Παύλειος Λόγος τεύχος 68 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 68 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2007

ETOΣ ΙΔ΄ TEYXOΣ 68 ΙΟΥΛ. - ΑΥΓ. 2007

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ

�

σελ 4

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. π. Διονύσιος Ανθόπουλος, Ιεροδ. π. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. π. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Αρχιμ. π. Μητροφάνης Τουτζιαράκης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638 APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI TO ΠEPIOΔIKO AΠOΣTEΛΛETAI ΔΩPEAN ΕΝΤΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ME TO TAXYΔPOMEIO ΣE OΠOION TO ZHTHΣEI . ΠPOAIPETIKEΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΓINONTAI ΔEKTA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY

www.imverias.gr

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

σελ 33 σελ 6

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΙΓ΄ ΠΑΥΛΕΙΑ ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

σελ 14-32

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ του Αρχιμ. π. Γεωργίου Χρυσοστόμου

σελ 34 σελ 8

ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ του Αρχιμ. π. Αμβροσίου Κυρατζή

σελ 36 σελ 10

σελ 12

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ του Αρχιμ. π. Θεοφίλου Λεμοντζή

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΤΡΑΛΛΕΩΝ ΙΣΙΔΩΡΟΣ του Αρχιμ. π. Ιερεμία Γεωργαλή

σελ 38 σελ 40

σελ 46

σελ 42

ΣΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΡΟΔΟΥ Ο ΒΕΡΡΟΙΑΙΟΣ του Αρχιμ. π. Πορφυρίου Προδρομίτου

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΗ ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ του Αρχιμ. Σωσίπατρου Πιτούλια ΑΓΙΟΙ ΠΑΠΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ του Αρχιμ. π. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΕΞΩΤ. ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

EΞΩΦYΛΛO Υποδοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια από τον Σεβασμιώτατο στην είσοδο του Καθολικού της Ι. Μ. Παναγίας Σουμελά στις 15 Αυγούστου. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Λιτάνευση της Εικόνος της Παναγίας Σουμελά την παραμονή της εορτής.

ΕΚΟΙΜΗΘΗ Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ

ΘΕΟΚΤΙΣΤΟΣ Ε

κοιμήθη τη Δευτέρα 30 Ιουλίου ο Πατριάρχης Ρουμανίας και Αρχιεπίσκοπος Βουκουρεστίου Θεόκτιστος, σε ηλικία 92 ετών. Ο Πατριάρχης υπέστη καρδιακή προσβολή στις 5 το απόγευμα τοπική ώρα μετά από εγχείρηση προστάτη, σύμφωνα με ανακοίνωση των γιατρών του νοσοκομείου «Fundeni» στο Βουκουρέστι, όπου νοσηλευόταν. Ο Πατριάρχης Θεόκτιστος γεννήθηκε στην βορειοανατολική Ρουμανία το 1915 και ήταν το δέκατο από 11 παιδιά. Έγινε μοναχός σε ηλικία 20 ετών. Ενθρονίστηκε Πατριάρχης τον Νοέμβριου του 1986, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 1989 επειδή αντι-κομμουνιστές τον κατηγόρησαν ότι υπήρξε ιδιαίτερα διαλλακτικός προς τον Τσαουσέσκου, και επειδή είχε αρνηθεί να καταδικάσει τις καταστροφές και λεηλασίες ορθοδόξων ναών που είχε διατάξει ο

Τσαουσέσκου. Λίγες εβδομάδες αργότερα όμως η Ι. Σύνοδος τον αποκατέστησε στη θέση του. Θεωρήθηκε ιδιαίτερα σημαντική η πρωτοβουλία του να προσκαλέσει στη Ρουμανία τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’. Τότε οι δύο εκκλησιαστικοί ηγέτες είχαν ζητήσει να επιλυθούν οι διαφωνίες στους κόλπους του χριστιανισμού.

Δήλωσις Μακαριωτάτου επ` ευκαιρία της εκδημήσεως του αειμνήστου Πατριάρχου Ρουμανίας κυρού Θεοκτίστου

Μία πανορθοδόξως αξιοσέβαστος και λόγω ηλικίας και λόγω προσφοράς εκκλησιαστική προσωπικότης, ο αείμνηστος Πατριάρχης Ρουμανίας κυρός Θεόκτιστος, μετέστη ήδη εκ των προσκαίρων προς τα αιώνια και η απορφανισθείσα Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρουμανίας θρηνεί την στέρησιν του πνευματικού

της Ηγέτου. Αλλά και η Εκκλησία της Ελλάδος, εκτιμώσα στο πρόσωπο του κοιμηθέντος Πατριάρχου, τον εκκλησιαστικό άνδρα, που σε δύσκολες ώρες, με την ψυχραιμίαν, την σοφίαν και την σύνεσίν του, εξησφάλισε στην Εκκλησίαν του εσωτερικήν ενότητα, ευστάθειαν και λεπτές ισορροπίες, προσεύχεται δια την ανάπαυσιν της ψυχής του μετά των Αγίων και καταθέτει επί της σορού του τον σεβασμόν και την αγάπην της. Οι δε στενοί δεσμοί που συνδέουν τις δύο Εκκλησίες, δικαιολογούν και το ενδιαφέρον της Εκκλησίας μας να αποκτήσει η αδελφή Ορθόδοξος Εκκλησία της Ρουμανίας αντάξιον διάδοχον του μακαριστού Πατριάρχου Θεοκτίστου, με ευρείς ορίζοντες και την πατροπαράδοτον πίστιν, ικανόν να την οδηγήσει προς το μέλλον με σύνεσιν, ρεαλισμόν και σοφίαν.

Παύλειος Λόγος 3

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

«Τείχισόν μου τὰς φρένας, Σωτήρ μου, τὸ γὰρ τεῖχος τοῦ κόσμου ἀνυμνῆσαι τολμῶ, τὴν ἄχραντον Μητέρα Σου».

πικαλούμενοι καὶ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν ποιητὴ σου» μέχρι τὸ γάμο τῆς Κανᾶ καὶ μέχρι τὸ φρικτὸ τοῦ κοντακίου εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς Κοιμήσε- Γολγοθᾶ, ὅπου ὑπάκουη καὶ σιωπηλὴ ὑπέμενε τὴ ως τῆς Θεοτόκου τὴ θεία ἐνίσχυση, τολδίστομη ρομφαία τοῦ πόνου νὰ διαπερνᾶ τὴ μητρική μοῦμε, ἀδελφοί μου, σήμερα νὰ ἀνυμνήτης καρδιὰ καὶ ἄκουε τὸν Υἱό της ἀπὸ τὸ ὕψος τοῦ σουμε τὴν ἀειπάρθενο Κόρη καὶ Παναγία Σταυροῦ νὰ τὴν ἐμπιστεύεται στὴ φροντίδα τοῦ ἠγαΜητέρα τοῦ Κυρίου μας. πημένου μαθητοῦ Του. Τολμοῦμε νὰ συνοδεύσουμε μὲ τοὺς ὕμνους καὶ τὶς Εἶναι δύσκολο ἀκόμη γιὰ τὸν ἐξωστρεφῆ ἄνθρωπο προσευχές μας τὴν εἰς οὐρανοὺς μετάστασή της τῆς ἐποχῆς μας, ποὺ νομίζει πὼς μπορεῖ νὰ λύσει μαζὶ μὲ τὰ τάγματα τῶν ἁγίων ἀγγέλων, μαζὶ μὲ τοὺς ὅλα τὰ θέματα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦν μόνος του, ἀποστόλους καὶ τοὺς ἱεράρχες, μαζὶ μὲ τοὺς προποὺ φλυαρεῖ ἀδιάκοπα ἰδιωτικὰ καὶ δημόσια, νομίφῆτες καὶ τοὺς δικαίους. ζοντας πὼς μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ἐπικοινωνεῖ μὲ τοὺς Τολμοῦμε νὰ γονατίσουμε νοερὰ ἐνώπιον τοῦ Θεοσυνανθρώπους του, νὰ ἀνυμνήσει τὴ μεγάλη ἀρετὴ μητορικοῦ τάφου καὶ νὰ προσκυνήσουμε εὐλαβικὰ τῆς Θεοτόκου, ποὺ γνώριζε νὰ ἐναποθέτει τὴ λύση τὴν ἱερὴ εἰκόνα τῆς Κοιμήσεώς της, τὴν ἱερὴ εἰκόνα τῶν θεμάτων ποὺ τὴν ἀπασχολοῦσαν στὰ χέρια τοῦ τῆς παναχράντου μορφῆς της, ποὺ ἐπιβλέπει στορΘεοῦ, ποὺ γνώριζε νὰ καταφεύγει σ’ Αὐτὸν καὶ νὰ γικὰ τὸν κόσμο ὅλο καὶ τὸν καθένα μας ξεχωριστὰ ἐπικοινωνεῖ μαζί Του μὲ τὴν προσευχή. ὡς Γλυκοφιλοῦσα, ὡς Ὁδηγήτρια, ὡς ΓαλακτοτροΜὶα προσευχὴ ἦταν ἡ ζωὴ τῆς Παναγίας μας ἀπὸ τὴ φοῦσα, ὡς Πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν καὶ Δέσποινα στιγμὴ ποὺ ὡς «τριετίζουσα δάμαλις» εἰσῆλθε στὰ τοῦ κόσμου. Ἅγια τῶν Ἁγίων μέχρι τὴν ἡμέρα τῆς Κοιμήσεώς της, Γιατί, ἀδελφοί μου, εἶναι πράγματι δύσκολο νὰ ὅπου ἐκεῖ, στὸν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ, προσευχήθηπεριγράψει κανεὶς τὸ μεγαλεῖο καὶ τὸν πνευματικὸ κε γιὰ τελευταία φορὰ ἐπὶ γῆς στὸν Υἱό της, πρὶν νὰ πλοῦτο τῆς Παναγίας μας. Εἶναι δύσκολο νὰ περιΤοῦ παραδώσει τὸ πνεῦμα καὶ τὴν ψυχή της. Καὶ μία γράψει τὴν ἁγία ζωή της. Εἶναι δύσκολο νὰ περιγρά- προσευχή, μία ἀτελείωτη μυστικὴ δέηση, συνεχίζει ψει τὴν καθαρότητα καὶ τὴν ἁγνότητα τῆς ψυχῆς της, νὰ εἶναι καὶ τώρα στὸν οὐρανό, ὅπου ἀγρυπνᾶ καὶ ποὺ τὴν ἔκανε νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ ὅλες τὶς ἀνθρώπινες μεσιτεύει στὸν Υἱό της «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς ὑπάρξεις, ἀπὸ ὅλες τὶς γυναῖκες τοῦ κόσμου, ὥστε καὶ σωτηρίας». νὰ ἐπιβλέψει ὁ Θεὸς ἐπ’ αὐτὴν καὶ νὰ τὴν ἐπιλέξει Ἀδελφοί μου, ὅσοι σήμερα ἀνηφορίζουμε στὴ νοητὴ ὡς Μητέρα τοῦ Υἱοῦ Του, ὡς ὄργανο τῆς σωτηρίας Σιὼν γιὰ νὰ προσκυνήσουμε τὴ σεπτὴ Κοίμηση τῆς τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Παναγίας Μητέρας μας, ἂς ἀφήσουμε τὴν Παναγία Εἶναι δύσκολο γιὰ τὸν χοϊκὸ ἄνθρωπο ποὺ κυριαρμας νὰ μᾶς διδάξει τὸ μεγάλο μάθημα τῆς προσευτῆς Μοναχῆς Ὀλυμπιάδος Ντίτορα χεῖται ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμὸ καὶ τὴν αὐτοπεποίθηση νὰ χῆς. ἀνυμνήσει τὴν τελεία ὑπακοὴ καὶ ὑποταγὴ τῆς σεἊς τὴν ἀφήσουμε νὰ μᾶς πεῖ πόσο ἀναγκαία εἶναι ἡ μνῆς Κόρης τῆς Ναζαρέτ, ἀπὸ ἐκείνη τὴ στιγμὴ ποὺ προσευχὴ στὴ ζωή μας, γιατὶ εἶναι ὁ μόνος γνήσιος τὴν ἐξέφρασε ἐνώπιον τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, μὲ καὶ πραγματικὸς τρόπος ἐπικοινωνίας καὶ μὲ τὸ Θεό, Κοίμησις του Αγίου Κυρίλλου. Εικόνα από Λειψανοθήκη του Ι.Ν. Αγ. Κυρίλλου και Μεθοδίου Θεσσαλονίκης. τὸ «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους.

Ποιοί εἶναι οἱ ἥ

4 Παύλειος Λόγος

Ἂς τὴν ἀφήσουμε νὰ μᾶς ἐξηγήσει πόσο πιὸ ἤρεμοι, πιὸ γαλήνιοι καὶ ἀσφαλεῖς θὰ αἰσθανόμασταν, ἂν μαθαίναμε νὰ ἐμπιστευόμαστε «ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν» διὰ τῆς προσευχῆς στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Ἂς ἀκούσουμε, ἀδελφοί μου, τὴ μητρική της φωνὴ καὶ ἂς στραφοῦμε πρὸς αὐτὴν προσευχητικὰ σήμερα, τὴ μεγάλη ἡμέρα τῆς ἐνδόξου Κοιμήσεώς της. Καὶ ἂς μὴν τὴν παρακαλέσουμε μόνο γιὰ ὅσα μᾶς ἐνδιαφέρουν καὶ μᾶς ἀπασχολοῦν προσωπικά, ἀλλὰ γιὰ ὅλα ὅσα ἀπασχολοῦν καὶ τοὺς ἀδελφούς μας καὶ τὴν κοινωνία μας καὶ τὴν πατρίδα μας καὶ τὸν κόσμο ὁλόκληρο. Ἂς τὴν παρακαλέσουμε νὰ διαφυλάσσει ὅλο τὸν κόσμο ἀπὸ κάθε ἐπιρροὴ καὶ ἐπίδραση τοῦ κακοῦ καὶ

ἥρωες !!

ταν παλληκάρι εἴκοσι ἐτῶν ὁ Μιχαήλ (Μεθόδιος), ὅταν δρασκέλισε τά αὐτοκρατορικά κράσπεδα τῆς Βασιλεύουσας. Εἶδαν τόν ὡραῖο καί εὐγενικό Θεσσαλονικέα οἱ αὐλικοί καί ὑποκλίθηκαν. Εἶδαν οἱ ἄρχοντες τόν Ἕλληνα ἀξιωματικό, καί τόν θαύμασαν. Εἶδε ὁ βασιλιάς Θεόφιλος τόν ἐξαίρετο νέο καί ἔνιωσε ὑπερηφάνεια, πού τόν διάλεξε μεταξύ πολλῶν ἄλλων καί τόν κάλεσε ἀπό τήν περιφανῆ Θεσσαλονίκη στή Βασιλεύουσα. Ὁ Μιχαήλ εἶχε γεννηθεῖ καί εἶχε ἀνατραφεῖ μέσα στήν ἑφταμελῆ οἰκογένεια τοῦ Λέοντος καί τῆς Μαρίας στή Θεσσαλονίκη. Ὁ Λέων ἦταν «δρουγγάριος» (χιλίαρχος) τοῦ «θέματος» τῆς Θεσσαλονίκης. Ἦταν νὰ μᾶς ὁδηγεῖ στὸ δρόμο τῶν ἐντολῶν τοῦεὐσεβεῖς Υἱοῦ της, καί δίκαιοι καί ὁ Λέων ἡ σύζυὥστε νὰ ἀξιωθοῦμε καὶ ἐμεῖς μὲ τὴ δική τηςκαί θεοπειθῆ γός του Μαρία. μεσιτεία τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, γιὰ νὰ μπορέἩ ἔξοχη σωματική διάπλαση σουμε νὰ τὴν ἀνυμνοῦμε διαρκῶς καὶ ἀκαταπαύστως συνδυασμένη μέ τήν ὡραιότητα εἰς τοὺς αἰῶνας. ΑΜΗΝ. τῆς ψυχῆς, τήν ἐξαιρετική μόρφωση κυρίως στά στρατιωτικά καί Διάπυρος πρὸς τὴν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον τήν ἀριστοκρατική καταγωγή του, Θεοτόκον εὐχέτης κατέστησαν γνωστό τό Μιχαήλ Ὁ Μητροπολίτης ὄχι μόνο στή Θεσσαλονίκη ἀλλά † Ὁ Βεροίας, καί Ναούσης καὶ Καμπανίας στήν Κωνσταντινούπολη. Παντελεήμων Γιαυτό τόν κάλεσε ὁ βασιλιάς Θεόφιλος. -Ἐκτιμώντας τά ψυχικά καί σωματικά προσόντα σου, Μιχαήλ, Παύλειος Λόγος 5

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

εταξύ των γυναικών, οι οποίες περιλαμβάνονται στην Καινή Διαθήκη, η Μαρία Μαγδαληνή καταλαμβάνει περιφανή θέση. Είναι γυναίκα «θαυμασία», κατά τον χαρακτηρισμό του Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθοπούλου. Στη δε ζωή της υπάρχουν πολλά θαυμαστά, όπως ο τρόπος απαλλαγής της από επτά δαιμόνια, η προσήλωση και διακονία της στον Ιησού· ακόμη η αγάπη και η τόλμη που επέδειξε κατά τη σταύρωση του Κυρίου και κατά την επίσκεψή της στο κενό μνημείο. Το πρόσωπο της Μαγδαληνής κατέλαβε σπουδαία θέση στις σελίδες της εκκλησιαστικής γραμματείας και της υμνογραφίας της Ανατολής και της Δύσεως, πέρασε ακόμη και στη σφαίρα του θρύλου. Θαυμάστηκε και εξυμνήθηκε από πολλούς, παρεξηγήθηκε και σπιλώθηκε εξίσου. Υπήρξε όντως για πολλούς - κυρίως αδαείς - η πέτρα του σκανδάλου. Από τα κακόβουλα μυθεύματα της εβραϊκής φιλολογίας μέχρι και τα μυθιστορήματα της εποχής μας, το πρόσωπό της έγινε αντικείμενο βάναυσης δυσφημήσεως και αισχρής κατασυκοφαντήσεως. Έτσι, οι άτοπες και φαντασιόπληκτες των δήθεν εμπνευσμένων ζωγράφων εικόνες της Μαγδαληνής, ως πόρνης μετανοούσας, τα διάφορα μυθιστορήματα και τις κινηματογραφικές παραγωγές συντηρούν μέχρι και σήμερα μια πλανεμένη γνώμη γύρω από το ιερό πρόσωπό της. Γι’ αυτό επαληθεύεται η ρήση του αείμνηστου καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών Δυοβουνιώτη, ότι «η δυσφημία και όταν ακόμη είναι

6 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. π. Γεωργίου Χρυσοστόμου ψευδής, δυσκόλως εξαλείφεται ακόμη και από τους ίδιους τους Αγίους». Η Αγία Ισαπόστολος Μαρία η Μαγδαληνή καταγόταν από την Κώμη Μάγδαλα, γι´ αυτό και ονομάστηκε «Μαγδαληνή». Μοναδική πληροφορία για την πατρίδα της συναντάται στον κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (15, 39). Προφανώς γνώρισε τον Ιησού κατά τη μετάβασή του στα όρια της κώμης των Μαγδάλων. Η φήμη του Ιησού ως διδασκάλου και θεραπευτή οδήγησε τα βήματά της να συναντήσει τον Χριστό, ο οποίος και τη θεράπευσε· εκείνη τον ακολούθησε και έγινε μαθήτριά του. Σχετικά με τη δράση της στη Γαλιλαία ελάχιστες πληροφορίες έχουμε. Από όλες πάντως τις ευαγγελικές μαρτυρίες γίνεται φανερό ότι η Μαγδαληνή ακολουθούσε τον Ιησού. Ο ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει ορισμένες χαρακτηριστικές λεπτομέρειες. Οι λεπτομέρειες αυτές είναι· α) η θεραπεία της από τον Ιησού στη Γαλιλαία, εξαιτίας της οποίας αισθανόταν βαθύτατη ευγνωμοσύνη και εμπιστοσύνη προς αυτόν, 2) Η μνεία του ονόματός της μεταξύ των ιδιαιτέρων μαθητών του Χριστού, που βρίσκονταν σχεδόν πάντοτε μαζί του και 3) η διακονία της, που περιλάμβανε και ανάλωση χρημάτων, αλλά και προσωπική εργασία, που πρόσφερε με πολλή διάθεση και αγάπη. Οι περισσότερες όμως πληροφορίες των Ευαγγελιστών για τη Μαγδαληνή αναφέρονται στη δράση της στα Ιεροσόλυμα. Βασικά δε γεγονότα στα οποία μαρτυρείται η παρουσία της από όλους τους Ευαγγελιστές είναι η σταύρωση του Ιησού στον Γολγοθά

και η συμμετοχή της στο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου, όταν επισκέφθηκε το κενό μνημείο. Συγκεκριμένα από τα ιερά ευαγγέλια πληροφορούμαστε ότι η Μαγδαληνή Μαρία· 1) παρέστη μαζί με την Παναγια στην σταύρωση και στην ταφή του Ιησού, 2) ήλθε στον τόπο του ενταφιασμού, 3) εισήλθε εντός του μνημείου με τις άλλες γυναίκες, 4) φοβήθηκε, όπως και οι υπόλοιπες μυροφόρες, κατά την επίσκεψή τους στο μνήμα, 5) είδε δύο αγγέλους στο μνήμα του Ιησού, 6) συνομίλησε με τους αγγέλους, 7) στάλθηκε από έναν άγγελο να αναγγείλει στους μαθητές ότι θα δουν τον αναστημένο Χριστό στη Γαλιλαία, 8) αισθάνθηκε μεγάλη χαρά και καταλήφθηκε από έκσταση κατά τη στιγμή της αναγγελίας της αναστάσεως του Κυρίου από τον άγγελο, 9) είδε πρώτη αυτή τον αναστάντα Κύριο και άκουσε τη φωνή του, 10) ακούμπησε τα πόδια του Κυρίου και τον προσκύνησε, 11) ανήγγειλε στους μαθητές, μόνη αυτή και με δική της πρωτοβουλία, την ανάσταση του Χριστού και τη συνομιλία της μαζί του, 12) στάλθηκε από τον αναστάντα Ιησού να αναγγείλει στους μαθητές ότι ανεβαίνει προς τον Θεό Πατέρα, 13) ανήγγειλε την ανάσταση του Χριστού, μαζί με τις άλλες μυροφόρες, όχι μόνο στους μαθητές, αλλά και σε άλλους ανθρώπους, 14) θυμήθηκε, μαζί με τις άλλες μυροφόρες, τα λόγια του Χριστού περί παθών και αναστάσεως, 15) τέλος δε πληροφορούμαστε από

τα ευαγγέλια ότι οι μαθητές απιστούσαν στα λεγόμενά της περί αναστάσεως του Ιησού. Σε διάφορες περιπτώσεις οι ευαγγελιστές αναφέρουν πάντοτε πρώτο το όνομα της οσίας Μαρίας Μαγδαληνής μεταξύ των υπολοίπων Μυροφόρων γυναικών. Υπάρχουν όμως και περιστατικά στα οποία μνημονεύεται μόνη της. Πάντως όποτε μνημονεύεται με άλλες γυναίκες, αναφέρεται πάντοτε πρώτη, ἐκτός ἀπό μία περίπτωση (Ιω. 19, 25), όπου αναφέρεται πρώτη η Θεοτόκος. Αυτό βέβαια δείχνει την εξαιρετική θέση της στον κύκλο των μαθητών του Χριστού, καθώς αναδείχθηκε ευαγγελίστρια της αναστάσεώς Του. Μέγα ζήτημα όμως γεννάται κατά πόσο η Μαρία Μαγδαληνή ταυτίζεται με κάποια από τις δύο γυναίκες που άλειψαν τα πόδια του Ιησού με μύρο, αλλά και με το εάν είναι η πόρνη γυναίκα που ευεργετήθηκε από τον Ιησού. Κοινή διαπίστωση είναι ότι πουθενά στα ευαγγέλια δεν χαρακτηρίζεται ως γυναίκα αμαρτωλή. Η πλάνη περί της Μαρίας Μαγδαληνής έχει την αρχή της στην κακόβουλη και χριστόμαχη εβραϊκή φιλολογία, η οποία παρουσιάζει συκοφαντικά τη Μυροφόρο του Χριστού ως μοιχαλίδα. Το γεγονός επιπλέον της μυρώσεως του Χριστού από μια γυναίκα κατά τη διάρκεια κάποιου δείπνου, αποτέλεσε τελείως αυθαίρετα τη βάση για την ταύτισή της με κάποιο άλλο γυναικείο πρόσωπο. Να σημειωθεί ότι το γεγονός της μυρώσεως του Ιησού γράφουν και οι τέσσερεις ευαγγελιστές, χωρίς όμως πουθενά να αναφέρουν ότι η Μαγδαληνή ήταν η γυναίκα πού μύρωσε τον Χριστό. Έτσι, ταυτίσθηκε τελείως αυθαίρετα η μυραλείψασα τον Ιησού αμαρτωλή γυναίκα στη διήγηση του ευαγγελιστή Λουκά (Λουκ. 7, 36-50), αρχικά προς τη Μαρία, την αδελφή της Μάρθας και του Λαζάρου, επειδή μοιάζουν περιγραφικά τα στοιχεία των δύο μυρώσεων. Αργότερα όμως ταυτίσθηκε και με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, επειδή αυτή πάντοτε εκδήλωνε ενθουσιασμό και ευγνωμοσύνη προς τον Ιησού, τον οποίο ακολουθούσε παντού και

πάντοτε. Γράφτηκε μάλιστα ότι η απαλλαγή της Μαγδαληνής από τα επτά δαιμόνια ήταν στην πραγματικότητα η απαλλαγή της από τη σαρκική αμαρτία και η επιστροφή της στην οδό της μετάνοιας και της αγνότητας. Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε κυρίως στη Δύση και αποτελεί προϊόν μεγάλης όντως φαντασιοπληξίας! Ένα είναι το γεγονός· ότι όντως υπήρξαν δύο γυναίκες, οι οποίες άλειψαν με μύρο τα πανάχραντα πόδια του Ιησού. Η πρώτη ήταν η Μαρία, η αδελφή του Αγίου Λαζάρου και της Μάρθας. Η άλλη ήταν η ανώνυμη αμαρτωλή που είχε μετανοήσει και είχε αλλάξει βιοτή. Είναι φανερό

επομένως ότι καμία από τις δύο δεν ταυτίζεται με τη Μαρία Μαγδαληνή. Όσον αφορά την προσωπικότητα της οσίας Μαρίας Μαγδαληνής υπογραμμίσαμε παραπάνω ότι δεν υπήρξε αμαρτωλή γυναίκα, αλλά δαιμονισμένη, που θεραπεύθηκε από τον Χριστό. Στα ιερά ευαγγέλια βεβαίως δεν αναφέρεται εάν ήταν έγγαμη, Κατά την παράδοση όμως της Ορθόδοξης Εκκλησίας η Μαγδαληνή θεωρείται οσία παρθένος. Ίσως τούτο το γεγονός να εξηγεί και τη συνεχή παρουσία της κοντά στον Ιησού. Αλλά και στην υμνογραφία της Εκκλησίας μας δεν τίθεται θέμα αμαρτωλότητάς της, ούτε υπάρχει μνεία γάμου της. Ο χαρακτηρισμός της ως «παρθένου» συναντάται και στην ορθόδοξη υμνογραφία και συγκεκριμένα στο απολυτίκιο της, που αποδίδεται στον

Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Υπάρχει όμως και άλλος χαρακτηρισμός που αποδίδεται σε αυτήν. Ο χαρακτηρισμός αυτός εκφράζεται με τον όρο «κόρη», που σημαίνει κοράσιο, παρθένα κοπέλα. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται από τον Ρωμανό τον Μελωδό, σε κάποιο ύμνο του. Άλλοι χαρακτηρισμοί που της αποδίδει η ορθόδοξη υμνογραφία είναι· τιμία, κραταιόφρων, σοφή, θεοφόρος, συνετή, ευσεβής, φιλόθεος, λαμπροφανής τον βίον εκ των εναρέτων πράξεων, και συναριθμουμένη αποστόλων τάγμασιν. Στο αγιολόγιο της Εκκλησίας μας η αγία Μαρία Μαγδαληνή συναντάται τρεις φορές στις παρακάτω ημερομηνίες· α) Στις 22 Ιουλίου τελείται η κύρια μνήμη της. β) Στις 4 Μαΐου εορτάζεται η ανακομιδή των ιερών λειψάνων της. γ) Τη δεύτερη Κυριακή μετά το Πάσχα συνεορτάζεται με τις υπόλοιπες Μυροφόρες γυναίκες. Στην Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους σώζεται, και μάλιστα άφθαρτος, ο καρπός του δεξιού χεριού της. Είναι τό ίδιο εκείνο χέρι που άγγιξε τον αναστημένο Χριστό, για να ακούσει από τον ίδιο το «Μη μου άπτου». Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, όσα γράφονται στο πρόσφατο βιβλίο με τον τίτλο «Κώδικας Ντα Βίντσι» αναφορικά με το πρόσωπο της Μαρίας Μαγδαληνής, καθίστανται μυθεύματα νοσηρής φαντασιοπληξίας. Επί τόσους αιώνες η προπαγάνδα της κακόβουλης εβραϊκής φιλολογίας, αλλά και αβάσιμες και αυθαίρετες εικασίες των δυτικών έχουν παγιώσει στους πιστούς μια στρεβλωμένη άποψη γύρω από το αγνό πρόσωπο της οσίας Μαρίας της Μαγδαληνής.

Παύλειος Λόγος 7

ΠΕΡΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

να ἀπὸ τὰ προβλήματα τῆς ἐποχῆς μας, εἶναι καὶ τὸ φαινόμενο τῆς ὑπερκαταναλώσεως τῶν ἀγαθῶν ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος καὶ τῆς πείνας ἀπὸ τὸ ἄλλο, ποὺ δημιουργοῦν μία ἀντιφατικὴ καὶ παράδοξη εἰκόνα. Συχνὰ διακηρύσσεται ὅτι 3 στοὺς 4 κατοίκους τῆς γῆς ὑποσιτίζονται ἢ πεινοῦν. Κάθε ἡμέρα πάνω ἀπὸ 50.000 παιδιὰ πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πείνα, κρεμασμένα κυριολεκτικὰ ἀπὸ τὶς σκελετωμένες μητέρες τους. Οἱ στατιστικὲς (παλαιότερες καὶ σημερινές) μιλοῦν γιὰ 800 ἑκατομμύρια ἀνθρώπων, ποὺ ἀπειλοῦνται νὰ ἀφανιστοῦν ἀπὸ τὴν πείνα. Σὲ πολλὲς χῶρες αὐξάνεται διαρκῶς ἡ θνησιμότητα τῶν παιδιῶν. Ἀναρίθμητοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ πουλᾶνε τὰ χωράφια τους γιὰ νὰ ζήσουν μία καὶ δὲν μποροῦν νὰ ἐξασφαλίσουν πόρους καὶ τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴν καλλιέργεια (π.χ. λιπάσματα κλπ.). Σὲ πολυάριθμες πόλεις ποὺ λιμοκτονοῦν ὑπάρχει παντελὴς ἔλλειψη ἀποχέτευσης καὶ ἀδυναμία ἐκτέλεσης κοινωφελῶν ἔργων, ἐπειδὴ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπιβληθοῦν φόροι στοὺς λαοὺς αὐτούς. Ἐντεῦθεν καὶ ἡ ἐξάπλωση τῶν διαφόρων ἀσθενειῶν.

του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή

Ἴσως πεῖ κανείς: τί σχέση ἔχει τὸ θέμα αὐτὸ μὲ τὰ ἄλλα πνευματικὰ θέματα πού θίγουμε κάθε φορὰ στὰ κηρύγματά μας; Ἀλήθεια! Πολλοὶ ἔχουν τὴν ἐσφαλμένη ἐντύπωση ὅτι ὁ χριστιανισμὸς ἐνδιαφέρεται μόνον γιὰ νὰ ἐπουράνια καὶ ὅτι ἀδιαφορεῖ γιὰ τὰ ἐπίγεια. Αὐτὸ εἶναι λάθος. Ἡ χριστιανικὴ διδασκαλία δὲν παραβλέπει τὶς οἰκονομικὲς ἀνάγκες καὶ τὰ οἰκονομικά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Δὲν ἀρνεῖται ἀκόμη, ὅτι ὑπάρχει στὴν κοινωνία ἀδικία, ἐκμετάλλευση καὶ καταπίεση σὲ βάρος τῶν ἀσθενέστερων. Ἡ ἄποψη ὅτι δῆθεν ὅλα ἔχουν καλῶς στὴν σημερινὴ κοινωνία, ἢ ὅτι δὲν πρέπει νὰ θίγουμε τὰ κακῶς κείμενα, εἶναι ἀντιχριστιανική. Ἀντίθετα, μάλιστα, ὁ κυριότερος καὶ φυσικότερος ἐχθρός τῆς ἀδικίας, τῆς καταπίεσης καὶ τῆς ἐκμετάλλευσης εἶναι τὸ Εὐαγγέλιο. Παρακολουθεῖστε

8 Παύλειος Λόγος

τὸν Ἀπ. Ἰάκωβο πῶς ἐκφράζεται κατὰ τῶν σκληρῶν πλουσίων: (5:1-4) «Ἀκούσατέ με τώρα καὶ ἐσεῖς οἱ πλούσιοι. Κλάψατε μὲ γοερὲς κραυγὲς γιὰ τὰ βάσανά σας ποὺ ὅπου νὰ εἶναι ἔρχονται. Ὁ πλοῦτος σας σάπισε καὶ τὰ ροῦχα σας τὰ ἔφαγε ὁ σκόρος. Τὸ χρυσάφι σας καὶ τὸ ἀσήμι κατασκούριασαν. Καὶ ἡ σκουριά τους θὰ εἶναι μαρτυρικὴ κατάθεση ἐναντίον σας καὶ θὰ καταφάει τὶς σάρκες σας σὰν τὴν φωτιά. Καὶ ἐνῶ πλησιάζει ἡ κρίση, ἐσεῖς μαζεύετε θησαυρούς. Νά! ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶν ποὺ θέρισαν τὰ χωράφια σας καὶ ἐσεῖς τοὺς τὸν στερήσατε, κραυγάζει. Καὶ οἱ κραυγὲς τῶν θεριστῶν ἔφτασαν ὡς τὰ αὐτιὰ τοῦ παντοδύναμου Κυρίου». Ἐπίσης ἡ Ἁγία Γραφὴ θερμὰ κηρύττει τὴν οἰκονομία. Εἶναι ἄξιο πολλῆς παρατήρησης τὸ γεγονός, τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στὸ Εὐαγγέλιο, ὅτι δηλαδὴ ὁ Κύριός μας μετὰ τὴν εὐλογία καὶ τὸν χορτασμὸ τῶν πέντε χιλιάδων ἀνδρῶν στὴν ἔρημο, διέταξε νὰ περισυλλεγοῦν ὅλα τὰ περισσεύματα τῶν ἄρτων. Αὐτὴ εἶναι ἡ συνταγὴ ποὺ ἔδωσε ὁ Χριστὸς στοὺς μαθητὲς Του «Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα ἵνα μὴ τι ἀπόλληται» (Ἰω. 6:12). Ἡ διαταγὴ αὐτὴ τοῦ Κυρίου ἔχει μεγάλη σημασία γιὰ ὅλους μας. Μᾶς διδάσκει ἕνα πολυτιμότατο κοινωνικὸ δίδαγμα: ὅτι ἀπὸ τὰ ἀγαθά, τὰ ὁποία τίθενται στὴν διάθεσή μας, θὰ χρησιμοποιοῦνται ὅσα εἶναι ἀπαραίτητα γιὰ τὴν συντήρηση τῆς ζωῆς μας. Τὸ δὲ ὑπόλοιπο, νὰ μὴν τὸ πετάξουμε στοὺς δρόμους, οὔτε νὰ τὸ σπαταλήσουμε ἄφρονα. Ἀλλὰ νὰ τὸ κρατήσουμε, διότι θὰ χρειασθεῖ γιὰ τὶς ἀνάγκες τὶς δικές μας, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν ἄλλων. Πρέπει ἐπίσης νὰ ὑπογραμμισθεῖ ἡ φράση «καὶ γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν ἄλλων». Διότι, ἐὰν τὰ περισσεύματα τῶν ἀγαθῶν τὰ φυλάγουμε μόνο γιὰ τὶς δικές μας ἀνάγκες, τότε ἀπὸ τὸ ἕνα κακὸ πέφτουμε στὸ ἄλλο. Ἀπὸ τὴν ἀσωτία, θὰ πέσουμε στὴν φιλαργυρία, στὴν ἀποταμίευση γιὰ τὴν ἐξυπηρέτηση ἐγωιστικῶν καὶ μόνο σκοπῶν τῆς ζωῆς. Τότε θὰ μοιάσουμε μὲ τὸν ἄφρονα πλούσιο, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ συγκέντρωσε τὰ περισσεύματα στὶς ἀποθῆκες, τὶς ὁποῖες μάλιστα εἶχε μεγαλώσει, εἶπε «ψυχή μου ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά, ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Δυστυχῶς οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων ἔχουν ὡς σύνθημά τους: «Τὸ πᾶν γιὰ τὸν ἑαυτό μου!». Ἀλλὰ τὸ σύνθημα αὐτὸ εἶναι ὅλως ἀντίθετο πρὸς τὴν χριστιανικὴ ἀντίληψη. Διότι ὁ ἄνθρωπος οὐσιαστικὰ δὲν εἶναι ἰδιοκτήτης τῆς γῆς. Ἡ γῆ

ἀνήκει στὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται οἰκονόμος καὶ διαχειριστής τῶν ἀγαθῶν. Ὅπως ὁ δημόσιος ταμίας στὸ ταμεῖο τοῦ ὁποίου ἔχουν εἰσρεύσει χρήματα ἀπὸ διάφορες πηγές, δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ: «εἶναι δικά μου καὶ θὰ τὰ κάμω ὅ,τι θέλω», ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος, στὰ χέρια τοῦ ὁποίου εἰσρέουν ἀπὸ ποικίλες πηγὲς ὑλικὰ ἀγαθά, δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ: «αὐτὰ εἶναι ἀπολύτως δικά μου καὶ θὰ χρησιμοποιήσω αὐτὰ ὅπως θέλω». Δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ «Ἥλιε μόνο γιὰ μένα πρέπει νὰ ἀνατέλλεις, Ποταμοί, μόνον γιὰ μένα πρέπει νὰ τρέχετε, Ἄνεμοι μόνον γιὰ μένα θὰ πνέετε, Δένδρα μόνο γιὰ μένα νὰ δίνετε τοὺς καρπούς σας». Ἀλλὰ ὅπως εἶναι φυσικό, τὸ φῶς, τὸ ὕδωρ, ὁ ἀέρας, τὰ τρία αὐτὰ βασικὰ ἀγαθά, εἶναι κοινὰ καὶ ἀνήκουν ἐξ ἴσου σὲ ὅλους καὶ ὅλοι λαμβάνουν τὴν ἀναλογία ποὺ τοὺς χρειάζεται, χωρὶς καμία διάκριση. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα ὑλικὰ ἀγαθὰ ποὺ ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὰ τρία παραπάνω ἀναφερόμενα βασικὰ ἀγαθά, (τὸ φῶς, ὁ ἀέρας καὶ τὸ νερό), πρέπει νὰ διανέμονται κατὰ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ μὴν ὑπάρχει κανεὶς ἐνδεὴς ἀπὸ τὴν ἐφήμερη τροφή. Εἶναι γεγονὸς ὅτι ἡ σημερινὴ οἰκονομικὴ κακοδαιμονία ὀφείλεται στὴν ἀδικία, ἡ ὁποία πλεονάζει. Ἀλλὰ τὸ θέμα αὐτὸ τῆς ἀδικίας εἶναι τόσο μεγάλο, ὥστε ἀπασχόλησε καὶ ἀπασχολεῖ ἀνέκαθεν τὴν ἀνθρωπότητα. Πλήρη ἐξέταση καὶ ἐμβάθυνση στὸ θέμα αὐτὸ δὲν θὰ κάνουμε . Ἀλλὰ θὰ δοῦμε κάποια ἀλλὰ ἐπὶ μέρους αἴτια τῆς οἰκονομικῆς κακοδαιμονίας. Διότι ὑπάρχουν καὶ ἀλλὰ αἴτια, βαθύτερα καὶ μεγαλύτερα, ποὺ πρέπει νὰ μελετήσουμε. Ἐν πρώτοις ἡ λεγόμενη στενότητα τῶν οἰκονομικῶν ἀγαθῶν, εἶναι φαινόμενο τεχνητὸ καὶ δὲν στηρίζεται στὴν πραγματικότητα. Διότι ἡ παγκόσμια παραγωγὴ ἔχει πολλαπλασιασθεῖ χάρις στὴν χρησιμοποίηση μεθόδων σὲ ὅλους τούς τομεῖς τῆς ἐργασίας. Ὕστερα, ἡ στενότητα τῶν οἰκονομικῶν

ἀγαθῶν, δηλαδὴ ἡ . οἰκονομικὴ κρίση, ὀφείλεται στὴν ἐπικράτηση ἑνὸς ἀτομιστικοῦ πνεύματος, ἑνὸς ἀρρωστημένου ἐγωκεντρισμοῦ τῆς φιλαυτίας, ὅπως ἐν ὀλίγοις προαναφέραμε. Ἀλλὰ ὑπάρχει καὶ ἄλλη αἰτία καὶ ἀφορμὴ τῆς σημερινῆς κρίσης. Εἶναι τὸ διάχυτο σὲ ὅλους (πλούσιους καὶ πτωχούς) πνεῦμα τῆς σπατάλης. Δυστυχῶς, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δὲν ζητεῖ νὰ ἱκανοποιήσει τὶς ἀπαραίτητες μόνον, βασικὲς ἀνάγκες, ἀλλὰ καθημερινὰ δημιουργεῖ καὶ νέες. Πρόκειται γιὰ ἀνάγκες περιττές, καταστρεπτικές, ὀλέθριες. Ἡ τροφή, βέβαια, εἶναι ἀνάγκη ὅπως ἡ ὑγιεινὴ κατοικία. Ἀλλὰ τὸ οἰνόπνευμα, τὸ κάπνισμα καὶ τὰ τόσα ἀλλὰ ψιμύθια, ἤτοι καλλυντικά, φτιασιδώματα, στὰ ὁποῖα ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος καταναλίσκει τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ μισθοῦ του, εἶναι καὶ αὐτὰ ἀνάγκη; Ἡ καλὴ οἰκονομία εἶναι ἕνα μυστικὸ τῆς οἰκογενειακῆς εἰρήνης καὶ εὐτυχίας. Ἡ οἰκονομία βοηθάει στὴν ἐπάρκεια τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν. Ἡ ἐπάρκεια αὐτὴ μὲ τὴ σειρὰ της συντελεῖ ἐξαιρετικὰ στὴν οἰκογενειακὴ εἰρήνη. Ἡ καθημερινὴ ζωὴ ἐπιβεβαιώνει μία μεγάλη ἀλήθεια τῆς Γραφῆς σχετικὰ μὲ τὸν ρόλο ποὺ μπορεῖ νὰ παίξει ἡ γυναίκα στὴν οἰκονομία «Σοφαὶ γυναῖκες ὠκοδόμησαν οἴκους, ἡ δὲ ἄφρων κατέσκαψε ταῖς ἰδίαις χερσίν» (Παροιμ. 14:1). Ἡ βάση λοιπὸν καὶ τὸ θεμέλιο εὐτυχίας τῆς οἰκογενείας, ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν πεφωτισμένη καὶ κατὰ Θεὸν πεπαιδευμένη γυναίκα, διότι αὐτὴ στηρίζει τὴν οἰκογένεια μὲ ὑπομονή, μὲ τὴν οἰκονομία καὶ μὲ τὴν ἐργατικότητά της. Ἀπεναντίας, ἡ ἄφρων καὶ ἀσύνετη, ἡ αὐθάδης, ἡ ἄσωτη καὶ σπάταλη, ἡ ὀκνηρὴ καὶ φαύλη γυναίκα, καταστρέφει τὸ σπίτι της καὶ ἐπιφέρει λύπη καὶ δυστυχία σ’ αὐτὸ μὲ τὴν στέρηση τῶν ἀγαθῶν τῆς ζωῆς. Μὲ τὴν κακὴ διαχείριση καὶ σπατάλη, δὲν ἀδικεῖ μόνο τοὺς δικούς της, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς ἄλλους, ἀκόμη καὶ ὁλόκληρη τὴν κοινωνία, διότι γίνεται τὸ κακὸ παράδειγμα.

Ἄλλωστε ἡ κακὴ διαχείριση καὶ ἡ σπατάλη, φέρουν στὴν οἰκογένεια τὴν διχόνοια, τοὺς διαπληκτισμούς, τὰ μίση καὶ τέλος τὴν διάλυση αὐτῆς. Ἃς τελειώσω μὲ ἕνα καλὸ παράδειγμα περὶ οἰκονομίας: Ἕνας ἐφημέριος θέλοντας νὰ κτίσει μία Ἐκκλησία, πῆγε στὸ σπίτι ἑνὸς πλουσίου ἐνορίτη του. Μόλις ἔκαμε νὰ κτυπήσει τὸ κουδούνι τῆς πόρτας, τὸν ἄκουσε νὰ ἐπιπλήττει αὐστηρὰ τὴν ὑπηρεσία, διότι χωρὶς ἀνάγκη, ἄναψε ἕνα σπίρτο. Κατάλαβε ὅτι ἀπευθυνόταν σὲ ἕναν τρομερὰ φιλάργυρο καὶ θὰ ἔχανε τὸν κόπο του. Ἀλλὰ μία ποὺ ἔφτασε ἕως ἐκεῖ προχώρησε. Ὁ κύριος δέχτηκε μὲ εὐγένεια τὸν ἐφημέριο καὶ τοῦ ἔδωσε ἕνα σεβαστὸ ποσὸν μὲ τὴν ὑπόσχεση ὅτι θὰ ἔχει τὴν ὑποστήριξή του. Παραξενεμένος ὁ ἐφημέριος, δὲν κρατήθηκε καὶ τοῦ ἀποκάλυψε τὴν σκέψη του. «Ἂν δὲν ἔκαμα ἔτσι, τοῦ ἀπάντησε, δὲν θὰ εἶχα σήμερα τέτοιο ποσὸ νὰ σοῦ δώσω. Νὰ μὴ γίνεται καμία σπατάλη καὶ νὰ ξοδεύω ἐκεῖ ποὺ πρέπει, ἦταν πάντα ἡ ἀρχή μου. Ἂν δὲν εἶχα αὐτὴν τὴν ἀρχή, ἀπὸ τὰ πρῶτα βήματα τῆς ζωῆς μου, δὲν θὰ κατόρθωνα νὰ εὐημερήσω. Ὅταν θὰ ἔχεις ἀνάγκη, πάτερ μου, τοῦ εἶπε, ἔλα πάλι σὲ μένα». Συμπερασματικά, λοιπὸν πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι οἱ ἔννοιες τῆς οἰκονομίας καὶ τῆς σπατάλης εἶναι ἀνόμοιες μεταξύ τους. Διότι τὸ ἀντίθετο τῆς σπατάλης δὲν εἶναι ἡ οἰκονομία, ἀλλὰ ἡ τσιγκουνιά. Ἡ οἰκονομία εἶναι ἡ χρυσὴ τομή, ἡ μέση ὀρθὴ ὁδός.

Παύλειος Λόγος 9

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου»

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

Εκκλησία δεν είναι «εκ του κόσμου τούτου», ζει όμως εν τω κόσμω, για τη σωτηρία του κόσμου. Ο λόγος της, ο συνεκτικός και διαλεκτικός ορθόδοξος λόγος, βρίσκεται σε ρήξη με το φρόνημα του κόσμου, η αποστολή της όμως είναι ο άνθρωπος μέσα στον κόσμο. Το κήρυγμά της, στρέφεται σε προβλήματα που απειλούν τον άνθρωπο, όχι επειδή δεν βλέπει τα τόσα θετικά που γίνονται, αλλά επειδή γνωρίζει πως το θετικό « του κόσμου τούτου» είναι κι αυτό φορέας θανάτου, αν δεν μεταμορφωθεί εντός αυτής σε έργο εις δόξαν Θεού, αλλά μένει έργο εις ματαιοδοξίαν ανθρώπου. Το θετικό του κόσμου είναι πάντοτε αλυσοδεμένο με το άδικο, με το απάνθρωπο και το δαιμονικό». O κόσμος δημιουργήθηκε από το Θεό ( Γεν. 1,1) όχι με βάση κάποια προϋπάρχουσα ύλη, αλλ’ «εξ ούκ όντων» ( Β΄Μακ. 7,28). Αντίθετα προς τις φιλοσοφικές ή και τις μυθικές αντιλήψεις, στην ορθόδοξη θεολογία η δημιουργία από το μηδέν παρουσιάζεται ως το υπέρτατο μυστήριο, που ιερουργήθηκε από τον Τριαδικό Θεό. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης μας διδάσκει ότι ο αϊδιος Υιός και Λόγος του Θεού δημιούργησε τα πάντα όσα υπάρχουν και υφίστανται. « Πάντα δι’αυτού εγένετο και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ έν ό γέγονε» ( Ιω.1,3). Όλος ο κόσμος δημιουργήθηκε από τον άκτιστο Υιό και Λόγο του Θεού, που ωστόσο όμως δεν τον αναγνώρισε ο κόσμος. «Και ο κόσμος δι’ αυτού εγένετο, και ο κόσμος αυτόν ούκ έγνω ( Ιω. 1,10)». Ο κόσμος βρίσκεται σε κατάσταση πτώσης και αυτονόμησης από το Θεό. Ο Λόγος έγινε άνθρωπος ( Ιωάν.1,14) και « εις τα ίδια ήλθε και οι ίδιοι αυτόν ουκ έλαβον»

10 Παύλειος Λόγος

( Ιωάν.1,11). Ο κόσμος βρίσκεται σε κατάσταση αλλοτρίωσης από το Θεό. Παρά το γεγονός ότι στον κόσμο επικρατεί θαυμάσια τάξη και αρμονία, η οποία σαφώς φανερώνει ότι τα πάντα κυβερνούνται από τον Θεό, εν τούτοις υπάρχει σαν παρασιτική δύναμη μια δυσαρμονία στις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό, τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον εξαιτίας της πτώσεως του ανθρώπου αφού « η αμαρτία εις τον κόσμον εισήλθεν» ( Ρωμ. 5,12) , σαν αιτία και πηγή του θανάτου. ( Ρωμ.5,21 και Α΄Κορ 15,56). Ο Απ. Παύλος μας διδάσκει ότι δια μέσου του φόβου που είχαν οι άνθρωποι για τον θάνατο, ο διάβολος απέβη ο έχων το κράτος αυτού ( Εβρ.2,14) και δια του ψεύδους και του φόβου υποκινεί κατά διαφόρους βαθμούς την αμαρτία, είναι και κατά κάποιο τρόπο ο άρχων του αιώνος ή του κόσμου τούτου. ( Ιωάν. 12,31, Α΄Κορ.2,6. Β΄ Κορ.4,4). Ο Αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος Σαχάρωφ αναφέρει: « εν τω παραδείσω ο άνθρωπος μεμεθυσμένος εκ της θανατηφόρου ηδονής της εωσφορικής αυτοθεώσεως, εγένετο παράφρων και δέσμιος του άδου. Εστραμμένος προς εαυτόν ως προς κέντρον, θάττον ή βράδιον θα προσκρούση εις το καταθληπτικόν κενόν, εκ του οποίου εκάλεσεν ημάς ο Δημιουργός εις την ζωήν. Όταν δε ο άνθρωπος στραφή προς τα έξω εις αναζήτησιν αντισταθμίσματός τινός εν τω πριβάλλοντι αυτόν κόσμω, υπόκειται εις παντός είδους διαστροφήν και δύναται ν’αποβή ικανός δι’ οιονδήποτε έγκλημα… εκτός Χριστού, άνευ του Χριστού, δεν υπάρχει λύσις εις την τραγωδίαν της επιγείου ιστορίας της ανθρωπότητος. Η γήϊνη ατμόσφαιρα αποπνέει οσμήν αίματος. Η οικουμένη τρέφεται καθ’ εκάστην δι’ ειδήσεων περί φόνων ή

βασανισμών των ηττηθέντων εις αδελφοκτόνους συγκρούσεις. Τα μέλανα νέφη του μίσους καλύπτουν από των οφθαλμών ημών το Ουράνιον Φώς. Οι άνθρωποι μόνοι δημιουργούν δι’ εαυτούς την κόλασιν αυτών. Ανευ της ολοκληρωτικής αλλαγής ημών δια της μετανοίας, δεν θα επέλθη η λύτρωσις του κόσμου. Έτσι ο όρος «κόσμος» σημαίνει πολλές φορές την ηθική πραγματικότητα που αντιστρατεύεται στο θέλημα του Θεού, είναι η πολιτεία του ανθρώπου που αλλοτριώθηκε από το Θεό, η ζωή της αυτονομίας και της αυτάρκειας , η κατάσταση όπου θριαμβεύει η αλογία, η πλάνη, το ψεύδος, η φθορά και ο θάνατος. Ο Άγιος Κύριλλος ο Αλεξανδρείας αναφέρει: « Νενόσηκεν ούν η φύσις την αμαρτίαν δια της παρακοής του ενός, τουτέστιν Αδάμ, ούτως αμαρτωλοί κατεστάθησαν οι πολλοί, ούχ ως τω Αδάμ συμπαραβεβηκότες, ου γάρ ήσαν πώποτε, αλλ’ως της εκείνου φύσεως όντες της υπό νόμον πεσούσης τον της αμαρτίας…ηρρώστησεν η ανθρωπίνη φύσις εν Αδάμ, δια της παρακοής την φθοράν, εισέδυτε ούτως αυτήν τα πάθη». “ H ανθρωπότης εν τω προσώπω του Αδάμ υπέστη φοβεράν αλλοτρίωσιν, ήτις απετέλεσε την αρχήν πασών των μεταγενεστέρων. Η πτώσις του προπάτορος επέφερεν όλεθρον παγκοσμίων διαστάσεων, ώστε ο μόνος αληθινός θεραπευτής είναι ο Χριστός ο οποίος δια της εμφανίσεώς του έσωσε αυτην. « Ο Θεός θάνατον ούκ εποίησεν ( Σοφ. Σολ. 1,13). Επομένως ο υπό τον θάνατον και την φθοράν διατελών κόσμος δεν μπορεί να θεωρείται ως φυσικός, εάν ως φυσικό κόσμο εννοούμε τον κόσμο όπως θα έπρεπε να είναι κατά το θέλημα του Θεού.

Παύλειος Λόγος 11

Ἐπίσκοπος Τράλλεων

Ἰσίδωρος

«εἰς τιμὴν καὶ μνήμην αὐτοῦ»

ὴν 14η Μαΐου 2007 ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον ὁ Ἐπίσκοπος Τράλλεων κυρὸς Ἰσίδωρος, Ἱεράρχης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ Προηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πάτμου. Εἶχα τὴν ἰδιαίτερη εὐλογία νὰ καταταγῶ, ὡς μοναχός, στὴ Πατμιακὴ Ἀδελφότητα τὸ 1994, ὑπὸ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἀντίπα Νικηταρᾶ, Καθηγουμένου καὶ Πατριαρχικοῦ Ἐξάρχου Πάτμου σήμερα καὶ κατὰ τὴν τελευταία ἡγουμενικὴ περίοδο τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Τράλλεων Ἰσιδώρου. Χρεωστικῶς καὶ εὐγνωμόνως θὰ προσπαθήσω νὰ σκιαγραφήσω τὴν ἰσχυρὴ προσωπικότητα καὶ τὸ πολυσήμαντο ἔργο τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου στὴ μεγαλώνυμη καὶ ἱστορικὴ Μονὴ καὶ τὴν Πατριαρχικὴ Ἐξαρχία τῆς Πάτμου, «εἰς τιμὴν καὶ μνήμην αὐτοῦ». Ὁ μακαριστὸς Ἐπίσκοπος Τράλλεων κυρὸς Ἰσίδωρος, κατὰ κόσμον Κωνσταντῖνος Κρικρής, γεννήθηκε στὴν Χώρα τῆς Πάτμου τὸ 1938 ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, τὸν Σταῦρο καὶ τὴν Ἑλένη. Ἀνατράφηκε μὲ τὴν γνησιότητα τῆς μυρωμένης ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως τῆς Ἁγίας Νήσου. Συντόνησε τοὺς παλμοὺς τῆς παιδικῆς του καρδιᾶς μὲ τοὺς μεγαλοπρεπεῖς ἤχους τοῦ καμπαναριοῦ τῆς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Θεολόγου ποὺ διακήρυτταν, στοὺς ἐγγὺς καὶ στοὺς μακρὰν ὅτι ὁ Κύριος εἶναι« τὸ Α καὶ τὸ Ω, ὁ ὧν καὶ ὁ ἣν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ Παντοκράτωρ». Τὰ πρῶτα του λειτουργικὰ βιώματα τὰ ἔζησε στὴν ἐνορία τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Σωτῆρος (Ἀπακουῆ) στὴ Χώρα, παρὰ τοὺς πόδας τοῦ ἀλήστου μνήμης Ἱερέως

12 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. π. Ίερεμία Γεωργαλή Γεωργίου Κάνδρου. Τοῦτος ὁ ἀγαθὸς λευΐτης εἰσόδευσε τὸν μακαριστὸ Ἐπίσκοπο στὸ μεγαλεῖο τῆς Πατμιακῆς Βυζαντινῆς μουσικῆς παραδόσεως. Ὁ σύνδεσμος ἀγάπης ποὺ ἀπέκτησε μὲ τὴν γυναικεία Μονὴ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καὶ συγκεκριμένα μὲ τὶς μακαριστὲς Γερόντισσες Εὐφροσύνη Κολώνη καὶ Θεοκτίστη Δαλαρή), τοῦ ἀποκάλυψαν τὶς ὑψηλὲς μοναχικὲς ἀρετὲς τῆς προσευχῆς, τῆς θυσίας, τῆς συνέσεως καὶ τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης. Μαθήτευσε στὴν Πατμιάδα Σχολὴ καὶ μυσταγωγήθηκε, ὡς νέος ἱεροσπουδαστής, στὸ μεγαλοφεγγὲς Σπήλαιο τῆς Θείας Ἀποκαλύψεως. Φέρελπις νέος στὶς 27 Ἀπριλίου 1956 καὶ σὲ ἡλικία 18 ἐτῶν εἰσέρχεται στὸ Μεγάλο Μοναστήρι ὑπὸ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τοῦ Καθηγουμένου Μελετίου Μαργιόλου. Στὶς 14 Ἀπριλίου 1957 κείρεται μοναχὸς καὶ λαμβάνει τὸ ὄνομα Γερμανός. Στὶς 29 Νοεμβρίου 1959 χειροτονεῖται Διάκονος καὶ τὴν 1 Ὀκτωβρίου 1962 Πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Λέρου Ἰσίδωρο ὁ ὁποῖος καὶ τοῦ δίδει τὸ ὄνομά του. Σημαντικὸ ρόλο στὴν μοναχική του πορεία διαδραμάτισε καὶ ὁ κατὰ σάρκα θεῖος του Ἱερομόναχος Θεοφάνης Κρικρής. Τὸ 1962 ἀποστέλλεται στὴ Μονὴ Κρυπτοφέρης στὴν Grotaferatta τῆς Ἰταλίας καὶ λαμβάνει μαθήματα συντηρήσεως χειρογράφων. Διακόνησε μὲ αὐταπάρνηση καὶ ζῆλο τὴν Μονὴ καὶ τὴν Ἀδελφότητα ἀπὸ τὶς θέσεις τοῦ Γραμματέως, τοῦ Λογιστοῦ καὶ τοῦ Σκευοφύλακος. Ἐκτιμώντας ἡ Πατμιακὴ Ἀδελφότητα τὰ ἐξαιρετικὰ χαρίσματα καὶ τὴν ἀφοσίωσή του στὸ Μοναστήρι στὶς 16

Αὐγούστου τοῦ 1975 τὸν ἀνεβίβασε στὸν Ἡγουμενικὸ θρόνο. Ἀπὸ τὴν θέση αὐτὴ ὑπηρέτησε τὴν Ἱερὰ Μονὴ καὶ τὴν Πατριαρχικὴ Ἐξαρχία γιὰ πολλὲς ἡγουμενικὲς περιόδους μέχρι καὶ τὸ ἔτος 1997 ὅπου καὶ παραιτήθη λόγω κλονισμοῦ τῆς ὑγείας του. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῆς ἡγουμενικῆς του διακονίας εἰσῆλθε στὴν Μονὴ ἱκανὸς ἀριθμὸς νέων καὶ προσοντούχων ἀδελφῶν. Μὲ ἰδιαίτερο ζῆλο ἐργάσθηκε γιὰ τὸν ἐξωραϊσμὸ τοῦ κτηριακοῦ συγκροτήματος τῆς Μονῆς. Ἀνακαίνισε τὸ Ἡγουμενεῖο, τὸ Μικρὸ Σκευοφυλάκιο, πολλὰ Κελλιὰ καὶ τὴ Γραμματεία τὴν ὁποία καὶ μηχανοργάνωσε. Ἀνέδειξε τὴν ἱστορικὴ καὶ πλούσια Βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς καὶ δημιούργησε φωτογραφικὸ ἐργαστήριο γιὰ τὴν ἀντιγραφὴ τῶν ἀρχαίων κωδίκων σὲ μικροταινίες. Ἵδρυσε ἐργαστήρια συντηρήσεως χειρογράφων καὶ εἰκόνων. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του συντηρήθηκαν οἱ τοιχογραφίες καὶ τὰ Τέμπλα τοῦ Καθολικοῦ καὶ τῶν παρεκκλησίων τῆς Παναγίας καὶ τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου. Φρόντισε γιὰ τὴν ἀναπαλαίωση τῶν παλαιῶν Ἱερῶν Καθισμάτων τῆς Ἱερᾶς Νήσου καὶ ἐπευλόγησε τὴν ἵδρυση νέων ὅπως τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στοὺς Λειψούς, τῆς Ἁγίας Εἰρήνης στὴν Σκάλα, τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Λουκακίων καὶ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Καλαμωτῆς. Μὲ ἐνέργειές του καὶ κατόπιν ἐγκρίσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ Μονὴ ἀπέκτησε τὸ Μετόχι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Μορτεροῦ στὴ Νέα Πεντέλη, προσφορὰ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πεντέλης. Μὲ πρωτοβουλία του, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἡ Βουλὴ τῶν

Ἑλλήνων μὲ τὸ νόμο 1155 τοῦ 1981, ἀνεκύρηξαν τὴν Πάτμο Ἱερὰ Νῆσο. Συστήθηκε ἡ Ἐπιτροπὴ Ἱερότητος, ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ ἑκάστοτε Καθηγουμένου. Ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο τοῦ ἀπονεμήθηκε τὸ ὀφίκκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Διορίσθηκε μέλος τῆς Διοργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ρωμαιοκαθολικῶν, ἡ ἔναρξη τοῦ ὁποίου πραγματοποιήθηκε στὴν Πάτμο τὸ 1980. Στὶς 21 Δεκεμβρίου τοῦ 1989 ἡ Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, μὲ εἰσήγηση τοῦ μακαριστοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυροῦ Δημητρίου, τὸν ἐξέλεξε Ἐπίσκοπο τῆς πάλαι ποτὲ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Τράλλεων, χωρὶς νὰ ἀλλάξει τὸ ἰσχῦον κανονικὸ καὶ διοικητικὸ καθεστὼς τῆς Μονῆς. Ἡ εἰς Ἐπίσκοπον Χειροτονία του πραγματοποιήθηκε στὸ πάνσεπτο Πατριαρχικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στὸ Φανάρι, προεξάρχοντος τοῦ Μητροπολίτου Πέργης κ. Εὐαγγέλου. Κατόπιν εἰσηγήσεώς του, ἀποδοχῆς ἀπὸ τὴν Ἀδελφότητα καὶ εὐλογίας τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως τὴν 21η Ὀκτωβρίου 1989 λειτούργησε καὶ πάλι ἡ κοινοβιακὴ τράπεζα τῆς Μονῆς. Κατὰ τὴν πολύχρονη ἡγουμενική του διακονία ἔλαβαν χώρα δύο μεγάλα ἱστορικὰ γεγονότα μὲ διαχριστιανικῆ ἐμβέλεια. Τὸ πρῶτο ἦταν ἡ συμπλήρωση 900 ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Πάτμου ἀπὸ τὸν Ὅσιο Χριστόδουλο τὸν Λα-

τρηνό. Οἱ ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν τὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1988, μὲ ἐπίκεντρο τὴν Μονὴ καὶ μὲ προεξάρχοντα τὸν μακαριστὸ Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη κυρὸ Δημήτριο τὸν Α. Τὸ δεύτερο ἱστορικὸ γεγονὸς εἶναι ἡ συμπλήρωση 1900 ἐτῶν ἀπὸ τὴν συγγραφὴ τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως. Οἱ ἑορτασμοὶ πραγματοποιήθηκαν μὲ ἐπίκεντρο τὸ Ἱερὸ Σπήλαιο καὶ μὲ τὴν ὑψηλὴ παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου. Καὶ στοὺς δυὸ ἑορτασμοὺς ὑπῆρξε ὑψηλὴ συμμετοχὴ ἀπὸ ἐκπροσώπους τῶν Ἐκκλησιαστικῶν, Πολιτειακῶν καὶ Πολιτικῶν Ἀρχῶν, διακεκριμένων ἐπιστημόνων καὶ πλήθους λαοῦ. Πραγματοποιήθηκαν θεολογικά, πολιτιστικὰ καὶ περιβαντολογικὰ συνέδρια καὶ ἔλαβε χώρα ἡ Β Σύναξη τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ὡς πρὸς τὸν τομέα τῆς φιλανθρωπίας ὁ μακαριστὸς συνέχισε, μὲ τὴν συνδρομὴ τῆς Ἀδελφότητος, τὴν ἀρχαία παράδοση τῆς Μονῆς προσφέροντας τακτικὰ καὶ ἔκτακτα οἰκονομικὰ βοηθήματα στοὺς πτωχούς. Διευκόλυνε καὶ συνέδραμε τοὺς

ἀδελφούς τῆς Μονῆς ποὺ ἐπιθυμοῦσαν νὰ σπουδάσουν καὶ μερίμνησε γιὰ τὴν καλύτερη λειτουργία τῆς Πατμιάδος Σχολῆς. Οἱ γυναικεῖες ἱερὲς Μονὲς τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καὶ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ γνώρισαν τὸν στοργικὸ πατέρα καὶ προστάτη. Μάλιστα μὲ χαρὰ ἐπευλόγησε τὴν κτηριακὴ ἐπέκταση τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἡ ὁποία αὐξήθηκε αριθμητικά καὶ μεγαλύνθηκε πνευματικὰ μὲ τοὺς κόπους τῆς σημερινῆς Ἡγουμένης Χριστονύμφης Μοναχῆς καὶ μὲ τὴν εὐλογία τοῦ ἁγίου ἰδρυτοῦ καὶ κτίτορος Γέροντος Ἀμφιλοχίου Μακρή. Τὴν τελευταία δεκαετία τῆς ζωῆς του «ὁ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς Κύριος» ἐπέτρεψε νὰ δοκιμασθεῖ ὁ μακαριστὸς Ἱεράρχης ἀπὸ βαριὰ ἀσθένεια καὶ μεγάλη θλίψη. Στὶς 14 Μαΐου 2007 παρέδωσε τὴν ψυχὴ του εἰς χείρας θεοῦ Ζῶντος. Τὴν 17 Μαΐου ἐψάλει ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία, (τοῦ μοναχοῦ), στὸ Καθολικό της Μονῆς τῆς Πάτμου καὶ ἐν συνεχείᾳ ἐνταφιάσθηκε, στὸν προετοιμασμένο ἀπὸ τὸν ἴδιο τάφο, στὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἰσιδώρου στὴν περιοχὴ τῆς Ἐψημιᾶς, σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία του. Ἡ μνήμη του ἃς εἶναι αἰωνία.

Παύλειος Λόγος 13

«ΜΝΗΜΗΣ ΧΑΡΙΝ»

Γεώργιος Παυλίδης Μητροπολίτης Νικαίας ὁ Βεροιεύς ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ

έ τήν ὑψηλή παρουσία τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστοδούλου πραγματοποιήθηκαν κατά τό διήμερο 1 καί 2 Ἰουνίου σειρά ἐκδηλώσεων τιμῆς καί μνήμης, ἀφιερωμένων στόν μακαριστό Μητροπολίτη Νικαίας Γεώργιο Παυλίδη τόν ἀπό Βεροίας. Τήν Παρασκευή τό ἀπόγευμα ἔγινε ὑποδοχή τοῦ Μακαριωτάτου στήν ἰδιαίτερη πατρίδα τοῦ μακαριστοῦ Γεωργίου Παυλίδη στό Πολυδένδρι. Μετά τίς προσφωνήσεις ἔγιναν τά ἀποκαλυπτήρια μνημείου καί τά ἐγκαίνια μουσείου μέ προσωπικά ἀντικείμενα καί πλούσιο φωτογραφικό καί ὀπτικοακουστικό ὑλικό τοῦ τιμωμένου προσώπου. Τό μουσεῖο στεγάζεται στήν αἴθουσα τοῦ πολιτιστικοῦ κέντρου Πολυδενδρίου. Ἀκολούθησε δεξίωση καί ἐκδήλωση ἀπό τοπικά πολιτιστικά σωματεία. Στή συνέχεια ὁ Μακαριώτατος μετέβη στήν Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας, ὅπου ἔγινε ὑποδοχή ἀπό τόν Καθηγούμενο Ἀρχιμ. π. Πορφύριο Προδρομίτη καί τούς πατέρας τῆς Μονῆς. Ἀκολούθησε δεῖπνο στήν τράπεζα τῆς Μονῆς καί ὁ Μακαριώτατος φύτευσε συμβολικά ἕνα δένδρο στόν αὐλόγυρο τῆς Μονῆς. Τό Σάββατο τό πρωΐ ἔγινε ἡ τελετή ἔναρξης Ἡμερίδος στόν Χῶρο Τεχνῶν τοῦ Δήμου Βέροιας. Μετά τούς χαιρετισμούς τῶν ἐπισήμων καί τήν ἀνάγνωση ἐπιστολῶν ἀκολούθησε ἡ κήρυξις ἐνάρξεως τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἡμερίδος ἀπό τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστόδουλο. Πρῶτος εἰσηγητής ἦταν ὁ Ὑφυπουργός κ. Ἀναστάσιος Νεράντζης μέ θέμα: «Προσωπογραφικά Νικαίας Γεωργίου». Στή συνέχεια μίλησε ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ναζιανζοῦ κ. Θεοδώρητος μέ θέμα: «Ὁ Νικαίας Γεώργιος ὡς λειτουργός καί ὁμιλητής». Ἀκολούθησε ὁ Ἀρχιμ. π. Νεκτάριος Λασκαρίδης μέ θέμα: «Ὁ Νικαίας Γεώργιος ὡς διοικητής καί προϊστάμενος». Μετά τό σύντομο διάλλειμα τό λόγο πῆρε ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀνδρέας Παπαβασιλείου μέ θέμα: «Ἡ ἐθνικοθρησκευτική δράση τοῦ Νικαίας Γεωργίου στήν Κύπρο». Ἡ γνωστή λογοτέχνης κ. Γαλάτεια Σουρέλη ἀνέπτυξε τό θέμα: «Ὁ δικός μου παπούλης» καί ἡ Ἡμερίδα ὁλοκληρώθηκε μέ τήν εἰσήγηση τοῦ Ἀρχιμ. π. Πορφυρίου Προδρομίτου πού ἀνέπτυξε τό θέμα: «Τοῦ Λόγου γεώργιον ὁ Γεώργιος». Μετά τίς εἰσηγήσεις ἀκολούθησε συζήτηση καί προβολή ὀπτικο-

Από την υποδοχή του Μακαριωτάτου στο Πολυδένδρι, την ιδιαίτερη πατρίδα του μακαριστού Μητροπολίτου Νικαίας Γεωργίου Παυλίδη.

14 Παύλειος Λόγος

Ο Μακαριώτατος κηρύσει την έναρξη των εργασιών της Ημερίδος ακουστικοῦ ὑλικοῦ. Τήν ἐκδήλωση χαιρέτισε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων: «Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Βεροίας, πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου ἐγκαινιάζουμε σήμερα, μέ τήν παρουσία τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Χριστοδούλου τά ΙΓ´ Παύλεια, τόν κύκλο τῶν πολυειδῶν καί πολυτρόπων ἐκδηλώσεων σεβασμοῦ καί τιμῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας πρός τόν μέγα διδάσκαλο τῆς Οἰκουμένης, ἀπόστολο τῆς Βεροίας, τῆς Ἑλλάδος καί τῶν Ἐθνῶν Παῦλο. Ἡ σημερινή Ἡμερίδα εἶναι ἀφιερωμένη στόν μακαριστό Μητροπολίτη Νικαίας Γεώργιο Παυλίδη, τόν Βεροιέα, ὡς ἔνδειξη τιμῆς καί σεβασμοῦ τῆς γενέθλιας πόλεώς του καί τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, πρός ἕναν ἱεράρχη, ὁ ὁποῖος εἶχε πάντοτε στήν καρδιά του αὐτή τήν πόλη καί τούς ἀνθρώπους της, ἰδιαίτερα τούς νέους, γιά τήν πνευματική πρόοδο τῶν ὁποίων ἀγωνιοῦσε καί ἐνδιαφερόταν μέχρι τήν κοίμησή του. Τό ἐνδιαφέρον καί ἡ ἀγάπη του γιά τήν πατρίδα του καί τούς συμπολίτες του παρουσιάζονται τόσο ἀνάγλυφα μέσα ἀπό τίς ἐπιστολές πού ἀπευθύνει πρός τόν συμπολίτη μας, θεολόγο καί ἱστορικό κ. Παῦλο Πυρινό, πού κάνει τήν Ἡμερίδα αὐτή νά ἀποτελεῖ ἐλάχιστο, ἀλλά ὀφειλόμενο δεῖγμα τιμῆς καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν ἀοίδιμο ἱεράρχη. Καί, νομίζω, πώς θά ἄξιζε νά ἀκουστοῦν σήμερα, ἀντί ἄλλου προλόγου, κάποιες ἀπό τίς σκέψεις, τίς ἀγωνίες καί τά συναισθήματα πού ἐκφράζει ὁ μακαριστός ἀρχιερεύς στίς ἐπιστολές πού ἔστειλε μεταξύ τῶν ἐτῶν 1977 καί 1980 στόν κ. Πυρινό, τόν ὁποῖο καί εὐχαριστῶ θερμά καί ἀπό τή θέση αὐτή, γιατί φιλόφρονα μοῦ τίς παραχώρησε. Νεαρός μαθητής ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Νικαίας ὑπῆρξε μέλος τῶν κατηχητικῶν σχολείων καί προσκόπων τῆς Βεροίας, γι’ αὐτό καί στίς ἐπιστολές του πρός τόν κ. Πυρι-

νό ὑπάρχουν πολλές ἀναφορές σ’ αὐτές του τίς ἐμπειρίες. Γράφει, λοιπόν, ὁ ἀοίδιμος ἱεράρχης ἀπευθυνόμενος πρός τόν νεαρό τότε θεολόγο, τόν κ. Πυρινό: «Εἶχα τήν εὐτυχίαν νά εἶμαι ἀπό τούς πρώτους νέους τῶν κατηχητικῶν καί τούς πρώτους προσκόπους στά χρόνια ἐκεῖνα καί ὀφείλω ἐν εἰλικρινείᾳ νά ὁμολογήσω ὅτι ἡ μετέπειτα ἐξέλιξίς μου ὀφείλεται κατά μέγα μέρος στήν πνοή, τήν ὁποία ἔλαβα εἰς αὐτά. Εἶσθε κληρονόμοι βαριᾶς κληρονομιᾶς. Ἡ ψυχή τῶν παιδιῶν θέλει θερμότητα, ἀγάπην γνησίαν, εἰλικρινές ἐνδιαφέρον, ψυχικήν ἀκτινοβολίαν τοῦ βαθμοφόρου του, πρός τόν ὁποῖον προσβλέπει μετ’ ἐμπιστοσύνης, ἀλλά καί μέ ἀπαιτήσεις. Εἰς τήν ἐποχήν τῶν συγκρούσεων καί τῆς συγχύσεως πού ζοῦμε, μόνον τά Κατηχητικά Σχολεῖα, ὁ Προσκοπισμός καί ὁ Ὁδηγισμός ἠμποροῦν νά δώσουν ὀρθήν κατεύθυνσιν εἰς τήν ζωήν τῆς ἑλληνικῆς Νεολαίας.» «Χωρίς φωτιά ἐσωτερική», γράφει, «δέν ἀνάβουν οἱ λαμπάδες τῶν παιδιῶν. Τό μεγάλο πρόβλημα εἶναι καί θά εἶναι πάντα τό πνευματικό περιεχόμενο τῶν ψυχῶν τῶν ὑπευθύνων ἀτόμων, ἡ ἐσωτερική των ἀκτινοβολία. Σᾶς παρακαλῶ, λοιπόν, καί ἐγώ νά μεταγγίσετε στίς ψυχές τῶν παιδιῶν μας ὅλον τόν χείμαρρον τῆς ζωογόνου πίστεως, γιατί χωρίς αὐτήν, οἰκοδομοῦμεν εἰς τό κενόν». Ἡ φλόγα τῆς ψυχῆς καί ἡ ἀγάπη στό πνευματικό ἔργο εἶναι τά δύο στοιχεῖα τήν ἀναγκαιότητα τονίζει πάντοτε ὁ μακαριστός ἱεράρχης. «Τέτοιες ἀποστολές», γράφει στίς 6 Φεβρουαρίου 1979, «μόνον μέ ἱερή φλόγα στήν καρδιά προοδεύουν». Σέ μία ἄλλη του ἐπιστολή, γραμμένη στίς 27 Μαρτίου τοῦ 1979, λίγες ἡμέρες μετά τήν ἐθνική ἐπέτειο γράφει: «Εἶμαι ἀκόμη συνεπαρμένος ἀπό τό θέαμα τῆς Ἐθνικῆς Ἑορτῆς. Σ’ αὐτό τό πανηγύρι τῶν ψυχῶν ἔνοιωσα μέσα μου νά ξαναζοῦν ὅλες οἱ παληές βιωματικές συγκινήσεις. Ἐκαμάρωσα τά νειᾶτα τῆς σημερινῆς Ἑλλάδος.

Ἐδάκρυσα …. Θυμήθηκα παρόμοιες σκηνές τοῦ παρελθόντος. Σκέπτομαι, ὅτι ἐμεῖς οἱ μεγαλύτεροι δέν μποροῦμε νά ἔχωμε ἄλλην ἀποστολήν ἀπό τόν πόθον νά μεταγγίσωμε στά παιδιά μας πίστι καί Ἑλλάδα καί τά ἰδανικά τοῦ Γένους. Ἡ Σημαία μας πρέπει νά βρίσκεται σέ χέρια ρωμαλέα, τίμια, φλογισμένα, δημιουργικά. Δώσατε, ἀδελφέ μου, τήν πνοή σας, τούς παλμούς σας, τήν πίστι σας, τόν ἐνθουσιασμό σας στή γενηά πού ἔρχεται νά μᾶς ἀντικαταστήσει καί νά συνεχίσει τήν πορεία τοῦ Ἔθνους, πού ἡ ἀποστολή του εἶναι νά γίνεται πρωτοπόρος στή ζωή.» Καί συνεχίζει: «Δέν ἀρκεῖ νά ἀγαποῦμε ἁπλῶς τά παιδιά. Πρέπει καί νά τά καθοδηγοῦμε στή ζωή μέ σύνεσι καί αἴσθημα ὑψηλῆς εὐθύνης. … Ὁ γράφων, ἄν ἀξιώθηκε ἀπό τό Θεό νά κάμει κάτι ἁπλό στή ζωή του, ἁπλό καί μικρό, τό χρεωστεῖ στήν ἀγωγή πού ἔλαβε. … Σήμερα, ὅλα ἐκεῖνα τά βιώματα, ἀγωνίζομαι νά τά μεταδώσω στίς χιλιάδες τῶν παιδιῶν πού μοῦ ἀνέθεσε ὁ Θεός νά παιδαγωγήσω». Τά λόγια τοῦ σεπτοῦ ἱεράρχου, ὅπως ἀναβλύζουν μέσα ἀπό τίς γραμμές τῶν χειρογράφων ἐπιστολῶν του ἀγγίζουν τήν ψυχή μας καί μᾶς συγκινοῦν ὅλους, πιστεύω, βαθειά. Ἰδιαίτερα ὅμως μᾶς συγκινεῖ ἡ ἀγάπη γιά τήν πόλη μας, πού δέν ἐκφράζεται μόνο μέ φράσεις σάν καί αὐτή, ὅτι «Ἡ σκέψη μου καί ἡ ἀγάπη μου παραμένουν ἀναλλοίωτες στή Βέροια», ἀλλά καί μέ τή συνήθειά του νά ὑπογράφει τίς ἐπιστολές του προσθέτοντας δίπλα στό ὄνομά του τή σφραγίδα τῆς καταγωγῆς του «Βεροιεύς». Αὐτόν τόν Βεροιέα ἱεράρχη, πού ἡ εὐγένεια τῆς ψυχῆς του μᾶς φέρνει στόν νοῦ τόν ἔπαινο τῶν συνεκδήμου τοῦ ἀποστόλου Παύλου γιά τούς εὐγενεῖς Βεροιεῖς, τιμοῦμε σήμερα οἱ Βεροιεῖς, τιμᾶ σήμερα ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας. Σᾶς εὐχαριστῶ ὅλους θερμά».

Παύλειος Λόγος 15

Ἔναρξη ΙΑ΄ Παυλείων:

Ἀρχιερατικό συλλείτουργο στό Βῆμα Ἀπ. Παύλου

έ τήν τέλεση τῆς καθιερωμένης ὑπαίθριας θείας Λειτουργίας στό Βῆμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, πραγματοποιήθηκε ἡ ἔναρξη τῶν ΙΓ΄Παυλείων. Ἔτσι τήν Κυριακή 3 Ἰουνίου (Ἁγίων Πάντων) τελέστηκε ἀρχιερατικό συλλείτουργο στό Βῆμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, κατά τό ὁποῖο λειτούργησαν οἱ Θεοφιλέστατοι Ἐπίσκοποι Θερμῶν κ. Δημήτριος, Ναζιανζοῦ κ. Θεοδώρητος καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων. Ὁ Σεβασμιώτατος στήν ὁμιλία του με-

16 Παύλειος Λόγος

ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ ταξύ ἄλλων τόνισε: ...«Ἐπειδή οἱ Ἅγιοι Πάντες ἀποτελοῦν τήν ἔμπρακτη ἀπόδειξη τῆς παρουσίας καί τῆς ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν Ἐκκλησία καί τόν κόσμο, γι’ αὐτό καί τήν Κυριακή αὐτή, τήν πρώτη μετά τήν Πεντηκοστή, ἡ Ἐκκλησία μας τούς προβάλλει ὡς πρότυπα ζωῆς γιά ὅλους μας. Καί δέν τούς προβάλλει ἁπλῶς, ἀλλά τιμῶντας τους μᾶς ὑπενθυμίζει τήν ἑνότητα τῆς ἐπί γῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας μέ τήν ἐν οὐρανοῖς θριαμβεύουσα, ἑνότητα Πνεύματος, ἑνότητα ἐν ἁγίῳ Πνεύματι καί ταυτόχρονα ἑνότητα ἐν Κυρίῳ ἀγάπης.

Αὐτήν τήν ἑνότητα τῆς πίστεως καί τῆς ἀγάπης τονίζει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους ἐπιστολή του, λέγοντας: «καί οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διά τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τήν ἐπαγγελίαν ... ἵνα μή χωρίς ἡμῶν τελειωθῶσιν». Αὐτήν τήν τελεία ἀγάπη τῶν ἁγίων πρός τούς ἐπί γῆς ἀγωνιζομένους ἀδελφούς τους προβάλλει σήμερα, ἐδῶ ἀπό τό Βῆμα, στό ὁποῖο ἐκήρυξε τόν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου γιά πρώτη φορά πρίν ἀπό δύο περίπου χιλιάδες χρόνια ὁ ἀπόστολος Παῦλος»...

Από την υπαίθρια θ. Λειτουργία στο Βήμα του Απ. Παύλου

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί ὁ Μοναχισμός ΤΡΙΤΗ 5 ΙΟΥΝΙΟΥ Από τις εργασίες της μοναχικής Ημερίδος στο Καθολικό της Ι. Μ. Παναγίας Σουμελά

ήν Τρίτη 5 Ἰουνίου πραγματοποιήθηκε στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Σουμελά Μοναστικό Συνέδριο μέ θέμα «Ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί ὁ Μοναχισμός», πού ἐντάχθηκε στά ΙΓ΄ Παύλεια καί ὀργανώθηκε μέ τήν εὐκαιρία τοῦ ἐφετινοῦ ἑορτασμοῦ γιά τή συμπλήρωση 1600 ἐτῶν ἀπό τήν κοίμηση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. (407 – 2007) Τό Μοναστικό Συνέδριο τίμησε ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. κ. Χριστόδουλος, οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Λεμεσοῦ (Κύπρου) κ. Ἀθανάσιος, Ἐδέσσης κ. Ἱωήλ, Σταυροπηγίου κ. Ἀλέξανδρος, Φλωρίνης κ. Θεόκλητος, Σιδηροκάστρου κ. Μακάριος, Ἐλευθερουπόλεως κ. Χρυσόστομος. Τό Συνέδριο παρακολούθησαν πολλοί Ἡγούμενοι, Ἡγουμένισσες, Μοναχοί καί Μοναχές άπό 65 μοναστήρια κυρίως τῆς Βόρειας Ἑλλάδας, ἀλλά καί ἄλλων περιοχῶν, ὅπως τό Ἅγιον Ὄρος καί τό ἐξωτερικό. Ὁ Σεβασμιώτατος στήν ὁμιλία του μεταξύ ἄλλων εἶπε: «Στοιχιζόμενοι στή Συνοδική προτροπή ὅλοι ἐμεῖς μέ κάθε τρόπο, μέ συνέδρια, μέ ἡμερίδες, μέ ὁμιλίες, μέ ποικίλες ἐκδηλώσεις, θά ἑστιάσουμε τό βλέμμα μας, τόν νοῦ καί τήν καρδιά μας στήν «ἔμψυχη εἰκόνα» τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, γιά νά προσκυνήσουμε νοερά τόν Ἅγιο. Θά ἐπισκεφθοῦμε «τό κοινόν ἰατρεῖον» τῶν λόγων του γιά νά πάρουμε ὁ καθένας τό κατάλληλο φάρμακο προκειμένου νά θεραπεύσουμε τίς ψυχικές ἀσθένειές μας. Θά παρακολουθήσουμε τίς πράξεις του ὡς ἀτόμου, ὡς μοναχοῦ, ὡς

ἐπισκόπου, ὡς ἁγίου, γιά νά διαπιστώσουμε τίς δικές μας ἐκτροπές καί ἀποκλίσεις. Θά φέρουμε μπροστά μας τόν «ἀδάμαντα» τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, πολύεδρο, σκληρό, πολύτιμο, γιά νά νιώσουμε τή φτώχεια καί τήν εὐτέλεια τῶν δικῶν μας «φθηνῶν» λίθων. Θά ἀνοίξουμε τό «χρυσό» θησαυροφυλάκιο τῶν ἀρετῶν του, γιά νά περιφρονήσουμε τά κάλπικα νομίσματά μας. Πῶς νά παρακολουθήσουμε, ἀλήθεια, αὐτή τήν ἐκρηκτική προσωπικότητα, τήν ἄτεγκτη ἁγιότητα, τήν ἀπροσπέλαστη αὐστηρότητα καί τήν πιό ἐλεήμονα καρδία ὅλου τοῦ κόσμου! Κατάπληξη καί ἴλιγγο καί ζάλη προκαλεῖ περισσότερο ἀπό ὅλους τούς ἁγίους ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Ὅταν ἦρθε στήν Κωνσταντινούπολη ὡς ἐπίσκοπος, τό ἴδιο ἔπαθε καί ἡ διεφθαρμένη κοινωνία τῆς πόλεως. Ἀπέναντι στή ματαιόδοξη, φιλάρεσκη καί ἡδονιστική κοινωνία ἀντιπαρέθεσε τόν ἀσυμβίβαστο μοναχό, ἀπέναντι στόν ἐκκοσμικευμένο κλῆρο καί μοναχισμό ἀντιπαρέθεσε τόν σεμνό καί ἐγκρατῆ ἐπίσκοπο. Ἀπέναντι στούς ἄρχοντες καί τούς ἰσχυρούς τοῦ κόσμου ἐπέλεξε τόν αὐστηρό ρόλο τοῦ προφήτου Νάθαν πρός τόν Δαβίδ, τόν προφήτη Ἠλία πρός τήν Ἰεζάβελ καί τόν τίμιο Πρόδρομο πρός τήν Ἡρωδιάδα. Ἀπέναντι στήν πλούσια καί ὑπερφίαλη τάξη τῆς χλιδῆς ἀντιπαρέθεσε τόν ἁπλό καί ἀπέριττο τρόπο τῆς ζωῆς του. Ἀπέναντι στή μάστιγα τῆς φιλαργυρίας ἀρχόντων καί τήν ἱεροσυλία τῶν κληρικῶν ἀντιπαρέθεσε τήν τέλεια πτωχεία, ὥστε δέν ἦταν σέ θέση νά ἐξασφαλίζει οὔτε τήν τροφή του. Μόνο ἀπέναντι στούς φτωχούς ἦταν ὁ πιό

στοργικός καί πιό ἐλεήμων ἄνθρωπος τοῦ κόσμου. Τρόμο καί ἔκπληξη προκαλοῦσε σέ ὅλους ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Μήπως τό ἴδιο δέν παθαίνουμε ὅλοι μας ἐνώπιόν του; Τόν μελετοῦμε καί νιώθουμε νά βυθίζει στήν καρδιά μας βαθειά τό νυστέρι ὡς ριψοκίνδυνος χειρουργός. Χρησιμοποιεῖ σίδηρο καί φωτιά, γιά νά ἀνακόψει τό κακό, ἀκόμη καί ἄν πονάει τόν ἄρρωστο. Οἱ χειρουργοί γιατροί πληρώνονται γιά τίς ἐπικίνδυνες ἐπεμβάσεις ἁδρά καί θεωροῦνται σωτῆρες. Οἱ Ἅγιοι πού χειρουργοῦν τά μεγάλα ἁμαρτήματα πληρώνουν ἀκριβά τήν ἐπέμβασή τους καί θεωροῦνται ἀνεπιθύμητοι. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος πλήρωσε τό βαρύ τίμημα. Τοῦ τσαλάκωσαν τήν ψυχή μέ κατηγορίες ἀνυπόστατες, φιλαργυρία, ἀνηθικότητα, κραιπάλη, πράγματα πού καταπολέμησε αὐστηρά καί ἀνελέητα. Τοῦ φόνευσαν τό σῶμα στίς ἐξορίες, ἐξασφαλίζοντάς του τήν αἰωνιότητα. Ἐμεῖς σέ ὅποια τάξη καί ἄν ἀνήκουμε, εἴτε εἴμαστε ἐπίσκοποι, εἴτε κληρικοί, εἴτε μοναχοί καί λαϊκοί νά μήν τρομάζουμε ἀπό τόν κοφτερό λόγο του, νά μήν ζαλιζόμαστε ἀπό τήν τολμηρή πρότασή του, νά μή δυσανασχετοῦμε ἀπό τό χειρουργικό νυστέρι του. Ἡ ἐποχή μας δέν εἶναι λιγότερο διεφθαρμένη καί εὐτελισμένη ἀπό ἐκείνη τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Τό ἴδιο καί ἐμεῖς, ὡς μέλη αὐτῆς τῆς κοινωνίας, δέν εἴμαστε πιό εὐπρεπεῖς καί ἐνάρετοι ἀπό ἐκείνους πού καυτηρίαζε ὁ ἱερός Πατήρ. Γι᾽ αὐτό ἄς ἀφήσουμε τούτη τή χρονιά καί ὄχι μόνο τόν ἱερό Πατέρα μέ αὐστηρότητα καί στοργή νά μᾶς ἐπιτιμήσει, νά μᾶς διδάξει, νά χειρουργήσει τά «ἀποστήματά» μας, νά μᾶς ἐλέγξει καί νά μᾶς ὑποδείξει τό τέλιο, γιά νά κάνουμε τό ἐλάχιστο. Γιά ὅλους καί γιά ὅλα τά θέματα ἔχει διαχρονικό λόγο. Σήμερα σ᾽ αὐτή τή μοναχική σύναξη ὁ ἱερός Χρυσόστομος θά παραθέσει τήν τράπεζα μέ τά ἰδιαίτερα ἐδέσματα, πού ἀφοροῦν αὐτή τήν ξεχωριστή τάξη τῶν μοναχῶν. Ὁ ἀσκητής ἐπίσκοπος καί μοναχός ἱερός Χρυσόστομος θά μᾶς γλυκάνει, εἶναι βέβαιο, μέ λόγια «χρυσά καί γλυκύτερα τοῦ μέλιτος» γιά τήν ὑψίστη φιλοσοφία τοῦ μοναχισμοῦ, πού ἐπιλέξαμε. Ἴσως ὅμως νά μᾶς πικράνει καί μέ φάρμακα πικρά, γιά νά θεραπεύσει τυχόν ἀσθένειες, πού μᾶς κατεβάζουν χαμηλότερα καί ἀπό τούς λαϊκούς.

Παύλειος Λόγος 17

Ἁγ. Ὀλυμπιάδα: πρότυπο διακόνισσας ΣΑΒΒΑΤΟ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ

ό Σάββατο 9 Ἰουνίου πραγματοποιήθηκε στόν Ἱερό Ναό Ὑπαπαντῆς τοῦ Σωτῆρος Πατρίδας ἡ καθιερωμένη Ἡμερίδα γιά τίς Πρεσβυτέρες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Τό πρωί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε ἀρχιερατική θεία λειτουργία καί στή συνέχεια ξεκίνησαν οἱ ἐργασίες τῆς Ἡμερίδας. Ὁμιλήτριες ἦταν ἡ Πρεσβυτέρα κ. Στέλλα Πλευράκη καί ἡ ἐκπαιδευτικός κ. Χάρις Δημητρακούδη. Ὁ Σεβασμιώτατος στό χαιρετισμό του, μεταξύ ἄλλων εἶπε: «Ἄν ἀναζητήσουμε τά χαρακτηριστικά τῆς ἁγίας Ὀλυμπιάδος, ἔτσι ὅπως σκιαγραφοῦνται μέσα ἀπό τίς ἐπιστολές πρός αὐτήν τοῦ ἱεροῦ πατρός, δέν θά δυσκολευθοῦμε νά τά βροῦμε. Καί ἀπό αὐτά θά ἤθελα νά ὑπογραμμίσω καί νά σταθῶ σέ δύο. Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἀνιδιοτελής ἀγάπη. Τό δεύτερο ἡ ταπείνωση.» Καἰ ὁλοκλη ρὠνοντας τόνισε: «Καί ἡ Ἐκκλησία ἔχει ἀνάγκη καί ἀπό τή δική σας διακονία. Διακονία πού θά πρέπει νά ἀκολουθεῖ τό πρότυπο τῆς ἁγίας Ὀλυμπιάδος, νά εἶναι διακονία ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης καί ταπεινώσεως.»

Από την Ημερίδα για τις Πρεσβυτέρες

Διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας Από την Ημερίδα για τους Ιερείς

18 Παύλειος Λόγος

ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ

ήν Τρίτη 12 Ἰουνίου, μετά τήν τέλεση τῆς θείας λειτουργίας ἀπό τόν Σεβασμιώτατο, πραγματοποιήθηκε στή Χαλάστρα, στήν αἴθουσα τοῦ Ἐπισκοπείου, Ἡμερίδα γιά τούς Ἱερεῖς τῆς Μητροπόλεώς μας μέ θέμα: «Διάκονοι τῆς Ἐκκλησίας». Εἰσηγητές ἦταν ὁ πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Θ.Π., μέ θέμα: «Ἡ πνευματική ζωή καί τό κοινωνικό ἔργο τοῦ κληρικοῦ», ὁ πανοσιολογιώτατος ἀρχιμανδρίτης π. Ἰουστῖνο ς Μπαρδάκας, πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας μέ θέμα: «Τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τοῦ ἱερέα» καί ὁ κ. Μιχαήλ Τρίτος, καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. μέ θέμα: «Ἡ διακονία τῶν κληρικῶν στήν Ἀλβανία καί τά Σκόπια, ἐμπειρίες ἀπό τή διακονία τους». Μετά τό τέλος τῶν είσηγήσεων ἀκολούθησε ἐνδιαφέρον διάλογος ἐπί ζητημάτων πού ἀφοροῦν τή διακονία τῶν κληρικῶν μέσα στήν Ἐκκλησία.

Πατερική παράδοση στή σύγχρονη κατήχηση

ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ

ήν Κυριακή 24 Ἰουνίου πραγματοποιήθηκε στή Βεργίνα Ἡμερίδα γιά τούς κατηχητές, τά στελέχη τῶν κατασκηνώσεων καί τούς θεολόγους καθηγητές τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, πού εἶχε ὡς θέμα της τήν Πατερική παράδοση στή σύγχρονη Κατήχηση. Εἰσηγητές ἦταν: ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Γόρτυνος κ. Ἱερεμίας μέ θέμα: «Πατερική Παράδοση καί σύγχρονη Κατήχηση», ὁ Θεολόγος Καθηγητής κ. Παῦλος Σαββίδης μέ θέμα: «Ἡ κατά Χριστόν διαπαιδαγώγηση τῶν νέων» καί ὁ Ἀρχιμ. π. Ἰουστῖνος Μπαρδάκας, μέ θέμα: «Πρόσωπο εὐαγγελικοῦ διαδασκάλου μέσα στή σύγχρονη πραγματικότητα». Τήν Ἡμερίδα παρηκολούθησε μεγάλος ἀριθμός νέων ἐνῶ ἀκολούθησε γόνιμη ἐπιστημονική συζήτηση γύρω ἀπό τά ζητήματα πού τέθηκαν. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στό χαιρετισμό του μεταξύ ἄλλων εἶπε: «Πατερική παράδοση καί σύγχρονη κατήχηση εἶναι οἱ δύο πόλοι γύρω ἀπό τούς ὁποίους θά περιστραφεῖ ἡ Ἡμερίδα μας. Δύο πόλοι πού σέ μία ἐπιπόλαιη ἀνάγνωση φαίνονται ἴσως καί ἀντιφατικοί. Ποιά σχέση μπορεῖ νά ἔχει ἡ παράδοση μέ τό σύγχρονο μέ τήν ἐποχή μας; θά μποροῦσε νά εἶναι μία ἐρώτηση. Ποιά εἶναι ἡ θέση τῶν πατέρων καί τῆς διδασκαλίας τους σέ μία κατήχηση πού ἀναφέρεται σέ παιδιά καί σέ νέους; θά μποροῦσε νά εἶναι μία ἄλλη ἀπορία. Ἡ ἐντολή τοῦ Χριστοῦ πρός τούς μαθητές του «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ἀποτελεῖ γιά τήν Ἐκκλησία τή θεωρητική θεμελίωση τῆς ἀναγκαιότητος τῆς κατηχήσεως. Ἡ κατήχηση, δηλαδή ἡ διδασκαλία τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ στούς ἀνθρώπους, συνδέεται ἀδιάσπαστα μέ τήν ἴδια τήν ὑπόσταση τῆς Ἐκκλησίας μέσα στόν κόσμο καί ἀποτελεῖ ἀναπόδραστο χρέος της. Ἄλλωστε ἡ κατήχηση ἀποτέλεσε ἀπό τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς σκοπό καί στόχο τῶν ἀποστόλων, οἱ ὁποῖοι στή συνέχεια ἐπέκτειναν τό κατηχητικό τους ἔργο «εἰς πάντα τά ἔθνη». Τό ἔργο τους συνέχισαν οἱ πατέρες οἱ ὁποῖοι καί θεμελίωσαν ἐπί τῇ πέτρᾳ τῆς πίστεως καί μέ τή χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος τή θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἀποτελεῖ τήν ἐκτενῆ ἀνάπτυξη τήν καί ἑρμηνεία τῆς τριετοῦς διδασκαλίας τοῦ Κυρίου. Παράλληλα ὅμως διαμόρφωσαν καί τό κατάλληλο ἐκεῖνο λειτουργικό περιβάλλον μέσα στό ὁποῖο μπορεῖ νά καλλιεργηθεῖ ἡ ἐν Χριστῷ ζωή, ἡ ὁποία εἶναι καί τό τελικό ζητούμενο τῆς κατηχήσεως. Διότι κατήχηση δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ μετάδοση κάποιων βασκῶν ἀρχῶν τῆς πίστεως, δέν εἶναι ἁπλῶς μετάδοση κάποιων γνώσεων θρησκευτικοῦ περιεχομένου. Κατήχηση εἶναι νά κάνεις τόν ἄλλο ἄνθρωπο νά γνωρίσει τόν Χριστό, νά ὑλοποιήσεις τήν προτροπή τοῦ Φιλίππου πρός τόν Ναθαναήλ, τό «ἔρχου καί εἶδε». Κατά συνέπεια, σκοπός τῆς κατηχήσεως εἶναι οὐσιαστική γνωριμία καί ἐμπειρία μέ τό περιεχόμενο τῆς κατηχήσεως πού δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό, πού δέν εἶναι ἀπό ἐκεῖνον πού εἶναι ἡ ἀρχή καί ἡ αἰτία τῆς σωτηρίας μας. Γι᾽ αὐτό καί ἡ κατήχηση δέν εἶναι μία διαδικασία πού ἀφοροῦσε μόνο τήν Ἐκκλησία τῶν πρώτων αἰώνων, ὅταν ἔπρεπε νά γίνει γνωστός ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου καί τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στούς Ἰουδαίους ἤ στούς ἐθνικούς, ἀλλά ἀποτελεῖ ἕνα διαρκές ζητούμενο γιά τήν Ἐκκλησία σέ κάθε ἐποχή ἀνεξάρτητα ἀπό τό κοινωνικό περιβάλλον στό ὁποῖο βρίσκεται. Ἴσως, μάλιστα, θά μποροῦσα νά πῶ ὅτι ἡ κατήχηση ἀποτελεῖ στίς ἡμέρες μας ὄχι ἁπλῶς ζητούμενο ἀλλά ἀνάγκη, καθώς ζοῦμε σέ ἕνα κόσμο, ὅπως εἴχαμε πεῖ καί στήν περσινή Ἡμερίδα τῶν κατηχητῶν, ἀπνευμάτιστο, καθώς τά παιδιά καί οἱ νέοι μας στίς περισσότερες περιπτώσεις δέν παίρνουν οὔτε τή στοιχειώδη θρησκευτική ἤ ἐκκλησιαστι-

Από την Ημερίδα των κατηχητών στη Βεργίνα κή ἀγωγή πού ἔπαιρναν σέ παλαιότερες ἐποχές τόσο ἀπό τό οἰκογενειακό ὅσο καί ἀπό τό σχολικό περιβάλλον. Ἔτσι ἡ κατήχηση πού προσφέρει ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀναγκαία γιά νά εἰσαγάγει τά παιδιά σέ ἕνα κόσμο πού δέν τούς εἶναι γνωστός ἤ γιά τόν ὁποῖο ἔχουν ἀσαφεῖς μόνο εἰκόνες καί ἰδέες. Καί εἶναι ἀκόμη ἀλήθεια ὅτι πολλές φορές ἡ ἐξοικείωση μέ ὁρισμένα πράγματα ἤ γεγονότα ἀντί νά μᾶς κάνει νά ἐνδιαφερόμαστε περισσότερο γι᾽ αὐτά καί νά ἐμβαθύνουμε στή γνώση τους, μᾶς κάνει νά ἀδιαφοροῦμε καί τελικά νά φθάνουμε στό σημεῖο νά μή γνωρίζουμε τί πιστεύουμε ἤ νά προσαρμόζουμε τήν πίστη μας στά δικά μας μέτρα. Καί αὐτό δυστυχῶς συμβαίνει στίς παραδοσιακά χριστιανικές κοινωνίες, ὅπως ἡ δική μας. Ὅμως αὐτό δέν μπορεῖ νά ἰσχύει γιά ἀνθρώπους πού ἐπιθυμοῦν νά εἶναι ζῶντα μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας. Γι᾽ αὐτό καί εἶναι χρέος τῆς Ἐκκλησίας νά διδάξει διά τῆς κατηχήσεως στά παιδιά καί στούς νέους τή σώζουσα ἀλήθεια τῆς πίστεώς της, νά τούς κάνει γνωστό τό πρόσωπο τοῦ ἴδιου τοῦ σωτῆρος Χριστοῦ. Ἡ ἐπίτευξη αὐτοῦ τοῦ σκοποῦ δέν εἶναι, ἀσφαλῶς, εὔκολο καί ἁπλό ἐγχείρημα, γιατί πρέπει αὐτός πού διδάσκει κάτι νά τό γνωρίζει καλά καί αὐτός πού θέλει νά δείξει σέ κάποιον ἄλλο κάτι θά πρέπει νά τό ἔχει δεῖ καί ὁ ἴδιος. Ποιός ὅμως ἀπό ὅλους ἐμᾶς μπορεῖ νά ἰσχυριστεῖ ὅτι κατέχει αὐτή τή γνώση; Ὅλοι βρισκόμαστε στήν προσπάθεια νά τήν κατακτήσουμε, γιατί γιά τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἡ ἄμεση γνώση τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ εἶναι σταδιακή, προσφέρεται στούς καθαρούς τῇ καρδίᾳ καί συμβαδίζει μέ τήν ἁγιότητα τοῦ πιστοῦ. Γι᾽ αὐτό καί δέν ὑπάρχουν καλύτεροι καί πιό ἀξιόπιστοι διδάσκαλοι καί ὁδηγοί στόν δρόμο πρός τή γνώση τῆς ἀλήθειας τῆς πίστεώς μας καί τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτοί, οἱ ἅγιοι καί οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπέκτησαν βιωματική μέθεξη τοῦ Χριστοῦ καί ταυτίστηκαν μαζί του, ὅπως καί ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος μᾶς βεβαιώνει ὅτι «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός», ἔγιναν κοινωνοί Χριστοῦ καί γνήσια μέλη τοῦ σώματός του. Καί αὐτή τή γνώση πού ἀπέκτησαν μέ τήν προσωπική τους ἐμπειρία τή μεταφέρουν καί σέ μᾶς μέσω τῶν ἔργων καί τῶν συγγραμμάτων τους, βοηθῶντας μας ταυτόχρονα νά ἀποκτήσουμε καί ἐμεῖς ἀνάλογες ἐμπειρίες κατά τό μέτρο τῶν δυνάμεων καί τῶν προσπαθειῶν μας. Ἄν, λοιπόν, θέλουμε πραγματικά μέσα ἀπό τήν κατήχηση νά δείξουμε στά παιδιά καί τούς νέους μας τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀλήθεια, ἄν θέλουμε νά διδάξουμε στά παιδιά μας πῶς μποροῦν νά γίνουν γνήσια μέλη τοῦ μυστικοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ καί νά ζήσουν τήν ἐν Χριστῷ ζωή, ἕνας εἶναι μόνο ὁ ἀσφαλής δρόμος, ὁ δρόμος τῆς πατερικῆς παραδόσεως. Ὁ ὅρος, βέβαια, παράδοση εἶναι ἕνας ὅρος πολυσυζητημένος καί παρεξηγημένος. Πολλοί ταυτίζουν τήν παράδοση μέ τή συντήρηση καί τήν ὀπισθοδρόμηση καί τήν ἀπορρίπτουν. Πολλοί δέν μποροῦν ἤ δέν θέλουν νά κατανοήσουν τή σπουδαιότητά της στήν κατήχηση. Ὅμως ἡ παράδοση ἀποτελεῖ τό θεμέλιο καί τήν οὐσία τῆς κατηχήσεως. Δέν εἶναι οὔτε ὀπισθοδρόμηση οὔτε συντήρηση, γιατί ἡ Ἐκκλησία μας καί οἱ πατέρες της δέν εἶναι κάτι οὔτε νεκρό οὔτε ξεπερασμένο. Εἶναι ἀεί ζῶντες, γι᾽ αὐτό καί ἡ παράδοση εἶναι ζῶσα, εἶναι ζωντανή καί ἀνανεώνει ὅσους τήν ἀκολουθοῦν».

Παύλειος Λόγος 19

Ἀλησμόνητες Πατρίδες ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ

ὴν Κυριακὴ 17 Ἰουνίου 2007 πραγματοποιήθηκε στὸ Δημοτικὸ Θέατρο Νάουσας ἡ ἐκδήλωση «ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ» ποὺ ὀργανώθηκε ἀπὸ τὴν Ι. Μ. Βεροίας Ναούσης καὶ Καμπανίας στὰ πλαίσια τῶν ΙΓ΄ Παυλείων. Στὴν ἐκδήλωση συμμετεῖχαν ἡ Εὔξεινος Λέσχη Νάουσας, ἡ Σχολικὴ Βιβλιοθήκη τοῦ 2ου Γυμνασίου Νάουσας καὶ τὸ Λύκειο Ἑλληνίδων Νάουσας. Ἡ ἐκδήλωση ξεκίνησε μὲ εἰσαγωγὴ τοῦ ἀρχιμανδρίτη π. Κων/νου Μεγαλίδη γιὰ τὸ νόημα τῶν Παυλείων, συνεχίστηκε μὲ σύντομα σχόλια γιὰ τὴ γενοκτονία τῶν Ποντίων καὶ ἔκλεισε μὲ ἀναφορὰ στὴν προσωπικότητα τοῦ Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, στὸν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένα τὰ φετινὰ ΙΓ΄ Παύλεια. Ἀκολούθησε τὸ δρώμενο γιὰ τὴ γενοκτονία τῶν Ποντίων, προϊὸν συνεργασίας τῆς Εὐξείνου Λέσχης Νάουσας καὶ τῆς Σχολικῆς Βιβλιοθήκης τοῦ 2ου Γυμνασίου Νάουσας. Μέσα ἀπὸ ἱστορικὰ σχόλια, ἀφηγήσεις καὶ μαρτυρίες ἐποχῆς, ἀπαγγελίες ποιημάτων, θεατρικὰ σκέτς, δραματοποιήσεις ἱστορικῶν σκηνῶν καὶ ποντιακὰ τραγούδια παρουσιάστηκε ἀνάγλυφα ἡ ἱστορία τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς καὶ φωτίστηκε ἰδιαίτερα ἡ τραγωδία τοῦ Πόντου, ἀποκορύφωμα τῆς ὁποίας ὑπῆρξε ἡ γενοκτονία 353.000 Ἑλλήνων τοῦ Πόντου καὶ οἱ 1.300.000 πρόσφυγες στὴν Ἑλλάδα. Ἡ παρουσίαση συνοδεύονταν

20 Παύλειος Λόγος

Από την εκδήλωση στο Δημοτικό θέατρο Νάουσας

ἀπὸ προβολὴ εἰκόνων, ταινιῶν καὶ ἤχων ἐποχῆς προκαλώντας ἔντονη συγκίνηση στοὺς θεατὲς ποὺ κατέκλυσαν τὸ Δημοτικὸ Θέατρο, πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους εἶχαν ἔντονες προσωπικὲς μνῆμες καὶ ἐμπειρίες ἀπὸ τὰ γεγονότα ποὺ ἔβλεπαν νὰ ἀναπλάθονται μπροστά τους. Τὴν ἐπιμέλεια τῶν κειμένων τοῦ δρωμένου εἶχε ἡ φιλόλογος καὶ τ. πρόεδρος τῆς Εὐξείνου Λέσχης κ. Ἰακωβίδου Γενοβέφα, τὴν ἐπεξεργασία τοῦ ὀπτικοακουστικοῦ ὑλικοῦ καὶ τὴν ἠλεκτρονικὴ παρουσίαση (ppt) ἔκανε ὁ ὑπεύθυνος τῆς Σχολικῆς Βιβλιοθήκης φιλόλογος κ. Στοΐδης Πέτρος, τοὺς φωτισμοὺς καὶ τὸν ἦχο ἐπιμελήθηκε ὁ τεχνικός τοῦ θεάτρου κ. Γιάτσης Παναγιώτης καί, τέλος, τὴ σκηνοθετικὴ ἐπιμέλεια εἶχε τὸ μέλος τοῦ Δ. Σ. καὶ ὑπεύθυνη τοῦ θεατρικοῦ τμήματος τῆς Εὐξείνου Λέσχης κ. Δέλλιου Σεβαστῆ. Στὴν παρουσίαση τοῦ δρωμένου συμμετεῖχαν οἱ: Ἀκριτίδου Μαργαρίτα, Τσίμπρης Νίκος, Ὀρδουλίδου Μένια, Δικταμπάνη Εὐαγγελία, Νταβόρας Δάνης, Βασιλειάδης Γιάννης, Μπέκας Ἀποστόλης, Ἀκριτίδου Ἀνθούλα, Νέγρου Κωνσταντίνα, Παραστατίδου Βαρβάρα, Σεβαστῆ Δέλλιου, Παπαδοπούλου Δέσποινα. Ἔπαιξαν οἱ μουσικοί: Κλαρίνο: Σιώπης Μιχάλης Οὔτι: Σερδαλὴς Σωτήρης Κανονάκι: Γουδώνης Βασίλης Κρουστά: Παπαδόπουλος Ροδόλφος

Ποντιακὴ Λύρα: Κακουλίδης Κώστας Ποντιακὴ λύρα: Μιχαηλίδης Ἀριστείδης Τραγούδησαν οἱ: Ἐλευθερίου – «Βεροιώτης» Θεόδωρος Μιχαηλίδου – Παπαδοπούλου Βίκυ Σεϊτανίδου Εὐδοξία Πινενίδης Ἰωάννης Χατζηκυριακίδου Ἔφη Τὰ τραγούδια τοῦ δρωμένου ἀπέδωσε ἡ μικρὴ συμφωνικὴ ἀπὸ ποντιακὲς λύρες ὑπὸ τὴ διεύθυνση τοῦ Θεόδωρου Ἐλευθερίου – «Βεροιώτη» τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητρόπολης. Παρουσιαστὴς τῆς ἐκδήλωσης ἦταν ὁ κ. Ὀρδουλίδης Γεώργιος. Ἡ ἐκδήλωση, στόχος τῆς ὁποίας ἦταν ἀφενὸς ἡ διατήρηση τῆς ἱστορικῆς μνήμης καὶ ἀφετέρου ἡ διαμαρτυρία κατὰ τοῦ πολέμου, ἔκλεισε μὲ χοροὺς τῆς Καππαδοκίας ἀπὸ τὸ Λύκειο Ἑλληνίδων (χοροδιδάσκαλος ὁ κ. Ἄκης Τσιάρκας) καὶ ποντιακοὺς χοροὺς ἀπὸ τὴν Εὔξεινο Λέσχη (χοροδιδάσκαλος ὁ κ. Παῦλος Παυλίδης). Στὴν ἐκδήλωση παραβρέθηκαν ὁ νομάρχης Ἠμαθίας κ. Κώστας Καραπαναγιωτίδης ποὺ ἀπηύθυνε σύντομο χαιρετισμὸ στοὺς συντελεστὲς καὶ στοὺς θεατές, ὁ δημοτικὸς σύμβουλος κ. Ὑφαντίδης Ἀχιλλέας καὶ πλῆθος κόσμου. Ἡ ἐκδήλωση ὁλοκληρώθηκε μὲ τὴν ἀπονομὴ τῶν ἀναμνηστικῶν ἀπὸ τὸν Ἀρχιερατικὸ Ἐπίτροπο Ναούσης ἀρχιμανδρίτη π. Ἰωακεὶμ Δεσπότη.

Ἄλλες ἐκδηλώσεις τῶν ΙΓ΄Παυλείων ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

Από την εκδήλωση “Νέοι Σολίστες” που έγινε στις 18 Ιουνίου στο Πνευματικό Κέντρο της Ι. Μητροπόλεως και περιελάμβανε μαθητική επίδειξη των σπουδαστών της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής και Παραδοσιακών Οργάνων της Ι. Μητροπόλεως.

Από την εκδήλωση “Στα Βήματα του Αποτόλου Παύλου” που έγινε στις 23 Ιουνίου στην Αίθουσα του Δημαρχείου Δήμου Αποστόλου Παύλου στο Μακροχώρι και περιελάμβανε Συναυλία της Δίφωνης Χορωδίας της Ι. Μητροπόλεως. Παύλειος Λόγος 21

Ἅγιες Μνῆμες μουσική μονογραφία

ΜΙΜΗ ΠΛΕΣΣΑ

καί ΔΗΜ. ΜΠΡΟΥΧΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 27 ΙΟΥΝΙΟΥ Ο σολίστ Ματθαίος Τσαχουρίδης αποδίδει με τη λύρα του ποντιακή μουσική Γενική άποψη από την παράσταση της μουσικής μονογραφίας “Αγιες Μνήμες” που παρουσιάστηκε στο Χώρο Τεχνών

22 Παύλειος Λόγος

ία ἀπό τίς κορυφαῖες ἐκδηλώσεις τῶν ἐφετινῶν Παυλείων πραγματοποιήθηκε τήν Τετάρτη 27 Ἰουνίου στό Χῶρο Τεχνῶν τῆς Βέροιας. Συγκεκριμένα ἐπρόκειτο γιά τήν πρώτη παγκόσμια ἐκτέλεση μουσικῆς μονογραφίας μέ τίτλο «Ἅγιες Μνῆμες». Τούς στίχους ἔγραψε ὁ ποιητής Δημήτρης Μπροῦχος ἐνῶ ἡ μουσική ἦταν τοῦ συνθέτη Μίμη Πλέσσα. Συμμετεῖχε ἡ χορωδία τοῦ ὠδείου «Δημητρίου» ὑπό τή Διεύθυνση τοῦ κ. Νίκου Δημητρίου. Σολίστες ἑρμηνευτές ὁ Κώστας Τσαχουρίδης καί ἡ Μαίρη Δούτση. Σολίστ μουσικός ὁ Ματθαίος Τσαχουρίδης. Συμμετείχαν ἀκόμη πλῆθος μουσικῶν, χορευτῶν, ἀφηγητῶν κ.λπ. Ὁ Σεβασμιώτατος στό χαιρετισμό του μεταξύ ἄλλων εἶπε: «Δέν νοοῦνται Παύλεια χωρίς μιά μουσική μυσταγωγία σάν αὐτές πού ξέρουν νά μᾶς προσφέρουν οἱ δύο σπουδαῖοι καλλιτέχνες μας, ὁ κ. Μίμης Πλέσσας καί ὁ κ. Δημήτρης Μπροῦχος, ἀπόψε θά μᾶς προσφέρουν μιά νέα δημιουργία τους, μιά μουσική μονογραφία μέ τίτλο «Ἅγιες μνῆμες». Τήν ἀφορμή γιά τήν ἐπιλογή τοῦ θέματος ἔδωσε ἡ ἀφιέρωση τοῦ ἔτους 2007 στόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, μέ τήν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως 1600 ἐτῶν ἀπό τήν κοίμησή του. Ἔτσι ἡ μουσική μονογραφία πού θά ἀπολαύσουμε ἀπόψε ξεκινᾶ ἀπό αὐτόν τόν μεγάλο ἱεράρχη, τόν γλυκύφθογγο κήρυκα, τόν δραστήριο κοινωνικό ἐρ-

Οι συντελεστές καταχειροκροτούμενοι στο τέλος της παράστασης

γάτη, τόν βαθυστόχαστο ἑρμηνευτή τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν, τοῦ θαρραλέου ἀνθρώπου πού ἡ καθαρότητα τῆς ζωῆς του τοῦ ἐπέτρεπε νά στηλιτεύει τήν ἀδικία καί τήν ἀσωτία, τοῦ ἀρχιεπισκόπου πού ἀνάλωσε τή ζωή του στή διακονία τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων καί στό τέλος ἀναγκάσθηκε νά πάρει τόν πικρό δρόμο τῆς ἐξορίας, γιατί οἱ ἰσχυροί τῆς ἐποχῆς του ἐνοχλοῦντο ἀπό τήν παρουσία καί ἐλέγχοντο ἀπό τόν λόγο καί τήν ἁγιότητά του. Ἄν ὅμως ὁ ἱερός Χρυσόστομος στίς ἀρχές τοῦ 5ου αἰῶνος βάδισε ἐξόριστος ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη πρός τά βάθη τοῦ Πόντου καί τήν Ἀρμενία, μιά πορεία πού τόν ὁδήγησε τελικά στόν θάνατο καί ἀπό ἐκεῖ στήν αἰωνιότητα, κάποιοι ἄλλοι πρόσφυγες αὐτοί, διωγμένοι ἀπό τή γῆ τῶν πατέρων τους, ἐπειδή ἡ παρουσία τους ἐκεῖ ἐνοχλοῦσε τούς ἰσχυρούς τῆς ἐποχῆς τους, ἀναγκάστηκαν νά ὁδεύσουν στίς ἀρχές τοῦ αἰῶνα πού πέρασε, στίς ἀρχές τοῦ 20ου αἰῶνα, τήν ἀντίστροφη πορεία, ἀπό τόν Πόντο πρός τά δυτικά καί ἀπό ἐκεῖ πρός τήν Ἑλλάδα. Ἐξόριστος ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐγκατέλειψε τήν πόλη του ἀφήνοντας πίσω τίς χιλιάδες τῶν πιστῶν νά θρηνοῦν γιά τή στέρηση τοῦ πνευματικοῦ τους πατέρα καί πορεύθηκε πρός τόν Πόντο. Χιλιάδες χριστιανοί, θρηνῶντας γιά τά ἀναρίθμητα θύματα μιᾶς ἀνελέητης γενοκτονίας, ἐγκατέλειψαν ἀναγκαστικά τίς πατρίδες τους κρατῶντας στά χέρια τους τά λείψανα καί τίς εἰκόνες τῶν

ἁγίων, τά ὅσια καί ἱερά τοῦ γένους, καί πῆραν τόν δρόμο τῆς ξενητειᾶς. Ὁ μεγάλος ἐξόριστος καί οἱ πρόσφυγες τοῦ Πόντου θά συναντηθοῦν ἀπόψε στή μουσική μονογραφία πού θά παρακολουθήσουμε μέ τίτλο «Ἅγιες μνῆμες». Γιατί ἀναμφίβολα ἁγία εἶναι ἡ μνήμη τοῦ χρυσορρήμονος Πατρός πού τιμοῦμε φέτος. Ἅγιες ὅμως εἶναι καί οἱ μνῆμες τῶν πατέρων καί τῶν μητέρων μας πού θυσιάστηκαν γιά νά μήν ἀρνηθοῦν τήν πίστη τῶν ἁγίων καί τῶν μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας καί γιά νά μήν προδώσουν τήν ἱστορία καί τήν παράδοση τῶν προγόνων τους. Ἅγιες εἶναι οἱ μνῆμες ὅλων ἐκείνων πού πότισαν μέ τό αἷμα τους τήν πατρογονική γῆ ἤ πού ἔσβησαν στίς φυλακές ἤ ἄφησαν τήν τελευταία τους πνοή στούς δρόμους τοῦ ξερριζωμοῦ. Σ᾽ αὐτούς πού ἡ ἱστορία τους δέν μπορεῖ νά σβήσει ἀπό τήν καρδιά μας, σ᾽ αὐτούς πού ἡ ἱστορία μας μᾶς ἀγγίζει βαθειά καί μᾶς συγκινεῖ, σ᾽ αὐτούς πού ὁ πόνος τους γίνεται δάκρυ μας καί τό δάκρυ μας προσευχή εἶναι ἀφιερωμένη ἡ ἀποψινή μουσική ἐκδήλωση. Πρίν τά λόγια τοῦ Δημήτρη Μπρούχου καί ἡ μουσική τοῦ Μίμη Πλέσσα μέ τή συνέργεια τῶν μουσικῶν καί τῶν χορωδῶν μᾶς ταξιδέψουν στίς ἅγιες μνῆμες, θά ἤθελα νά συγχαρῶ καί εὐχαριστήσω ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς μου ὅλους ὅσους ἐργάσθηκαν καί συνεργάσθηκαν γι᾽ αὐτή τήν ἐκδήλωση.»

Παύλειος Λόγος 23

24 Παύλειος Λόγος

Παύλειος Λόγος 25

ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΔΙΕΘΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟ

ιά δέκατη τρίτη συνεχή χρονιά διοργανώθηκε, ὡς κορυφαῖα ἐπιστημονική ἐκδήλωση τῶν Παυλείων, τό τριήμερο διεθνές Συνέδριο, πού φέτος εἶχε ὡς θέμα του: «ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΠΑΥΛΟ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ». Οἱ ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου ἔλαβαν χώρα στήν Ἀντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων καί Τεχνῶν ἀπό τίς 26 μέχρι καί τίς 28 Ἰουνίου καί πργαματοποιήθηκαν συνολικά 14 εἰσηγήσεις ἀπό κορυφαίους ἐπιστήμονες κληρικούς καί λαϊκούς. Τίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου παρακολούθησε πλῆθος κόσμου καί δόθηκε ἔτσι ἡ εὐκαιρία νά διατυπωθοῦν πολλές καί ἐνδιαφέρουσες ἀπόψεις, παρατηρήσεις καί ἐρωτήσεις. Τίς τελετές ἔναρξης καί λήξης τίμησε μέ τήν παρουσία του τό σύνολο σχεδόν τῶν τοπικῶν πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν. ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΣ ΤΙΛΛΥΡΙΔΗΣ, Μητροπολίτης Κένυας, Δρ. Θεολογίας Πανεπιστημίου Ὀξφόρδης: «Ἱεραποστολικά σχόλια καί ἐμπειρίες τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου». ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟΣ, Μητροπολίτης Μεσσηνίας, Ἀν. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν: «ἡ περί

26 Παύλειος Λόγος

Ἐκκλησίας διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου μέ βάση τήν παύλεια ἐκκλησιολογία». JERKY PANKOFSKY, Ἐπίκοπος Σεμιατίτσης, Καθηγητής Χριστιανικῆς Ἀκαδημίας Βαρσοβίας: «Α΄Κορ. 15 :Ἀνάσταση νεκρῶν καί ἀθανασία ψυχῆς κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο». Ἀρχιμ. JACQUES KHALIL, Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Λιβάνου: «Ἡ περί δικαιώσεως διδασκαλία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο». Πρωτοπρ. CONTANTIN COMAN, Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Βουκουρεστίου: «ἑρμηνευτικές ἀρχές τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στήν ἑρμηνεία τῶν παύλειων ἐπιστολῶν». Πρωτοπρ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗΣ, Ἐπ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.: «Νόμος καί Εὐαγγέλιο κατά τό ὑπόμνημα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου». ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ, Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.: «ἡ κατ’ ἰδίαν χρήση τῆς Ἁγίας Γραφῆς κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο μέ βάση τίς παύλειες ἐπιστολές». OTFRIED HOFIUS, Ὁμ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Τυβίγγης: «Ἄνθρωπος καί κτίση: Ρωμ. 8, 15-23 καί ἡ ἑρμηνεία τοῦ ἱεροῦ Χρυσο-

στόμου». ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ, Ὁμ. Καθηγητής Φιλοσοφικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων: «Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «πηγή τῆς σοφίας» γιά τόν Ἰωάννη Χρυσόστομο». ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, Καθηγητής Ἰατρικῆς Α.Π.Θ.: «Ψυχολογικές διαταραχές: ἡ ἐμβάθυνση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στίς ἀντιλήψεις τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γιά τό βαθύτερο ὑπόβαθρό τους». ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΚΑΛΤΣΗΣ, Ἐπ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.: «Βιβλικά στοιχεῖα στή θ. λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου». ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΡΑΜΠΑΤZΗΣ, Ἐπ. Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.: «Ἐγκωμιαστικοί λόγοι τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στόν Ἀπόστολο Παῦλο». ΜΑΡΙΝΑ ΚΟΛΟΒΟΠΟΥΛΟΥ, Λέκτορας θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν: «Οἱ ἰουδαῖοι στίς ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί στά ἔργα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου». Ἀρχιμ. ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΜΠΑΤΣΑΡΑΣ, Φιλόλογος -Ἡγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου (Σκήτεως) Βεροίας: «Ἀκαταλογράφητος ἐπίσκοπος Βεροίας τοῦ ε΄ αἰ. ἀπό ἐχθρός φίλος τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου» (ἀνακοίνωση).

ΝΕΣ ΝΕΔΡΙΟ

ΛΟ ΠΑΥΛΟ ΟΣΤΟΜΟ ΒΕΡΟΙΑ 26 - 28 ΙΟΥΝΙΟΥ Ο Σεβ. Μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός, εκπρόσωπος του Οικ. Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, απευθύνει χαιρετισμό κατά την τελετή ενάρξεως του Συνεδρίου Από την τελετή ενάρξεως του Συνεδρίου

Παύλειος Λόγος 27

ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ Τίς ἐργασίες τοῦ Συνεδρίου, ἀλλά καί τίς λατρευτικές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου τίμησαν καί φέτος μέ την παρουσία τους οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καί Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν οἱ ὁποῖοι ἀνέγνωσαν μηνύματα τῶν προκαθημένων τους. Φέτος παρέστεισαν οἱ: Μητροπολίτης Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνός, (Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο), Μητροπολίτης Κένυας κ. Μακάριος, (Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας), Ἐπίσκοπος Πύργου κ. Ἰωάννης, (Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας), Μητροπολίτης Νεαπόλεως καί Σαμαρείας κ. Ἀμβρόσιος (Πατριαρχεῖο Ἰεροσολύμων, Ἐπίσκοπος Οὐσουρίσκ κ. Σέργιος, (Πατριαρχεῖο Ρωσίας), Ἐπίσκοπος Ζαχουμίου καί Ἐρζεγοβίνης κ. Γρηγόριος, (Πατριαρχεῖο Σερβίας), Ἐπίσκοπος Κιμπίνης κ. Κυπριανός, (Πατριαρχεῖο Ρουμανίας), Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, (Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος), Ἐπίσκοπος Σεμιατίτσης κ. Γεώργιος, (Ἐκκλησία τῆς Πολωνίας), Μητροπολίτης Σταυροπηγίου κ. Ἀλέξανδρος, (Ἐκκλησία Ἑλλάδος), Ἐπίσκοπος Ταρτούς καί Σαφιτᾶ κ. Βασίλειος, (Πατριαρχεῖο Ἀντιοχείας). Ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος

Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Σεμιατίτσης κ. Γεώργιος

Ο Καθηγητής κ. Otfried Hofius

28 Παύλειος Λόγος

ΚΗΡΥΞΗ ΛΗΞΕΩΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΚΟΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΒΕΡΟΙΑΣ κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ «Διά ταῦτα πάντα εὐχαριστήσωμεν τῷ εὐμηχάνῳ Θεῷ, μακαρίσωμεν τόν Παῦλον, δι᾽ οὗ ταῦτα γέγονεν», γράφει στό τέλος τοῦ ἑβδόμου ἐγκωμίου του γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Τίς δικές του εὐχαριστίες οἰκειοποιοῦμε καί ἐγώ προσθέτοντας σ᾽ αὐτές καί τίς δικές μου ταπεινές εὐχαριστίες πρός ἐκεῖνον, γιά τήν πνευματική τράπεζα πού ἀπολαύσαμε κατά τή διάρκεια τῶν τριῶν ἡμερῶν τοῦ Συνεδρίου μας. «Ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο στόν ἱερό Χρυσόστομο» ἦταν τό θέμα τοῦ ΙΓ´ Διεθνοῦς Συνεδρίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας πού ὁλοκληρώνεται σήμερα. Καί οἱ δεκατέσσερις διακεκριμένοι εἰσηγητές μας μᾶς παρουσίασαν μέ πολλούς τρόπους τήν πολύμορφη καί πολυεπίπεδη σχέση τους, μᾶς ἔδειξαν τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο μέσα ἀπό τήν ὀπτική γωνία τοῦ μεγάλου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας μας καί συστηματικοῦ μελετητοῦ καί ἑρμηνευτοῦ τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Τή σχέση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου μέ τήν Ἁγία Γραφή ἀνέδειξε ἡ πρώτη εἰσήγηση πού παρακολουθήσαμε. Πεπεισμένος ὁ ἱερός Πατήρ γιά τήν ἀναγκαιότητα τῆς μελέτης τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ὅπως διατυπώνεται στά ἱερά κείμενα τῆς ἁγίας Γραφῆς, εἶναι ὁ μοναδικός πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας πού μέ τόση ἐπιμονή συστήνει στούς πιστούς τή συνεχῆ κατ᾽ ἰδίαν ἀνάγνωση τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἡ ὁποία καί προφυλάσσει τόν πιστό ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἀποτελεῖ γι᾽ αὐτόν παράδεισο τρυφῆς καί πνευματικό λειμῶνα. Ὡς βαθύς μελετητής τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὁ ἴδιος ὁ ἱερός Χρυσόστομος στηρίζει σέ αὐτήν καί ἰδιαιτέρως στίς ἐπιστολές τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος διερμηνεύει αὐθεντικά τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, τίς θεολογικές του ἀπόψεις. Τήν ἀδιαμφισβήτητη αὐτή πραγματικότητα ἐπιβεβαίωσαν ἀρκετές ἀπό τίς εἰσηγήσεις πού παρακολουθήσαμε καί οἱ ὁποῖες εἶχαν ὡς ἀντικείμενο ἐπιμέρους πτυχές τῆς διδασκαλίας τοῦ ἱεροῦ Πατρός. Ἀκούσαμε κατ᾽ ἀρχήν τίς βασικές θέσεις τῆς περί Ἐκκλησίας διδασκαλίας τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου πού ἐκπηγάζουν ἀπό τήν Παύλεια ἐκκλησιολογία καί τίς ἀπόψεις πού διατυπώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος σέ σχέση μέ τίς ἔννοιες τῆς ἑνότητος καί τῆς καθολικότητος τῆς Ἐκκλησίας. Στή συνέχεια παρακολουθήσαμε τίς ἀρχές πού ἀκολουθεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος γιά νά ἑρμηνεύσει τίς ἐπιστολές τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου καί μέσα ἀπό αὐτές μπορέσαμε νά κατανοήσουμε πῶς ἑρμηνεύει ὁ ἱερός Πατήρ σημαντικά θέματα τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας πού παρουσιάζει στίς ἐπιστολές του ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἔτσι ἀκούσαμε καί προβληματισθήκαμε γιά τήν ἑρμηνεία τῆς διδασκαλίας τοῦ ἀποστόλου Παύλου σχετικά μέ τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί τήν ἀθανασία τῆς ψυχῆς, ὅπως αὐτή διατυπώνεται στήν πρός Κορινθίους ἐπιστολή, ἀλλά καί γιά τήν ἑρμηνεία τῆς διδασκαλίας ἀναφορικά μέ τή σχέση ἀνθρώπου καί κτίσεως καί τή μετοχή τῆς κτίσεως στή ἐν Χριστῷ σωτηρία, πού παρουσιάζει ὁ ἀπόστολος στό ὄγδοο κεφάλαιο τῆς ἐπιστολῆς του πρός τούς χριστιανούς τῆς Ρώμης. Εἴχαμε στή συνέχεια τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουμε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο προσεγγίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τήν περί δικαιώσεως διδασκαλία τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἀλλά καί τό πῶς

ἀποτιμᾶ ὁ ἱερός πατήρ τή σχέση τοῦ νόμου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ τό εὐαγγέλιο, σχέση πού παρουσιάζει ὁ ἀπόστολος στήν ἐπιστολή του πρός τούς Γαλάτες. Ἡ εἰσήγηση ἐπέστησε τήν προσοχή μας καί στή θέση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου ὄχι μόνο σχετικά μέ τή χρησιμότητα τοῦ Νόμου στήν μετά Χριστόν ἐποχή, ἀλλά καί σχετικά μέ τόν κίνδυνο πού ἐλλοχεύει στήν περίπτωση πού ὁ Νόμος συνεχίζει νά δυναστεύει τόν ἄνθρωπο. Μέ προσοχή παρακολουθήσαμε καί τήν εἰσήγηση σχετικά μέ τή θέση τῶν Ἰουδαίων στίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου καί στά ἔργα τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Ἡ ἀντιμετώπιση τῶν Ἰουδαίων καί ἀπό τούς δύο ἁγίους ἔχει ὡς βάση σωτηριολογικές καί ὄχι ἐθνοφυλετικές προϋποθέσεις, ἔτσι ὥστε ἡ προσπάθεια ἐφαρμογῆς της στήν σύγχρονη ἐποχή ἀποτελεῖ παρερμηνεία τῆς διδασκαλίας τους. Μεγάλο ἐνδιαφέρον εἶχε καί ἡ παρουσίαση τῶν σχολίων τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου στίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀναφορικά μέ τήν ἱεραποστολή. Ὁ ἱερός πατήρ ὑποστηρίζει τήν οἰκουμενική ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας καί τονίζει τό καθῆκον τῶν χριστιανῶν νά κάνουν γνωστό τό εὐαγγέλιο στούς «ἐγγύς καί τούς μακράν», καθῆκον πού συνεχίζει νά διακονεῖ ἡ ὀρθόδοξη ἱεραποστολή καί σήμερα. Ἀκούσαμε ἀκόμη πῶς ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὡς πνευματικός πατέρας καί γνώστης τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς, ἐμβαθύνει στίς ἀντιλήψεις τοῦ ἀποστόλου Παύλου γιά τό βαθύτερο ὑπόβαθρο τῶν ψυχολογικῶν διαταραχῶν καί προτείνει τρόπους γιά τήν ἀντιμετώπισή τους. Στή συνέχεια ἀκούσαμε γιά τή συνάντηση τῶν δύο ἁγίων ἀνδρῶν, τοῦ ἀποστόλου Παύλου καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, στή βυζαντινή τέχνη καί τήν ἐκκλησιαστική ρητορική μέσα ἀπό τίς κοινές τους ἀπεικονίσεις ἀλλά καί τά ἐγκώμια πού συνέταξε ὁ ἅγιος ἀρχιεπίσκοπος γιά τόν κορυφαῖο ἀπόστολο. Καί, τέλος, παρακολουθήσαμε μιά ἐνδελεχῆ ἀνίχνευση τῶν βιβλικῶν στοιχείων στή θεία Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καί γνωρίσαμε ἕναν ἀκαταλογογράφητο ἐπίσκοπο Βεροίας πού ἀπό ἐχθρός τοῦ ἁγίου μεταστράφηκε σέ φίλο τοῦ ἱεροῦ Πατρός. Πολύ δύσκολα μπορεῖ νά συγκεφαλαιώσει κανείς τό περιεχόμενο τόσων πολλῶν ὁμιλιῶν καί εἰσηγήσεων. Ὅμως, πιστεύω, πώς καί ὅσοι παρακολουθήσαμε ἀνελλιπῶς τίς εἰσηγήσεις ἀλλά καί ὅσοι εἶχαν τήν εὐκαιρία ἤ τή δυνατότητα νά ἀκούσουν κάποιες ἀπό αὐτές ἀποκομίσαμε μεγάλο ὄφελος. Ἄλλωστε οἱ οἰκοδεσπότες μας, μιμούμενοι τόν μεγάλο οἰκοδεσπότη Χριστό, «φιλότιμοι ὄντες δέχονται», ὅπως λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος στόν Κατηχητικό του λόγο, «τόν ἔσχατον καθάπερ καί τόν πρῶτον … κἀκείνῳ διδόασι καί τούτου χαρίζονται», γιατί «ἡ τράπεζα γέμει». Καί θά ἔχουμε τή δυνατότητα νά τήν ἀπολαύσουμε καί πάλι, ὅταν σέ ἕνα χρόνο θά κυκλοφορήσει διά πρεσβειῶν τῶν ἁγίων ὁ τόμος τῶν Πρακτικῶν καί τοῦ ΙΓ´ Συνεδρίου μας. Τώρα εἶναι ἡ ὥρα τῆς καθιερωμένης παρουσιάσεως τοῦ τόμου τῶν Πρακτικῶν τοῦ ΙΒ´ Συνεδρίου μέ θέμα: «Παύλεια θεολογία καί σύγχρονη εἰδωλολατρία». Εἶναι ὅμως καί ἡ ὥρα νά εὐχαριστήσω καί νά ἐκφράσω τήν εὐγνωμοσύνη μου πρός ὅλους ὅσους συνέβαλαν στήν ἄρτια ὀργάνωση καί στήν ἐπιτυχῆ διεξαγωγή τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου μας. Ἐπιτρέψτε μου νά ἐκφράσω κατ᾽ ἀρχήν τήν εὐγνωμοσύνη μου πρός τούς Σεβασμιωτάτους ἀρχιερεῖς, ἐκπροσώπους τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων πατριαρχείων καί τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν πού λάμπρυναν μέ τήν παρουσία τους τό Συνέδριό μας πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας. Νά εὐχαριστήσω ἀκόμη τίς ἀρχές καί τίς ἐξουσίες τοῦ Νομοῦ καί τῆς πόλεώς μας, τόν εὐλαβῆ κλῆρο, τούς φιλοθέους μοναχούς καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς πόλεως καί τῆς Μητροπόλεώς μας πού παρακολούθησαν τίς ἐργασίες τούς Συνεδρίου τιμῶντας καί μέ τόν τρόπο αὐτό καί τόν ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο. Θερμές εἶναι καί εὐχαριστίες μου πρός τά μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς καί Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου, πρός ὅλους τούς συνεργάτες μου καί φυσικά πρός τούς ἐπιφανεῖς εἰσηγητές μας, ἡ συμβολή τῶν ὁποίων ὑπῆρξε καθοριστική στήν ἐπιτυχία τοῦ Συνεδρίου μας. Ἡ τιμή ὅμως καί ἡ εὐγνωμοσύνη ὅλων μας ἀνήκει στόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο καί διδάσκαλό μας, τόν οὐρανοβάμονα ἀπόστολο Παῦλο, ἀνήκει στόν κατά πνεῦμα μαθητή του καί διδάσκαλο τῆς οἰκουμένης χρυσορρήμονα Ἰωάννη, οἱ ὁποῖοι καί φέτος μᾶς χάρισαν αὐτή τήν πνευματική πανδαισία. «Τῷ δέ Θεῷ καί πατρί ἡμῶν ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας ἀμήν».

Ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Ιωάννης Σκιαδαρέσης

Ο Καθηγητής κ. Αθανάσιος Παλιούρας

Η Λέκτορας κ. Μαρίνα Κολοβοπούλου Παύλειος Λόγος 29

ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 28 & ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ

Ο Θεοφ. Επίσκοπος Κιμπίνης κ. Κυπριανός χοροστατών στον πανηγυρικό Εσπερινό της Εορτής του Απ. Παύλου

ό διήμερο 28 & 29 Ἰουνίου ἑορτάστηκε μέ ἐπισημότητα καί λαμπρότητα ἡ μνήμη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στόν μητροπολιτικό ἱερό ναό τῶν ἁγίων πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, ἐνῶ τά ΙΓ΄ Παύλεια ὁλοκληρώθηκαν μέ τόν πανηγυρικό ὑπαίθριο διορθόδοξο ἑσπερινό στό «Βῆμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου». Στόν ἑσπερινό τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς χοροστάτησε ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Κιμπίνης κ. Κυπριανός, ένῶ τήν κυριώνυμο ἡμέρα στόν Ὄρθρο χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος καί στό πολυαρχιερατικό συλλείτουργο πού ἀκολούθησε προεξῆρχε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου κ. Δαμασκηνός. Στόν ἑσπερινό τοῦ «Βήματος» χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων ὁ ὁποῖος καί έξεφώνησε πανηγυρικό λόγο. Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΣΤΟ «ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ» «Μαρτύρομαι κἀγώ σέ, οὐρανέ, μεγάλῃ τῇ φωνῇ μετά τοῦ προφήτου· μαρτύρομαί καί σέ, γῆ, ὑπέρ Παύλου βοῶν. Ἄκουε, οὐρανέ, γνωρίζεις γάρ τόν οὐρανοδρόμον ἕως τρίτου ἁρπασθέντα οὐρανοῦ· ἐνωτίζου γῆ τῶν ἐγκωμίων, ἥν περιῆλθεν ἀπό Ἱερουσαλήμ καί κύκλῳ μέχρι τοῦ Ἰλλυρικοῦ, τόν λόγον ἐν σοί κατασπείρων τῆς εὐσεβείας». Μέ αὐτούς τούς λόγους ἀπό τό ἐγκώμιο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου πρός τόν οὐρανοπολίτη ἀπόστολο Παῦλο ὑποδεχθήκαμε πρίν ἀπό 12 χρόνια μέ ἄφατη χαρά καί ἀπερίγραπτη συγκίνηση στήν πόλη μας ἕνα τμῆμα τοῦ ἱεροῦ καί χαριτοβρύτου λειψάνου τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου καί διδασκάλου της. Οἱ λόγοι αὐτοί τοῦ χρυσορρήμονος ἁγίου Ἰωάννου ἀποκτοῦν σήμερα ξεχωριστή σημασία, καθώς ἀκούονται καί πάλι ἐδῶ, στό Βῆμα τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἀπό τό ὁποῖο ἀκούσθηκε γιά πρώτη φορά ἡ λιγυρόφθογγη φωνή τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν

30 Παύλειος Λόγος

Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο της Εορτής του Απ. Παύλου

νά κηρύσσει τόν ἄγνωστο Θεό, «ἐν ᾧ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν», ἐδῶ ὅπου ἔλαμψε γιά πρώτη φορά ἡ εὐαγγελική λαμπάδα, τήν ὁποία σήκωσε ὡς λαμπαδηφόρος τοῦ πνεύματος ὁ οὐρανοδρόμος ἀπόστολος. Καί ἀποκτοῦν ξεχωριστή σημασία, γιατί αὐτή τήν ὥρα πού ὁλοκληρώνεται ὁ πανηγυρικός ἑσπερινός τῆς μνήμης τῶν πρωτοκορυφαίων, πού ὁλοκληρώνονται οἱ ἑορταστικές καί λατρευτικές ἐκδηλώσεις τῶν ΙΓ´ Παυλείων, στόν ἱερό αὐτό τόπο δέν μόνο Ἐκεῖνος, δέν εἶναι μόνο ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος, εἶναι μαζί του καί ὁ μέγας Ἀντιοχεύς Πατήρ, τό κλέος τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων, ἡ καλλικέλαδος ἀηδών τοῦ ἱεροῦ ἄμβωνος, ὁ μέγας Χρυσόστομος, τοῦ ὁποίου τήν τιμία κάρα, πολύτιμο θησαυρό καί κειμήλιο ἱερό τῆς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου ἔχει τήν εὐλογία νά φιλοξενεῖ αὐτές τίς ἡμέρες ἡ πόλη τῆς Βεροίας. Εἶναι παρόντες καί οἱ δύο, γιατί ἡ Ἱερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας θέλησε νά τιμήσει στά ΙΓ´ Παύλεια μαζί μέ τόν ἀπόστολο Παῦλο, τόν διδάσκαλο καί ἀπόστολό της, καί τόν μέγα τῆς Ἐκκλησίας ἱεράρχη καί ρητορικώτατο ἐγκωμιαστή καί ἑρμηνευτή τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν, τόν ἅγιο ᾽Ιωάννη

τόν Χρυσόστομο, στόν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένο τό ἔτος 2007, ἔτος κατά τό ὁποῖο συμπληρώνονται 1600 ἔτη ἀπό τήν κοίμησή του. Αὐτή τήν ὥρα, λοιπόν, δέν εἶναι ὁ μέγας Χρυσόστομος πού διαλαλεῖ σέ οὐρανό καί γῆ τό μεγαλεῖο τοῦ σκεύους τῆς ἐκλογῆς, δέν εἶναι ὁ χριστιανός Δημοσθένης πού ἐπικαλεῖται τή μαρτυρία τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς γιά νά ἐγκωμιάσει τόν μέγιστο ἀπόστολο, πού διῆλθε ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη καί ἀνῆλθε μέχρι τρίτου οὐρανοῦ, ἀλλά εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ταπεινοί καί ἐλάχιστοι πού ἔχουμε χρέος εὐγνωμοσύνης νά διακηρύξουμε σέ γῆ καί οὐρανό τή μεγάλη εὐεργεσία νά εἶναι προεξάρχοντες τῆς παρούσης πανηγύρεως οἱ οὐρανώσαντες τή γῆ, Παῦλος, τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, καί Χρυσόστομος, τό στόμα τοῦ Παύλου. Εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ταπεινοί καί ἀδύναμοι πού ἔχουμε χρέος νά ἀφήσουμε τή φωνή τῶν δύο κορυφαίων, φωνή σάλπιγγος ἠχηρᾶς ἡ ὁποία ἐγείρει ὑπνώττουσες συνειδήσεις, φωνή σύριγγος λιγυρᾶς ἡ ὁποία γαληνεύει τίς ψυχές τῶν ἀκροατῶν της, νά ἀκουσθεῖ. Καί ἔχουμε τόση ἀνάγκη νά ἀκούσουμε τή φωνή τους· γιατί οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων τοῦ 21ου αἰώνα εἶναι ταραγμένες ἀπό ὅσα συμβαίνουν γύρω τους, εἶναι

ἀνήσυχες γιά ὅσα θά φέρει τό μέλλον, εἶναι γεμάτες ἀπό τό ἄγχος τῶν βιοτικῶν μεριμνῶν, εἶναι ἀπογοητευμένες ἀπό τίς ἀνεκπλήρωτες ὑποσχέσεις ἐκείνων πού ἐπιχειροῦν νά τίς ὁδηγήσουν στήν εὐτυχία, καί ἀναζητοῦν τή γαλήνη. Ἔχουμε τόση ἀνάγκη νά ἀκούσουμε τή φωνή τους· γιατί οἱ συνειδήσεις μας ἔχουν ἀποκοιμηθεῖ μέσα στήν ψευδαίσθηση τῆς εὐδαιμονίας τοῦ σύγχρονου κόσμου· ἔχουν ὑπνωτισθεῖ ἀπό τίς σειρῆνες τῆς φιλοδοξίας καί τῆς ματαιοδοξίας· ἔχουν ναρκωθεῖ ἀπό ἰδέες καί συνθήματα πού διαβεβαιώνουν πώς δέν ἀξίζει νά ἀγωνίζεται κανείς γιά τήν ἀρετή καί τήν ἁγιότητα, πώς δέν χρειάζεται νά τροφοδοτεῖ τή λυχνία του μέ τό ἔλαιο τῶν καλῶν ἔργων, γιατί ὁ νυμφίος ἀργεῖ, καί περιμένουν κάτι νά τίς ἀφυπνίσει. Καί ἡ φωνή τους ἀκούεται: «ὥρα ἤδη ὑμᾶς ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι … ἡ νύξ προέκοψεν, ἡ δέ ἡμέρα ἤγγικεν. ἀποθώμεθα οὖν τά ἔργα τοῦ σκότους καί ἐνδυσώμεθα τά ὅπλα τοῦ φωτός». «Ἀποδυσώμεθα τάς φαντασίας, ἀπαλλαγῶμεν τῶν ὀνειράτων τοῦ παρόντος βίου, ἀποθώμεθα τόν βαθύν ὕπνον, καί ἐνδυσώμεθα ἀντί ἱματίων τήν ἀρετήν», μᾶς προτρέπει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. ῾Η δική τους ζωή εἶναι πρότυπο καί παράδειγμα ἀρετῆς, πρόσφορο γιά κάθε πιΠαύλειος Λόγος 31

Υπαίθριος Διορθόδοξος Εσπερινός στο “Βήμα” του Απ. Παύλου, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμονος

στό πού θέλει νά τήν ἀκολουθήσει. Ἔστω καί ἄν τό ὕψος τῆς ἀρετῆς τους εἶναι γιά μᾶς δυσθεώρητο καί ἀπροσπέλαστο ἀξίζει νά προσπαθήσουμε μέ τή βοήθεια τῶν πρεσβειῶν τῶν τιμωμένων ἁγίων. Ἀδελφοί μου, αὐτή τήν ὥρα πού ὁλοκληρώνονται οἱ ἑορταστικές καί λατρευτικές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Βεροιέων, μεγίστου ἐν ἀποστόλοις ἀποστόλου Παύλου, καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ χρυσορρήμονος καί Χρυσοστόμου, εἶναι ἡ ὥρα τῶν εὐχαριστιῶν. Ἡ πληθύς τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιερέων πού παρίστανται στόν πανηγυρικό ἑσπερινό ἀλλά καί στίς λοιπές ἑορταστικές ἐκδηλώσεις ἐκπροσωπῶντας τά πρεσβυγενῆ καί νεώτερα Πατριαρχεῖα καί τίς κατά τόπους Αὐτοκέφαλες ὀρθόδοξες Ἐκκλησίας ἔχει τήν πρώτη θέση στίς εὐχαριστίες μου. Σέ αὐτές ἐπιτρέψτε μου νά προσθέσω καί τίς εὐχαριστίες μου πρός τόν πανοσιολογιώτατο καθηγούμενο καί τούς πατέρες τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου, οἱ ὁποῖοι μετέφεραν στήν πόλη μας τήν τιμία καί θαυματουργή κάρα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, κάνοντάς μας μετόχους τῆς οὐρανίου αὐτῆς εὐλογίας. Καί ἀκόμη τίς εὐχαριστίες μου πρός τά μέλη τῆς ἐπιστημονικῆς ἐπιτροπῆς τοῦ ΙΓ΄ Διεθνοῦς Συνεδρίου πρός τιμήν τοῦ

32 Παύλειος Λόγος

ἀποστόλου Παύλου, πού τίμησαν μαζί μας τήν εὐκλεῆ μνήμη τοῦ διδασκάλου καί καθηγεμόνος μας ἐν τῇ πίστει, μεγίστου ἀποστόλου Παύλου, καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, ἀλλά καί πρός τούς ἄρχοντες καί τόν περιούσιο λαό τοῦ Θεοῦ πού ὁλόψυχα συμμετεῖχε καί φέτος στίς ἐκδηλώσεις τῶν Παυλείων, τιμῶντας μαζί μέ τόν ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν καί τῆς

Βεροίας καί τόν διδάσκαλο τῆς οἰκουμένης Χρυσόστομο. Οἱ εὐχές καί οἱ πρεσβεῖες τῶν τιμωμένων ἁγίων εὔχομαι νά χαριτώνουν τήν πορεία τῆς ζωῆς ὅλων ὅσοι ἐξέφρασαν τήν εὐγνωμοσύνη καί τόν σεβασμό τους, καί νά στηρίζουν τήν Ἐκκλησία μας.

στά βήματα τοῦ

Ἀπ. Παύλου

Κατά τή διάρκεια του καλοκαιριού παρατηρήθηκε σημαντική προσέλευση ξένων προσκυνητών στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου στη Βέροια, προερχόμενων κυρίως από χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Πολλές φορές τους προσκυνητές συνόδευαν και κληρικοί της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Οι προσκυνητές επισκέπτονται τη Βέροια προερχόμενοι από Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο ενός μεγάλου ταξιδιού που κάνουν στους τόπους απ΄ όπου πέρασε και κήρυξε ο Απόστολος Παύλος. Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά το προσεχές έτος αναμένεται μεγάλη ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα γενικότερα, καθώς ο παπας ανακήρυξε το 2008 έτος του Αποστόλου Παύλου, οπότε πολλές επισκοπές και ενορίες χωρών της Δυτικής Ευρώπης αναμένεται να διοργανώσουν προσκυνήματα στα βήματα του Αποστόλου Παύλου στη χώρα μας. Η Ιερά Μητρόπολή μας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης και τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ), εργάζεται συστηματικά για την ανάπλαση και ανάδειξη του Βήματος του Αποστόλου Παύλου και του περιβάλλοντος χώρου, που αποτελεί το επίκεντρο του προσκυνηματικού τουρισμού στη Βέροια.

Παύλειος Λόγος 33

Καλλίνικος, Μητροπολίτης Ρόδου (1758-1792) ὁ Βερροιαῖος.

ἱστορικὴ προσωπογραφία ἑνὸς τόπου ὁπωσδήποτε συμπληρώνεται καὶ μὲ ὅσα πρόσωπα ἔδρασαν καὶ διακρίθηκαν extra muros τῆς γενέτειρας γῆς. Συγκεντρώνοντας ἀπὸ ἐτῶν ἀνάλογο ὑλικὸ γιὰ τὴν Ἠμαθία γῆ, καὶ τὴν πρωτεύουσα πόλη τῆς Βέροιας, παρουσιάζουμε ἐδῶ ἕναν ἀξιολογώτατο ἱεράρχη πού, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Βέροια, ἔζησε θεοφιλῶς καὶ ἐποίμανε γιὰ σαράντα

34 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. π. Πορφυρίου Προδρομίτου σχεδὸν ἔτη τὴν μητρόπολη Ρόδου. Ὁ μητροπολίτης Ρόδου Καλλίνικος (1758-1792) ὑπέγραφε πάντοτε «Βερροιαῖος» ἢ «ἐκ Βερροίας». Ὄντας Μέγας πρωτοσύγκελλος τοῦ σεπτοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, ὁ Καλλίνικος διαδέχεται τὸν ἀποθανόντα μητροπολίτη Ἰερόθεο, ἢ Ἱερεμία, στὸν ἀρχιερατικὸ θρόνο τῆς μεγαλονήσου Ρόδου. Ἄς σημειωθεῖ ὅτι τὴν πρώτη περίοδο τῆς ἀρχιερατείας τοῦ μητροπολίτου Καλλινίκου στὴν Ρόδο, ἀρχιεράτευε στὴν μητρόπολη Βερ-

ροίας ὁ Ρόδιος τὴν καταγωγὴ μητροπολίτης Σαμουὴλ (1746-1763). Συνεπῶς, παρουσιάζοντας τὸν μητροπολίτη Ρόδου Καλλίνικο, ἀνοίγουμε ἕνα, ἀνεξερεύνητο μᾶλλον, κεφάλαιο γιὰ τὶς σχέσεις τῶν δυὸ τόπων. Καὶ αὐτὸ μπορεῖ νὰ γίνει καλὴ ἀφορμὴ γιὰ τὴν διοργάνωση ἀνάλογης διερευνητικῆς ἡμερίδας. Ἡ πολυετὴς ἀρχιερατεία του ὑπῆρξε ἰδιαιτέρως εὐεργετική, γιὰ τὴν ἐπαρχία του, ὅπως φανερώνουν οἱ ἐπιγραφὲς στὰ πολυάριθμα

κτίρια, μὲ τὰ ὁποῖα κόσμησε τόσο τὴν ἕδρα ὅσο καὶ τοὺς ἄλλους τόπους τῆς ἀρχιερατικῆς δικαιοδοσίας του. Ἀλλὰ ὁ Καλλίνικος εἶχε μεγάλη δράση καὶ στὸν χῶρο τῶν γραμμάτων, ἱδρύοντας στὴν ἐπαρχία του σχολεῖα καὶ ἐπανδρώνοντας τὰ μὲ σπουδαίους δασκάλους. Καὶ στὸν τομέα τῆς ἐθνικῆς δράσης δὲν ὑστερεῖ ὁ Καλλίνικος. Ὄντας ἡ Ρόδος τόπος ἐξορίας προσωπικοτήτων, δέχτηκε ἐξόριστο καὶ τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη, μὲ τὸν ὁποῖο συνδέθηκε ὁ μητροπολίτης καὶ οἱ δυὸ ἄνδρες ἀπέκτησαν στενὴ φιλία. Παρεμπιπτόντως, ἄς ἀναφερθεῖ ὅτι στὴν Ρόδο ἐξορίστηκε καὶ ὁ βερροιαῖος καὶ ἀπὸ Βερροίας πατριάρχης Κύριλλος ὁ Κονταρής, τὸ ἔτος 1688. Ὁ Καλλίνικος ἐξελέγη μητροπολίτης Ρόδου σὲ μία κρίσιμη γιὰ τὸ νησὶ περίοδο, κατὰ τὴν ὁποία ἡ πανώλη μάστιζε καὶ ἀποδεκάτισε τὸν τόπο. Πολλὲς κακουχίες, μεγάλη φτώχεια καὶ παχυλὴ ἀμάθεια κυ-

ριαρχοῦσε στὸν λαό. Ὁ Καλλίνικος φρόντισε νὰ ἱδρυθοῦν σχολεῖα στὴν πόλη τῆς Ρόδου καὶ στὴν Σύμη. Νὰ ἀνακαινιστοῦν μοναστήρια, νὰ κτιστοῦν ἐκκλησίες καὶ νὰ στολιστοῦν ἀπὸ τοὺς καλλίτερους τεχνίτες τῆς ἐποχῆς. Δικό του κτίσμα εἶναι ὁ, παλαιὸς σήμερα, μητροπολιτικὸς ναὸς τῶν Εἰσοδίων. Σὲ εἰκόνα μάλιστα τῆς ἑορτῆς, ποὺ δημοσιεύουμε καὶ ἐδῶ, εἰκονίζεται γονυπετὴς καὶ δεόμενος. Σὲ εἰκόνες τοῦ τέμπλου, τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας, ἀναφέρεται στὴν ἐπιγραφή: «Μνήσθητι, Κύριε, Καλλινίκου ἀρχιερέως». Ἀλλὰ καὶ στὸν δεσποτικὸ θρόνο ἀναφέρεται. Ποιός, ἄραγε, θὰ μποροῦσε νὰ φανταστεῖ ὅτι τὸ μοναστήρι τοῦ Πανορμίτη στὴν Σύμη, μὲ τὸ θαυματουργὸ εἰκόνισμα τοῦ ἀρχιστρατήγου ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ἀνακαινίστηκε τὸ 1783, ἀπὸ τὸν Καλλίνικο! Στὸ τέμπλο τοῦ ναοῦ, στὴν ἁγιογράφηση, στὴν θαυματουργὴ εἰκόνα τοῦ Ἀρχαγγέλου ἀναφέρεται ὁ βεροιώτης τὴν καταγωγὴ ἱεράρχης Καλλίνικος. Ἐπιγραμματικά, γιὰ νὰ δώσουμε ἀφορμὴ μεγαλύτερης ἔρευνας, ἄς ἀναφέρουμε μερικὰ ἀκόμα κτίσματα τῆς ἐπαρχίας, ποὺ πρωτοστάτησε ὁ παλαιὸς ἐκεῖνος εὐεργέτης τῆς νήσου. Τὸ 1765 λειτούργησε ἡ Σχολὴ στὴν Ἁγία Μαρίνα τῆς Σύμης. Τὸ 1787 ἡ Τράπεζα τῆς Μονῆς. Τὸ 1771 στὴν Μονὴ Παναγίας ἐλεούσης κτίστηκε ἡ δυτικὴ πτέρυγα κελλιῶν.

Τὸ 1760 ἀνακαινίζεται ὁ ναὸς τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Παναγία τὴν Τσαμπίκα. Ἀνακαίνισε τὸ Μοναστήρι τῆς Τσαμπίκας. Ἔχτισε, στὴν Κρεμαστή, Μονὴ τῶν Ἀσωμάτων. Ὁ Καλλίνικος ἀπεβίωσε στὶς 28 Σεπτεμβρίου 1792, «πατρίδα σχῶν τὴν Βέρροιαν, Ρόδου δὲ προστατεύσας» σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιγραφὴ τῆς εἰκόνας ποὺ δημοσιεύουμε. Χαρακτηρίζεται μάλιστα ὡς «Καλλίνικος ὁ θεῖος», καὶ κατὰ τὸν μελετητὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας τῆς Ρόδου Τρύφωνα Εὐαγγελίδη οἱ ἐπιγραφὲς του ἀναφέρουν τὸ ὄνομά του «τὴν ἀρετὴν τοῦ ἀνδρὸς ἀναγράφουσι». Ἡ ὑπογραφὴ του σώζεται στὴν κτιτορικὴ ἐπιγραφὴ τῆς Μεγάλης του Γένους Σχολῆς, σὲ ἔγγραφα καὶ σὲ χειρόγραφους κώδικες. Ἀγνοοῦμε ὅμως, πρὸς τὸ παρόν, τὸν τάφο του. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἔρευνα γιὰ αὐτὸν συνεχίζεται.

Παύλειος Λόγος 35

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

στή Μαδαγασκάρη

ἱεραποστολὴ ὡς θεσμὸς καὶ ὡς ἐκκλησιαστικὴ διακονία μέσα στὴν Ἐκκλησία πηγάζει ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν πρῶτο ἀπεσταλμένο καὶ «ἱεραπόστολο» τῆς σωτηρίας μας, σύμφωνα μὲ τὸν λόγο του «καθὼς ἀπέσταλκε μὲ ὁ Πατὴρ κἀγώ πέμπω ὑμᾶς » (Ἰω. 20,21). Θεμελιώνεται πάνω στὴν ἐντολή του, τὴν ὁποία ἔδωσε στοὺς μαθητές του καὶ δι΄ αὐτῶν σ΄ ὅλη τὴν Ἐκκλησία, ὀλίγον πρὸ τῆς ἀναλήψεώς του « πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ Ἔθνη βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. 18,19 ). Ἀποτελεῖ ἀδιάλειπτο καθῆκον καὶ χρέος τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τοὺς ἐκτὸς αὐτῆς εὑρισκομένους μὴ χριστιανικοὺς λαοὺς καὶ ὀπαδοὺς ἄλλων θρησκευμάτων νὰ μεταδώσει καὶ σ΄ αὐτοὺς τὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τὴν δυνατότητα τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας. Ὅλοι οἱ λαοὶ εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάτ΄ εἰκόνα Θεοῦ πλασμένοι, καὶ ἑπομένως ὅλοι ἔχουν τὰ ἴδια δικαιώματα στὴ λύτρωση ποὺ ἀπέρρευσε ἀπὸ τὴν σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ, διότι δὲν ὑπάρχει προσωποληψία στὸ Θεό. Τὸ παρὸν ἄρθρο ἔχει ἐνημερωτικὸ χαρακτήρα καὶ ἀποσκοπεῖ νὰ μᾶς δώσει μία συνοπτικὴ καὶ σαφή εἰκόνα τοῦ ἔργου τῆς Ὀρθοδόξου ἱεραποστολῆς , ποὺ συντελεῖται ἐδῶ καὶ 12 περίπου χρόνια στὸ νησὶ τῆς Μαδαγασκάρης . Θὰ ἀναφερθοῦμε πρῶτα σὲ ὁρισμένα γεωγραφικὰ καὶ ἱστορικὰ στοιχεῖα τῆς χώρας αὐτῆς, γιὰ νὰ προχωρήσουμε στὴ συνέχεια στὶς δραστηριότητες τοῦ Ὀρθοδόξου ἱεραποστολικοῦ κλιμακίου, στὰ προβλήματα, τὶς ἀνάγκες της καὶ τὶς μελλοντικές της προοπτικές. Τὸ νησὶ τῆς Μαδαγασκάρης Ἡ Μαδαγασκάρη εἶναι τὸ τέταρτο κατὰ σειρὰ μεγαλύτερο νησὶ τοῦ κόσμου, βρίσκεται ἀνατολικὰ τῆς Ἀφρικῆς στὸ νότιο ἡμισφαίριο στὰ νερὰ τοῦ Ἰνδικοῦ Ὠκεανοῦ. Ἔχει ἔκταση σχεδὸν πέντε φορὲς μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα ( 592.000 τετρ. χιλιόμ.) καὶ πληθυσμὸ περίπου 15.000.000 κατοίκους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους τὸ 53% εἶναι εἰδωλολάτρες, τὸ 40% εἶναι Χριστιανοί, κυρίως Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ τὸ 7% Μουσουλμάνοι. Ἡ τοπική τους γλῶσσα λέγεται Μαλαγκάσι, ἐνῶ ἡ ἐπίσημη γλῶσσα τοῦ κράτους εἶναι Γαλλική. Μέσα στὸ νησὶ ζοῦν πολυάριθμες φυλὲς ἀπὸ τὶς ὁποῖες σπουδαιότερη εἶναι ἡ φυλὴ τῶν Μαλαγκάσι, οἱ ὁποῖοι κατοικοῦν κυρίως στὴν περιοχὴ τῆς πρωτεύουσας ποὺ

36 Παύλειος Λόγος

λέγεται Ἀνταναναρίβη. Οἱ πρῶτοι Εὐρωπαῖοι ποὺ ἔφθασαν στὴν Μαδαγασκάρη τὸ 1500 μ.Χ. ἤσαν οἱ Πορτογάλοι μὲ τὸν Ἐξερευνητὴ Ντιέγκο. Ἀπὸ τότε καὶ ἐπὶ τέσσερες αἰῶνες μέχρι τὰ τέλη περίπου τοῦ 19ου αἰῶνος προσπάθησαν διαδοχικὰ νὰ τὴν ἐποικίσουν οἱ τότε μεγάλες εὐρωπαϊκὲς δυνάμεις τῆς Πορτογαλίας, Ὀλλανδίας, Μ. Βρετανίας καὶ Γαλλίας μὲ σκοπὸ τὴν ἐμπορική της ἐκμετάλλευση. Στὶς προσπάθειές τους αὐτὲς οἱ Εὐρωπαῖοι, ὅπως ἦταν φυσικὸ, συνάντησαν τὴν σθεναρὴ ἀντίσταση τῶν ἐντοπίων ἰθαγενῶν πληθυσμῶν καὶ, προκειμένου νὰ ἐπιτύχουν τοὺς στόχους των, δὲν δίστασαν νὰ καταφύγουν σὲ πολεμικὲς ἀναμετρήσεις μὲ τοὺς ἰθαγενεῖς, οἱ ὁποῖοι πάλευαν νὰ ἐξασφαλίσουν τὴν ἐλευθερία καὶ ἀνεξαρτησία

τους. Στὶς κυριαρχικὲς αὐτὲς προσπάθειες τοῦ ἀποικιοκρατικοῦ ἐπεκτατισμοῦ δὲν ὑπῆρξε ἀμέτοχη καὶ ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἐκμεταλλευόμενη τὶς περιστάσεις καὶ τὶς πολιτικὲς μεταβολὲς τῆς χώρας, ἐπεδίωξε νὰ ἐφαρμόσει τὴν δική της ἐκκλησιαστικὴ πολιτική. Ὀργάνωσε ἱεραποστολὲς καὶ ἐργάσθηκε ἐντατικὰ γιὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῶν ἰθαγενῶν. Κάτ΄ αὐτὸν ὅμως τὸν τρόπο συμπορευόμενη μὲ τὶς μεγάλες εὐρωπαϊκὲς δυνάμεις ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ συμπράττει καὶ νὰ συνευδοκεῖ στὴ βία, στὴν αἱματοχυσία καὶ στὴν ἐμπορικὴ ἐκμετάλλευση. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ γνωρίσουν οἱ μαῦροι ἰθαγενεῖς ἀδελφοί μας ἕνα παραμορφωμένο καὶ χρεοκοπημένο Χριστιανισμό, ὁ ὁποῖος ἔφερε μέσα στὸ σῶμα του, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἄλλες δογματικὲς καὶ ἐκκλησιολογικὲς πλάνες καὶ αἱρετικὲς διδασκαλίες, ὅλα ἐκεῖνα τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῆς πλήρους ἐκκοσμικεύσεως ποὺ τὴν καθιστοῦσαν ξένη πρὸς τὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία τῆς Ὀρθοδοξίας. Μόλις τὸ 1960 ἡ Μαδαγασκάρη ἀπέκτησε , μετὰ ἀπὸ πολλοὺς ἀγῶνες , τὴν πλήρη ἀνεξαρτησία της, ἐνῶ διατήρησε καλὲς σχέσεις μὲ τὴν Γαλλία.

Τὸ βιοτικό, κοινωνικὸ καὶ οἰκονομικὸ ἐπίπεδο τῆς χώρας εἶναι πολὺ χαμηλό, ἡ κρατικὴ ὀργάνωση ὑποτυπώδης, ἡ ὑγειονομικὴ περίθαλψη καὶ ἡ κρατικὴ ἐκπαίδευση ἀνεπαρκής. Οἱ περισσότεροι τῶν κατοίκων ζοῦν μὲ μεγάλη φτώχεια καὶ πολλὲς στερήσεις. Ἀσχολοῦνται κυρίως μὲ τὴν καλλιέργεια τῆς γῆς, τὴν κτηνοτροφία καὶ τὴν ἁλιεία. Οἱ καλύβες τους εἶναι πλινθόκτιστες μὲ σκεπὴ φτιαγμένη ἀπὸ καλάμια ἢ λαμαρίνα. Τὸ μοναδικὸ δωμάτιο τῆς καλύβας εἶναι ταυτόχρονα ὑπνοδωμάτιο, κουζίνα καὶ αἴθουσα ὑποδοχῆς. Δὲν ἔχουν ἠλεκτρικὸ ρεῦμα οὔτε δίκτυο ὑδρεύσεως καὶ ἀποχετεύσεως. Ἡ ἔλλειψη στοιχειωδῶν μέσων ὑγιεινῆς καὶ καθαριότητος σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἔλλειψη φαρμάκων καὶ ἰατρικῆς περιθάλψεως δημιουργοῦν τὶς κατάλληλες συνθῆκες γιὰ τὴν ἀνάπτυξη μεταδοτικῶν λοιμώξεων καὶ ἰδίως ἐλονοσίας, τύφου, χολέρας καὶ φυματιώσεως , ἀπὸ τὶς ὁποῖες μαστίζεται ἕνα μεγάλο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ. Ἡ Ὀρθόδοξη ἱεραποστολὴ Ἡ ὀρθόδοξη ἱεραποστολὴ στὸ νησὶ ἄρχισε οὐσιαστικὰ πρὶν ἀπὸ 12 χρόνια, τὸ 1994, ὅταν ἔφθασε ἐκεῖ ἀπὸ τὴν Αὐστραλία ὁ ἀρχιμ. Νεκτάριος Κελλής. Φθάνοντας στὴ Μαδαγασκάρη ὁ π. Νεκτάριος διαπίστωσε ὅτι δὲν ὑπῆρχε οὔτε ἕνας ἰθαγενὴς Ὀρθόδοξος. Ἡ Ὀρθοδοξία ἦταν ἄγνωστη σὲ ὅλο τὸν ἐντόπιο πληθυσμό. Μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ ἔκαμε τὸν Ἰούλιο τοῦ 1994 τὴν πρώτη του θεία Λειτουργία στὸν Ὀρθόδοξο ναὸ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ποὺ βρίσκεται στὸ κέντρο τῆς πρωτεύουσας. Ὁ ναὸς αὐτὸς κτίσθηκε τὸ 1948 ἀπὸ Ἕλληνες μετανάστες, ποὺ ἐγκαταστάθηκαν στὸ νησὶ γιὰ λόγους ἐμπορικούς. Μετὰ ὅμως τὴν ἀνεξαρτησία τῆς χώρας τὸ 1960 ἀναγκάσθηκαν, λόγω τῶν δυσμενῶν πολιτικῶν μεταβολῶν, νὰ ἐγκαταλείψουν τὴν Μαδαγασκάρη μαζὶ μὲ ἄλλους Εὐρωπαίους , ὁπότε ὁ ναὸς παρέμεινε ἐπὶ 30 χρόνια ἀλειτούργητος. Ὁ π. Νεκτάριος ἄρχισε νὰ ἐργάζεται μὲ ζῆλο καὶ νὰ καταβάλλει πολλὲς προσπάθειες , γιὰ νὰ θεμελιώσει τὸ πρῶτο Ὀρθόδοξο ἱεραποστολικὸ κέντρο στὴν περιοχὴ τῆς πρωτεύουσας. Λειτουργοῦσε καὶ κήρυττε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ ὄχι μόνο στὴν πρωτεύουσα, ἀλλὰ καὶ στὶς μεγάλες ἐπαρχιακὲς πόλεις. Ἔτσι σιγά-σιγὰ ἡ Ὀρθοδοξία ἄρχισε νὰ ἁπλώνει ρίζες καὶ νὰ ἐξαπλώνεται μεταξὺ τῶν ἰθαγενῶν ἀδελφῶν μας σ΄ ὅλη τὴ ἔκταση τοῦ νησιοῦ, εἰδικότερα στὶς νότιες καὶ νοτιοδυτικὲς ἐπαρχίες καθὼς ἐπίσης καὶ στὶς περιοχὲς γύρω ἀπὸ τὴν πρωτεύουσα . Ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ἡ κατευθυντήρια γραμμὴ τῆς ἱεραποστολῆς ὑπῆρξε ἡ ἀνιδιοτελὴς διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ὄχι ὁ προσηλυτισμός. Αὐτὴ ἡ προσέγγιση ἀπὸ

τὴν ἀρχὴ συγκίνησε πολὺ τοὺς ἰθαγενεῖς, οἱ ὁποῖοι μόνοι τους ἤρχοντο, πολλὲς φορὲς βαδίζοντες πολλὰ χιλιόμετρα γιὰ νὰ ἀκούσουν τὴν Ὀρθόδοξη φωνὴ, τὸν λόγο τοῦ Εὐαγγελίου ἀπὸ τὸν ταπεινὸ ἐργάτη του τὸν π. Νεκτάριο, διότι γνώριζαν καλά, ὅτι τοὺς πλησίαζε ἀνιδιοτελῶς. Μόνο του κέρδος ἦταν νὰ ἀκουστεῖ ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου σὲ πλήθη ἀνθρώπων ποὺ ἀκόμη πίστευαν στὰ εἴδωλα. Προϊόντος τοῦ χρόνου πληροφορήθηκε ὁ εὐρύτερος πληθυσμὸς γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία, ὁπότε ἄρχισε ἡ κατήχηση σὲ πολλὰ χωριὰ καὶ πόλεις. Εἶναι πολὺ συγκινητικὸ τὸ γεγονός, ὅτι ὁλόκληρα, χωριὰ ἀσπάσθηκαν τὴν Ὀρθοδοξία, μολονότι προϋπῆρχαν ἤδη στὰ χωριὰ αὐτὰ ἄλλες ἱεραποστολές. Ἔτσι ἁπλὰ καὶ ἀθόρυβα ἄρχισε ἡ ἱεραποστολὴ στὴ Μαδαγασκάρη, γιατί ἦταν θέλημα Θεοῦ νὰ γνωρίσουν οἱ ἀδελφοί μας Μαλαγκάσι τὴν Ὀρθοδοξία καὶ νὰ εἰσέλθουν οἰκειοθελῶς στοὺς κόλπους της. Στὶς 23 Σεπτεμβρίου 1997 ἡ Μαδαγασκάρη ἀποσπάσθηκε ἀπὸ τὴ Μητρόπολη Ζιμπάμπουε καὶ ἡ Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας τὴν ἀνακήρυξε σὲ ἀνεξάρτητη Ἐπισκοπή. Παράλληλα ἐξέλεξε πρῶτο ἐπίσκοπο τῆς νεοσύστατης Ἐκκλησίας τὸν π. Νεκτάριο. Δυὸ χρόνια ἀργότερα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐπισκοπή Μαδαγασκάρης καὶ ὁ ἱεραποστολικός της ρόλος ἀναγνωρίσθηκε ἐπίσημα ἀπὸ τὴν κυβέρνηση τῆς χώρας. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἀποτελεῖ σημαντικὸ σταθμὸ στὴν πρόοδο τῆς ἱεραποστολῆς , ἐπειδὴ διευκόλυνε τὰ μέγιστα τὴν ἀπρόσκοπτη διάδοση τῆς Ὀρθοδοξίας σ΄ ὅλο τὸ νησί. Ὁ ἐπίσκοπος Νεκτάριος παράλληλα μὲ τὸ κήρυγμα καὶ τὴν κατήχηση ἐργάσθηκε μὲ ζῆλο ἰδιαίτερα στοὺς τομεῖς τῆς ὑγείας, τῆς παιδείας καὶ τῆς κοινωνικῆς πρόνοιας. Μερίμνησε γιὰ τὴν ἀνέγερση ναῶν σ΄ ὅλες τὶς ἐνορίες, γιὰ τὴν ἵδρυση κοινωφελῶν ἔργων, ὀρφανοτροφείων, δημοτικῶν σχολείων στὶς σημαντικότερες ἐνορίες τῆς Ἐπισκοπῆς καὶ ραπτικῆς σχολῆς. Κόσμημα καὶ καύχημα τῆς ἱεραποστολῆς ἀποτελεῖ ἡ ἀνέγερση καὶ λειτουργία, ἀφ΄ ἑνὸς μὲν τοῦ ἰατρικοῦ κέντρου, καὶ ἄφ΄ ἑτέρου τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Σεμιναρίου «Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος». Τὸ ἰατρικὸ κέντρο εἶναι κάτι ἀνάλογο πρὸς τὰ δικά μας κέντρα ὑγείας ποὺ λειτουργοῦν στὴν ἐπαρχία. Περιέχει πέντε τμήματα: Παθολογικό, Ὀφθαλμολογικό, Ὀδοντιατρικό, Γυναικολογικό, Μικροβιολογικὸ καὶ δυὸ θαλάμους βραχείας νοσηλείας. Τὰ τμήματα αὐτά, ἐκτὸς τοῦ Μικροβιολογικοῦ, λειτουργοῦν σὰν ἐξωτερικὰ ἰατρεῖα, στὰ ὁποῖα ἐργάζονται ἐξειδικευμένοι ἰατροὶ καὶ δέχονται πρὸς ἐξέταση σχεδὸν δωρεὰν ὅλους τους ἰθαγενεῖς. Ἐπίσης λειτουργεῖ φαρμακεῖο , ὅπου παρέχονται δωρεὰν φάρμακα. Τὰ τμήματα εἶναι ἐξοπλισμένα μὲ σύγχρονα ἰατρικὰ ὄργανα, πλαισιώνονται ἐκτὸς τοῦ ἰατρικοῦ καὶ ἀπὸ ἀνάλογο νοσηλευτικὸ καὶ βοηθητικὸ προσωπικὸ καὶ ἀπὸ ἕνα ἀσθενοφόρο. Ἡ ὅλη λειτουργία τοῦ ἰατρικοῦ κέντρου γίνεται μὲ δαπάνες τῆς ἱεραποστολῆς. Ἡ προσφορὰ τῆς ἔστω καὶ στοιχειώδους αὐτῆς ἰατροφαρμακευτικῆς περιθάλψεως στοὺς φτωχοὺς ἰθαγενεῖς ἀδελφούς μας εἶναι μία ἀκόμη μεγάλη παρηγοριὰ καὶ ἀνακούφιση γι΄ αὐτοὺς, δεδομένου ὅτι ἡ κρατικὴ ὑγειονομικὴ μέριμνα εἶναι, ὅπως ἐλέχθη, πολὺ ἀνεπαρκής. Σὲ μικρὴ ἀπόσταση ἀπὸ τὸ Ἐπισκο-

πεῖο βρίσκεται τὸ ἐκκλησιαστικὸ Σεμινάριο «Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος». Πρόκειται γιὰ ἕνα ἐπιβλητικὸ διώροφο κτίριο ποὺ περιλαμβάνει αἴθουσες διδασκαλίας, τραπεζαρία, θαλάμους γιὰ τὴν διανυκτέρευση τῶν σπουδαστῶν καὶ βοηθητικοὺς χώρους. Τὴν ἀνέγερση τοῦ κτιρίου ἄρχισε ὁ ἐπίσκοπος Νεκτάριος καὶ τὴν ὁλοκλήρωσε ὁ σημερινὸς ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος , διάδοχος τοῦ Νεκταρίου. Τὸ Σεμινάριο προορίζεται γιὰ τὸν καταρτισμὸ τῶν ὑποψηφίων κληρικῶν καὶ κατηχητῶν τῆς Ἐπισκοπῆς. Τὰ δυὸ αὐτὰ τμήματα λειτουργοῦσαν ἤδη στὸ διάστημα τῆς ἐκεῖ παραμονῆς μας μὲ ὀκτώ ὑποψηφίους κληρικοὺς καὶ εἴκοσι καὶ εἴκοσι τέσσερες κατηχητὲς καὶ κατηχήτριες. Γι αὐτὸ καὶ ὁ θεοφιλέστατος ἀξιοποιώντας τὴν παρουσία μας, μᾶς παρεκάλεσε νὰ κάνουμε καθημερινὰ κατηχητικὰ μαθήματα στὰ δυὸ αὐτὰ τμήματα. Δίπλα στὸ κτίριο τοῦ Σεμιναρίου εἶναι κτισμένος ὁ ὡραῖος βυζαντινὸς ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, προορισμένος νὰ καλύψει τὶς λατρευτικὲς ἀνάγκες τῶν σπουδαστῶν, τῶν μελῶν τοῦ κλιμακίου καὶ τῶν πιστῶν τῆς γύρω περιοχῆς. Σημαντικὸς σταθμὸς στὴν πορεία τῆς Ὀρθοδόξου ἱεραποστολῆς στὴν Μαδαγασκάρη εἶναι ἡ πρώτη ποιμαντικὴ ἐπίσκεψη τοῦ πρώην πάπα καὶ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς κ. Πέτρου τοῦ 7ου ἀπὸ τὶς 2-16 Φεβρουαρίου 2004. Κατὰ τὴν ἐπίσκεψή του ὁ Πατριάρχης ἐγκαινίασε τὸ ἰατρικὸ κέντρο τῆς ἱεραποστολῆς, κοινωφελῆ ἱδρύματα καὶ ναούς, ἔθεσε τὸ θεμέλιο λίθο σὲ ἄλλα, εὐλόγησε τὰ μέλη τοῦ κλιμακίου καὶ γενικὰ ὅλο τὸ συντελούμενο ἱεραποστολικὸ ἔργο. Εἶχε τὴν εὐκαιρία νὰ ὁμιλήσει μὲ τοὺς ἰθαγενεῖς , ἰδιαίτερα μὲ τὰ παιδιά, τὰ ὁποία νουθέτησε, συμβούλευσε καὶ εὐλόγησε. Ἡ παρουσία τοῦ Πατριάρχου ἔδωσε θάρρος, ἐνέπνευσε καὶ ἐμψύχωσε τὸν κλῆρο καὶ τὸ λαὸ τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ ἔμεινε βαθιὰ χαραγμένη στὶς καρδιὲς τῶν μαύρων. Τὸ Νοέμβριο τοῦ 2004 ἐξελέγη νέος ἐπίσκοπος Μαδαγασκάρης ὁ Ἰγνάτιος, μετὰ τὸν ἐκλιπόντα Νεκτάριο, πρωτεργάτη καὶ θεμελιωτὴ τῆς ἱεραποστολῆς, ὁ ὁποῖος δυστυχῶς σκοτώθηκε στὸ τραγικὸ δυστύχημα τοῦ ἑλικοπτέρου, ποὺ κατέπεσε στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὅπου μετέβαινε γιὰ προσκυνηματικὴ ἐπίσκεψη μαζὶ μὲ τὸν πρώην Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Πέτρο καὶ ἄλλους κληρικοὺς καὶ λαϊκοὺς. Ὁ θεοφιλέστατος Ἰγνάτιος εἶναι, ὅπως διαπιστώσαμε ἀπὸ τὴν ὅλη ἀναστροφὴ μαζί του, ἕνας πολὺ ἁπλὸς καὶ πραγματικὰ ταπεινὸς ἄνθρωπος , προσηνὴς καὶ πρᾶος , χωρὶς δεσποτισμοὺς, μὲ εἰλικρινή ἀγάπη καὶ ἀφοσίωση στὸ ποίμνιό του καὶ ἁγνὸ ζῆλο γιὰ τὴν ἱεραποστολὴ. Εἶναι ἤδη γνωστὸς γιὰ τὴν ἐπὶ 5 περίπου ἔτη στὴν Κορέα καὶ στὴ συνέχεια ἐπὶ 14 ἔτη στὶς Ἰνδίες ἐπιτυχή καὶ καρποφόρα ἱεραποστολική του δράση. Ἡ πολυετὴς πείρα τὴν ὁποία ἀπεκόμισε στὶς δυὸ αὐτὲς χῶρες πιστεύουμε, ὅτι ἀποτελεῖ τὴν καλύτερη ἐγγύηση, ὅτι καὶ ἡ ἐδῶ στὴ νέα αὐτὴ πνευματικὴ ἄμπελο , ποιμαντικὴ καὶ ἱεραποστολική του διακονία θὰ εἶναι, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐξ ἴσου καρποφόρος. Ὁ νέος ἐπίσκοπος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ ἀνέλαβε τὰ καθήκοντά του ἐργάζεται συνεχῶς καὶ ἀδιαλείπτως γιὰ τὴν εὐρύτερη διάδοση τῆς Ὀρθοδόξου μαρτυρίας στὸ νησὶ καὶ τὴν πνευματικὴ καλλιέργεια τοῦ ποιμνίου

του, ἐνῶ παράλληλα μεριμνᾶ γιὰ τὴν κατὰ τὸ δυνατὸν κάλυψη τῶν ὑλικῶν ἀναγκῶν τῶν. Φρόντισε νὰ δημιουργήσει καινούργιες ἐνορίες καὶ νὰ κτιστοῦν ναοὶ στὶς ἐνορίες ἐκεῖνες ποὺ δὲν εἶχαν ναό. Ἔλαβε μέριμνα γιὰ τὴν καλύτερη διοργάνωση τῶν ἤδη λειτουργούντων δημοτικῶν σχολείων, ἐνῶ παράλληλα ἄρχισε τὴν ἀνέγερση γηροκομείου στὸ προαύλιο τῆς ἐπισκοπῆς. Σήμερα λειτουργοῦν ἕξι Ὀρθόδοξα δημοτικὰ σχολεῖα μὲ δαπάνες τῆς ἱεραποστολῆς, ἐνῶ ἔχουν προγραμματιστεῖ νὰ κτιστοῦν καὶ ἄλλα. Ἡ ἐπισκοπὴ ἔχει σήμερα περίπου 5000 Ὀρθοδόξους πιστοὺς καὶ 12 ἰθαγενεῖς ἱερεῖς , οἱ ὁποῖοι διακονοῦν στὶς 36 συνολικὰ ἐνορίες τοῦ νησιοῦ. Τὶς ἐνορίες αὐτὲς ἐπισκέπτεται τακτικὰ ὁ θεοφιλέστατος σὲ ποιμαντικές του περιοδείες , παρὰ τὸ γεγονὸς, ὅτι ἀναγκάζεται συχνὰ νὰ διανύει τεράστιες ἀποστάσεις , πολλὲς φορὲς κάτω ἀπὸ ἀντίξοες συνθῆκες καὶ λόγω κακῶν καιρικῶν συνθηκῶν, καὶ λόγω κακῆς κατασκευῆς τῶν δρόμων (πολλοὶ δρόμοι εἶναι χωματόδρομοι, μεταβαλλόμενοι κατὰ τὴν περίοδο τῶν βροχῶν σὲ λασπόδρομους, μὲ κίνδυνο νὰ κολλήσει τὸ ἁμάξι στὴ λάσπη) καὶ λόγω τοῦ ὅτι σὲ περίπτωση βλάβης τοῦ αὐτοκινήτου δὲν ὑπάρχει δυνατότητα ὁδικῆς βοήθειας. Κατακλείοντας αἰσθάνομαι τὴν ἀνάγκη νὰ ἐκφράσω τὴ βαθιά μου εὐγνωμοσύνη καὶ εὐχαριστία μου πρὸς τὸν Κύριο, διότι μὲ ἀξίωσε νὰ γνωρίσω καὶ νὰ ζήσω τὸ γεγονός, ὅτι ὁ Θεὸς «ἄνοιξε θύραν πίστεως» καὶ στὸ λαὸ τῆς Μαδαγασκάρης. Ἡ μέχρι τώρα παρουσία καὶ δράση τοῦ ἱεραποστολικοῦ κλιμακίου της εἶναι ἕνα θαῦμα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ ταυτόχρονα ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης του γιὰ τὸ λαὸ τοῦ νησιοῦ. Ἕνα θαῦμα ποὺ ἄρχισε νὰ πραγματοποιεῖται ἐδῶ καὶ 12 χρόνια ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο πρῶτο ἐπίσκοπό της Νεκτάριο καὶ συνεχίζεται μὲ τὸν ἀντάξιο διάδοχό του Ἰγνάτιο. Ὁ συνεχῶς αὐξανόμενος ἀριθμὸς τῶν βαπτιζομένων πιστῶν μας δίδει μία παράμετρο τῆς ἐπιτυχίας τοῦ ἔργου τοῦ κλιμακίου καὶ παράλληλα γεννᾶ πολλὲς ἐλπίδες γιὰ τὸ μέλλον τῆς Ὀρθοδοξίας στὸ νησί. Ἡ Ὀρθοδοξία , ἄγνωστη ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνες στὴ Μαδαγασκάρη, δόξα τῷ Θεῷ, ἀρχίζει πλέον νὰ γίνεται γνωστὴ καὶ νὰ ἐξαπλώνεται σιγά-σιγὰ μεταξὺ τοῦ πληθυσμοῦ τῶν κατοίκων της. Ἀποτελεῖ δὲ ἰδιαίτερη εὐλογία καὶ τιμὴ γιὰ μᾶς τοὺς Ἕλληνες, τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ χρησιμοποιήσει τὸ λαό μας ὡς ὄργανό του, περισσότερο ἀπὸ ἄλλους Ὀρθόδοξους λαοὺς, γιὰ νὰ μεταφέρει τὸν θησαυρὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, ὄχι μόνο στὸ λαὸ τῆς Μαδαγασκάρης, ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλους λαοὺς τῆς Ἀφρικῆς, τῆς Ἀσίας καὶ τῆς λατινικῆς Ἀμερικῆς. Τὸ ἐρώτημα εἶναι ποιὸ εἶναι τὸ δικό μας χρέος; Ἄραγε ἔχουμε τὸ δικαίωμα νὰ μείνουμε ἀδιάφοροι; Ὁ καθένας ἂς δώσει μόνος του τὴν ἀπάντηση. Ἀρχιμ. Π.Δ.

Παύλειος Λόγος 37

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Α

ναπτύσσοντας καὶ καλλιεργῶντας ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ.κ. Παντελεήμων τὶς διορθόδοξες καὶ διαπροσωπικὲς σχέσεις μεταξὺ τῶν Ὀρθδόξων Ἐκκλησιῶν καὶ λαῶν ἀπὸ τῆς ἐνθρονίσεώς του καὶ ἐντεῦθεν στὴν περιφανῆ καὶ ἀπὸ τὸν Μέγαν Ἀπόστολον τῶν Ἑθνῶν Παῦλον ἱδρυθεῖσαν Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν τῆς Βεροίας, ἀνταποκρίνεται ὅταν αὐτὸ εἶναι ἐφικτὸ στὶς κατὰ καιροὺς πρὸς Αὐτὸν προσκλήσεις. Εὐμενῶς λοιπὸν ἀπεδέχθη τὴν ἐπ’ἐσχάτων τιμητικὴν πρόσκλησιν τοῦ Ὀρθοδόξου Ρωσσικοῦ Πατριαρχείου καὶ τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αὐτῆς κ.κ. Ἀλεξίου, διὰ νὰ συμμετάσχει στὶς ἑορταστικές - λατρευτικὲς ἐκδηλώσεις πρὸς τιμὴν τοῦ Ὁσίου Πατρὸς Σεργίου, Ἱδρυτοῦ τῆς περίφημης Σταυροπηγιακῆς Λαύρας τοῦ Ζαγκόρσκ. Ἔτσι ἀπὸ 16-25 Ἰουλίου συνοδευόμενος ὑπὸ τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Γεωργίου Χρυσοστόμου, Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τοῦ Ἱερολ. Διακόνου π. Παύλου Παπαδοπούλου καὶ τοῦ γράφοντος, κατευθύνθηκε στὴ Μόσχα. Στὸ ἀεροδρόμιο μᾶς ἀνέμενε ὁ Θεοφιλ. Ἐπίσκοπος Κρασνογκόρσκ κ.κ. Σάββας. Μᾶς ὑπεδέχθη φιλόφρονα καὶ μᾶς καλωσόρισε ἐκ μέρους τοῦ Μακ. Πατριάρχου κ.κ. Ἀλεξίου. Τὴν ἑπομένην 17 Ἰουλίου ὁδηγηθήκαμε στὸν περίλαμπρον νεόκτιστον Πατριαρχικὸν Ἱερὸν Ναὸν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ἕνα κόσμημα ἀρχιτεκτονικῆς ποὺ ἀνήγειρε ἡ εὐλάβεια καὶ ἀγάπη τοῦ εὐσεβοῦς ὀρθοδόξου ρωσσικοῦ λαοῦ, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνύστακτη μέριμνα τοῦ Μακ. κ.κ. Ἀλεξίου μὲ τὴν συμπαράσταση τῶν τότε ἀρχῶν. Συγκινηθήκαμε βλέποντας τὰ θαύματα τῆς πίστεώς μας, πῶς μέσα σὲ μία μόνον πενταετίαν παραδόθηκε στὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ πλήρως ἁγιογραφημένος μὲ θαυμάσιες τοιχογραφίες, μαρμαροστρωμένος μὲ μάρμαρα φερμένα ἀπ’ ἕνα λατομεῖο τῆς Ἰταλίας, ποὺ εἶχε κλείσει πρὸ πολλῶν ἐτῶν, ἀλλ’ ἄνοιξε γιὰ νὰ ἐπενδύσει μὲ τὰ ἴδια μάρμαρα τὸν νέον ναὸν, παρόμοια μ’ ἐκεῖνα τοῦ παλαιοῦ. Θαυμάσαμε ὅλοι στὴν ξενάγηση, ποὺ μᾶς ἔγινε ἀπὸ τὸν Πρωθιερέα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, βλέποντας τὴν ὀμορφιά, τὴν καλαισθησία, γιατὶ ὄχι καὶ τὴν χλιδὴ, μὲ τὴν ὁποία ἐξωραΐσθηκε ὁ Ἱερὸς Ναὸς, γιὰ νὰ

38 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. π. Σωσιπάτρου Πιτούλια

καταλήξουμε στὸ συμπέρασμα, ὅτι στὸ Θεὸ προσφέρουμε τὰ πρωτογεννήματα τοῦ Ἄβελ καὶ ὄχι τὰ ἄχυρα τοῦ Κάϊν. Νὰ μὴ σκανδαλίζονται λοιπὸν πολλοὶ ἐκ τῶν χριστιανῶν μας βλέποντες τάχα τὴν πολυτέλεια τῶν ναῶν, ὁμοιάζοντας τὸν ὑποκριτὴ Ἰούδα, ποὺ ἐνδιαφερόταν γιὰ τοὺς πτωχούς, ἐνῶ ἦταν κλέπτης. Κατόπιν στὴ συνοδεία μας προσετέθη ὁ κ. Δημήτριος ἐκ Ρωσσίας, ἐγκάρδιος φίλος τοῦ Θεοφ. κ. Σάββα, ἀλλὰ καὶ τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ. Παντελεήμονος. Μᾶς προσεκάλεσε γιὰ γεῦμα στὴν ἐξοχικὴ του κατοικία. Ἐκεῖ μᾶς περίμενε ἡ εὐχάριστη ἔκπληξη τῆς συναντήσεώς μας μετὰ τοῦ Θεοφ. Ἐπισκόπου Μαγκαντάν κ.κ. Γουρία, γνωστοῦ καὶ φίλου του Σεβ. Μητροπολίτου μας, ὡς ἐκπροσώπου τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας σὲ προηγούμενα «ΠΑΥΛΕΙΑ». Χαρήκαμε τὴν ὄμορφη συνάντηση καὶ κατὰ τὴν διάρκεια

τοῦ γεύματος καὶ οἱ δύο Ρῶσσοι Ἀρχιερεῖς μὲ νοσταλγία θυμήθηκαν τὴν Ἀποστολικὴ Μητρόπολή μας, τὸ ἔργο ποὺ ἐπιτελεῖται σ’αύτὴν με τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴν φιλοξενία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας, ἀλλά καὶ τὸν ἐτήσιο θεσμὸ τῶν «ΠΑΥΛΕΙΩΝ» . Τὴν ἑπομένη 18 Ἰουλίου ἐπισκεφθήκαμε τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἐργοστάσιο «ΣΟΦΡΙΝΟ». Τὸ ἑσπέρας κατευθυνθήκαμε στὴν ἑορτάζουσα ἁγιοτόκο Λαύρα τοῦ Ὁσίου Σεργίου Ζαγκόρσκ. Προσκυνήσαμε τὸ ἅγιο λείψανο τοῦ Ὁσίου καὶ πλῆθος ἄλλων ἱερῶν λειψάνων καὶ παρακολουθήσαμε τὸν πανηγυρικὸ ἑσπερινὸ ἀλλἀ καὶ τὸν ὄρθρο τῆς ἑορτῆς (κατὰ τὸ σλαβικὸ τυπικό). Φιλοξενηθήκαμε στὴν ἀρτίως ἀνακαινισμένη πτέρυγα ὑποδοχῆς ὑψηλῶν προσώπων.

Τὸ πρωΐ τῆς 19ης Ἰουλίου συλλειτουργήσαμε στὴν πανηγυρικὴ Θεία Λειτουργία στὸ καθολικὸ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Προέστη ὁ ἅγιος Πετρουπόλεως κ.κ. Βλαδίμηρος, λόγῳ μικρῆς ἀδιαθεσίας τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου κ.κ. Ἀλεξίου. Στὸ τέλος τῆς Θ. Λειτουργίας καὶ ἐν πομπῇ ὁδηγηθήκαμε στὸν αὔλειο χῶρο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καὶ δὴ στὴν κρήνη αὐτῆς, ὅπου τελέσθηκε ἁγιασμὸς προεξάρχοντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κιέβου καὶ πάσης Οὐκρανίας κ.κ. Βλαδιμήρου μὲ τὴν συμμετοχὴ 50 Ἀρχιερέων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν λειτουργήσει στὰ ἕνδεκα παρεκκλήσια τῆς Μονῆς λόγῳ τῆς προσελεύσεως χιλιάδων ἀνθρώπων. Ἐντυπωσιασθήκαμε ἀπὸ τὴ συμμετοχὴ τῶν χιλάδων πιστῶν στὶς ἱερὲς ἀκολουθίες, τὴν εὐλάβειά τους, τὴν προσήλωσή τους στὴν παράδοση, τὴν ἀγάπη τους πρὸς τοὺς κληρικούς. Συμπερασματικὰ σημειώνουμε, πὼς ὁ διωγμὸς κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, χαρίζει ἁγίους καὶ χαλυβδώνει τὴν πίστη τῶν νεωτέρων. Ἀλλοίμονο ὅμως στοὺς διῶκτες… Ἐκεῖ εἶχε τὴν εὐκαιρία ὁ Σεβασμιώτατος νὰ συνομιλήσει μὲ φίλους Ρώσσους Ἀρχιερεῖς, ὅπως μὲ τὸν Σεβ. Μητροπολίτη Συμφερουπόλεως κ. Λάζαρο κ.ἄ. καὶ κυρίως μὲ τὸν Σεβ. Σμολένσκ κ. Κύριλλο, ὁ ὁποῖος ἐξῆρε μὲ τὴ σειρὰ του τὴ συμβολὴ τῶν «ΠΑΥΛΕΙΩΝ» στὴ σύσφιγξη τῶν σχέσεων μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἀκολούθησε ἡ μοναστηριακὴ ἑορταστικὴ τράπεζα. Τὴν 20ην Ἰουλίου ξεναγηθήκαμε στοὺς χώρους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἀπὸ τοὺς ἑλληνομαθεῖς Ἱερομονάχους π. Διονύσιο καὶ π. Λεόντιο. Τὸ μεσημέρι παρακαθήσαμε σὲ ἐπίσημο γεῦμα ποὺ παρέθεσε πρὸς τιμὴν τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας, ὁ ὁμότιτλος Ἀρχιεπίσκοπος Βερέγια (Βεροίας) κ. Εὐγένιος, Πρύτανις τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας καὶ τοῦ Σεμιναρίου τῆς Μόσχας. Ἀντηλλάγησαν προπόσεις, εὐχὲς καὶ δῶρα. Στὸ πλαίσιο τῶν συνομιλιῶν ἀνεφέρθηκαν σὲ δραστηριότητες τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ ὅτι ὁ Σεβ. κ. Εὐγένιος μ’ ἐνδιαφέρον ἀναμένει τὰ πορίσματα τοῦ κατ΄ἔτος διοργανουμένου Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου τῶν «ΠΑΥΛΕΙΩΝ», ἀλλὰ καὶ σὲ κοινὰ προβλήματα, ὅπως γιὰ παράδειγμα τὸ φαινόμενο τοῦ «Νεογεροντισμοῦ» ποὺ δυστυχῶς ἀνθεῖ καὶ στὴ Ρωσσία. Οἱ πιστοὶ δυστυχῶς παρασύρονται ἀπὸ κάποιους «φωτισμένους γεροντάδες», οἱ ὁποῖοι διδάσκουν ἀνταρσία κατὰ τῶν κανονικῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλη-

σίας παρασύροντες σε πλάνες πολλούς καὶ συσσωρεύοντας προβλήματα στὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Στὸ τέλος τοῦ γεύματος κατὰ παράκλησιν τοῦ ἁγίου Πρυτάνεως ξεναγηθήκαμε στὸ Τμῆμα Ἑλληνικῶν Σπουδῶν τῆς Ἁκαδημίας, ποὺ ἵδρυσε ὁ τότε Ἀρχιμ. Ἠσαΐας Κυκκώτης, νῦν Μητροπολίτης Ταμασσοῦ καὶ Ὀρεινῆς (Κύπρου), ὅπου φυλάσσονται πολλοὶ τίτλοι ἑλληνικῶν βιβλίων, ὅπως καὶ πολλὲς ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Τὸ Σάββατο 21 Ἰουλίου, ἐπισκεφθήκαμε τὸ Κρεμλῖνο. Κατ’ ἐξαίρεση λόγῳ τῆς ἐπισήμου ἀποστολῆς εἴχαμε τὴν εὐκαιρία νὰ ξεναγηθοῦμε σὲ ἰδιαίτερους χώρους τῶν ἄλλοτε Τσαρικῶν καὶ τώρα Προεδρικῶν Μεγάρων. Ἀντικρύσαμε τὴν εὐλάβεια τῶν εὐγενῶν Τσάρων σὲ ἕνα κτῖσμα τριῶν ἐποχῶν τοῦ 15ου , 17ου καὶ 19ου αἰῶνος. Στὶς ὑπερμεγέθεις αἴθουσες ἱστοροῦνται θαυμάσιες τοιχογραφίες, ποὺ ἔχουν σχέση μὲ τὸν χῶρο. Τὶς ἐξαίρετες αὐτὲς ἀπεικονίσεις τὶς σεβάσθηκαν ἀκόμη καὶ οἱ ἄθεοι διῶκτες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Πεζοπορήσαμε στὴν «Κόκκινη Πλατεία» καὶ προσκυνήσαμε τὸν Ναὸ τοῦ Ἁγ. Βασιλείου. Τὸ ἀπόγευμα συναντηθήκαμε στὸ Μέγαρο τῶν ἐξωτερικῶν ὑποθέσεων τοῦ Πατριαρχείου μὲ τὸν Πρωθιερέα π. Νικόλαο, ποὺ ἔχει τὴ εὐθύνη τῆς ἀποστολῆς ἐκπροσώπου στὰ «ΠΑΥΛΕΙΑ», ζητῶντας πληροφορίες γιὰ τὸν ἱερὸ αὐτὸ θεσμὸ τιμῆς πρὸς τὸν Ἀπόστολο Παῦλο καὶ διαβεβαιώνοντας τὸν Σεβασμιώτατο γιὰ τὴν πληθὺν τῶν ἐντυπώσεων, ποὺ καταγράφουν στὶς ἐκθέσεις τους κατὰ τὴν ἐπιστροφὴν τους οἱ ἐκπρόσωποι Ἀρχιερεῖς, ὡς καὶ γιὰ τὸ τεράστιο ἔργο ποὺ συντελεῖται στὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας. Τὴν Κυριακὴ 22 Ἰουλίου ἐκκλησιασθήκαμε σὲ μία ἀπὸ τὶς πολλὲς νεοπαγεῖς ὲνορίες τῆς Μόσχας, στὴν Παναγία τὴν «Τριχεροῦσα». Ἡ ἐνορία αὐτή, ὅπως καὶ πολλὲς ἄλλες, εἶναι τὸ ἀπαύγασμα τῆς ποιμαντικῆς μέριμνας καὶ φροντίδος τῆς Ρωσσικῆς Ἐκκλησίας πρὸς τὴν πολυπληθεστάτη Μόσχα. Εἶναι ὅμως κυρίως ἔκφραση τῆς εὐλαβείας τοῦ Θεοφ. Ἐπισκόπου κ. Σάββα. Ὁ Θεοφιλέστατος εἶναι ὁ ἐμπνευστής, ὁ κτίτωρ καὶ ὁ καθοδηγητὴς τῆς ὅλης προσπαθείας. Ἐπιτελεῖται ἕνα ἀξιοθαύμαστο ποιμαντικό, κοινωνικό καὶ

φιλανθρωπικὸ ἔργο. Ἡ Ἐκκλησία ποὺ διώχθηκε ἀπεινῶς, καλεῖται τώρα ὅπως πάντα σὰν φιλόστοργη Μάννα νὰ περιθάλψει «ὡς ὄρνις τὰ νοσσία ἑαυτῆς…» καὶ ν’ ἀναστηλώσει τὰ ἀνθρώπινα «ἐρείπια», ποὺ δημιούργησε τὸ ἀθεϊστικὸ καθεστὼς. Καὶ τὸ πράττει μὲ αἴσθημα μητρικῆς ἀγάπης πρὸς τὰ ποικίλλως πάσχοντα παιδιὰ της. Τὴν Δευτέρα 23 Ἰουλίου μεταβήκαμε στὴν Ὄπτινα καὶ προσκυνήσαμε τὸ θαυματουργὸ λείψανο τοῦ Ὁσίου Ἀμβροσίου ξεναγηθήκαμε στοὺς ἱεροὺς χώρους τῆς Λαύρας ἀπὸ πατέρες τῆς μονῆς. Τύχαμε τῆς παραδοσιακῆς, μοναστηριακῆς φιλοξενίας καὶ ἀναχωρήσαμε γιὰ τὴν Μοσχα. Στὴν ἐπιστροφὴ ἐπισκεφθήκαμε τὴν ἱερὰ μονὴ τοῦ «Ἀνεξαντλήτου Ποτηρίου». Τὸ μοναστήρι αὐτὸ τὸ ἐπισκέπτονται πολλοὶ ἀλκοολικοὶ βοηθούμενοι στὴν ἀπεξάρτισὴ τους ἀπὸ τὸ φοβερὸ πάθος τῆς μέθης. Μᾶς ὑποδέχθηκαν ὁ Θεοφιλ. κ.κ. Ἰωσὴφ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ ἀνακαινιστὴς τῆς μονῆς καὶ ὁ Ἡγούμενος π. Κύριλλος. Σ’αὐτὴν τὴν ἱερὰ μονὴ προσκυνήσαμε πλῆθος ἁγίων λειψάνων, ὅπου φυλλάσονται σὲ περίτεχνες ἀργυρὲς λειψανοθῆκες. Τὴν Τρίτη 24 Ἰουλίου τὸ ἑσπέρας ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας χοροστάτησε στὸ πανηγυρικὸ ἑσπερινὸ καὶ στὸν ὄρθρο τῆς ἑορτῆς τῆς πανηγυρίζουσας ἐνορίας τῆς Παναγίας τῆς «Τριχερούσης» Στὸ ξύλινο ἱερὸ ναὸ προσῆλθαν κληρικοὶ ἄλλων ἐνοριῶν καὶ πλῆθος λαοῦ μετέχοντας στὶς πολύωρες ἀκολουθίες μὲ διδάσκουσα ὑπομονὴ καὶ εὐλάβεια. Τὴν Τετάρτη 25 Ἰουλίου τελέσθηκε στὴν πανηγυρίζουσα ἐνορία τρισαρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία μὲ προεξάρχοντα τὸν Σεβασμιώτατον μας κ. Παντελεήμονα, ὁ ὁποῖος προκάλεσε τὸν θαυμασμὸ τῶν λειτουργῶν ἱερέων καὶ λαϊκῶν διὰ τὴν ἱεροπρέπειαν

καὶ τὸ καλλικέλαδον τῆς φωνῆς του. Στὸ τέλος ὁ Σεβασμιώτατος μὲ λόγους ἀδελφικῆς ἀγάπης ἐπήνεσε τὸν Θεοφιλέστατο κ. Σάββα, γιὰ τὸ ἔργο ποὺ ἐπιτελεῖ στὴν ἐνορία καὶ ἐν γένει στὴν Ἐκκλησία. Τὸν εὐχαρίστησε, διότι εἶχε τὴν ὅλη εὐθύνη τῆς φιλοξενίας μας καὶ δώρισε στὸν ἱερὸ ναὸ ἕνα ζεῦγος ἁγίου ποτηρίου καὶ δισκαρίου καὶ στὸ Θεοφιλέστατο ἕνα ἀρχιερατικὸ ἐγκόλπιο. Στὴ συνέχεια ὁ Θεοφ. κ. Σάββας διερμήνευσε τὰ αἰσθήματα σεβασμοῦ καὶ ἀγάπης ὅλων τῶν ἐκκλησιαζομένων πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Σεβασμιωτάτου, ἐξῆρε τὴν μεγάλη σημασία τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀποστολῶν καὶ τὴν ὠφέλεια, ποὺ προκύπτει ἀπ’αὐτές. Ἀκολούθως άπένειμε ἐκ μέρους τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου κ.κ. Ἀλεξίου στόν Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας τόν Σταυρό τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας εἰς ἀναγνώρισιν τῆς πανορθοδόξου ἀκτινοβολίας τοῦ θεσμοῦ τῶν ΠΑΥΛΕΙΩΝ ἀλλά καί τῆς ἐν γένει προσφορᾶς του καί δέν παρέλειψε νά τ΄΄ον εὐχαριστήσει διὰ τὴν σεμνὴ παρουσία του καὶ τῆς συνοδείας του στὴν Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας. Καὶ ὁ Σεβασμιώτατος παρακάλεσε τὸν Θεοφιλέστατο νὰ μεταφέρη τὰ σέβη του καὶ τὴν εἰλικρινῆ ἀγάπη αὐτοῦ καὶ τῆς συνοδείας του πρὸς τὸν Μακαριώτατο Πατριάρχη, καθώς καί τίς θερμές του εὐχαριστίες γιά τήν ὑψηλή αὐτή τιμητική διάκριση. Ἀκολούθησε ἑορταστικὴ τράπεζα, ὅπου παρακάθησαν κληρικοί, λαϊκοί συνεργάτες τῆς ἐνορίας καὶ εὐεργέτες αὐτῆς. Ἀκολούθως προπεφθήκαμε ἀπὸ τὸν Θεοφιλέστατο κ.κ. Σάββα, τοὺς κληρικοὺς καὶ λαϊκοὺς συνεργάτες του στὸ ἀεροδρόμιο μὲ τιμὲς καὶ ἀγάπη, γιὰ ν’ ἀναχωρήσουμε γιὰ τὴν Βέροια πλήρεις ἀνεξίτηλων ἐντυπώσεων, ἀλλὰ καὶ προβληματισμῶν διὰ τὴν διακονίαν μας εἰς τὴν Ἐκκλησίαν. Εὐχαριστῶντας τὸν Σεβασμιώτατον Ποιμενάρχην μας κ. Παντελεήμονα καὶ ἐκ μέρους τῶν λοιπῶν συνοδῶν, τοῦ εὐχόμεθα υἱικῶς, νὰ ἀποτελεῖ καλὴν μαρτυρίαν λόγων καὶ ἔργων τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῶν Βεροιέων, ὡς Ἄγγελος Αὐτῆς, πρὸς σύμπασαν τὴν Καθολικὴν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησίαν.

Παύλειος Λόγος 39

ΑΓΙΟΙ ΠΑΠΕΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ Β΄μέρος

ΑΝΙΚΗΤΟΣ (155 – 166) Σῦρος στήν καταγωγή ἀπό τήν Ἔμεσα. Διαδέχτηκε τόν Πῖο Α΄. Στίς ἡμέρες του ἦρθαν σ’ αὐτόν οἱ ἐπίσκοποι Ἠγήσιππος ἀπό τήν Παλαιστίνη καί Πολύκαρπος Σμύρνης (ὁ δεύτερος, γιά να βροῦν μαζί λύση στό πρόβλημα καθορισμοῦ ἑορτῆς τοῦ Πάσχα). Οἱ ἐκκλησίες τῆς Ἀνατολῆς καί Δύσεως ἑόρταζαν σέ διαφορετική ἡμερομηνία τό Πάσχα. Δέ συμφώνησαν ἀλλά χώρισαν μέ εἰρήνη. Παράδειγμα καί για σήμερα ὅτι πρέπει νά παραμένουμε στήν κανονική διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας παρά τίς χρονολογικές ἤ ἄλλες μή δογματικές διαφορές. Εἶναι ἀνεξακρίβωτο ἐάν μαρτύρησε ἐπί Μάρκου Αὐρηλίου. Σέ ἁγιογραφία στήν Ἱ. Μονή Σαλαμῖνος φαίνεται ἀποκεφαλισθείς καί ἀμέσως ὀρθωθείς καί κρατῶν τήν ἀποκοπεῖσα κεφαλή του. Ἡ Δύση τόν τιμᾶ στίς 17 Ἀπριλίου. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ (174 – 189) Γεννήθηκε στή Νικόπολη τῆς Ἠπείρου. Πῆγε στή Ρώμη ὅπου ἔγινε διάκονος καί πρεσβύτερος καί τέλος ἐξελέγη Πάπας. Ἀγωνίστηκε κατά τῶν αἱρετικῶν Μοντανιστῶν καί Γνωστικῶν καί ἐξήσκησε τή φιλανθρωπία καί τήν ἱεραποστολή ἀποστέλλοντας θεοκήρυκες στήν Ἀγγλία. Ἐκοιμήθη εἰρηνικά. Στή Δύση ἑορτάζεται τήν 26 Μαΐου. ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ (217 – 235) Ἦταν ἑλληνικῆς καταγωγῆς, μαθητής τοῦ ἁγίου Εἰρηναίου ἐπισκόπου Λυών. Ἦρθε σέ ἀντίθεση ὡς πρεσβύτερος μέ τόν Πάπα Κάλλιστο πού ἦταν ἐπηρεασμένος ἀπό τούς αἱρετικούς Μοναρχιανούς. Ἀσχολήθηκε μέ τόν ἐτήσιο ὑπολογισμό τῶν Κυριακῶν τοῦ Πάσχα. (ὑπολόγισε 112 ἔτη, ἀπό το 222 μ. Χ.). Έγγραψε ἔργα: Κατά πασῶν αἱρέσεων ἔλεγχος, περί Χριστοῦ καί Ἀντιχρίστου (ὑπόμνημα στην Ἀποκάλυψη) ὅπου μιλᾶ γιά τόν τελευταῖο πλάνο καί ἀπατεῶνα τοῦ κόσμου

40 Παύλειος Λόγος

τοῦ Ἀρχιμ. π. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

τούτου, καί Ἐπιστολή πρός Μαμμαία βασίλιδα ὅπου μιλᾶ περί Ἀναστάσεως. Εἶχε μεγάλη ἐκτίμηση ἀπό τούς Ρωμαίους βασιλεῖς Ἀλέξανδρο Σεβῆρο καί τή μητέρα του Ἰουλία Μαμμαῖα οἱ ὁποίοι τοῦ ἀνήγειραν καί ἀνδριάντα, διασωζόμενο σήμερα στό μουσεῖο τοῦ Λατερανοῦ. Ἡ δολοφονία τῶν βασιλέων αὐτῶν τό 235 ἄλλαξε τά πράγματα. Ὁ νέος Καῖσαρ Μαξιμῖνος ὁ Θράξ τόν ἐξόρισε καί πέθανε στή Σαρδηνία. Κατ’ ἄλλους ὁ Ἰππόλυτος μνημονεύεται ὡς χειροτονηθείς ἐπίσκοπος καί πάπας, ἤ μᾶλλον ἀντίπαπας τῆς Ρώμης ζῶντος τοῦ Καλλίστου καί μέχρι τοῦ Ποντιανοῦ (ἀπό τούς πρώτους ἀντίπαπες στίς ταραχές τῆς διαδοχῆς τῶν παπῶν ὑπῆρχαν περίοδοι πού ἦσαν δύο ἐπίσκοποι, ἀργότερα οἱ Σύνοδοι θά ὀρίσουν αὐστηρά τήν ὕπαρξη ἑνός καί μόνου ἐπισκόπου κατά περιοχή). Ἐμαρτύρησε ὁ ἅγιος ἐπί Κλαυδίου Β΄ τό 269 μέ τούς κληρικούς: ἐπίσκοπο Κυρίνο, Μάξιμο καί Μάξιμο τούς πρεσβυτέρους καί τόν διάκονο Ἀρχέλαιο. Ὁ Βικάριος Οὔλπιος Ρωμύλος ἐβασάνιζε καί ἐθανάτωσε πολλούς χριστιανούς. Μαθαίνοντας τά μαρτύριά τους ὁ Ἰππόλυτος πῆγε ἐκεῖ μέ τή συνοδεία του καί ἐλέγχοντας τόν ἡγεμόνα δέχτηκαν ραπίσματα καί κακώσεις. Μέ δεμένα χέρια καί πόδια τούς ἔριξαν στή θάλασσα. Ποιό ἔτος εἶναι τό ὀρθό (235 ἤ 269), ἐρευνητέο, καθώς εἶναι μεγάλο διάστημα. Τιμᾶται στίς 30 Ἰανουαρίου. Ἡ μνήμη του στήν Ἀνατολή ἀτόνησε ἀργότερα καθώς τήν ἡμέρα αὐτή τοποθετήθηκε ἡ ἑορτή τῶν τριῶν μεγάλων Ἱεραρχῶν. «Τόλμη θάλασσον Ἰππόλυτος εἰσδύνει οἷα κροαίων ἵππος ἐν λείῳ πέδῳ Ἰππόλυτον πόντου τριακοστῇ ἔκτανε ρεῦμα». ΦΑΒΙΑΝΟΣ (236 – 250) Ὁ Εὐσέβιος ἀναφέρει γιά τή σύναξη πού θά ἐξέλεγε τό νέο πάπα μετά τό θάνατο τοῦ Ἀντέρωτος. Ὁ Φαβιανός παρίστατο ὡς μόλις ἀφιχθείς στή

Ρώμη. Ἕνα περιστέρι κατέβηκε στό κεφάλι του ὑποδεικνύοντας ποιόν ἔπρεπε νά ψηφίσουν. Εἶχε τήν ἄνεση νά ὀργανώσει τόν κλῆρο, καθώς ἡ ἀρχιερατεία του συνέπεσε μέ τή βασιλεία τοῦ Φιλίππου τοῦ Ἄραβος πού ἦταν εὐνοϊκός γιά τούς χριστιανούς. Διένειμε τόν κλῆρο σέ ἑπτά περιοχές κι ὅρισε διακόνους ὡς ἐπόπτες. Καθόρισε τούς ἱερατικούς βαθμούς (ἀνωτέρους καί κατωτέρους) σέ ἑπτά (χειροτονίες καί χειροθεσίες ὅπως τίς ξέρουμε σήμερα) κι ἔκαμε ἔργα στά κοιμητήρια. Μαρτύρησε στό διωγμό τοῦ Δεκίου καί τάφηκε στήν κατακόμβη τοῦ ἁγίου Καλλίστου ὅπου εἶχε θάψει τόν πάπα Ποντιανό. Τό 1854 ἀνευρέθηκε ἐκεῖ ἐπιτύμβια πλάκα ὅπου ἦταν γραμμένο ἑλληνικά τ’ ὄνομά του. Στό ἀνατολικό ἑορτολόγιο φέρεται ὡς Φάβιος τήν 5η Αὐγούστου καί στό Δυτικό τήν 20η Ἰανουαρίου. Ἀναγράφεται στόν Εὐσέβιο (κεφ. 28 Ἐκκλ. Ἱστορίας) ὅτι μαρτύρησε μέ ἄλλους τήν 20η / 1. Ὡς συνήθως οἱ ἐθνικοί ἔκαμαν ἐφόδους στίς κατακόμβες ἤ καί ἀλλοῦ καί θανάτωναν ἐπί τόπου. Ξίφει τελειοῦται «κεῖται Φάβιος νεκρός ὁ Χριστοῦ θύτης, Χριστῷ προσαχθείς θῦμα καινόν ἐκ ξίφους». ΣΤΕΦΑΝΟΣ Α΄ (254 – 257) Ρωμαῖος ἱερεύς πού διαδέχτηκε τόν πάπα Λεύκιο Α΄, ὁ ὁποῖος ἀρχιεράτευσε μόνο ὁκτώ μῆνες. Ὁ Στέφανος βρέθηκε σέ διαμάχη μέ τόν ἅγιο Κυπριανό Καρχηδόνος γιά τό θέμα ἐπαναβαπτίσεως τῶν αἱρετικῶν. Ὁ Κυπριανός ὑποστήριζε τόν ὀρθόδοξο ἐπαναβαπτισμό, ὁ πάπας προτιμοῦσε τήν ἐπίθεση τῶν χειρῶν τοῦ ἐπισκόπου τῆς κανονικῆς ἐκκλησίας (κάτι πού γίνεται καί σήμερα γιά τούς ἐτεροδόξους, προσερχομένους στήν ὀρθή πίστη καί δεκτούς γενομένους μέ τό χρῖσμα κατ’ ἄκραν οἰκονομίαν ἄν καί ἡ ἀκρίβεια ἀπαιτεῖ τό κανονικό βάπτισμα. Ἀργότερα κανών τῆς Ἀνατολῆς ὁρίζει ὅτι «βάπτισμα αἱρετικῶν, οὐ παρέχει ἄφεσιν

ἁμαρτιῶν»). Ἀπό τά λεγόμενα τῶν ἱστορικῶν δέν εἶναι σίγουρο ὅτι ἐμαρτύρησε. Τό συναξάρι ὅμως ἀναφέρει πώς κρυβόταν μέσα στή Ρώμη γιά τό διωγμό τῶν χριστιανῶν, καί τούς ἐθνικούς πού ἔρχονταν σ’ αὐτόν δίδασκε, κατηχοῦσε, βάπτιζε καί χειροτονοῦσε ἐξ αὐτῶν πρεσβυτέρους, διακόνους καί ἀναγνῶστες. Μέ τήν παρακίνησή του ὁρισμένοι ὁμολόγησαν τόν Χριστό ὅταν συνελήφθηκαν κι ἔλαβαν τόν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Ἐπειδή ἔπρεπε νά τόν πάρει καί ὁ Στέφανος, φανερώθηκε στόν ἡγεμόνα. Τόν πῆγαν στό ναό τοῦ Ἄρη. Προσευχήθηκε καί σείστηκε ὁ εἰδωλικός ναός καί γκρεμίστηκε μέρος αὐτοῦ. Οἱ στρατιῶτες φοβήθηκαν κι ἔφυγαν κι ὁ πάπας πῆγε στόν τάφο τῆς μάρτυρος Λουκίας (μνήμη αὐτῆς 6/7) στήν Καμπανία τῆς Ἰταλίας ὅπου ἱερουργοῦσε. Τόν συνέλαβαν πάλι κι ἀφοῦ τόν τιμώρησαν, ἀποκεφάλισαν αὐτόν. Ἔζησε ἐπί βασιλέων Δεκίου, Βαλλεριανοῦ καί Γαλλιηνοῦ. Ἡ Δύση τόν ἑορτάζει στίς 2 Αὐγούστου καί ἡ Ἀνατολή στίς 3. Ἡ μνήμη του συναντάται διαφόρως καί στίς ἡμερομηνίες 4, 9, καί 30 / 8 καί 7 / 9. «Τμηθείς Στέφανος θεῖον ἥρπασε στέφος, Πάπας μέν ὤν πρίν, νῦν δέ καί μάρτυς μέγας». ΣΙΞΤΟΣ Β΄ (257 – 258) Ἀθηναῖος διάκονος πού ἐξελέγη Πάπας καί διαδέχτηκε τόν Στέφανο Α΄ μόλις ὁ Βαλεριανός κίνησε διωγμό κατά τῶν Χριστιανῶν, ἰδίως τοῦ κλήρου (ἀρχές Αὐγούστου τοῦ 257). Εἶχε σπουδάσει φιλοσοφία ὡς καταγόμενος ἀπό τήν πόλη τῆς σοφίας. Ἔμπροσθεν τοῦ Δεκίου, ὅταν ἐκεῖνος ἐπέστρεψε ἀπό τήν Περσία ὁμολόγησε τόν Χριστό καί ἀποκεφαλίστηκε. Στίς 6 Αὐγούστου 258 θανατώθηκε μέ τέσσερις διακόνους στήν κατακόμβη τοῦ ἁγίου Καλλίστου. Λίγες μέρες μετά μαρτύρησε ὁ ἀρχιδιάκονός του μεγαλομάρτυς Λαυρέντιος καί ὁ λαϊκός Ἰππόλυτος. Τόν ἴδιο μήνα περιγράφει σέ ἐπιστολή τό γεγονός ὁ μετέπειτα ἱερομάρτυς Κυπριανός Καρχηδόνος. Τόν ἀναφέρει καί ὁ πάπας Δάμασος τόν ἑπόμενο αἰῶνα. Ἡ Δύση τόν τιμᾶ τήν ἡμέρα τοῦ μαρτυρίου του καί ἡ Ἀνατολή (ὅπου καί Ἰππόλυτο ὀνομάζεται Ξῦστος) μαζί μέ τόν Λαυρέντιο τήν 10η / 8. «Τέλους ἀθλητῶν καί κλέους τυχεῖν θέλων, ἤθλησας ἆθλον, Ξύστε, τόν διά ξίφους». ΓΑΪΟΣ (283 – 296) Ἡ καταγωγή του ἴσως ἀπό τήν Δαλματία. Ὁ βίος του εἶναι σχεδόν ἄγνωστος. Ἡ παράδοση περί τοῦ μαρτυρίου του ἀνεπιβεβαίωτη. Προφανῶς ὑπέστη διωγμούς καί κακώσεις, δηλαδή ὑπῆρξε ὁμολογητής καί κατέφυγε γιά κάποιο διάστημα σέ σπήλαιο μακριά ἀπό τή Ρώμη. Σύμφωνα μέ κάποιους ἐρευνητές, ἦταν συγγενής τοῦ Διοκλητιανοῦ καί ἀδελφός τοῦ μάρτυρος Γαβίνου (19 / 2). Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ. Βρέθηκε ἐπιτύμβια ἐπιγραφή στό κοιμητήριο τοῦ ἁγίου Καλλίστου «Γαΐου ἐπισκόπου κατάθεσις πρό ι΄ καλανδῶν Μαΐων». Τιμᾶται ἀπό τή Δύση τήν 22α Ἀπριλίου. ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ (311 – 314) Θεωρεῖται ἀφρικανικῆς καταγωγῆς καί εἶναι γνωστός καί ὡς Μελχιάδης ὁ Ἀφρικανός. Δέχτηκε ἀπό τόν Μαξέντιο τά ἀγαθά τῆς Ἐκκλησίας πού δημεύτηκαν στόν διωγμό, ὅταν τό 311 ἐκδόθηκε ἀπό τόν Γαλέριο διάταγμα θρησκευτικῆς ἀνοχῆς. Τό 312 ἐξεδόθη καί τό ἔδικτο τοῦ Μεδιολάνου ἀπό τούς Κωνσταντῖνο –Λικίνο. Ὁ πάπας ἀσχολήθηκε μέ τό σχίσμα τῶν ὁπαδῶν τοῦ Δονάτου. Συγκάλεσε το 313 στό Λατερανό σύνοδο ὅπου καταδικάστηκε τό σχίσμα καί ἀθωώθηκε ἀπό κατηγορίες ὁ ἐπίσκοπος Καρχηδόνος Καικιλιανός. Μαρτύρησε ἐπί τοῦ τελευταίου εἰδωλολάτρου αὐτοκράτορος (τῆς Δύσεως) Μαξιμίνου, τό ἴδιο ἔτος. Τάφηκε στήν Ἀππία ὁδό κοντά στή νεκρόπολη τοῦ ἁγίου Καλλίστου. Δύο ἡμέρες διεκδικοῦν τή μνήμη του, 11 / 1 καί 10 / 4, τιμώμενος στή Δύση.

Παύλειος Λόγος 41

Γ E Γ O N O TA Χειροτονίες καί χειροθεσίες

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελήμων στις 7 Ιουλίου λειτούργησε στην πανηγυρίζουσα Ἱερά Μονή Ἁγίας Κυριακής και τέλεσε την εις διάκονο χειροτονία του κ. Ιωάννη Τσιτσία. Στίς 9 Ιουλίου λειτούργησε στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου καί Αγίων Διονυσίου του Ρήτορος και Μητροφάνους στή Φυτειά και τέλεσε την εις πρεσβύτερον χειροτονία του ανωτέρω. Στις 26 Αυγούστου λειτούργησε στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου Καστανιάς και τέλεσε

την εις διάκονο χειροτονία του μοναχού π. Κλήμη Τζημογιάννη του οποίου την κουρά τέλεσε την προηγουμένη ημέρα στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας. Στις 26 Ιουλίου το εσπέρας τέλεσε στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά την κουρά (ρασοευχή) του κ. Αθανασίου Σταμέλου εκ Σικιάθου, μετονωμάσας αυτόν εις μοναχόν Λουκάν. Τέλος απένειμε το οφίκιον του Αρχιμανδρίτου εις τον π. Θεοφάνην Νικοδημόπουλον (18 Αυγούστου, Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης), του Πρωτοπρεσβυτέρου εις τον π. Αντώνιον Γκουτζιούλην (30 Αυγούστου, Ι.Ν. Αγ. Αλεξάνδρου Αλεξανδρείας) και του Οικονόμου εις τους: π. Ευθύμιο Βύζα, π. Αντώνιο Δήμου, π. Γεώργιο Σαράφη (9 Ιουλίου, Ι.Ν. Αγ. Αθανασίου Φυτειάς), π. Κωνσταντίνο Αδαμόπουλο, π. Ιωάννη Παπαλιάγκα (18 Αυγούστου, Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ναούσης), π. Θωμά Κίρτσογλου (24 Αυγούστου,Ι.Ν. Αγ. Δημητρίου τρικάλων).

Από την εις διάκονο χειροτονία του π. Ιωάννη

Από την εις διάκονο χειροτονία του π. Κλήμη

Αποστολή στην Εκκλησία της Σερβίας

στερα από πρόσκληση του Επισκόπου Ζαχουμίου κ. Γρηγορίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας απέστειλε τον Καθηγούμενο της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως, Αρχιμ. π. Πορφύριο για να μεταφέρει τα λείψανα των Αγ. Πέτρου και Παύλου και του Ιερού Χρυσοστόμου σε γυναικείο Μοναστήρι επ ονόματι των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 15 Ιουλίου. Τόσον ο θεοφιλέστατος όσο και η καθηγουμένη της Μονής εξέφρασαν την ευγνωμοσύνη και τις θερμές ευχαριστίες τους.

Από την τέλεση των εγκαινίων της Ι. Μονής Αγ. Πέτρου και Παύλου στη Σερβία

Τα ονομαστήρια του Σεβασμιωτάτου

ορτάστηκε με λαμπρότητα στη Βέροια η εορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος, κατά την οποία ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τελεί τα ονομαστήριά του. Ο εορτασμός περιελάμβανε πανηγυρικό αρχιερατικό εσπερινό την Πέμπτη το απόγευμα στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά και την Παρασκευή το πρωί αρχιερατικό συλλείτουργο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Βεροίας, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Παντελεήμονος. Μετά τη θ. λειτουργία ο Σεβασμιώτατος δέχθηκε τις ευχές του ποιμνίου του στην αίθουσα θρόνου του Μητροπολιτικού Μεγάρου.

Από το αρχιερατικό συλλείτουργο στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Βεροίας επ’ ευκαιρία των ονομαστηρίων του Σεβασμιωτάτου

Αντάμωμα Σαρακατσαναίων στην Π. Σουμελά

τις 28 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση Σαρακατσαναίων στην Ι. Μονή. Τελέστηκε αρχιερατικό συλλείτουργο κατά το οποίο έλαβαν μέρος οι Σεβ. Κοζάνης κ. Παύλος, Νεαπόλεως κ. Αμβρόσιος, Βεροίας κ. Παντελεήμων. Ακολούθησε συνέδριο το οποίο χαιρέτισε ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Σούρλας.

Από το αρχιερατικό συλλείτουργο για το αντάμωμα των Σαρακατσαναίων Παύλειος Λόγος 43

Θυρανοίξια ιερών Ναών

ην Κυριακή 29 Ιουλίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως κ. Αμβρόσιος τέλεσαν τον Αγιασμό των θυρανοιξίων του Ιερού Ναού Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στο χωριό Αγία Τριάδα του Δήμου Μελίκης. Μετά τον Αγιασμό τελέστηκε αρχιερατικό συλλείτουργο. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στην ομιλία του συνεχάρη τον Ιερέα της Ενορίας π. Δημήτριο και την εκκλησιαστική επιτροπή για το θαυμάσιο έργο που επιτέλεσαν. ”το χωριό σας αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση”, τόνισε ο Σεβασμιώτατος συμπληρώνοντας ότι παρά το γεγονός ότι είναι μικρό χωριό κατάφερε σε λίγο χρόνο να χτίσει αυτόν τον περικαλλή Ναό που θα τον ζήλευαν πολλές Ενορίες πόλεων. Ακολούθησε δεξίωση που παρετέθη στην αίθουσα του Σχολείου απέναντι από τον Ι. Ναό. Το απόγευμα της ιδίας ημέρας ο Σεβασμιώτατος τέλεσε τον Αγιασμό των Θυρανοιξίων στο παρεκκλήσιο του Αγίου Παντελεήμονος στο χωριό Νέα Νικομήδεια του Δήμου Αποστόλου Παύλου.

Πανήγυρις Αγίου Αντωνίου

Από τον Αγιασμό Θυρανοιξίων Ι. Ν. Αγ. Ειρήνης Χρυσοβαλάντου

Από τον Αγιασμό Θυρανοιξίων Ι. Ν. Αγ. Παντελεήμονος

ην 1η Αυγούστου τελέστηκε η θερινή πανήγυρις του Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας. Το εσπέρας έγινε η υποδοχή του τεμαχίου Τιμίου Σταυρού από την Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά και ακολούθησε πανηγυρικός Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Νεαπόλεως κ. Αμβροσίου και ακολούθως λιτανεία στους δρόμους της Βέροιας. Την κυριώνυμο ημέρα τελέστηκε αρχιερατική θεία λειτουργία καθώς και η ακολουθία της προόδου του Τιμίου Σταυρού.

44 Παύλειος Λόγος

Από τη Λιτανεία στην πανήγυρη του Ι. Ναού Αγίου Αντωνίου πολιούχου Βεροίας

Τιμητική διάκριση στον Υπουργό Μακεδονίας

τις 20 Αυγούστου ο Σεβασμιώτατος επισκέφθηκε στο Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης τον Υπουργό κ. Γεώργιο Καλαντζή και του απένειμε την ανώτερη τιμητική διάκριση της Ιεράς Μητροπόλεως, το Σταυρό του Αποστόλου Παύλου εις ένδειξη ευγνωμοσύνης για την συμπαράστασή του στο έργο της Ιεράς Μητροπόλεως.

Εκδρομή στα Ιεροσόλυμα

ροσκυνηματική εκδρομή στο Όρος Σινά και τους Αγίους Τόπους διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολίς μας κατά το χρονικό διάστημα από 20 μέχρι και 29 Αυγούστου. Οι προσκυνητές είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά και σε όλα τα προσκυνήματα του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Οι 50 προσκυνητές έγιναν δεκτοί από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο και είχαν την ευκαιρία να λάβουν μέρος στις λατρευτικές εκδηλώσεις για την εορτή της Κοιμήσως της Θεοτόκου.

Από την απονομή της τιμητικής διάκρισης στον Υπουργό Μακεδονίας - Θράκης

Με τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο

Πανήγυρις Τιμίου Προδρόμου Ναούσης

τις 29 Αυγούστου πανηγύρισε η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ναούσης. Στος Εσπερινό χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ο οποίος την επομένη ημέρα τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία. Κατά τη διάρκεια των πανηγυρικών εκδηλώσεων έγινε και η παρουσίαση του νέου βιβλίου του Σεβασμιωτάτου που έχει τον τίτλο: “ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΝΑΟΥΣΗΣ, ιστορία και θαύματα¨.

Το εξώφυλλο του νέου βιβλίου του Σεβασμιωτάτου Παύλειος Λόγος 45

Δραστηριότητες Γραφείου

Εξωτερικής Ιεραποστολής Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης

ημαντική υπήρξε η δράση της Ιεράς Μητροπόλεως, ιδίως κατά τα τελευταία δύο έτη, στον τομέα της Εξωτερικής Ιεραποστολής. Πέραν των άλλων δραστηριοτήτων, το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής διωργάνωσε τις κατωτέρω εκδηλώσεις: 1) Στις 28 Μαϊου 2006 στις 6 το απόγευμα στην αίθουσα του πνευματικού κέντρου της Μητροπόλεως, παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας και του Μητροπολίτου Σαμαρείας και Νεαπόλεως κ. Αμβροσίου. Περιλάμβανε σύντομη εισαγωγή από τον πρωτοπρεσβύτερο π. Νεκτάριο Σαββίδη, ομιλία από τον παν. αρχ. Παύλο Δημητρακόπουλο με θέμα «Ο όρθρος της Ορθοδοξίας στη Μαδαγασκάρη» και προβολή διαφανειών από το ιεραποστολικό έργο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Μαδαγασκάρη.Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβασμιώτατος ποιμενάρχης μας κ. Παντελεήμων.

Από εκδήλωση του Γραφείου εξωτερικής Ιεραποστολής για τους νέους

2) Στις 22 Οκτωβρίου 2006 στις 6 το απόγευμα στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Περιλάμβανε ομιλία από τον παν. αρχ. Παύλο Δημητρακόπουλο με θέμα «Η Ορθοδοξία ριζώνει στις καρδιές των ιθαγενών της Κένυας», προβολή διαφανειών από την ιεραποστολική δράση στην Κένυα και μουσικό πρόγραμμα με ύμνους και χριστιανικά τραγούδια από την χορωδία και ορχήστρα της Αδελφότητος «Χριστιανική Ελπίς». Στην εκδήλωση ομίλησε επίσης ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, ο οποίος μεταξύ των άλλων ετόνισε την ανάγκη της συμβολής όλων μας στο ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας και εκάλεσε τον λαό της Μητροπόλεως μας να ενισχύσουν την προσπάθεια ανεγέρσεως ιερού ναού αφιερωμένου στον Απόστολο Παύλο, στην Κένυα. Στη συνέχεια ευχαρίστησε την υπεύθυνο και τα μέλη της χορωδίας και προσέφερε δώρα.

3) Στις 4 Ιανουαρίου 2007 στις 6 το απόγευμα στη Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Βεροίας. Στην εκδήλωση ήταν παρόντες εκτός από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας, ο Νομάρχης Ημαθίας, η κ. Δήμαρχος, ο Στρατηγός του Β΄ Σώματος Στρατού και άλλοι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών. Μετά από σύντομη εισαγωγή του π. Νεκταρίου Σαββίδη, ομίλησε ο Σεβασμιώτατος κ. Παντελεήμων. Επακολούθησε προβολή βιντεο-ταινίας με σκηνές από την ιεραποστολική δράση στην Κένυα, κοπή της βασιλόπιτας, σύντομη εισήγηση του π. Παύλου Δημητρακοπούλου και μουσικό πρόγραμμα με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια. 4) Στις 25 Φεβρουαρίου 2007 στις 11 το πρωϊ στην αίθουσα του πνευματικού κέντρου του ιερού ναού του αγίου Μηνά Ναούσης, παρουσία του Σεβασμιωτάτου κ. Παντελεήμονος και πολλών κληρικών της αρχιερατικής περιφερείας

Ναούσης. Περιλάμβανε ομιλία από τον π. Παύλο Δημητρακόπουλο με θέμα «Η Ορθοδοξία ριζώνει στην Κένυα» και προβολή βιντεοταινίας με σκηνές από την ιεραποστολική δράση στην Κένυα. Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Παντελεήμων. Πέραν των εκδηλώσεων αυτών το Γραφείο Εξωτερικής Ιεραποστολής διοργάνωσε, από τον Φεβρουάριο του 2006 έως τον Μάϊο του 2007, σειρά ραδιοφωνικών ομιλιών από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μητροπόλεώς μας με γενικό θέμα «Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στην ιστορία και στον σύγχρονο κόσμο». Οι ομιλίες αυτές αποσκοπούσαν, αφ’ ενός μεν να παρουσιάσουν συνοπτικά το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας από της ιδρύσεώς της μέχρι σήμερα, και αφ’ ετέρου να συμβάλλουν στην αφύπνιση του ιεραποστολικού ζήλου μεταξύ του λαού της τοπικής μας Εκκλησίας.

ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ

στην Ι. Μονή Παναγίας Δοβρά οι εργασίες ανέγερσης του Ιερού Ναού

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ε τ σ ύ ά χ κ σ ι ι εν ονομ οικ έργο το

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ