το κακό. Είναι άλλο πράγμα να επηρεάζεις ένα μυαλό και είναι άλλο πράγμα να επηρεάζεις πολλά μυαλά. Τα πολλά μυαλά έχουν περισσότερες πιθανότητες να αντισταθούν αλλά και να νικήσουν τον επηρεασμό. Για τον λόγο αυτό, λίγοι πριν τριάντα χρόνια και όλοι σήμερα, δεν υποληπτόμαστε καθόλου τα αρχηγικά κόμματα. Το να λέμε λοιπόν ότι δεν χρειάζονται κόμματα είναι σαν να λέμε ότι οι αγορές θα αυτορρυθμιστούν. Από την εφημερίδα του κόμματος στα κόμματα των εφημερίδων Συζητώντας για τα κόμματα, οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι δεν είμαστε στο κενό. Και αν το κάνουμε αυτό για χάρη της ανάλυσης γρήγορα πρέπει να επιστρέφουμε στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα λέει- σε μένα τουλάχιστον- ότι ο ιδεολογικός μηχανισμός του συστήματος, ο τρόπος που στο σύστημα θέλει να προσλαμβάνει ο πολίτης το συλλογικό, γίνεται κυρίως μέσω των δημοσιογράφων. Η τάση αυτή χαρακτηρίζει όλη την πολιτική ζωή της “Μεταπολίτευσης” και προχωρεί αύξουσα και ακάθεκτη! Να λοιπόν που ο Λένιν επαληθεύεται και στην Ελλάδα. Αν εκείνος έβαζε πρώτο καθήκον, για τη συγκρότηση του κόμματος, μιαν εφημερίδα, “μια σκαλωσιά”, “ένα δίκτυο ανθρώπων που θα είναι ενημερωμένοι για όλα και θα οργανώνουν πολιτικές αποκαλύψεις” προκειμένου να δημιουργήσει, σε πανρωσικό επίπεδο, το κόμμα “νέου τύπου” εδώ, στην Ελλάδα, το σύστημα έκανε το ακριβώς αντίστροφο. Αντί τα κόμματα να φτιάξουν τις εφημερίδες τους -όταν τις έφτιαξαν χάλασε ο κόσμος για να τις κλείσουν- οι εφημερίδες έφτιαξαν τα “κόμματα” τους! Έτσι οι πολίτες – εκτός των Λακεδαιμονίων...δαιμονίων- για να μάθουν “την αλήθεια”, κι επομένως να καθορίσουν την πολιτική τους στάση και γραμμή, παίρνουν πχ την Καθημερινή, το Βήμα, το Έθνος, την Ελευθεροτυπία και από κει διαλέγουν τους “αγαπημένους” του δημοσιολόγους-εκείνους δηλαδή με τους οποίους βρίσκονται σε “ιδεολογικοπολιτική ενότητα” και ανανεώνουν το “οπλοστάσιο” των επιχειρημάτων τους. Ούτε λίγο ούτε πολύ τα ΜΜΕ είναι ένα αυτονομημένο σύστημα πρόσληψης του συλλογικού (αυτό το ξέρετε και χωρίς τη δική μου “σοφία”) το οποίο αποκτά ειδική θέση και σημασία όσο τα κόμματα (της νεωτερικότητας) τείνουν να απομειωθούν, όσο οι υποστάσεις αυτές της κομματικότητας φθίνουν. Τα ΜΜΕ χωρίς να είναι κόμματα λειτουργούν σαν κόμματα. Χωρίς καμία νομιμοποίηση, αλλά και χωρίς τις όποιες δεσμεύσεις των κομμάτων. Χωρίς να εκλέγεται η ηγεσία τους ή έστω να κληρώνεται(!), λειτουργώντας με “κοοπτάτσια” πάντα. Χωρίς να μπορούν τα “στελέχη” τους να είναι κι αλλωνών “στελέχη”. Χωρίς να έχουν μέλη αλλά θεατές, αναγνώστες, ακροατές. Τα στελέχη
τους όχι μόνο δεν ελέγχονται από κάποια - την όποια - μορφή συλλογικότητας αλλά ελέγχονται από τους επιχειρηματίες του “τύπου” οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι κάτι τύποι λίγο παραπάνω από επιχειρηματίες και κάτι λιγότερο από γκάνγκστερς. Με όρους της στρατηγικής που μου αρέσουν και στρατηγικά μιλώντας θα έλεγα ότι αποτελούν τον κρίκο που χωρίς αυτόν κανείς δεν μπορεί να κρατήσει την αλυσίδα της εξουσίας . Άρα εξ αυτού συνάγεται ότι η κατεύθυνση του κυρίου χτυπήματος, όσων θέλουν να αφαιρέσουν δύναμη από το σύστημα, πρέπει να είναι οι δημοσιογράφοι εκείνοι και τα ΜΜΕ εκείνα που λειτουργούν ως ιδεολογικός μηχανισμός του συστήματος και ουχί τα κόμματα, αυτά τα αξιοθρήνητα κόμματα! Τα κόμματα έχουν χάσει από καιρό μέρος μεγάλο της κομματικότητά τους. Για την ακρίβεια, την κομματικότητά τους αυτή, είτε την παραχώρησαν ηθελημένα είτε τους την υφάρπαξε το υπόλοιπο σύστημα εξουσίας. Όπως το λογισμικό των υπολογιστών γίνεται “μικρό” και “ευέλικτο” για να “χωράει” σε διάφορες συσκευές ( από κινητά τηλέφωνα μέχρι κορνίζες φωτογραφιών) έτσι και η κομματικότητα των κομμάτων έγινε μπίλιες με την σύμπλευση και των “πάνω” και των “κάτω” (του μηδενιστικού ανθρωπολογικού τύπου δηλαδή που έγραφε χρόνια τώρα στα παπάρια του το συλλογικό συμφέρον και απολάμβανε τη φραπεδιά τους και τον διπλό εσπρέσο του) και τρύπωσε στα “τρία Δέλτα”[3]: Δημοσιογράφος- Δικηγόρος- Δεσπότης και στα ενδιάμεσα κενά. Όπως το “κινητό” κομπιουτερίζει χωρίς να είναι κομπιούτερ έτσι και τα ΜΜΕ “κομματίζουν” χωρίς να είναι κόμματα. Τα κόμματα που ξέραμε, χάνοντας μετά την κομματικότητά τους και τη νομιμοποίησή τους, αποτελούν πουκάμισα αδειανά ή καλύτερα τα πουκάμισα των φιδιών που ξέμειναν στα χωράφια. Τα πραγματικά όμως φίδια βρίσκονται στον κόρφο μας και περιμένουν να ζεστάνει κι άλλο ο καιρός για να μας φάνε. Αυτά τα φίδια πρέπει να ηττηθούν στο πνεύμα και με τη δύναμη του πνεύματος! Τα κόμματα πιέζονται και προσαρμόζονται στα ΜΜΕ και όχι το αντίστροφο. Δεν θα ξεχάσουμε τη λυσσασμένη επίθεση των ΜΜΕ στα κόμματα ώστε να μην έχουν, και όσα έχουν να τη χάσουν, κομματική βάση. Δεν θα ξεχάσουμε επίσης την από χρόνων πολλών ύπουλη και πρόστυχη επίθεση στο κοινοβούλιο και στα μέλη του. Μπορεί οι βουλευτές να μην είναι οι καλύτεροι και να είναι οι χειρότεροι αλλά σίγουρα δεν είναι μόνο η νομοθετική εξουσία που είναι εξουσία. Δεν είναι μόνο οι βουλευτές εξουσιαστές ή δεν είναι πολλοί βουλευτές μεγαλύτεροι εξουσιαστές από αρκετούς δημοσιογράφους. Γενικά μιλώντας, η εξουσία στη νεοτερικότητα είναι ένα πολύπλοκο, πολυεπίπεδο και πολυπλόκαμο σύστημα και πολλοί θα ήθελαν πολύ, σε μεγάλο βαθμό το καταφέρνουν, να το κρύψουν κάτω από τα χαλιά της βουλής, κάτω από τα προνόμια των βουλευτών, κάτω από τον φερετζέ της ανηκέστου βλάβης δημοκρατίας. Ενώ η εξουσία είναι παντού στη ζωή μας, ως την παραμικρή ενέργειά μας και ως το τελευταίο χωριό της επικράτειας, οι περισσότεροι από μας θεωρούν ότι εξουσία είναι οι “τριακόσιοι” και ότι η πληγή θα έγειανε αν δεν εκλέγονταν αυτοί και τα κόμματά τους. Τί είναι αυτό που κάνει το κόμμα να είναι κακό; α) Είναι που “κομματιάζει”; Μα υπάρχουν κι άλλες συλλογικότητες που “κομματιάζουν”. Οι επαγγελματικές, οι τοπικιστικές....οι αθλητικές! Είναι κι αυτές τόσο, και περισσότερο, κακές αφού κομματιάζουν σε μικρότερα κομμάτια την κοινωνία και μάλιστα σε τελείως ιδιοτελή- μερικές όπως οι αθλητικές σε μια...βάση...αβάσιμη; Θα καταργηθούν κι αυτές; Και τι θα μείνει; Το άτομο; Είναι αυτό μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας από το κόμμα; Κι αν υποκύψουμε στον πειρασμό να ταΐσουμε το άτομο με τις τελευταίες σάρκες του συλλογικού που απέμειναν- στο όνομα πάντα της οικοδόμησης του καινούργιου- δεν ρίχνουμε κι εμείς νερό στον μύλο και κρέας στην κρεατομηχανή του μηδενισμού; Είμαστε, δηλαδή, σταθερά προσηλωμένοι στη λογική που λέει ότι τάχα οι έλευση του καινούργιου εξαρτάται από την ταχύτητα και την βιαιότητα αποδόμησης του παλιού; Εμποδίζουν τόσο πολύ, όλες αυτές οι “αναμνήσεις συλλογικότητας” που είναι σήμερα τα κόμματα, την
έλευση του νέου και πρέπει στην ταφή των κομματικών νεκρών- η οποία πρέπει να γίνει έτσι κι αλλιώς - να συμπεριληφθεί και ό, τι συνδέεται μαζί τους ήγουν τα άλογα, τα σκυλιά, τ' άρματα, τα σκεύη- ηδονής και άλλα- όλοι οι καρποί της μίζερης επίγειας ζωής τους; β) Είναι η οργάνωση το “κακό”; Είναι μόνο “κακό” η οργάνωση; Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: Το “ΚΚΕ” δημιουργεί και προστατεύει- όπως περίπου και το μοναστήρι στους αντίποδες- έναν τύπο ανθρώπου. Ανεξάρτητα από το πόσο διαφωνούμε με αυτόν τον τύπο ανθρώπου, δεν είναι καλό που τίθεται ένας φραγμός στο σύστημα και δεν περνάει ο καπιταλισμός -όπως περνάει στη ΝΔ- ολάκερος και πλησίστιος στον εσωτερικό του μανδύα; Αν εν πάση περιπτώσει είναι κακό η οργάνωση να δούμε σε τι συνίσταται αυτό και να πράξουμε αναλόγως χωρίς να αποπέμψουμε κάθε μορφή οργάνωσης αν μη τι άλλο γιατί και το Χάος ακόμα δεν την έχει αποπέμψει. γ)Είναι η έριδα το καινό κακό-δαιμόνιο που κομίζουν τα νεωτερικά κόμματα; Είναι η έριδα ο νεωτερισμός των νεωτερικών κομμάτων; Μα αυτή υπήρχε πάντα! Και παντού! Όταν λέμε ότι τα κόμματα ευθύνονται για την εμφύλια έριδα και την εμφύλια σύγκρουση είναι σαν να λέμε ότι για τους πολέμους ανάμεσα στα κράτη-έθνη φταίνε τα έθνη ήγουν οι συγκεκριμένες ταυτότητες και συλλογικότητες τις οποίες αν τις καταργήσουμε θα καταργηθούν μαζί και οι συγκρούσεις. Και μην πάτε μακρυά. Στην Ελλάδα των Νεώτερων Χρόνων ο εμφύλιος πόλεμος, ψυχρός ή θερμός, αγγίζει όλα τα κόμματα επί δύο αιώνες! Δεν του είναι δε απαραίτητο να συμπλέκονται αποκλειστικά “εθνικόφρονες και κομμουνιστές”, δεν έχει προτιμήσεις και τελικά καταφέρνει να μας συμπαρασύρει όλους. Και ενώ αυτό το βλέπουμε και το φοβόμαστε δεν είναι ικανό να μας συνετίσει και να μας βάλει μυαλό. δ)Είναι το “κακό” ο φενακισμός των κομμάτων ότι αυτό που ισχυρίζονται είναι το μόνο συμφέρον του συνόλου; Μα κι αυτός είναι παντού, πριν κατά και μετά τη νεωτερικότητα. Όσοι αρθρώνουν λόγο για τα κοινά, από τον Πρετεντέρη μέχρι τον Κοντογιώργη και από τον Παπαδήμο μέχρι τον Δημαρά ισχυρίζονται ότι αυτά που λένε και κάνουν είναι για το κοινό καλό. Το αυτό συμβαίνει και με τον συγγραφέα τούτου του κειμένου. Αφού το συλλογικό προσλαμβάνεται ατομικά λογικό είναι να “φενακίζει” και να φενακίζει περισσότερο όταν δεν είναι αληθινό. Ας το διατυπώσω με άλλα λόγια: Όταν πχ μας προτείνεται από τον Α το συλλογικό που είναι αληθινό το αποδεχόμαστε. Όταν μας προτείνεται από κάποιον Β το συλλογικό που είναι μη αληθινό δεν το αποδεχόμαστε. Και στις δύο περιπτώσεις η πρόταση ισχυρίζεται ότι είναι για το κοινό καλό. Και γι' αυτό διατυπώνεται, αλλιώς θα παρέμενε ιδιωτική. Στην περίπτωση όμως του Α γίνεται αποδεκτή επειδή είναι αληθινή (αντιστοιχεί στις εμπειρίες μας). Στην άλλη περίπτωση δεν γίνεται αποδεκτή και άρα.....απλώς φενακίζεται (και ακκίζεται) ως “κοινό καλό”. Έχουμε δηλαδή με τον Α “ιδεολογική και πολιτική ενότητα” πράγμα που μας επιτρέπει να “συνεδριάζουμε” νοητά και αισθητά και μερικές φορές να ...αποφασίζουμε κιόλας! Αυτό είναι το πραγματικό (να το πω οντολογικό;) πεδίο της δημοκρατίας. Αυτό είναι που την κάνει τέτοια και όχι η πληροφόρηση και η ενημέρωση, η επικοινωνία όπως ισχυρίζονται μερικοί. ε) Είναι το κύρος “κακό”; Η Εκκλησία, πχ, παραιτείται από την ισχύ και από την εξουσία. Δεν παραιτείται όμως από το Κύρος! Χωρίς αυτό δεν θα μπορούσε να πείσει κανέναν. Και είναι το Κύρος το αθροιστικό γινόμενο της ανάλυσης και της πείρας. Της ανάλυσής μας αν αυτά που μας προτείνονται ταιριάζουν, και πού ταιριάζουν, στην εμπειρία μας. Προϊόν του Κύρους είναι η πρόσληψη του συλλογικού υπό την τάδε ή δείνα οπτική. Και αυτό το γεγονός κάνει τα υποκείμενα της τάδε και δείνα οπτικής ισχυρά. Ο Λένιν, μάστορας της ισχύος, ισχυρίζεται ότι το Κύρος είναι η πιο μεγάλη δύναμη αλλά και ταυτόχρονα η πιο επιθυμητή και “σχεδιάζει” (εδώ ο Θεός έχει ξακαρδιστεί στα γέλια) την κοινωνία όπου δεν θα υπάρχει βία να κυβερνιέται με τη δύναμη του Κύρους.
Οπότε το Κύρος γίνεται εξουσία και η Αυθεντία αποδεικνύεται τυραννική. Ερωτηματικά συμπεράσματα Σαν συμπεράσματα προκύπτουν πάρα πολλά ερωτήματα: Είμαστε στον φαύλο κύκλο της ισχύος-εξουσίας και δεν μπορούμε να βγούμε μένοντας και να μείνουμε βγαίνοντας; Πώς θα βγούμε από το σύστημα αφού κάθε σύστημα που φτιάχνουμε για να μας βοηθήσει, κι αυτό με τη σειρά του, δύναται να αυτονομηθεί και να αρθεί της κοινωνίας; Η λύση είναι να πούμε όχι σε όλα τα συστήματα ή να δούμε πώς θα φτιάξουμε ένα σύστημα που θα αναιρεί τον συστημικό εαυτό του, θα αυτοελέγχεται και θα φροντίζει πάντα να μην αυτονομείται; Λέμε ότι το Πρόσωπο ανακαλείται για να αντικαταστήσει το Άτομο. Ότι το Πρόσωπο μεταβάλλει άρδην επί των ημερών του τις κάθε είδους συλλογικότητες. Ότι το συλλογικό προσλαμβάνεται διαφορετικά από το Άτομο και τελείως διαφορετικά από το Πρόσωπο. Επομένως, εκείνη η ριζικά διαφορετική πρόσληψη του συλλογικού που προκύπτει από το Πρόσωπο με ποια μορφή εκφράζεται; Τι πρέπει να αντικαταστήσει τη νεωτερική μορφή της κομματικότητας, τη νεωτερική συλλογική πρόσληψη του συλλογικού; Στην υπερστροφή, εκεί που η νεωτερικότητα πάει να ξεπεραστεί, μπορώ πιο εύκολα να φανταστώ την κοινωνία, ως εκ θαύματος, να ομοδοξεί και να ομονοεί οπότε τα κόμματα πάνε περίπατο μαζί με την κομματικότητα. [τουλάχιστον στη φάση του “περάσματος” και πάντα με την επισήμανση ότι είναι “κατάργηση των κομμάτων είναι ρώσικο, αποκλειστικά, φαινόμενο”. (να πως ο λενινισμός μας βοηθάει να τον αναιρέσουμε(!)]. Στην υποστροφή όμως, εκεί που η νεωτερικότητα καταρρέει στο μηδέν, τί γίνεται; Στην υποστροφή καταργούνται τα κόμματα αλλά όχι η κομματικότητα. Δεν καταργείται η μερική, η κομματιαστή αντίληψη του συλλογικού. Αντίθετα, αυξάνεται! Ο καθένας έχει τη γνώμη του η οποία δεν συμφωνεί με καμία άλλη! Στο χάος αυτό και επειδή “κάτι πρέπει” να γίνει, η συσσωμάτωση των τελείως ατομικών προσλήψεων του συλλογικού, γίνεται με...τυχαίο και τυχοδιωκτικό τρόπο σε έναν φενακισμένο τόπο ή δεν γίνεται καθόλου. Ο καθένας αγύρτης γίνεται ταγός! Και όταν γίνεται ταγός το μόνο που μπορεί να διεξαγάγει με επιτυχία είναι ένας ψυχρός ή θερμός εμφύλιος πόλεμος. Συνεπώς εγώ, σαν συνεπής μινιμαλιστής της πολιτικής, βλέπω στην ανεξέλεγκτη- από ένα σημείο και πέρα- υποστροφή και κατρακύλα την μαζικοποίηση των κομμάτων σαν κάποια τροχοπέδη. Μαζικοποίηση με την επίκληση των θετικών στοιχείων της χαμωζωής μας, των ήδη υπαρχόντων –και δεν μπορούν να μην υπάρχουν- προτυπώσεων της μετα-νεωτερικότητας. Αυτό που έλεγε δηλαδή ο Ζουράρις από το ‘90: ο καθένας στο κόμμα που νιώθει πιο κοντά (από τα υπάρχοντα ή από κείνα που θα φτιαχτούν οσονούπω) να προωθεί κάποια “άλλα” πράγματα που μας τραβάνε “έξω”, που προτυπώνουν το “μετά”. Εκείνο που είναι τρομακτικό δεν είναι ότι βλέπουμε τα πράγματα ο καθένας διαφορετικά αλλά το ότι δεν μπορούμε αυτά τα διαφορετικά κάπου κάπως να τα ενώσουμε. Το κακό δεν είναι ότι ψάχνουμε και βρίσκουμε τι μας κάνει διαφορετικούς αλλά ότι δεν ψάχνουμε και επομένως δεν βρίσκουμε τι μας κάνει όμοιους και τι μας ενώνει. Ο όμοιος δεν ψάχνει τον όμοιο αλλά την κοπριά...ενίοτε και τα λάχανα. Η μονομανία μας αυτή στο να ξεχωρίζουμε, στο να βρίσκουμε που διαφέρουμε, εκτός του ότι είναι καραμπινάτος τρόπος ύπαρξης της νεωτερικότητας, είναι μέρος ενός άλλου μεγαλύτερου ζητήματος. Εκείνου που μας κάνει να βλέπουμε στη ζωή μόνο τις κακές και άσχημες πλευρές της. Αυτό μας βοηθάει στην αρχή να προφυλαχτούμε αλλά δεν μας βοηθάει να ζήσουμε σαν άνθρωποι. Για να ζήσουμε σαν άνθρωποι πρέπει να μάθουμε να βρίσκουμε και το καλό δίπλα στο κακό και το όμορφο δίπλα στο άσχημο. Γιατί ποτέ το κακό δεν πάει μόνο του ούτε και άσχημο χωρίς το όμορφο. Και ό,τι φθαρτό μας στερεί η ζωή κάτι άλλο άφθαρτο μας χαρίζει. Αρκεί να αποδειχθούμε άξιοι της δοκιμασίας και να μην ξεχνάμε πως για ό,τι φθαρτό μας χαρίζει η ζωή κάτι άλλο, ενδεχομένως άφθαρτο, μας ζητάει να θυσιάσουμε. Στο κάτω κάτω της γραφής, σε προτελευταία ανάλυση, αν είναι κάτι που πρέπει να καταργήσουμε είναι ό, τι μας κάνει να μην ομοδοξούμε και να μην ομονοούμε! Δεν είναι η
μορφή που παίρνει αυτή η κομματιασμένη αντίληψη του συλλογικού το κακό αλλά ό, τι μας κάνει να βαδίζουμε κόντρα στην των πάντων ένωση! Και αυτό το “ό, τι μας κάνει να βαδίζουμε ενάντια στην των πάντων ένωση” δεν είναι ζήτημα της πολιτικής και της πάλης γύρω από την εξουσία. Δεν είναι ζήτημα “εκ του κόσμου τούτου”! Διαφωνώντας προπονούμεθα για να ομονοήσουμε Αν υπάρχει μια πιθανότητα να συμφωνήσουμε πολιτικά αυτή η πιθανότητα προϋποθέτει να να έχουμε “πριν” συμφωνήσει για τα “πέρα” από τα πολιτικά και για τα “μετά” από τα φυσικά! Αυτή θα μας επιτρέψει όχι να πάψουμε να βλέπουμε τα πολιτικά πράγματα διαφορετικά αλλά όταν τα βλέπουμε διαφορετικά και ακριβώς επειδή τα βλέπουμε διαφορετικά να μπορούμε να κάνουμε εκκοπή του γνωμικού μας θελήματος τέτοια που να ενώνει τα διεστώτα και να τα συναγάγει στη μία κοινή προσπάθεια για δημιουργία και προκοπή! Αφού, λοιπόν, το ζητούμενο είναι συμμετοχή της κοινωνίας στα του οίκου της γιατί να αποθαρρύνουμε -την έστω στρεβλή- από τώρα προπόνησή της στα κοινά; Πώς οι νέες συλλογικότητες, ανώτερου πολιτικού τύπου, θα προέλθουν από ένα κενό συλλογικών πολιτικών δράσεων; Πώς θα αποφύγουμε αυτό που έπαθε η νεωτερικότητα όταν προσπάθησε να φτιάσει πράγματα-παντού, από τα σπίτια μέχρι τους θεσμούς- που δεν θύμιζαν σε τίποτα το “παλιό”; Πώς οι άνθρωποι που προέρχονται από μια μεγάλη και δη κρισιακή περίοδο, που δεν έχουν καμία πείρα συλλογικής ύπαρξης, θα συγκροτήσουν συλλογικότητες τόσο ποιοτικά διαφορετικές; Στο δια ταύτα, παρά ταύτα Υπάρχει τ(ρ)όπος! Είναι ένα πολιτικό υποκείμενο “άλλου τύπου”! Ένα κόμμα που δεν θα είναι κόμμα καθ' εαυτό γιατί θα έχει αφοπλίσει, ευθύς εξ αρχής, την κατεξοχήν αλλοτριωτική επίδραση της εξουσίας στις γραμμές του. Ένα “κόμμα μη κόμμα”- κέντρο όλων των προσπαθειών για “άλλου τύπου” συλλογικότητες. Ένα “κόμμα μη κόμμα” -επιτελείο όλων αυτών των προσπαθειών. Το “Κόμμα Μη Κόμμα” που έχει από χρόνια εισηγηθεί ο Θόδωρος Ζιάκας και σκίτσο του, με αδρές τις γραμμές του, έχει δώσει στο βιβλίο “Η έκλειψη του υποκειμένου” σελ 305 εκδ Αρμός.[4] “....α) Δεν θα επιδιώκει να πάρει την εξουσία και θα διαγράφει αμέσως όποιον εκδηλώνει παρόμοια πρόθεση, β) θα κάνει γνήσια αντιπολίτευση, ξεσκεπάζοντας τη μικρόνοια και την ιδιοτέλεια της κάθε εξουσίας, γ) Δεν θα χαϊδεύει τ' αυτιά του λαού. δ) θα επεξεργάζεται προτάσεις για τη λύση των προβλημάτων, βασισμένες στην αρχή της απόσπασης της ευθύνης από την τάξη των πολιτικών και των γραφειοκρατών και της αποκέντρωσης τους στις κατά τόπους Εκκλησίες του Δήμου, ε) θα οργανώνει λαϊκά κινήματα όχι για να ζητήσουν τη λύση των προβλημάτων τους από κάποιους άλλους, ξένους προς αυτά, αλλά για να τα πάρουν οι πολίτες στα χέρια τους και να τα λύσουν από μόνοι τους. Αυτό θα μπορούσε να είναι, ίσως, και το περιεχόμενο της παρέμβασης ενός κοινοτικού πολιτικού κινήματος στις μέρες μας. Μίας «εναλλακτικής πολιτικής πρότασης»”. Ένα τέτοιο “Κόμμα Μη Κόμμα”, με την προϋπόθεση ότι θα έστελνε τους ανθρώπους παντού όπου υπάρχουν εκδηλώσεις της ζωής (επομένως και μέσα στα κόμματα) θα μπορούσε να βάλει στόχο -και κάποια στιγμή να τον πραγματοποιήσει- να γίνει ο Νους, η Τιμή και η Συνείδηση της μετα-νεωτερικής εποχής! Ο Συλλογικός Νους, η Συλλογική Τιμή και η Συλλογική Συνείδηση! Κάπου 29 Δεκεμβρίου 2011
[1]Και αυτά συμβαίνουν ενώ το ΠΑΣΟΚ είχε εκκινήσει από μια οργανωτικότητα που προσομοίαζε στην υψηλή “στρατιωτική” οργανωτικότητα των κομμουνιστικών κομμάτων. Διέθετε δε και όργανα- πέρα από εκείνα του ιδρυτού του- και καταστατικό. Αν και ήταν κόμμα αρχηγικό δεν μπορούσε παρά να φαινακίζεται ως ...κίνημα που φέρνει τον λαό στην εξουσία. Αν δεν εμφανιζόταν με αυτόν τον μανδύα συλλογικότητας δεν θα μπορούσε να πάρει μαζί του όλους εκείνους που οι άλλοι δεν ήθελαν κοντά τους και γι΄ αυτό δεν είχαν φτιάσει κόμμα να τους στεγάσουν. Συνεπώς, όποιος δεν φτιάξει κάτι που να μοιάζει με το παλιό χωρίς όμως να είναι το παλιό δεν θα μπορέσει να πάρει μαζί του τους ανθρώπους εκείνους που χειραφετούνται τόσο όσο μπορούν να φύγουν από κει που είναι αλλά δεν χειραφετούνται τόσο όσο να μπορούν να φτάσουν εκεί που πρέπει. [2]Η κόριζα είναι ένα παιδικό παιχνίδι, μια περιστρεφόμενη τραμπάλα. Ένα δοκάρι μακρύ με μια εσοχή στη μέση, έναν αφαλό, τοποθετείται επάνω σε ένα κάθετο παλούκι, σε έναν οβελό. Δύο παιδιά πέφτουν με την κοιλιά πάνω στα άκρα του δοκαριού και αντίστροφα το ένα στο άλλο. Ενώ το σύστημα περιστρέφεται μια το ένα παιδί “πετάει” μια το άλλο. Για το εφέ του θεάματος βάζουν στην άρθρωση, στον αφαλό, ρετσίνι και έτσι το σύστημα παράγει κι έναν ήχο διαπεραστικό και οξύ. [3] Στο χωριό μου παλιά είχαμε για ένα φεγγάρι, λέει, έναν καλογερόπαπα που είχε το χούι να χρησιμοποιεί την προσφώνηση “παλιόκαπα”. Όταν,λοιπόν, πιάνανε κουβούντα μαζί του για τα βάσανα της χαμωζωής εκείνος έλεγε: “τα τρία Δέλτα να προσέχεις, παλιόκαπα, τα τρία Δέλτα”. [4] Την ιδέα αυτή ενδεχομένως να την έχετε διαβάσει σε κάποια επιφυλλίδα του Χ. Γιανναρά ή σε κάποια παλαιότερη του Κ. Ζουράρι. Θεωρώ όμως δίκαιο, την πατρότητα της ιδέας αυτής, να την αποδώσουμε στον Θ.Ι.Ζιάκα αφού η πρώτη έκδοση της “Έκλειψης...” έγινε το 1997.