Παύλειος Λόγος τεύχος 78 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 78 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2009

ETOΣ ΙΣΤ΄ TEYXOΣ 78 ΜΑΡ. - ΑΠΡ. 2009

σελ 3 �

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

σελ 6

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν Τ Α Χ Υ Δ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: imveria@ otenet.gr

σελ 16

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ του Πρωτ/ρου του Οικ. Θρόνου π. Στυλιανού Μακρή

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

σελ 20

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ: Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, Αθανάσιος Βουδούρης, Εμμανουήλ Ξυνάδας. HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH & KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Αρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ: Νίκος Μεταξόπουλος. EKTYΠΩΣH TYΠOΓPAΦEIO: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ

σελ 8

σελ 10

ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 22

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ Ι.Μ. ΒΕΡΟΙΑΣ του Αθανασίου Βουδούρη

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ του Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

ΕΓΚΑΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Ξενιτόπουλου

σελ 24

σελ 12

ΑΓΙΟΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΜΝΗΣΤΩΡ του Αρχιμ. π. Ιερεμίου Γεωργαλή

σελ 30

σελ 26

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

XEIPOΓPAΦA AΣXETΩΣ ΔHMOΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠIΣTPE ΦONTAI ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY

ΣTH

web:

www.imverias.gr

EΞΩΦYΛΛO Μ. Σάββατο, αρχιερατική θ. Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αναστάσεως Σωτήρος (Εκκλησία Χριστού) Βεροίας. ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Ναουσαίες του Λυκείου Ελληνίδων με παραδοσιακές στολές

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ προσφιλῆ καὶ ἐπιπόθητα,

Χριστός Ἀνέστη!

κυθρωπὴ εἶχεν ἀκούσει κάποιαν ἡμέραν τοῦ ΙΘ’ αἰῶνος ἡ ἀνθρωπότης ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ τραγικοῦ φιλοσόφου ὅτι: «ὁ Θεὸς εἶναι νεκρός! Τὸν σκοτώσαμε... Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του... ὁ Θεὸς θὰ μείνῃ νεκρός! Τί ἄλλο εἶναι οἱ ἐκκλησί-

ες παρὰ οἱ τάφοι καὶ τὰ μνήματα τοῦ Θεοῦ;» Καὶ ἐπίσης, ὀλίγας δεκαετίας ἀργότερον, ἀπὸ τὸ στόμα ἑνὸς νεωτέρου ὁμολόγου του, ὅτι: «Ὁ Θεὸς ἀπέθανε! Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τὸν θάνατον τοῦ Θεοῦ!» Αἱ διακηρύξεις αὐταὶ τῶν ἀθέων φιλοσόφων ἐτάραξαν τὰς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων.

Σύγχυσις πολλὴ ἐπηκολούθησεν εἰς τὸν χῶρον τοῦ πνεύματος καὶ τῆς λογοτεχνίας, τῆς τέχνης καὶ τῆς ἰδίας κάποτε τῆς Θεολογίας, ὅπου, εἰς τὴν Δύσιν κυρίως, ἤρχισε νὰ γίνεται λόγος ἀκόμη καὶ περὶ «Θεολογίας τοῦ θανάτου τοῦ Θεοῦ». Ἡ Ἐκκλησία βεβαίως δὲν εἶχε Παύλειος Λόγος

ποτὲ καὶ δὲν ἔχει καμμίαν ἀμφιβολίαν ὅτι ὁ Θεὸς ἀπέθανε. Τοῦτο ἔγινε τὸ 33 μ.Χ. ἐπάνω εἰς τὸν λόφον Γολγοθᾶ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου τοῦ Ρωμαίου Ἡγεμόνος τῆς Ἰουδαίας. Ἀφοῦ ἔπαθεν ἀνήκουστα Πάθη, ἐσταυρώθη ὡσὰν κακοῦργος καί περὶ ὥραν ἐνάτην τῆς Παρασκευῆς, εἶπε «Τετέλεσται!» καὶ παρέδωκε τὸ πνεῦμα! Αὐτὸ εἶναι μία ἀναντίρρητος ἱστορικὴ πραγματικότης. Ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἀληθινὸς Θεός, ἀπέθανεν «ὑπὲρ πάντων» τῶν ἀνθρώπων! Ἀφοῦ ἀνέλαβεν ὅλα τὰ ἰδικά μας: σῶμα, ψυχήν, θέλησιν, ἐνέργειαν, κόπον, ἀγωνίαν, πόνον, λύπην, παράπονον, χαράν, τὰ πάντα, παρεκτὸς ἁμαρτίας, ἀνέλαβε, τέλος, καὶ τὸ μεγαλύτερον ζήτημά μας, τὸν θάνατον, καὶ μάλιστα εἰς τὴν πιὸ βασανιστικὴν καὶ ταπεινωτικὴν ἐκδοχήν του, δηλ. τὸν Σταυρόν. Μέχρις ἐδῶ συμφωνοῦμεν μὲ τοὺς φιλοσόφους. Θὰ δεχθοῦμε ἀκόμη καὶ τὸ ὅτι αἱ ἐκκλησίαι, οἱ ναοί, εἶναι «οἱ τάφοι», «τὰ μνήματα» τοῦ Θεοῦ! Ὅμως!... Ἐμεῖς γνωρίζομε, ζοῦμε καὶ προσκυνοῦμε τὸν θανόντα Θεόν, ὡς «νεκρὸν ζωαρχικότατον»! Ὀλίγον μετὰ τὴν φοβερὰν Παρασκευήν, εἰς τὴν πρωϊνὴν ἀμφιλύκην τῆς «Μιᾶς τῶν Σαββάτων», τῆς Κυριακῆς, συνέβη αὐτό, διὰ τὸ ὁποῖον ἔγινεν ὅλη ἡ διὰ σαρκὸς καὶ πάθους καὶ Σταυροῦ καὶ καθόδου εἰς τὸν ᾃδην οἰκονομία τοῦ Θεοῦ: Ἡ Ἀνάστασις!... Καὶ αὐτό, ἡ Ἀνάστασις, εἶναι μία ἐξ ἴσου ἀναντίρρητος ἱστορικὴ πραγματικότης!.. Καὶ ἡ πραγματικότης αὐτὴ ἔχει ἀμέσους καὶ σωτηρίους ἐπιπτώσεις εἰς ὅλους μας. Ἀνέστη ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι συνάμα καὶ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου! Ἀνέστη ὁ Θεὸς μὲ ὅλον τὸ πρό4

Παύλειος Λόγος

σλημμα τῆς ἀνθρωπότητος: τὸ Σῶμα ποὺ ἔλαβεν ἀπὸ τὰ ἄχραντα αἵματα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τὴν ἁγίαν Ψυχήν Του. Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, «παγγενῆ τὸν Ἀδὰμ ἀναστήσας ὡς φιλάνθρωπος»!... Ὁ Τάφος τοῦ Ἰησοῦ, τὸ «καινὸν μνημεῖον» τοῦ Ἰωσήφ, εἶναι πλέον διὰ παντὸς κενός! Ἀντὶ διὰ μνημεῖον νεκρικόν, εἶναι μνημεῖον νίκης κατὰ τοῦ θανάτου, εἶναι πηγὴ ζωῆς! Ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης ἀνέτειλεν «ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος», χαρίζοντας φῶς ἀνέσπερον, εἰρήνην, χαράν, ἀγαλλίασιν, ζωὴν αἰώνιον! Ναί, οἱ ναοὶ εἶναι οἱ «τάφοι» τοῦ Θεοῦ! Ἀλλὰ Τάφοι κενοί, ὁλοφώτεινοι, γεμάτοι ἀπὸ «ὀσμὴν ζωῆς», ἀπὸ ἐαρινὸν μύρον πασχάλιον, ὡραῖοι, ἐρατεινοί, καταστόλιστοι μὲ μυρσίνες δοξαστικὲς καὶ μὲ ἄνθη χειροπιαστῆς ἐλπίδος, τάφοι ζωοδόχοι καὶ ζωοπάροχοι! Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀνέστρεψε τὰς δυνάμεις τοῦ ᾃδου, ὁ θάνατος εὐτελίστηκε πλέον εἰς ἁπλοῦν ἐπεισόδιον ποὺ εἰσάγει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν βίον εἰς τὴν Ζωήν. Αἱ ἐκκλησίαι, οἱ «τάφοι» τοῦ Θεοῦ, εἶναι αἱ διάπλατοι θύραι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, οἱ ὀρθάνοιχτες εἴσοδοι τοῦ Νυμφῶνος τοῦ Υἱοῦ Του, ποὺ «ὡς Νυμφίος προῆλθεν ἐκ τοῦ μνήματος» καὶ οἱ πιστοὶ εἰσερχόμενοι, «θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, ᾃδου τὴν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου, ἀπαρχήν· καὶ σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τὸν αἴτιον, τὸν μόνον Εὐλογητὸν τῶν πατέρων, Θεὸν καὶ ὑπερένδοξον»! Εὐτυχῶς, λοιπόν, ποὺ ἀπέθανεν ὁ Θεός, καὶ ὁ θάνατός Του ἔγινε ζωὴ καὶ ἀνάστασις ἰδική μας! Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν τόσα «μνήματά» Του εἰς τὸν κόσμον, τόσοι ἅγιοι ναοί, ὅπου ἠμπορεῖ νὰ εἰσέλθῃ ἐλεύθερα ὁ

πονεμένος, ὁ κουρασμένος καὶ ἀπαρηγόρητος ἄνθρωπος, νὰ ἀποθέσῃ τὸ φορτίον τοῦ πόνου του, τῆς ἀγωνίας του, τοῦ φόβου καὶ τῆς ἀνασφαλείας του, νὰ «ξεφορτωθῇ» τὸν θάνατόν του! Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν αἱ ἐκκλησίαι τοῦ Ἐσταυρωμένου, Ἀποθανόντος, Ἀναστάντος καὶ αἰωνίως Ζῶντος Χριστοῦ, ὅπου ὁ ἀπελπισμένος ἄνθρωπος τῶν ἡμερῶν μας, ὁ καταπροδωμένος ἀπὸ ὅλα τὰ εἴδωλα, ὅλους τοὺς «χαμοθεοὺς» ποὺ ἔκλεψαν τὴν καρδιά του, τὴν οἰκονομίαν δηλαδή, τὴν ἰδεολογίαν, τὴν φιλοσοφίαν, τὴν μεταφυσικήν καὶ ὅλας τὰς ὑπολοίπους «κενὰς ἀπάτας» τοῦ παρόντος αἰῶνος «τοῦ ἀπατεῶνος»,εὑρίσκει καταφύγιον καὶ παραμυθίαν καὶ σωτηρίαν. Ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν ποὺ βιώνει εἰς τὸ πλήρωμά τους τὸ Πάθος, τὸν Πόνον, τὸν Σταυρὸν καὶ τὸν Θάνατον, ἀλλὰ ἐξ ἴσου καὶ τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Θεανθρώπου, ἀπευθύνομεν πρὸς ὅλα τὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας ἐγκάρδιον πασχάλιον χαιρετισμὸν καὶ εὐλογίαν, μαζὶ μὲ ἀσπασμὸν ἀγάπης Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος καὶ αἰωνίως Ζῶντος καὶ ζωοποιοῦντος τὸν ἄνθρωπον. Εἰς Αὐτὸν ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν! Ἅγιον Πάσχα 2009 + Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν Φρειδερῖκος Νίτσε. Ζὰν Πὼλ Σάρτρ. Β΄ Κορ. 5: 14. Β΄ Κορ. 2: 16. Τροπάριον ζ΄ ὠδῆς Κανόνος τοῦ Πάσχα. Πρβλ. Κολ. 2: 8. Ἀκάθιστος Ὕμνος.

Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Εγκύκλιος Ἀναστάσεως †ΠΑΝΤ ΕΛΕΗΜΩΝ ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης καὶ Καμπανίας Π ρ ὸ ς τὸν ἱερὸν κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν τῆς καθ’ ἡμᾶς θεοσώστου ἐπαρχίας

«Καθαρθῶμεν τάς αἰσθήσεις καί ὀψόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτί τῆς ἀναστάσεως Χριστόν ἐξαστράπτοντα».

νώπιον τοῦ μεγάλου θαύματος τῆς Ἀναστάσεως ἀκοῦμε, ἀδελφοί μου, τήν προτροπή πού ἀπευθύνει πρός ὅλους μας ὁ ἱερός ποιητής τοῦ ἀναστασίμου κανόνος. «Καθαρθῶμεν τάς αἰσθήσεις …». Ἀναμένουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Προετοιμαζόμαστε γι᾽ αὐτήν. Ἐπιθυμοῦμε νά γίνουμε σάν τούς μαθητές τοῦ Κυρίου καί σάν τίς μυροφόρες γυναῖκες θεατές καί μάρτυρές της. Ἕνας τρόπος ὑπάρχει γιά νά ἐπιτύχουμε τόν σκοπό μας. Μία μόνο προϋπόθεση. Καί αὐτήν μᾶς προσδιορίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. «Καθαρθῶμεν τάς αἰσθήσεις». Ἡ κάθαρση τῶν αἰσθήσεων ἀποτελεῖ προϋπόθεση γιά νά δοῦμε τόν ἀναστάντα Χριστό. Ἡ κάθαρση τῶν αἰσθήσεων ἀποτελεῖ προϋπόθεση γιά νά γίνουμε μάρτυρες καί

Παύλειος Λόγος

κατ᾽ ἐπέκταση μέτοχοι τοῦ θαυμαστοῦ καί σωτηρίου γεγονότος τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ἡ ἀναγκαιότης αὐτῆς τῆς προϋποθέσεως δέν ἑδράζεται ἁπλῶς στό γεγονός ὅτι «οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ τόν Θεόν ὄψονται», ἀλλά στήν ἴδια πραγματικότητα τήν ὁποία ἔζησαν καί τῆς ὁποίας ὑπῆρξαν αὐτόπται καί αὐτήκοοι μάρτυρες οἱ μαθητές τοῦ Κυρίου. Ὁ φόβος τῶν Ἰουδαίων μήπως οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ κλέψουν τό σῶμα του καί στή συνέχεια ποῦν ὅτι ἀναστήθηκε, τούς ὁδήγησε νά ζητήσουν ἀπό τόν Πιλάτο κουστωδία γιά νά φυλάσσει τόν Πανάγιο τάφο του. Καί ὅμως οἱ Ρωμαῖοι στρατιῶτες πού ἀγρυπνοῦσαν στό καινό μνημεῖο, στό ὁποῖο εἶχε τοποθετήσει ὁ Ἰωσήφ τό πανακήρατο σῶμα τοῦ διδασκάλου του, δέν ἀντελήφθησαν τίποτε. Δέν εἶδαν

ποτέ τόν Ἰησοῦ νά ἀνίσταται τοῦ τάφου. Τό ἴδιο συνέβη καί ὅταν οἱ μαθητές του καί οἱ μυροφόρες ἔφθασαν στό μνημεῖο. Δέν ἦταν, ἀσφαλῶς, μόνοι ἐκεῖ. Καί ὅμως εἶναι οἱ μόνοι πού τόν βλέπουν. Τό φῶς πού συνήθως κάνει τούς ἀνθρώπους νά βλέπουν καλύτερα, στήν περίπτωση αὐτή τούς δυσκολεύει καί τούς τυφλώνει, τούς κάνει νά μή βλέπουν, νά μήν μποροῦν νά διακρίνουν μέσα σ᾽ αὐτό τόν ἀναστάντα Χριστό. Καί αὐτό συμβαίνει ὄχι γιατί φταίει τό φῶς, ἀλλά γιατί ὅσοι δέν τόν βλέπουν, ὅσοι δέν μποροῦν νά τόν διακρίνουν μέσα στό φῶς τῆς Ἀναστάσεως δέν ἔχουν καθαρές τίς αἰσθήσεις. Ἡ ἀκαθαρσία τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀπιστίας, τῆς ραθυμίας, τῆς ἡδονῆς, τῆς ἀμελείας, τῶν παθῶν καί τῶν ἐπιθυμιῶν εἶναι πού τούς σκοτίζει τίς αἰσθήσεις, πού τούς θολώνει τούς ὀφθαλμούς καί δέν ἐπιτρέπει νά δοῦν τόν Χριστό.

Αὐτό ἐπαναλαμβάνεται καί σέ ὅλες τίς ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστάντος Κυρίου. Δέν ἐμφανίζεται κρυφά. Δέν ἐμφανίζεται στό σκοτάδι. Ἐμφανίζεται μέσα στό φῶς τῆς Ἀναστάσεώς του. Ἀλλά οἱ ἄνθρωποι δέν τόν βλέπουν, γιατί τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως εἶναι ἀπρόσιτο γιά ὅσους δέν ἔχουν καθαρές τίς αἰσθήσεις, γιά ὅσους δέν ἔχουν καθαρή τήν ψυχή, ὄχι μόνο ἀπό τίς γήινες καί ἐφήμερες μέριμνες πού συσκοτίζουν τόν νοῦ καί περιορίζουν τή δυνατότητα τῶν ψυχικῶν ὀφθαλμῶν νά ἀντικρίσουν τό πνευματικό φῶς, ἀλλά καί ἀπό τίς προλήψεις καί προκαταλήψεις τοῦ παρόντος κόσμου. Αὐτό ἐπαναλαμβάνεται καί κατά τούς εἴκοσι αἰῶνες πού διῆλθαν ἀπό τήν ἡμέρα τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ὅσοι δέν φρόντισαν νά καθάρουν τίς αἰσθήσεις τους, δέν μπόρεσαν ποτέ νά δοῦν τόν ἀναστάντα Χριστό. Γι᾽

αὐτό καί ἀμφισβήτησαν καί ἀρνήθηκαν εἴτε μέ τά λόγια εἴτε μέ τά ἔργα τους καί τόν ἴδιο καί τό γεγονός τῆς Ἀναστάσεώς του. Γι᾽ αὐτό καί ὁ μεγαλοφωνότατος ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός μᾶς συστήνει ἀπό τήν ἀρχή τοῦ κανόνος του τήν κάθαρση ὡς προϋπόθεση τῆς θέας τοῦ ἀναστάντος Κυρίου. «Καθαρθῶμεν τάς αἰσθήσεις καί ὀψόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτί τῆς ἀναστάσεως Χριστόν ἐξαστράπτοντα». Ἄς ἀκολουθήσουμε, ἀδελφοί μου, τήν προτροπή τοῦ ἁγίου Πατρός, γιά νά μή στερηθοῦμε αὐτοῦ τοῦ ὑπερκοσμίου γεγονότος· γιά νά μήν ἑορτάσουμε Ἀνάσταση χωρίς τόν Ἀναστάντα Χριστό. Ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς προσέφερε καί μᾶς προσφέρει καθημερινά εὐκαιρίες καθάρσεως. Ἄς τίς ἀξιοποιήσουμε. Ἄς ἐπιδιώ ξουμε τήν κάθαρση ἀκόμη καί ἐάν δέν τό ἔχουμε κάνει μέχρι σήμερα.

Ὁ Ἀναστάς Χριστός δέχεται «καί τόν ἔσχατον» καί τόν συγχωρεῖ καί τόν καθαίρει καί τόν ἀποκαθιστᾶ, ἀρκεῖ νά τόν προσεγγίσουμε. Ἀρκεῖ νά τοῦ ζητήσουμε τή συγχώρηση, ὅπως ὁ Πέτρος καί ὅπως ὁ ληστής. Καί τότε θά ἀξιωθοῦμε καί ἐμεῖς ὄχι μόνο νά δοῦμε τόν Χριστό «ἐξαστράπτοντα τῷ ἀπροσίτῳ φωτί τῆς Ἀναστάσεως», ἀλλά καί νά συμπορευθοῦμε μαζί του μέχρι τήν αἰώνια συνάντησή μας στή βασιλεία του. Διάπυρος πρός τόν ἀναστάντα Κύριον εὐχέτης † Ὁ Βεροίας, Ναούσης καί Καμπανίας Παντελεήμων

Παύλειος Λόγος

Οἱ διαστάσεις τοῦ φυσικοῦ κα

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

νωρίζουμε σύμφωνα μὲ τὴν ὀρθόδοξη χριστιανικὴ διδασκαλία, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τόπος θεραπείας καὶ λύτρωσης ἀπὸ κάθε καταδυνάστευση μέσα καὶ ἔξω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Μέσα ἀπὸ τὴν προσωπικὴ συνάντηση μὲ τὸν ζῶντα Θεὸ ἀπελευθερωνόμαστε. Ἀντίθετα ὅσο τὸν ἀγνοοῦμε, τόσο πεθαίνουμε πνευματικὰ πρῶτα καί, στὴ συνέχεια, φυσικά. Ὁ πνευματικὸς θάνατος εἶναι ἡ ἀπουσία τῆς ἀγάπης, ὁ ἐγκλεισμὸς στὴ μοναξιά, ὁ ἀτομικισμὸς ποῦ φτιάχνει μία γυάλα γιὰ τὸν καθένα ( τί σημασία ἔχει ἂν μέσα στὴ γυάλα φαντάζεται κανεὶς τὸν ἑαυτὸ του βασιλιά;). Ἐκθέτοντας τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχή μας στὴν κυριαρχία κάθε μερικότητας, κάθε ἀποσπασματικότητας καὶ προπαντὸς κάθε ἐπικαιρότητας, μικραίνουμε, χάνουμε τὴν ἀληθινὴ αἴσθηση τῆς ζωῆς, παραδινόμαστε στὰ σχήματα «τοῦ κόσμου τούτου». Τὸ θέλημα τοῦ μίζερου ἐγώ μας ἐπαναλαμβάνει, στὸν αἰώνα τὸν ἅπαντα, τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα. « Ἐγὼ θέλω». Ὑπογράφουμε τὴν πνευματική μας καταδίκη καὶ δὲν παίρνουμε εἴδηση. Πῶς νὰ διαβάσουμε, ὕστερα ἀπ’ ὅλα αὐτά, τὴ φράση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα «τὸ μόνο πράγμα πού φέρνει λύπη σὲ ὅσους ζοῦν ἐν Χριστῷ εἶναι ἡ ἁμαρτία;» Λέμε καὶ ξανὰ λέμε κάθε Πά-

Παύλειος Λόγος

σχα γιὰ τὴ σχέση τῆς Ἀνάστασης μὲ τὸν τόπο μας, ἐνῶ δὲν λέμε πόσο νέα καὶ καινούργια εἶναι κάθε φορὰ ἡ σχέση αὐτὴ ὕστερα ἀπὸ κάθε Ἀνάσταση. Γιατί, ὅποια κι ἂν εἶναι ἡ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας καὶ τοῦ Πάσχα, ὅποια κι ἂν εἶναι ἡ συναισθηματικὴ φόρτιση τῶν ἡμερῶν καὶ ἡ κορύφωση τῆς λαϊ κῆς εὐσέβειας, εἴμαστε καλεσμένοι ἀπὸ τὸν Λόγο, ποὺ σταυρώθηκε καὶ ἀναστήθηκε, νὰ βλέπουμε, νὰ μιλοῦμε, νὰ διαβάζουμε τὸν κόσμο, τὴν ἱστορία, τὴ ζωή, τὴ Ρωμιοσύνη, τὴν Ἑλλάδα, τὴν Εὐρώπη, τὴν Ὑφήλιο, πνευματικά, μὲ ἀλλοιωμένες αἰσθήσεις καὶ νοῦ, ἀγγίζοντας τὴν ἀόρατη ὄψη καὶ ὄχι μετατρέποντας τὸ μεγαλύτερο πνευματικὸ Μυστήριο σὲ λαϊκὸ ἔθιμο ποὺ ἐπαναλαμβάνεται κάθε χρόνο ὑπὸ τὴν μουσικὴ ὑπόκρουση τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν καὶ τοὺς ἀπνευμάτιστους λόγους μερικῶν πολιτικῶν. Ἂν δὲν ἀφήσουμε κάθε διάσταση τοῦ τόπου καὶ τοῦ χρόνου μας – ἱστορικοῦ τόπου καὶ ἱστορικοῦ χρόνου – νὰ μεταμορφώνεται ἀπὸ τὸ ἀναστάσιμο φῶς, ποὺ εἶναι ἀνέσπερη ἡμέρα αἰωνιότητας καὶ ὄχι στιγμὴ παροδικότητας, ἂν δὲν ἀφήσουμε νὰ περνάει στὸ σῶμα μας ὁ γλυκασμὸς τῶν ἀγγέλων, θὰ κλείνουμε τὴν ἀλήθεια στὰ ὅρια μιᾶς ἱστορικῆς περιόδου, θὰ κλείνουμε τὴν Ἐκκλησία στὴν ἱστορία, ἀγνοώντας τὴν προοπτική της Ἐξόδου, τὸν ἐσχατολογικὸ βηματισμὸ ποὺ ὑποδεικνύει τὴν κίνησή μας μέσα στὸν

χρόνο πρὸς τὴν ἔσχατη συνάντηση- ποὺ ἤδη ἄρχισε ἀπὸ ἐδῶ καὶ ποὺ τὴν κορύφωσή της ζοῦμε στὸ σταυροαναστάσιμο γεγονός. Ὁ δρόμος γιὰ τὴν Ἀνάσταση περνάει ἀπὸ τὸν τάφο καὶ τὸν θάνατο. Ὁ θάνατος, φυσικὸς ἢ πνευματικός, διασχίζει τοὺς αἰῶνες: ἐμεῖς τὸν τροφοδοτοῦμε μὲ τὴν ἄγνοιά μας, τὴν ἀπιστία μας, τὴ φιλαυτία μας. Δὲν ξέρουμε νὰ μοιραστοῦμε τὸν θυσιαστικὸ θάνατο μὲ τὸν Χριστό, δὲν τολμοῦμε, ἴσως, γιατί δὲν πιστεύουμε, δὲν καταλαβαίνουμε ὅτι γιὰ νὰ νικήσουμε τὸν θάνατο πρέπει νὰ συγκρουστοῦμε μὲ τὸν ἑαυτό μας, ποὺ κολλημένος στὰ ἐπίγεια δίνει τὸν ὑπὲρ πάντων ἀγώνα. Τί εἴδους , λοιπόν, Ἀνάσταση περιμένουμε νὰ νοιώσουμε προσωπικά, τί εἴδους Ἀνάσταση θὰ ἀστράψει μέσα μας, πῶς θὰ ἀντικρίσουμε τὴν ὀμορφιὰ τῆς καινῆς κτίσης, τὸ κελάρυσμα τῆς Ἀγάπης, τὴν ἀσίγαστη μουσική; Ἕνας ὁλάνοιχτος ὁρίζοντας μᾶς καλεῖ. Καθώς μας γνέφει ἡ πασχαλιά, ὁ κόσμος μεταμορφώνεται μπροστά μας. Νικιέται ὁ θάνατος, ὁ κόσμος τῶν πνιγηρῶν αἰσθημάτων, τῶν διαφόρων «συστημάτων», τῆς κραιπάλης. Καλούμαστε νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὰ μνήματα τοῦ ἐαυτοῦ μας, νὰ πάψουμε νὰ ἀναπαράγουμε τὸ ἴδιο, νὰ λυτρωθοῦμε ἀπὸ τὴν ἀνακύκλωση τῆς παθολογίας μας. Τὸ φῶς ποὺ στέλνει ὁ Σταυρὸς καίει καὶ καθαρίζει τὸν ἄνθρωπο. Καὶ ἔτσι κοινωνοῦμε τὴν Ἀνάσταση.

αὶ τοῦ πνευματικοῦ θανάτου.

Παύλειος Λόγος

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ «Ἀλλ᾽ ἰδού νῦν βλέπω σε δι᾽ἐμέ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον». τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Βεροίας καί Ναούσης κ. Παντελεήμονος

όλις χθές, ἀδελφοί μου, παρακολουθήσαμε τόν Χριστό νά βαδίζει ἑκουσίως πρός Πάθος καί τόν Σταυρό. Μόλις χθές εἴδαμε τόν «ὡραῖον κάλλει παρά πάντας τούς υἱούς τῶν ἀνθρώπων», κατά τόν προφήτη, νά ἁπλώνει τά πανάχραντα χέρια Του ἐπί τοῦ Σταυροῦ, νά δέχεται στά πανακήρατα χείλη Του «σπόγγον μεστόν ὄξους μετά χολῆς», ἀλλά καί νά διαβεβαιώνει τόν εὐγνώμονα ληστή, λίγο πρίν νά ψελλίσει τό

«τετέλεσται», ὅτι θά εἶναι μαζί Του «ἐν τῷ παραδείσῳ». Καί σήμερα τόν βλέπουμε νεκρό, ἄπνουν, «μή ἔχοντα εἶδος οὐδέ κάλλος», λίγο πρίν τά χέρια τοῦ θαρραλέου μαθητοῦ Του, τοῦ εὐσχήμονος βουλευτοῦ Ἰωσήφ, τοῦ ἀπό Ἀριμαθαίας, εὐλαβικά θά ἀποκαθηλώσουν τό σῶμα Του γιά νά τό κηδεύσουν «ἐν τῷ καινῷ μνημείῳ». Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἤδη γεγονός. Τό πιστοποιεῖ καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος ἐκ προσώπου ὅλων μας: «ἰδού νῦν βλέπω σε … ὑπελθόντα θάνατον».

Μία πραγματικότητα εἶναι ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ· μία πραγματικότητα πού εἶναι ἀντίθετη πρός μία ἄλλη πραγματικότητα. Καί αὐτή ἡ πραγματικότητα εἶναι ἡ πραγματικότητα τῆς ζωῆς. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή καί εἶναι ὁ ζωοδότης καί ὁ χορηγός τῆς ζωῆς. Πῶς, λοιπόν, εἶναι δυνατόν ἡ ζωή νά γίνεται θάνατος καί ὁ ζωοδότης καί ζωῆς χορηγός νά πεθαίνει; Παράδοξο καί ἀκατάληπτο γιά τόν ἀνθρώπινο νοῦ καί τήν ἀνθρώπινη λογική πού ἐξετάζει μέ τά δικά της μέτρα τά πράγματα. Φυσικό καί

λογικό γιά τό ὑπέρ νοῦν καί λόγον καί ἔννοια σχέδιο τῆς σωτηρίας τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ. Ὁ χοϊκός ἄνθρωπος βλέπει τόν Χριστό νεκρό ἐπί τοῦ Σταυροῦ καί νομίζει ὅτι πέθανε. Ὅμως ὁ Χριστός δέν πέθανε, γιατί ἡ ζωή δέν μπορεῖ νά πεθάνει, γιατί ὁ Θεός δέν ὑπόκειται στό θάνατο. Αὐτήν τήν ἀλήθεια διατυπώνει μέ θεολογική ἀκρίβεια ὁ ἱερός ὑμνογράφος τοῦ δοξαστικοῦ τῶν ἀποστίχων πού θά ἀκούσουμε σέ λίγο. «Ἰδού νῦν βλέπω σε δι᾽ ἐμέ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον». Δύο εἶναι οἱ λέξεις πού κρύβουν καί, ταυτόχρονα, ἀποκαλύπτουν αὐτήν τήν ἀλήθεια. Ἡ πρώτη τό «ἑκουσίως». Ὁ Χριστός προσχωρεῖ στή διαδικασία τοῦ θανάτου ὄχι μέ τή φυσική ἐξέλιξη τήν ὁποία ἀκολουθεῖ ὁ κάθε θνητός ἄνθρωπος. Προσχωρεῖ «ἑκουσίως». Προσχωρεῖ μέ τή θέλησή Του, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν θάνατο. Γνωρίζει ὅτι ὁ θάνατος μόνο μέ τόν θάνατο καταλύεται, καί ὅτι ὁ μόνος τρόπος νά ἐλευθερώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τά δεσμά τοῦ θανάτου εἶναι νά θέσει τόν ἑαυτό του ὡς «λύτρον

ἀντί πολλῶν» στή διάθεση τοῦ θανάτου. Προσχωρεῖ μέ τή θέλησή του στόν θάνατο γιά χάρη μας. Καί καθώς προσχωρεῖ ἑκουσίως, λανθάνει τῆς προσοχῆς Του· γι᾽ αὐτό καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος σημειώνει «ὑπελθόντα θάνατον». Ὁ θάνατος δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ὁ νεκρός πού δέχεται δέν εἶναι νεκρός, ἀλλά εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς πού θά τοῦ διαλύσει τό βασίλειο καί θά τοῦ στερήσει ὅλους ὅσους κρατοῦσε δεσμίους του. Ἀδελφοί μου, ὅσοι ἀνά τούς αἰῶνες ἐπιδίωξαν τόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ δέν ἐπέτυχαν τίποτε. Γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή καί «θάνατος αὐτῆς οὐκέτι κυριεύει». Ὁ μόνος θάνατος εἶναι ὁ ἑκούσιος θάνατος πού ἐπέλεξε χάριν τῆς σωτηρίας μας. Εἶναι ὁ ἑκούσιος θάνατος, τόν ὁποῖο συστήνει καί σέ μᾶς· γιατί ὅποιος ἐπιλέγει τόν ἑκούσιο θάνατο ἐπιλέγει στήν πραγματικότητα τή δική του ζωή πού νικᾶ τόν θάνατο. Εἶναι ὁ ἑκούσιος θάνατος τόν ὁποῖο μᾶς καλεῖ νά ἐπιλέξουμε συσταυρούμενοι μαζί του. Εἶναι ὁ ἑκούσιος θάνατος τόν ὁποῖο μᾶς καλεῖ νά ἐπιλέξουμε νεκρώνοντας «τά μέλη

ἡμῶν τά ἐπί τῆς γῆς», ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· νεκρώνοντας τά πάθη μας· νεκρώνοντας «τόν παλαιόν ἄνθρωπον σύν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καί ταῖς ἐπιθυμίαις». Εἶναι ὁ ἑκούσιος θάνατος τόν ὁποῖο ἄν τόν ἀκολουθήσει κανείς, νικᾶ μαζί μέ τόν Χριστό τόσο τόν σωματικό ὅσο καί τόν πνευματικό θάνατο. Γιατί ὁ ἑκούσιος θάνατος, ἡ νέκρωση, δηλαδή, τῆς ἁμαρτίας πού ὑπάρχει μέσα μας, ἐξουδετερώνει τόν πνευματικό θάνατο, πού εἶναι ἡ συνέπεια τῆς ἁμαρτίας, καί ἐλευθερώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν σωματικό, γιατί τοῦ ἀνοίγει τόν δρόμο πρός τήν αἰώνια ζωή, σέ αὐτήν στήν ὁποία καλεῖ ὁ Χριστός ἀπό τοῦ Σταυροῦ τόν εὐγνώμονα ληστή. Ἀδελφοί μου, βλέποντας καί ἐμεῖς σήμερα «τόν δι᾽ ἡμᾶς ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον» Χριστόν, ἄς ἐπιλέξουμε ἑκουσίως καί ἐμεῖς τόν θάνατον, ὥστε νά νικήσουμε μαζί Του τόν θάνατο καί νά ἀξιωθοῦμε τῆς διαβεβαιώσεώς Του «σήμερον μετ᾽ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ».

Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Μνήστωρ

καί τό Ἡσυχαστήριό του στό Κουβάρι τῆς Ἱερᾶς Νήσου Πάτμου τοῦ Ἀρχιμ. Ἱερεμίου Γεωργαλῆ

ταν στίς ἀπαρχές τοῦ πολύβοου εἰκοστοῦ αἰώνα, τότε πού τό ἑλληνικό ἀρχιπέλαγος διέσχιζαν ἁρματωμένα ἄρμενα μέ ξάρτια συρματένια καί μέ καπεταναίους πού εἴχαν πυξίδα κι ὁδηγό τίς ὁμορφοκκλησιές καί τά λευκομονάστηρα τῶν περιξάκουστων νησιῶν μας. Τότε πού στά συναπαντήματά τους εὔχονταν ὁ πρεσβύτης στόν νεώτερο «στό καλό γιέ μου, στήν Παναγιά καί στό Χριστό», κί ὁ «γιός» ἀς μήν ἦταν οὔτε κἄν συγγενής. Τότε πού νήστευαν ἀκόμα καί στήν πείνα τους. Τότε πού τά λευκά καθάρια σοκάκια μοσχομύριζαν γιασεμί καί λιβάνι ἀπό τίς ἀρχόντισσες νοικοκυρές πού σταύρωναν μέ τά λιβανωτά τά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα, γιά νά μυρίσει ὁ σταυρωμένος κόσμος Ἀνάσταση Χριστοῦ. Τότε λοιπόν ἦταν πού δύο φερέλπιδες νέοι μοναχοί τῆς Μεγάλης Μονῆς τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς Ἁγίας Νήσου τῆς Πάτμου κίνησαν, κατά τήν γνωστή ἁγία τους συνήθεια, νά ἀνέλθουν στό βουνό τοῦ Γένουπα γιά νά συναντήσουν τόν σοφό ἀσκητή Θεόκτιστο. Τό μονοπάτι ἦταν δύσκολο καί ἔλεγαν οἱ μοναχοί: «στενή ἡ πύλη καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός ἡ ἀπάγουσα εἰς τήν ζωήν». Ὁ λαμπρός ἥλιος φώτιζε τά καθάρια πρόσωπά τους καί ἔλεγαν τά καλογέρια: «Φῶς ἐκ φωτός, ἔλαμψε τῷ κόσμῳ Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν…». Τό ἀπέραντο γα12

Παύλειος Λόγος

λάζιο τοῦ οὐρανοῦ ἔδιδε φτερά στίς ψυχές τους καί ἔλεγαν οἱ πατέρες: «οἱ οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ…». Ἡ ἀτέρμονη μελωδία τῶν κυμάτων τῆς θάλασσας κύκλωνε τήν καρδιακή τους προσευχή καί ἔλεγαν οἱ νεοσσοί τῶν ἀσκητῶν: «ἄβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται εἰς φωνήν τῶν καταρρακτῶν σου· πάντες οἱ μετεωρισμοί σου καί τά κύματά σου ἐπ’ ἐμέ διῆλθον». Τούτοι οἱ δύο μοναχοί ἦταν ὁ μετέπειτα γνωστός στήν ὑπ’ οὐρανόν Ὀρθοδοξία, ὅσιος Γέροντας Ἀμφιλόχιος Μακρῆς καί ὁ εὐρυμαθής ἀσκητικός μοναχός Ἀντίπας Κάππος. Ὁ Γένουπας εἶναι τό τρομακτικό βουνό τῆς Πάτμου, ὅπου σέ μιά σπηλιά του κατοικοῦσε, κατά τούς χρόνους τῆς ἐξορίας τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, ὁ μάγος Κύνωπας, τόν ὁποῖον διά προσευχῆς ὁ Ἅγιος πέτρωσε στό βυθό τοῦ λιμανιοῦ τῆς Πάτμου. Ὁ ἀσκητής Θεόκτιστος εἶχε ἔρθει στήν Πάτμο ἀπό τά Θυάτειρα (Ἀξάρι) τῆς μαρτυρικῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί ἔντονη ἦταν ἡ φήμη ὅτι τοῦτος ὁ ἁπλοῦς μοναχός πού κατῲκησε στό ἀνίερο ἄντρο τοῦ Κύνωπα καί τό μεταποίησε σέ οἴκο ἁγιασμοῦ, ἦταν κάποτε Ἐπίσκοπος. Καί ἡ αἰτία τῆς κοπιώδους αὐτῆς πορείας καί τῆς εὐλογημένης συναντήσεως ἦταν πάντοτε ὁ πανάρχαιος πόθος τοῦ ἀνθρώπου, πού οἱ ἀσκητές μας τόν μετουσίωναν σέ μια φράση: «εἰπέ μας γέροντα λόγον ὠφελείας, λόγον σωτηρίας». Μετά ἀπό ἀρκετή συζήτηση ρωτᾶ ὁ πολιός ἀσκητής Θεόκτιστος τά καλογέρια: «ποι-

ός εἶναι ὁ μεγαλύτερος ἅγιος;». Καί ἐκεῖνοι ἀπαρίθμησαν κάμποσους ἁγίους πού, κατά τήν γνώμη τους, ἦταν οἱ μεγαλύτεροι. Μά ὁ σοφός ἀσκητής τούς ἀπαντᾶ: «ὄχι, ὁ Ἰωσήφ ὁ Μνήστωρ εἶναι ὁ μεγαλύτερος, διότι αὐτός ἦταν ὁ προστάτης τοῦ Κυρίου καί τῆς Θεοτόκου». Ὁ λόγος τοῦ ἀσκητοῦ χαράχτηκε στήν καρδιά τοῦ π. Ἀμφιλοχίου καί ἐνδόμυχα ἔδωκεν ὑπόσχεση: «ὅταν ἀξιωθῶ νά κτίσω μιάν ἐκκλησιά, θά τήν ἀφιερώσω στόν ἅγιο Ἰωσήφ». Οἱ ἡμέρες ἔφυγαν, οἱ μῆνες πέρασαν, τά χρόνια κύλησαν καί τό μικρό καλογέρι, πού εἶχε γίνει πλέον Γέροντας σεπτός καί Πνευματικός σοφός, θέλησε νά ὑλοποιήσει τήν ὑπόσχεσή του. Ἡ ἀδελφή του Καλλιόπη Νικητάκη, μετέπειτα Μάρθα Μοναχή, ἀγοράζει στά νότια τοῦ νησιοῦ, κάτω ἀπό τό βουνό τοῦ Γένουπα, τήν περιοχή Κουβάρι, τήν ὁποία δωρίζει στόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο γιά νά χτίσει τό ἀνδρικό Ἡσυχαστήριό του. Ἔτσι χτίζονται τά πρῶτα κελλιά. Ὁ πρώτος οἰκιστής τοῦ Κουβαριοῦ, ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Ἀμφιλοχίου, ἦταν ὁ Καλύμνιος μοναχός Νικηφόρος μετέπειτα μετονομασθείς Σάββας, ὁ ὁποῖος μάλιστα διετέλεσε καί ὑποτακτικός τοῦ Ἁγίου Σάββα τῆς Καλύμνου. Ὁ π. Νικηφόρος ἦταν τέκνο ὑπακοῆς, καλόγερος ἀγωνιστής, μοναχός προσευχῆς καί ἀκούραστος διακονητής. Λαμβάνει τήν ἐντολή ἀπό τόν Γέροντα Ἀμφιλόχιο νά κάνει θερμή προσευχή γιά νά τούς ἀποκαλύψει ὁ Θεός σέ πιό ἀκριβώς σημεῖο θέλει νά χτι-

Κάθισμα Αγ. Ιωσήφ, Κουβάρι Πάτμου

στεῖ ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ. Κάποιο βράδυ ὁ π. Νικηφόρος, ἐνῶ προσευχόταν, βλέπει ἕνα ἀσυνήθιστο φῶς νά καταυγάζει κάποιο συγκεκριμένο σημεῖο τοῦ Κουβαριοῦ χωρίς ὅμως νά καίγεται ὁ τόπος. Τήν ἑπομένη ἀνακοινώνει τό γεγονός στόν Γέροντα καί τοῦ ὑποδεικνύει τήν ἀκριβῆ θέση. Ἐκεῖ χτίζεται ἡ πρώτη μικρή ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος καί ἔτσι ὁ Γέροντας Ἀμφιλόχιος ὑλοποιεῖ τήν παλαιά ὑπόσχεσή του. Τό 1966 μέ δαπάνες τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Εὐαγγελισμός Μητρός Ἠγαπημένου τῆς Πάτμου, στήν ὁποία ἀνήκει τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Κουβαρίου, μέ τήν συνδρομή εὐλαβῶν χριστιανῶν καί μέ τήν ἄοκνη καί ἐργώδη προσπάθεια τοῦ π. Ἀμφιλοχίου Τσούκου, νῦν Μητροπολίτου Νέας Ζηλανδίας, ἀνεγείρεται ὁ νέος, μεγάλος καί περικαλλής ναός τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος σέ σχῆμα σταυροειδοῦς μετά τρούλλου. Ὁ μακαριστός Προηγούμενος τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου, Ἀρχιμ. Παῦλος Νικηταρᾶς, κατ’ οἰκονομίαν Θεοῦ ἀνακαλύπτει καί μεταφέρει στό νέο ναό μιά σπάνια παλαιά εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ προερχομένη ἀπό τήν ἁγιοτόκο Μικρά Ἀσία. Στόν καθηγιασμένο αὐτό τόπο τοῦ Κουβαρίου ἀσκήθη-

καν, ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ ὁσίου Γέροντος Ἀμφιλοχίου, ἐκτός τῶν προαναφερθέντων πατέρων, ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Δοχειαρίου Ἁγ. Ὄρους Ἀρχιμ. Γρηγόριος, οἱ ἱερομόναχοι Ναυκράτιος Τσουλκανάκης καί Γαβριήλ Γιουβρῆς, ὁ μοναχός Ἰωσήφ Σπάγγος καί ὁ σημερινός πνευματικός τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ Ἀρχιμ. Ἠλίας Καλαντζῆς, ὁ ὁποῖος καί ἐγκαταβιοῖ μέχρι σήμερα στό ἐν λόγῳ Ἡσυχαστήριο. Μέ τίς ἀκούραστες προσπάθειες τοῦ γέροντος Ἠλία, τῆς Καθηγουμένης Γερόντισσας Χριστονύμφης καί τῶν φιλοτίμων μοναζουσῶν τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ στήν ἄνυδρη γῆ τῆς Πάτμου ἔχει μεταβληθεῖ σέ μιά καταπράσινη ὄαση, ὅπου ἡ σωματική ἐργασία ἐξαγιάζεται ἀπό τήν καρδιακή προσευχή καί ἔτσι ὁ ἀσκητικός αὐτός τόπος γίνεται θύρα μετανοίας, λειτουργημένο εἰσοδικό στήν αἰώνια Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὁ τόπος ὅπου ὁ Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Μνήστωρ μεταποιεῖ τήν ζάλη τῶν ἐνδόμυχων ἀμφιβόλων λογισμῶν σέ σώζουσα πίστη καί ἐμπειρία πνευματική, ἀφοῦ τό Νήπιο τό ὁποῖο περικρατεῖ στήν ἀγκάλη του εἶναι ὁ ἀμήτωρ ἐκ Πατρός καί ἀπάτωρ ἐκ

Μητρός Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Σωτήρ τοῦ κόσμου. Ὅμως, γιατί ἐκεῖνος ὁ καθαρμένος καί φωτισμένος παλαιός ἀσκητής τῆς Πάτμου Θεόκτιστος, ἔθεσε σέ τόσο ὑψηλή καί περίβλεπτη θέση τόν Ἅγιο Ἰωσήφ τόν Μνήστορα; Τήν Κυριακή μετά τήν Χριστοῦ Γέννηση ψάλλουμε: «Ἰδεῖν Χριστόν κατηξίωσαι, μορφῇ τῇ καθ’ ἡμᾶς νηπιάσαντα, καί τούτου Πατήρ ὠνόμασαι· μεγίστη σου ἡ δόξα ὡς ἀληθῶς! μέγα ὑπέρ πάντας, τό ἀξίωμα! διό ἀνευφημοῦμέν σε». Δεξιός παραστάτης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἀνεδείχθη ὁ δίκαιος Ἰωσήφ. Ἀνυψοῦται σέ προστάτη καί πατέρα τοῦ Παντοκράτορος, τοῦ Σαρκωθέντος Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Ποιό τό γένος ὅμως καί ἡ καταγωγή, ποιός ὁ χαρακτήρας καί ἡ ψυχή τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος ὥστε νά τόν ἐπισκιάσει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί νά ἀξιωθεῖ τοιαύτης δόξης καί τιμῆς; Ὁ δίκαιος Ἰωσήφ καταγόταν ἀπό τήν φυλή τοῦ Ἰούδα, ἡ ρίζα τοῦ ὁποίου ἔφθανε ἕως καί τόν μέγα Προφητάνακτα καί Βασιλέα τοῦ Ἰσραήλ, τόν Δαβίδ. Ἦταν μαραγκός στό ἐπάγγελμα καί κατοικοῦσε στό ἄσημο καί περιφρονημένο χωριό τῆς Ναζαρέτ στήν περιοχή τῆς Γαλιλαίας. Ὅταν ἡ ΠαναΠαύλειος Λόγος

γίας μας, πού ἀπό τά τρία της ἔτη βρίσκονταν στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ὅταν συμπλήρωσε τό δωδέκατο ἔτος, οἱ ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ προσκάλεσαν τούς χηρεύοντας καί ἀγάμους τοῦ λαοῦ γιά νά ἐπιλέξουν αὐτόν, τόν ὁποῖον θά ἐλάμβανε ὡς σύζυγο ἡ Μαρία, κατά τά εἰθισμένα τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Νόμου. Ὁ Ἰωσήφ ἐκλήθη στό Ναό ὡς ἐκπρόσωπος τῆς φυλῆς του. Σύμφωνα μέ ὁρισμένους ἐρμηνευτές εἶχε χηρεύσει καί ἤδη ἀπό τόν πρῶτο του γάμο εἶχε ἀποκτήσει ἕξι παιδιά, τόν Ἰάκωβο τόν ἐπονομασθέντα κατόπιν «ἀδελφόθεο», τόν Ἰωσῆ, τόν Ἰούδα, τόν Σίμωνα, τήν Μαρία καί τήν Σαλώμη. Κατ’ ἄλλους πάλι οἱ «ἀδελφοί» τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἐξαδέλφια τοῦ Κυρίου ἀπό τόν Κλεόπα, ἀδελφό τοῦ Ἁγίου Ἰωσήφ τοῦ Μνήστορος. Σύμφωνα μέ τήν Ἰουδαϊκή συνήθεια τῆς ἐποχῆς ἐκείνης «ἀδελφοί» μποροῦσαν νά ἀποκαλοῦνται ἀκόμα καί οἱ καταγώμενοι ἀπό τήν ἴδια φυλή. Μέ πολύ δισταγμό ὁ Ἰωσήφ πῆγε στό Ναό διότι ἤδη ἦταν ἠλικιωμένος, ἀλλ’ ὅμως δέν ἦθελε νά παραβεῖ τόν Μωσαϊκό Νόμο. Τελικῶς, διά θεϊκοῦ σημείου, ὁ Ἰωσήφ καλεῖται, ἐνεός καί ἐμβρόντητος διά τήν ἀνερμήνευτη βουλή τοῦ Θεοῦ, νά παραλάβει τήν Παναγία «ἵνα ἐκεῖνος ὑπάρχῃ φύλαξ καί μάρτυς τῆς παρθενίας αὐτῆς, καί ἵνα ὑπηρετήσῃ καί εἰς τόν ἄσπορον τόκον της, καί εἰς τήν φυγήν της εἰς Αἴγυπτον, καί τήν ἀπ΄ ἐκείνης ἐπάνοδον εἰς γῆν Ἰσραήλ», σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη. Γιατί ὅμως ὁ Κύριος ἠθέλησε ἡ Παναγία νά ἀποκτήσει σύζυγο, ἀφοῦ ἐπρόκειτο νά εἶναι Αὐτή ἡ Παρθένος, ἡ ὁποῖα σύμφωνα μέ τίς ἀρχαῖες προφητεῖες θά γίνονταν ἡ Χώρα τοῦ Ἀχωρήτου; Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἀπαντώντας τό ἐρώτημα λέγει: «πρός τό λαθεῖν τόν διάβολον τό κατασκευαζόμενον». Ὁ ἀρχέκακος διάβολος γνώριζε τίς προφητεῖες γιά τήν Σάρκωση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος θά ἔδιδε τήν δυνατότητα καί πάλι στόν πεπτωκότα ἄνθρωπο νά ἐπανέλθει στό ἀρχαῖον κάλλος τοῦ Παραδείσου καί ἦταν βέβαιο ὅτι θά ἐπιχειροῦσε τήν ἀκύρωση τοῦ ἔργου τῆς Θείας οἰκονομίας. Γι’ αὐτό, σύμφωνα μέ τούς Πατέ14

Παύλειος Λόγος

ρες, τρία ἐξαίσια καί σωτήρια γεγονότα ἀπεκρύβησαν ἀπό τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους· ἡ παρθενία τῆς Παναγίας, ἡ σύλληψη τοῦ Κυρίου καί ἡ Σταύρωσή Του. Ἔτσι λοιπόν ἡ Κόρη τῆς Ναζαρέτ Μαρία, μνηστεύεται τόν δίκαιο, συνετό καί σώφρονα Ἰωσήφ, τά χαρίσματα τοῦ ὁποίου τόν καθιστοῦν ἀπό Θεοῦ προστάτη καί φύλακα τῆς παρθενίας Της, ἀλλά ἀργότερα καί τοῦ Νηπίου Ἰησοῦ. Ἐπιβεβαιώνοντας ἐν συνεχείᾳ τό ἀδιαμφισβήτητον τῆς παρθενίας Της ἡ μεμνηστευμένη Μαρία θά ἀποκριθεῖ ἀπορρημένη πρός τόν Ἀρχάγγελο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ: «πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεί ἄνδρα οὐ γινώσκω;». Ὅταν ἡ Παναγία ἐπέστρεψε ἀπό τήν ὀλιγόμηνη διαμονή της στό σπίτι τῆς ἐξαδέλφης της Ἐλισάβετ, τῆς μητρός τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ὁ Ἰωσήφ διαπιστώνει ὅτι ἡ μνηστή του εἶναι ἔγκυος. Τήν ταραχή τοῦ σώφρονος Ἰωσήφ ἀποτυπώνει ἐναργῶς ὁ ἕκτος οἴκος τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Παναγίας: «Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων, λογισμῶν ἀμφιβόλων, ὁ σώφρων Ἰωσήφ ἐταράχθη, πρός τήν ἄγαμόν σε θεωρῶν, καί κλεψίγαμον ὑπονοῶν Ἄμεμπτε· μαθών δέ σου τήν σύλληψιν ἐκ Πνεύματος Ἁγίου, ἔφη· ἀλληλούϊα». Ἡ ταραχή ἀπό τό γεγονός, τῆς φαινομενικά παράνομης ἐγκυμοσύνης, σκοτίζει τό μυαλό τοῦ Ἰωσήφ. Ἡ ἀρετή του ὅμως τόν ὁδηγεῖ στήν ἀπόφαση νά ἀπομακρύνει τήν Μαρία σέ τόπο ξένο γιά νά μήν ὑποστεῖ τίς συνέπειες τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου γιά τό ὑποτιθέμενο ἁμάρτημά Της, πού ἔφθαναν ἕως καί τόν διά λιθοβολισμοῦ θάνατο. Ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος μᾶς λέγει: «ταῦτα δέ αὐτοῦ ἐνθυμηθέντος ἰδού ἄγγελος Κυρίου κατ’ ὄναρ ἐφάνη αὐτῷ λέγων· Ἰωσήφ υἱός Δαυίδ, μή φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαριάμ τήν γυναῖκά σου· τό γάρ ἐν αὐτῇ γεννηθέν ἐκ Πνεύματος ἐστιν Ἁγίου. Τέξεται δέ υἱόν καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτός γάρ σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν». Ἀξιώνεται ἀγγελικῆς παρουσίας καί θεϊκῆς πληροφορίας ὁ δίκαιος Ἰωσήφ πού ἀφορᾶ στό μέγα Μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου καί ἀμέσως παρέρχεται ὁ σκοτασμός τῶν λογισμῶν. Κλίνει τα-

πεινά τόν αὐχένα ἐνώπιον τοῦ φρικτοῦ Μυστηρίου καί ἡ ὑπακοή του ἀναδεικνύεται ἡ δεύτερη μεγάλη καί σωτήρια, γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου, μετά ἀπ’ αὐτήν τῆς Κυρίας Θεοτόκου. Πράος, ταπεινός καί καθαρός τῇ καρδίᾳ ὑπῆρξε ὁ σώφρων Ἰωσήφ, ὁ ἁπλός καί ἄσημος μαραγκός, γι’ αὐτό καί καθίσταται: «ἰσότιμος πάντων Ἀγγέλων, Προφητῶν, Μαρτύρων καί τῶν σοφῶν Ἀποστόλων συνόμιλος». Ὁ δίκαιος Ἰωσήφ ἔχοντας πλέον τήν ἄνωθεν βοήθεια συνοδεύει τήν Παρθένο Μαρία στήν Βηθλεέμ γιά τήν ἀπογραφή· ὁδηγεῖ τήν Θεοτόκο στό ταπεινό Σπήλαιο ὅπου γεννᾶται ὁ Σωτήρ τοῦ κόσμου· ἀγκαλίζεται χερσί, πρίν τόν Πρεσβύτη Συμεών, τόν τοῦ Νόμου ποιητή καί Δεσπότη τοῦ παντός· Τόν εἰσοδεύει στό Ναό ὅπου περιτομή καταδέχεται σαρκική· Τόν φυγαδεύει ἀσφαλῶς, μακριά ἀπό τήν δολοφονική μανία τοῦ βασιλέως Ἡρῲδου, στήν κατείδωλο Αἴγυπτο· συμπορεύεται μετά τοῦ Νέου Μωϋσέως στήν ἔξοδο ἐκ γῆς Αἰγύπτου εἰς πόλιν καλουμένη Ναζαρέτ· Τοῦ μαθαίνει τήν τέχνη τοῦ μαραγκοῦ· ὡς πατέρας Τόν ἀναζητᾶ «ὀδυνώμενος» στό Ναό γιά νά ἀκούσει: «τί ὅτι ἐζητεῖτέ με; οὐκ ᾔδειτε ὅτι ἐν τοῖς τοῦ Πατρός μου δεῖ εἶναί με;». Καί μετά ἀπ’ ὅλα τοῦτα ἡ σιωπή καλύπτει τόν δίκαιο Ἰωσήφ, διότι καί αὐτός πορεύεται τόν δρόμο τῶν θνητῶν, ἀφοῦ ὁ Ἅδης τόν ἀφαρπάζει στό βασίλειό του. Ἦταν Μεγάλη Παρασκευή τοῦ ἔτους 33 μ.Χ. στίς τρεῖς τό μεσημέρι ὅταν ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός ἔκραξε μεγάλῃ τῇ φωνῇ ἐπί τοῦ Σταυροῦ καί εἶπε: «Τετέλεσται». Ὡς λέων καί ὡσεί σκύμνος κατῆλθε φοβερός εἰς τά τοῦ Ἅδου Βασίλεια γιά νά εὐαγγελίσει τούς ἀπ΄ αἰώνων νεκρούς. «Ἔφριξαν τοῦτον οἱ ἄρχοντες τοῦ Ἅδου και ἐπήρθησαν πύλαι ὀδυνηραί». Τότε ἦταν πού καί ὁ δίκαιος Ἰωσήφ, ὁμοῦ μετά πάντων τῶν ἀπ’ αἰώνων δεσμίων, ἀντίκρυσε στό σκότος τοῦ Ἅδου τό φῶς τοῦ Προσώπου τοῦ Κυρίου, πού κατά τήν ἐπί γῆς ἐπιδημία Του ἐλογίσθη «υἱός» του. Ἔκτοτε ὁ Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Μνήστωρ «ὡς ἔχων παρρησίαν μεγίστη, πρεσβεύει ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».

Παύλειος Λόγος

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ τοῦ Πρωτοπρεβυτέρου τοῦ Οἰκ. Θρὀνου π. Στυλιανοῦ Μακρῆ

Παύλειος Λόγος

ἶναι φαινομενικῶς καὶ ὡς ἕνα βαθμὸ βάσιμη ἡ ἀπορία σχετικὰ μὲ τὴ χρησιμότητα τοῦ πανηγυρικοῦ καὶ ἑορταστικοῦ χαρακτήρα μιᾶς ἅλωσης, ἑνὸς ὁλοκαυτώματος. Εἶναι φαινομενικῶς καὶ ὡς ἕνα βαθμὸ βάσιμα τὰ ἐρωτήματα: «Πρὸς τί οἱ ἐπίσημες δοξολογίες, οἱ παρελάσεις, οἱ σημαιοστολισμοί, γιὰ τὴν καταστροφὴ μιᾶς πόλεως; Ποιὸς ὁ λόγος νὰ εὐχαριστοῦμε καὶ νὰ δοξάζουμε τὸ Θεό, ποῦ ἐπέτρεψε τὴ σφαγὴ τῶν προγόνων μας, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε μᾶλλον νὰ θρηνοῦμε μία τέτοια ἡμέρα;». Οἱ παραπάνω ἐνστάσεις εἶναι, ὅπως εἶπα, φαινομενικῶς βάσιμες. Συχνὰ τὰ φαινόμενα ἀπατοῦν. Καὶ ἡ ἑρμηνεία τῆς καταγεγραμένης ἱστορίας δὲν πρέπει νὰ στηρίζεται στὰ φαινόμενα, ἀλλὰ νὰ τὰ ὑπερβαίνει. Γι’ αὐτὸ καὶ χρειάζεται ἡ ὑπέρβαση, γιὰ νὰ μπορέσει κανεὶς νὰ δώσει τὶς ἀπαντήσεις τῶν παραπάνω ἐρωτημάτων. Εἶναι ἀπώλεια ὁ θάνατος, εἶναι τραγωδία ὁ ἠρωϊσμός, εἶναι λύπης καὶ δακρύων ἄξια ἡ ἄρνηση τῆς ἀλλαξοπιστίας, εἶναι ἀνοησία ἡ θαρραλέα διακήρυξη στὴν ἐμμονὴ τῶν θρησκευτικῶν καὶ ἐθνικῶν φρονημάτων, ὅταν λίγες πήχεις πάνω ἀπὸ τὸ σβέρκο στέκεται αἰμοδιψὴς ἡ σπάθη τοῦ δυνάστη; Τί λέγει ἄραγε ἡ ἀνθρώπινη λογικὴ καὶ τί ἡ ὑπέρβασή της; Δὲν εἶναι τιμή, χαρά, πανηγύρι, δοξασμός, ὁ ἠρωϊκὸς θάνατος «ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν»; Πραγματικά! Σὲ ὅλες τὶς θρησκεῖες καὶ σὲ ὅλους τους λαοὺς οἱ ἥρωες εἶναι αὐτοὶ ποὺ ἀρνοῦνταν νὰ σκύψουν τὸ κεφάλι στοὺς τυράννους τους, ἀλλὰ καὶ δὲν φοβοῦνταν νὰ κλίνουν τὸν αὐχένα τὴν ὥρα τοῦ ἀποκεφαλισμοῦ, δείχνοντας ἔτσι ὅτι ἡ ἕδρα τῆς λογικῆς σκέψης θὰ ἀποκόπτετο μὲν ἀπὸ τὸ σῶμα, ἡ ἕδρα δὲ τῆς ὑπερβάσεως κάθε λογικῆς του κόσμου, ἡ καρδιά, θὰ παρέμενε ἀδούλωτη, συνοδεύοντάς τους στὴ μετὰ θάνατον ζωή. Σὲ ὅλες τὶς θρησκεῖες καὶ σὲ ὅλους τους λαοὺς οἱ ἥρωες εἶναι αὐτοὶ ποὺ ὑπερβαίνουν τοὺς ἑαυτούς τους γιὰ χάρη τῶν ἄλλων, αὐτοὶ ποὺ ἔμαθαν, ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὴ ζωή, νὰ παραμελοῦν τὴ δική τους ζωή, αὐτοὶ ποὺ ἔγιναν φόβος καὶ τρόμος τοῦ θανάτου, αὐτοὶ ποὺ ἔσπασαν τὰ ἐγωκεντρικὰ ὅρια τῆς βιολογικῆς τους ὑπάρξεως, αὐτοὶ ποὺ πότισαν δέντρα ἐλευθερίας μὲ τὸ αἷμα τους, αὐτοὶ ποὺ ἐνέπνευσαν τοὺς ἀπογόνους τους μὲ τὸν ἀξιοπρεπῆ ἀγώνα καὶ τὴ στάση ζωῆς μέχρι τελευταίας στιγμῆς. Τέτοιοι εἶναι γενικῶς οἱ Ἕλληνες, τέτοιοι εἶναι εἰδικῶς οἱ Ναουσαῖοι. Δὲν εἶναι ἄλλωστε τυχαῖος ὁ χαρακτηρισμὸς τῆς Νάουσας ὡς ἡρωϊκῆς πόλεως. Νὰ λοιπὸν γιατί γιορτάζουμε μὲ πανηγυρικὸ τρόπο τὸ ὁλοκαύτωμα τῆς πόλεώς μας. Καὶ βέβαια δὲν ἑορτάζουμε τὸ ὁλοκαύτωμα ὡς γεγονὸς ἐκ τῶν πραγμάτων τραγικὸ καὶ ὀλέθριο. Ἑορτάζουμε τὸν ἠρωϊσμὸ τῶν προγόνων μας κατὰ τὴν θλιβερὴ ἐκείνη ἱστορικὴ συγκυρία, ὅπως ἀκριβῶς ἑορτάζουμε τοὺς ἁγίους της Παύλειος Λόγος

Ἐκκλησίας μας μὲ πανηγύρια καὶ δοξολογίες τὴν ἡμέρα τῆς σφαγῆς τους. Ποιὸς εἶναι αὐτὸς ποῦ θὰ τολμοῦσε νὰ πεῖ στὴν Ἐκκλησία: «Θρήνησε σήμερα τὸν σφαγιασθένα ἢ ξίφει τελειωθέντα ἢ πυρποληθέντα μάρτυρά σου»; Ἡ Νάουσα δὲν ἔχει λόγους νὰ θρηνεῖ, ἔχει λόγους μᾶλλον νὰ καυχᾶται γιὰ τοὺς σφαγιασθέντες μάρτυρές της, γιατί αὐτοὶ εἶναι μάρτυρες «βωμῶν καὶ ἑστιῶν», γιατί προτίμησαν νὰ πεθάνουν ὡς ὀρθόδοξοι Ναουσαῖοι. Ἦταν ἤδη ἀποφασισμένοι νὰ παραμείνουν σταθεροὶ στὶς ἀξίες τῆς ἐπαναστάσεως ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος, ὅταν ὡς ἄλλοι ἀρχαῖοι Ἕλληνες, ὡς ἄλλοι Λεωνίδες, ὡς ἄλλοι Παλαιολόγοι, ἀπάντησαν στὶς προτάσεις τοῦ ἐπικείμενου σφαγέα Ἀβοῦ Λουβοὺτ πασᾶ γιὰ ὑποταγὴ μὲ τὰ ἑξῆς λόγια: «Ἐμεῖς δὲν δίνουμε πίστη σὲ λόγους μουσουλμάνων, εἴμαστε καὶ θὰ παραμείνουμε ἐπαναστάτες!». Ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς πολιορκίας ἐπέδειξαν, παρὰ τὸν φυσικὸ καὶ δικαιολογημένο φόβο, τὴν ἴδια πίστη στὰ ἰδανικά του ἀγώνα, ὅπως φυσικὰ καὶ μετὰ τὴν εἴσοδο τῶν Τούρκων στὴν πόλη καὶ τὴν καταστροφή της. Ἡ εἰρωνεία τραγική: ἀφενὸς ὁ πολιορκητὴς εἶχε προσβάλει τὴν πόλη ἀπὸ τέσσερα σημεῖα, γεγονὸς ποὺ σηματοδοτοῦσε τὸ σταυρικὸ μέλλον τῶν ἡρώων κατοίκων, ἀφετέρου διέταξε βομβαρδισμὸ τῆς πόλεως, μὴ γνωρίζοντας πὼς οἱ κρότοι θὰ ἠχοῦσαν στὰ αὐτιὰ ἐκείνων ὡς ἀναστάσιμα βαρελότα, γιὰ τὴν μεγάλη πανήγυρη τῆς χριστιανοσύνης, τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, ποὺ ἑορταζόταν ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες. Οἱ ἀμυνόμενοι, ἔχοντας στὰ χείλη τοὺς τὸν παιάνα τοῦ θριάμβου, τὸν ὕμνο «Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν», ἔβρισκαν σὲ ἐκεῖνες τὶς στιγμὲς τὴν εὐκαιρία νὰ ἐναρμονίσουν τοὺς πυροβολισμοὺς καὶ τὸ βομβαρδισμὸ μὲ τοὺς ἑορταστικοὺς κρότους τῆς Ἀναστάσεως. Ἦταν σκληρὲς οἱ συμπλοκές, γενναῖες οἱ μάχες, λυσσαλέα ἡ ἐπίθεση, ἐπιτυχὴς ἡ ἄμυνα, ἀλλὰ δυστυχῶς Ἐφιάλτες ὑπάρχουν σὲ κάθε ἱστορικὴ πτυχὴ ἐνὸς ἔθνους. Ἡ Νάουσα ἄντεχε καὶ θὰ ἄντεχε, ἐὰν ἀνόσιες κομματικὲς σκοπιμότητες, ἀσυνείδητες φιλοδοξίες, ἡ φιλαρχία κάποιων προδοτῶν, δὲν εἶχαν ἀνοίξει τὴν κερκόπορτα. Ἃς μὴν ξεχνοῦμε πὼς σὲ μία πολιορκία δὲν εἶναι μόνον ὁ ἀμυνόμενος σὲ δυσφορία καὶ ἰδιαίτερη ψυχολογικὴ φόρτιση, ἀλλὰ καὶ ὁ ἐπιτι-

Παύλειος Λόγος

θέμενος. Καὶ εἶναι γεγονὸς πὼς οἱ πολυπληθεῖς δυνάμεις τῶν Τούρκων πολιορκητῶν δὲν στάθηκαν μέχρι τότε ἱκανὲς νὰ καταφέρουν καίριο πλῆγμα κατὰ τῆς πόλεως, οὔτε φυσικὰ νὰ καταβάλουν τὸ ἀδάμαστο φρόνημα τῶν προγόνων μας. Ἡ ἱστορία σημειώνει τὴ δυσχερῆ θέση τοῦ Ἀβοῦ Λουμποὺτ πασᾶ, τὸν ὁποῖο ἀπασχόλησε ἡ ἠρωϊκὴ Νάουσα περισσότερο ἀπὸ ὅσο τὸν ἀπασχόλησε ὁλόκληρη ἡ Χαλκιδική, τῆς ὁποίας τὴν ἐπανάσταση ἔπνιξε χωρὶς πολὺ δυσκολία στὸ αἷμα. Μία χούφτα ἀγωνιστῶν χωρὶς ἐνισχύσεις καὶ ἀνεφοδιασμὸ ἔγινε τὸ ἀγκάθι ποὺ κέντρισε τὸ γεμάτο ὀργὴ μάτι τοῦ ἀλλόπιστου στρατάρχη. Καὶ τότε ἀκούστηκε ἡ ἴδια φωνή, ποὺ εἶχε παραλύσει τὰ γόνατα τῶν Ρωμιῶν τετρακόσια περίπου χρόνια πρὶν ἀπὸ τότε: «Ἡ πόλις ἑάλω». Ἡ ὀρδὲς τῶν

βαρβάρων ἀσυγκράτητες μπροστὰ στὴν εὐκαιρία τῆς λεηλασίας, τοῦ πυρὸς καὶ σιδήρου, τῆς φωτιᾶς καὶ τοῦ σπαθιοῦ, βασικῶν δογμάτων τῆς θρησκείας τοῦ φανατισμοῦ. Ἡ Νάουσα ἀκαριαίως γέμισε ἀπὸ στρατιῶτες καὶ ἄτακτα στίφη. Ἡ αἰφνίδια εἴσοδός τους δὲν προσέφερε στὸν ἄμαχο πληθυσμὸ τὴν δυνατότητα τῆς διαφυγῆς, γι’ αὐτὸ καὶ οἱ φωνές, οἱ θρῆνοι, οἱ πυροβολισμοί, οἱ κρότοι, οἱ ἀπαγωγές, οἱ βλασφημίες, οἱ ὕβρεις, οἱ ἁρπαγές, ἡ αἰχμαλώτευση, τὰ βασανιστήρια, οἱ ἀποκεφαλισμοί, οἱ φρικαλεότητες, ἦταν ὅ,τι ἀκολούθησε. Αὐτοὶ ποὺ σκοτώθηκαν ἀπὸ τὰ βόλια τοῦ ἐχθροῦ ἦταν ὅσοι ἀγωνίστηκαν πολεμώντας μέχρι τὸ τέλος. Οἱ ὑπόλοιποι, οἱ ἄμαχοι, ἔμελλον νὰ σφαγιασθούν, νὰ ἀποκεφαλιστοῦν. Ἐλάχιστοι κατάφεραν νὰ γλυτώσουν. Ἐντούτοις ὁ Λουμποὺτ πασάς, ὅταν εἶδε πὼς τὰ πτώματα τῶν στρατιωτῶν του ἦταν περισσότερα τῶν Ναουσαίων, ἐξεμάνη καὶ διέταξε τὴ γενικὴ σφαγὴ ὅλων τῶν συλληφθέντων. Στὶς 13 Ἀπριλίου ἀθίγγανοι καὶ

ἑβραῖοι δήμιοι, ποὺ ἦρθαν ἀπὸ Βέροια καὶ Θεσσαλονίκη ἀντιστοίχως, ὅπως σημειώνει ὁ Εὐστάθιος Στουγιαννάκης, ὑπῆρξαν τὰ ὄργανα τῆς σφαγῆς. Δυὸ χιλιάδες περίπου ἦταν οἱ καρατομηθέντες καὶ ἀπαγχονισθέντες μάρτυρες πίστεως τῆς Νάουσας. Καὶ εἶναι πράγματι μάρτυρες πίστεως γιὰ ἕνα καὶ μόνον λόγο. Ὄχι γιατί ἁπλῶς ἦταν Ἕλληνες ὀρθόδοξοι, ἀλλὰ γιατί προτοῦ τοὺς ἐκτελέσουν, τοὺς ἐρωτοῦσαν ἐὰν ἤθελαν νὰ ἐξομώσουν, δεχόμενοι τὸν ἰσλαμισμό. Ἐθνομάρτυρες εἶναι αὐτοὶ ποὺ ὁμολογοῦν μὲ τὸ θάνατό τους πίστη στὴν πατρίδα τους. Ὡστόσο ἐδῶ ἔχουμε καθαρὴ ὁμολογία πίστεως, μολονότι οἱ λόγοι τῆς ἱστορικῆς συγκυρίας εἶναι ἐθνικοί. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ ἥρωες τῆς Νάουσας εἶναι καὶ πίστεως μάρτυρες καὶ πατρίδος μάρτυρες. Καὶ νοεμάρτυρες καὶ ἐθνομάρτυρες. Καὶ βέβαια θὰ ἦταν περισσότερο τὸ πλῆθος αὐτὸ τῶν μαρτύρων, ἐὰν ἕνα θαυμαστὸ γεγονὸς δὲν φόβιζε τοὺς δήμιους. Ἕνας ἀπὸ τοὺς μάρτυρες, ὀνόματι Νίκος Κοκοβίτης, ὅταν τοῦ ἔκοψαν τὸ κεφάλι, ἄρχισε νὰ βαδίζει πρὸς τὴ σκηνὴ τοῦ σφαγέα πασᾶ, κατόπιν ἄλλαξε διεύθυνση, πήδηξε ἕνα αὐλάκι καὶ κατευθυνόταν πρὸς μία γέφυρα, ὡσότου ἕνας Ἀλβανὸς τὸν κράτησε, κι ἔτσι ἔπεσε στὸ χῶμα τὸ ἀκέφαλο σῶμα τοῦ μάρτυρα. Τὰ ὄργια τῶν Τούρκων ἦταν φρικώδη. Νεαρὲς κοπέλες ἀτιμάζονταν μπροστὰ στὰ μάτια τῶν γονέωντους, παρὰ τὴ διαταγὴ γιὰ παύση τῆς σφαγῆς τῶν αἰχμαλώτων οἱ Τοῦρκοι ἔσκιζαν τὶς κοιλιὲς τῶν ἐγκύων, διχοτομοῦσαν νήπια καὶ μικρὰ παιδιά, ἔκοβαν χέρια, χείλη, αὐτιά, μάτια, ὅσων ἀρνοῦνταν νὰ προδώσουν τὴν πίστηστὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἦταν αὐτὸ τὸ αἴσθημα τῆς τιμῆς, ποὺ χαρακτηρίζει πάντοτε τοὺς Ναουσαίους, ἀκμαιότατο σὲ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, γι’ αὐτὸ καὶ κάποιες νεαρὲς κοπέλες, καταδιωκόμενες, γιὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν ἀτίμωση τοῦ σώματός τους, ὡς ἄλλες Σουλιώτισσες, προτίμησαν τὸν ἠρωϊκὸ θάνατο, πέφτοντας ἀπὸ μεγάλο ὕψος στὴν Ἀράπιτσα. Ἀνεκδιήγητα τὰ μαρτύρια καὶ οἱ ταλαιπωρίες ποὺ ὑφίσταντο ὅσες γυναῖκες ὁδηγοῦντο πρὸς τὸν ἐξισλαμισμὸ καὶ τὴ διαφθορά. Στὴ Θεσσαλονίκη παίχτηκαν οἱ τελευταῖες σκηνὲς τοῦ δράματος τῶν αἰχμαλώτων. Μαρτύρια διὰ τῆς ἀσιτίας, τοῦ καυτοῦ ἐλαίου, ραβδισμοί, βασανισμοί, ἐγκλεισμοὶ σὲ σάκκους μὲ φίδια, γάτες καὶ ἔντομα, ἦταν οἱ ἀπὸ πνεύματα πο-

νηρίας ἐμπνευσμένες, ἀλλὰ ἀπεγνωσμένες προσπάθειες τῶν βασανιστῶν νὰ ἀλλάξουν τὰ χριστιανικὰ φρονήματα τῶν αἰχμαλώτων. Σὲ ἕνα σάκκο γεμάτο δηλητηριώδη φίδια ἔκλεισαν τὴ σύζυγο τοῦ γενναίου ὁπλαρχηγοῦ τῆς Μακεδονίας Ἀναστασίου Καρατάσιου. Ἡ μάρτυς τοῦ Χριστοῦ μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ ἔπεσε σὲ λήθαργο ἀπὸ τὸ ὀξὺ δηλητήριο καὶ ἐξέπνευσε, δὲν σταμάτησε νὰ προσεύχεται στὸν Ἀναστάντα Χριστὸ καὶ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ὑπὲρ τῶν φονευτῶν της, ὡς ἄλλος πρωτομάρτυς Στέφανος. Οἱ δυὸ δυστυχεῖς σύζυγοι τῶν Ζαφειράκη καὶ Γάτσου ὑπέστησαν κι αὐτὲς φρικτὰ μαρτύρια. Μετὰ τὴ φυλάκιση καὶ καταδίκη νὰ πεθάνουν ἀπὸ ἀσιτία, διετάχθη νὰ τὶς ἐντοιχίσουν μέχρι τὸ λαιμὸ ἔξω ἀπὸ τὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας. Γιὰ πέντε ἡμέρες ἄντεξαν τὶς ἀγωνίες τοῦ φρικτοῦ αὐτοῦ κολαστηρίου, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐμπτύσματα, τὶς ὕβρεις, τὶς κατάρες, τὰ ραβδίσματα στὸ κεφάλι, τοὺς ἐμπαιγμοὺς τοῦ ἐξαγριωμένου ὀθωμανικοῦ ὄχλου. Τελευταία ἡ τοῦ Ζαφειράκη σύζυγος παρέδωσε τὸ πνεῦμα στὸν Δημιουργὸ καὶ Πλάστη της, σὲ Αὐτὸν ποὺ ὑπέστη παρόμοιους ραβδισμούς, ὕβρεις καὶ ἐμπτύσματα, σὲ Αὐτὸν ποὺ ἦταν τεῖχος καταφυγῆς γιὰ ἐκείνην σὲ ὅλη της τὴ ζωὴ καὶ ποὺ ἀγάπησε ἀπὸ τὴν παιδική της ἡλικία. Ἡ ἐπανάσταση στὴ Νάουσα, ἱερὴ στὸ σκοπό της, ἀξιοπρεπὴς κατὰ τὴν ἐξέλιξή της, μαρτυρικὴ στὴν ἀποτυχία της, ἡρωϊκή στὸν τερματισμό της, σε-

βαστὴ στὴ συνδρομή της στὸν ἀγώνα γιὰ τὴν παλιγγενεσία ὁλόκληρου τοῦ Ἔθνους, εἶναι, ὅπως ἔλεγε πρὶν ὀγδόντα πέντε χρόνια ὁ μεγάλος ἐκπαιδευτικὸς καὶ ἱστορικὸς Εὐστάθιος Στουγιαννάκης «διδακτικὴ καὶ ἐξόχως φρονηματιστικὴ διὰ τὴν σημερινὴν γενεάν, ἥτις ζεῖ εἰς πονηρὸν αἰώνα καὶ ἀνατρέφεται εἰς σαπρὸν καὶ κακόηθες περιβάλλον». Ἡ ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ ἔθνους μας γράφτηκε μὲ αἷμα καὶ δάκρυα, ἐξυφάνθη μὲ προσευχή, αὐταπάρνηση, θυσία, θάρρος, ἀποφασιστικότητα, ἀρετή, δικαιοσύνη. Ἡ Νάουσα προσέφερε κι αὐτὴ τὴ δική της προσφορά, τὸ δικό της πεντάρτο στὸ πανηγύρι τῆς παλιγγενεσίας, προσέφερε ὡς ἄρτους τὰ σώματα τῶν ἡρώων τέκνων της, ὡς οἶνο τὸ αἷμα τους, ὡς ἔλαιον τὴν πίστη καὶ τὴν ἐλπίδα. Μὲ αὐτὰ συνεχίζει νὰ χορταίνει μέχρι σήμερα τοὺς ἐκζητοῦντες τὸν Κύριο, τοὺς ἐκζητοῦντες τὴν ἐλευθερία τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἐλευθερία τοῦ γένους. Οἱ πλούσιοί του κόσμου πτωχεύουν κι αὐτὸ τὸ βλέπουμε ὁλοφάνερα τὴν περίοδο αὐτή. Ἡ Νάουσα ὅμως ἔχει πλουτίσει σὲ ἡρωϊσμό, ἔχει ποτιστεῖ μὲ τὸ αἷμα αὐτῶν τῶν ἁγίων ἡρώων, τῶν ἁγίων μαρτύρων, ποὺ ἔγιναν οἱ ἴδιοι καιόμενες λαμπάδες τῆς Λαμπρῆς, τῆς Ἀναστάσεως, δείχνοντάς μας ἕνα δρόμο, ἕνα σοκάκι, σὰν τὰ σοκάκια τῆς πόλης, ἕνα στενὸ σοκάκι ποὺ περνᾶ μέσα ἀπὸ τὴν ἑκούσια θυσία καὶ φτάνει στὸ σταυροδρόμι τῆς ἀληθινῆς ζωῆς. Θὰ ἔλεγα ἀνεπιφύλακτα πὼς ἡ Νάουσα δὲν

ἔχει ἕνα ἅγιο μόνο, τὸν ἅγιο Θεοφάνη, ἔχει ὅλους αὐτοὺς τοὺς δυὸ χιλιάδες καὶ πλέον νεομάρτυρες ἐθνομάρτυρες, τὰ ἁγιασμένα λείψανα τῶν ὁποίων θεμελίωσαν τὴν ἐλπίδα τοῦ Χριστοῦ στὸν τόπο αὐτό. Θὰ ἔλεγα ἀνεπιφύλακτα πὼς ἡ Νάουσα δὲν εἶναι μόνον πόλις ἡρώων, εἶναι πόλις πολλῶν ἁγίων, πολλῶν μαρτύρων. Γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι δίκαιον καὶ πρέπον νὰ ἀναγνωριστεῖ καὶ ἐπισήμως ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία ἡ ἁγιότητά τους καὶ νὰ καθιερωθεῖ ὁ λειτουργικὸς ἑορτασμὸς τῆς μνήμης τους κατὰ τὴν λαμπροφόρο ἡμέρα τῆς Κυριακῆς του Θωμᾶ. Σεβασμιώτατε ἅγιε ποιμενάρχα τῆς πόλεως καὶ πατέρα μας, Ἡ ἔμπνευσή σας νὰ ἐπιθυμεῖτε τὴν ἀναγνώριση τῆς ἁγιότητος τῶν σφαγιασθέντων προγόνων μας, τῶν σφαγισθέντων ἡρώων μαρτύρων τῆς πόλεώς μας, εἶναι σαφῶς ἔμπνευση ὑπὸ τὴν πνεύση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τιμώσα τὴν πόλη, ἀλλὰ καὶ ἐσᾶς τὸν ἴδιο. Πρωτίστως ὅμως εἶναι τιμὴ γιὰ τὴν τοπικὴ Ἐκκλησία, τὴν ὁποία σας ἐμπιστεύθηκε ὁ Ἀγαθὸς Παράκλητος καὶ τὴν ὁποία ποιμαίνετε θεοφιλῶς ἐδῶ καὶ τόσα χρόνια. Οἱ φωνὲς ποὺ ἀκούσατε μέσα σας, τὰ ὑπέροχα λόγια ἐκεῖνα «Δὲν προδίδω τὸν Χριστό, ἀρνοῦμαι νὰ γίνω μουσουλμάνος, σκοτῶστε με», ἀντηχοῦν στὴν πόλη καὶ γίνονται ἀντιληπτὰ σὲ ὅσους συμπορεύονται καὶ σύν-κινοῦνται μαζί σας ἀπὸ τὴν ἡρωϊκὴ καὶ γεμάτη πίστη ἀπόφαση τῶν μαρτύρων τοῦ 1822 νὰ πεθάνουν γιὰ χάρη τοῦ χριστιανικοῦ τους φρονήματος.

Οι Πρόεδροι Ελλάδος και Κύπρου στην τελετή στο χώρο Θυσίας Παύλειος Λόγος

Παύλειος Λόγος

Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος Εὐαγγελισμοῦ «Ἐψεύσθη πάλαι Ἀδάμ καί Θεός ἐπιθυμήσας οὐ γέγονεν· ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα Θεόν τόν Ἀδάμ ἀπεργάσηται».

εφάλαιο τῆς σωτηρίας χαρακτηρίζεται ἀπό τόν ἱερό ὑμνογράφο ἡ σημερινή ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Καί ὄντως εἶναι, διότι ἀποτελεῖ ἀπαρχή τῆς ἐκπληρώσεως τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἀποτελεῖ ἀρχή καί θεμέλιο κάθε ἑορτῆς. Ἀποτελεῖ ἀφετηρία καί ἀπαρχή τῆς νέας ζωῆς καί τῆς νέας προοπτικῆς τήν ὁποία χαρίζει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο. «Ἐψεύσθη πάλαι Ἀδάμ καί Θεός ἐπιθυμήσας οὐ γέγονεν». Ἡ ἐπιθυμία τῆς προόδου εἶναι σύμφυτη μέ τόν ἄνθρωπο, ἀλλά καί ἐντολή τοῦ Θεοῦ πού δημιούργησε τή γῆ καί «πάντα τά ἐν αὐτῇ» γιά τόν ἄνθρωπο καί τόν προέτρεψε νά κατακυριεύσει αὐτῆς. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἐπεχείρησε νά ἐπιτύχει τόν στόχο αὐτό μέ μέσα καί τρόπους πού δέν εἶχε στή διάθεσή του. Ἐπεχείρησε νά παρακάμψει τούς κανόνες πού ἔθεσε ὁ ἴδιος ὁ δημιουργός του ὄχι γιά νά ἐμποδίσει τήν πρόοδό του, ἀλλά γιά νά τόν προστατεύσει ἀπό τήν καταστροφή. Καί δοκίμασε τήν ἀποτυχία, καί μάλιστα μέ τόν πιό ὀδυνηρό τρόπο, ἐφόσον γνώρισε τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τόν παράδεισο τῆς τρυφῆς καί τήν ἀπώλεια ὅλων τῶν ἀγαθῶν καί τῶν ἀνέσεων πού εἶχε στή διάθεσή του. «Ἐψεύσθη πάλαι Ἀδάμ καί Θεός ἐπιθυμήσας οὐ γέγονεν», ὑπομνηματίζει τό γεγονός ὁ ἱερός ὑμνογράφος. Ἐπιθύμησε νά γίνει Θεός ὁ Ἀδάμ, ἀλλά ἀπέτυχε καί διαψεύσθηκε ἡ ἐπιθυμία του. Ὅμως ὁ Θεός δέν τόν ἐγκατέλειψε·

καί ἔρχεται σήμερα νά ἀνακοινώσει διά τοῦ ἀρχαγγέλου του στήν Παναγία τήν καλή εἴδηση, τό εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας, ὅτι «ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα Θεόν τόν Ἀδάμ ἀπεργάσηται». Ὅ,τι δέν κατόρθωσε νά ἐπιτύχει μέ τήν ὑπερβολική φιλοδοξία του ὁ ἄνθρωπος, τοῦ τό προσφέρει καί πάλι ὁ Θεός μέ τή δική του ἄκρα ταπείνωση, μέ τή δική του κένωση, γιά νά τοῦ διδάξει ποιός εἶναι ὄντως ὁ δρόμος τῆς ἀληθινῆς προόδου καί ἐπιτυχίας τῶν στόχων του. Ἀδελφοί μου, ἡ ἱστορία τῆς πτώσεως καί τῆς ἀποτυχίας τοῦ ἀνθρώπου στήν προσπάθειά του νά ἐπιτύχει τό βέλτιστο ἐπαναλήφθηκε πολλές φορές καί ἐπαναλαμβάνεται καί στίς ἡμέρες μας. Ὁ ἄνθρωπος ἐπιλέγει νά ἀκολουθεῖ μέ ὑπερβολική αὐτοπεποίθηση τήν ἄμετρη φιλοδοξία του, ἀγνοῶντας τούς κανόνες καί τά ὅριά του καί ἀδιαφορώντας γιά τόν Θεό. Καί συχνά ἀποτυγχάνει καί ἀστοχεῖ· γνωρίζει τήν πτώση καί τή συντριβή· βρίσκεται σέ ἀδιέξοδο· βιώνει τήν ἀπογοήτευση καί τήν ἀπελπισία γιά τήν ἔκβαση τῶν πραγμάτων καί τήν ἔξοδο ἀπό τήν κρίση. Ἡ σημερινή ὅμως μεγάλη ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ δείχνει στόν ἄνθρωπο ποιά εἶναι ἡ διέξοδος ἀπό τίς κάθε εἴδους κρίσεις πού ἀντιμετωπίζει στή ζωή του εἴτε ὡς πρόσωπο εἴτε ὡς κοινωνικό σύνολο εἴτε ὡς ἀνθρωπότητα. Καί ἡ διέξοδος εἶναι πάντοτε ὁ Θεός, πού προσφέρει στόν ἄνθρωπο τή δυνατότητα νά ὑπερβεῖ τά ἀδιέξοδα τῆς ζωῆς του καί νά ζήσει μιά νέα ζωή, ἀπελευθερωμένη ἀπό τά δεσμά πού

ὁ ἴδιος δημιούργησε στήν προσπάθειά του νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τούς κανόνες πού ὅρισε ὁ Θεός γιά νά τόν προστατεύσει ἀπό τήν πτώση καί τή συντριβή. Τρανή ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς ἀληθείας ἀποτελεῖ καί ἡ σημερινή ἐθνική ἑορτή μας, πού ἀποδεικνύει ὄντως ὅτι μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ὑπερβεῖ ὅλα τά ἀδιέξοδα, νά νικήσει ὅλους τούς νόμους καί ὅλες τίς προβλέψεις, καί νά ἐπιτύχει καί τούς πιό ἀνέφικτους στόχους, ὅταν τούς ἐπιδιώκει μέ συναίσθηση τῆς ἀδυναμίας του καί ἐπίγνωση τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ. Σήμερα δέν νικᾶται μόνον «φύσεως τάξις», καθώς ἡ ταπεινή Παρθένος τῆς Ναζαρέτ γίνεται Μητέρα τοῦ Θεοῦ καί χαρίζει στόν ἄνθρωπο τή λύτρωση καί τή σωτηρία, ἀλλά νικᾶται καί κάθε λογική τάξη, κάθε πολιτική πρόβλεψη καί κάθε ἱστορική κρίση, καθώς ἕνα ἔθνος, ὑπόδουλο γιά αἰῶνες, ἀδύναμο καί ταπεινωμένο, κατακτᾶ τήν ἐλευθερία του μέ τή χάρη καί τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τῆς Παναγίας Μητέρας του. Ἀδελφοί μου, εὐγνώμονες στόν Θεό καί στήν Παναγία μας γιά τή διπλή λύτρωση καί σωτηρία πού μᾶς χάρισαν, ἄς προσπαθοῦμε ὡς ἄτομα, ὡς κοινωνία καί ὡς Ἔθνος νά μήν ἀποτύχουμε αὐτῆς τῆς μεγάλης δωρεᾶς ἀλλά νά γινόμαστε ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας πού ὁ Θεός καί οἱ πατέρες μας μέ κόπους καί θυσίες μᾶς διασφάλισαν.

Παύλειος Λόγος

ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΒΕΡΟΙΑΣ τοῦ Ἀθανασίου Βουδούρη

1. Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΔΑΝΙΗΛ (1769 – 1799)

ὲ τὶς εὐλογίες καὶ τὴν παρότρυνση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμoνα, ὁ ὁποῖος παράλληλα μὲ τὰ ποιμαντικά του καθήκοντα ἐπιδεικνύει μεγάλο ἐνδιαφέρον καὶ γιὰ τὴν πρόοδο τῆς τοπικῆς μας ἱστορίας, ἐπιχειρεῖται ἡ παρουσίαση τῆς ἐπισκοπικῆς προσωπογραφίας τῆς Μητροπόλεώς μας σὲ σειρὰ ἄρθρων τὰ ὁποία θὰ δημοσιεύονται στὸ περιοδικὸ «Παύλειος Λόγος» σὲ τακτὰ χρονικὰ διαστήματα. Λόγω τῆς δυσκολίας τοῦ ἐγχειρήματος, καθότι οἱ περισσότερες ἀπὸ τὶς ὑπάρχουσες πηγὲς εἶναι ἀνέκδοτες, ἡ παρουσίαση τῶν Μητροπολιτῶν θὰ γίνεται ἐπιλεκτικά, χωρὶς νὰ ἀκολουθεῖται κατὰ κανόνα χρονολογικὴ σειρά. Ὅπως γίνεται ἀντιληπτὸ ὁρισμένα ἀπὸ τὰ δημοσιευόμενα στοιχεῖα πιθανότατα μὲ τὴν πρόοδο τῆς ἔρευνας θὰ πρέπει νὰ ἐπανεξεταστοῦν, καθώς συνεχῶς προκύπτουν νέα δεδομένα. Πρῶτος ἐπιλέχθηκε ὁ Μητροπολίτης Βεροίας Δανιὴλ (1769 – 1799), λόγω τῆς πολυδιάστατης τόσο σὲ πνευματικὸ ὅσο καὶ σὲ ἐθνικὸ ἐπίπεδο δράσης του. Γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὴ δράση

Παύλειος Λόγος

τοῦ Μητροπολίτου Βεροίας Δανιήλ, δυστυχῶς δὲν ἔχουν διασωθεῖ πολλά στοιχεῖα. Ἀπό τόν ἐπισκοπικό κατάλογο Βεροίας καὶ Ναούσης τοῦ Μητροπολίτου Βεροίας Σωφρονίου Σταμούλη, ὁ ὁποῖος δημοσίευσε ἕνα δίπτυχο τῆς προθέσεως τοῦ σημερινοῦ μητροπολιτικοῦ ναοῦ τῆς Βεροίας, πληροφορούμαστε ὅτι ὁ Δανιὴλ ἀνῆλθε στὸν θρόνο τῆς Μητροπόλεως Βεροίας τὴν 12η Ἰουλίου τοῦ ἔτους 1769 ὅπου καὶ παρέμεινε ἔως τὶς ἀρχὲς τοῦ 1799, ποίμανε δηλαδὴ τὴν Μητρόπολη Βεροίας ἐπὶ τριάντα ἔτη. Σύμφωνα ὅμως μὲ τὸν Μητροπολίτη πρ. Λήμνου Βασίλειο Ἀτέση, ὁ Δανιὴλ ὁ Β΄ διετέλεσε Μητροπολίτης Βεροίας μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1769 καὶ 1789. Κατὰ τὸ ἔτος 1790, ὡς Μητροπολίτης Βεροίας παρουσιάζεται ὁ Κοσμᾶς ὁ Α΄. Κατά τό ἔτος 1796 ὡς Μητροπολίτης Βεροίας ἐμφανίζεται ὁ Φιλόθεος, ὁ ὁποῖος ὑπογράφει ἔγγραφο τοῦ Πατριάρχη Γερασίμου. Ἐπίσης κατὰ τὸ ἔτος 1798, σὲ Πατριαρχικὸ καὶ Συνοδικὸ ἔγγραφο (περὶ τῆς ἐν Φωκίδι, Ἱ. Μονῆς τῶν Γενεθλίων τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, τῆς ἐπιλεγομένης «Βερνικοβίτισσας»), τὸ ὁποῖο ἐκδόθηκε ἐπὶ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου τοῦ Ε΄, ὑπογράφει

ὡς Μητροπολίτης Βεροίας ὁ Μητροπολίτης Ζαχαρίας. Τό ὄνομα τοῦ Δανιήλ ἀναγράφεται καί σέ ἐπίγραμμα ἐπιτυμβίου μαρμάρινου σταυροῦ τοῦ Ἁγίου Παταπίου γιά τόν πρωτοσύγκελο Διονύσιο κατά τό ἔτος 1775, ὁ ὁποῖος φυλάσσεται στή συλλογή τῶν παλαιῶν λουτρῶν Βεροίας. Πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι πιθανότατα οἱ Μητροπολίτες πού μεσολαβοῦν στό διάστημα 1790 – 1799, δέν σχετίζονται πραγματικά μέ τόν θρόνο τῆς Μητροπόλεως Βεροίας, δεδομένου ὅτι ὁ Δανιήλ συνεχίζει νά ὑπογράφει διάφορα ἔγγραφα τοῦ ἔτους 1799. Ὁπότε οἱ μεσολαβοῦντες Μητροπολίτες εἴτε τοποθετήθηκαν στό διάστημα αὐτό ἀπό λάθος ἀνάγνωση τῶν ἐρευνητῶν, εἴτε διετέλεσαν Μητροπολίτες ἄλλης συνώνυμης Μητρόπολης, εἴτε ἀνῆλθαν προσωρινά στόν θρόνο τῆς Βεροίας. Ἀσφαλῶς τό ζήτημα πρέπει νά μελετηθεῖ περισσότερο προκειμένου νά εἴμαστε σέ θέση νά ἐκφράσουμε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Ὁ Μητροπολίτης Δανιήλ ἔχαιρε τῆς ἐκτιμήσεως τοῦ ἐπισκόπου Καμπανίας Θεοφίλου, ὡς προστάτης τῶν γραμμάτων. Πολύτιμες πληροφορίες γιά τίς σχέσεις τοῦ Μητροπολίτου Βεροίας

Δανιήλ μέ τόν Θεόφιλο Καμπανίας, ἀντλοῦμε μέσα ἀπό τίς διασωθεῖσες ἐπιστολές τοῦ Θεοφίλου, οἱ ὁποῖες φυλάσσονται στή Μονή Βλατάδων Θεσσαλονίκης (κώδικας 66). Ἕνας ἀπό τούς πρωταρχικούς στόχους τῶν δύο ἐπισκόπων ἦταν ἡ μέριμνα γιά τήν ἀνάπτυξη τῆς παιδείας στίς ἐπαρχίες τους. Μὲ πρωτοβουλία τοῦ Μητροπολίτη Δανιήλ, θεσπίστηκε ἐπίσης τὸ «κουτὶ τῶν ἐλεημοσυνῶν», στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου Βεροίας, γιὰ τὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση τῶν πιστῶν ποὺ εἶχαν ἀνάγκη. Ὁ Δανιὴλ ἔλαβε μέρος στὴν ἐπαναστατικὴ κίνηση τῶν Ἑλλήνων (1787-1792), ἐπιχειρώντας νὰ ἀφυπνίσει τοὺς Ἕλληνες ραγιάδες τῆς Μητροπόλεώς του καὶ τῆς εὐρύτερης περιοχῆς, μέ τήν ευκαιρία τοῦ Ρωσσοτουρκικοῦ πολέμου στά χρόνια τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης. Αὐτὸ προκύπτει ἀπὸ δυὸ γράμματα ποὺ ἔστειλε πρὸς τὸν ὑποκινητὴ τῆς ἐπαναστάσεως στὴ Βόρεια Ἑλλάδα καὶ τὴν Ἤπειρο γιατρὸ Λουδοβίκο ἢ Λουίζη Σωτήρη. Πρὸς τὰ τέλη τοῦ 18ου καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰῶνα, εἶχαν πλέον δημιουργηθεῖ στὴν περιοχὴ τῆς κεντροδυτικῆς Μακεδονίας οἱ κατάλληλες συνθῆκες γιὰ τὴν ὀργάνωση καὶ

τὴν ἐκκίνηση τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγώνα τῶν Ἑλλήνων. Ὁ Δανιὴλ συνεργάστηκε ἐπίσης καὶ μὲ τοὺς γειτνιάζοντες Μητροπολίτες καὶ ἐπισκόπους, γιὰ τὴν ὀργάνωση τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγώνα. Ὕστερα ἀπὸ συνεννόησή του μὲ τὸν Μητροπολίτη Βοδενῶν Μελέτιο καὶ τοὺς ἐπισκόπους Καμπανίας, Πλαταμῶνος, Σερβίων, Κοζάνης, Πέτρας καὶ Κίτρους, πραγματοποίησε δυὸ συγκεντρώσεις στὴν Νάουσα καὶ ἀργότερα στὴν Κοζάνη, ὅπου ἔλαβαν μέρος πρόκριτοι καὶ ὁπλαρχηγοὶ τῶν γύρω περιοχῶν, καὶ ἀποφάσισαν τὴν συγκρότηση 24 ἑτοιμοπόλεμων στρατιωτικῶν σωμάτων γιὰ τὶς ἀνάγκες τοῦ ἀγώνα, τὰ ὁποία ὁ Μητροπολίτης ὀνομάζει συνθηματικὰ ὡς «κοφίνια», τοὺς στρατιῶτες ὡς «μελίσσια» καὶ τοὺς ὁπλαρχηγοὺς ὡς «μελισσουργούς». Κατὰ τὰ τελευταῖα χρόνια της Ἀρχιερατείας του εἶχε τὴν ἀτυχία νὰ ζήσει τὶς ἐπιδρομὲς τοῦ Ἀλῆ – Πασᾶ τῶν Ἰωαννίνων ἐναντίον τῆς Ναούσης, ἡ ὁποία τελικῶς συνθηκολόγησε καὶ ὑποτάχθηκε σ’ αὐτόν. Πιθανότατα ὁ Δανιὴλ ἦταν ὁ Ἀρχιερέας ποὺ ἐτέλεσε τὴν πάνδημη νεκρώσιμη ἀκολουθία τοῦ ἡρωικοῦ Ναουσαίου Δελῆ-Δήμου, ὁ ὁποῖος δολοφονήθηκε δολίως ἀπὸ ἄνδρες

τοῦ Ἀλῆ – Πασᾶ. Στόν Μητροπολίτη Δανιήλ ἀποδίδεται καί ἕνας κώδικας τῆς Μητροπόλεως μέ τίτλο «Κώδικας τοῦ Μητροπολίτου Βεροίας Δανιήλ». Σ’ αὐτόν, μεταξύ ἄλλων, περιγράφεται μία περιοδεία τοῦ Μητροπολίτη στὰ χωριὰ τῆς ἐπαρχίας του, μὲ σκοπὸ τὴν συγκέντρωση χρημάτων γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς Μητροπόλεως καὶ τὴν εἴσπραξη τῶν Ἀρχιερατικῶν του δικαιωμάτων. Ἀναγράφονται ἐπίσης τὰ χωριά στά ὁποῖα περιόδευσε, οἱ ἁγιαστικὲς πράξεις τὶς ὁποῖες τέλεσε σὲ κάθε ἕνα ἀπ’ αὐτὰ καὶ τὰ ἔσοδα ποὺ συγκέντρωσε γιὰ τὶς μητροπολιτικὲς καὶ τὶς προσωπικές του ἀνάγκες. Τὸ φύλλο τοῦ κώδικα ποὺ περιγράφει τὴν περιοδεία αὐτὴ ἔχει τίτλο «Ἡ σύναξις τῆς περιηγήσεως εἰς τὰ χωρία». Τό φύλλο εἶναι ἀχρονολόγητο, καὶ ἀντὶ τοῦ Μητροπολίτη ὑπογράφει κάποιος Πλακίδας, γραμματέας προφανῶς τοῦ Μητροπολίτη. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν περιοδεία στὸν ἴδιο κώδικα σώζονται ἐπίσης λογαριασμοί, συμβόλαια, διαθῆκες καί ἄλλες διοικητικές πράξεις τῆς περιόδου τῆς ἀρχιερατείας τοῦ Δανιήλ.

Παύλειος Λόγος

«ΕΓΚΑΙΝΙΖΕΣΘΕ ΝΗΣΟΙ» ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΒΡΕΤΤΑΝΙΑΣ Ε΄ μέρος

Η ΑΝΑΚΟΜΙΔΗ ΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΛΒΑΝΟΥ

βασιλιὰς Ὄφφας ὑπέφερε ἀπὸ ὀξύτατες τύψεις μετὰ τὴ δολοφονία τοῦ Ἁγίου Ἐθελβέρτου καὶ ἀποφάσισε νὰ χτίσει ἕνα μοναστήρι γιὰ νὰ ἐξιλεωθεῖ ἀπὸ τὸ ἔγκλημά του. Τὸ ἐρώτημα ἦταν: Ποῦ; Αὐτὸ τὸ ἐρώτημα λύθηκε γι’ αὐτὸν σύμφωνα μὲ τὸ Ματθαῖο Παρίσιο, τὸν μεσαιωνικὸ ἱστορικὸ τοῦ ἀββαείου τοῦ Ἁγίου Ἀλβάνου κατὰ τὸν ἀκόλουθο τρόπο. Μιὰ νύχτα ἕνας ἄγγελος τοῦ

Παύλειος Λόγος

Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἀγγλικοῦ: Εὐθ. Μαυρογεωργιάδης Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Ξενιτόπουλος

ἐμφανίστηκε καὶ τοῦ εἶπε νὰ κάνει τὴν ἀνακομιδὴ τοῦ σώματος τοῦ πρώτου Βρεττανοῦ μάρτυρα, τοῦ Ἁγίου Ἀλβάνου, καὶ νὰ τὸ τοποθετήσει σὲ ἕνα καταλλήλως διακοσμημένο ἱεροφυλάκιο. Ὁ Ὄφφας τότε ἀφηγήθηκε αὐτὸ τὸ ὅραμα στοὺς συμβούλους του Οὐμβέρο, ἀρχιεπίσκοπο τῆς Λιτσφήλδης καὶ Οὐνουόνα, ἐπίσκοπο Λεϊκεστρίας. Ἀμέσως καὶ οἱ τρεῖς τους ξεκίνησαν γιὰ τὸ Βερουλάμιο, τὸ μέρος τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἁγίου, γιὰ νὰ ἐπανεύρουν τὰ λείψανά του. Καθὼς πλησίαζαν τὴν πόλη, ὁ βασιλιὰς εἶδε ἕνα λαμπρὸ φῶς νὰ λάμπει πάνω ἀπὸ τὴν πόλη, τὸ ὁποῖο μετὰ χαρᾶς ἐξέλαβαν ὡς προάγγελο ἐπιτυχίας. Ὅταν ὁ βασιλιάς, ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαὸς συγκεντρώθηκαν, ἄρχισαν νὰ ψάχνουν μὲ προσευχή, νηστεία καὶ ἐλεημοσύνες. Ἔσκαψαν τὴ γῆ παντοῦ προσπαθώντας νὰ βροῦν τὸ μέρος τῆς ταφῆς. Ἡ ἀναζήτηση δὲν εἶχε κρατήσει πολύ, ὅταν ἕνα φῶς σὰν τὸ ἀστέρι στὴ φάτνη τῆς Βηθλεὲμ ἐμφανίστηκε καὶ τοὺς ὁδήγησε στὸ σωστὸ μέρος.Ἄρχισαν νὰ σκάβουν καὶ παρόντος τοῦ Ὄφφα βρέθηκε τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου. Ἔφεραν τὸ σῶμα μὲ ἱεροπρεπῆ λιτανεία στὴν ἐκκλησία ποὺ εἶχε ἀναγερθεῖ στὸ σημεῖο ὅπου εἶχε ἀποκεφαλισθεῖ ὁ ἅγιος. Ἀποτέθηκε σὲ ἕνα ἱεροφυλάκιο πλουτισμένο μὲ

πλάκες χρυσοῦ καὶ ἀσήμι. Ὁ ἴδιος ὁ Ὄφφας τοποθέτησε ἕνα χρυσὸ περιμετώπιο ποὺ εἶχε χαραγμένα τὸ ὄνομα καὶ τὸν τίτλο τοῦ Ἀλβάνου γύρω ἀπὸ τὴν κάρα του. Ἀλλὰ πρὶν ἀναγείρει μοναστήρι σ’ ἐκεῖνο τὸ μέρος, ὁ βασιλιὰς ἀποφάσισε νὰ πάει στὴ Ρώμη γιὰ νὰ ἀποκτήσει προνόμια γι’ αὐτό. Αὐτὰ παραχωρήθηκαν μὲ ἀντάλλαγμα τὴν πληρωμὴ τῶν ‘πεννῶν τοῦ Πέτρου’, μιὰ ἐθελοντικὴ εἰσφορὰ τῆς Ἀγγλικῆς Ἐκκλησίας στοὺς πάπες ποὺ εἶχε θεσμοθετήσει ὁ Βασιλιὰς Ἴνας τῆς Οὐεσσαξίας γιὰ τὴ διατήρηση τοῦ Σαξωνικοῦ κολλεγίου στὴ Ρώμη. Μὲ τὴν ἐπιστρoφή του στὴν Ἀγγλία ὁ Βασιλιὰς Ὄφφας συγκάλεσε μία μεγάλη συνέλευση στὸ Βερουλάμιο, ὅπου ἀποφασίστηκε ὅτι τὸ μοναστήρι θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἀρκετὰ μεγάλο ὥστε νὰ συντηρεῖ ἑκατὸ μοναχοὺς καὶ τόσο καλὰ προικισμένο ὥστε νὰ παρέχει φιλοξενία στοὺς πολλοὺς ταξιδιῶτες ποὺ περνοῦσαν ἀπὸ τὴν Οὐατλίγγειο Ὁδὸ πηγαίνοντας ἀπὸ τὸ Λονδίνο πρὸς τὸ Βορρᾶ. Οἱ μοναχοὶ ἐπελέγησαν προσεκτικὰ ἀπὸ τὰ κυριότερα μοναστήρια τῆς Ἀγγλίας καὶ ἡ πρώτη πέτρα τοποθετήθηκε ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ὄφφα. Ἐργαζόταν ἀκόμη στὴν κατασκευὴ τοῦ μοναστηριοῦ ὅταν τὸν πρόλαβε ὁ θάνατος τέσσερα ἢ πέντε χρόνια ἀργότερα. Ὑπάρχει μία παράδοση ὅτι ὁ Οὐιλλεγόδος, ὁ πρῶτος ἡγού-

μενος, δὲν ἤθελε νὰ θάψει τὸ βασιλιὰ στὸ μοναστήρι, ἀλλὰ δυὸ μῆνες μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Ὄφφα πέθανε κι αὐτὸς ὁ ἴδιος, ἐν μέρει ἐξ αἰτίας τῆς θλίψης ποὺ λέγεται ὅτι εἶχε νιώσει λόγω τῆς ἄρνησής του. Ο ΒΑΣΙΛΟΜΑΡΤΥΣ ΑΛΚΜΟΥΝΔΟΣ ΤΗΣ ΝΟΡΘΟΥΜΒΡΙΑΣ Ὁ Ἅγιος μάρτυρας Ἀλκμοῦνδος ἦταν γιὸς τοῦ Ἀλτσρέδου καὶ ἀδελφὸς τοῦ Ὀσρέδου, βασιλέων τῆς Νορθουμβρίας. Ἀνέβηκε στὸ θρόνο τῆς Νορθουμβρίας μετὰ τὴ δολοφονία τοῦ ἀδελφοῦ του καὶ κυβέρνησε μὲ μεγάλη ταπείνωση καὶ ἀγάπη ὄντας γενναιόδωρος πατέρας τῶν φτωχῶν, τῶν ὀρφανῶν καὶ τῶν χηρῶν. Πάντοτε ὅμως ἐπιθυμοῦσε νὰ πεθάνει γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ αὐτὸ ὁ Κύριος ἐν τὴ ἀγαθότητί Του τοῦ τὸ χάρισε . Τὸ 802 ὁ Ἀλδερμάνος Ἀθελμοῦνδος τῶν Οὐικκῶν (νοτιοδυτικὴ Μερκία) ἐξεμάνη ἐναντίον

τῶν ἀνδρῶν τῆς Οὐιλτσίρης καὶ ἀπειλοῦσε νὰ εἰσβάλλει στὴν περιοχή. Ὅταν τὸ ἄκουσε αὐτὸ ὁ βασιλιὰς Ἀλκμοῦνδος, ποὺ ἔτσι κι ἀλλιῶς εἶχε τὴν πρόθεση νὰ πάει στὴν Οὐιλτσίρη γιὰ νὰ προστατέψει κάποιες γαῖες ποὺ κατεῖχε ἐκεῖ, κάλεσε μαζὶ τὶς δυὸ ἐμπόλεμες πλευρὲς καὶ τοὺς παρακίνησε νὰ κάνουν εἰρήνη. Οἱ Μερκιανοὶ πείσθηκαν νὰ ἐπιστρέψουν στὰ σπίτια τους ἀλλὰ δὲν εἶχαν εἰρηνεύσει στὴν καρδιά τους καὶ σύντομα ἐπέστρεψαν μὲ ἕναν μεγάλο στρατό. Σ’ αὐτὴ τὴν κρίσιμη περίσταση οἱ ἄνδρες τῆς Οὐιλτσίρης κάλεσαν τὸν βασιλιὰ Ἀλκμοῦνδο νὰ τοὺς βοηθήσει. Καὶ αὐτός, θέλοντας νὰ πεθάνει γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ ἐνθυμούμενος τὰ λόγια του Κυρίου: «Μεγαλυτέραν ταύτης ἀγάπην δὲν ἔχει οὐδείς, τοῦ νὰ βάλει τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (Ἰωάν. 15.13), συγκατατέθηκε στὴν ἐπιθυμία τους. Στὴ μάχη ποὺ ἐπακολούθησε οἱ ἄνδρες τῆς Οὐιλτσίρης νίκησαν ἀλλὰ καὶ οἱ δυὸ ἡγέτες καὶ ὁ

Ἀλκμοῦνδος σκοτώθηκαν. Τὸ μέρος ὅπου ἔπεσε ὁ ἅγιος βασιλομάρτυs ἀποτέλεσε τὸ σκηνικὸ πολλῶν θαυμάτων. Τὸ σῶμα του μεταφέρθηκε στὴν παλιὰ ἐκκλησία τῆς Λιλλεσάλλης καὶ ἀργότερα στὴ Λευκὴ ἐκκλησία τῆς Δερβίας .Ἐκεῖ ἔγιναν ἀκόμη περισσότερα θαύματα .Οἱ ἄρρωστοι, οἱ κωφοί, οἱ τυφλοὶ καὶ ὅσοι ὑπέφεραν ἀπὸ ποικίλες ἀσθένειες μεταφέρονταν στὸν τάφο καὶ ἐκεῖ λάμβαναν τὴ θεραπεία τους μέσω τῶν πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Ἀλκμούνδου. Μερικὰ χρόνια ἀργότερα, ὅταν μὲ ἀπαίτηση πολλῶν πιστῶν οἱ ἱερεῖς αὐτῆς τῆς ἐκκλησίας ἔκαναν τὴν ἀνακομιδὴ τῶν ἁγίων λειψάνων, μιὰ ὡραιότατη εὐωδία βγῆκε ἀπ’ τὸν τάφο. Αὐτὴ ἡ εὐωδία δια τηρήθηκε γιὰ πολὺ καιρὸ καθὼς οἱ ἄνθρωποι ὑμνοῦσαν καὶ δόξαζαν τὸ Θεὸ καὶ τὸν ἅγιο μάρτυρα. Ὅμως ὅταν ἕνας ἄπιστος εἰσῆλθε στὴν ἐκκλησία καὶ ἄρχισε νὰ συμπεριφέρεται ἀσεβῶς, ἡ εὐωδία ξαφνικὰ ἔπαψε.

Παύλειος Λόγος

ΓEΓONOTA Χειροτονίες χειροθεσίες κληρικών

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων στις 28 Φεβρουαρίου χοροστάτησε στον Εσπερινό στην Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου και τέλεσε την κουρά (ρασοευχή) του Ιωάννη Λουκίδη μετονομάσας αυτόν σε Ισίδωρο μοναχό, εις μνήμην του μακαριστού Επισκόπου Τράλλεων κυρού Ισιδώρου. Την επόμενη ημέρα το πρωί ο Σεβασμιώτατος τέλεσε αρχιερατική θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Μακροχωρίου και τέλεσε την εις διάκονον χειροτονία του μοναχού π. Ισιδώρου Προδρομίτη. Επίσης ο Σεβασμιώτατος στις 15 Μαρτίου λειτούργησε στο

Καθολικό της Ι. Μονής Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βέροιας και τέλεσε την εις Πρεσβύτερο χειροτονία του διακόνου π. Ισιδώρου.

Επίσκεψη ομάδας special Olmpics

τις 3 Μαρτίου επισκέφθηκε στο επισκοπικό μέγαρο τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα η ομάδα special Olympics της Ημαθίας που έλαβε μέρος στους Παγκόσμιους Χειμερινούς Αγώνες στο Idaho των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (7 – 13 Φεβρουαρίου). Οι αθλητές από την Ημαθία διακρίθηκαν αποσπώντας πολλά μετάλλια στις διάφορες κατηγορίες αθλημάτων. Με την επίσκεψή τους θέλησαν να ευχαριστήσουν τον Σεβασμιώτατο για την ηθική και υλική του συμπαράσταση στην επιτυχημένη αποστολή τους στις ΗΠΑ.

Από την εις Πρεσβύτερο χειροτονία του π. Ισιδώρου

Από την επίσκεψη της ομάδας special olympics Ημαθίας

Ο Εσπερινός της συγχωρήσεως

ην Κυριακή της Τυρινής το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, όπως κάθε χρόνο, χοροστάτησε αρχικά στον Εσπερινό της Συγχωρήσεως στο Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναούσης και στη συνέχεια στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας. Μετά τον Εσπερινό απηύθυνε πατρικούς λόγους με την ευκαιρία ενάρξεως της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ζήτησε πρώτος τη συγχώρεση από τον κλήρο και το λαό της Μητροπόλεώς μας. Τέλος, όλοι πήραν την ευχή του Ποιμενάρχη .

Επίσκεψη του Αντιπροέδρου της Ρωσίας

τις 27 και 28 Μαρτίου επισκέφθηκε την Ι. Μητρόπολή μας ο Αντιπρόεδρος της Ρωσίας κ. Γεώργκιε Σεργκίεβιτς συνοδευόμενος από άλλα επιτελικά στελέχη και μέλη της οικογενείας του. Σκοπός της επισκέψεώς του ήταν να γνωρίσει από κοντά Ιερές Μονές και προσκυνήματα της Ημαθίας αλλά και να συναντήσει τον Σεβασμιώτατο. Ο Αντιπρόεδρος με τη συνοδεία του κατέλυσαν στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά και επισκέφθηκαν το Βήμα του Απ. Παύλου, τον Ι. Ναό Αγ. Αντωνίου, την Ι. Μονή Τ. Προδρόμου Σκήτης και το προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά. Κατά την αναχώρησή τους εξεδήλωσαν τον ενθουσιασμό τους για τα σημαντικά προσκυνήματα του τόπου.

Από τον Εσπερινό της Συγχωρήσεως στη Βέροια

Από την επίσκεψη του Αντιπροέδρου της Ρωσίας κ. Γεώρκιε Σεργκίεβιτς στο Βήμα του Απ. Παύλου

Ομιλίες Αγιορειτών Πατέρων

ατά τη διάρκεια της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής, όπως κάθε χρόνο, κάθε Σαββατοκύριακο ήρθαν στην Ι. Μητρόπολή μας Αγιορείτες πατέρες οι οποίοι ομίλησαν στη Νάουσα (Εσπερινός του Σαββάτου), Βέροια (Κατανυκτικός Εσπερινός Κυριακής) και Αλεξάνδρεια (κατά την Κυριακάτικη Θ. Λειτουργία). Φέτος μίλησαν οι: Ιερομόναχος Βενέδικτος Νεοσκητιώτης, Ιερομόναχος Δημήτριος Γρηγοριάτης, Αρχιμ. Βασίλειος Γοντικάκης, Ιερομόναχος Ιωακείμ Καρεώτης, Αρχιμ. Χρυσόστομος Καθηγούμενος Ι. Μ. Εσφιγμένου και Μοναχός Νίκων Νεοσκητιώτης.

Ο Αρχιμ. π. Χρυσόστομος, Καθηγούμενος Ι. Μονής Εσφιγμένου στην ομιλία του στη Βέροια. Παύλειος Λόγος

Εκδηλώσεις για τον Αγ. Γρηγόριο Παλαμά

ς γνωστόν το 2009 έχει αφιερωθεί από την Ιερά Μητρόπολή μας στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 650 ετών από την κοίμησή του. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους προγραμματίζονται διάφορες εκδηλώσεις για να τιμηθεί ο μεγάλος αυτός Άγιος, που ασκήτεψε και στην περιοχή μας (Σκήτη Βεροίας), και να γίνει περισσότερο γνωστός στο πλήρωμα της τοπικής μας Εκκλησίας. Ο 1ος κύκλος εκδηλώσεων έλαβε χώρα από 13 έως και 15 Μαρτίου.

Από την Αγρυπνία στην Ι. Μονή Τ. Προδρόμου

Την Παρασκευή 13 Μαρτίου από τις 9 μ.μ. τελέστηκε Αγρυπνία στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας, (όπου και το σπήλαιο της ασκήσεως του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά), προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Παντελεήμονος. Το Σάββατο 14 Μαρτίου διοργανώθηκε Ημερίδα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αλεξανδρείας με θέμα: «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Κήρυξ της Χάριτος». Ομιλητές ήταν: α) ο Ελλογιμώτατος Καθηγητής Α.Π.Θ. κ. Θεόδωρος Γιάγκου με θέμα: «Μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά», β) ο Οσιολογιώτατος Ιερομόναχος π. Δημήτριος Γρηγοριάτης με θέμα: «Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς και Άγιον Όρος» και γ) ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος Λουδοβίκος, Καθηγητής Α.Ε.Σ.Θ. με θέμα: «Η Ανθρωπολογία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά» Την Κυριακή 15 Μαρτίου τελέστηκε Όρθρος και πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σκήτεως Βεροίας με την ευκαιρία της πανηγύρεως (Β΄ Κυριακή των Νηστειών) του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, και το απόγευμα Κατανυκτικός Εσπερινός στον Ιερό Ναό Αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας και στη συνέχεια ομιλία από τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Βασίλειο Γοντικάκη, προηγούμενο Ι. Μονής Ιβήρων, με θέμα: «Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Κήρυξ της Χάριτος».

Παύλειος Λόγος

Από την εισήγηση του π. Δημητρίου Γρηγοριάτου στην Αλεξάνδρεια

Ο Σεβασμιώτατος με τους εισηγητές της Ημερίδας για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά

Λειτουργία στην Εκκλησία Χριστού

ο Μέγα Σάββατο πρωί, σύμφωνα με παλαιό έθιμο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων τέλεσε τον Εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου στον Ιερό Ναό Αναστάσεως Σωτήρος Βεροίας (γνωστό ως «εκκλησία του Χριστού» ). Στο Ναό συγκεντρώθηκε από νωρίς μεγάλο πλήθος πιστών για να μετέχει της θ. Λειτουργίας αλλά και να θαυμάσει από κοντά τις περίφημες τοιχογραφίες του Καλλιέργη που σώζονται στο εσωτερικό του παρεκκλησίου.

Έκθεση θρησκευτικού τουρισμού στη Γερμανία

Από την αρχιερατική θ. Λειτουργία στην «Εκκλησία Χριστού» το Μ. Σάββατο

πό 23 μέχρι 28 Απριλίου διοργανώθηκε στο εκθεσιακό κέντρο της πόλης Μέιντζ (παρακείμενη της Φρανκφούρτης) μεγάλη διεθνής έκθεση θρησκευτικού τουρισμού στην οποία μετείχε και η Ημαθία με δύο περίπτερα σε συνεργασία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ημαθίας, Δήμου Βέροιας και Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας και Ναούσης. Εκ μέρους της Ι. Μητροπόλεως μετέβη ο μοναχός π. Γεράσιμος Μπεκές ο οποίος είχε σημαντικές επαφές με υπευθύνους από διάφορα μέρη του κόσμου τους οποίους ενημέρωσε για τα θρησκευτικού ενδιαφέροντος μνημεία της περιοχής μας.

Στο περίπτερο της Ημαθίας στην έκθεση θρησκευτικού τουρισμού στο Μάιντζ

Το Ολοκάυτωμα Ναούσης

ην Κυριακή του Θωμά τιμήθηκε στη Νάουσα η επέτειος του Ολοκαυτώματος. Το Εσπέρας ο Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στον Εσπερινό στον «Μέσα Πρόδρομο» και την Κυριακή πρωί τελέστηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Μεταμορφώσεως αρχιερατικό συλλείτουργο προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου και με τη συμμετοχή των Θεοφιλέστατων Επισκόπων Θεουπόλεως κ. Παντελεήμονος και Θερμών κ. Δημητρίου. Στο μνημόσυνο που ακολούθησε παρέστη ο πρόεδρος της Κύπρου κ. Χρ. Χριστόφιας, ενώ στην τελετή στο χώρο της θυσίας παρέστη και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κ. Παπούλια.

Ο Πρόεδρος της Κύπρου κ. Χρ. Χριστόφιας ασπάζεται το ιερό Ευαγγέλιο στην είσοδο του Μητροπολιτικού ιερού Ναού Μεταμορφώσεως Σωτήρος Ναούσης. Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

να είναι το μεγαλύτερο γεγονός της ιστορίας του κόσμου και ούτε θα υπάρξει μεγαλύτερο: Η Ανάσταση του Χριστού. Είναι αυτή που διαφοροποιεί τον Χριστιανισμό από οποιαδήποτε άλλη θρησκεία. Οι άλλες θρησκείες έχουν αρχηγούς θνητούς , ενώ κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Αναστημένος Χριστός. Ανάσταση του Χριστού σημαίνει ανάσταση του ανθρωπίνου γένους και ελπίδα της δικής μας ανάστασης. Ο Αναστημένος Χριστός κατεβαίνει και στη δική μας ζωή. Και εδώ βρίσκεται όλη η ουσία για κάθε άνθρωπο πάνω στον πλανήτη: ότι η Ανάσταση του Χριστού συμπαρασύρει και εμάς και αποκτά νόημα η ζωή μας. Η πρόσκληση της εκκλησίας μας « Δεύτε λάβετε Φως» είναι πρόσκληση στο αναστάσιμο άκτιστο φως που το δέχονται όσοι έχουν καθαρίσει την καρδιά τους από κακίες και πάθη. Χωρίς κάθαρση καρδιάς δηλ. χωρίς μετάνοια δεν μπορούμε να δεχθούμε το άκτιστο φως του Αναστημένου Χριστού. Ας μην είναι λοιπόν η Ανάσταση μια συναισθηματική φόρτιση και μετά από λίγες μέρες η ζωή μας ξανακυλάει στον «καθημερινό της ρυθμό» αλλά «ο καθημερι-

νός ρυθμός της ζωής μας» να είναι επιβεβαίωση της Αναστάσεως του Χριστού. Με την ευκαιρία της απελευθέρωσης του γένους μας από την τουρκική σκλαβιά και την δημιουργία ελεύθερης πατρίδας, ανάμεσα σε χιλιάδες πρόσωπα οφείλουμε να εξάρουμε την προσωπικότητα του Ιωάννη Καποδίστρια. Πολλοί προσπάθησαν να προσεταιριστούν το όνομα του Καποδίστρια ως «Ευρωπαϊστή», «Αδέσμευτου από την πίστη», « Προοδευτικού» κ.α. Πάνω από όλα όμως ήταν πιστός χριστιανός και αληθινός Ρωμιός. Το πορτρέτο της συνείδησης του το δίνει ο ίδιος : « ο Θεός είναι ο προστάτης μου « γράφει και «άνευ ταύτης της πίστεως ούτε εμαυτόν θα δυνάμην να κατανοήσω ούτε να ελπίσω τι». Αξίζει να δούμε ποιο θεωρούσε ο σοφός κυβερνήτης ως κύριο σκοπό της εκπαίδευσης των Ελλήνων. Έγραφε: «το μεγαλύτερο απ΄όλα τα συμφέροντα της πατρίδας μας,είναι η χριστιανική και εθνική εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων».Ας πάρουν οι γονείς, οι ιερείς, οι δάσκαλοι και παιδαγωγοί του τόπου τα λόγια του και ας τα γράψουν με ανεξίτηλα γράμματα στις καρδιές της νεολαίας της χώρας μας, αν θέλουμε τα παι-

διά της πατρίδας μας να δούνε προκοπή. O διάσημος Έλληνας καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Νοβοσιμπίρσκ της Ρωσίας Θεόδωρος Κουρεντζής ρωτήθηκε από δημοσιογράφο(Καθημερινή 11 Ιαν.2009): «-Υπάρχει ιδανική κοινωνία; -Στο Άγιο Όρος… απάντησε -Είδατε όμως τι έγινε και εκεί; συνέχισε ο δημοσιογράφος -Όποιος θέλει να πάει στη βρωμιά θα πάει όπου και να τον βάλεις. Όποιος θέλει να πάει στο λουλούδι, θα πάει στο λουλούδι. Είναι άδικο να στιγματίζεται το Άγιο Όρος.» απάντησε πολύ σοφά. Πολύς λόγος έγινε από εμπαθείς δημοσιογράφους για το Άγιο Όρος επειδή μπορεί να υπήρξαν αθέλητα ανθρώπινα λάθη στο δαμασμό ενός πλούσιου υλικού. Το Άγιο Όρος όμως είναι ο πνευματικός θησαυρός που έχει να δείξει ο κόσμος σήμερα. Ξε-

χνούν πόσα πρόσφερε και προσφέρει στο γένος μας αλλά και στο ορθόδοξο φρόνημα πολλών λαών. Όπως γράφει ο γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης «το Άγιο Όρος είναι η βίωση της προσευχής». Οι μοναχοί έχουν λησμονήσει τον κόσμο και έχουν λησμονηθεί από αυτόν. Αρκούνται να υπάρχουν στη μνήμη του Θεού. Η αγρυπνία είναι το κατεξοχήν έργο τους. Το Άγιο Όρος έδωσε στην Εκκλησία και το Γένος πατριάρχες, επισκόπους, ιερείς, διδασκάλους, συγγραφείς, λαμπρό νέφος νηπτικών πατέρων, οσίων και μαρτύρων και πλήθος κυρίως, αγνώστων σε εμάς αγίων που απολαμβάνουν τους μισθούς των καμάτων τους μπροστά στο θρόνο του Θεού. Το Άγιον Όρος δεν είναι μόνο τόπος αλλά τρόπος ύπαρξης και μόνο μ΄αυτόν τον τρόπο ύπαρξης διασφαλίζεται η δυνατότητα σωτηρίας μας.

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ

χειμώνα ώρα 5μ.μ καλοκαίρι ώρα 7μ.μ.

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ τε α γ σ ρ ύ ε χ ενισ ιση των χ έ ν υ τη σ

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΕΦΗΜ ΕΦΗΜ

Ι∆ΕΣ ΕΙΡ∆ΕΣ ΕΡ

ΠΕΡΙΟ ΠΕΡΙΟ

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΤΕΛΟΣ

Ταχ. Γραφείο Ταχ. Γραφείο ΒΕΡΟΙΑΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

αριθµ. κωδ. αριθµ. κωδ. 2638 2638

ΚΑ ∆ΙΑ ∆ΙΚ