Παύλειος Λόγος τεύχος 75 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 75 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2008

ETOΣ ΙΕ΄ TEYXOΣ 75 ΣΕΠΤ. - ΟΚΤ. 2008

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

σελ 3

σελ 16 �

σελ 4

σελ 6

σελ 8

σελ 10

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr

ΜΕ ΤΟΝ ΑΠ. ΠΑΥΛΟ ΣΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ του Αρχιμ. Διονυσίου Ανθόπουλου

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή

ΜΥΣΤΗΡΙΟ ἤ ΣΥΜΒΟΛ. ΠΡΑΞΗ; του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ “ΠΑΥΛΕΙΑ”

σελ 22

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΝΕΑΣ ΣΧΟΛ. ΧΡΟΝΙΑΣ

σελ 12

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΕ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ του Εμμ. Ξυνάδα

σελ 24

ΕΣΤΕΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

σελ 26 MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΟΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Ο ΛΑΤΡΙΝΟΣ του Αρχιμ Ιερεμίου Γεωργαλή

σελ 30

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY web:

www.imverias.gr

EΞΩΦYΛΛO Ο Μακαρ. Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιήλ με το Σεβ. Μητροπολίτη Βεροίας κατά την υποδοχή του Ι. Λειψάνου του Απ. Παύλου στο Βουκουρέστι. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Μπροστά από τα Λείψανα του Απ. Παύλου και του Αγ. Δημητρίου Βεσαραβίας.

ποιμαντορική ἐγκύκλιος

γιά τή νέα σχολική χρονιά

Ἀγαπητά μου παιδιά,

Γιὰ μία ἀκόμη φορὰ ἐπικοινωνῶ μαζί σας καὶ φέτος μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἀρχῆς τῆς νέας σχολικῆς χρονιᾶς, γιὰ νὰ μεταφέρω καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ πρὸς ὅλους σας μαζὶ μὲ τὶς εὐχὲς τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τὶς δικές μου πατρικὲς εὐχές. Ἡ ἀγάπη καὶ οἱ προσευχές μας θὰ σᾶς συνοδεύουν καὶ σ’ αὐτὴ τὴ νέα χρονιὰ καὶ σ’ αὐτὴ τὴ νέα σας προσπάθεια νὰ προσεγγίσετε τὴ γνώση καὶ νὰ ἀποκτήσετε ἐφόδια γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ μέλλον σας. Κάποιοι ἀπὸ σᾶς, ποὺ ἦταν τόσα χρόνια μαζί σας στὶς αὐλὲς τῶν σχολείων σας, δὲν εἶναι φέτος ἐκεῖ, γιατὶ ἀποφοίτησαν. Κάποια ἄλλα παιδιὰ ἦρθαν νὰ πάρουν τὴ θέση τους. Ἔτσι συμβαίνει κάθε χρόνο. Τὰ πρόσωπα ἀλλάζουν, κι ὄχι μόνο τῶν συμμαθητῶν σας, ἀλλὰ καὶ τῶν δασκάλων καὶ τῶν καθηγητῶν σας. Ἡ προσπάθεια ὅμως παραμένει ἡ ἴδια καὶ πρέπει νὰ παραμένει ἡ ἴδια, γιατὶ ἡ γνώση δὲν εἶναι κάτι ποὺ κατακτᾶται σὲ μερικὰ χρόνια, ἀλλὰ σὲ ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου· γιατὶ ἡ μόρφωση, τὴν ὁποία θὰ πρέπει νὰ ἐπιδιώκετε, δὲν ἐξαντλεῖται στὶς σελίδες τῶν βιβλίων ποὺ θὰ πάρετε σὲ λίγο, ἀλλὰ κατακτᾶται προοδευτικὰ μὲ τὴν προσωπικὴ προσπάθεια τοῦ καθενὸς καὶ τῆς καθεμιᾶς σας καὶ τὴν καθοδήγηση τῶν δασκάλων σας. Γιατὶ ἡ μόρφωση, ποὺ θὰ πρέπει νὰ εἶναι ὁ στόχος σας, καὶ εἶναι ὁ σκοπὸς τοῦ σχολείου, δὲν εἶναι μόνον ἡ γνώση, ἀλλὰ τὸ «πλάσιμο» τῆς προσωπικότητάς σας, ἡ διαμόρφωση τοῦ χαρακτήρα σας, ἡ δημιουργία ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ νὰ εἶναι πραγματικὸς ἄνθρωπος, ποὺ νὰ εἶναι ἕνα χαριτωμένο πλάσμα, ὅπως εἶναι ὁ πραγματικὸς ἄνθρωπος, ὅπως λέει καὶ ὁ ἀρχαῖος σοφὸς «ὡς χαρίεις ἐστι ἄνθρωπος, ὅταν ἄνθρωπος ᾖ». Στὴν προσπάθειά σας γιὰ τὴ μόρφωση ἡ γνώση ἔχει ἀσφαλῶς τὴ σημασία της, ἀλλὰ δὲν ἀρκεῖ. Γι’ αὐτὸ χρειάζε-

τε νὰ ἀναζητήσετε γύρω σας παραδείγματα, νὰ ἀναζητήσετε τὸ καλὸ καὶ τὸ ὠφέλιμο στὸ παράδειγμα τῶν δασκάλων σας, τῶν συμμαθητῶν σας, τῶν γονέων σας, τῶν ἱερέων μας. Νὰ τὸ ἀναζητήσετε, ὅπως οἱ μέλισσες ἀναζητοῦν τὰ ἄνθη, γιὰ νὰ δημιουργήσουν τὸ μέλι. Νὰ τὸ ἀναζητήσετε, ὅπως ὁ καλὸς ἀρχιτέκτονας τὸ ἀναζητεῖ, προκειμένου νὰ οἰκοδομήσει ἕνα ὄμορφο καὶ χρήσιμο οἰκοδόμημα. Μπορεῖτε καὶ πρέπει νὰ τὸ βρεῖτε, γιατὶ αὐτὸ θὰ σᾶς προφυλάξει ἀπὸ ὅ,τι κακὸ καὶ βλαβερὸ γιὰ τὸ μέλλον καὶ τὴ ζωή σας, ἀπὸ ὅ,τι φαίνεται λαμπερὸ καὶ σᾶς ἐντυπωσιάζει, ἀπὸ ὅ,τι ἐπιδιώκει νὰ σᾶς παρασύρει. Τὸ κακὸ ἔχει αὐτὲς τὶς ἰδιότητες καὶ κάποιοι ἴσως σᾶς τὸ συνιστοῦν, γιὰ νὰ τὸ δοκιμάσετε, γιὰ νὰ τὸ γνωρίσετε, ἀλλὰ ἐσεῖς πρέπει νὰ θέσετε τώρα τὶς βάσεις, ὥστε νὰ μπορέσετε νὰ τὸ ἀποφύγετε καὶ μελλοντικά. Ἀγαπητά μου παιδιά, Προσέξτε τὶς ἐπιλογές σας μέσα καὶ ἔξω ἀπὸ τὸ σχολεῖο. Προσέξτε τί ἀκολουθεῖτε καὶ τί ἐπιλέγετε. Τὸ κακὸ δὲν μορφώνει, παραμορφώνει τὴν προσωπικότητα καὶ μάλιστα ἐπικίνδυνα στὴ δική σας ἡλικία. Σεῖς ἀκολουθεῖστε ὅ,τι καλό· ἀκολουθεῖστε τὴν ἀληθινὴ γνώση ποὺ ἐλευθερώνει τὸν ἄνθρωπο. Στὴν προσπάθειά σας αὐτὴ θὰ εἴμαστε πάντοτε κοντά σας καὶ θὰ σᾶς συνοδεύουμε μὲ τὶς προσευχές μας, κι ἐσᾶς καὶ τοὺς ἐκπαιδευτικούς μας, ποὺ ἀγωνίζονται μαζί σας γιὰ τὸν ἴδιο σκοπό. Καλὴ καὶ εὐλογημένη χρονιά. Μὲ πατρικὲς εὐχὲς γιὰ μιὰ νέα σχολικὴ χρονιὰ Ὁ Μητροπολίτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Παντελεήμων Παύλειος Λόγος

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ του Αρχιμ. Αμβροσίου Κυρατζή

Παύλειος Λόγος

να ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα λάθη τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς μας εἶναι ὅτι δὲν παραδέχονται τὴν ὕπαρξη τοῦ διαβόλου, πράγμα τὸ ὁποῖο φαίνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι τοὺς καθοιονδήποτε τρόπο πάσχοντες ἀπὸ δαιμονικὴ μανία, ἀντὶ νὰ τοὺς ὁδηγήσουμε στὸ Χριστό, τοὺς ὁδηγοῦμε στοὺς νευρολόγους, στὰ μέντιουμ, στοὺς παραψυχολόγους, στὶς χαρτορίχτρες. Δὲν ἀγνοοῦμε βέβαια ὅτι ὑπάρχουν περιπτώσεις ἀνθρώπων ποὺ ὑποφέρουν ψυχικὰ καὶ ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ τὴ συμβολὴ τοῦ ψυχολόγου. Τοὺς ψυχασθενεῖς μπορεῖ νὰ τοὺς βοηθήσει ὁ ψυχίατρος, τοὺς δαιμονιζομένους ὅμως, μόνο ἡ Ἐκκλησία. Γι’ αὐτὸ κάθε προσπάθεια ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, εἶναι ματαιοπονία. Ἂν εἶναι σωστὸς ὁ λόγος πὼς περισσότερο ἀπό τουςφίλους μας πρέπει νὰ γνωρίζουμε τοὺς ἐχθρούς μας, θὰ πρέπει νὰ τονισθεῖ ὅτι εἶναι ἀνάγκη κάθε χριστιανὸς νὰ γνωρίζει τὸν προαιώνιο ἐχθρό του, τὸν διάβολο, γιὰ νὰ φυλάγεται ἀπὸ τὶς παγίδες του. Σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ διάβολοι ἦταν πρῶτα ἄγγελοι. Ἐπειδὴ ὅμως θέλησαν νὰ θεωθοῦν χωρὶς τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ μόνο μὲ τὶς δικές τους δυνάμεις, ἔπεσαν στὴν ὑπερηφάνεια, ἀποκόπηκαν ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα ἐννέα ἀγγελικὰ τάγματα «ἐζοφώθησαν» καὶ «ταρταρώθησαν», δηλαδὴ ἀκαριαῖα ἔγιναν σκοτεινοὶ καὶ πονηροὶ (Β’ Πετρ. 2:4). Τὸ φοβερότερο ὅμως ἦταν ὅτι ὁ Ἑωσφόρος καὶ οἱ ἄγγελοί του, ὅταν ἀπέτυχαν στὸ ἀλαζονικό τους σχέδιο, δὲν ταπεινώθηκαν. Ἔτσι ἔγιναν αἰώνιοι φορεῖς τοῦ κακοῦ «μισόκαλοι» καὶ «χαιρέκακοι». Ὁ Διάβολος ποὺ εἶναι προσωπικὴ ὕπαρξη (καὶ ὄχι ἀπρόσωπο κακό, ὅπως ὑποστηρίζουν οἱ δεϊστές) πειράζει τὸν ἄνθρωπο μὲ παραχώρηση Θεοῦ μέχρι ἕνα ὁρισμένο σημεῖο. Ἐπηρεάζει τὸ σῶμα μας, σαλεύει τὸ λογικό μας. Ἀλλὰ ἡ δύναμη τοῦ ἐπάνω μας δὲν εἶναι ἀναγκαστική, εἶναι

προτρεπτική. Δὲν μᾶς ἀναγκάζει, ἀλλά μας προτρέπει μὲ χίλιους δυὸ τρόπους. Συνεπῶς στὸ αὐτεξούσιό μας ἔγκειται νὰ ὑποκύψουμε ἢ νὰ ἀντιδράσουμε. Δὲν βάζει ὁ διάβολος τὰ πάθη μέσα μας, ἀλλὰ ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ βρίσκει στὴ σκέψη μας κινεῖ τοὺς πονηροὺς λογισμούς, οἱ ὁποῖοι, ὅταν συγκατατεθοῦμε, γίνονται ἁμαρτωλὲς πράξεις. Τὰ πονηρὰ πνεύματα ἀποκτοῦν ἐξουσία καὶ κυριότητα ἐπὶ τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴ θέληση αὐτοῦ τοῦ ἰδίου τοῦ ἀνθρώπου. Διότι κάθε ἁμαρτία ποὺ κάνει θεληματικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι καὶ μία ὑποχώρηση στὸ θέλημα τοῦ πονηροῦ. Μὲ τὴν ἁμαρτία ὁ πονηρὸς κυριαρχεῖ στὴ θέληση καὶ τὴ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου, ρυπαίνει τὴν καρδιά του, ἀμβλύνει ἀκόμη καὶ τὴ συνείδησή του, ὥστε νὰ μὴ τὸν ἐλέγχει πλέον ἢ τουλάχιστον νὰ μὴν τὸν ἐλέγχει αὐστηρὰ γιὰ τὶς παραβάσεις του. Μεταβάλλει τὸ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου σὲ ἐκτελεστικὸ ὄργανο τῶν δικῶν του θελήσεων, τοῦ δηλητηριάζει τὶς ἡμέρες καὶ τὶς ὦρες τῆς ζωῆς του, ὥστε ὁ ἄνθρωπος νὰ πίνει κάθε ἡμέρα πικρὰ ποτήρια πόνου, ταραχῆς καὶ σύγχυσης. Δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος πιὸ δυστυχὴς στὴν κοινωνία ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει ὑποταχθεῖ στὰ πάθη του. Οἱ θλιβερές, οἱ φοβερὲς καὶ τραγικὲς συνέπειες τῆς ὑποδούλωσης στὰ θελήματα τοῦ διαβόλου δὲν περιορίζονται μόνον στὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο, ἐπεκτείνονται καὶ στὸ περιβάλλον του. Ὁ Θεὸς μὲ τὴν ἐνανθρώπισή του σήμανε τὴν κρίση τοῦ διαβόλου (Ἰω. 12, 31). Νίκησε κατὰ κράτος τὸν διάβολο καὶ κατέλυσε τὰ ἔργα του. Ἃς δοῦμε τὴν ὕπαρξη τοῦ διαβόλου μέσα ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή. Λέγει ἐν πρώτοις ἡ Γραφὴ ὅτι ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο εἶχε ὡς σκοπὸ νὰ λύσει τὰ ἔργα τοῦ Σατανᾶ καὶ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν ἐξουσία του: «εἰς τοῦτο ἐφανερώθη ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἴνα λύση τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου» λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης στὴν πρώτη του καθολικὴ ἐπιστολὴ (Α’ Ἰω. 3:8). Τὸ ἴδιο λέγει καὶ ὁ Ἀπ. Παῦλος στὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολὴ (2:14). Γιὰ

τὸν Ἀπ, Παῦλο ὁ διάβολος δὲν εἶναι κάποια ἀρνητικὴ δύναμη, ἀλλὰ πρόσωπο μὲ θέληση, μὲ σκέψη, μὲ μεθοδεῖες καὶ ἀπάτες (Β’ Τιμ. 2:25-26), ἔχει νοήματα (Β’ Κορ. 2:11), ἔχει ἀπάτη (Α’ Τιμ. 2:14), ἔχει τὴ δύναμη νὰ φαίνεται ὡς ἄγγελος φωτὸς (Β’ Κόρ. 11:14). Ἔχει ἀκόμη τὴ δύναμη νὰ θαυματουργεῖ (Β’ Θεσ. 2:9), ἔχει καὶ συνεργάτες. Εἶναι δυστυχῶς «θεός» τοῦ αἰῶνος τούτου (Β Κορ. 4:4-5). Εἶναι αὐτὸς ποὺ ἀπάτησε τὴν πρώτη γυναῖκα στὸν κῆπο τῆς Ἐδὲμ (Β’ Κορ. 11:3), Εἶναι αὐτὸς ποὺ ὁδήγησε τὸν «ἄνθρωπο καὶ ὅλη τὴν κτίση στὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο (Ρωμ. 8:20-22). Ὁ Διάβολος, ὅμως, δὲν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ ἔτσι ὅπως τώρα εἶναι. Ἦταν ἄγγελος, ἀλλὰ ἤθελε νὰ θεωθεῖ χωρὶς τὸ Θεό. Γι’ αὐτὸ ἐξέπεσε ἀπὸ τὸ ἀγγελικὸ ἀξίωμα καὶ ἔγινε διάβολος. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ἠσαΐα (14:12-14) καὶ ὁ Ἀπ. Ἰούδας στὴν ἐπιστολὴ τοῦ ἀναφέρεται σ’αὐτὴν τὴν πτώση του (1:6). Ἔτσι ἀπὸ ἄγγελος φωτός, ἔγινε ἄγγελος σκότους καὶ γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὸ Θεό προσπαθεῖ νὰ καταστρέψει τὸ πλάσμα του, τὸν ἄνθρωπο. Ὁ σατανᾶς βάζει στὸ μυαλὸ τῶν ἀνθρώπων λογισμοὺς πονηροὺς ἀπιστίας, βλασφημίας, φόβου, φαντασίες αἰσχρὲς καὶ ἐπιθυμίες κακές, μὲ σκοπὸ νὰ παρασύρει τὸν ἄνθρωπο στὴν ἁμαρτία καὶ νὰ τὸν ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸ Θεό. Ἡ δύναμη τοῦ σατανᾶ, ὅμως, εἶναι περιορισμένη. Ἄνευ τῆς παραχωρήσεως τοῦ Θεοῦ ὄχι μόνο τους ἀνθρώπους δὲν μποροῦν νὰ ἐπηρεάσουν, ἀλλὰ καὶ σ’αὐτοὺς τοὺς χοίρους ὅταν κάποτε θέλησαν νὰ μποῦν ζήτησαν τὴν ἄδεια τοῦ Χριστοῦ. Γι’αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ τὸν φοβόμαστε τὸν σατανᾶ, ὅταν μάλιστα προσπαθοῦμε νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Στὴν δὲ ὤρα τοῦ πειρασμοῦ πρέπει νὰ σκεφτόμαστε ὅτι ὁ πειρασμὸς ὅσο δυνατὸς καὶ ἂν εἶναι, δὲν εἶναι ἁμαρτία. Μόνον ὅταν ὑποκύψει κανεὶς στὸν πειρασμὸ ἔχει ἁμαρτήσει. Ὁ Ἰησοῦς πειράστηκε ἐπίμονα στὴν ἔρημο, χωρὶς ποτὲ νὰ ἁμαρτήσει (Ματθ. 4: 1-11 πρβλ. Ἑβρ. 4:15-16). Ἔπειτα στὸν πειρασμὸ πρέπει νὰ ἀντιστεκόμαστε μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ (Ἰακ. 4:7, Ἐφεσ. 3:7), διότι ὅταν ἀντιστεκόμαστε νικηφόρα σ’ ἕναν πειρασμὸ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, αὐτό μᾶς δυναμώνει καὶ μᾶς στερεώνει τὸν χριστιανικό μας χαρακτήρα (Ἰακ. 1:12). Ἀλλὰ καὶ ὅταν ὁ πειρασμὸς ἐνοχλεῖ κάποιον, αὐτὸ εἶναι σημάδι ὅτι ἀληθινὰ ἔχει ἐπιστραφεῖ ὁ πειραζόμενος στὸ Χριστό. Παύλειος Λόγος

Μυστήριο ἤ συμβολ Η

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

συζυγία δυὸ ἀνθρώπων διαφορετικοῦ φύλου, εἶναι μία στάση ζωῆς, ἡ ὁποία δὲν εἶναι μήτε κακή, μήτε ἁμαρτωλὴ ἀφ’ ἑαυτῆς. Μέσα σ’ αὐτὴν ὑπάρχει ὡς κυρίαρχο στοιχεῖο καὶ ἡ σεξουαλικότητα τῆς σχέσης. Οἱ Πατέρες διευκρίνισαν τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ σεξουαλικότητα εἶναι φυσικὴ καὶ μάλιστα ἐκδηλώνεται ἤδη ἀπὸ τὴ βρεφικὴ ἡλικία. ( Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς), PG 150, 1069. Ὁ ἄνθρωπος ὡστόσο, καλεῖται νὰ μὴν τὴν ἀφήνει τυφλὴ καὶ ἀπρόσωπη, ἀλλὰ νὰ τὴν προσανατολίσει πρὸς συγκεκριμένο πρόσωπο. Δὲν εἶναι ἁπλῶς τρόπος ἱκανοποίησης μιᾶς ἀτομικῆς βιολογικῆς ὁρμῆς, ἀλλὰ γίνεται ὁδὸς γιὰ τὴν πραγμάτωση μιᾶς προσωπικῆς (δηλαδὴ μεταξὺ συγκεκριμένων προσώπων), ἐρωτικῆς κοινωνίας. Σήμερα ἡ λέξη ἔρωτας χρησιμοποιεῖται συγκεχυμένα. Ἄλλοτε ὑποβαθμίζεται γιὰ νὰ δηλώσει μόνο τὴν σεξουαλική, σαρκικὴ πράξη, κι ἄλλοτε εὐρύνεται γιὰ νὰ σημάνει τὸν ψυχικὸ πόθο γιὰ κάποιον. Στὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση ὁ ἔρωτας κατέχει κεντρικὴ θέση καὶ σηματοδοτεῖ ὄχι μία ἐπὶ μέρους δραστηριότητα, ἀλλὰ ἕναν τρόπο ζωῆς. Ἔχει τὴν ἔννοια τῆς πύρινης ἀγάπης, τοῦ ὁλόψυχου δοσίματος στὸ ἄλλο πρόσωπο. Ὁ ἄνθρωπος ὄχι μόνο δὲν καλεῖται νὰ καταστείλει τὸν ἔρωτα, ἀλλὰ ἀντίθετα, καλεῖται νὰ διαποτίσει ὁλόκληρη τὴ ζωὴ του μ’ αὐτόν. Ἡ ἐγωϊστικὴ πράξη εἶναι ἀνέραστη πράξη. Πηγὴ καὶ τοῦ

Παύλειος Λόγος

Θείου ἔρωτα (τοῦ ἀνοίγματος μὲ τὸ Θεό) καὶ τοῦ ἀνθρώπινου ἔρωτα (τοῦ ἀνοίγματος πρὸς τὸν ἄνθρωπο) εἶναι ὁ ἴδιος ὁ τρόπος ὕπαρξης τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἀγαπητική κοινωνία προσώπων καὶ ποὺ σαρκώθηκε ἀπὸ τὸν πόθο ἕνωσής του μὲ τὸν ἄνθρωπο.( Χαρακτηριστικά, ἕνα θεολογικὸ ἔργο τοῦ 6ου αἰώνα ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀεροπαγίτου χαρακτηρίζει τὸν θεῖο ἔρωτα « ἐκ-στατικό». Δηλαδὴ μὴ στατικό, ἀλλὰ κινούμενο, ἐξερχόμενο ἀπὸ τὴ στάση καὶ ἀνοιγόμενο πρὸς τὸν ἄλλον). PG 3, 712. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία, αὐτὴ ἡ προσωπική, ἐρωτικὴ κοινωνία πραγματώνεται ἀποκλειστικὰ καὶ μόνον στὸ μυστήριο τοῦ γάμου. Μήτε στὶς συμφωνίες τῶν ὑπογραφῶν, μήτε στὰ προσύμφωνα ἢ συμβόλαια συζυγίας, μήτε στοὺς μακροχρόνιους ἐλεύθερους δεσμοὺς σχέσεων. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα ξεκαθαρίζουμε ὅτι τὸ μυστήριο τοῦ Γάμου δὲν εἶναι (ὅπως οἱ πολλοὶ δυστυχῶς σήμερα τὸ βλέπουν), μία ἁπλὴ τυπικὴ τελετή, ἕνας νομικὸς θεσμὸς ἢ μία ὑποχρέωση πρὸς τοὺς συγγενεῖς, ποὺ εἴτε γίνει, εἴτε δὲν γίνει, δὲν ἀλλάζει σὲ τίποτα τὴν οὐσία τῶν πραγμάτων, δηλαδὴ τὸν δεσμὸ ποὺ ἤδη ὑπάρχει, ἀλλὰ κάτι ποὺ ὄντως ἀφορᾶ τὴν ἴδια τὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὸν δεσμό του. Δηλαδὴ τὴν ἕνωση διὰ τῆς θείας Χάριτος, τῶν δυὸ σὲ ἕνα, ὥστε μὲ τὸν κοινὸ πλέον ἀγώνα, νὰ φθάσουν στὴν σωτηρία τους. Τὸ πρόβλημα ὅσων συζοῦν, λοιπόν, ἔξω ἀπὸ τὴν θεία Χάρη τοῦ Ἱεροῦ καὶ Μεγάλου Μυστηρίου τοῦ Γάμου, εἶναι ὅτι δὲν μποροῦν νὰ σωθοῦν, διότι μένουν ἔξω ἀπὸ τὸ Σῶμα

τῆς Ἐκκλησίας, καὶ τοῦτο κατὰ συνέπεια εἶναι σημεῖο φθαρτότητος. Ἡ Ἐκκλησία ἐπιθυμεῖ τὸ μπόλιασμα τῶν νεονύμφων μὲ τὴν πηγὴ τῆς Ζωῆς. Αὐτὸ ἀπεργάζεται τὸ μυστήριο τοῦ γάμου. Εἰσάγει τοὺς δυὸ ἀνθρώπους, ὄχι ὡς μεμονωμένα ἄτομα ἀλλὰ ὡς ζευγάρι, ὡς σχέση μοναδικῶν κι ἀνεπανάληπτων προσώπων, στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Στὸ μυστήριο αὐτό δηλαδή θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι συντελεῖται κάτι ἀντίστοιχο πρὸς τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Ἡ Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει ὅτι τὸ ψωμὶ εἶναι σημαντικὸ γιὰ τὴ ζωή. Εἶναι ὅμως φθαρτὸ καὶ μετὰ ἀπὸ μερικὲς μέρες θὰ σαπίσει. Ἡ Ἐκκλησία δὲν τὸ καταργεῖ, ἀλλὰ τὸ εἰσάγει στὸν χῶρο της καὶ τὸ μεταβάλλει σὲ Σῶμα Χριστοῦ, τὸ κάνει ἄφθαρτο. Ἔτσι τὸ μυστήριο τοῦ γάμου εἶναι γιὰ τὸ ζευγάρι ἡ ἔναρξη μιᾶς πορείας, ἑνὸς συνειδητοῦ ἀγώνα, μιᾶς διαρκοῦς ἄσκησης στὴν ἀγάπη. Αὐτὸ ἔντονα φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ ἀπόσπασμα τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἄπ. Παύλου ποὺ διαβάζεται στὴν ἱερολογία τοῦ Γάμου. ( Ἐφεσ. 5, 2033), ὅπου ὁ γάμος παραλληλίζεται πρὸς τὴ σχέση τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἐπισημαίνεται τὸ χρέος ἀμοιβαίας ἀγάπης καὶ φροντίδας. Τίποτε ἀπὸ τὰ παραπάνω δὲν μποροῦν νὰ ἐννοηθοῦν στὶς πράξεις ποὺ εἶναι ἕτοιμες νὰ ἐπιβληθοῦν καὶ διὰ νόμων στὴν Χριστιανικὴ Ὀρθόδοξη πατρίδα μας, μὲ μοναδικὸ σκοπὸ τὴν τοποθέτησή τους ὡς «βόμβα» στὰ θεμέλια της Χριστιανικῆς Ἑλληνικῆς Οἰκογένειας, ἡ ὁποία λειτουργεῖ ὡς τὸ κύτταρο τῆς κοινωνίας μας.

λαιογραφική πράξη;

Παύλειος Λόγος

είσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου

ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Φλωρίνης

«ἔχομεν δέ τόν θησαυρόν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν ἵνα ἡ ὑπερβολή τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ Θεοῦ καί μή ἐξ ἡμῶν».

ιμᾶ σήμερα ἡ κατά Ἀνατολάς Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησάι τή μνήμη ἑνός τῶν μεγάλων πατέρων της, τοῦ Ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Χαρίτωνος τοῦ

Ὁμολογητοῦ. Καί ἡ ἑορτή συμπίπτει μέ τήν Κυριακή αὐτή κατά τήν ὁποία ὁλοκληρώνονται διά τῆς πολυαρχιερατικῆς θείας Λειτουργίας εἰς τόν ἱερόν καί ἁγιασμένο ἀπό τά δάκρυα καί τίς προσευχές τῶν ἐνταῦθα ἀνά τούς αἰῶνες κατά Θεόν άσκησάντων πατέρων τόπο, εἰς τόν τόπο αὐτό ὅπου τά μνημεία εἶναι ζῶντες μάρτυρες τῆς ἀσκητικῆς παραδόσεως, οἱ ἐργασίες τοῦ συνεδρίου, τό ὁποῖο θείᾳ συνάρσει καί εὐλογίᾳ Θεοῦ ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολις Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας μέ θέμα: «Ὀρθόδοξος μοναχισμός: θεσμός σέ κίνδυνο;». Στίς ἀπαντήσεις πού ἐδόθησαν διά τῶν ὁμιλιῶν καί τῶν εἰσηγήσεων εἰς τό φλέγον αὐτό καί ἐπίκαιρο ἐρώτημα ἔρχεται νά προστεθεῖ καί ἡ ἀπάντηση πού δίδει σήμερα ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος, ὁ μέγας ἀπόστολος Παῦλος, διά τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος. «Ἔχομεν τόν θησαυρόν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν». Θησαυρός εἶναι ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός, διότι ἀποτελεῖ θεία ἐντολή, ἡ ὁποία ἀπευθύνεται τοῖς δυναμένοις χωρῆσαι, διότι «οὐ πάντες χωροῦσι ἀλλ’ οἷς δέδοται» καί συγχρόνως ἱερά παρακαταθήκη, διότι οἱ χωροῦντες ἀποτελοῦν «τήν μικράν ζύμην», ἡ ὁποία «ὅλον τό φύραμα» τῆς Ἐκκλησίας «ζυμοῖ», ἀποτελοῦν «τό ἅλας τῆς γῆς», τό ὁποῖον συντηρεῖ τόν κόσμο ἀπό τήν ἠθική καί πνευματική σήψη, καί «τήν λυχνίαν ἐπάνω ὄρους κειμένην», ἡ ὁποία φωτίζει καί διαλύει τό σκότος τῆς ἀπιστίας καί τῆς ἁμαρτίας. Θησαυρός ὁ Ὁρθόδοξος μοναχισμός,

Παύλειος Λόγος

διότι ἀποτελεῖ τήν καθαρωτάτη καί ἀγνοτάτη μορφή ἀγάπης καί ἀφοσιώσεως πρός τόν ἀγαπήσαντα ἡμᾶς Θεό. Ἀποτελεῖ κατάργηση τῶν σχημάτων τοῦ κόσμου καί τῶν νόμων τῆς φύσεως, ὡς ἐν σώματι ἀλλ’ ὑπέρ φύσιν ζωήν. Ἀποτελεῖ ἀγῶνα διηνεκῆ δι’ ἐπιστροφῆς εἰς τήν προπτωτική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπου ὁ πειρασμός τοῦ ἀντικειμένου ἀπωθεῖται, καί ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ ἀκολουθεῖται πιστά, ὅπου ἡ γνώσις δέν κατακτᾶται διά τῆς βρώσεως τοῦ καρποῦ ἀλλά διά τῆς νηστείας τῶν τροφῶν καί τῶν παθῶν καί διά τῆς ἀσκήσεως καί τῆς νήψεως προσεγγίσεως τοῦ μυστηρίου τοῦ Θεοῦ. Θησαυρός ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός, διότι ἀποτελεῖ τήν προφυλακή τῆς παρατάξεως Κυρίου, ἀποτελεῖ τόν ἀκοίμητο φρουρό τῆς ἀμωμήτου πίστεως καί εὐσεβείας, τήν ὁποία οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι καί οἱ θεῖοι πατέρες μᾶς παρέδωσαν, διά νά τόν παραδώσουμε καί ἐμεῖς εἰς τούς ἐπιγινομένους. Καί τόν θησυρό αὐτόν τόν ἐνεπιστεύθη ὁ Κύριος ὄχι σέ ἀσφαλῆ καί ἀπρόσιτα εἰς τίς ἀρπακτικές διαθέσεις τῶν κατά καιρούς κλεπτῶν καί ληστῶν, θησαυροφυλάκια, ὅπως συνηθίζουν νά πράττουν οἱ ἅνθρωποι, ἀλλά εἰς τά εὔθραυστα ἀνθρώπινα σώματα, τόν ἐνεπιστεύθη «ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν». Διά τοῦτο καί πολλάκις αἰσθανόμεθα ὅτι ὁ θησαυρός ἡμῶν, ὁ θησαυρός τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ διατρέχει κίνδυνο. Διά τοῦτο καί κατά διαφόρους ἐποχάς ἔχουμε τήν ἐντύπωση ὅτι ἐπιχειρεῖται ἡ ἀμαύρωσή του, ὅτι ἐπιχειρεῖται ἡ ἀπαξίωσή του. Καί ἡ ἐντύπωση αὑτή δέν εἶναι ἐντύπωση μόνου τοῦ παρόντος καιροῦ, δέν εἶναι ἐντύπωση πού δημιουργεῖται εἰς τήν ἐποχή μας, ὅπου ἡ πνευματικότης διέρχεται κρίση καί ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν δι’ ὅτι εὐσεβές καί ἅγιο δυστυχῶς ἐψύγη. Ἡ ἱστορία ὅμως διδάσκει ὅτι

παρόμοια φαινόμενα ἐπανελήφθησαν καί ἐπαναλαμβάνονται ἀνά τούς αἰῶνες. Τό ὀστράκινο σκεῦος μέσα στό ὁποῖο φυλάσσεται ὁ θησαυρός τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ εὶναι ἀναμφιβόλως εὔθραυστο, καί αὐτό δημιουργεῖ τήν ἐντύπωση ὅτι ἡ διατήρησή του εἶναι ἐπίφοβος καί ἡ σύλησή του εἶναι εὔκολη ὑπόθεση, ἡ ὁποία εἶναι δυνατό νά ἐξασφαλίσει ἰδιοτελές ὄφελος σέ ὅποιον τήν ἐπιτύχει εἴτε ἔσωθεν εἴτε ἔξωθεν. Διότι ὁ θησαυρός δέν κινδυνεύει μόνον ἀπό ὅσους ἔξωθεν ἐπιβουλεύονται τήν ἀκεραιότητά του ἀλλά καί ἀπό ὅσους ἀνέλαβαν τή φύλαξη καί διατήρησή του. Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ἀποτελεῖ θησαυρό πολύτιμο καί ἀναφαίρετο τῆς Ἐκκλησίαςκαί τοῦ κόσμου, ἀλλά στόν θησαυρό αὐτό δέν μπορεῖ νά μετέχουν ὅσοι ἐν ὀνόματί του ὑπηρετοῦν προσωπικές ἐπιδιώξεις καί ἀδυναμίες, ὅσοι τόν χρησιμοποιοῦν προκειμένου νά καλύψουν τήν ἰδική των ἔνδεια καί γυμνότητα, ὅσοι τόν οἰκειοποιοῦνται πρός ἴδιον συμφέρον, ὅσοι τόν χρησιμοποιοῦν ὡς ἄλλοθι τῶν πράξεών των καί ὡς μέσο ἐπιτεύξεως τῶν στόχων τους. Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ἀποτελεῖ ἀνεκτίμητο θησαυρό δι’ ὅσους διακονοῦν τηρώντας τίς ὑποσχέσεις τίς ὁποῖες ἔδωσαν κατά τήν ἡμέρα τῆς μοναχικῆς των κουρᾶς ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων, καί αὐτοί τόν αὐξάνουν καί τόν λαμπρύνουν διά τῶν προσωπικῶν των ἀγώνων καί τῆς διηνεκοῦς ἀσκήσεώς των, προσθέτοντας πολυτίμους λίθους εἰς τό στέφος του. Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ὡς θησαυρός πολύτιμος πλουτίζει ὅσους τόν ὑπηρετοῦν μέ ἀνυπόκριτο ταπείνωση, μέ εἰλικρινῆ ὑπακοή εἰς τήν Ἐκκλησία καί ἀπηλλαγμένη ἐκ κοσμικῶν κινήτρων καί προθέσεων ἀγάπη πρός αὐτόν, ἀλλά καί πλουτίζεται ἀπό τήν ἐν ἀφοσιώσει καί καθαρότητι καρδίας διακονία, προσευχή καί ἄσκηση τῶν

μοναχῶν καί τῶν μοναζουσῶν ἀνά τούς αἰῶνες, ἀποδεικνύοντας τά «ὀστράκινα σκεύη» ἀνθεκτικά εἰς κάθε εἴδους ἐπιθέσεις διαρπαγῆς καί ὑφαρπαγῆς τοῦ θησαυροῦ καί τήν ἐπιλογή τοῦ Κυρίου νά ἐμπιστευθεῖ τόν θησαυρό «ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν» εὐλογία. Διότι, ἀσφαλῶς, ἡ ἐπιλογή αὐτή δέν εἶναι δυνατόν να θεωρηθεῖ τυχαῖα. Ἀντιθέτως μάλιστα ἔχει διπλή σκοπιμότητα τήν ὁποία ὑποδεικνύει ἡ φράση τοῦ ἀποστόλου: «ἵνα ἡ ὑπερβολή τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ Θεοῦ καί μή ἐξ ἡμῶν». Ἡ διατήρηση τοῦ θησαυροῦ τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ δέν εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀνθεκτικότητος τῶν ὀστρακίνων σκευῶν τῶν μοναχῶν, ἀλλά ἀποτέλεσμα τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἐνεργεῖ διά τῶν ἀνθρώπων καί τῆς ἱστορίας καί προφυλάσσει καί συντηρεῖ καί διατηρεῖ τόν πολυτίμητο θησαυρό τοῦ μοναχισμοῦ, τόν ὁποῖο προσέφερε εἰς τόν κόσμο ὡς πνευματικό καταφύγιο ἀλλά καί πρόγευση τῆς αἰωνίου καί μακαρίας ζωῆς, πρός τήν ὁποία προσβλέπουμε ὅλοι οἱ πιστοί. Ἡ διατήρηση τοῦ θησαυροῦ τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ εἶναι ἔργο τῆς θείας Πρόνοιας, ἡ ὁποία τά πάντα πρός τό συμφέρον τῶν ἀνθρώπων καί τῆς Ἐκκλησίας οἰκονομεῖ καί ἡ ὁποία διαφυλάττει ἄφθορο τό θησαυρό αὐτό καί ἐκ κινδύνων καί ἐκ πειρασμῶν, ὅπως διατηρεῖ ἀνέπαφο ἀπό τούς κλύδωνας καί τάς τρικυμίας τό σκάφος τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός εἶναι θεσμός θεοΐδρυτος, τόν ὁποῖο δέν δύνανται νά καταλύσουν οὔτε οἱ ἔξωθεν ἐπιβουλευόμενοι οὔτε οἱ ἔσωθεν ὑποσκάπτοντες. Εἶναι θησαυρός ἀσύλητος, τόν ὁποῖο «οὔτε σής, οὔτε βρῶσις ἀφανίζει οὔτε κλέπται διορύσσουσι καί κλέπτουσιν», ἀλλά διαφυλάττει ἡ θεία χάρις διά νά πλουτίζει καί νά λαμπρύνει τήν Ἐκκλησία. Αὐτό, ἀσφαλῶς, δέν ἀπαλάσσει ὅσους τόν διακονοῦν ἀπό τό χρέος καί τήν εὐθύνη νά τόν συντηροῦν καί νά τόν διατηροῦν καί νά τόν ἐπαυξάνουν, ἀποτρέποντας διά τῆς ἀνυστάκτου

ἐπαγρυπνήσεως ἐπί τῶν πνευματικῶν ἐπάλξεων τίς παντοιοτρόπους ἐπιθέσεις καί προσβολές τῶν ἀντικειμένων, ἀλλά καί διά τοῦ διαρκοῦς πνευματικοῦ ἀγῶνος τῆς ἀπαλλαγῆς του ἀπό ἤ ρυτίδας, τίς ὁποῖες μποροῦν νά προκαλέσουν ἐπιπόλαιες ἤ κοσμικές συμπεριφορές, οἱ ὁποῖες ἀπάδουν πρός τήν παράδοση καί τήν ἀξία τοῦ πολυτίμου αὐτοῦ θησαυροῦ, τόν ὁποῖο τούς ἐνεπιστεύθη ὁ Θεός. Ἀντιθέτως μάλιστα, ἡ συναίσθηση ὅτι ὁ θησαυρός τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ δέν ἀποτελεῖ προσωπικό των κτῆμα ἤ ἀτομικό των ἐπίτευγμα, οὔτε ἡ διατήρηση ἤ διάδοσή του καρπό τῶν ἰδικῶν τους προσπαθειῶν καί κόπων, ἀλλά οἱ ἴδιοιἀποτελοῦν ὀστράκινα σκεύη, εὐεπίφορα στήν καταστροφή, καί ὅτι ὁ θησαυρός διατηρεῖται διά τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ, θά πρέπει νά αὐξάνει εἰς τήν ψυχή των ὄχι μόνο τήν αἴσθηση τῆς ἀναξιότητος, ἡ ὁποία γεννᾶ τήν θεμέλιο τῶν ἀρετῶν ἀρετή, τήν ὑψοποιό ταπείνωση, ἀλλά καί ταυτοχρόνως τούς προφυλάττει ἀπό ὑψηλόφρονες παρεκκλίσεις ἐκ τοῦ ἱεροῦ στόχου εἰς τόν ὁποῖο ἐτάχθησαν διά τῆς ἐνδύσεως τοῦ μοναχικοῦ σχήματος, καί οἱ ὁποῖες θέτουν σέ κίνδυνο τόν ἐμπεπιστευμένο αὐτοῖς θησαυρό καί προσφέρουν ἀφορμές σκανδαλισμοῦ τῶν ἀνθρώπων. «Ἔχομεν δέ τόν θησαυρόν τοῦτον ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσιν, ἵνα ἡ ὑπερβολή τῆς δυνάμεως ᾖ τοῦ Θεοῦ καί μή ἐξ ἡμῶν». Ἀδελφοί μου, εἶναι ὄντως πολύτιμος ὁ θησαυρός τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ. Εἶναι πολύτιμη δωρεά τοῦ εἰς τούς ἀνθρώπους καί εἰς τήν Ἐκκλησία καί εἶναι καθῆκον καί ὑποχρέωση ὅλων μας, ὅσον τό καθ’ ἡμᾶς, νά φροντίζουμε γιά τή διατήρησή του, χωρίς νά ἀγνοοῦμε τό γεγονός ὅτι ἡ συνέχουσα καί διατηροῦσα αὐτόν, ἀνεξαρτήτως τῶν ἰδικῶν μας παραλείψεων καί ἀδυναμιῶν, εἶναι ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ. Οἱ κατά καιρούς κίνδυνοι τούς ὁποίους φαίνεται νά διέρχεται, μπορεῖ νά ἀγγίζουν τά ὀστράκινα σκεύη, μπορεῖ νά ἀγγίζουν τά πρόσωπα, δέν μποροῦν ὅμως νά ἀγγίσουν καί νά βλάψουν τελικῶς τόν θησαυρό τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος εἰς τήν ἀληθῆ καί γνήσια

ἔκφρασή του βιώνει τούς λόγους τοῦ ἀποστόλου: «ἐν παντί θλιβόμενοι ἀλλ’ οὐ στενοχωρούμενοι, ἀπορούμενοι ἀλλ’ οὐκ ἐξαπορούμενοι, διωκόμενοι ἀλλ’ οὐκ ἐγκατελειπόμενοι, καταβαλλόμενοι ἀλλ’οὐκ ἀπολλύμενοι, πάντοτε τήν νέκρωσιν τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν περιφέροντες, ἵνα καί ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σὠματι ἡμῶν φανερωθῇ». Αὐτή τή νέκρωση, διά τῆς ὁποίας φανερώνεται ἡ ζωή, ἀγγίζουμε καί στόν ἱερό αὐτό τόπο εἰς τόν ὁποῖο εὐρισκόμεθα, εἰς τούς ναούς καί τά ἀσκητήρια τῶν Πρεσπῶν, ὅπου ἐφυλάχθη ἐπί αἰῶνες ἐν τοῖς ὀστρακίνοις σκεύεσιν τῶν Ὁσίων Πατέρων ὁ θησαυρός τοῦ μοναχισμοῦ. Καί ἐάν οἱ ἔξωθεν ἐπιδρομές διέρρηξαν τά ὀστράκινα σκεύη καί ἔφθειραν τίς μονές καί τίς σκῆτες, δέν μπόρεσαν νά θίξουν τόν θησαυρό, ὁ ὁποῖος ὑπάρχει καί ἐδῶ, περιφέρων τήν νέκρωσιν ἐν τῷ σώματι, ἔχοντας ὅμως τή ζωή τοῦ Ἰησοῦ ἐν αὐτῷ, τήν ὁποία προσφέρει καί σέ ὅλους ἐμᾶς, εὐλαβεῖς προσκυνητές τῶν ἱερῶν κατοικητηρίων τῆς πίστεως καί τῆς εὐσεβείας καί ταπεινούς φύλακες τοῦ πολυτίμου θησαυροῦ τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ. Αὐτόν τόν θησαυρό ἀγωνίζεται νά ἀναδείξει καί ὁ προσφιλέστατος ἐν Χριστῷ ἀδελφός σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας κ.κ.Θεόκλητος καί ποιμενάρχης σας, ὄχι μόνο διά τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς του ἀλλά καί μέ τήν ὀργάνωση τοῦ μοναχικοῦ συνεδρίου τό ὁποῖο ὁλοκληρώνεται σήμερα μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί εἰς τό ὁποῖο μοῦ προσέφερε τήν εὐλογία νά ἀπευθυνθῶ πρός τήν ἀγάπη σας σήμερα παραχωρῶντας μου τή θέση του εἰς τόν ἱερό ἄμβωνα. Τόν εὐχαριστῶ ἐκ καρδίας καί εὔχομαι ταπεινῶς ὁ θησαυρός τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ νά αὐξάνεται καί νά καλλύνεται καί εἰς τήν ἱερά Μητρόπολη του ἀλλά καί εἰς ὅλη τήν πατρίδα μας διά τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ κοσμῶντας τήν Ἐκκλησία καί ἁγιάζοντας τούς ἀνθρώπους.

Παύλειος Λόγος

ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΥΣ

ιλώντας ἢ γράφοντας κανεὶς γιὰ τὸν Ἱερομάρτυρα Χρυσόστομο Ἀρχιεπίσκοπο Σμύρνης, αὐτόματα πάει τὸ μυαλό του στὰ θλιβερὰ γεγονότα τὰ ὁποῖα συντελέστηκαν στὸ πάλαι ποτὲ Κέντρο τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τὴ Σμύρνη κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς, ἀλλὰ καὶ σὲ αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή. Ἀναμφισβήτητα ἡ Μικρασιατικὴ Καταστροφὴ εἶναι μία ἀπὸ τὶς πιὸ μελανὲς σελίδες, ἂν ὄχι ἡ πιὸ μελανή, τῆς ἱστορίας τοῦ σύγχρονου Ἑλληνισμοῦ. Σ’ αὐτὴν διαδραματίστηκαν πολλὰ καὶ σημαντικὰ γεγονότα, τὰ ὁποῖα ἄλλαξαν τὰ μέχρι τότε δεδομένα, Ἐθνικὰ - Πολιτικὰ Κοινωνικά. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πλαίσιο καὶ ἡ Ἐκκλησία ἔπαιξε τὸ δικό της ρόλο προκειμένου νὰ διατηρηθεῖ καὶ νὰ διασωθεῖ ὁ Ἑλληνισμός. Σημαντικὸ ρόλο ἔπαιξαν οἱ ἱερεῖς της, ἀκούραστοι διδάσκαλοι τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ μέσω αὐτοῦ, τῆς πατροπαράδοτης Ἑλληνικῆς κληρονομιᾶς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας, ποὺ τόσο πολὺ κινδύνευσε νὰ ἁλωθεῖ ἢ ἀκόμη καὶ νὰ ἐξαφανιστεῖ. Δὲν εἶναι λίγες οἱ περιπτώσεις ὅπου ὁ ὑπόδουλος Ἑλληνισμὸς καλεῖται νὰ ἐπιλέξει ἀνάμεσα σὲ γλώσσα καὶ θρησκεία. Καὶ αὐτοὶ ποὺ ἐπέλεξαν νὰ κρατήσουν τὴν γλώσσα τους ἀλλὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν θρησκευτική τους ταυτότητα, κάποτε ἀπωλέσαν καὶ τὴν γλώσσα τους. Τουναντίον αὐτοὶ ποὺ ἐπέλεξαν νὰ διατηρήσουν τὴν θρησκευτική τους ταυτότητα, νὰ παραμείνουν χριστιανοὶ δηλαδή, δὲν ἔπαψαν ποτὲ νὰ εἶναι καὶ ’Έλληνες, δὲν ἔχασαν ποτὲ τὴν Ἐθνική τους ταυτότητα. Συμπέρασμα ὅλων τῶν παραπάνω εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἔγινε τὸ καταφύγιο τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Διέσωσε γλώσσα καὶ παράδοση. ‘Έκανε αὐτὸ ποὺ ἄλλος κανένας δὲν μποροῦσε νὰ κάνει στοὺς δύσκολους χρόνους τῆς σκλαβιᾶς. Τὰ κρυφὰ σχολειὰ εἶναι αὐτὰ τὰ ὁποῖα μετέδιδαν τὴν γνώση στὴν ὑπόδουλη νεολαία. Καὶ ὄχι, τὰ «Κρυφὰ Σχολειά», δὲν εἶναι οὔτε ἀνύπαρκτα, οὔτε μυθοπλαστικά,

τοῦ Ἑμμανουήλ Ξυνάδα ὅπως πολλοὶ στὶς μέρες μας θέλουν νὰ τὰ παρουσιάσουν. Ἀποδείξεις ὑπάρχουν πολλές. Ἀποδείξεις πραγματικές, ἀποδείξεις ἱστορικὲς ποὺ τεκμηριώνουν τοῦ λόγου τὸ ἀληθές. Καὶ αὐτὲς δὲν εἶναι ἄλλες ἀπὸ ἐνθυμήσεις - σημειώματα τὰ ὁποῖα συναντοῦμε σὲ πλῆθος λειτουργικῶν βιβλίων τῆς ἐποχῆς. Πάνω σὲ αὐτὰ τὰ παιδιὰ μάθαιναν τὸ ἑλληνικὸ ἀλφαβητάρι καὶ ἀργότερα μὲ τὸ Ψαλτήρι μάθαιναν τὰ πρῶτα τους γράμματα καὶ τὴν ἀνάγνωση. Σ’ αὐτὸ ἔρχονται νὰ προστεθοῦν οἱ ὑπόγειοι χῶροι τῶν μοναστηριῶν καὶ τῶν Ἐκκλησιῶν οἱ ὁποῖοι, ὅπως ἀποδείχτηκε ὕστερα ἀπὸ μελέτη χρησίμευαν γιὰ τὴν διεξαγωγὴ μαθημάτων. Μετὰ τὰ παραπάνω θεωρεῖται οὐτοπικὸ καὶ ἄνευ σημασίας νὰ θεωρεῖ πιστεύει κανεὶς ὅτι τὸ κρυφὸ σχολειὸ εἶναι μυθοπλασία. Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία σὰν ὀντότητα, σημαντικὸ ρόλο στὴν διατήρηση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἔπαιξαν καὶ ὁρισμένα συγκεκριμένα πρόσωπα, ὅπως ὁ Ἱερομάρτυρας - Ἐθνομάρτυρας, Ἅγιος Χρυσόστομος Ἀρχιεπίσκοπος Σμύρνης, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ παράδειγμά του φούντωσε τὴν φλόγα τοῦ Ἑλληνισμοῦ, μὴ ὑποκύπτοντας στὶς ὁποιουδήποτε εἴδους φιλοφρονήσεις καὶ παροχὲς τῶν ἐναντίων. Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος νέος ὢν ἐξελέγη Μητροπολίτης Δράμας κατὰ τὸ ἔτος 1902. Ὡς Μητροπολίτης τῆς πόλεως αὐτῆς ἐργάστηκε σκληρὰ σὲ διαφόρους τομεῖς. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ χτίστηκε Μητροπολιτικὸς ναός, Ἀρχιεπισκοπικὸ Μέγαρο καθὼς καὶ διάφορα φιλανθρωπικὰ ἱδρύματα καὶ ἐκπαιδευτήρια. Ἐπίσης στήριξε τὰ δίκαια τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ γένους χωρὶς νὰ πτοηθεῖ ἀπὸ τὶς ἀπειλὲς τῶν ἐχθρῶν. Ἐκεῖνα τὰ χρόνια ἡ Βουλγαρικὴ προπαγάνδα ὀργίαζε προσπαθώντας νὰ ἀποσπάσει ὅλο καὶ περισσότερους χριστιανοὺς μὲ τὸ μέρος της. Καλοῦσε τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς νὰ ἐγκαταλείψουν, νὰ ἀπαρνηθοῦν τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ νὰ προσχωρήσουν στὴν Βουλγαρικὴ Ἐξαρχία. Ἡ μὴ εἰσχώρηση στὴν Ἐξαρχία, ἐπέφερε μέχρι καὶ τὴν ποινὴ τοῦ θανά-του διὰ σφαγῆς. Ὁ Χρυσόστομος δὲν ταράζεται ἀπὸ τὴν κατάσταση ἀλλ’

ἐξακολουθεῖ νὰ διακηρύττει ἀγάπη καὶ ὁμόνοια. Δὲν ἄργησε ὅμως νὰ ἔρθει ἡ ὥρα ὅπου ὁ Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος ἀνακαλεῖται ἀπὸ τὴν Μητρόπολη καὶ στὴν συνέχεια ἐξορίζεται. Καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ὅμως δὲν παύει νὰ ἐκτοξεύει τὰ πύρινα λόγια του. Ἑπόμενος σταθμὸς τοῦ Χρυσοστόμου ἦταν ἡ μαρτυρικὴ πόλη τῆς Σμύρνης, ὅπου ἔμελλε νὰ γίνει καὶ τόπος τοῦ μαρτυρίου του. Τὸ 1910 ἐκλέγεται Μητροπολίτης Σμύρνης. Ὁ λαὸς τοῦ ἐπεφύλαξε θερμὴ ὑποδοχή. Ἡ κοινωνικὴ καὶ ἐθνικὴ δράση τοῦ Χρυσοστόμου καὶ ἐδῶ εἶναι ποικίλη καὶ μεγάλη. Ἱδρύει σχολεῖα καὶ ἄσυλα, συνιστᾶ συσσίτια, ἐκδίδει περιοδικά. Τώρα ἐργάζεται μὲ μεγαλύτερο ζῆλο καὶ ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὰ ἐθνικά ἰδεώδη καὶ τὴν πίστη τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους. Μὲ τὶς ἐνέργειές του κίνησε καὶ πάλι τὸ μίσος ἐναντίον του. Τελικῶς ἀπελαύνεται ἀπὸ τὴ Σμύρνη ὡς ἐπικίνδυνος στὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ ἐπιστρέψει ὕστερα ἀπὸ τέσσερα χρόνια τὸ 1918, ὅπου καὶ πάλι ὁ λαὸς τοῦ ἐπεφύλαξε θερμότατη ὑποδοχή. Ὅλα ἔμελλε νὰ τελειώσουν τὴν 27η Αὐγούστου τοῦ 1922, ὅταν μετὰ τὶς ἀποτυχημένες προσπάθειες γιὰ τὴν ἐλευθερία, εἰσβάλλουν οἱ Τοῦρκοι στὴν Σμύρνη. Ὁ Μητροπολίτης κάτωχρος ἀπὸ τὴν νηστεία καὶ τὴν ἀϋπνία εἰσέρχεται στὸ Μητροπολιτικὸ ναὸ γιὰ νὰ προσευχηθεῖ. Εἶναι ἡ τελευταία λειτουργία ποὺ τελεῖται ἀπὸ τὸν Χρυσόστομο. Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἴδια ἡμέρας συνοδεία ἀποσπάσματος, ὁ Χρυσόστομος παραδίδεται στὸ ἐξαγριωμένο πλῆθος μαρτυρώντας ἔτσι τόσο γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ ὅσο καὶ γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία.

Ὁλόκληρη ἡ ζωὴ τοῦ Χρυσοστόμου ὑπῆρξε μαρτυρική. Αὐτὸ ἦταν τὸ ἐπισφράγισμα τῆς μαρτυρικῆς ζωῆς του. Ὁ Χρυσόστομος μαζὶ μὲ τὸ πλῆθος τῶν νεομαρτύρων ποὺ τιμᾶ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας εἶναι αὐτοὶ χάρη στοὺς ὁποίους διασώθηκε ἡ Ρωμιοσύνη, δηλαδή, τόσο ὁ Ἑλληνισμός, ὅσο καὶ ἡ Ὀρθοδοξία. Σπάνια συναντῶνται τέτοιες μορφὲς στὶς ἱστορίες τῶν λαῶν μορφὲς ποὺ κάθε στιγμὴ νὰ διακηρύττουν τὴν πίστη καὶ τὴν ὁμολογία στὰ ἰδανικά Τους. Ὁ Χρυσόστομος εἶναι λύχνος φαεινός, ὁ ὁποῖος πρέπει νὰ προβάλλεται μὲ κάθε μέσο στοὺς σύγχρονους νεοέλληνες καὶ ὄχι ἁπλῶς νὰ φωτογραφίζεται. Ὁ Ἠλίας Βενέζης, ξεριζωμένος ὁ ἴδιος ἀπὸ τὰ ἅγια χώματα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, γράφει πρὶν ἀπὸ χρόνια. «Ἂν ζητᾶτε νὰ σβήσουμε τὴν ἱστορία μας, τὸ συναξάρι καὶ τὰ μαρτυρολόγιά μας, αὐτὸ δὲν τὸ μποροῦμε. Ὅμως ξέρουμε νὰ κάνουμε κάτι ἄλλο τίμιο καὶ βαθύ. Μποροῦμε νὰ μὴ μνησικακοῦμε. Γι’ αὐτὸ χωρὶς νὰ σβήσουμε τὴν ἱστορία μας, ἐμεῖς τὴ συναδέλφωση τῶν λαῶν θὰ τὴ βοηθήσουμε ἔτσι: Θὰ βάλουμε στὰ μερίδιά μας ὅλα ὅσα ὑποφέραμε τόσους αἰῶνες μίσους, τὴ λύπη καὶ τὸν ξεριζωμό μας καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη θὰ βάλλουμε τὴν ἀγάπη μας γιὰ τὴν εἰρήνη καὶ τὴν συνείδηση τῆς ἀνάγκης νὰ μὴ βρεθοῦν οἱ λαοί μας πιὰ σὲ πόλεμο καὶ ἐξωλοθρεμούς». Πάνω σὲ μιὰ τέτοια ἄποψη μπορεῖ νὰ στηριχθεῖ ὁ καθένας καὶ νὰ βάλει τὶς βάσεις γιὰ σωστὴ καὶ σοβαρὴ φιλία χωρὶς νὰ παρακάμπτει καὶ νὰ διαγράφει ἐπιμέρους κλάδους τῆς ἱστορίας τοῦ Ἔθνους.

Ὅσιος Χριστόδουλος ὁ Λατρηνός ὁ μέγας οἰκιστής τῆς Πάτμου

τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ

την ἀνατολική ἐσχατιά τοῦ Αἰγαίου πόντου, ἐκεῖ ὅπου μυστικά ὁ μύθος ὁ νοσταλγικός σάν ὑφάδι καί ἡ ἱστορία ἡ χρυσίζουσα σάν στημόνι ὑφαίνουν τά πεπρωμένα τοῦ ἑλληνικοῦ Ἀρχιπελάγους, ἐκεῖ ἵσταται βράχος βυζαντινός ἀγέρωχος, ντυμένος σέ θαλασσινό ἀτλάζι, λουσμένος ἀπ’ τοῦ οὐρανοῦ τήν δόξα, παινεμένος ἀπ’ τ’ ἀνέμου τό τραγούδι, πυρακτωμένος ἀπ’ τοῦ ἡλίου τό φάος. Τοῦτος ὁ ἱερώτατος βράχος εἶναι ἡ Ἁγία Νῆσος τῆς Πάτμου, ἐκεῖ ὅπου ὁ μέγας ἐξόριστος τῶν μεγάλων Ἀποστόλων, ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος εἶδε σέ χρόνο λειτουργικό, Χάριτι Θεοῦ, τήν τραγικότητα τῆς ἁμαρτίας τοῦ ἀνθρώπου μά καί τό ἀπερίγραπτο μεγαλεῖο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Τήν θρασύτητα τοῦ διαβόλου μά καί τόν εἰρηνικό πόλεμο τοῦ ἐσφαγμένου Ἀρνίου, τό ὁποῖο «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ»(Ἀποκ. 6,2). Τήν λίμνη τοῦ πυρός τήν καιομένη, μά εἶδε ὅμως ἐν τέλει «οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν…τήν πόλιν τήν Ἁγίαν Ἱερουσαλήμ καινήν εἶδε καταβαίνουσαν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀπό τοῦ Θεοῦ».(Ἀποκ. 21,1-2). Καί ἐπί τῆς ἁγίας κορυφῆς τῆς Ἱερᾶς Νήσου τῆς Πάτμου ἐπάγη, ὑπό τῆς Θείας Πρόνοιας, σημεῖον μέγα καί 12

Παύλειος Λόγος

ἐν πολέμοις φρικτόν, τό Καστρομονάστηρο τοῦ Μεγάλου Θεολόγου. Φάρος τηλαυγής καί ἀθανασίας κήρυξ γιά τούς ποντοπόρους μέλλοντες νεκρούς τῆς ἀβύσσου τοῦ παρόντος αἰώνος. Κτήτωρ καί δομήτωρ αὐτοῦ ὁ κλεινός καί στερρός Χριστόδουλος. Ἐραστής τοῦ ἡσυ-

χαστικοῦ κάλλους τῆς βραχωμένης σκληρότητας τοῦ τόπου αὐτοῦ. Ἱεροφάντης τοῦ ἀσκητικοῦ μεγαλείου τῆς Ἱερᾶς Πάτμου. Μυσταγωγός ἐξαίσιος διατάξεων λειτουργημένων, ἀκολουθιῶν ἐσμυρνισμένων, ψαλμάτων καθηγιασμένων. Φρυκτωρός ἀκατάβλητος τῶν πεπρω-

μένων τῆς πονεμένης Ρωμιοσύνης σέ πέτρα θαλασσοδαρμένη. Οἰακοστρόφος συνετός σέ πλοῖο ἔνθεης ἀρετῆς ὑπό ἀνέμων ἐλαυνόμενο μά ποτέ κανταποντούμενο. Προσμονάριος ἀνύστακτος τῆς ἀνέσπερης ἡμέρας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας «οὐκ ἔσται τέλος». Ἀκροατής παννύχιος τῆς σωτήριας βοῆς τοῦ Σπηλαίου τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἀρχηγέτης ἀσάλευτων ὁδιτῶν τῶν τήν στενήν ὁδόν τοῦ Κυρίου βαδιζόντων. Σαλπίζων ἄγγελος σέ μνῆμα τοῦ πελάγους πού μοσχοβόλησε ἀνάσταση. Στυλίτης πανώριος, δωρικός στόν οὐρανό ὁδεύων. Ἐπίγειος ἄγγελος τόν οὐρανόν περιπολεύων. Καθηγούμενος σεπτός συναθροίζων μοναστάς. Καθηγεμόνας ταπεινός ἀνυψῶν τούς μαθητάς. Ἱκέτης θαυμαστός τῆς μοναστικῆς ὁλκάδος του. Πρέσβυς ἀκοίμητος τοῦ λαοῦ τῆς εὐλογημένης Νήσου του. Μεσίτης ἱλαρός τῶν τιμώντων τήν μνήμην του. Τί ἀνταποδώσωμεν τῷ Ὁσίῳ περί πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν; Ταπεινό ἀντιπελάργισμα καί ἐγκάρδια εὐγνωμοσύνη εἶναι τούτος ὁ εὐχαριστιακός λόγος γιά τά συντελεσθέντα ἀείποτε παρά τήν ἁγία λάρνακά του, «ἐν τῇ Νήσῳ τῇ καλουμένῃ Πάτμῳ» . Ὁ Ὅσιος Πατήρ ἡμῶν Χριστόδουλος γεννήθηκε περί τό 1020;σέ μιά πολίχνη κοντά στήν Νίκαια τῆς Βιθυνίας. Θεοῦ εὐδοκία κατά τήν βάπτισή του ἔλαβε τό ὄνομα

Η Ι. Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο

Ἰωάννης πρός τιμήν τοῦ Τιμίου Προδρόμου. Ὁ μέγας Βαπτιστής καί Πρόδρομος στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου προετοίμαζε τόν κόσμο γιά τήν πρώτη ἔλευση τοῦ Μεσσία κηρύττοντας καί λέγοντας: «μετανοεῖτε ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν»(Ματθ.3,2). Ὁ μικρός Ἰωάννης καί μετέπειτα μέγας τῶν ἀσκητῶν Χριστόδουλος, ἀπό τήν ἄνικμη πέτρα τῆς Πάτμου θά κηρύξει, ἔργῳ τε καί λόγῳ, ὁμοῦ μετά τοῦ Θείου Θεολόγου τόν τῆς Ἀποκαλύψεως λόγον περί τῆς δευτέρας ἐλεύσεως τοῦ Κυρίου:«Ἰδού ἔρχεται μετά τῶν νεφελῶν, καί ὄψεται αὐτόν πᾶς ὀφθαλμός καί οἵτινες αὐτόν ἐξεκέντησαν, καί κόψονται ἐπ’ αὐτόν πᾶσαι αἱ φυλαί τῆς γῆς, ναί ἀμήν». ( Ἀποκ.1,7). Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Θεόδωρος καί ἡ μητέρα του Ἄννα. Ὄντας φιλόθεοι, καί ὡς ἐκ τούτου ἀληθῶς καί φιλάνθρωποι, οἱ γονεῖς του προσέτρεχαν σέ κάθε μικρή ἤ μεγάλη ἀνάγκη τῶν συνανθρώπων τους. Σ’ αὐτό τό ἁγιόκλημα τῆς ρωμαίικης παράδοσης ἐκκεντρίσθηκε ὁ μικρός Ἰωάννης καί ἔκλινε ἡ καρδία του στ’ ἀγαθά. «Ὁ ἀγαπῶν παιδείαν, ἀγαπᾶ σύνεσιν» λέγει ὁ σοφός Σολομώντας καί οἱ γονεῖς του τόν παραδίδουν σέ σοφό διδάσκαλο. Ὁ Ἰωάννης μετά ζήλου πολλοῦ ἀναλώνει ἑαυτόν στά

πλούσια συγγράμματα, ἀλλ΄ ὅμως τήν ἀγαθή καρδιά του τήν κερδίζει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἁγία Γραφή. Ἡ ἐντρύφηση αὐτή τοῦ ἀποκαλύπτει τόν πλούτο τοῦ Θεοῦ καί τήν ματαιότητα τῶν ἐπιγείων. Ἡ ἀποστροφή του στήν κοσμική ζωή καθίσταται ὅλο καί πιό ἐμφανής. Αὐτό ὅμως ἀνησυχεῖ τους γονεῖς του, οἱ ὁποῖοι δέν θέλουν νά τόν χάσουν καί ἔτσι ἀποφασίζουν, παρά τήν θέλησή του, νά τόν νυμφεύσουν. Ὁ μακάριος ὅμως ἐκεῖνος Ἰωάννης, ἐπινεύσει θεϊκή, ἐγκαταλείπει κρυφίως τήν γεννέτειρά του καί μεταβαίνει στό ὄρος τοῦ Ὀλύμπου τῆς Μυσίας, τό ὁποῖο ἀπλώνεται πέρα ἀπό τήν πόλη τῆς Προύσσας. Ἀς ἀκούσουμε ὅμως τόν ἴδιο νά διαζωγραφίζει στήν Ὑποτύπωσή του (διαθήκη πρός τούς μαθητές του) τά πρώτα βήματά του: «Ἡμεῖς, γεννηθέντες ἐν τῇ Ἀνατολῇ καί ἐκ νεότητος ὑπό ἀντιρρόπων λογισμῶν ταλαντευόμενοι, ἀπεφασίσαμεν εἰς ἡλικίαν ἀληθῶς παιδικήν, νά ἀπομακρυνθῶμεν τῆς πατρικῆς οἰκίας καί ἀποχωριζόμενοι γονέων καί συγγενῶν νά καταφύγωμεν πρός τόν Χριστόν, τόν ἀληθινόν Θεόν ἡμῶν καί Σωτῆρα, ὅπερ βεβαίως καί ἐξετέλεσα καί δή προσελθών κατετάχθην εἰς μοναχικόν τι τάγμα, τεθείς ὑπό τήν διδασκαλίαν καί τήν

διαπαιδαγώγησιν τοῦ προηγουμένου τῆς ἱερᾶς ἐκείνης ποίμνης». Ἐκεῖ λοιπόν κήρεται μοναχός καί ὀνομάζεται ὑπό τοῦ γέροντός του Χριστόδουλος. Ἐκεῖ τά πρώτα μοναχικά παλαίσματά του. Ἐκεῖ οἱ ἔνδακρυς στεναγμοί καί οἱ πρός τόν Θεόν διάπυρες ἱκεσίες του. Ἐκεῖ νηστεῖες, ἀγρυπνίες, παννύχιες ὑμνωδίες. Ὅμως, ἐκδημεῖ εἰς Κύριον ὁ γέροντάς του καί ὁ μακάριος Χριστόδουλος μένει ἀπαρηγόρητος. Φοβούμενος, λοιπόν, μήπως οἱ γονεῖς του ἐκμεταλλευτοῦν τό γεγονός καί τόν ἐξαναγκάσουν νά ἐπιστρέψει στήν κοσμική ζωή, ἀποφασίζει νά μεταβεῖ στήν Πρεσβυτέρα Ρώμη γιά νά προσκυνήσει τά μαρτύρια τῶν πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Στήν αἰώνια πόλη προσεύχεται μετά πόθου στούς Κορυφαίους τῶν Ἀποστόλων καί ἐκείνοι ἐμφανίζονται καθ’ ὕπνον στόν μακάριο Χριστόδουλο, τόν ἐνθαρρύνουν προλέγοντάς του τίς δοκιμασίες καί τούς πειρασμούς πού θά ὑποστεῖ γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τόν ἀμαράντινον τῆς δόξης στέφανον τόν ὁποῖον θά λάβει. Στή συνέχεια μεταβαίνει στήν Ἁγία Πόλη Ἱερουσαλήμ. «Ὁ πόθος δέ τοῦ νά ἴδω καλυτέραν ξενιτείαν μέ ἠνάγκασε νά μεταβῶ ἀπό τόπου εἰς τόπον. Καί λοιπόν ἦλθον καί εἰς Παύλειος Λόγος

τά μέρη τῆς Παλαιστίνης, ποθῶν νά γίνω προσκυνητής τῶν ἁγίων ἰχνῶν τοῦ Κυρίου ἡμῶν καί προτιμήσας οὐδέν ἧττον νά μεταναστεύσω ὡς στρουθίον καί νά διαμένω ὡς οἱ παλαιοί ἐν ταῖς ἐρήμοις», μᾶς λέγει ὁ Ὅσιος στήν Ὑποτύπωσή του. Ὅμως καί πάλι ἀναγκάζεται νά ἀπέλθει σ’ ἄλλο τόπο ἀφοῦ οἱ Σαρακηνοί ἐπιτίθονται στά μέρη τῆς Παλαιστίνης. Ἔχοντας ἀκούσει γιά τά ἔνθεα παλαίσματα τῶν ἀσκητῶν τοῦ ὄρους Λάτρους, τό ὁποῖο βρίσκεται κοντά στήν πόλη τῆς Μιλήτου, στήν Μικρά Ἀσία, μεταβαίνει ἐκεῖ γιά νά καταστεῖ κοινωνός τῆς ἀρίστης μοναχικῆς πολιτείας τῶν πατέρων ἐκείνων. Ἐγκαθίσταται λοιπόν στό ἅγιο τοῦτο ὄρος συνεχίζοντας τόν δρόμο τῆς ἀρετῆς, πεποικιλμένης μέ τό ἀμόλυντο διάδημα τῆς ὑψοποιοῦ ταπεινώσεως. Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος καθίσταται ἡ εὐαγγελική πόλις, ἡ ἐπάνω ὄρους κειμένη, καί ἔτσι ἅπαντες οἱ πατέρες καί οἱ ἀσκητές ζητοῦν ἀπό τόν Ὅσιο νά γίνει ὁ Γέροντας καί Καθηγητής τους στήν κατά Θεόν πολιτεία. Ἐκεῖνος, μέ συστολή καρδίας, ἀρνεῖται˙ ὅμως οἱ μακάριοι ἐκεῖνοι πατέρες καταθέτουν τήν ἐπιθυμία τους στόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη καί ὁ Πρῶτος τῆς ὑπ’ οὐρανῶν Ὀρθοδοξίας καθιστᾶ τόν Ὅσιο Χριστόδουλο Πρῶτο καί Ἀρχιμανδρίτη τοῦ ὄρους τοῦ Λάτρους. Ὑπακούοντας στήν ἐπιθυμία τῶν πατέρων καί τήν ἀπόφαση τοῦ Πατριάρχου ἀναλαμβάνει τήν διακονία τοῦ

Παύλειος Λόγος

ἁγίου ἐκείνου τόπου. Ἔτσι ἔλαβε καί τήν προσωνυμία Λατρηνός, μέ τήν ὁποία καί ὑπογράφει τήν Ὑποτύπωσή του. Ὅμως ὁ κλύδωνας τῶν πειρασμῶν συνταράσσει καί τήν Μικρά Ἀσία καί ἡ λαίλαπα τῶν Ἀγαρηνῶν σαρώνει τήν γῆ τῆς Ἰωνίας. Ἀναγκάζεται καί πάλι ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος νά ἐγκαταλείψει τόν τόπο τῆς ἀσκήσεώς του καί νά ἀναζητήσει ἄλλον, εἰρηνικό καί ἔρημο. Ἔτσι κατέρχεται γιά λίγο χρόνο στό Στρόβηλο, κοντά στήν Ἀλικαρνασσό, ὅπου συναντᾶ τόν μοναχό, Ἀρσένιο Σκηνούριο. Ὁ ἐν λόγῳ μοναχός παρακαλεῖ τόν Ὅσιο Χριστόδουλο νά μεταβεῖ στή νήσο Κῶ καί νά λάβει στήν κατοχή του τά κτήματα πού εἶχε κληρονομήσει ἀπό τούς γονεῖς του καί ἐκεῖ νά χτίσει μοναστήρι. Ἀνταποκρινόμενος ὁ Ὅσιος στήν πρόταση τοῦ μοναχοῦ Ἀρσενίου μεταβαίνει στό ὄρος Πηλί τῆς Κῶ καί ἀνεγείρει μοναστήρι πρός τιμήν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. «Ἐνόμιζον ὅτι εἰς τό ὄρος τοῦτο ἤθελε σταματήσει ἡ περιπλάνησίς μου καί ἤθελον ἀπολαύσει μέχρι τέλους τῆς ἡσυχίας, ἔπειτα δέ ἤθελε κληρωθῇ εἰς τό Πηλίον τοῦτο καί ὁ ἐμός πηλός, ἀλλά δέν ἐψήφιζεν, ὡς φαίνεται, καί ὁ Θεός τήν γνώμην μου» ἀναφέρει στήν Ὑποτύπωσή του. Ξεσποῦν προβλήματα καί διχογνωμίες μέ τούς ἀνθρώπους τῶν ὁποίων τά κτήματα συνορεύουν μέ τίς ἐκτάσεις τῆς Μονῆς. Βλέποντας τήν πνευματική βλάβη τῶν πατέρων ἀποφασίζει

νά ἀναζητήσει ἔτερον τόπο διά τήν ἡσυχαστικήν κατάπαυσή του. Μᾶς λέγει λοιπόν: «Ταῦτα σκεφθείς καί εὑρών τούς ἀδελφούς μου θέλοντας καί διαλεγομένους συμφώνως πρός ταῦτα καί εἰσηγούμενος περί τοῦ νησίου, τοῦ κειμένου μέν πρός ἀνατολάς τοῦ Ἰκαρίου πελάγους, ἀπομεμακρυσμένου δέ ἐντελῶς τῆς ἠπείρου καί τῶν παρακειμένων νήσων, ὀνομαζομένου δέ Πάτμος, ἐκυριεύθην καθολοκληρίαν ὑπό τοῦ πόθου τοῦ νησίου τούτου, διότι ἦτο τό μέν ἄκρον αὐτοῦ ἔρημον ἀνθρώπων, ἡ διαμονή δέ ἀθόρυβος καί ἀπροσπέλαστος ἡ ἐλλιμένισις εἰς ἐμπορικά πλοῖα. Ηὔξησε δέ τόν πόθον μου καί ἡ ἐν αὐτῇ διαμονή τοῦ ἠγαπημένου τῷ Χριστῷ μαθητοῦ καί Εὐαγγελιστοῦ καί παρθένου, καί ἡ ἀοίδιμος ὀπτασία καί παμμακάριστος ἐκείνου ἔκστασις καί ἡ ὑψηλή καί οὐράνιος μυσταγωγία τῆς θεολογίας καί ἡ βροντώδης καί θεόφθογγος ὑπαγόρευσις τοῦ Εὐαγγελίου, διά τά ὁποῖα πάντα καί παραβάλλων τήν Πάτμον πρός τό ὄρος Σινᾶ, ἐθε ώρουν ταύτην ἀνωτέρα ἐκείνου, ἀποδίδων εἰς ταύτην τό πρωτεῖον κατά τοσοῦτον μᾶλλον, καθ’ ὅσον γνωρίζω προτιμοτέραν τήν χάριν ἀπό τήν σκιάν, τήν ἀλήθειαν ἀπό τάς ἐμφάσεις, τό πνεῦμα ἀπό τό γράμμα καί τό εὐαγγέλιον ἀπό τήν ἐν πλαξί νομοθεσίαν». Καταφθάνει, λοιπόν, ὁ Ὅσιος στήν αἰώνια πρωτεύουσα τῆς Ρωμιοσύνης, τήν Κωνσταντινούπολη, καί αἰτεῖται παρά τοῦ εὐσεβοῦς αὐτοκράτορος Ἀλεξίου τοῦ Α, τοῦ Κομνηνοῦ, τήν Πάτμο. Ἡ ἀρετή ὅμως τοῦ Ὁσίου προέδραμε τάχιον τῆς παρουσίας του καί ὁ αὐτοκράτορας τοῦ ζητᾶ νά ἀναλάβει τήν ποιμαντική εὐθύνη τῶν μοναχῶν τῆς περιοχῆς πού ὀνομαζόταν Κελλία καί Ζαγορά. Μετά πολλοῦ δισταγμοῦ ὁ Ὅσιος ὑπακούει, μέ τήν προϋπόθεση οἱ μοναχοί νά ἀποδεχθοῦν τόν μοναχικό κανόνα καί τίς διατάξεις πού θά τούς προτείνει. Οἱ πατέρες ὅμως ἐκείνοι βρίσκουν δυσβάστακτο τόν κανόνα καί ἔτσι ἐν τέλει ὁ αὐτοκράτορας, μέ τήν διαμεσολάβηση καί τῆς βασιλομήτορος Ἄννης, ἐξαπολύει Χρυσόβουλλο Λόγο μέ τόν ὁποῖο ἀποδίδει τήν Πάτμο καί τά γύρω νησιά στόν Ὅσιο Χριστόδουλο. Μάλιστα, ὁ

Ὅσιος παραδίδει στό δημόσιο τά κτήματα πού εἶχε λάβει ἀπό τόν μοναχό Ἀρσένιο Σκηνούριο στόν Στρόβηλο καί τήν Κῶ. Μέ τήν πολύτιμη οἰκονομική συνδρομή τοῦ αὐτοκράτορος ἀνεγείρονται τά ὑψηλά τείχη τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος θέτει τίς διατάξεις τῆς μοναχικῆς ζωῆς τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ παλλαδίου τῆς ἀρετῆς. Πέντε ἔτη διήρκησε ἡ ἤσυχη περίοδος στή Μονή. Οἱ ὀρδές τῶν βαρβάρων ἐμφανίζονται στόν θαλάσσιο ὁρίζοντα καί ἀπειλοῦν τή Μονή. Ὁ Ὅσιος προκρίνοντας τό πνευματικό συμφέρον τῶν πατέρων συνάζει καί πάλι τήν τιμία συνοδεία του καί μεταβαίνει στόν Εὔριπο ( Λίμνη Εὐβοίας), ὅπου συνεχίζει τόν ἀγῶνα τῆς ἀρετῆς καί τῆς κατά Χριστόν τελειώσεως. Ἐν συνεχείᾳ προβλέποντας τήν κατάπαυση τῶν βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν σχεδιάζει τήν ἐπιστροφή τους στήν Πάτμο. Στέλνει τόν μαθητή του Σάββα στή Μονή τοῦ Θεολόγου γιά νά προετοιμάσει τήν ἐπάνοδο τῆς ἀδελφότητος. Ὅμως, τό τέλος του πλησιάζει καί προσκαλεῖ τούς μαθητές του, γιά νά τούς ἀπευθύνει τίς τελευταῖες συμβουλές του. Τούς ζητᾶ νά ἐπιστρέψουν στήν Πάτμο λαμβάνοντας μαζί τους καί τό λείψανό του. Τούς βεβαιώνει ὅτι ἐάν βρεῖ παρησσία στόν Κύριο, τό Μοναστήρι θά αὐξηθεῖ καί ἡ πνευματική του φήμη θά ἀκουσθεῖ σ’ ὁλάκερη τήν οἰκουμένη. Ὅπερ καί ἐγένετο. Στίς 16 Μαρτίου 1094 παραδίδει τήν ἁγία του ψυχή εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος. Ὅταν λίγο ἀργότερα κατέπαυσαν οἱ διωγμοί καί ἐτοιμάσθηκαν οἱ μοναχοί νά ἐπιστρέψουν στήν Πάτμο λαμβάνοντας μαζί τους τό ἅγιο λείψανο τοῦ Ὁσίου, συνάντησαν τήν σθεναρή ἀντίσταση τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι ἀρνήθηκαν νά ἀπομακρυνθεῖ τέτοιος πολύτιμος θησαυρός. Ἔτσι ἔφυγαν ἄπρακτοι. Ἔνα χρόνο ὅμως μετά, οἱ πατέρες ναυλώνουν πλοῖο καί καταπλέουν νύκτα στόν Εὔριπο καί λαμβάνουν τό τίμιο λείψανο τοῦ Πνευματικοῦ τους Πατρός. Ὅταν οἱ κάτοικοι τό ἀντιλήφθηκαν ἦταν πλέον ἀργά. Ἡ ἀνακομιδή τοῦ ἁγίου λειψάνου στήν Ἱερά Νῆσο τῆς Πάτμου ἔγινε στίς 21 Ὀκτωβρίου. Καί ἔκτοτε μεσ’ τούς αἰῶνες τούς κατοπινούς ἀπ’ τό λειτουργημένο λιθόκτιστο καστρομονάστηρό του καί ἀπ’ τό μαλαματένιο καμαροσκέπαστο θρονί του, ὁ μέγας Γέροντας τῆς Πάτμου, Χριστόδουλος ὁ πάνυ, λόγους χρυσωμένους ἀπό κάματο ἀσκητικό καί σφραγισμένους μέ ἀναλοίωτες βούλες πορφυρές τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἀναγγέλει τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν: « Στολισθεῖτε μέ τήν ταπεινοφροσύνην καί τήν πραότητα, διότι αὐτός ὅπου δέν ἔχῃ τάς δύο αὐτάς ἀρετάς κολάζεται, ἔστω καί ἄν ἔχῃ ἄλλας ὑψηλάς ἀρετάς. Δεύτερον πρέπει νά περιπατήσητε τήν στενήν καί τεθλιμμένην ὁδόν, ὅπου σᾶς φέρει εἰς ζωήν αἰώνιον καί νά μισήσετε τά θελήματα τῆς σαρκός, διά νά μήν ὑπάγετε εἰς ἀπώλειαν. Διά τοῦτο ἔχετε πάντοτε κατά νοῦν τοῦ κόσμου τό ἄστατον καί ἀβέβαιον καί ὅτι ὅλα τά πρόσκαιρα ἀφανίζονται». (Ὑποτύπωση).

Παύλειος Λόγος

ΜΕ ΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟ ΣΤΗΝ Ρ 16

Μετά την Πατριαρχική θ. Λειτουργία (27/10/2008) Παύλειος Λόγος

ΟΛΟ ΠΑΥΛΟ ΡΟΥΜΑΝΙΑ τοῦ Ἀρχιμ. Διονυσίου Ἀνθόπουλου

ὸ ἔτος ποὺ σὲ λίγες ἡμέρες τελειώνει ἦταν ἀφιερωμένο ἀπὸ τὴν κατὰ ἀνατολάς Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία στὸν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν Παῦλο. Πάμπολλες ἦταν οἱ ἐκδηλώσεις τιμῆς στὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ Πρωτοκορυφαίου Ἀποστόλου ποὺ διοργανώθηκαν σὲ ὅλες τίς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Θρησκευτικές, ἐπιστημονικὲς καὶ πολιτιστικὲς ἐκδηλώσεις ἔλαβαν χώρα ὅπου χτυπᾶ ὀρθόδοξη καρδιὰ γιὰ νὰ ἐκφραστεῖ μὲ κάθε δυνατὸ τρόπο ἡ εὐγνωμοσύνη ὅλων στὸ πρόσωπο ἐκείνου ποὺ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἐπέλεξε γιὰ νὰ καταστεῖ ὁ νέος Προμηθέας ποὺ δὲν κατέβασε τὸ φῶς στὸ κόσμο ἀλλὰ ἀνέβασε τὸν κόσμο στὸ Φῶς. Στὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας φυσικὰ ἡ τιμὴ τοῦ Ἀποστόλου εἶναι συνεχής. Κι αὐτὸ ὄχι μόνο διότι εἶχε τὴν μεγάλη τιμὴ νὰ ἱδρυθεῖ ἀπὸ τὸν ἴδιο ἀλλὰ καὶ διότι ἐδῶ καὶ χρόνια ἀπολαμβάνει τῆς μεγάλης εὐλογίας καὶ τῆς σωματικῆς παρουσίας ἐν μέσῳ αὐτῆς τοῦ Ἁγίου. Μιλοῦμε φυσικὰ γιὰ τὸ χαριτόβρυτο καὶ ἀείποτε εὐωδιάζον τεμάχιο τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ποὺ ὡς πολύτιμος θησαυρὸς καὶ ἀτίμητο στολίδι φυλάσσεται στὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας. Ὅσοι εἴχαμε τὴν εὐκαιρία νὰ προσκυνήσουμε τὸ ἱερὸ λείψανο δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ μείναμε ἔκπληκτοι ἀπὸ αὐτὴ τὴν παραδείσια, οὐράνια εὐωδία ποὺ τὸ συνοδεύει συνεχῶς. Μιὰ εὐωδία ποὺ στὸν κάθε εὐλαβῆ προσκυνητὴ μεταβάλλεται «κατὰ τὴν ἑκάστου ἰδὶαν χρείαν», σὲ ἀπόδειξη τῆς ἀληθοῦς πίστεως, βέβαιη ἐλπίδα τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, γλυκιὰ παρηγοριὰ στὶς θλίψεις, βοήθεια κραταιὴ στὶς ἀνάγκες, πνευματικὸ σθένος στοὺς πειρασμούς, οὐράνια χαρὰ στὶς δοκιμασίες. Φυσικὰ αὐτὸ τὸ δῶρο τῆς Θείας Χάριτος δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ τὸ κρατοῦμε ἐγωιστικὰ γιὰ τὸν ἑαυτό μας. Αὐτὸς ὁ θησαυρὸς τῆς πίστεώς μας δόθηκε γιὰ νὰ τὸν μοιραστοῦμε μὲ ὅλο τὸν κόσμο, μὲ ὅλους τους ὀρθόδοξους ἀδελφούς μας, οἱ ὁποῖοι γνωρίζουν τὴν ὕπαρξή του, μιὰ ποὺ κάθε χρόνο στὰ Παύλεια, οἱ ἐκπρόσωποι τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχείων καὶ τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν πού μας ἐπισκέπτονται γίνονται μάρτυρές του. Ἕνας τέτοιος αὐτόπτης μάρτυρας ὑπῆρξε καὶ ὁ τότε Μητροπολίτης Μολδαβίας κ. Δανιὴλ ποὺ ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Ρουμανίας βρέθηκε κατὰ τὶς ἡμέρες τῶν Παυλείων στὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας. Κράτησε μέσα στὴν καρδιὰ του τὸ θαῦμα τῆς πίστεως καὶ τώρα ὡς Πατριάρχης πλέον Ρουμανίας θέλησε νὰ κάνει τὸ εὐλαβέστατο ποίμνιο ποὺ τοῦ ἐνεπιστεύθη ὁ Ἀρχιποίμην τῆς Ἐκκλησίας Χριστός, κοινωνούς του. Ἔτσι Παύλειος Λόγος

μετὰ ἀπὸ σχετικὴ ἐπίσημη πρόσκληση ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, συνοδεία κληρικῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, μετέφερε τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου στὴ Ρουμανία καὶ συγκεκριμένα στὴν πρωτεύουσα Βουκουρέστι, στὶς 23 Ὀκτωβρίου 2008, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τοῦ πολιούχου τῆς πόλεως Ὁσίου Δημητρίου (τοπικοῦ Ἁγίου της Ρουμανικῆς Ἐκκλησίας). Κατὰ τὴν ἄφιξη στὸ ἀεροδρόμιο Τοπὲν τοῦ Βουκουρεστίου, τιμητικὸ ἄγημα προσέφερε τιμὲς στὸ ἱερὸ λείψανο καὶ στὴν συνέχεια ὑπὸ τὶς ὑμνωδίες πολυμελοῦς ἐκκλησιαστικῆς χορωδίας ἱεροσπουδαστῶν –οἱ ὁποῖοι σημειωτέων ἔψαλλαν καὶ σὲ ἄψογα ἑλληνικά- σχηματίστηκε πομπὴ στὴν ὁποία συμμετεῖχαν ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι ἕως τὸν εἰδικὰ διαμορφωμένο χῶρο ἐντὸς τοῦ ἀεροδρομίου ὅπου τελέστηκε δέηση ἐπὶ τῇ ἀφίξει τοῦ ἱεροῦ λειψάνου. Ἐκεῖ ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Τιργοβιστίου κ. Νήφων ἐκ μέρους τοῦ Πατριάρχου, τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καὶ τοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ εὐχαρίστησε τὸ Θεὸ γιὰ τὴν μεγάλη εὐλογία τῆς ἀφίξεως τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καὶ καλωσόρισε τὸ Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας τὸν ὁποῖο εὐχαρίστησε γιὰ τὴν ἀνταπόκριση στὸ αἴτημα τοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ. Στὴ συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας ἀντευχαρίστησε γιὰ τὴν θερμὴ ὑποδοχὴ καὶ ἐξέφρασε τὴν μεγάλη του χαρὰ καὶ συγκίνησή του ποὺ γιὰ ἄλλη μιὰ φορά ἐπισκέφθηκε τὴ χώρα τῆς Ρουμανίας μεταφέροντας ὅμως αὐτὴ τὴ φορὰ τὸ σεπτὸ λείψανο τοῦ ἱδρυτῆ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Βεροίας Ἀποστόλου Παύλου. Ἔπειτα καὶ ἀφοῦ προσκύνησαν τὸ ἱερὸ λείψανο οἱ παριστάμενοι κληρικοί, προσωπικό του ἀεροδρομίου καὶ δημοσιογράφοι σχηματίστηκε πομπὴ ὀχημάτων μὲ προορισμὸ τὴν Πλατεία τῆς Ἑνότητας στὸ κέντρο τῆς πόλης ὅπου καὶ θὰ γινότανε ἡ ἐπίσημη ὑποδοχή. Φτάνοντας ἐκεῖ πλῆθος λαοῦ περίμενε τὴν ἄφιξη τοῦ ἱεροῦ λειψάνου. Μέρες τώρα τόσο ὁ ραδιοφωνικὸς ὅσο καὶ ὁ τηλεοπτικὸς σταθμὸς τῆς Ἐκκλησίας

Παύλειος Λόγος

τῆς Ρουμανίας ἐνημέρωνε τοὺς πιστοὺς γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν κι ἔτσι οἱ εὐλαβεῖς χριστιανοὶ ἔσπευσαν νὰ παρευρεθοῦν στὴν ἄφιξή του. Παρόντες μοναχοὶ καὶ μοναχές, ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι, ἐπίσημοι καὶ ἁπλοὶ πολίτες, ἄνδρες, γυναῖκες καὶ μικρὰ παιδιά. Κι ἀνάμεσά τους, πρῶτος ὁ Ὅσιος Δημήτριος, μὲ τὸ ἄφθορο λείψανό του μέσα στὴ μεγάλη ἀσημένια λάρνακα ποὺ τὸ ἔφεραν στοὺς ὤμους τους οἱ ἱερεῖς, βγῆκε κι αὐτὸς νὰ ὑποδεχθεῖ τὸν Ἀπόστολο τοῦ Χριστοῦ. Μὲ συγκίνηση νέα πομπὴ ξεκίνησε τὴν ἄνοδο στὸν λόφο τῆς «χαρᾶς» (εἶναι τὸ ὄνομά του) στὴν κορυφὴ τοῦ ὁποίου βρίσκεται ἡ ἕδρα τοῦ Πατριαρχείου Ρουμανίας καὶ ὁ πρόσφατα

ἀνακαινισμένος Καθεδρικὸς Ἱερὸς Ναὸς τῶν Ἁγίων Βασιλέων καὶ Ἰσαποστόλων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης. Ἔξω ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Ναὸ σὲ εἰδικὰ διαμορφωμένη ἐξέδρα περίμενε ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης Ρουμανίας περιστοιχισμένος ἀπὸ ὅλα τὰ μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας, κληρικούς, ἱεροσπουδαστὲς καὶ πλῆθος κόσμου. Μετὰ τὴν προσκύνηση ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης μὲ ἰδιαίτερη συγκίνηση εὐχαρίστησε τὸ Θεὸ καὶ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο γιὰ τὴν μεγάλη τιμὴ καὶ εὐλογία τῆς ἄφιξης τοῦ χαριτοβρύτου ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου καὶ γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῆς διακαοῦς ἐπιθυμίας τοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ νὰ ἀξιωθεῖ νὰ φιλοξενήσει γιὰ πέντε ἡμέρες στὴν χώρα του τὸν «Πρῶτο μετὰ τὸν Ἕνα». Δὲν παρέλειψε φυσικὰ νὰ εὐχαριστήσει θερμὰ καὶ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα διότι ἀνταποκρίθηκε θετικὰ στὴν πρόσκληση τῆς Ρουμανικῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Σεβασμιώ-

τατος Μητροπολίτης μας εὐχαρίστησε μὲ τὴ σειρὰ του τὸν Μακαριώτατο ποὺ τοῦ ἔδωσε τὴν εὐκαιρία νὰ μοιραστεῖ μὲ τὸ φίλο, ὁμόδοξο Ρουμανικὸ λαὸ τὸ θησαυρὸ αὐτὸ τῆς πίστεως, τονίζοντας πὼς ἡ κοινὴ πίστη στὸν Τριαδικὸ Θεὸ καὶ ἡ τιμὴ στοὺς Ἁγίους Του προάγει τὴν ἑνότητα τῶν λαῶν. Μετὰ τὸ πέρας τῆς ἐπίσημης τελετῆς ὑποδοχῆς πραγματοποιήθηκε στὸ χῶρο τοῦ παλαιᾶς Βουλῆς, δίπλα ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο, ἡμερίδα ἀφιερωμένη στὸν Ἀπόστολο Παῦλο καὶ τὰ «Παύλεια» τὴν ὁποία παρακολούθησαν πλῆθος κληρικῶν ἐνῶ συγχρόνως μεταδίδονταν ἀπ’ εὐθείας ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ τηλεοπτικὸ κανάλι καὶ τὸ ραδιοφωνικὸ σταθμό. Ὁ πρῶτος ὁμιλητής, ὁ καθηγητὴς πανεπιστημίου πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίν Κόμαν ἀναφέρθηκε στὴν προσωπικότητα, τὸ ἔργο καὶ τὴ θεολογία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Ὁ δεύτερος ὁμιλητὴς ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Κιμπινίου κ. Κυπριανός ἀναφέρθηκε στὸ θεσμὸ τῶν Παυλείων, τῶν λατρευτικῶν, ἐπιστημονικῶν καὶ πολιτιστικῶν ἐκδηλώσεων πρὸς τιμὴν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὴ Βέροια καὶ ἰδιαίτερα στὸ Διεθνὲς Ἐπιστημονικὸ Συνέδριο ποὺ πραγματοποιεῖται κάθε χρόνο, κάνοντας ἀναφορὰ στὰ θέματα καὶ τὶς εἰσηγήσεις. Ἔπειτα ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων μίλησε γιὰ τὴ σημασία τῶν Παυλείων στὴ ζωὴ τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Τέλος ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης ἔκλεισε τὴν ἡμερίδα ἀνακεφαλαιώνοντας τὰ προηγούμενα καὶ τονίζοντας τὴν σημασία τοῦ ἔργου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὰ Ἔθνη, χωρὶς νὰ παραλείψει νὰ ἀναφερθεῖ μὲ θερμὰ λόγια στὴν διοργάνωση τῶν Παυλείων τῆς Βέροιας. Ἔτσι ὁλοκληρώθηκε ἡ πρώτη γεύση τῶν ὅσων θὰ συνέβαιναν κατὰ τὶς πέντε ἡμέρες τῆς παραμονῆς τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὴ Ρουμανία, ποὺ πραγματικὰ χωρὶς καμία δόση ὑπερβολῆς ὑπῆρξαν ἄξια θαυμασμοῦ καὶ μίμησης. Καὶ πρῶτα ἀπ’ ὅλα ἀξίζει νὰ μιλήσει κανεὶς γιὰ τὸν ἴδιο τὸν Ρουμανικὸ λαὸ καὶ τὴν εὐλάβειά του ποὺ δύσκολα θὰ συναντοῦσε κανεὶς στὴν πατρίδα μας.

Ὅλες της ἡμέρες τῆς ἐκεῖ παραμονῆς τοῦ ἱεροῦ λειψάνου ἡ ροὴ τῶν προσκυνητῶν ὑπῆρξε ἀδιάκοπη. Εἰκοσιτέσσερις ὧρες τὸ εἰκοσιτετράωρο, γιὰ πέντε συνεχόμενες ἡμέρες, μὲ καλὸ καὶ κακὸ καιρό, ὄρθιοι, χωρὶς νὰ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὴ θέση τους, δυὸ ἑκατομμύρια περίπου προσκυνητὲς πέρασαν νὰ ἀσπαστοῦν τὰ ἱερὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Παύλου καὶ τοῦ Ὁσίου Δημητρίου, ποὺ βρισκόταν τοποθετημένα ἐκτὸς τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ (ἐξαιτίας τοῦ μεγάλου πλήθους) σὲ εἰδικὴ ἐξέδρα. Δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θαυμάσει κανεὶς τὸν ζῆλο κὰ τὴν εὐλάβεια αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ποὺ περίμεναν δεκαοκτώ ὧρες, στὴν ἑνὸς μέχρι καὶ δυὸ χιλιομέτρων οὐρά, γιὰ νὰ προσκυνήσουν τὰ ἱερὰ λείψανα καὶ νὰ λάβουν πλούσια (ἀνάλογη τοῦ κόπου τους) τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν Ἁγίων. Στὸν ἱερὸ σκοπό τους δὲν τοὺς ἀπέτρεπε οὔτε τὸ κρύο, οὔτε ἡ βροχή, οὔτε ὁ κόπος, οὔτε ἡ πείνα, οὔτε ἡ ἀϋπνία. Γέροι καὶ νέοι, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, μάνες μὲ μωρὰ στὴν ἀγκαλιά, περίμεναν ὑπομονετικὰ τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ ἀσπάζονταν μὲ εὐλάβεια τὰ ἱερὰ λείψανα καὶ θὰ ἐναπόθεταν σὲ αὐτὰ τὰ λίγα ἢ πολλὰ λουλούδια ποὺ βαστοῦσαν στὴν ἀγκαλιά τους. Ἀκόμα κι ὅταν λιπόθυμοι ἢ παγωμένοι ἀπομακρύνονταν ἀπὸ τοὺς γιατροὺς καὶ νοσοκόμους, δὲν ἐγκατέλειπαν τὴν προσπάθεια ἀλλὰ ὅταν συνέρχονταν ἐπέστρεφαν στὴν σειρά τους ἣ καὶ στὴν ἀρχὴ ἀκόμα! Εἶναι νὰ θαυμάζει κανεὶς τὸ θαῦμα αὐτὸ τῆς πίστεως καὶ τῆς εὐλάβειας ἀλλὰ καὶ νὰ ἐλέγχεται

προσωπικὰ γιὰ τὴ δική του. Μαθήματα ἁγίας ὑπομονῆς καὶ ἐπιμονῆς γιὰ ὅλους μας… Φυσικὰ στὰ παραπάνω συνέβαλε καὶ ἡ ἄψογη ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας. Σὲ ὅλο τὸ μῆκος τῆς γραμμῆς τῶν προσκυνητῶν ὑπῆρχαν κυκλιδώματα γιὰ νὰ διατηρεῖται ἡ τάξη. Χίλιοι ἀστυνομικοὶ κατὰ τὶς πέντε ἡμέρες τοῦ προσκυνήματος παρεῖχαν τὶς ὑπηρεσίες τους. Ἕνας κινητὸς σταθμὸς Πρώτων βοηθειῶν ἦταν μέρα νύχτα σὲ ἐπιφυλακὴ γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσει κάθε ἀνάγκη. Αὐτοκίνητα μὲ ἐθελοντὲς μοίραζαν φαγητό, νερὸ καὶ ζεστὰ ροφήματα στοὺς προσκυνητές. Καὶ γιὰ νὰ μὴ διασπᾶται ὁ νοῦς τῶν ἀνθρώπων, σὲ ὅλη τὴν ἔκταση τῆς οὐρᾶς, ὑπῆρχαν μεγάφωνα ποὺ ἀναμετέδιδαν τὶς συνεχεῖς (καθ’ ὅλο τὸ εἰκοσιτετράωρο) ἀκολουθίες ποὺ τελοῦνταν σὲ μία μεγάλη ὑπαίθρια ἐξέδρα ἐκτὸς τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ἐπίσης δυὸ μεγάλες γιγαντοοθόνες τοποθετημένες σὲ κατάλληλα σημεῖα ὥστε νὰ τὶς παρακολουθοῦν ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότεροι, μετέδιδαν μέσω τοῦ τηλεοπτικοῦ ἐκκλησιαστικοῦ καναλιοῦ τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες καὶ στὰ διαλείμματά τους τὸ ὑπόλοιπο τηλεοπτικὸ πρόγραμμα τοῦ καναλιοῦ ποὺ ἦταν ἐξ’ ὁλοκλήρου ἀφιερωμένο στὸν Ἀπόστολο Παῦλο μὲ ἐξαιρετικῆς ποιότητος ἐκπομπές. Μαθήματα ὀργάνωσης καὶ ποιότητας γιὰ κάποιους… Οἱ ἱερὲς ἀκολουθίες ὅπως εἴπαμε ἦταν σχεδὸν συνεχεῖς. Ξεκινοῦσαν τὸ πρωὶ μὲ τὴ Θεία Λειτουργία καὶ μέχρι τὸ ἀπόγευμα μὲ μικρὰ μεταξὺ τους

διαλλείματα ἀκολουθοῦσαν οἱ Ὧρες, Ἱερὲς Παρακλήσεις καὶ Χαιρετισμοὶ στὴν Παναγία, τὸν Ὅσιο Δημήτριο καὶ φυσικὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο. Τὸ ἀπόγευμα τελοῦνταν ὁ Ἑσπερινὸς καὶ στὴ συνέχεια (σύμφωνα μὲ τὴν τάξη ποὺ ἀκολουθεῖται στὴ Ρουμανία) ὁ Ὄρθρος τῆς ἑπομένης ἡμέρας, τὸ Ἀπόδειπνο, ἡ ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως καὶ τέλος περὶ τὰ μεσάνυχτα τὸ Μεσονυκτικό. Γενικὰ οἱ Ἱερὲς Ἀκολουθίες διαρκοῦν πολλὲς ὧρες, μὲ τὴ συμμετοχὴ Ἐπισκόπων, Ἱερέων, Διακόνων καὶ πλειάδας ἱεροσπουδαστῶν (οἱ ὁποῖοι ὡς ἀναγνῶστες καὶ ἱερόπαιδες βοηθοῦν στὴν τέλεση τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν). Γιὰ παράδειγμα μόνο ἡ Θεία Λειτουργία τὸ Σάββατο καὶ τὴν Κυριακὴ (ποὺ ἀποτελοῦσαν καὶ τὸ ἐπίκεντρο τῶν ἑορτῶν καὶ στὶς ὁποῖες συλλειτούργησε ὅλη ἡ Ἱερὰ Σύνοδος) ἄγγιζε τὶς τρεῖς ἢ καὶ τέσσερις ὧρες. Σὲ ἐρώτησή μας πρὸς κάποιον ἑλληνομαθῆ Ἐπίσκοπο γιατί ἐνῶ τελοῦμε κι ἐμεῖς στὴν Ἑλλάδα τὶς ἴδιες ἀκολουθίες δὲν διαρκοῦν τόσο ὅσο στὴ Ρουμανία, μᾶς ἀπάντησε πὼς ὁ κύριος λόγος εἶναι ἡ γλώσσα. Στὴ Ρουμανία οἱ ἀκολουθίες τελοῦνται στὴν ἁπλή, καθομιλουμένη, δημοτικὴ γλώσσα ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδώσει μὲ ἀκρίβεια λέξεων αὐτὲς τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς. Ἔτσι γιὰ παράδειγμα ἐνῶ ἐμεῖς ποὺ μεταχειριζόμαστε τὴν ἁπλὴ ἀρχαία Ἑλληνικὴ στὴ λατρεία μας μποροῦμε νὰ ποῦμε τὸ «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἠμᾶς» μὲ τέσσερις μόνο λέξεις, στὴ Ρουμανία ἡ ἴδια λειτουργικὴ φράση λέγεται μὲ ἕντεκα δηλαδὴ «Ἁγιότερη

Προσκύνηση των Λειψάνων του Αγ. Δημητρίου Βεσαραβίας και του Απ. Παύλου Παύλειος Λόγος

ὅλων τῶν Ἁγίων, μητέρα τοῦ Θεοῦ, σῶσε τὶς ψυχές μας». Ἀξιοθαύμαστο πάντως εἶναι πὼς παρὰ τὶς πολύωρες ἀκολουθίες καὶ τὴν ἔλλειψη καθισμάτων (ὅπως καὶ στοὺς ἱερούς τους Ναοὺς δὲν ὑπάρχουν καθίσματα παρὰ μόνο μιὰ σειρὰ στασίδια γύρω στοὺς τοίχους ὅπου σ’ αὐτὰ κάθονται –ὅπως λέγεται χαρακτηριστικά- μόνο οἱ γέροι, οἱ ἔγκυες καὶ οἱ… Ἕλληνες) ἡ πλατεῖα ἔξω ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Ναὸ καὶ μπροστὰ ἀπὸ τὴν ἐξέδρα ἦταν γεμάτη ἀπὸ κόσμο ποὺ παρέμεναν καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῶν πολύωρων ἀκολουθιῶν ὄρθιοι ἂν καὶ κατάκοποι ἀπὸ τὴν πολύωρη ὀρθοστασία στὴ σειρὰ γιὰ τὴν προσκύνηση τῶν ἱερῶν λειψάνων καὶ κυρίως σιωπηλοί, ποὺ ἀπὸ τὰ χείλη τοὺς βγαίνουν μόνο ψιθυριστὰ λέξεις προσευχῆς. Μαθήματα Ὀρθόδοξης ἀσκήσεως καὶ βιοτὴς γιὰ ὅλους… Κάτι ἄλλο ποὺ ἔκανε ἐντύπωση καὶ ποὺ δὲν συνηθίζεται στὴ χώρα μας εἶναι αὐτὸ ποὺ συμβαίνει κατὰ τὴν ἡμέρα τῶν ἐγκαινίων ἐνὸς Ἱεροῦ Ναοῦ. Συγκεκριμένα τὴν παραμονὴ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ὁσίου Δημητρίου τελέστηκαν τὰ ἐγκαίνια τοῦ ἀνακαινισμένου Καθεδρικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Στὸ τέλος τῶν ἐγκαινίων δὲν τελέστηκε Θεία Λειτουργία ἐπὶ τῆς ἐγκαινιασμένης Ἁγίας Τραπέζης ἀλλὰ ἐκτὸς τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ γιατί καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας οἱ χριστιανοί, ἄνδρες καὶ γυναῖκες περνοῦν σὲ σειρὰ μέσα ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βῆμα καὶ ἀσπάζονται τὴν Ἁγία Τράπεζα γιὰ νὰ λάβουν τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ λίγο πρὶν τὴν ἐπεσκίασε. Μαθήματα εὐλάβειας ἀπὸ τοὺς «νεώτερους» στοὺς «πρεσβύτερους» στὴν ἀληθῆ πίστη... Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐκεῖ παραμονῆς

Παύλειος Λόγος

μας, ξεναγηθήκαμε στὶς ἐγκαταστάσεις τοῦ τηλεοπτικοῦ καναλιοῦ, τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ, τοῦ Γραφείου Τύπου, τοῦ βιβλιοπωλείου, τοῦ μεγάλου τυπογραφείου, τοῦ Γραφείου Θρησκευτικοῦ Τουρισμοῦ τῆς Ἐκκλησίας καθὼς καὶ τοὺς χώρους τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Βουκουρεστίου. Ἐντύπωση μᾶς προκάλεσε πέρα ἀπὸ τὸ σύγχρονο ἐξοπλισμὸ καὶ τὴν ἄρτια ὀργάνωση, πὼς ἡ συντριπτικὴ πλειοψηφία τῶν ἐργαζομένων σὲ αὐτὰ ἦταν νέοι καὶ νέες, ποὺ μὲ περισσότερη ἀγάπη παρὰ μισθό, προσφέρουν τὶς ὑπηρεσίες τους στὴν Ἐκκλησία. Σ’ ὅλους τους παραπάνω χώρους ἔντονη ὑπῆρξε καὶ ἡ παρουσία τῶν κληρικῶν, ποὺ πέραν τῶν ἱερατικῶν καὶ ἐφημεριακῶν τους καθηκόντων, προσέφεραν πολλὲς ἀκόμη ὧρες ἀπὸ τὴν καθημερινή τους ζωὴ στὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καὶ μάλιστα χωρὶς ἐπιπλέον «οἰκονομικὰ ὀφέλη» πέραν τῶν διακοσίων ἢ τριακοσίων Εὐρὼ τὸ πολὺ μισθοῦ τους (σὲ μιὰ χώρα μὲ τὴν ἴδια σχεδὸν ἀκρίβεια μὲ τὴ δική μας). Μαθήματα ἐκκλησιαστικῆς συνειδήσεως γιὰ πολλούς… Καὶ μία ποὺ ἀναφερθήκαμε στοὺς κληρικοὺς νὰ ποῦμε πὼς διαθέτουν ὑψηλότατο ἐπίπεδο μόρφωσης, ἴσως τὸ ὑψηλότερο στὴν Ὀρθοδοξία, ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ «καθεστῶτος». Οἱ ὑποψήφιοι κληρικοὶ φοιτοῦν ἀπὸ νεαρὴ ἡλικία κατὰ ἑκατοντάδες στὰ Θεολογικὰ Σεμινάρια (ἐκκλησιαστικὲς σχολές) ποὺ βρίσκονται διάσπαρτες σὲ ὅλες τὶς Μητροπόλεις, Ἀρχιεπισκοπὲς καὶ Ἐπισκοπὲς τῆς χώρας. Μετὰ τὴν ἀποφοίτησή τους εἰσάγονται στὶς Θεολογικὲς Σχολὲς τῶν Πανεπιστημίων τῶν μεγάλων πόλεων, ὅπου δὲν περιορί-

ζονται μόνο στὸ πτυχίο τῆς Σχολῆς (τὸ ὁποῖο ἀνταποκρίνεται πράγματι στὶς θεολογικές τους γνώσεις), ἀλλὰ προχωροῦν καὶ σὲ μεταπτυχιακὲς σπουδὲς στὴ Ρουμανία ἢ τὸ ἐξωτερικὸ (ἀπ’ ὅπου καὶ τὸ ὑψηλότατο ποσοστὸ γλωσσομάθειάς τους). Τὸ ἐπίπεδο σπουδῶν τους δὲν καθορίζει ἁπλὰ τὸ ἂν τελικὰ θὰ χειροτονηθοῦν κληρικοὶ ἀλλὰ καὶ τὸ ποὺ θὰ διοριστοῦν ὡς ἐφημέριοι. Γιὰ παράδειγμα στὴν πρωτεύουσα, τὸ Βουκουρέστι, ὅλοι οἱ κληρικοὶ ἔγγαμοι καὶ ἄγαμοι, ποὺ διακονοῦν στὶς ἐνορίες τῆς πόλης, διαθέτουν τουλάχιστον ἕνα διδακτορικό! Καὶ ὅλα αὐτὰ ἀπὸ τὴν μεγάλη τους ἀγάπη στὸ Θεό, στὴν Ἐκκλησία καὶ στὴν ἱερωσύνη, μιὰ ποὺ τὰ οἰκονομικὰ κίνητρα ὅπως ἀναφέραμε καὶ παραπάνω εἶναι μᾶλλον πτωχὰ καὶ ἀνάξια λόγου. Μαθήματα ὑπευθυνότητας γιὰ πολλούς… Φυσικὰ ἡ καλλιφωνία εἶναι ἐξ’ ἴσου ἀπαραίτητη καὶ ἡ μὴ ὕπαρξὴ της ἀδιανόητη σὲ κληρικὸ μιά ποὺ σχεδὸν ὅλοι πρὶν ἀπὸ τὸ ἱερὸ ἔχουν περάσει κι ἔχουν σταθεῖ γιὰ χρόνια στὸ ἀναλόγιο τοῦ ἱεροψάλτου. Γι’ αὐτοὺς ἂν καὶ κάναμε μία ἀναφορὰ παραπάνω νὰ προσθέσουμε καὶ νὰ ποῦμε πὼς τὸ ἐπίπεδο γνώσης τῆς μουσικῆς τέχνης εἶναι ἐξ’ ἴσου ὑψηλότατο μὲ αὐτὸ τῶν θεολογικῶν τους γνώσεων. Κατ’ ἀρχὰς εἶναι κι αὐτοὶ ἀπόφοιτοι τῶν Θεολογικῶν Σεμιναρίων καὶ τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν ὅπου διδάσκονται κυρίως τὴν Βυζαντινὴ ἀλλὰ καὶ Εὐρωπαϊκὴ μουσική. Ψάλλουν τὸ συνηθέστερο κατὰ τὸ βυζαντινὸ ὕφος, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ εὐρωπαϊκὸ ὅταν αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητο. Στὶς ἐνορίες τῶν πόλεων συγκροτοῦν πολυμελεῖς χορωδίες ὑπὸ τὴν διεύθυνση ἔμπειρων

ἱεροψαλτῶν ἢ κληρικῶν. Ὁ τρόπος τῆς ψαλμωδίας τους εἶναι πραγματικὰ ἀντάξιος της Θείας Λατρείας. Σοβαροί, ἱεροπρεπεῖς ὅσο καὶ οἱ κληρικοί, μὲ τὸ ράσο τους κλειστὸ ὡς ἐπάνω (ὄχι ξεκούμπωτο νὰ φαίνονται τὰ πουκάμισα καὶ οἱ πολύχρωμες γραβάτες τὸ χειμῶνα καὶ τὸ ἀρρενωπὸ στέρνο τὸ καλοκαίρι), πάντοτε ὄρθιοι μὲ τὸ βλέμμα στραμμένο στὰ ἱερὰ κείμενα καὶ τὴν Ὡραία Πύλη καὶ ὄχι στὸν κόσμο. Ψάλλουν σεμνά, σοβαρὰ καὶ παραδοσιακά, χωρὶς ὑπερβολικὲς ἐπιδεικτικὲς κορῶνες καὶ παρατραβηγμένες μουσικὲς γραμμὲς καὶ δὲν ἐνοχλοῦνται ἀπὸ τὸν λαὸ ποὺ συνψάλλει μαζί τους. Μικρόφωνα μικροσκοπικά, διακριτικὰ καὶ σχεδὸν ἀόρατα μὲ ἔνταση ὅσο εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ νὰ ἀκούγεται ἡ ψαλμωδία γλυκὰ καὶ ἁπαλὰ χωρὶς νὰ ξεκουφαίνει. Μαθήματα ψαλτικοῦ ὕφους καὶ ἤθους… Καὶ μία ποὺ μιλήσαμε γιὰ ἐκκλησιαστικὲς χορωδίες νὰ ποῦμε πὼς τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες κατὰ τὴ διάρκεια τῶν γενικότερων ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων ἔλαβε χώρα καὶ διαγωνισμὸς χορωδιῶν στὸν κατάμεστο χῶρο τῆς παλαιᾶς Βουλῆς. Μπροστά μας παρήλασαν χορωδίες ἀπὸ τὰ περισσότερα Θεολογικὰ Σεμινάρια καὶ τὶς Θεολογικὲς Σχολὲς τῶν πανεπιστημίων τῆς χώρας, ὅπου διαγωνίστηκαν στὸ χριστιανικὸ καὶ ἐθνικὸ τραγούδι. Στὸ τέλος εἰδικοὶ ἐπιτροπὴ ἀπὸ κληρικοὺς καθηγητὲς τοῦ πανεπιστημίου βράβευσαν τὶς καλύτερες ἀπὸ αὐτὲς σὲ δυὸ ἐπίπεδα, αὐτῶν δηλαδὴ τοῦ Θεολογικοῦ Σεμιναρίου καὶ τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν. Ἐντύπωση μᾶς ἔκανε ἡ παρουσία τῶν νέων ὄχι μόνο στὴ σκηνὴ τοῦ διαγωνισμοῦ ἀλλὰ καὶ στὸ χῶρο τῶν θεατῶν οἱ ὁποῖοι

μὲ τὰ ἐνθουσιώδη χειροκροτήματα καὶ τὶς ὑποστηρικτικὲς κατὰ περίπτωση ἐπευφημίες τους, ἔδωσαν ἕνα ἰδιαίτερο χρῶμα στὴν ἐκδήλωση. Σὲ ὅλα αὐτὰ ἂς προσθέσουμε καὶ τὶς ἐπισκέψεις μας σὲ ἀνδρικὲς καὶ γυναικεῖες Ἱερὲς Μονὲς μὲ ξεναγήσεις στὰ καθολικὰ καὶ τὰ ἐκκλησιαστικὰ μουσεῖα ποὺ διατηροῦνται σὲ αὐτές, ὅπου τύχαμε πραγματικὰ Ἀβραμιαίας φιλοξενίας ἀπὸ τοὺς καλοὺς μοναχοὺς καὶ τὶς μοναχές. Θαυμάσαμε τὶς ὄμορφες τοιχογραφίες τῶν καθολικῶν καὶ τῶν παρεκκλησίων ποὺ στὰ παλαιότερα ἀπὸ αὐτὰ διακρίναμε τὰ ὀνόματα τῶν Ἁγίων καὶ ἐπιγραφὲς στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα. Ἃς μὴν ξεχνοῦμε πὼς στὶς περιοχὲς αὐτὲς τῶν τότε παραδουνάβιων ἡγεμονιῶν ποὺ τὴν ἐκκλησιαστικὴ διοίκηση ἀσκοῦσαν γιὰ πολλὰ χρόνια Ἕλληνες Μητροπολίτες καὶ τὴν πολιτικὴ διοίκηση Φαναριῶτες ἡγεμόνες, τὸ ἑλληνικὸ στοιχεῖο ἦταν ἐντονότατο καὶ σὲ ὁρισμένες περιοχὲς ὑφίσταται ἕως σήμερα ὀργανωμένο σὲ κοινότητες μὲ Ἱεροὺς Ναοὺς ὅπου οἱ ἀκολουθίες τελοῦνται στὰ Ἑλληνικὰ καὶ σχολεῖα ὅπου τὰ μικρὰ ἑλληνόπουλα μαθαίνουν τὴ γλώσσα καὶ τὴν ἱστορία τῶν προγόνων τους. Αὐτὴ ἡ γιὰ πολλὰ χρόνια κοινὴ θρησκευτικὴ καὶ ἐθνικὴ πορεία τοῦ Ἑλληνικοῦ καὶ τοῦ Ρουμανικοῦ λαοῦ ἀπὸ τὰ χρόνια ἀκόμα τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας ἔχει καλλιεργήσει ἀπὸ παλιὰ καὶ ἔχει κληροδοτήσει ὡς τὶς μέρες μας μιὰ ἔμφυτη φιλία καὶ ἐκτίμηση μεταξὺ τῶν δυό, μὲ ἕνα μικρὸ «διάλειμμα» στὰ τέλη τοῦ 19ου καὶ ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰώνα, ὅπου οἱ ἐθνικιστικοὶ ἄνεμοι ταλαιπώρησαν ὅλους τούς μέχρι τότε σκλάβους

Βαλκανικοὺς λαούς. Μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα, πέρα ἀπὸ τὴν κοινὴ ἱστορία καὶ ζωὴ τοῦ παρελθόντος στὴν ἄκρη αὐτὴ τῆς Εὐρώπης ποὺ ὀνομάζουμε χερσόνησο τοῦ Αἵμου, ἀλλὰ καὶ τὴν κοινὴ πορεία στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση τοῦ σήμερα μᾶς συνδέει ἡ κοινὴ πίστη, ἡ κοινὴ ἐλπίδα καὶ ἡ κοινὴ ἀγάπη στὸν Ἕνα καὶ Ἀληθινὸ Τριαδικὸ Θεό, τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἡ τιμὴ στὴν Ὑπεραγία Μητέρα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ στοὺς Ἁγίους της Ἐκκλησίας μας. Τὶς πέντε ἡμέρες τῆς παραμονῆς μας στὴν «πόλη τῆς χαρᾶς» (ἔτσι μεταφράζεται ἡ ὀνομασία τῆς πόλης Βουκουρέστι») νιώσαμε ὅλοι μας αὐτὴ «τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τὴν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», μὲ ἀφορμὴ τὴν τιμὴ στὸ ἱερὸ πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Πρωτοκορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου, τοῦ ἰδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας καὶ Διδασκάλου τῆς οἰκουμένης. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ κλίμα τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης ζήσαμε πέντε ἡμέρες μεστὲς διδακτικῶν γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὴ ἱερατικὴ διακονία μας ἐμπειριῶν ποὺ πιστεύω ὅτι θὰ μᾶς συνοδεύουν σὲ ὅλη μας τὴ ζωή. Πίσω μας ἀφήσαμε ἕνα μικρὸ κομμάτι τῆς καρδιᾶς μας κι ἕνα μεγάλο τοῦ θαυμασμοῦ μας γιὰ τὶς ἡμέρες καὶ τὰ ἔργα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας. Μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα ἀφήσαμε τὴ χάρη καὶ τὴν εὐλογία τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου τοῦ Χριστοῦ Παύλου ποὺ ταπεινῶς εὐχόμαστε νὰ σκέπει, νὰ προστατεύει, νὰ ἐνισχύει, νὰ διαφυλάττει τὸν ἀδελφὸ Ρουμανικὸ λαὸ καὶ νὰ φωτίζει τὴν πορεία του πρὸς τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Από την Πατριαρχική Θ. Λειτουργία την εορτή του Αγ. Δημητρίου Βεσαραβίας Παύλειος Λόγος

ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας γιά τά «Παύλεια» Κατά την ὁμιλία του στήν ἐπιστημονική διάσκεψη για τόν Ἀπ. Παύλο καί τά «Παύλεια»τῆς Βέροιας ὁ Πατριάρχης Ρουμανίας κ. Δανιήλ μεταξύ ἄλλων εἶπε: Εὐχαριστοῦμε πρωτίστως τὸν Καλὸ μας Θεό γι’ αὐτὴ τὴ σημερινὴ μεγάλη χαρὰ μας , χαρὰ ἐκ τῆς χαρᾶς τῶν Ἁγίων. Καὶ αὐτή ἡ χαρὰ μας ἡ ὁποία μετέχει στὴ χαρὰ τῶν ἁγίων, μᾶς τὴν προσέφερε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας καὶ Ναούσης κ.κ. Παντελεήμων, ὁ ὁποῖος μᾶς μετέφερε ἐδῶ, τὰ ἱερὰ λείψανα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, μὲ τὴν εὐλογία τῆς Αὐτοῦ Θειοτάτης Παναγιότητος κ.κ. Βαρθολομαίου, τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριάρχου καὶ μὲ τὴν εὐλογία τῆς Αὐτοῦ Μακαριότητος, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παντελεήμων εἶναι ἕνας θαυμαστός φίλος τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου. Καὶ ἐπειδὴ θαυμάζει, τιμάει και ἀγαπάει τὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο, τὸν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν, ὁ ἴδιος ὁ Σεβασμιώτατος εἶναι σήμερα «ἀπόστολος», ἕνας ἀπόστολος τῆς ἀδελφικής κοινωνίας μεταξὺ τῶν δύο Ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν, οἱ ὁποῖες πολλὲς φορὲς τονίζουν περισσότερο τὴν ἔκφραση τῆς αὐτοκεφαλίας τους και λιγότερο τὴν κοινωνικὴ καὶ ἀδελφική συνεργασία. Γι’ αὐτό, ἡ σειρά τῶν συνεδρίων τῶν Παυλείων, στὴ Βέροια, ἔχουν μία πολὺ μεγάλη ἱεραποστολικὴ σημασία, ἐπειδή ἐκεῖ συγκεντρώνονται οἱ Ὀρθόδοξες Ἀδελφὲς Ἐκκλησίες διὰ τῶν ἐκπροσώπων τους. Ἐκεῖ, ὅλοι μαζὶ μαθαίνουν νὰ ἀγαποῦν περισσότερο τὰ συγγράμματα τοῦ Ἀποστόλου

Παύλειος Λόγος

Παύλου καὶ νὰ βιώνουν τὰ παραδείγματα τῆς ζωῆς του, ὥς πνευματικοῦ πατρός καὶ ποιμένος τῆς χριστιανικῆς κοινότητος. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας μεταφέρει ἐδῶ σήμερα τὸ φῶς τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου, μὲ τὴν ἐμπειρία τὴν ὁποία ἀπέκτησε διοργανώνοντας αὐτὴ τὴν σειρὰ τῶν συνεδρίων καὶ διασκέψεων τῶν Παυλείων, ἀλλὰ ἔτι περισσότερο μὲ τὸ παράδειγμα μιᾶς ἱεραποστολικῆς καὶ ποιμαντικῆς ἔντονης ζωῆς στὴν ἐπαρχία του. Ὁ Σεβασμιώτατος εἶναι ἕνας ἐργατικός ἄνθρωπος, σοφὸς καὶ πολὺ ταπεινός. Δὲν μᾶς μίλησε γιὰ τὶς δραστηριότητές του, ἀλλά, ἐμεῖς, οἱ ὁποίοι τὸν ἐπισκεφθήκαμε περισσότερες φορὲς στὴν ἐπαρχία του γνωρίζουμε καλὰ καὶ τὴν θυσία του γιὰ τὸ ποίμνιό του καὶ τὴν ταπείνωσή του καὶ τὴν ὑπομονὴ του. Ἔτσι, ὁ Σεβασμιώτατος ὁμοιάζει μὲ τὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο ἐπειδή, γενικά λαμβάνουμε ἀπὸ τὰ πρόσωπα τὰ ὁποῖα ἀγαπᾶμε τὰ χαρίσματά τους καὶ τὸ φῶς τους, ὅταν ἡ κοινωνία μας μ’ αὐτὰ ὑφίσταται στὴν Ἐκκλησία, πρὸς δόξα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Σᾶς μιλάω τώρα γιὰ μία μαρτυρία τὴν ὁποία φέρει ο Σεβασμιώτατος στὴ σύγχρονη Ἑλλάδα, ἕνας ποιμένας πιστὸς στὴν Παράδοση, ἀνοικτός πρὸς τὸ παρὸν καὶ πλήρης ἐλπίδος γιὰ τὴν σωτηρία στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ὁ Χριστός, ἔτσι ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, εἶναι «χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας». Στὴν Βέροια λοιπὸν συμβαίνει ἕνα πολὺ σημαντικὸ γεγονός, ὄχι μόνο λατρευτικό, ὄχι κάτι συνηθισμένο ὅπως μία πανήγυρις μιᾶς ἐνορίας, ἐδῶ στὸ Βουκουρέστι, ἀλλὰ

Από την Διάσκεψη για τον Απ. Παύλο και τα «Παύλεια»στην αίθουσα της παλαιάς Βουλής

μιὰ ἱεραποστολική πραγματικότητα, μιὰ συνάντησή μας μὲ τὸν Ἀπ. Παύλο, ἐπειδή ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος εἶναι παρὼν ἐδῶ καὶ μᾶς βοηθεῖ νὰ βιώνουμε αὐτὰ τὰ ὁποῖα μάθαμε στὴν σχολικὴ πορεία της ζωῆς μας καὶ νὰ τὰ ἐφαρμόζουμε στὴν ποιμαντικὴ ζωὴ μας. Ὁ κάθε ποιμένας, ὅταν διαβάζει τὰ ἱερὰ κείμενα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἀναγνωρίζει τὸν ἑαυτό του μέσα ἀπὸ τὰ ἱερὰ συγγράμματά του. Εὐχαριστοῦμε θερμὰ τὸν Σεβασμιώτατο γιὰ τὴν μεγάλη αὐτὴ χαρὰ τῆς ὁποίας μέτοχοι γίναμε καὶ γιὰ τὸ μεγάλο φῶς τὸ ὁποῖο μᾶς φέρνει, ἀγαπῶντας, θαυμάζοντας καὶ κηρύττοντας τὸν φίλο του, τὸν Ἀπόστολο Παῦλο, ἀλλὰ καὶ ἐπειδή εἶναι γιὰ μᾶς παράδειγμα ἀληθινοῦ ποιμένος τῆς Ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Ἐπισημαίνουμε ἐδῶ ὅτι ὁ Σεβασμιώτατος βοήθησε και βοηθεῖ μέχρι σήμερα την Ἐκκλησία μας. Πρόσφατα εἴχαμε στείλει ἀκόμη δύο νέους νὰ μάθουν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ἡ Αὐτοῦ Σεβασμιότητα τοὺς συμπαρίσταται, προσφέροντάς τους τὰ πνευματικά καὶ τὰ ὑλικά ἀναγκαῖα ἀγαθά. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν Λαὸ μας ὑφίσταται φίλος καὶ λίαν ἀγαπητὸς ἀδελφός. Εὐχαριστοῦμε ὁμοίως καὶ τοὺς Σεβασμιωτάτους Ἁγίους Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας μας οἱ ὁποίοι παραβρέθηκαν στὸ ἀεροδρόμιο γιὰ τὴν ὑποδοχή τῶν Ἱερῶν Λειψάνων καὶ τῆς Ἑλληνικῆς ἀντιπροσωπείας. Εὐχαριστοῦμε ὅλους τοὺς ἱερεῖς, τοὺς ἐδῶ παρόντες γιὰ τὴν λιτανεία «ἡ ὁδὸς τῶν Ἁγίων» καὶ στὴν διάσκεψη τὴν ὁποία ὀργανώσαμε ἐδῶ καὶ ἀφιερώσαμε στὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο. Εὐχαριστοῦμε πρωτίστως τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Παντελεήμονα, τὸν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο Κυπριανὸ καὶ τὸν Αἰδεσιμολογιώτατο π. Κωνσταντῖνο Κόμαν καὶ ὅλους ἐσᾶς οἱ ὁποίοι μετέχετε σ’ αὐτὴν τὴν διάσκεψη. Μετάφραση καὶ ἐπιλογὴ κειμένων: Ἱεροδ. Γρηγόριος Μάζα

Παύλειος Λόγος

«ΕΓΚΑΙΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ»

ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ Β΄ μέρος

ὸ ἔτος 787 σημαδεύει ἕνα κρίσιμο σημεῖο στὴν ἱστορία τῆς Μίας, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸ τὸ ἔτος στὴ Ζ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Νίκαια ἱεράρχες ἀντιπροσωπεύοντας τὴν Ἐκκλησία σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση καταδίκασαν τὴν αἵρεση τῆς εἰκονοκλασίας, ὑποστήριξαν τὴν πανάρχαια παράδοση προσκυνήσεως τῶν εἰκόνων καὶ στὸ Συνοδικό της, ποὺ ἀκόμη διαβάζεται τὴν πρώτη Κυριακὴ τῆς Σαρακοστῆς σὲ ὅλη τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀναθεμάτισε κάθε αἵρεση καὶ νεωτερισμὸ μὲ γενικοὺς ὅρους: «Σὲ ὅτι νεωτερισμὸ ἔχει γίνει καὶ θεσπιστεῖ ἢ θὰ θεσπιστεῖ στὸ μέλλον ἔξω ἀπὸ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴ διδασκαλία καὶ τοὺς θεσμοὺς τῶν ἁγίων καὶ ἀειμνήστων Πατέρων, Ἀνάθεμα (τρεῖς)». Τὸ ἴδιο ἔτος δυὸ Σύνοδοι ἔλαβαν χώρα στὴν Ἀγγλία, μία στὸ βορρᾶ στὴν Πινκανάλη καὶ ἡ ἄλλη στὰ νότια στὴν Τσέλση κατὰ τὴν ὁποία οἱ λεγάτοι τοῦ Πάπα -Ἀνδριανοῦ τοῦ Α΄ Καρδινάλιος - Ἐπίσκοπος Γεώργιος τῆς Ὀστίας καὶ Καρδινάλιος -Ἐπίσκοπος Θεοφύλακτος τοῦ Τοδίου, ἦταν παρόντες. Αὐτὴ ἦταν ἡ πρώτη φορά ποὺ παπικοὶ λεγάτοι ἦταν παρόντες σὲ Σύνοδο τῆς Ἀγγλικῆς Ἐκκλησίας καὶ αὐτὸ τὸ γεγονὸς μαζὶ μὲ τὸ ὅτι οἱ λεγάτοι εἶχαν ἔρθει σύμφωνα μὲ τὸ Ἀγγλοσαξονικὸ Χρονικὸ γιά νὰ ἀνανεώσουν τὴν πίστη καὶ τὴν εἰρήνη ποὺ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Α΄εἶχε στείλει μὲ τὸν Ἐπίσκοπο Αὐγουστίνο σημαδεύει τὴν ἀρχὴ στενότερων σχέσεων μεταξὺ τῆς Ἐκκλησίας σ’ αὐτὰ τὰ νησιὰ τοῦ Πατριαρχείου τῆς Δύσης. Ἂν τουλάχιστον ἡ πίστη τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Α΄ καὶ οἱ ἀποφάσεις τῆς Συνόδου τῆς Νίκαιας εἶχαν τηρηθεῖ τόσο προσεκτικὰ στὴ Ρώμη καὶ τὴ Δύση ὅπως στὴν Ἀνατολή, τότε δὲν θὰ ὑπῆρχε ἀνάγκη νὰ γραφτεῖ ἡ ἱστορία τοῦ τραγικοῦ λάθους ποὺ ἄρχισε ἀμέσως μετὰ καὶ σέ λιγότερο ἀπὸ 300 χρόνια ἀργότερα βύθισε ὁλόκληρη τὴ Δύση στὴ μέλανα ἐποχὴ τῆς αἵρεσης καὶ τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὴν

Παύλειος Λόγος

Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἀγγλικοῦ: Εὐθ. Μαυρογεωργιάδης Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Χρυσοστόμος Ξενιτόπουλος

ὁποία δὲν ἔχει ἀκόμη ἀναρρώσει... Οἱ βασιλεῖς καὶ ἱεράρχες ποὺ μετεῖχαν στὶς Ἀγγλικὲς Συνόδους τοῦ 787 μᾶς δίνουν μία ἰδέα τῆς γεωγραφικῆς ἔκτασης τῆς Ἀγγλικῆς Ἐκκλησίας ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Περιλαμβάνονταν οἱ βασιλεῖς Ἀλφρέδος τῆς Νορθουμβρίας καὶ Ὄφφας τῆς Μερκίας καθὼς καὶ ἐπίσκοποι ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τῆς Ἀγγλίας ἐκτὸς τοῦ νοτιοδυτικοῦ (ποὺ περιελήφθη στὴν Ἀγγλικὴ ἐπικράτεια μόνο ἀπὸ τὸ βασιλιὰ Ἀθελστάνο στὸν 10° αἰώνα), ὁ ἐπίσκοπος Ἐθελβέρτος τῆς Οὐιθέρνης στὴ Σκοτία, ὁ ἐπίσκοπος Ἀδοῦλφος τοῦ Μάνο στὴν Ἰρλανδία καὶ πιθανὸν ὁ ἐπίσκοπος Ἐλβόδατης- Βαγγόρης στὴν Οὐαλλία (στὸν ὁποῖο ἀνήκει ἡ τιμὴ τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ Ρωμαϊκοῦ - Βυζαντινοῦ ἡμερολογίου στὴν Οὐαλλικὴ Ἐκκλησία). Μὲ ἄλλα λόγια ἡ Ἀγγλικὴ Ἐκκλησία περιέκλειε τὸ νότιο, κεντρικὸ καὶ ἀνατολικὸ μέρος τῆς νήσου τῆς Μεγάλης Βρεττανίας μὲ προφυλακὲς στὸ νότιο μέρος τῆς Σκωτίας καὶ στὸ δυτικὸ μέρος τῆς Ἰρλανδίας καὶ μὲ δεσμοὺς μὲ τὴν Ἐκκλησία τῆς Οὐαλλίας. Οἱ παρουσία τῶν παπικῶν λεγάτων ἐπανέδειξε, ἂν ποτὲ αὐτὸ ἀμφισβητήθηκε, ὅτι αὐτὸ τὸ σῶμα τῶν ἐπισκόπων ὑπέκειτο κανονικὰ στὸν Πάπα τῆς Ρώμης καὶ ὁμολογοῦσε τὴν πίστη τῶν ἕξι πρώτων Οἰκουμενικῶν Συνόδων (οἱ ἀποφάσεις τῆς Ἑβδόμης δὲν εἶχαν ἀκόμη γίνει γνωστές). Ἡ Σύνοδος ἐπίσης ὅρισε νὰ ὑπάρχουν τρεῖς μητροπολιτικὲς ἐπισκοπές, αὐτὲς τῆς Καντερβουρίας, τῆς Ὑόρκης καὶ τῆς Λιτσφήλδης. Καταργήθηκε καὶ τὸ πρότυπο τῶν δυὸ μητροπολιτικῶν ἀρχιεπισκόπων, ποὺ εἶχε νωρίτερα κυριαρχήσει καί ἀποκαταστάθηκε ἡ τάξη. Τὸ 792 ὁ Φράγκος Βασιλιὰς Καρλομάγνος ἔστειλε μία Λατινικὴ μετάφραση τῶν πρακτικῶν τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου στοὺς βασιλεῖς καὶ ἐπισκόπους της Βρεττανίας. Δυστυχῶς ἡ μετάφραση φαίνεται νὰ εἶχε μπερδέψει τὴ διαφορὰ μεταξὺ τῶν Ἑλληνικῶν λέξεων λατρεία (ἡ προσκύνηση καὶ λατρεία ποὺ ἀνήκει στὸ Θεὸ μόνο) καὶ προσκύνησις (ἡ σχετικὴ λατρεία ἢ σεβασμὸς ποὺ

ἀποδίδεται στοὺς ἁγίους καὶ τὶς ἱερὲς εἰκόνες). Συνεπῶς ὑποτέθηκε ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου εἶχαν ἰσχυριστεῖ, ὅπως ὁ Συμεὼν τῆς Δουράμης λέει: «ότι οἱ εἰκόνες πρέπει νὰ λατρεύονται, τὸ ὁποῖο καταδικάζεται τελείως ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Θεού». Καὶ ὁ ἀναγνώστης Ἀλκουΐνος μετέφερε τὴν ἀρνητικὴ γνῶμη τῆς Βρεττανικῆς Ἐκκλησίας. Τὸ 794 ὁ Καρλομάγνος συγκάλεσε μία σύνοδο στὴν Φραγκφούρτη, στὴ Μένη, στὴν ὁποία συμμετεῖχαν κληρικοὶ ἀπὸ τὴ Βρεττανία καὶ οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Πάπα Ἀδριανοῦ, γιὰ νὰ συζητήσουν αὐτὸ καὶ ἄλλα θέματα. Πρῶτα, ἐξαιτίας τῆς προαναφερθείσας λαθεμένης μεταφράσεως, οἱ ἀποφάσεις τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀπερρίφθησαν, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Πάπας Ἀδριανὸς εἶχε ἤδη ἀναθεματίσει ὅποιον ἀπέρριπτε τὴν Ζ’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Στὴν πραγματικότητα, ἴσως ἐξαιτίας τοῦ ἀναθέματος τοῦ Ἀδριανοῦ, αὐτὴ ἡ Φραγκικὴ ἀπόφαση εἶχε λίγη ἐπίδραση εἴτε στὴ Φραγκία εἴτε στὴν Ἀγγλία ὅπου ἡ εἰκονογράφηση συνέχισε νὰ ἐφαρμόζεται. Πολὺ μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο ἀποτέλεσμα εἶχε ἡ εἰσαγωγὴ ἀπὸ μία σύνοδο τοῦ Φιλιόκβε στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Ἡ λέξη Φιλιόκβε, ποὺ σημαίνει ‘καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ’, εἰσήχθη πρῶτα στὸ Πιστεύω ἀπὸ μία σύνοδο στὸ Τολέδο τῆς Ἱσπανίας τὸ 596. Ἀφοροῦσε μία ἀλλαγὴ στὸ δόγμα περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μὲ τὴν ὁποία διακηρυσσόταν ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται ὄχι μόνο ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὅπως τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸ Πιστεύω τῶν ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων βεβαιώνει, ἀλλὰ ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ’. Εἶναι σημαντικὸ νὰ κατανοήσουμε ὅτι αὐτὸν τὸν καιρὸ ἡ καινοτομία τοῦ Φιλιόκβε δὲν γινόταν δεκτὴ οὔτε ἀπὸ τὴ Ρώμη οὔτε ἀπὸ τὴν Ἀγγλικὴ Ἐκκλησία. Ἔτσι μετὰ τὴ σύνοδο τοῦ Καρλομάγνου στὸ Ἀαχεν τὸ 809, ποὺ διακήρυξε ὅτι τὸ Φιλιόκβε εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ τὴν σωτηρία καὶ τῆς ὁποίας ἀπεσταλμένοι πίεσαν τὸν Πάπα Λέοντα τὸν Γ’ νὰ τὸ δεχτεῖ, ὁ Πάπας διέταξε τὸ ἀρχικὸ Πιστεύω

χωρὶς τὸ Φιλιόκβε νὰ χαραχθεῖ στὰ Λατινικὰ καὶ στὰ Ἑλληνικὰ σὲ ἀσημένιες ἀσπίδες καὶ νὰ τοποθετηθεῖ στὶς πόρτες τοῦ Ἁγίου Πέτρου στὴ Ρώμη. Καὶ ὁ Ἄγγλος Ἀλκουΐνος ποὺ ἦταν ὁ κυριότερος σύμβουλος τοῦ Καρλομάγνου ἄστραψε καὶ βρόντηξε ἐναντίον τοῦ Ἱσπανικοῦ λάθους σὲ ἕνα γράμμα πρὸς τοὺς μοναχούς τῆς Λυὼν: «Ἀκολουθεῖστε τὴν πίστη τῶν ἀρχαίων Πατέρων καὶ ἑνωθεῖτε μὲ τὴν ὁμοφωνία τῆς ἁγίας παγκοσμίου Ἐκκλησίας. Μὴν προσπαθεῖτε νὰ εἰσάγετε νεωτερισμοὺς στὸ Σύμβολο τῆς Καθολικῆς Πίστεως. Καὶ μὴν ἀποφασίσετε νὰ περάσετε παραδόσεις ἄγνωστες ἀπὸ παλιὰ στὰ ἐκκλησιαστικὰ λειτουργήματα». Ἕνα πιὸ ἔμμεσο ἀλλὰ τελικὰ τὸ ἴδιο ἐπικίνδυνο βῆμα ἦταν ἡ ἀνάληψη ἀπὸ τὸν Καρλομάγνο τοῦ τίτλου «Ἅγιος Ρωμαῖος Αὐτοκράτωρ», ποὺ ἐπιβεβαιώθηκε ἀπὸ τὸ χρῖσμα καὶ τὴ στέψη στὰ χέρια τοῦ Πάπα Λέοντος τὴν ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων τοῦ 800. Ἡ δύναμη τοῦ Καρλομάγνου καὶ ἡ ὑπεροχὴ του στὸ μυαλὸ τοῦ λαοῦ του ἀκόμη καὶ πάνω ἀπὸ τὸν Πάπα καὶ τὸν Ἀνατολικὸ Αὐτοκράτορα φαίνεται ἀπὸ ἕνα γράμμα πρὸς αὐτὸν ἀπὸ τὸν Ἀλκουΐνο τὸ προηγούμενο ἔτος: «Ὡς τώρα ἔχουν ὑπάρξει τρία ἄτομα μεγίστης ἐξοχότητας στὸν κόσμο, δηλαδὴ ὁ Πάπας, ποὺ κυβερνᾶ τὴν ἐπισκοπὴ τοῦ Ἁγίου Πέτρου, τοῦ

ἀρχηγοῦ τῶν ἀποστόλων, ὡς διάδοχός του, καὶ μὲ ἔχεις εὐγενικὰ πληροφορήσει τί τοῦ ἔχει συμβεῖ [ὁ Πάπας Λέων κατηγορήθηκε γιὰ ἀνηθικότητα], ὁ δεύτερος εἶναι ὁ Αὐτοκράτωρ ποὺ κρατᾶ τὴν ἐξουσία στὴ δεύτερη Ρώμη, καὶ δια δόσεις ἔχουν κάνει τώρα γνωστὸ πόσο πονηρὰ ὁ κυβερνήτης μιᾶς τέτοιας αὐτοκρατορίας ἔχει ἐκθρονιστεῖ, ὄχι ἀπὸ ἀγνώστους ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς δικούς του ἀνθρώπους στὴ δική του πόλη [ὁ Κωνσταντῖνος ὁ ΣΤ’ ἐκθρονίστηκε ἀπὸ τὴν μητέρα του Εἰρήνη τὸ 797], ὁ τρίτος εἶναι ὁ θρόνος στὸν ὁποῖο ὁ Κύριος ἠμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἔθεσε ἐσένα γιὰ νὰ κυβερνᾶς τὸ Χριστιανικὸ λαό μας μὲ μεγαλύτερη δύναμη, καθαρότερη ἐπίγνωση καὶ πιὸ ἔνδοξη βασιλεία ἀπὸ τοὺς προαναφερθέντες ἀξιωματούχους. Μόνο ἀπὸ ἐσένα ἐξαρτᾶται ὁλόκληρη ἡ ἀσφάλεια τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Χριστοῦ. Τιμωρεῖς τοὺς ἀδίκους, καθοδηγεῖς τοὺς παρεκτραπέντες, παρηγορεῖς τοὺς τεθλιμμένους καὶ προάγεις τὸ καλό. Μήπως ἡ χειρότερη ἀσέβεια δὲν ἔχει γίνει στὴ Ρώμη ὅπου ἡ μεγαλύτερη εὐσέβεια μποροῦσε κάποτε νὰ εἰδωθεῖ». Ὁ καθηγητὴς Ἰωάννης Ρωμανίδης ἔχει πειστικὰ δείξει πὼς αὐτὴ τὴν ἐποχὴ ἡ Ρώμη καὶ ἡ Κωνσταντινούπολη ἦταν τὰ κέντρα τοῦ δυτικοῦ καὶ ἀνατολικοῦ κόμματος ἐνὸς καὶ μόνου πολιτικοθρησκευτικοῦ ὀργανισμοῦ, τῆς ‘Ρωμανίας’

ἢ τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανοσύνης. Σκοπὸς τοῦ Καρλομάγνου ἦταν νὰ ἀναλάβει τὸ μανδύα τοῦ Χριστιανοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορα, τοῦ ὁποίου πρωτεύουσα ἦταν ἡ Νέα Ρώμη τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἀλλὰ ἀφοῦ στὸ μυαλὸ τῶν συγχρόνων του μποροῦσε νὰ ὑπάρχει μόνο ἕνας Χριστιανὸς Ρωμαῖος Αὐτοκράτωρ, ὅπως ἀκριβῶς ὑπῆρχε μόνο μία Ἐκκλησία, χρειαζόταν νὰ ἀποδείξει ὅτι οἱ Ἀνατολικοὶ Ρωμαῖοι δὲν ἦταν οὔτε Ὀρθόδοξοι οὔτε Ρωμαῖοι ἀλλὰ αἱρετικοὶ καὶ Ἕλληνες. Αὐτὸ ἦταν τὸ πραγματικὸ κίνητρό του γιὰ τὴν ἐπίθεση του στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως καὶ τὶς ἀποφάσεις τῆς Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ὅμως οἱ Δυτικοὶ Ρωμαῖοι της Παλαιᾶς Ρώμης ἦταν ἕνα ἐμπόδιο στὰ σχέδιά του ἀφοῦ ἦταν νομιμόφρονες καὶ στὴν πίστη πρὸς τὴν Ἐκκλησία ἀλλὰ καὶ στὴν πολιτικὴ συμμαχία πρὸς τὴν Αὐτοκρατορία τῆς Νέας Ρώμης. Ἡ σημασία συνεπῶς τῆς στέψης τοῦ Καρλομάγνου στὰ χέρια τοῦ Πάπα ἦταν ὅτι σημάδεψε τὸ πρῶτο ρῆγμα στὴ νομιμοφροσύνη τῶν παπῶν ὡς πρὸς τὴν πολιτικὴ συμμαχία ἂν καὶ ὄχι πρὸς τὴν πίστη. Ἀργότερα ὅταν ἕνας Φράγκος ἔγινε Πάπας στὸ πρόσωπο τοῦ Νικολάου τοῦ Α’, ἕνα ρῆγμα θὰ ἐμφανιζόταν καὶ στὴν πίστη ἐπίσης.

Παύλειος Λόγος

Γ E Γ O N O TA Ύψωση του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα

ροσκυνηματική εκδρομή στο Όρος Σινά και τους Αγίους Τόπους διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολίς μας κατά το χρονικό διάστημα από 19 μέχρι και 27 Σεπτεμβρίου, με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Οι προσκυνητές είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν το χαριτόβρυτο Λείψανο της Αγίας Αικατερίνας και να πάρουν ως ευλογία το δακτυλίδι της, καθώς επίσης και να ανεβούν στην κορυφή του Σινά όπου ο Θεόπτης

Μωϋσής έλαβε τις δέκα Εντολές. Στη συνέχεια του προγράμματος οι προσκυνητές είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν σε όλα τα προσκυνήματα του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου, να λάβουν την ευλογία του Ιορδάνη στο συμβολικό βάπτισμα, καθώς επίσης να μετέχουν σε Αγρυπνία στον Πανάγιο Τάφο, αλλά και στις λατρευτικές εκδηλώσεις για την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Οι 150 προσκυνητές έγιναν δεκτοί από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο ο οποίος τους ομίλησε επίκαιρα για τη σημασία του προσκυνήματος στους Αγίους Τόπους και στη συνέχεια μοίρασε ενθύμια σε όλους.

Με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο

Έξω από τον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως του Κυρίου

Ο Υπουργός Παιδείας στην Ι. Μητρόπολη

ον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα επισκέφθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου στο επισκοπικό Μέγαρο ο Υπουργός Παιδείας κ. Ε. Στυλιανίδης συνοδευόμενος από τον Υφυπουργό κ. Ανδρέα Λυκουράντζο και άλλους επιτελείς του. Η επίσκεψη έγινε στο πλαίσιο περιοδείας του κ. Υπουργού στην Ημαθία κατά την οποία εγκανίασε σχολικά συγκροτήματα και ένα Κέντρο Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Ο Σεβασμιώτατος είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον κ. Υπουργό κατά την οποία του έθεσε μεταξύ άλλων και το ζήτημα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών. Ο Υπουργός διαβεβαίωσε τον Σεβασμιώτατο ότι το θέμα αυτό έχει λυθεί και ότι το μάθημα των Θρησκευτικών παραμένει υποχρεωτικό.

Με τον Υπουργό και τον Υφυπουργό Παιδείας στο Γραφείο του Σεβασμιώτατου

Αγιασμοί των Σχολείων

τις 11 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε σε όλα τα σχολεία ο καθιερωμένος Αγιασμός με την ευκαιρία της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς. Σε όλα τα σχολεία διαβάστηκε σχετική εγκύκλιος του Σεβασμιωτάτου, ο οποίος και φέτος δεν παρέλειψε να μεταβεί σε τρία σχολικά συγκροτήματα για να τελέσει ο ίδιος τον Αγιασμό και να ευχηθεί σε μαθητές και Καθηγητές.

Τιμητική πλακέτα από την Νευρολογική Εταιρεία

Ο Σεβασμιώτατος τελεί τον Αγιασμό του σχολικού συγκροτήματος 3-4ου Λυκείων

ην Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου διοργανώθηκε στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ. από την Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία επιστημονική Ημερίδα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη νόσο Άλτσχάϊμερ. Σκοπός της Ημερίδας ήταν η ενημέρωση του κοινού για τις νέες εξελίξεις που αφορούν τη νόσο, καθώς και η ευαισθητοποίηση των κρατικών φορέων προς όφελος των ασθενών και στήριξη των οικογενειών των. Στο πλαίσιο της Ημερίδας η Ε.Ν.Ε. τίμησε το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα και άλλους Αρχιερείς για τη συνεισφορά τους στις δράσεις της Εταιρείας.

Εκδήλωση της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας στο Α.Π.Θ.

Παύλειος Λόγος

Αρχιερατική Θ. Λειτουργία στο Γηροκομείο Νάουσας

τις 9 Σεπτεμβρίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε θ. Λειτουργία στο Παρεκκλήσιο του Γηροκομείου Νάουσας για τους τροφίμους, τη Διεύθυνση και το προσωπικό του Ιδρύματος. Μετά τη Θ. Λειτουργία ακολούθησε δεξίωση κατά την οποία μετείχαν και οι τοπικές αρχές της πόλης. Ο Σεβασμιώτατος προσέφερε στη Διεύθυνση του Ιδρύματος χρηματικό ποσό ως ενίσχυση.

Αγιασμός πτέρυγας διδασκαλίας στο Κέντρο Εθελ. Πυροσβεστών

Μετά το τέλος της θ. Λειτουργίας στο Γηροκομείο Ναούσης

τις 10 Σεπτεμβρίου ο Σεβασμιώτατος τέλεσε αγιασμό σε νέα πτέρυγα διδασκαλίας του Κέντρου Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας στα Ριζώματα. Στον Αγιασμό παρέστη ο Γ. Γραμματέας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ο Δήμαρχος Μακεδονίδος, καθώς επίσης και εκπρόσωποι προξενείων χωρών που συμμετέχουν στα προγράμματα επιμόρφωσης του Κέντρου. Μετά τον Αγιασμό παρετέθη γεύμα σε εστιατόριο της περιοχής.

Επίσκεψη νέων από την Ι. Μητρόπολη Λαρίσης

Μετά την τέλεση του αγιασμού στο Κέντρο Εθελοντών Πυροσβεστών

τις 21 Οκτωβρίου επισκέφθηκαν την Ιερά Μητρόπολή μας νέοι και νέες από την Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης συνοδευόμενοι από τον Πρωτοσύγκελλο π. Αχίλλειο και άλλους κληρικούς. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας δέχθηκε την ομάδα των νέων στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά όπου τους ξενάγησε και είχαν την ευκαρία να προσκυνήσουν τα ιερά Λείψανα του Αγίου Λουκά του Ιατρού. Στη συνέχεια προσφέρθηκε πρωϊνό και η ομάδα συνέχισε την περιοδεία της στη Βέροια στο Βήμα του Αποστόλου Παύλου και άλλα μέρη και το μεσημέρι αναχώρησε για την Ιερά Μητρόπολη Εδέσσης.

Παύλειος Λόγος

Η Ομάδα νέων από την Ι. Μ. Λαρίσης στην Ι. Μονή Παναγίας Δοβρά

Ο εορτασμός’των «Ελευθερίων»

πως κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου εορτάστηκε με λαμπρότητα και κάθε επισημότητα η επέτειος για την απελευθέρωση της Βέροιας από τον τουρκικό ζυγό. Το πρωΐ ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μς κ. Παντελεήμων τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία στον Ι. Ναό Αγίου Αντωνίου και στη συνέχεια Δοξολογία με την παρουσία των Πολιτικών και Στρατιωτικών Αρχών του τόπου. Την Κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Γ. Γραμματέας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Μετά τη Δοξολογία έγινε τρισάγιο για τους πεσόντες μπροστά από το Δημαρχείο Βέροιας και ακολούθησε μαθητική παρέλαση. Ανάλογες εκδηλώσεις έγιναν και στη Νάουσα και Αλεξάνδρεια.

Από την τέλεση τρισαγίου στο Ηρώο έξω από το Δημαρχείο Βέροιας

Το Λείψανο του Αγ. Νεκταρίου στη Βέροια

τις 11 Οκτωβρίου και με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ύδρας κ. Εφραίμ μεταφέρθησαν από τον Αρχιμ. π. Γρηγόριο Νανακούδη τα Λείψανα του Αγ. Νεκταρίου στην Ενορία Αγίου Νεκταρίου και Αναλήψεως Βέροιας προς αγιασμό των πιστών. Με την ευκαιρία αυτή τελέστηκαν πλήθος ακολουθιών και αγρυπνιών.

Από την υποδοχή των Ι. Λειψάνων του Αγίου Νεκταρίου

Το Λείψανο του Αγ. Λουκά στον Κολινδρό

τις 10 Σεπτεμβρίου μεταφέρθησαν από τον Αρχιμ. π. Αρσένιο Χαλδαιόπουλο , αδελφό της Ι. Μ. Παναγίας Δοβρά, τα ιερά Λείψανα του Αγίου Λουκά του Ιατρού στην πανηγυρίζουσα Ενορία Αγίας Θεοδώρας Κολινδρού. Έγινε υποδοχή στην Πλατεία της κωμοπόλεως και στη συνέχεια πανηγυρικός Εσπερινός. Τα Ιερά Λείψανα παρέμειναν καθόλη τη διάρκεια της επομένης ημέρας.

Από την υποδοχή των Ι. Λειψάνων του Αγίου Λουκά στον Κολινδρό

Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία

τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

έκα επτά αιώνες πέρασαν από την εύρεση του Τιμίου Σταυρού. Ο εορτασμός θα πρέπει να μας κινήσει να συνειδητοποιήσουμε το βαθύτερο νόημα της εορτής που είναι ο θρίαμβος του Χριστού μας διά του Σταυρού επί του θανάτου και των δαιμονικών δυνάμεων. Μέσα σ’ αυτόν τον όλο και περισσότερο δαιμονοκρατούμενο κόσμο είναι ανάγκη οι πιστοί να στρέφουμε τα βλέμματά μας με θέρμη στο Σταυρό του Κυρίου. Είναι ο Σταυρός σύμβολο αναστάσεως και αιωνίου ζωής, γιατί όπως λέει ο αγ.Εφραίμ ο Σύρος «τούτω τω αγίω όπλω διέρρηξε ο Χριστός τη παμφάγω του άδου γαστέρα» και μας χάρισε την αιώνια ζωή. Σε κάθε δυσκολία, σε κάθε θλίψη και πειρασμό ας καταφεύγουμε στο Σταυρό του Κυρίου. Εμείς οι ιερείς που βαπτίζουμε τα παιδιά να υπενθυμίζουμε στους γονείς ότι ο βαπτιστικός σταυρός που φοράνε τα παιδιά, όπως και των ενηλίκων, δεν πρέπει να είναι ένα αλλόκοτο σχήμα σταυρού, αλλά κανονικός. Χρειάζεται πολλή προσοχή. Όπως προσοχή χρειάζεται όταν κάνουμε το σταυρό μας.

28 Οκτωβρίου 1940. Ημέρα δόξας για την Ελλάδα. Με τη βοήθεια του Θεού και την προστασία της « Υπερμάχου Στρατηγού», της Παναγίας, έτρεξαν ενωμένοι όλοι οι Έλληνες να υπερασπιστούν τα όσια και ιερά της φυλής μας. Επτά εκατομμύρια τότε οι Έλληνες τα έβαλαν με τα σαρανταπέντε εκατομμύρια της φασιστικής τότε Ιταλίας. Και πέτυχαν το ακατόρθωτο. Κλίνουμε ευλαβικά , με απέραντο σεβασμό, το γόνυ της ψυχής μας στα παλληκάρια που θυσίασαν την ζωή τους και άφησαν τα κόκκαλά τους να αναπαύονται στις απάτητες βουνοκορφές της Πίνδου και της Βορείου Ηπείρου. Είναι χρέος μας να διασφαλίσουμε την ακεραιό τητα της πατρίδας μας ,και την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας. Ιδιαιτέρως στις μέρες μας που γείτονες επιβουλεύονται το όνομα της ιστορικής Μακεδονίας μας... Οικονομικό τσουνάμι έπληξε όλο τον πλανήτη και έφερε τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής. Στην Αμερική, αλλά και στα περισσότερα χρηματιστήρια του κόσμου προκλήθηκε πανικός. Χιλιάδες άνθρωποι έμειναν χωρίς δουλειά, τράπεζες κατέρρευσαν, περιουσίες χάθηκαν,

επενδύσεις εξαφανίστηκαν, και το μέλλον προβάλλει αβέβαιο. Όλος ο τύπος γράφει πως αυτά προκλήθηκαν από το ακατάσχετο και ανεξέλεγκτο πάθος ανθρώπων για τεράστια κέρδη… Δεν καταδίκασε ο Χριστός τυχαία την αγάπη για τον μαμμωνά. « Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν….ού δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά…όπου γαρ ο θησαυρός υμών, εκεί έσται και η καρδία υμών ». Ας είναι η καρδιά μας στραμένη προς το θησαυροφυλάκιο της Βασιλείας του Θεού για να μην πτωχεύσουμε ποτέ. Να και κάπου που πηγαίνουμε καλά, με κίνδυνο μάλιστα να πάμε καλύτερα… Όπως αναφέρεται στην εφημερίδα «Καθημερινή» στα παντοειδή στοιχήματα σκίζουμε παγκοσμίως. Μόνο

ο νόμιμος τζίρος του τζόγου στην Ελλάδα έφτασε, το 2007, τα 6 δις ευρώ, χώρια άλλα περίπου 700 εκατομ. ευρώ που παίχθηκαν στα καζίνα. Στις λοταρίες πρώτη στις δαπάνες στην Ευρώπη και τρίτη παγκοσμίως. Πόσο παρασυρόμαστε από την προσδοκία για εφήμερα κέρδη και κυρίως αναθέτουμε οι Έλληνες την ελπίδα για χρήματα όχι στην ευλογημένη εργασία, αλλά σε τυχερά παιχνίδια. Πόσο τόπο θα έπιαναν αυτά τα χρήματα αν τα δίναμε σε έργα αγάπης και πόσο πολύ θα ωφελούμασταν αν τα σκορπίζαμε σε ελεημοσύνες ; «Εκ των υπαρχόντων σοι ποίει ελεημοσύνην…και από σου ου μη αποστραφεί το πρόσωπον του Θεού» (Τωβ. δ΄7).

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

χειμώνα ώρα 5μ.μ καλοκαίρι ώρα 6μ.μ.

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ τε α γ σ ρ ύ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ