Παύλειος Λόγος τεύχος 105 by ΠΑΥΛΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΤΕΥΧΟΣ 105 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013

λειτουργεί η

ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ

ΤΟΥ Ι. ΝΑΟΥ

ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ

ΑΡΧΙΕΠ. ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ

ΚΑΘΕ ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ

ά κ ι μ ο ν ο κ ν ι ώ ο ι σ ε τ α γ σ ύ ρ ε χ ενισ ιση των έχ ν υ σ τη

ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΣ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: 23310 20951, 6945384355 ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ: ΑΣΠΙΣ BANK 731-05-000-3607 ΠΕΙΡΑΙΩΣ: 5243-033886-401

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΕΠΙ ΤΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ

σελ 4

ΙΕΡΟΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΜΟΝΙΤΗΣ του αρχιμ. Πορφυρίου Μπατσαρά

σελ 14

ΔΙMHNIAIO OPΘOΔOΞO ΠEPIOΔIKO

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ του Ιωάννη Σιδηρά

σελ 6

ΜΟΝΗ ΒΑΛΑΑΜ «Ο ΑΘΩΝΑΣ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ» Μον. Γερασίμου Μπεκέ

σελ 16 σελ 9

ETOΣ K΄ TEYXOΣ 105 ΣΕΠΤ. - ΟΚΤ. 2013

IEPAΣ MHTPOΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ , NAOYΣHΣ KAI KAMΠANIAΣ ΕΚΔΟΤΗΣ - ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ

Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Bεροίας κ. Παντελεήμων

σελ 22 «ΜΕ ΠΑΡΡΗΣΙΑ»: ΤΟ ΜΙΣΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

Ο ΙΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΙΓΝΑΤΙΟ ΘΕΟΦΟΡΟ (Β´μέρος) του Αρχιμ. Θεοφίλου Λεμοντζή

σελ 10

σελ 24

σελ 12

ΚΑΛΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΙ ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ ΘΕΟΥ του Αρχιμ. Ιερεμίου Γεωργαλή

σελ 30

MIKPEΣ EIΔHΣEIΣ

ΣΥΝΤΑΞΗ, HΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣEΛIΔOΠOIHΣH, KAΛΛITEXNIKH EΠIMEΛEIA και ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ: Mον. Γεράσιμος Mπεκές. ΑΠΟΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΙ, EKTYΠΩΣH: «TYPE PRESS» Nέα Nικομήδεια ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ: Μον. Αντώνιος Σισμανίδης

ΚΩΔΙΚΟΣ 2638

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ του π. Νεκταρίου Σαββίδη

APΘPA MΠOPOYN NA AΠOΣTEΛ Λ O N TA I Σ T H Ν ΤΑ Χ ΥΔ Ρ Ο Μ Ι Κ Η ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY: ΠEPIOΔIKO «ΠAYΛEIOΣ ΛOΓOΣ» ΓPAΦEIO TYΠOY IEPAΣ MHTPO ΠOΛEΩΣ BEPOIAΣ, T.Θ. 241, 591 00 BEPOIA THΛ 23310 72317, ΦAΞ 23310 25275, E-mail: gerbekes@yahoo.gr X E I P O Γ PA Φ A AΣXETΩΣ ΔHM OΣIEYΣHΣ TOYΣ ΔEN EΠI ΣTPEΦONTAI

EΞΩΦYΛΛO Φθινοπωρινό τοπίο εξαίρετου φυσικού κάλλους στο νησιωτικό σύμπλεγμα της μονής Βαλαάμ στη λίμνη Λάτογκα ΟΠΙΣΘΟΦYΛΛO Ο περικαλλής ιερός ναός αγίας Μαρίνης του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος Βέροιας που εγκαινιάστηκε πρόσφατα

Τ Ο Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Ο Δ Ι Α Ν Ε Μ Ε ΤΑ Ι ΔΩΡΕΑΝ. ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΝΑ ΑΠΟΣΤΕΛΛΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟΥ: 20ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟ, 40 ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣYNΔPOMEΣ KAI EMBAΣMATA ΣTH ΔIEYΘYNΣH TOY ΠEPIOΔIKOY website:

www.imverias.gr

�

Πατριαρχικό Μήνυμα

ἐπί τῇ ἀρχῇ τῆς Ἰνδίκτου +ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

φθασεν ἡ πρώτη Σεπτεμβρίου, ἡ πρώτη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, τήν ὁποίαν πρό ἐτῶν το Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον και ἐν συνεχείᾳ σύνολος ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ὡρίσαμεν ὡς ἡμέραν προσευχῆς διά τό περιβάλλον. Ἔκτοτε, λόγῳ και τῆς ἡμετέρας πρωτοβουλίας ταύτης, ἔχει γενικευθῆ τό ἐνδιαφέρον διά την προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καί πολλά λαμβάνονται μέτρα ἐν προκειμένῳ διά τήν ειφορίαν καί τήν ἰσορροπίαν τῶν οἰκοσυστημάτων ἀλλά καί διά πᾶν σχετικόν πρός αὐτάς πρόβλημα. Καθώς μάλιστα τυγχάνει γνωστόν καί ἐπιμεμαρτυρημένον ὅτι «οὐ λύονται οἱ νόμοι τῆς φύσεως, οὐδέ σαλεύονται, ἀλλά μένουσιν ἀκίνητοι» (πρβλ. Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τόν πτωχόν Λάζαρον ΣΤ΄, P.G. 48,1042), ὀφείλομεν σήμερον νά ἐπικεντρώσωμεν τήν προσοχήν μας εἰς τάς ἀφανεῖς ἐπεμβάσεις τοῦ ἀνθρώπου εἰς τήν ἰσορροπίαν τοῦ περιβάλλοντος, ἡ ὁποία διασαλεύεται ὄχι μόνον δι᾿

Παύλειος Λόγος

ἐμφανῶν καταστρεπτικῶν ἐνεργειῶν, ὡς αἱ ἐκριζώσεις τῶν δασῶν, ἡ ὑπεράντλησις τῶν ὑδάτων, ἡ ἐν γένει ὑπερεκμετάλλευσις τῶν φυσικῶν καί ἐνεργειακῶν πόρων καί ἡ μέσῳ διαρροῆς καί ἀποθέσεως τοξικῶν καί χημικῶν οὐσιῶν μόλυνσις μεγάλων χερσαίων καί ὑδατίνων περιοχῶν, ἀλλά καί δι᾿ ἀφανῶν διά γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ πράξεων. Καί τοιαῦται τυγχάνουν αἱ ἐπεμβάσεις εἰς τά γονιδιώματα τῶν ἐμβίων ὄντων καί ἡ δημιουργία κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπον μετηλλαγμένων εἰδῶν ἀγνώστου ἐν συνεχείᾳ μετεξελίξεως, ὡς καί ἡ ἀνεύρεσις τρόπων ἀποδεσμεύσεως τεραστίων δυνάμεων, τῶν ἀτομικῶν καί πυρηνικῶν, τῶν ὁποίων ἡ μή ὀρθή χρῆσις δύναται νά ἐξαφανίσῃ πᾶν ἴχνος ζωῆς καί πολιτισμοῦ εἰς τόν πλανήτην μας. Εἰς τάς περιπτώσεις ταύτας δέν εἶναι ἡ πλεονεξία καί ἡ ἐπιθυμία τῆς ὑπερισχύσεως τά μόνα κίνητρα τῶν ἐπιδιωκόντων νά ἐπέμβουν καί νά μεταλλάξουν τά ἔμβια ὄντα, τά ὁποῖα ὁ Θεός ἐδημιούργησεν ὡς «καλά λίαν», ἀλλά καί ἡ ὑπεροψία ὡρισμένων ὅπως ἀντιπαραταχθοῦν εἰς τήν Σοφίαν τοῦ Θεοῦ καί ἀποδείξουν ἑαυτούς ἱκανούς νά βελτιώσουν τό ἔργον Αὐτοῦ. Ἡ ψυχική στάσις αὕτη

χαρακτηρίζεται ὑπό τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ὡς «ὕβρις», δηλαδή ὑπεροπτική αὐθάδεια τοῦ ἔχοντος περιωρισμένον νοῦν ἔναντι τοῦ Πανσόφου καί Παντοδυνάμου Δημιουργοῦ. Ἀσφαλῶς δέν ἀντιτασσόμεθα πρός τήν ἐπιστημονικήν ἔρευναν, ἐάν καί ἐφ᾿ ὅσον παρέχῃ ἐπωφελεῖς ὑπηρεσίας εἰς τόν ἄνθρωπον καί τό περιβάλλον. Τοιουτοτρόπως, ἡ χρησιμοποίησις τῶν πορισμάτων αὐτῆς διά τήν θεραπείαν, παραδείγματος χάριν, ἀσθενειῶν εἶναι ἀσφαλῶς θεμιτή, ἀλλά ἡ βεβιασμένη ἐμπορική ἐκμετάλλευσις προϊόντων τῆς συγχρόνου χημικῆς καί βιολογικῆς τεχνολογίας πρό τῆς τετελεσμένης διαπιστώσεως ὅτι εἶναι διά τόν ἄνθρωπον ἀβλαβῆ, εἶναι ἀσφαλῶς κατακριτέα, καθώς ἐπανειλημμένως ὡδήγησεν εἰς τραγικάς συνεπείας αὐτόν καί τό περιβάλλον. Ἡ ἐπιστήμη, καλῶς πράττουσα, διαρκῶς ἐρευνᾷ καί προσπαθεῖ νά ἑρμηνεύσῃ τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν. Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ πρός τούς πρωτοπλάστους «κατακυριεύσατε τῆς γῆς»(Γεν. θ΄ 1) παρέχει τήν ἄδειαν τῆς ἐρεύνης καί γνώσεως τῶν φυσικῶν καί βιολογικῶν μηχανισμῶν οἱ ὁποῖοι δροῦν εἰς αὐτήν, διά νά εἶναι

σύνολον τό φυσικόν περιβάλλον παραδείσιον. Ἀρκεῖ ἡ ἐπιδίωξις τῆς γνώσεως καί ἡ ἐκμετάλλευσις αὐτῆς νά μή στοχεύῃ μόνον εἰς τό κέρδος καί νά μή εἶναι ἀλαζονική προσπάθεια οἰκοδομήσεως ἑνός νέου πύργου τῆς Βαβέλ, διά τοῦ ὁποίου τό δημιούργημα θά προσπαθήσῃ νά φθάσῃ καί ἴσως, κατά τήν ἔπαρσιν ὡρισμένων, νά ὑπερβῇ καί Αὐτόν τόν Δημιουργόν. Δυστυχῶς λησμονεῖ ἐνίοτε ὁ ἄνθρωπος ὅτι ὁ τοῦ «κάλλους γενεσιάρχης ἔκτισεν αὐτά» (Σοφ. Σολ. ιγ΄, 3) καί χείρ Κυρίου «ἐθεμελίωσε τήν γῆν, καί ἡ δεξιά Αὐτοῦ ἐστερέωσε τόν οὐρανόν» (πρβλ. Ἡσ. μη΄,13). Καθῆκον, λοιπόν, ἡμῶν τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος καί τῆς ἐπιστήμης, ἀλλά καί πάντων τῶν εὐλαβῶν χριστιανῶν, εἶναι νά ἐργαζώμεθα τό ἀγαθόν καί κυρίως νά προσευχώμεθα ὅπως ὁ Δημιουργός τοῦ παντός Θεός φωτίζῃ τούς εἰδικῶς μέ τά ἀνωτέρα θέματα ἀσχολουμένους ἐπιστήμονας ἵνα ἐν ταπεινώσει ἔναντι Αὐτοῦ καί ἐν σεβασμῷ πρός τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν εἰσέρχωνται εἰς τά ἐνδότερα αὐτῆς καί ἀποφεύγουν τήν διά λόγους οἰκονομικῆς ἐκμεταλλεύσεως ἤ ἄλλους, ὡς ἀνεφέρομεν, βεβιασμένην χρη-

σιμοποίησιν τῶν πορισμάτων τῆς ἐρεύνης των. Χρειάζεται μακρά πεῖρα διά νά βεβαιωθῇ ὅτι αἱ διαπιστωθεῖσαι εὐεργετικαί ἐπιρροαί ἐκ τῆς ἐφαρμογῆς τῶν νέων γνώσεων δέν συνεπάγονται παραπλεύρως ἐπιβλαβεῖς παρενεργείας εἰς τό περιβάλλον καί βεβαίως εἰς αὐτόν τοῦτον τόν ἄνθρωπον. Κατά τήν δημιουργίαν τοῦ κόσμου ἡ τότε φωνή καί τό πρῶτον πρόσταγμα τοῦ Κυρίου «οἷον νόμος τις ἐγένετο φύσεως, καί ἐναπέμεινε τῇ γῇ, τήν τοῦ γεννᾶν αὐτῇ καί καρποφορεῖν δύναμιν εἰς τό ἑξῆς παρεχόμενος...» (Μεγάλου Βασιλείου, εἰς τήν ἑξαήμερον Θ΄, P.G. 29, 96A), ἐξασφαλίζουσα τήν ἀειφορίαν αὐτῆς. Καί ἡ γῆ θά συνεχίσῃ νά γεννᾷ καί νά καρποφορῇ ἐφ᾿ ὅσον ἀφεθῇ εἰς τήν φυσικήν αὐτῆς τάξιν καί ἐφ᾿ ὅσον ἡμεῖς οἱ πάροικοι ἐπ᾿ αὐτῆς πορευθῶμεν κατά τά προστάγματα καί τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ καί φυλάττωμεν καί ποιῶμεν αὐτάς. Τότε Ἐκεῖνος μόνον «δώσει τόν ὑετόν ἡμῖν ἐν καιρῷ αὐτοῦ, καί ἡ γῆ δώσει τά γενήματα αὐτῆς, καί τά ξύλα τῶν πεδίων ποδώσει τόν καρπόν αὐτῶν [...] καί φαγώμεθα τόν ἄρτον ἡμῶν εἰς πλησμονήν καί κατοική-

σωμεν μετά ἀσφαλείας ἐπί τῆς γῆς ἡμῶν. Καί πόλεμος οὐ διελεύσεται διά τῆς γῆς ἡμῶν [...]» (πρβλ. Λευιτ. 26,4-5). Προσευχόμενοι ἐπί τῇ εὐσήμῳ ταύτῃ ἡμέρᾳ καί τῇ εἰσόδῳ τοῦ ἐνιαυτοῦ μετά Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, Συμεών τοῦ ἰσαγγέλου καί τῶν ἐν Ἐφέσῳ ἑπταρίθμων παίδων καί μετά τοῦ ἱεροῦ Ψαλμῳδοῦ Δαυίδ πρός τόν Κύριον ὅπως ἐξαποστείλῃ τό πνεῦμα Αὐτοῦ καί ἀνακαινίσῃ τό πρόσωπον τῆς γῆς (πρβλ. Ψαλμ. 103,30), εὐλογῶν τά ἔργα τῶν χειρῶν Αὐτοῦ καί καταξιῶν ἡμᾶς ἀλυσιτελῶς περαιῶσαι τήν τοῦ χρόνου περίοδον, ἐπικαλούμεθα ὑπέρ τῶν ἐρευνώντων τάς δυνάμεις τῆς φύσεως τόν φωτισμόν, τήν χάριν καί τήν εὐλογίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

βιγ´Σεπτεμβρίου α´ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, Διάπυρος πρός τό Θεόν εὐχέτης

Παύλειος Λόγος

Ὀρθοδοξία καί Φυσικό Περιβάλλον θεολογική οἰκολογία καί οἰκολογική θεολογία

τοῦ θεολόγου καί ἐκκλ. ἱστορικοῦ Ἰωάννη Σιδηρᾶ

Ε λον.

ορτὴ τῆς Ἰνδίκτου (1η Σεπτεμβρίου) καὶ ἀπαρχὴ τοῦ νέου Ἐκκλησιαστικοῦ Ἔτους. Ἡμέρα ἀφιερωμένη ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὸ φυσικὸ περιβάλ-

Κατὰ παράδοση αἰώνων ἡ 1η Σεπτεμβρίου ἕκαστου ἔτους ἔχει ὁρισθεῖ ὑπὸ τοῦ πανσέπτου καὶ τηλαυγοῦς Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἰνδίκτου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τὴν ἀπαρχὴ τοῦ νέου Ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, τὴν λεγόμενη ἐκκλησιαστικὴ πρωτοχρονιά. Ἀπὸ δὲ τοῦ ἔτους 1989 ἡ Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἔχει ἀφιερώσει τὴν ἡμέρα αὐτὴ στὴν προστασία τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, τὴν ἀπὸ Θεοῦ δημιουργηθείσα κτίσιν. Οἱ πρῶτες ἀνησυχίες καὶ γόνιμες πρωτοβουλίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου γιὰ τὸ λεγόμενο « Οἰκολογικὸ Ζήτημα» ἐνεφανίσθησαν ἀρχικῶς κατὰ τὴν « Γ΄ Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξη Διάσκεψη» ποὺ εἶχε πραγματοποιηθεῖ κατὰ τὸ ἔτος 1986 στὴ Γενεύη ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ ἐκπροσώπου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στὴ συνέχεια ἀκουλούθησαν διάφορα Διορθόδοξα Οἰκολογικὰ Συνέδρια στὴ Σόφια (1987), στὴν Πάτμο (1988) καὶ στὸ Μὶνσκ (1988). Σὲ σχετικό του ἄρθρο ὁ τότε Ἀρχιγραμματεὺς τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου

Παύλειος Λόγος

(νῦν Μητροπολίτης Προύσης) κ. Ἐλπιδοφόρος ἔγραφε : « Προάγγελος τοῦ πρωταγωνιστικοῦ ρόλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στὸ ζήτημα αὐτὸ εἶναι ἡ Χριστουγεννιάτικη Ἐγκύκλιος τοῦ Πατριάρχου Δημητρίου τοῦ ἔτους 1988». Σὲ συνέχεια τῆς ἐγκυκλίου ἐκείνης, ὕστερα ἀπὸ πρόταση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Δημητρίου, ἡ Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀφιέρωσε τὴν 1η Σεπτεμβρίου ἑκάστου ἔτους (ἑορτὴ τῆς Ἰνδίκτου) στὴν προστασία τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος (Συνοδικὴ Ἀπόφαση τῆς 6ης Ἰουνίου 1989). Τὸν Σεπτέμβριο τοῦ ἰδίου ἔτους ὁ ἀοίδιμος Δημήτριος ἐξαπέλυσε καὶ τὸ πρῶτο ἐγκύκλιο μήνυμά του καθιερώνοντας τοιουτοτρόπως τὴν λεγόμενη «Οἰκολογικὴ Θεολογία» ἢ «Θεολογικὴ Οἰκολογία», δηλαδὴ τὴν Ὀρθόδοξη Θεολογικὴ προσέγγιση καὶ θεώρηση τοῦ «Οἰκολογικοῦ ζητήματος», ποὺ ἔχει ὡς στόχο τὴν ἀφύπνιση τῶν συνειδήσεων γιὰ τὴν προστασία ὅλης της κτιστῆς δημιουργίας, ἡ ὁποία «στενάζει» λόγω τοῦ ἀκόρεστου καὶ ἀπλειστου σύγχρονου ἀνθρώπου ποὺ διακρίνεται γιὰ τὸν ἄκρατο καταναλωτισμὸ καὶ τὸν ἐγωιστικὸ ἀτομικὸ ὑλικὸ εὐδαιμονισμό του. Μεγαλύτερη καὶ οὐσιαστικότερη ὤθηση καὶ μάλιστα σὲ διεθνὲς ἐπίπεδό του οἰκολογικοῦ ζητήματος ἔδωκε ὁ νῦν Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος συστηματικῶς, καθ΄ ἕκαστον ἔτος, στὴν ἑορτὴ τῆς Ἰνδίκτου ἐξαπολύει ἐπικαιροποιημένο πάντοτε ἐγκύκλιο

μήνυμα μὲ «Οἰκολογικὸ-Θεολογικὸ» περιεχόμενο ἀποβλέποντας στὴν πνευματικὴ ἐγρήγορση καὶ ἀφύπνιση τῶν λαῶν καὶ τῶν ἡγετῶν τῆς γῆς. Ἀναλόγου περιεχομένου εἶναι καὶ τὸ ἐπίσημο κείμενο τῆς Ἰνδίκτου, τὸ ὁποῖο καταγράφεται στὸν Κώδικά της Ἰνδίκτου καὶ ὑπογράφεται ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη καὶ τὴν Ἱεραρχία τοῦ θρόνου. Πρὸς δὲ τὸν σκοπὸ τοῦτο σημαντικὸ ρόλο διαδραματίζουν τὰ κατὰ τακτὰ διαστήματα συγκαλούμενα θερινὰ οἰκολογικὰ σεμινάρια καὶ συνέδρια στὴν Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης, καθὼς ἐπίσης καὶ τὰ λεγόμενα διεθνῆ «Ἐν Πλῶ» συμπόσια, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν ἀμφότερα ἔργο ἐμπνεύσεως καὶ πρωτοβουλίας τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Στὸ πλαίσιο αὐτὸ δημοσιεύουμε ὁρισμένα σημεῖα ἀπὸ ἕνα βαθύτατα θεολογικὸ κείμενο τοῦ Πατριαρχικοῦ Μητροπολίτου Περγάμου , Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου καὶ Ἀκαδημαϊκοῦ κ. Ἰωάννου Ζηγούλα, ὑπὸ τὸν τίτλο : «Ἡ Ὀρθοδοξία καὶ τὸ πρόβλημα τῆς προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος», τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὸν τόμο τῶν πρακτικῶν τοῦ Διατμηματικοῦ Συμποσίου : «Ὀρθοδοξία καὶ φυσικὸ Περιβάλλον» (Α.Π.Θ. ,2007). Γράφει λοιπὸν ὁ Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης : «.... Μέσα στὴ γενικὴ αὐτὴ βραδύτητα, μὲ τὴν ὁποία συνειδητοποεῖται στὶς μέρες μας ἡ σοβαρότητα τοῦ προβλήματος τῆς προστασίας τῆς φύσεως, κινεῖται καὶ ἡ Χριστιανικὴ Ἐκκλησία. Εἶναι δυστυχῶς πολλοὶ ἐκεῖνοι ποὺ διερωτῶνται γιατί

νὰ ἀσχολούμεθα οἱ Χριστιανοὶ μὲ τὸ λεγόμενο «Οἰκολογικὸ Πρόβλημα». Οἱ κατηγορίες τῶν Χριστιανῶν ποὺ σκέπτονται κατ᾽αὐτὸν τὸν τρόπο εἶναι κυρίως δύο. Εἶναι πρῶτα ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν ὅτι σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν καὶ μόνον: Καθετὶ τὸ ὑλικὸ εἶναι γι᾽αὐτοὺς δεύτερον, ἂν ὄχι ἐμπόδιο γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς. Γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς αὐτοὺς ὁ ὑλικὸς κόσμος εἶναι προσωρινὸς καὶ προορισμένος νὰ ἀντικατασταθεῖ στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μὲ ἕνα κόσμο ἄυλο ἢ πνευματικό. Ἡ δεύτερη κατηγορία τῶν Χριστιανῶν ποὺ ἀδιαφοροῦν γιὰ τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν ὅτι τὸ πρόβλημα στὴ φύση του εἶναι πολιτικό, ἐπιστημονικὸ καὶ τεχνοκρατικό. Τί δουλειά ἔχουν ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Θεολογία μὲ τὸ θέμα αὐτὸ; Ἄς τὸ ἀντιμετωπίσουν οἱ πολιτικοὶ καὶ οἱ ἐπιστήμονες. Ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Θεολογία ἔχουν ἄλλου εἴδους ἔργο νὰ ἐπιτελέσουν... Εἶναι, λοιπόν, ἀνάγκη νὰ δοῦμε οἱ Ὀρθόδοξοι, καὶ ὅλοι οἱ Χριστιανοί, τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἡ πραγματικὴ ἐφιαλτικὴ σοβαρότητα τοῦ προβλήματος ἀφορᾶ καὶ σὲ μᾶς, στὴν μαρτυρία καὶ τὴν ἀποστολή μας. Εἶναι ἰδιαίτερα γιὰ μᾶς τοὺς Ὀρθοδόξους ἐπιβεβλημένο νὰ πάρουμε στὰ σοβαρά το πρόβλημα αὐτὸ καὶ νὰ τὸ ἐντάξουμε στὶς πιὸ ἐπείγουσες προτεραιότητές μας. Εἶναι ἀνάγκη νὰ καταλάβουμε ὅτι, ἂν δὲν κάνουμε κάτι

τέτοιο , γινόμαστε ὑπόλογοι ἔναντι τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν πιὸ ἀσυγχώρητη ὀλιγωρία καὶ ἁμαρτία. Ὁ Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ἰωάννης ἐντοπίζοντας τὰ αἴτια ποὺ προκαλοῦν τὸ λεγόμενο «οἰκολογικὸ πρόβλημα», ἀναφέρει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς : «...ἡ ἀτομοκρατικὴ θεώρηση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῶν ὄντων γενικά. Τὸ πρόβλημα αὐτὸ ... ἔχει σχέση μὲ τὴν τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ κατατεμαχίζει τὸν κόσμο, νὰ τὸν ἀναλύει πρῶτα, ὥστε νὰ μπορεῖ στὴ συνέχεια μὲ τὸ λογικό του νὰ τὸν συνθέτει σὲ χρήσιμες καὶ ἀποδοτικὲς ἢ παραγωγικὲς ἑνότητες. Ἔτσι ἀντὶ νὰ βλέπει ὁ ἄνθρωπος τόσο τὸν ἑαυτὸ του ὅσο καὶ κάθε ὃν σὲ σχέση ὀργανικὴ μὲ τὰ ἄλλα ὄντα, τὰ βλέπει ὅλα σὰν ἄτομα, περιλαμβανομένου καὶ τοῦ ἐαυτοῦ του. Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς στάσεως εἶναι ὁ μύθος ὅτι μπορεῖ ἕνας συγκεκριμένος ἄνθρωπος νὰ ἀποτελέσει κέντρο ὑπάρξεως, νὰ στραφεῖ δηλαδὴ ὅλος ὁ κόσμος γύρω ἀπὸ τὸν ἄξονα τοῦ ἀτόμου του, καὶ νὰ ἀποτελέσει τὸν ὑπηρέτη του. Ἀντὶ νὰ βρίσκει τὴν ταυτότητα τῶν ἄλλων ὄντων σὲ σχέση μὲ τὸν ἑαυτό του. Στὴ θεολογικὴ γλώσσα αὐτὸ λέγεται «πτώση τοῦ ἀνθρώπου» σὲ «Θεὸ» τῆς δημιουργίας. Ὁ ἄνθρωπος ἔτσι κατατεμαχίζει τὴν κτίση, ἀλλὰ καὶ τὴν ἴδια του τὴ φύση. Ὁ Ἀδὰμ ἀπὸ ἔννοια περιληπτικὴ, γίνεται διασπαστική, καὶ ἔτσι γεννιέται ἡ ἁμαρτία καὶ ὁ θάνατος, ποὺ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὴ διάσπαση τοῦ κόσμου καὶ τῆς ἴδιας της

ἀνθρωπότητος σὲ χωριστὰ ὄντα. Αὐτὴ ἡ ἀντίληψη τοῦ ἀνθρώπου ὡς ἀτόμου δημιουργεῖ προβλήματα στὴ συνύπαρξη μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους στὸ κοινωνικὸ ἐπίπεδο τῆς σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ φυσικό του περιβάλλον. Κάθε ἄνθρωπος βλέπει τὸν ἑαυτό του σὰν κέντρο τοῦ σύμπαντος, καὶ γιὰ νὰ ὑποτάξει τὸ φυσικὸ περιβάλλον του πρὸς τοὺς σκοποὺς καὶ τὶς ἐπιθυμίες του, τὸ κατατεμαχίζει καὶ αὐτό σε ἄτομα. Ὕστερα , γιὰ νὰ εἶναι ἀποδοτικώτερος αὐτὸς ὁ κατατεμαχισμός, τὸ συνθέτει μὲ τὴ βοήθεια τῶν νόμων τῆς λογικῆς του, καὶ ἔτσι στὸ μὲν κοινωνικὸ ἐμφανίζεται ὁ κολλεκτιβισμός, στὸ δὲ οἰκολογικὸ ἐπίπεδο ἡ τεχνοκρατικὴ τεχνολογία. Ἡ ἀτομοκρατία, συνεπῶς, βρίσκεται στὴ ρίζα τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος. Συναφὲς πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ πρόβλημα, συνδεδεμένο μὲ τὴν ἀτομοκρατία, εἶναι ἡ εὐδαιμονικὴ ἀντίληψη τῆς ζωῆς. Ἡ ἀναζήτηση τῆς ἀτομικῆς εὐτυχίας γίνεται «ἀτομικὸ δικαίωμα» (βλ. Ἀμερικάνικο Σύνταγμα, ἐμπνευσμένο ἀπὸ τὰ ἰδεώδη του Διαφωτισμοῦ). Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἔχει δικαίωμα νὰ χρησιμοποιεῖ τὸν ὑλικὸ κόσμο, προκειμένου νὰ ἐπιτύχει τὴν ἀτομικὴ ἢ ὁμαδική του εὐδαιμονία, πράγμα ποὺ δημιουργεῖ στὸ κοινωνικὸ ἐπίπεδο ἕνα ἀνταγωνισμὸ διεκδικήσεων, παροχῶν καὶ ἀπολαύσεων, μὲ πλήρη παραθεώρηση τῶν συνεπειῶν ποὺ θὰ ἔχουν οἱ ἀτομικὲς ἢ ὁμαδικὲς αὐτὲς διεκδικήσεις γιὰ τὸ φυσικὸ περιβάλλον. Παύλειος Λόγος

Τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα γίνεται ἔτσι θέμα ἤθους καὶ νοοτροπίας, ζήτημα πνευματικῆς στάσεως ἀπέναντι τοῦ κόσμου. Ὁ εὐδαιμονισμὸς τῶν σύγχρονων ἀνθρώπων τροφοδοτεῖ τὴν οἰκολογικὴ κρίση. Ὅλα αὐτὰ καὶ πολλὰ ἄλλα τὰ ὁποῖα θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ προσθέσει, σημαίνουν ὅτι τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα ἔχει βαθύτατες πνευματικὲς διαστάσεις καὶ δὲν μπορεῖ νὰ λυθεῖ χωρὶς μιὰ ριζικὴ «μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ χωρὶς νὰ ἀναθεώρηση τῆς ὅλης σχέσεώς του μὲ τὸν ὑλικὸ κόσμο. Ἡ χριστιανικὴ θεολογία, ἡ ὁποία, ὅπως εἴδαμε, ἔχει μεγάλο μερίδιο εὐθύνης γιὰ τὴν ἐμφάνιση τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος, πρέπει νὰ συντελέσει στὴ δημιουργία μιᾶς νέας στάσεως τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν ὑλικὴ κτίση, νὰ τῆς δώσει τὴν ἀξία ποὺ τῆς ἀνήκει καὶ νὰ θέσει τὸν ἄνθρωπο σὲ σωστὴ σχέση μαζί της. Ὁ κόσμος αὐτὸς εἶχε μιὰ ἀρχή, μὲ τὴν ἀπόλυτη ἔννοια τοῦ «ἣν ποτὲ ὄτε οὐκ ἥν», καὶ συνεπῶς ἀπειλεῖται μὲ ἀφανισμό, ἀφοῦ στὴ φύση του δὲν εἶναι αἰώνιος. Τὴ θέση αὐτὴ ἐκφράζει τὸ χριστιανικὸ δόγμα τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸ μηδὲν στὴν ἀπόλυτη ὀντολογικὴ ἔννοια τοῦ ὄρου. Στὴν περίπτωση αὐτή, γιὰ νὰ ἐπιβιώσει ὁ κόσμος δὲν μπορεῖ νὰ ἀντέξει σὲ δυνάμεις ποὺ βρίσκονται μέσα στὴν ἴδια του τὴ φύση, ἀφοῦ ἀπὸ τὴ φύση του εἶναι θνητὸς καὶ ὄχι αἰώνιος, ἀλλὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴ βούληση Ἐκείνου ποὺ τὸν ἔφερε στὴν ὕπαρξη. Γιὰ νὰ ζήσει, συνεπῶς, ὁ κόσμος θὰ πρέπει νὰ βρίσκεται σὲ διαρκῆ κοινωνία μὲ τὸ δημιουργό του. Κάθε διακοπὴ τῆς κοινωνίας αὐτῆς σημαίνει τὸν ἀφανισμὸ τοῦ κόσμου, ἂν ὄχι αὐτομάτως, πάντως τελικῶς. Αὐτὴ εἶναι ἡ θέση τῆς πατερικῆς διδασκαλίας γιὰ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου Στὴ διδασκαλία αὐτὴ ὑπονοοῦνται τὰ ἑξῆς: α) Ὅτι ὁ κόσμος δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιβιώσει ἀναγκαστικά, δηλαδὴ μὲ τὴ βοήθεια νόμων ποὺ ἐνυπάρχουν στὴ φύση του ἔστω καὶ ἂν θεωρηθεῖ ὅτι αὐτοὺς τοὺς νόμους τοὺς ἔθεσε μέσα στὸν κόσμο ὁ ἴδιος ὁ Δημιουργός, διότι κάτι τέτοιο θὰ σήμαινε ὅτι ὁ Θεὸς δημιουργώντας τὸν κόσμο δημιούργησε κάτι ἀπὸ τὴ φύση του αἰώνιο καὶ κατ᾽ἀνάγκην εἶναι, συνεπῶς, ὑπόθεση ὄχι ἀνάγκης, ἀλλὰ ἐλευθερίας, πράγμα ποὺ θὰ δοῦμε σὲ λίγο τί σημαίνει. β) Ὅτι ὁ Θεὸς ποὺ ἐλεύθερα μὲ

Παύλειος Λόγος

τὴ βούλησή Του ἔφερε στὴν ὕπαρξη τὸν κόσμο, ἀφοῦ θέλησε νὰ ὑπάρχει ὁ κόσμος, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ θέλει πάντοτε τὴν ὕπαρξή του, διότι δὲν προσιδιάζει σὲ ἕναν αἰώνιο Θεὸ ἡ ἀνατροπὴ τῆς ἀρχικῆς βουλήσεώς Του (ἀμεταμέλητα τὰ χαρίσματα τοῦ Θεοῦ). Ἔχουσι ἔτσι μιὰ κάπως περίπλοκη εἰκόνα, ποὺ συνιστᾶ τὴ θέση τῆς Ἐκκλησίας μπροστὰ στὴ φύση καὶ τὴ μοίρα τοῦ ὑλικοῦ κόσμου. Ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ ὁ κόσμος αὐτὸς ὡς ἀποτέλεσμα τῆς βουλήσεως καὶ ὄχι τῆς φύσεως τοῦ Θεοῦ εἶναι στὴ φύση του θνητὸς καὶ ὑπόκειται στὸν ἀφανισμό, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ἀκριβῶς ἐπειδὴ προέρχεται ἀπὸ τὴ βούληση τοῦ Θεοῦ εἶναι προορισμένος νὰ ὑπάρχει πλὴν ὅμως ὄχι λόγω δυνάμεων ποὺ κρύβει μέσα του, ἀλλὰ λόγω μιᾶς ἐλεύθερης σχέσεως καὶ κοινωνίας του μὲ τὸ Θεό. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἐμφανίζεται ἡ τεράστια σημασία τοῦ ἀνθρώπου. Τὰ βιβλικὰ δεδομένα ποὺ ἔχουμε στὴ διάθεσή μας καὶ ποὺ ἀπετέλεσαν τὴ βάση γιὰ τὴν πατερικὴ ἀντίληψη περὶ ἀνθρώπου εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε στὸ τέλος, ἀφοῦ δημιουργήθηκε ὁλόκληρος ὁ ἄλλος κόσμος καὶ πλάστηκε μὲ ὑλικὸ ἀπὸ ὑλικὴ δημιουργία. Καὶ τὸ ἄλλο εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς ἔκτισε τὸν ἄνθρωπο «κατ᾽εἰκόνα καὶ ὁμοίωσή» Του. Τὰ δύο αὐτὰ στοιχεῖα ὁδήγησαν τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στὴν ἀντίληψη ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖ κρίκο μεταξύ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ὑλικοῦ κόσμου, ἐνσωματώνοντας ὡς εἶδος «μικρόκοσμου» ὁλόκληρη τὴν ὑλικὴ δημιουργία, τὸν «μακρόκοσμο» καὶ συνδέοντάς την μὲ τὸ Θεό. Θὰ μπορούσαμε, συνεπῶς, νὰ ποῦμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε γιὰ νὰ ἑνώσει στὸ πρόσωπό του τὸν ὑλικὸ κόσμο μὲ τὸ Θεὸ καὶ νὰ τὸν κάνει ἔτσι νὰ ζήσει αἰώνια. Αὐτὸς εἶναι ὁ προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος τὸν καθιστᾶ πιὸ σημαντικὸ καὶ ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους, ἀφοῦ αὐτοὶ δὲν μετέχουν στὴν ὑλικὴ κτίση. Ἔτσι συνδυάζοντας τὸ «λογικό», τὸ «κυριαρχικὸ» καὶ τὸ «ἀυτεξούσιο» -στοιχεῖα ποὺ κατὰ τὴν πατερικὴ παράδοση ἀποτελοῦν τὸ «κατεἰκόνα»- ὁ ἄνθρωπος ὁδηγεῖται στὴ δημιουργικότητα, ἡ ὁποία εἶναι ἴσως ἡ πεμπτουσία τοῦ «κατ᾽εἰκόνα». Ὁ ἄνθρωπος, συνεπῶς, ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, παίρνει στὰ χέρια του τὸν ὑλικὸ κόσμο, τὸ φυσικό του περιβάλλον, ὄχι γιὰ νὰ τὸ ἀφήσει ὅπως εἶναι, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸ μεταμορφώσει «εἰς εἶδος καὶ κάλλος»

καὶ νὰ τοῦ θέσει τὴν προσωπική του σφραγίδα. Ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τὸ δίκοπο μαχαίρι στὸ θέμα τῆς οἰκολογίας, ἀφοῦ μὲ τὴν ἱκανότητα αὐτὴ ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ μεταπλάσει τὸ φυσικὸ περιβάλλον, γιὰ νὰ τὸ χρησιμοποιήσει γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἢ νὰ τὸ μεταπλάσει, γιὰ νὰ τὸ φέρει σὲ κοινωνία μὲ τὸ Θεό. Στὴν πρώτη περίπτωση περιορίζει τὴ φύση στὰ ὅρια τῆς φθορᾶς, ἐνῶ στὴ δεύτερη τὴν ἀπελευθερώνει ἀπὸ αὐτὰ καὶ γίνεται «Ἱερεὺς» της ἀναφέροντάς την στὸ Θεὸ καὶ σωτήρα της , δίνοντας αἰώνιο νόημα σὲ πράγματα φθαρτὰ καὶ πεπερασμένα. Τὸ νὰ θέσει κανεὶς ἠθικοὺς κανόνες ποὺ νὰ διδάσκονται στὰ σχολεῖα εἶναι χρήσιμο. Ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι δὲν ὑπακούουν στοὺς ἠθικοὺς κανόνες χωρὶς κάποιο ἐσωτερικὸ κίνητρο καὶ χωρὶς τὴν ἐλεύθερη συγκατάθεσή τους, Ἡ ἠθικὴ λύση, γιὰ νὰ ἐφαρμοστεῖ, προϋποθέτει ἐσωτερικὴ μεταμόρφωση, ὥστε νὰ γίνεται ἀποδεκτὴ ἐλεύθερα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ἔτσι ἡ ἐπιτυχὴς ἀντιμετώπιση τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος θὰ παραμένει σὲ κάθε περίπτωση ὑπόθεση ἤθους καὶ ὄχι ἠθικῆς, νοοτροπίας καὶ στάσεως ἀπέναντι στὸν κόσμο καὶ στὸ Θεὸ καὶ ὄχι κανόνων δικαίου. Ἴσως γιὰ κανένα ἄλλο θέμα ἡ σημασία τῆς Ἐκκλησίας νὰ μὴν εἶναι τόσο καίρια ὅσο γιὰ τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα. Μέσα στὴν ἐκκλησία ὁ ἄνθρωπος ἐθίζεται ἀπὸ τὴ νηπιακή του ἀκόμα ἡλικία στὸ νὰ παίρνει μιὰ ὁρισμένη θέση ἔναντί του περιβάλλοντός του, τοῦ φυσικοῦ καὶ τοῦ κοινωνικοῦ. Ἐκεῖ θὰ μάθει νὰ σέβεται καὶ νὰ τιμᾶ τὴν ὕλη, κατὰ τὴ φράση τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ὡς ὀργανικὸ στοιχεῖο τῆς σχέσεώς του μὲ τὸ Θεό. Μιὰ Ἐκκλησία ποὺ ἔχει ἐξοβελίσει τὴν ὕλη ἀπὸ τὴν λατρεία ἢ τὰ νήπια ἀπὸ τὴ λατρεία, γιατί ἐνοχλοῦν τὴν «πνευματικότητα» τῶν μεγάλων- δὲν μπορεῖ νὰ περιμένει ἀνθρώπους ποὺ θέτουν τὸ φυσικὸ περιβάλλον σὲ ἴση μοίρα καὶ σπουδαιότητα μὲ τὸ ἴδιο τὸ πρόσωπό τους. Ἡ ἐκκλησία πρέπει νὰ εἶναι σωστὴ σὲ ὅλα αὐτά, γιὰ νὰ γίνει χῶρος ἐθισμοῦ τῶν ἀνθρώπων σὲ ἕνα νέο ἦθος. Ἀς προσέξει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τὸ σημεῖο αὐτό, γιατί πολύ τὸ ἔχει παραμελήσει γιὰ χάρη μιᾶς δῆθεν πιὸ πνευματικῆς ἢ ἠθικῆς θρησκευτικότητας».

Ποιμ. Ἐγκύκλιος Ἐλευθερίων τοῦ σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

ριαμβευτικά ἠχοῦν καί σήμερα οἱ καμπάνες τῶν ἱερῶν μας ναῶν μεταφέροντας πρός ὅλους μας τό χαρμόσυνο μήνυμα τῆς ἐλευθερίας καί καλῶντας μας νά εὐχαριστήσουμε τόν Θεό πού μᾶς χάρισε τήν ἐλευθερία καί νά τιμήσουμε αὐτούς πού ἀγωνίσθηκαν καί αὐτούς πού θυσιάσθηκαν γιά νά μποροῦμε ἐμεῖς νά τήν ἀπολαμβάνουμε. Αἰῶνες περίμεναν οἱ πατέρες μας νά ἔρθει αὐτή ἡ ἡμέρα. Αἰῶνες προσπαθοῦσαν νά συντηρήσουν τήν ἐλπίδα ὅτι δέν θά ζήσουν γιά πάντα σκλαβωμένοι στόν ἀλλόθρησκο καί ἀλλόγλωσσο κατακτητή. Αἰῶνες προσπαθοῦσαν μέσα στόν φόβο τῆς ἀπειλῆς καί τόν τρόμο τῆς ἐκδικήσεως νά διατηρήσουν τή γλώσσα τῶν πατέρων τους, τήν πίστη στόν Χριστό, τήν ἀγάπη τους γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν ἔνδοξη ἱστορία τους. Αἰῶνες προσπαθοῦσαν οἱ ἐπίσκοποι, οἱ ἱερεῖς, οἱ μοναχοί καί οἱ δάσκαλοι νά συντηρήσουν αὐτή τήν πίστη, νά κρατήσουν ὄρθιο τό φρόνημα τοῦ λαοῦ, νά μεταδώσουν τήν πίστη καί τήν ἐθνική συνείδηση, νά μήν ἀφήσουν τή φλόγα τῆς πίστεως καί τῆς ἐλπίδας νά σβύσει στίς ψυχές τῶν Ἑλλήνων. Πολλοί πλήρωσαν τήν προσπάθεια αὐτή μέ τό αἷμα καί τή ζωή τους. Θυσιάσθηκαν καί μαρτύρησαν γιά τήν πίστη καί τήν πατρίδα, γιά τήν ἐλευθερία καί τά ἰδανικά τοῦ Γέ-

νους μας. Θυσιάσθηκαν καί μαρτύρησαν γιά νά ποτίσουν μέ τό αἷμα τους τό δένδρο τῆς πίστεως καί τῆς ἐλευθερίας, γιά νά μήν ξεραθεῖ, ἀλλά γιά νά ἔρθει ἡ ἡμέρα πού θά μποροῦσε νά ἀνθίσει. Καί ὅταν ἔφθασε αὐτή ἡ ἡμέρα, ἡ ἡμέρα τῆς ἐπαναστάσεως καί τοῦ ἀγῶνα γιά τήν ἐλευθερία, ἦταν ὅλοι ἕτοιμοι νά θυσιάσουν τά πάντα, νά πεθάνουν καί νά μαρτυρήσουν γιά χάρη της, ἔστω καί ἐάν πρός στιγμήν φάνηκε πώς οἱ θυσίες τους πῆγαν χαμένες καί ἔπρεπε νά τρέξει καί ἄλλο αἷμα, νά ἀγωνισθοῦν καί ἄλλοι πολλοί, νά ὑπομείνουν γιά ἐνενήντα ἀκόμη χρόνια τόν βαρύ ζυγό τῆς σκλαβιᾶς, μέχρι νά ἀνατείλει ἡ ἡμέρα τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἑνώσεως μέ τήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα. Εὐγνώμονες, ἀδελφοί μου, σήμερα καί ἐμεῖς, στήν ἑκατοστή πρώτη ἐπέτειο τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς πόλεως καί τῆς περιοχῆς μας ἀπό τόν τουρκικό ζυγό, εὐχαριστοῦμε τόν Θεό πού ἐνίσχυσε τόν ἀγῶνα γιά τήν ἐλευθερία τῆς Μακεδονίας μας καί μνημονεύουμε τούς γενναίους ἀγῶνες καί τίς θυσίες τῶν πατέρων μας ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας καί τῆς πατρίδος. Μνημονεύουμε καί τήν ἀνιδιοτελῆ προσφορά ὅσων συνέβαλαν μέ κάθε τρόπο στόν ἀγῶνα τῆς ἐλευθερίας καί ὑποκλινόμεθα στό μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς τους. Ἀδελφοί μου, ἡ ἑκατοστή πρώτη ἐπέτειος τῆς ἀπελευθερώσεώς μας συμπίπτει μέ μία κρίσιμη στιγμή τῆς πορείας τῆς πατρίδος

μας. Γι᾽ αὐτό καί εἶναι ἀνάγκη νά ἀντιληφθοῦμε ὅλοι ὅτι ἡ ἐλευθερία δέν εἶναι μία ὑπόθεση εὔκολη καί ἀνέξοδη, ἀλλά «θέλει», ὅπως τό λέει καί ὁ ποιητής, «ἀρετήν καί τόλμην ἡ ἐλευθερία». Ἔχουμε ὅμως χρέος ἔναντι τῶν πατέρων μας πού θυσιάσθηκαν γιά νά μᾶς χαρίσουν μιά πατρίδα ἐλεύθερη νά ἀποκτήσουμε τήν ἀρετή καί νά δείξουμε τήν τόλμη πού ἀπαιτεῖται γιά νά διατηρήσουμε αὐτή τήν ἐλευθερία. Καί ἡ ἐλευθερία αὐτή διατηρεῖται μόνο ἄν ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς θέσει τό συμφέρον καί τίς ἀνάγκες τῆς πατρίδος καί τῆς κοινωνίας μας πάνω ἀπό τό προσωπικό του συμφέρον. Ἄν ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς προσπαθεῖ νά εἶναι συνεπής ἔναντι τῶν ὑποχρεώσεών του. Ἄν ἡ ἀγάπη του γιά τήν πατρίδα δέν εἶναι ψευδεπίγραφη ἀλλά γνήσια, ὅπως γνήσια καί εἰλικρινής ἦταν ἡ ἀγάπη τῶν πατέρων μας, ὥστε νά θυσιάσουν τή ζωή τους γι᾽ αὐτήν. Ἄν ὁ καθένας μας μένει σταθερός στήν πίστη στόν Χριστό, πού κράτησε τό Γένος μας ὄρθιο στά σκοτεινά χρόνια τῆς σκλαβιᾶς. Ἄς ἀναλογισθοῦμε, ἀδελφοί μου τό χρέος μας, χρέος ἀπέναντι στούς πατέρες μας, στόν ἑαυτό μας, στήν πατρίδας μας καί στά παιδιά μας, καί ἄς ἀγωνισθοῦμε νά φανοῦμε ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας πού μᾶς χάρισαν μέ τή θυσία καί τούς ἀγῶνες τους.

Παύλειος Λόγος

Ο ΙΕΡΕΑΣ κατά τόν ἅγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο

Ὑπό Ἀρχιμανδρίτου Θεοφίλου Λεμοντζῆ, Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Καμπανίας

Β΄ΜΕΡΟΣ σχέση των Αποστόλων με τον Ιησού Χριστό, αποτελεί για τον Ιγνάτιο το πρότυπο σχέσης του επισκόπου με τους πρεσβυτέρους.

Γιατί όμως οι πρεσβύτεροι αποτελούν τύπο των Αποστόλων; Διότι οι Απόστολοι είναι εκείνοι που θα μαρτυρήσουν στα έσχατα. Όπως βλέπουμε στα Ευαγγέλια, στις έσχατες ημέρες θα υπάρξει κάποια σύγχυση ως προς το ποιος είναι ο Χριστός. Πολλοί ψευδοπροφήτες θα παρουσιασθούν και πολλοί θα πουν εδώ είναι ο Χριστός, εκεί είναι ο Χριστός, και πολλοί θα πλανηθούν, γιατί δεν θα ξέρουν ποιο είναι το πραγματικό κέντρο, γύρω από το οποίο συνάγεται ο διασκορπισμένος λαός του Θεού. Το κριτήριο για το ποιος είναι ο αληθινός Χριστός το παρέχουν και το προσφέρουν μόνον οι δώδεκα Απόστολοι, κυρίως, και όσοι εν συμφωνία με τους Δώδεκα είδαν τον αναστάντα Κύριο, δηλαδή βεβαιούν ότι όντως Αυτός ανέστη εκ νεκρών και, συνεπώς, όντως Αυτός είναι ο υπό του Θεού ορισθείς ως ο Υιός του ανθρώπου που θα κρίνει τον κόσμο. Ο κριτής του κόσμου είναι, λοιπόν, ο Χριστός, και σ’ αυτό το πρόσωπο δείχνουν οι Απόστολοι. Γι’ αυτό η Εκκλησία είναι και αποστολική. Δηλαδή είναι η Εκκλησία που στηρίζεται πάνω στη μαρτυρία των Αποστόλων. Γι’ αυτό πρέπει να μην

Παύλειος Λόγος

αρκεσθεί κανείς στην εσχατολογική εικόνα, στην παρουσία του Χριστού ως κέντρου. Χρειάζεται οπωσδήποτε η συμπαρουσία, η συμπαράσταση των Αποστόλων που θα μαρτυρήσουν για την γνησιότητα και την αυθεντικότητα της παρουσίας του Χριστού. Χωρίς τους Αποστόλους δεν ξέρουμε ποιος είναι ο αληθινός Χριστός. Δεν μπορεί, συνεπώς, να έχουμε πρόσβαση στον Χριστό που να μην περνάει από τους Αποστόλους. Είναι πρωταρχικό στοιχείο της εσχατολογικής εικόνας η παρουσία των Αποστόλων πέριξ του Χριστού. Ο άγιος Ιγνάτιος βλέπει την εικόνα των δώδεκα Αποστόλων κατά τη Θεία Ευχαριστία της τοπικής Εκκλησίας στα πρόσωπα των πρεσβυτέρων, οι οποίοι περιστοιχίζουν τον επίσκοπο. Στην αρχαία Εκκλησία είχαμε το λεγόμενο σύνθρονο. Ο επίσκοπος ήταν στο κέντρο και περιστοιχιζόταν από τους πρεσβυτέρους, οι οποίοι κάθονταν στους θρόνους γύρω του. Είναι καθαρά εσχατολογική εικόνα αυτή. Είναι ακριβώς τα λόγια του Χριστού στους δώδεκα Αποστόλους ότι στη Βασιλεία του Θεού «καθήσεσθε επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ». Οι Απόστολοι είναι αυτοί που δείχνουν προς τον Χριστό. Οι πρεσβύτεροι ή μάλλον ο εικονισμός των Αποστόλων στην Εκκλησία δια των πρεσβυτέρων, σημαίνει ακριβώς ότι οι πρεσβύτεροι δείχνουν προς το Χριστό δια της διδασκαλίας τους, διότι το βασικό έργο των πρεσβυτέρων στην αρχαία Εκκλησία, ήταν

η διδασκαλία και η κατήχηση. Οι πρεσβύτεροι ήταν υπεύθυνοι για την κατήχηση· αυτοί έκαναν συνάξεις και κήρυτταν. Συνεπώς, τα βασικά λειτουργήματα της Εκκλησίας που δεν μπορούν να λείψουν με κανένα τρόπο, διότι αλλοιώνεται η εσχατολογική αλήθεια της Εκκλησίας, είναι: ο λαός εν συνάξει με τον Επίσκοπο στο κέντρο, οι Πρεσβύτεροι περί τον Επίσκοπο και οι διάκονοι ως κρίκος συνδετικός και συνάμα διακριτικός μεταξύ κλήρου και λαού. «Χωρίς τούτων Εκκλησία ου καλείται», λέγει ο άγιος Ιγνάτιος. Δεν μπορείς να την ονομάσεις Εκκλησία, όταν δεν έχει αυτά τα συστατικά. Οι διάκονοι όμως πουθενά δεν φαίνονται να προΐστανται της κοινότητας. Αντιθέτως, ο διάκονος “υποτάσσεται τω επισκόπω ως χάριτι Θεού, και τω πρεσβυτερίω ως νόμω Ιησού Χριστού”. Η σημασία του στίχου είναι μεγάλη. Για πρώτη φορά ο διάκονος παρουσιάζεται “υποταγμένος” όχι μόνο στον επίσκοπο, αλλά και στους πρεσβυτέρους. Παρ’ όλα αυτά, οι διάκονοι δεν έχουν αμελητέα αποστολή, διότι έχουν αναλάβει την διακονία Ιησού Χριστού. Ο Ιγνάτιος είναι σαφής· “δει δε και τους διακόνους, όντας μυστηρίων Ιησού Χριστού, κατά πάντα τρόπον πάσιν αρέσκειν. Ου γαρ βρωμάτων και ποτών εισίν διάκονοι, αλλ’ Εκκλησίας Θεού υπηρέται”. Οι διάκονοι, ως μέλη και αυτοί της τοπικής Εκκλησίας, είναι, σύμφωνα με τον Ιγνάτιο, υποτεταγμένοι στον επίσκοπο. Ο ρόλος τους μέσα στην τοπική εκκλησια-

στική κοινότητα, ως μελών του ιερατείου, δεν θα πρέπει να εξαντλείται στην προετοιμασία των κοινών γευμάτων (“αγάπες”), παραπέμποντας στους επτά διακόνους των Πράξεων, αλλά για πρώτη φορά συνδέεται με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας (“…διακόνους όντας μυστηρίων Ιησού Χριστού…”)και θεωρούνται, όπως είπαμε παραπάνω, “…Εκκλησίας Θεού υπηρέται”. Η τιμή και το κύρος της θέσης των τριών ιερατικών βαθμών μέσα στην τοπική εκκλησιαστική κοινότητα υποχρεώνουν τον άγιο Ιγνάτιο να δηλώσει πως “χωρίς τούτων Εκκλησία ου καλείται”, εφόσον ο ρόλος τους είναι άμεσα συνδεδεμένος με την τέλεση των μυστηρίων της Εκκλησίας. “Ο χωρίς επισκόπου και πρεσβυτερίου και διακόνου πράσσων τι, ούτος ου καθαρός εστιν τη συνειδήσει”. Η υπεροχή του επισκοπικού αξιώματος έναντι των άλλων δύο βαθμών του πρεσβυτέρου και του διακόνου δεν θα πρέπει να οδηγήσει στην αντίληψη ότι ο επίσκοπος είναι οιονεί μονάρχης μέσα στην Εκκλησία «εξ εαυτού και καθ̉ εαυτόν δρων» ή ότι μεταξύ επισκόπων και πρεσβυτέρων υφίσταται αβυσσαλέο χάσμα. Αν ο επίσκοπος, κατά τον Ιγνάτιο Αντιοχείας, είναι “τύπος του Πατρός” και οι πρεσβύτεροι αποτελούν “συνέδριον Θεού” και “σύνδεσμον Αποστόλων” και οι πιστοί, κατά τον ίδιο θεοφόρο Πατέρα, τίποτε δεν πρέπει να πράττουν “άνευ του επισκόπου και των πρεσβυτέρων”. Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται υποτίμηση της θέσεως και του ρόλου τόσο των πρεσβυτέρων όσο και των διακόνων. Αν ο επίσκοπος αποτελεί το κορυφαίο λειτούργημα και ίσταται εις «τύπον Χριστού» μέσα στην Εκκλησία και οι πρεσβύτεροι φυλάσσουν τον τύπο των αγίων αποστόλων “ως σύμβουλοι του επισκόπου και της εκκλησίας στέφανος” και είναι “συνέδριον και βουλή της εκκλησίας”, όπως επισημαίνουν οι Αποστολικές Διαταγές. Συμπερασματικά, θα πρέπει λοιπόν να βλέπουμε, κατά τόν άγιο Ἰγνάτιο τόν Θεοφόρο, ὄχι μόνο τόν ἐπίσκοπο ως “προκαθήμενον εἰς τύπον Θεοῦ», ἀλλά καί τούς πρεσβυτέρους «εἰς τύπον συνεδρίου τῶν ἀποστόλων” καί τούς “γλυκυτάτους” διακόνους ὡς “πεπιστευμένους διακονίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ”. Γι΄ αυτό το λόγο λοιπόν θα πρέπει να έχουμε υπόψιν τους εξής λόγους του αγίου Ιγνατίου : “Πάντες τω επισκόπω ακολουθείτε, ως Ιησούς Χριστός τω Πατρί∙ και τω πρεσβυτερίω ως τοις αποστόλοις· τους δε διακόνους εντρέπεσθε, ως Θεού εντολήν”. Εδώ στην παρούσα μελέτη, εξετάζουμε τον Ιερέα ως πρός την Εκκλησιολογική του θέση και όχι ως προς την ηθική που απορρέει από την θέση αυτή. Ο άγιος Ιγνάτιος έγραψε τις επιστολές για να θέση θέμα τάξης γι’ αυτό κυρίως έχει εκκλησιολογικό το ενδιαφέρον του. Επισημαίνει δηλαδή την διάρθρωση του εκκλησιαστικού τοπικού Ιερατείου. Ο Απόστολος Παύλος στις επιστολές του πρός Τίτον και Τιμόθεον (Ποιμαντικές) αναφέρεται στην ηθική του Ιερέως όμως στις προς Κορινθίους επιστολές του αναφέρεται σε ζητήματα εκκλησιαστικής τάξεως.

Παύλειος Λόγος

Καλοί Οἰκονόμοι ποικίλης χάριτος Θεοῦ τοῦ Ἀρχιμ. Ἰερεμίου Γεωργαλῆ

ντονη εἶναι ἡ ἀνησυχία ποὺ προκαλεῖται στὶς ἡμέρες μας ἀπὸ τὴν ἐπιδείνωση τοῦ λεγομένου οἰκολογικοῦ προβλήματος μὲ τὶς συνακόλουθες συνέπειές του. Καταγράφονται συγκλήσεις μεγάλων συνεδρίων, σὲ τοπικὸ καὶ διεθνὲς ἐπίπεδο, παρουσιάζονται ἐπιστημονικὲς παρατηρήσεις, καταθέτονται ἐνδιαφέρουσες προτάσεις καὶ ἐξαγγέλλονται ἀγωνιώδεις διακηρύξεις. Παρ’ ὅλες ὅμως τίς ἐπαινετές αὐτές προσπάθειες, σὲ πρακτικὸ, κυρίως, ἐπίπεδο, ποὺ φυσικὰ εἶναι καὶ τὸ ζητούμενο, δὲν ἔχουμε τὴν ἀνάλογη δραστηριότητα, ὥστε νὰ περιοριστοῦν οἱ συνέπειες τοῦ τεραστίου αὐτοῦ προβλήματος. Οἱ λύσεις ποὺ προτείνονται δὲν εὐδοκιμοῦν καὶ ἡ παγκόσμια ἀγωνία αὐξάνει. Ἀνυποψίαστοι, ὡστόσο, μένουν οἱ περισσότεροι τῶν ἐνδιαφερομένων γιὰ τὴν οὐσία τοῦ προβλήματος, ἀφοῦ δὲν ἀντιλαμβάνονται ὅτι πνευματική, πρωτίστως, εἶναι ἡ αἰτία τῆς οἰκολογικῆς κρίσης. Τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα ἐντοπίζεται, ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, στὴν ἀρχὴ τῆς Δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἀλλὰ ἐπιδεινώθηκε στοὺς κάτω τούτους χρόνους, ἐξαιτίας τῆς αὐξανομένης ἀποστασίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Δημιουργὸ Θεὸ, ἀφοῦ, σήμερα, πολλοὶ λατρεύουν τὴν κτίση παρὰ τὸν Κτίσαντα. «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν». Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας διακηρύττουν ὅτι ὁ ὑλικὸς κόσμος δημιουργήθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ «καλὸς λίαν», γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσει τὶς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος κλήθηκε, ἐλεύθερα, ἀπὸ τὸ κατ’ εἰκόνα νὰ προχωρήσει στὸ καθ’ ὁμοίωσιν. Ἡ

Παύλειος Λόγος

ὑλικὴ δημιουργία εἶναι στὴ διακονία τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Τὰ πάντα, στὴν ὑλικὴ δημιουργία, ὀφείλουν τὴν ἁρμονία τους καὶ τὸν λόγο τῆς ὑπάρξεώς τους στὸν προαιώνιο δημιουργικὸ Λόγο τοῦ Θεοῦ. Μᾶς λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης: «Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἕν ὅ γέγονεν».(Ἰωαν1,3). Κρούων τήν κινύρα ο Προφητάναξ Δαυῒδ ψάλλει: «Οἰ οὐρανοί διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δέ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλλει τό στερέωμα». Ὁ δὲ Μέγας Βασίλειος διακηρύττει: «Ἡ φύση εἶναι θεογνωσίας παιδευτήριον» καὶ «διδασκαλεῖον τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν». Ὁ Δημιουργὸς Θεὸς, ἀφοῦ κτίζει τὸν ὑλικὸ κόσμο, τελευταῖο δημιουργεῖ τὸν ἄνθρωπο, ἀπὸ χῶμα καὶ τοῦ δίνει πνοὴ ζωῆς «καὶ ἐγένετο εἰς ψυχὴν ζῶσαν». Γίνεται φανερὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὑλικοπνευματικὴ ὕπαρξη, εἶναι ὁ συνδετικὸς κρίκος ὕλης καὶ πνεύματος. Μᾶς λέγει ὁ μέγας θεολόγος Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς:«Μόνοι γὰρ ὑμεῖς (οἱ ἄνθρωποι) τῶν κτισμάτων ἁπάντων πρὸς τῷ νοερῷ καὶ λογικῷ καὶ τὸ αἰσθητικὸν ἔχομεν». Στὴ συνέχεια ὁ Θεὸς τοποθετεῖ τὸν ἄνθρωπο στὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς: «Καὶ ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον ὃν ἔπλασε καὶ ἔθετο ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν».(Γέν.2,15). Ὁ Δημιουργὸς Θεὸς κατέστησε, λοιπὸν, τὸν ἄνθρωπο οἰκονόμο καὶ διαχειριστὴ τῆς κτίσεως. Τὸ «ἐργάζεσθαι» σημαίνει ὅτι τοῦ ἔδωκε τὸ χάρισμα τῆς δημιουργίας γιὰ νὰ δημιουργήσει πολιτισμὸ καὶ ἐπιτεύγματα. Τὸν κατέστησε συνδημιουργό Του. Τὸ «φυλάσσειν», ὅμως, σημαίνει, ὅτι τὸ «ἐργάζεσθαι» πρέπει νὰ ἐνεργεῖται κατὰ Θεὸν καὶ σύμφωνα μὲ τὴν βούληση τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Δὲν ἔπρεπε νὰ λησμονήσει ὁ ἄνθρω-

πος ὅτι ἡ ὑλικὴ δημιουργία εἶναι εἰς διακονία τῆς σωτηρίας του. Ὅμως, ὁ ἄνθρωπος ἀκολουθεῖ τὸν πρῶτο ἀποστάτη, τὸν ὑπερήφανο διάβολο, καὶ αὐτονομεῖται. Ἀρνεῖται τὴν κοινωνία μὲ τὸν Δημιουργό του καὶ, ἔτσι, εἰσβάλει στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ἡ ἁμαρτία, ἡ φθορὰ καὶ ὁ θάνατος, πρῶτα ὁ πνευματικὸς καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ σωματικός. Τὴν τραγωδία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν συνακόλουθη δυσαρμονία στὴν κτίση ἀποτυπώνει μὲ μοναδικὸ τρόπο ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος: «Ἥλιος ἀκτῖνας ἔκρυψεν, ἡ σελήνη σὺν τοῖς ἄστροις εἰς αἷμα μετετράπῃ, ὄρη ἔφριξαν, βουνοὶ ἐτρόμαξαν, ὅτε Παράδεισος ἐκλείσθη…» (Τριώδιο Κατανυκτικό, Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, Εἰς τὴν Λιτήν). Ὁ ἄνθρωπος ἐκπίπτει, μὲ τὴν θέλησή του, ἀπὸ τὸ ἀρχαῖον κάλλος καὶ συμπαρασύρει σ’ αὐτὴν τὴν ὀλέθρια πτώση καὶ τὴν ὑλικὴ δημιουργία. Εἰσβάλλει καὶ στὴν κτίση ὁλόκληρη ἡ φθορά, ἐξαιτίας τοῦ οἰκονόμου καὶ διαχειριστή της, τοῦ ἀνθρώπου: «Τῇ γὰρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγῃ, οὒχ ἑκοῦσα, ἀλλὰ διὰ τὸν ὑποτάξαντα»(Ρωμ.8,20). Ἡ διάρρηξη τῶν σχέσεων τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ δημιούργησε αὐτὸ ποὺ σήμερα ὀνομάζουμε οἰκολογικὸ πρόβλημα. Μὲ μοναδικὸ τρόπο μᾶς τὸ περιγράφει ὁ μέγας Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν λέγει: «Οἴδαμεν γὰρ ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καὶ συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν» (Ρωμ.8,22). Μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ κτίση ἀκολούθησε τὸν ἄνθρωπο στὴν φθορὰ καὶ μάλιστα ἐναντιώθηκε στὴν ἁμαρτία του καὶ στὴν ἄρνηση τοῦ Δημιουργοῦ της: «Ἀκάνθας καὶ τριβόλους ἀνατελεῖ σοι, καὶ φάγῃ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φάγῃ τὸν ἄρτον σου, ἕως τοῦ ἀποστρέψαι σε εἰς τήν γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθης, ὅτι γῆ εἷ καὶ εἰς γῆν ἀπευλεύσῃ»(Γέν.3,18-19). Καὶ ὁ θρη-

νητικότερος τῶν μεγάλων Προφητῶν, Ἱερεμίας, λέγει: «Ἑως πότε πενθήσει ἡ γῆ καί πᾶς ὁ χόρτος τοῦ ἀγροῦ ξηρανθήσεται ἀπὸ κακίας τῶν κατοικούντων ἐν αὐτῇ, ἠφανίσθησαν κτήνη καὶ πετεινά… ἀφανισμῷ ἠφανίσθη πᾶσα ἡ γῆ» (Ἱερεμίας 12 4,11). Ἀλλ’ ὅμως: «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας».(Ἰωαν. 1,14). Ἡ σάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ ἑκούσιος θάνατος, ἡ ἀνάσταση καὶ ἡ ἀνάληψή Του, προσφέρουν καὶ πάλι στὴν ἀνθρωπότητα τὴν δυνατότητα τῆς ἐπιστροφῆς στὸ ἀρχαῖον κάλλος. Ἐπαναφέρουν τὴν πορεία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν κτίσεως στὴν ὁδὸ ποὺ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας οὐκ ἔσται τέλος. Τώρα, πλέον, εἶναι δυνατὴ ἡ σωτηρία τοῦ σύμπαντος κόσμου. Ὅμως, ἡ ὄξυνση, στὶς ἡμερές μας, τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος ἀποδεικνύει περίτρανα τὸ μέγεθος τῆς ἀποστασίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο τῆς σωτηρίας. Ἡ φιλοδοξία, ἡ φιλαργυρία, ἡ φιληδονία, ὁ καταναλωτικὸς τρόπος ζωῆς, ἡ πλεονεξία, ἡ πολυτέλεια, ἡ ἀσέβεια, ἡ κακία, ἡ ἀδιαφορία εἶναι τὰ κυρίαρχα χαρακτηριστικὰ τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἐποχῆς μας. Πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων συνεχίζουν τὴν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων, ἐργαζόμενοι τὰ ἔργα τοῦ πατρὸς τοῦ ψεύδους καὶ τῆς κακίας, τοῦ διαβόλου, παρ’ ὅτι ὁ Σωτῆρας Χριστὸς εὑρίσκεται ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν διὰ τῆς Ἁγίας Του Ἐκκλησίας. Φυσικὴ πνευματικὴ συνέπεια αὐτῆς τῆς δαιμονικῆς καταστάσεως εἶναι ἡ ἁλματώδης αὔξηση τῆς καταστροφῆς τοῦ περιβάλλοντος, ἀφοῦ ὁ νεοειδωλολάτρης

ἄνθρωπος ἀρνεῖται νὰ ἀναγνωρίσει ὅτι εἶναι φροντιστὴς καὶ διαχειριστής τῆς φύσεως καὶ ὄχι κυρίαρχος καὶ ἐξουσιαστής. Ὁ οὐσιαστικὸς τρόπος τῆς σωτηρίας τοῦ περιβάλλοντος εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ δι’ ἀσκήσεως καὶ προσευχῆς μετοχή μας στὸ μέγα μυστήριο τῆς Θείας Λειτουργίας εἶναι ἡ ἀπάντηση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στὴν οἰκολογικὴ κρίση. Τὸ ἀσκητικὸ ἦθος τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπαναφέρει τὸν ἄνθρωπο στὴν προπτωτικὴ του κατάσταση. Παρατηρώντας διαπιστώνουμε ὅτι στὰ μοναστήρια τῆς Ὀρθοδοξίας μας, ὅπου οἱ μοναχοὶ ἀγωνίζονται νὰ ἐφαρμόσουν, στὸν καθ’ ἡμέραν βίο τους, τὸ ἀσκητικὸ ἦθος τῆς Ἐκκλησίας μας, μὲ κέντρο τὴν Θεία Λειτουργία, ὅπου καθημερινὰ τελοῦν, ὑπάρχει ἁρμονία τῶν κτισμάτων μὲ τὸ φυσικὸ περιβάλλον. Τὸ Ἅγιον Ὄρος εἶναι τὸ χαρακτηριστικότερο παράδειγμα. Ἡ πρώτη ὕλη τῶν κτισμάτων εἶναι ἡ πέτρα καὶ τὸ ξύλο ποὺ προσφέρει ὁ τόπος. Χιλιάδες μοναχοὶ ἀσκήτευσαν στὴν ὑπερχιλιετὴ μοναστικὴ πορεία τοῦ Ἄθωνα καὶ ὁ τόπος αὐτὸς παραμένει ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους, φυσικοὺς πνεύμονες τοῦ κόσμου. Τὸ ἀσκητικὸ ἦθος τῶν Πατέρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους εἶναι ζωντανὸ μὰ καὶ κραυγαλέο παράδειγα. Ὁ ἀγώνας γιὰ τὴν σωτηρία στὸν λειτουργημένο αὐτὸ τόπο τῆς ἀσκήσεως διασώζει καὶ τὸ περιβάλλον.Ὁ σοφὸς Σολομῶν προσευχόμενος ἔλεγε: «Πλοῦτον δέ καί πενίαν μή μοι δῷς, σύνταξόν δέ μοι τά δέοντα καί τά αὐτάρκη»(Παροιμίαι ΚΔ’). Ἀλλὰ καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος μας διδάσκει: «Φεύγωμεν ἐν ἅπασι τοῖς πράγμασι τήν πλεονεξίαν καί τό τήν χρείαν ὑπερβαῖνον» (ὁμιλία ΛΖ’ εἰς τήν Γένεσιν). Αὐτὸ τὸ

πάθος τῆς πλεονεξίας καταστρέφει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὴν κτίση καὶ γι’ αὐτή μᾶς λέγει καὶ πάλι ὁ χρυσορρήμων Ἰωάννης: «Οὐκ ἀφίησιν ἀνθρώπους εἶναι τούς ἀνθρώπους, ἀλλά θηρία καί δαίμονας» (Ὁμιλία ΛΘ’ εἰς Α’ Κορινθίους). Ὁ ἄνθρωπος πού, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀγωνίζεται νὰ καθαρθεῖ ἀπὸ τὰ πάθη τῆς καρδιᾶς του καὶ νὰ φωτιστεῖ ὁ νοῦς του, ὑπὸ τοῦ Παναγίου Πνεύματος, αὐτὸς εἶναι καὶ ὁ ἀληθινὸς οἰκολόγος, ἀφοῦ ἡ ζωὴ του εἶναι Χριστοκεντρική καὶ, ἔτσι, σέβεται, ἀγαπᾶ καὶ φροντίζει τὴν κτίση. Τότε καὶ ἡ κτίση ἀνταποδίδει τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν ἀγάπη, διότι στὸ πρόσωπο καὶ στὶς ἐνέργειες τοῦ ἁγίου βιώνει τὴν προπτωτικὴ κατάσταση, ὅπου ὁ ἄνθρωπος συμπεριφέρονταν ὡς κοινωνὸς τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Εἶναι φυσικὸ, λοιπὸν, αὐτὸ ποὺ συναντᾶμε στοὺς βίους πολλῶν ἁγίων μας, ὅπως τοῦ Ἁγ. Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου, τοῦ Ἁγίου Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ, τοῦ ὁσίου γέροντος Παϊσίου κ.ἄ. ἄγρια θηρία νὰ συμπεριφέρονται ὡς κατοικίδια. Εἶναι φυσικὸ ἡ Ὁσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία νὰ περπατά πάνω στὸν Ἰορδάνη ποταμὸ, χωρὶς νὰ βυθίζεται, ἡ Ἁγία Παρασκευὴ νὰ μὴν κατακαίεται ἀπὸ τὴν πυρωμένη πίσσα καί ἡ Ἁγία Μαρίνα νά μήν πυρακτώνεται ἀπό τίς ἀναμμένες λαμπάδες. Οἱ Πατέρες, λοιπόν, τῆς Ἐκκλησίας μας, μέ ἔμπρακτο καί βιωματικό τρόπο, παρουσιάζουν τήν γνήσια οἰκολογική συνείδηση, πού, οὐσιαστικά, ἀπορρέει ἀπό τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Σέ μᾶς ἀνήκει ἡ εὐθύνη νά γίνουμε ἀκόλουθοι καί γνήσιοι μιμητές τοῦ παραδείγματος τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Παύλειος Λόγος

ἱερομόναχος

Μελέτιος Κωνσταμονίτης

ι ζητείες, ή τα ταξίδια, όπως αλλοιώς ονομάζονται, είναι πολύ γνωστές στην ιστορία των μοναστηριών, και μάλιστα των αγιορειτικών. Τα μοναστήρια, αφού εφοδιαστούν με τις απαραίτητες άδειες των αρχών, έστελναν μοναχούς σε μεγάλες αποστολές, με σκοπό να συγκεντρωθούν ελέη, χρήματα, ενδύματα, τρόφιμα, λειτουργικά σκεύη και ο,τιδήποτε άλλο, χρήσιμο σε ένα ορθόδοξο μοναστήρι. Οι μοναχοί αυτοί ονομάζονται ταξιδευτές. Πολλές φορές οι μοναχοί που πήγαιναν στις ζητείες, είχαν μαζί τους άγια λείψανα, σταυρούς με τίμιο ξύλο, εικονίσματα αγίων. Τις πιο πολλές φορές οι ζητείες γίνονταν με πεζοπορείες, και συχνά κρατούσαν μήνες αλλά και χρόνια ολόκληρα. Σε μία τέτοια ζητεία αναφέρεται και ο Βερροιώτης ιερομόναχος πατήρ Μελέτιος, στο βιβλίο που δημοσίευσε το 1882 στην Αθήνα, με τίτλο Περιήγησις Μελετίου Κωνσταμονίτου εις Ρωσσίαν από του έτους 1862. Η ζητεία αυτή κράτησε μέχρι το 1869, όπως δηλώνεται στην επικεφαλίδα των διηγήσεών του. Ο π. Μελέτιος πήγε μεν ως συνοδός του ηγουμένου του Συμεών τού Σταγειρίτη, αλλά οι ελεημοσύνες που συγκέντρωσε αυτός ήσαν πολύ περισσότερες, και σε χρήματα και σε είδη, από όσες κατάφερε να συγκεντρώσει ο αρχιμανδρίτης Συμεών. Μαζί τους οι αγιορείτες πατέρες είχαν τίμια λείψανα, σταυρό με τίμιο ξύλο, καθώς και ένα μικρό εικόνισμα της κυρίας Θεοτόκου, στον τύπο της

Παύλειος Λόγος

ἐκ Βερροίας

τοῦ Ἀρχιμ.Πορφυρίου Μπατσαρᾶ

Πορταΐτισσας, δηλαδή η Παναγία είχε μαχαιριά στην δεξιά της παρειά. Ο αρχιμανδρίτης όμως Συμεών δεν άντεξε τις πολύωρες πεζοπορείες στην αχανή ρωσσική γη και ύστερα από μικρό χρονικό διάστημα επέστρεψε. Έτσι ο βερροιώτης πατήρ Μελέτιος επιφορτίστηκε όλο το βάρος της συνέχειας, που ήταν εξαιρετικά προσοδοφόρα. Τόσο πολύ, που με τα χρήματα αυτά κτίστηκε σχεδόν εξ αρχής όλο το Μοναστήρι του Κασταμονίτη, όπως χαρακτηριστικά το αναφέρει ο ίδιος. Σχετικά με τον Βεροιώτη ιερομόναχο, τον νέο κτήτορα της αγιορειτικής Μονής του Κωνσταμονίτου, ο ιστορικός του Αγίου Όρους ιερομόναχος Γεράσιμος Σμυρνάκης, μαζί με όλα τα άλλα, μιλάει γιά κάτι εσωτερικό της μονής. Αναφέρεται σε ένα παρεκκλήσιο στην νότια πτέρυγα της μονής, επάνω από την κεντρική πύλη. Πράγματι, εκεί υπάρχει παρεκκλήσι, που, μαζί με την πτέρυγα, δαπάνησε ο Μελέτιος γιά να χτιστεί. Το συγκεκριμένο παρεκκλήσιο χτίστηκε γιά να στεγάσει την εικόνα της Κυρίας Θεοτόκου, που την είχε ο Μελέτιος μαζί του στο ταξίδι της Ρωσίας. Εκεί τελέστηκαν θαύματα από το σεπτό εικόνισμα, και μάλιστα σε πλούσιες ρωσίδες. Εκ των οποίων μία δαπάνησε γιά να κτιστεί το συγκεκριμένο παρεκκλήσιο. Στην είσοδο του παρεκκλησίου υπάρχει και η επιγραφή που αναφέρεται στην ιστορία του: «Ἐγένετο μετά τῆς πλευρᾶς ὑπό Μελετίου τῷ 1875». Και όπως αναφέρει ο Σμυρνάκης, χτίστηκε: «Δαπάνῃ φιλευσεβοῦς Ρωσσίδος, ἐφ’ ἧς ἐτέλεσε θαύματα τό ἀντίτυπον τῆς μνησθείσης εἰκόνος». Λέει σχετικά: Τό δ’ ἥμισυ αὐτῆς (τῆς

ἀνατολικῆς πτέρυγας τῆς Μονῆς) ἀνεκαινίσθη μετά τῆς ἀρκτικῆς (=βόρειας) πτέρυγος τῷ 1885, δαπάνῃ μελετίου Ἱερομονάχου … μετά τοῦ ἡμίσεως τῆς μεσημβρινῆς πτέρυγος ἐν ἔτει 1871». Γιά τό συγκεκριμένο παρεκκλήσι, ὅπου και μέχρι σήμερα φυλάσσεται ἡ εἰκόνα, ὁ Σμυρνάκης ἀναφέρει: « … ἐπισημότατον (τῶν παρεκκλησίων τῆς Μονῆς) τό ἐν τῇ μεσημβρινῇ πτέρυγι, παρά τά ξενοδοχεῖα αὐτῆς ἐπί τῇ μνήμῃ «τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Πορταϊτίσσης» τιμώμενον καί ἀνεγερθέν τῷ 1875 μετά ἐξαιρέτου εἰκονοστασίου ἐκ ξύλου ἐλαίας, δαπάνῃ φιλευσεβοῦς Ρωσσίδος, ἐφ’ ἧς ἐτέλεσε θαύματα τό ἐν Ρωσσίᾳ περιαγόμενον ὑπό τοῦ Ἱερομονάχου Μελετίου χάριν ἐλεῶν ἀντίτυπον τῆς μνησθείσης ἁγίας εἰκόνος΄ ἐπί δέ τοῦ ὑπερθύρου τῆς εἰσόδου αὐτοῦ ὑπάρχει ἐπιγραφή ἀναγράφουσα ὅτι «ἐγένετο μετά τῆς πλευρᾶς ὑπό Μελετίου Βερροιώτου τῷ 1875». Ας αναφέρουμε τώρα και τις σχετικές θαυματουργίες του ιερού αυτού και θαυματουργού εικονίσματος, που δημοσιεύουμε εδώ γιά πρώτη φορά. Στην μικρή ρωσσική πόλη Ναλίσκην, που απέχει 1523 βέρτσια από την Πετρούπολη, οι πιστοί φιλονικούσαν μεταξύ τους ποιός θα πρωτοδαπανήσει γιά να κατασκευασθεί ασημένιο πουκάμισο γιά την αγία εικόνα της Θεομήτορος, στον τύπο της Πορταΐτισσας, που έφερε μαζί του ο π. Μελέτιος. Το πουκάμισο τελικά όχι μόνο δαπάνησε γιά να γίνει ασημένιο αλλά και να επιχρυσωθεί ο Συμεών Διομήδους, ο οποίος είχε την μεγάλη ευλογία και να φιλοξενήσει τον όσιο του Θεού, τον πατέρα Μελέτιο, στην πλούσια κατοικία του. Σχετικά με το θαύμα της Πορταΐτισ-

σας, γράφει τα εξής ο Μελέτιος: Κατά το έτος 1865, στις 6 Σεπτεμβρίου, βρίσκεται στην πόλη Τζαρεβοσάντζουρσκην, 1379 βέρτσια μακρυά από την Πετρούπολη, με χιλίους περίπου κατοίκους. Στην πόλη αυτήν, αφού έψαλαν στην εκκλησία την Παράκληση γιά τον αυτοκράτορα πασών των Ρωσσιών, οι πιστοί ασπάστηκαν την εικόνα της Θεοτόκου καθώς και τα τίμια λείψανα που είχε μαζί του ο π. Μελέτιος. Στην συνέχεια, τον κάλεσαν να διαβάσει μία γυναίκα, Ματρώνα το όνομά της, που έπασχε τας φρένας. Στο σπίτι της συγκεντρώθηκε πολύς λαός, και μάλιστα γυναίκες, άλλες από περιέργεια και άλλες γιά να προσευχηθούν γιά την πάσχουσα. Η Ματρώνα έλεγαν πως έχει δαιμόνιο, αλλά, μετά το διάβασμα από τον π. Μελέτιο, θεραπεύτηκε και ακολουθούσε, κρατώντας στα χέρια της το θαυματουργό εικόνισμα της Παναγίας, χαρούμενη στις κατοικίες, όπου πήγαινε ο αγιορείτης Γέροντας, γιά να διαβάσει παρακλήσεις. Ακολούθησε σε τέσσερα διαφορετικά χωριά, πεζοπορώντας μαζί με τους άλλους ασθενείς και προσευχομένου πιστούς . Ένα υπερφυσικό γεγονός, που αλλάζει άρδην τα φυσικά δεδομένα σε μία ασθένεια, ψυχική ή σωματική, ένα θαύμα όπως συνήθως ονομάζεται, προφανώς οφείλεται στην Χάρη του Θεού, σχετίζεται όμως συνήθως και με ένα ιερό εικόνισμα ή έναν άγιο, τού οποίου ο πάσχων θα προσκυνήσει το τίμιο λείψανο, την αγία εικόνα κλπ. Συχνά όμως ένα τέτοιο γεγονός σχετίζεται και με ένα πρόσωπο, που γίνεται φορέας γιά την μετάδοση της Θείας Χάριτος. Προφανώς το πρόσωπο αυτό είναι κοσμημένο με αρετές καθώς

και με την Χάρι του Παναγίου Πνεύματος, που το απέκτησε μέσα από την καθαρότητα του βίου, την χάρη του Θεού, την άσκηση των αρετών, και βασικά την μεγάλη του ταπείνωση. Ένα τέτοιο πρόσωπο ήταν και ο πατήρ Μελέτιος. Από την εφηβική του ηλικία –μόλις 14 ετών - πήγε στο Μο-

ναστήρι, έλαβε λόγω της καθαρότητος του βίου του το χάρισμα της ιερωσύνης, διακρίθηκε ανάμεσα στους συμμοναστές του, επιλέχθηκε γιά το μεγάλο ταξίδι στην Ρωσσία, και επέστρεψε με πλούσιον αμητό, υλικό αλλά κυρίως πνευματικό. Οι πιστοί, στα μέρη που περιήλθε, τον σεβάστηκαν και τον αγάπησαν. Είδαν έμπρακτα ότι η προσευχή και οι δεήσεις του είχαν παρρησία μπρο-

στά στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Απόλαυσαν τις θαυματουργικές του προσευχές, ευφράνθηκαν από τις θαυμάσιες αγιορειτικές του διηγήσεις, και επιβράβευσαν τους κόπους του με τις πολύτιμες προσφορρές του. Οι αγώνες του πατρός Μελετίου και οι δράσεις του έγιναν αφορμή να ξαναχτιστεί ένα ολόκληρο αγιορειτικό Μοναστήρι. Ο πατήρ Μελέτιος αναδείχτκε ως νέος κτίτορας – με ιώτα, από το κτίζω – της Μονής Κωνσταμονίτου του Αγίου Όρους Άθω. Εξαιρετική ευλογία και τιμή, τόσο γιά τον ίδιο όσο και γιά την πατρίδα μας Βέρροια, που τον γέννησε και τον ανάθρεψε. Στο άρθρο μας αυτό, συνέχεια αλλά όχι και τέλος προηγουμένου (Παύλειος Λόγος, τεύχος 101, Ιανουάριος Φεβρουάριος 2013) ο ευσεβής αδελφός αναγνώστης μπορεί επίσης να δει, αλλά και να προσκυνήσει, το θαυματουργό εικόνισμα της Παναγίας μητέρας μας, στον τύπο της αγιορειτικής Πορταΐτισσας, και να επικαλεστεί την χάρη, την σκέπη και την βοήθεια της Παναγίας Θεομήτορος. Το κτιτορικό χάρισμα είναι πολύ μεγάλο και δίνεται σε ανθρώπους με μεγάλα χαρίσματα. Ένας τέτοιος, όσιος του Θεού, άνθρωπος υπήρξε ο πατήρ Μελέτιος ο Βερροιέος αγιορείτης ιερομόναχος. Να έχουμε και να επικαλούμαστε την ευχή και προσευχή του, και γιά εμάς τους ίδιους αλλά κυρίως γιά την πεφιλημένη μας πόλη, την αγιοτόκο και παναγιοσκέπαστη Βέρροια. Παύλειος Λόγος

Ι. ΜΟΝΗ ΒΑΛΑΑΜ «Ὁ Ἄθωνας τοῦ Βορρᾶ» 16

Παύλειος Λόγος

όρεια τῆς Ἁγίας Πετρούπολης καί σέ μῆκος 219 χιλιομέτρων μετά τίς ἐκβολές τοῦ ποταμοῦ Νέβα ἐκτείνεται ἡ Λάτογκα, ἡ μεγαλύτερη λίμνη τῆς Εὐρώπης καί 16η λίμνη τοῦ κόσμου. Στό βορειότερο σημεῖο τῆς λίμνης, κοντά στά σύνορα μέ τή Φινλανδία, βρίσκεται ἕνα νησιωτικό σύμπλεγμα ὅπου βρίσκεται ἕνα ἀπό τά προπύργια τῆς ὀρθοδοξίας, ἡ ξακουστή μονή Βαλαάμ,πού δάνεισε μάλιστα τό ὄνομά της σέ ὅλη τή λίμνη πού εἶναι γνωστή καί ὡς Ἀρχιπέλαγος Βαλαάμ. Ἡ Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Βαλαάμ κατά τά χρόνια τῆς ἀκμῆς της ὀνομάστηκε «ὁ Ἄθωνας τοῦ Βορρᾶ». Σύμφωνα μέ τήν παράδοση, οἱ κτήτορές της ἦταν ὁ ἑλληνικῆς καταγωγῆς ὅσιος Σέργιος καί ὁ ντόπιος μαθητής του ὅσιος Γερμανός. Τό πότε ἱδρύθηκε τό μοναστήρι δέν τό γνωρίζουμε ἀκριβῶς, ἐπειδή κατά τήν ἱστορία της ἡ Μονή καταστράφηκε πολλές φορές, καί ἑπομένως τά ἀρχαία ντοκουμέντα δέν ἔχουν σωθεῖ. Λόγου χάριν ἦταν ἑρειπωμένο σχεδόν ὅλο τόν ΙΣΤ’ αἰῶνα, ἕως ὅτου μέ τήν ἐντολή τοῦ Τσάρου Πέτρου τοῦ Μεγάλου ξανακτίστηκε ἀπό τόν ἡγούμενο Ναζάριο πρώην μοναχό τῆς Μονῆς Σαρώφ. Πάντως σύμφωνα μέ τήν σύγχρονη ἔρευνα ἡ Μονή ἄρχισε νά λειτουργεῖ τό ἀργότερο στόν ΙΔ’ αἰ. Τά τέλη τοῦ ΙΘ αἰῶνος καί οἱ ἀρχές τοῦ Κ αἰῶνος ἦταν ἡ περίοδος ἀκμῆς γιά τήν Μονή. Ἐκτός τῆς κυρίως Μονῆς στά νησιά τῆς Λατόγκας ὑπῆρχαν περισσότερες ἀπό δέκα Σκῆτες καί πολλά ἑρημητήρια. Ἡ Μονή ἀριθμοῦσε πάνω ἀπό 400 μοναχούς καί ἑκατοντάδες δοκίμους, ἔτσι πού ὁ ἀριθμός τῶν κατοίκων της Μονῆς ὑπερέβαινε τά 1000 ἄτομα. Τό Βαλαάμ ἔγινε ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα μοναστήρια τῆς Ρωσίας μαζί μέ τήν Λαύρα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τοῦ ὁσίου Σεργίου τοῦ Ραντονέζ κοντά στή Μόσχα, τήν Μονή Σπηλαίων στό Κίεβο καί τήν Μονή Σολόφκυ στόν Ἀρκτικό Ὠκεανό.

Μ τοῦ μοναχοῦ Γερασίμου Μπεκέ

Ἡ ἐπίδραση τοῦ Βαλαάμ ὡς κέντρου τῆς ὀρθοδοξίας εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τήν μεταλαμπάδευση τῆς ὀρθοδόξου πίστεως στήν εὑρύτερη περιοχή τῆς Καρελίας. Πολλοί μοναχοί μέ ἀφετηρία τό Βαλαάμ ἵδρυσαν τόν Παύλειος Λόγος

τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, καί ἄρχισε ἡ προσέλευση νέων μοναχῶν. Τά τελευταῖα 30 χρόνια ὁ μέσος ἀριθμός τῶν μοναχῶν ἦταν περίπου δέκα μέχρι εἴκοσι. Στήν Ρωσία στό Παλαιό Βαλαάμ ἡ μοναχική δραστηριότητα ἄρχισε πάλι τό 1989. Σήμερα ἡ ἀδελφότητα τοῦ Παλαιοῦ Βαλαάμ ἀριθμεῖ ἤδη πάνω ἀπό 100 μοναχούς καί ὁ ἀριθμός αὐξάνεται.

Από το ιστορικό αρχείο της Μονής

μεσαίωνα δεκάδες μοναστηράκια σέ διάφορες περιοχές τῆς Καρελίας. Μερικά ἀπό αὐτά ξανάνοιξαν μετά τήν πτώση τοῦ κομμουνισμοῦ, ὅπως ἡ Μονή Ἁγίας Τριάδος τοῦ ὁσίου Ἀλεξάνδρου τοῦ Σβίρ. Κατά τόν Α Παγκόσμιο Πόλεμο τό Βαλαάμ ἀναγκάστηκε νά παραδώσει τούς δοκίμους μοναχούς του στόν

στρατό. Ἀκολούθησε ἡ Ρωσική ἐπανάσταση καί ἡ ἀνεξαρτησία τῆς Φινλανδίας. Τό μοναστήρι παρέμεινε στά σύνορα τοῦ νεοσύστατου Φινλανδικοῦ κράτους καί ἔτσι οἱ διωγμοί πού ξέσπα σαν στήν Σοβιετική Ἕνωση, δέν τό πείραξαν. Ὅμως ὁ ἀριθμός τῶν μοναχῶν ἄρχισε νά λιγοστεύει. Ὅταν ἡ Σοβιετική Ἕνωση κατά τόν Β Παγκόσμιο Πόλεμο ἐπιτέθηκε στήν Φινλανδία καί οἱ μοναχοί μεταφέρθηκαν στά κεντρικά μέρη τῆς Φινλανδίας, ὁ ἀριθμός τους ἦταν πιά μόνο γύρω στά 200 ἄτομα. Ἡ μονή συνέχισε τήν λειτουργία της στό Δῆμο Χεϊνάβεσι, ὅπου ἡ ἀδελφότητα ἀγόρασε ἕνα μεγάλο ἀγρόκτημα γιά τήν Μονή, πού ὀνομάστηκε Νέο Βαλαάμ. Στήν ἀρχή τῆς δεκαετίας τοῦ 1970 στό Νέο Βαλαάμ ζοῦσαν μόνο τέσσερες ἡλικιωμένοι μοναχοί γύρω ἤ πάνω τῶν 80 ἐτῶν. Τό τέλος τῆς Μονῆς φαινόταν ἤδη ἀπειλητικά στόν ὁρίζοντα, ὅταν μέ τήν φροντίδα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Παύλου, πρώην μοναχοῦ τοῦ Παλαιοῦ Βαλαάμ, κτίστηκε τό νέο πέτρινο Καθολικό Λιτανεία της Εικόνας των Κτητόρων, αρχές του περασμένου αιώνα

Παύλειος Λόγος

Οἱ προσκυνητές ἔρχονται κατά χιλιάδες με καράβια τόσο από τή Ρωσία, ὅσο καί ἀπό τή Φινλανδία καί συνήθως ἔχουν στή διάθεσή τους μόνο μία ἡμέρα γιά νά περιηγηθοῦν μέ τά πόδια τήν κυρίως Μονή καί τίς διάφορες Σκῆτες. Οἱ ἐπισκέψεις ξεκινοῦν πρός τά τέλη Μαΐου καί ὁλοκληρώνονται ἀρχάς Σεπτεμβρίου. Ὅλην τήν ἄλλη περίοδο ἡ λίμνη παγώνει καί ἡ ἐπικοινωνία μέ τή Μονή γίνεται μέ ἐλικόπτερο καί μόνο γιά ἔκτακτες ἀνάγκες. Οἱ μοναχοί τότε εἶναι ἀφοσιωμένοι στό κατεξοχήν ἔργο τους πού εἶναι ἡ προσευχή καί ἡ ἄσκηση.

Ὁσ. Σέργιος και Γερμανός οι κτίτορες της Μονής Βαλαάμ Πρόκειται περί τῶν κατά παράδοσιν κτιτόρων τῆς Μονῆς Βαλαάμ. Σχετικά μέ τήν καταγωγή τῶν ὁσίων, κατά τήν ἐπικρατέστερη ἐκδοχή, ἦταν Ἕλληνες ἱεραπόστολοι, οἱ ὁποῖοι ἔφθασαν στή Λατόγκα ἀπό τό Κίεβο, ἀκολουθῶντας τήν πορεία τοῦ ἁγ. Ἀποστόλου Ἀνδρέου στή χώρα τῶν Σκυθῶν. Σημειώνεται πώς στή Ρωσική Ἐκκλησία ἐπικρατεῖ ἡ παράδοση ὅτι μετά τό Βυζάντιο ὁ ἀπ. Ἀνδρέας ἔφθασε στό Δνείπερο καί εὐλόγησε τόν τόπο ὅπου ἀργότερα ἱδρύθηκε τό Κίεβο. Ἀπό ἐκεῖ μέσῳ τῶν ποτάμιων ὁδῶν πῆγε στό Νόβγκοροντ καί στή Λατόγκα, ὅπου ὕψωσε ἕναν πέτρινο σταυρό στό μεγαλύτερο νησί, ἐκεῖ πού οἱ παγανιστές θυσίαζαν ἄλογα στους θεούς τους, καί προφήτευσε τήν ἵδρυση μεγάλου κέντρου τῆς Χριστιανικῆς Πίστεως. Ὅταν ὁ ὁσ. Σέργιος ἔφθασε στή Λατόγκα, ἐγκαταστάθηκε στό σημεῖο τοῦ σταυροῦ τοῦ ἀπ. Ἀνδρέου καί ἀναλώθηκε ἀγωνιζόμενος ἀσκητικά γιά τήν προσωπική του ἐν Χριστῶ τελείωση, διδάσκοντας στούς παγανιστές ἰθαγενεῖς τήν χριστιανική πίστη. Ὁ ὁσ. Γερμανός ἦταν σύγχρονος ἤ ἄμεσος διάδοχος τοῦ ὁσ. Σεργίου. Ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἀναπτύχθηκαν στό Βαλαάμ καί οἱ τρεῖς μορφές τοῦ

Ὀρθόδοξου Μοναχισμοῦ, ἡ κοινοβιακή, ἡ σκητιωτική καί ἡ ἐρημητική. Οἱ ὅσιοι κοιμήθηκαν εἰρηνικά, ἐλεημένοι μέ τά χαρίσματα τῆς προοράσεως καί τῶν ἰαμάτων καί ἐνταφιάσθηκαν ὁ ἕνας δίπλα στόν ἄλλο. Στήν Ὀρθόδοξη Ρωσική παράδοση θεωροῦνται προστάτες τῶν ναυτικῶν καί δαιμονοδιώκτες. Ἡ πρώτη ἀνακομιδή τῶν Λειψάνων τους ἔγινε τό 1163, ὅταν οἱ μοναχοί ἀνέσκαψαν τούς τάφους τους, κατά τήν διάρκεια κάποιας ἐχθρικῆς ἐπιδρομῆς. Τότε τά Λείψανα βρέθηκαν ἄφθαρτα καί μεταφέρθηκαν στό Νόβγκοροντ γιά ἀσφάλεια. Ἡ διατήρησις τῶν Λειψάνων ἦταν τέτοια, ὥστε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Νόβγκοροντ ἁγ. Ἰωάννης ἀνέθεσε σέ ἁγιογράφους τήν ἁγιογράφηση τῆς εἰκόνας τους, σύμφωνα μέ τά χαρακτηριστικά τῶν Λειψάνων! Τά Λείψανα ἐπέστρεψαν στό Βαλαάμ τό 1182, ἀλλά ἀπομακρύνθηκαν καί ἄλλες φορές, ἀναλόγως τῶν περιστάσεων. Τήν 20ή Φεβρουαρίου 1579 τό Βαλαάμ καταστράφηκε ἀπό Λουθηρανούς Σουηδούς καί 34 Μοναχοί καί δόκιμοι μαρτύρησαν γιά τήν ὀρθόδοξη πίστη. Πρίν τήν καταστροφή οἱ μοναχοί πρόλαβαν καί ἐνταφίασαν τά Λείψανα τόσο βαθειά, ὥστε νά μήν εἶναι δυνατή ἡ σύλλησή τους.Τό 1611, ἐπί ἡγουμενίας Μακαρίου, τό μοναστήρι καταστράφηκε καί πάλι ἀπό τούς Σουηδούς καί πολλοί μοναχοί ἐκτελέστηκαν. Ὅταν μέ τήν Συνθήκη τοῦ 1617 ἡ περιοχή δόθηκε στή Σουηδία, οἱ ἐναπομείναντες μοναχοί πῆραν τά Λείψανα καί κατέφυγαν στή Μονή Βασιλιέφσκυ

στό Βολκώφ, ὅπου τά Λείψανα διαφυλάχθηκαν μέχρι τό 1721. Τό Βαλαάμ ἐπανῆλθε στή Ρωσική ἐπικράτεια μέ τήν Συνθήκη τοῦ Νυστάντ (1721). Τότε οἱ μοναχοί ἐπέστρεψαν μέ τά Λείψανα στό μοναστήρι, τά Λείψανα ὅμως ἐνταφιάσθηκαν γιά ἀσφάλεια καί στό σημεῖο τοῦ ἐνταφιασμοῦ ὑψώθηκε ἕνας ξύλινος ναός προς τιμήν τῆς Θείας Μεταμορφώσεως. Ὅταν ἐπί ἡγουμενίας Ἀββᾶ Ναζαρίου (1735 – 1809), ἄρχισε ἡ ἐκσκαφή τῶν θεμελίων τοῦ νέου Καθολικοῦ καί τυχαῖα βρέθηκαν οἱ Εικόνα των τάφοι τῶν Ὁσίων, ὁ ὁσ. Ναζάριος δέν ἐπέτρεψε νέα ἀνακομιδή τους. Ἀργότερα, ὅταν ὁ Ἡγούμενος Ἰωνάθαν (+ 1891), προσπάθησε νά ἀποκαλύψει τά Λείψανα, μία τεράστια φλόγα

αγίων Σεργίου και Γερμανού

κάλυψε τήν ἐκσκαφή! Τά Λείψανα τῶν ὁσίων Σεργίου καί Γερμανοῦ ἔμειναν ἐνταφιασμένα καί μετά τήν προσπάθεια ἀνακομιδῆς τοῦ Ἡγουμένου Ἰωνάθαν (+ 1891) καί ἔτσι σώθηκαν ἀπό τήν διωκτική μανία τῶν ἀθεϊστῶν καί τήν πιθανή καταστροφή τους. Σήμερα ἀναπαύονται στόν ἰσόγειο ναό τοῦ Καθολικοῦ Ναοῦ τῆς Θείας Μεταμορφώσεως, κατατεθημένα σέ ἀργυρή λάρνακα, καί ἀποτελοῦν τόν θησαυρό τῆς Μονῆς Βαλαάμ. Ἡ μνήμη τῶν Ὁσίων τιμᾶται κοινῶς τήν 28η Ἰουνίου καί ἡ μεταφορά τῶν Λειψάνων τους ἀπό τό Νόβγκοροντ στό Βαλαάμ (1182) τήν 11η Σεπτεμβρίου.

Ἡ ἐπίσκεψη τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου Στίς 27 Μαΐου 2010 ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ἐπισκεπτόμενος τή Ρωσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἔφτασε στήν Ἱερά Μονή Μεταμορφώσεως Βαλαάμ. Στήν εἴσοδο τῆς Μονῆς τόν Παναγιώτατο Πατριάρχη καί τή συνοδεία του ὑποδέχθηκαν ὁ Καθηγούμενος καί ἡ Αργυρή λάρνακα με τα ιερά λείψανα των αγίων Σεργίου και Γερμανού

Παύλειος Λόγος

ἀδελφότητα τῆς Μονῆς. Ο Παναγιώτατος προσκύνησε τά ἱερά λείψανα τῶν κτιτόρων τῆς Μονῆς ὁσίων Σεργίου καί Γερμανοῦ καί τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας τοῦ Βαλαάμ. Ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος ἀπευθυνόμενος στούς ἀδελφούς τῆς μονῆς τόνισε: «Θεοφιλέστατε Ἐπίσκοπε κ. Παγκράτιε, Ἡγούμενε τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βαλαάμ, Ἱερώτατοι ἀδελφοί, Ἀγαπητοὶ Βαλααμῖται ἀδελφοί, ἱερομόναχοι, ἱεροδιάκονοι, μεγαλόσχημοι μοναχοί, μοναχοὶ καὶ δόκιμοι! Δοξάζομεν τὸ πανάγιον ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος μετὰ τὴν μακρὰν νύκτα τῆς μαχητικῆς ἀθεΐας ἀνέστησε τὴν ἱστορικὴν Ἱερὰν Μονὴν Βαλαάμ, ἀποκαταστήσας αὐτὴν μέσα εἰς ἐλάχιστα μόλις χρόνια εἰς τὴν παλαιὰν αὐτῆς εὔκλειαν καὶ δόξαν, τόσον ἀπὸ κτηριακῆς πλευρᾶς, ὅσον, τὸ καὶ σπουδαιότερον, ἀπὸ πλευρᾶς μοναχικῶν ἀφιερώσεων. Ἡ 14η Δεκεμβρίου 1989 ὑπῆρξεν ἀναμφιβόλως ἡ ἡμέρα πού, μετὰ ἀπὸ ἥμισυν αἰῶνα βιαίας νεκρώσεως, ἤρχισεν ἡ δεξιὰ τοῦ Ὑψίστου

Παύλειος Λόγος

νὰ ἐργάζεται τὸ θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τῆς Μονῆς, ἡ ὁποία ἐπὶ αἰῶνας ἦτο ὁ τηλαυγὴς πνευματικὸς φάρος τῆς Καρελίας καὶ τῆς Βορειοδυτικῆς Ρωσσίας, διὰ τῆς ἀφίξεως ἐν τῇ νήσῳ Βαλαὰμ τῆς Λάντογκα τῶν πρώτων νέων μοναχῶν. Ὑπὸ συνθήκας σκληράς, μὲ τὴν βοήθειαν τῶν Ἁγίων Σεργίου καὶ Γερμανοῦ τῶν θαυματουργῶν, οἱ πρωτοπόροι Βαλααμῖται εἰργάσθησαν μὲ θυσιαστικὴν αὐταπάρνησιν νὰ ὑψώσουν καὶ πάλιν τὸ βεβηλωθὲν τέως καὶ μιανθὲν καὶ ἐρειπωθὲν σέβασμα, νὰ τὸ μεταμορφώσουν πρὸς δόξαν τοῦ ἐν τῷ ὄρει Θαβὼρ Μεταμορφωθέντος Σωτῆρος, νὰ τὸ ἀναδείξουν καὶ πάλιν ὑποδειγματικὸν Κοινόβιον, χαλκεῖον εὐαγγελικῆς ἀρετῆς, ἐργαστήριον ἁγιότητος καὶ τόπον πνευματικῆς ἐνισχύσεως καὶ εἰς Χριστὸν καθοδηγήσεως χιλιάδων εὐσεβῶν προσκυνητῶν. Ὁ ἀοίδιμος Πατριάρχης Ἀλέξιος Β΄, ὁ ὁποῖος παιδιόθεν εἶχεν ἐπισκεφθῆ τὴν Μονὴν καὶ εἶχεν αἰσθανθῇ ἐνταῦθα ἔντονον τὴν παρουσίαν τῆς Θείας Χάριτος, μὲ πολλὴν ἀγάπην ἐβοήθησε τὴν ὅλην θεάρεστον προσπάθειαν, τὴν ὁποίαν καὶ ηὐλόγησε καὶ ἐπεβράβευσε, ἀνακηρύξας τὴν Μονὴν Σταυροπηγιακὴν τὸ 1990, Δὲν ἦτο, ἄλλωστε,

δυνατόν, νὰ μείνουν ἀναπάντητοι ἀπὸ μέρους τοῦ Παναγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ αἱ ἀκατάπαυστοι ὑπὲρ τῆς Μονῆς δεήσεις καὶ ἱκεσίαι τῶν πολλῶν Ἁγίων ποὺ ἀνέδειξεν ὁ εὐλογημένος τόπος οὗτος, ἀπὸ τῶν κτητόρων τῆς Μονῆς Ἁγίου Σεργίου τοῦ Ἕλληνος καὶ τοῦ μαθητοῦ του Ἁγίου Γερμανοῦ τοῦ Καρελιανοῦ, μέχρι τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Ροστώβ, Ἀρσενίου τοῦ Κόνεβετς, Σαββατίου τοῦ Σολόβκι, τῶν Ὁσιομαρτύρων Τίτου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ, μέχρι τῶν Ὁσίων Γερμανοῦ τῆς Ἀλάσκας καὶ Ἀντίπα τοῦ Ἀθωνίτου καὶ Βαλααμίτου, μέχρι τῶν τελευταίων θεοφωτίστων Στάρτσι τῆς πρὸ τῆς Ἐπαναστάσεως ἐποχῆς καὶ μέχρι τῶν νέων Ὁσιομαρτύρων τοῦ 20οῦ αἰῶνος Θεοφάνους, Ἀρέθα, Ἱερεμίου καὶ τῶν λοιπῶν. Ἐλθόντες, λοιπόν, ἐκ Κωνσταντινουπόλεως, εὑρισκόμεθα ἐνώπιον ἑνὸς μεγάλου θαύματος, τὸ ὁποῖον ὁ Κύριος ἐθαυματούργησεν ἐνταῦθα εἰς τὰς ἡμέρας ἡμῶν. Καμαρώνομεν τὴν πολυπληθῆ φιλόχριστον Ἀδελφότητα, ἡ ὁποία, ὑπὸ τὴν σκέπην τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, καὶ μὲ τὴν πεφωτισμένην πνευματικὴν καθοδήγησιν τοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου καὶ Ἡγουμένου κ. Παγκρατίου, ἐργάζεται φιλοπόνως

Αναμνηστική φωτογραφία του Παναγιωτάτου με την Αδελφότητα της Μονής Βαλαάμ

τὴν προσωπικὴν κάθαρσιν καὶ τὸν ἁγιασμόν της, φιλοτιμεῖται νὰ συμπαρίσταται πνευματικῶς καὶ ὑλικῶς εἰς τὰ πλήθη τῶν προσκυνητῶν, καλλιεργεῖ τὴν ἐκκλησιαστικὴν μουσικήν, ἀγωνίζεται νὰ ὁλοκληρώσῃ τὴν ἀναστήλωσιν καὶ τὸν καλλωπισμὸν τῆς Μονῆς καὶ δίδει ἕνα μέγα μήνυμα ἀγάπης Χριστοῦ πρὸς ὅλην τὴν ἁγιοτόκον Ρωσσίαν. Συνεχίσατε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ, ἐν ὑπομονῇ καὶ καρτερίᾳ τὰ ἱερά σας παλαίσματα, ἐν ὑπακοῇ πρὸς τὸν Θεοφιλέστατον Ἡγούμενόν σας καὶ πρὸς τὸν Μακαριώτατον Πατριάρχην Μόσχας καὶ πάσης Ρωσσίας κ. Κύριλλον, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ πρὸς ἀλλήλους καὶ πρὸς πάντας. Κοσμήσατε τὰς λαμπάδας τῆς ψυχῆς σας μὲ κάθε ἀρετὴν καὶ ὁσιότητα διὰ νὰ εἶσθε ἀνὰ πᾶσαν στιγμὴν ἕτοιμοι πρὸς ὑπάντησιν τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ! Προσεύχεσθε καὶ ὑπὲρ τῆς κοινῆς πάντων ἡμῶν πνευματικῆς Μητρὸς καὶ Τροφοῦ Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, γνωρίζοντες ὅτι καὶ ἡ ἡμετέρα προσευχὴ καὶ ἀγάπη σᾶς συνοδεύει ἀδιαλείπτως! Εὐχαριστοῦμεν ἀπὸ καρδίας, Θεοφιλέστατε Ἅγιε Ἡγούμενε, διὰ τὴν ὡραίαν ὑποδοχήν, τὴν θερμὴν προσφώνησιν, τὴν ὁποίαν ἠκούσαμεν μετὰ πολλῆς προσοχῆς καὶ ἱκανοποιήσεως, καὶ ὅλας τὰς εὐλαβεῖς ἐκδηλώσεις ἀγάπης πρὸς ἡμᾶς καὶ τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν Συνοδείαν ὁλοκλήρου τῆς Ἀδελφότητός σας. Σᾶς εὐχόμεθα ὁλοψύχως ὅσα εὔφημα, ὅσα θυμήρη καὶ εἰς σωτηρίαν συντείνοντα. Ὁ δὲ Ἀρχιποίμην καὶ τῆς πίστεως καὶ τῆς σωτηρίας ἡμῶν

Ο Καθηγούμενος της Μονής Επίκοπος κ. Παγκράτιος καλωσορίζει τον Παναγιώτατο

ἀρχηγὸς καὶ τελειωτὴς Ἰησοῦς Χριστός, διὰ πρεσβειῶν τῆς Παναχράντου Αὐτοῦ Μητρός, νὰ στηρίζῃ καὶ νὰ ἐνισχύῃ πάντοτε τὴν Θεοφιλίαν σας καὶ τοὺς πεπιστευμένους αὐτῇ ἀδελφούς, νὰ ἀναδείξῃ δὲ καὶ ἐξ ὑμῶν νέους Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας, συνεχιστὰς τῆς μεγάλης Ρωσσικῆς καὶ Καρελιανῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως. «Εἰρήνη τοῖς ἀδελφοῖς καὶ ἀγάπη μετὰ πίστεως ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς καὶ

Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ Χάρις μετὰ πάντων τῶν ἀγαπώντων τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν ἀφθαρσίᾳ» (Ἐφεσ. 6: 23-24). Ἡ Πατριαρχικὴ ἡμῶν εὐλογία καὶ εὐχὴ μετὰ πάντων ὑμῶν, ἀγαπητοί! Σε ανάμνηση της επισκέψεως στην περίφημη ρωσική μονή ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης προσέφερε στον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Παγκράτιο ένα ιερό εγκόλπιο και ένα ασημένιο θυμιατό. Εν συνεχεία ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και η συνοδεία του μετέβησαν στον Καθολικό της Μεταμορφώσεως του Κυρίου όπου έψαλαν στην Ελληνική γλώσσα το απολυτίκιο της Μεταμορφώσεως. Επίσης ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ευλόγησε τους ευέλπιδες από την Αγία Πετρούπολη και μοίρασε εικόνες του Σωτήρα. Στο τέλος της υποδοχής η Α.Θ.Π. ευλόγησε τους προσκυνητές, οι οποίοι συσσωρεύθηκαν στην μοναστηριακή αυλή. ΠΗΓΕΣ: http://hellas-orthodoxy.blogspot. gr/2013/10/blog-post_8204.html http://proskynitis.blogspot.gr/2011/09/ blog-post_11.html http://mospat.ru:8000/gr/2010/05/27/ news19466/

ΔΕΙΤΕ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΟΝΗ Ο Παναγιώτατος προσκυνά τα ιερά Λείψανα των αγ. Σεργίου και Γερμανού

Παύλειος Λόγος

του αρχιμ. Παύλου Παπαδόπουλου

Το μισάνοιχτο παράθυρο

θινόπωρο. Αν και νωρίς το απόγευμα, ο ήλιος ήδη μας έχει αποχαιρετίσει. Το μοναστήρι λουσμένο σε αποχρώσεις του δειλινού μοιάζει σαν ανέκδοτο ποίημα που πρώτη φορά το θωρείς. Περιδιαβαίνω τους χώρους της άσκησης και της σιωπής. Μου κεντρίζει την προσοχή ένα μισάνοικτο παράθυρο. Πλησιάζω με δέος… Ένα καντηλάκι αχνοφαίνεται καθώς τρεμοπαίζει από το απαλό αεράκι που εισβάλει μέσα στο δωμάτιο. Νωχελικά η ευωδιά του θυμιάματος απλώνεται στον χώρο. Και εκεί, μπροστά στο λιτό εικονοστάσι μία μορφή απόκοσμη στέκει γονα22

Παύλειος Λόγος

τισμένη, βουβή, γεμάτη μυστήριο. Στο ημίφως διακρίνεται το πρόσωπό του. Ένας μοναχός. Δεν έχει περάσει τα 40 χρόνια ζωής και όμως τα μαλλιά και τα γένια του έχουν ντυθεί στα άσπρα… είναι σαν να παραδόθηκε εδώ και καιρό στον χρόνο. Το κάλλος της νιότης χάθηκε μέσα στην άσκηση, στην νηστεία, στην αγρυπνία, στις εκούσιες στερήσεις, στην προσευχή. Ακίνητος. Γονατιστός. Τα ροζιασμένα χέρια του κρατούν ένα μικρό κομποσχοίνι. Φωνή δεν ακούς, μόνο τα χείλη ανοιγοκλείνουν σε ένα συγκεκριμένο χορό. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλό». Από τα κλειστά του μάτια δραπετεύουν μερικά δάκρυα. Μπορείς να αισθανθείς τον πόνο του και την

χαρά του. Την αγωνία και την ηρεμία του. Ακίνητος. Γονατιστός. Μετά από αρκετή ώρα κάνει να σηκωθεί. Δυσκολεύεται. Έχει ώρα σε αυτή τη στάση και τα πόδια του τον προδίδουν. Το σώμα του μουδιασμένο προσπαθεί να υπακούσει. Τώρα, στέκει όρθιος. Καμπουριασμένος. Λευκασμένος μέσα στα μαύρα. Βουβός. Πνιγμένος μέσα στην νήψη της στιγμής. Ξάφνου γυρνά προς το μέρος μου. Τα μάτια του καρφώνονται στα δικά μου. Το μισάνοικτο παράθυρο με πρόδωσε. Η ανάσα μου ακούγεται σαν δυνατός κρότος μπροστά στην σιωπή του. Δεν μου μιλά. Μόνο μου γνέφει. Μου γνέφει και απομακρύνεται. Χάνεται μέσα από το εκστατικό βλέμμα μου. Τα μάτια του κουρασμένα αλλά

καθάρια ακόμα σαν να με κοιτούν. Δεν μου είπε τίποτα όμως μου μίλησε. «Και λοιπόν; Τι κατάλαβες που με είδες; Είδες έναν αμαρτωλό μοναχό να ζητά έλεος. Είδες έναν επαίτη της Αγάπης Του. Είδες έναν ταλαίπωρο μοναχό να παλεύει ακόμα με τα πάθη του». Εγώ όμως δεν είδα αυτό…Είδα την άβυσσο της ταπείνωσης. Είδα την ανυπόκριτη άσκηση. Είδα την γνησιότητα της πίστεως. Είδα την ελπίδα μες στο δάκρυ. Είδα το Φως της Ανάστασης μέσα στο ημίφως. Είδα το κάλλος της σιωπής. Είδα την νίκη της προσευχής. Με είδε και έφυγε… αλλά δεν έφυγε ποτέ από μπροστά μου. Χάθηκε, αλλά πότε δεν ξεθώριασε η μορφή του από την καρδιά μου. Μου γνέφει κάθε ημέρα, κάθε στιγμή και μου λέει: «Και τι κατάλαβες που με είδες; Ωφελήθηκες σε τίποτα; Εσύ, πότε

θα αλλάξεις; Εσύ, πότε θα μετανοήσεις; Εσύ πότε θα ζήσεις;Πότε θα δεις;Πότε θα ακούσεις;Πότε θα αγγίξεις; Ξέρεις καλά για τι μιλάω…για Ποιον μιλάω... Πότε θα βιώσεις την Παρουσία Του;Πότε θα δεις το Φως Του;Πότε θα ακούσεις τον Λόγο Του;Πότε θα οσφρανθείς το κέλευσμά του;Πότε θα αγγίξεις τα ιμάτιά Του; Ξέρεις καλά για Ποιον μιλάω. Για Εκείνον που πρέπει να διψά η ψυχή σου. Που αναζητά η λογική σου. Που ψάχνουν οι ερωτήσεις σου. Για Εκείνον τον Άγνωστο που θέλεις να γνωρίσεις...» Μου γνέφει ο μοναχός εκείνος κάθε ημέρα, μου μιλά, με προτρέπει να κάνω το βήμα, μου δίνει κουράγιο να συνεχίσω. Μου γνέφει ο μοναχός εκείνος κάθε ημέρα και μετά χάνεται. Και μένω μόνος με τις επιλογές μου. Μένω ακίνητος, βουβός, γονατι-

στός μπροστά στο τώρα. Έχει περάσει καιρός από τότε που στάθηκα μπροστά σε εκείνο το μισάνοικτο παράθυρο. Δεν ξέρω αν προόδευσα πνευματικά από εκείνη την στιγμή. Ένα ξέρω, ότι με στοίχειωσε εκείνο το νεύμα του μοναχού. Με στοίχειωσε η γνησιότητά του. Με στοίχειωσε η σιωπή του. Με στοίχειωσε η άδολη μορφή του. Δεν γνωρίζω τι απέγινε αυτός ο μοναχός. Δεν τον ξαναείδα. Δεν χρειάζεται να τον ξαναδώ. Ότι ήταν να μου δώσει, μου το έδωσε. Μου πρόσφερε Αλήθεια. Μου έδειξε το κάλλος της ταπείνωσης. Μου φανέρωσε τις ευεργεσίες της προσευχής. Μου απέδειξε ότι και εγώ μπορώ, αρκεί να τολμήσω... Ένα μισάνοικτο παράθυρο με εισήγαγε σε ένα μυστικό κόσμο. Τον κόσμο του Θεού. Και γι’ αυτό είμαι ευγνώμων…

Παύλειος Λόγος

μικρές

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη

ραγματοποιήθηκε κατά το χρονικό διάστημα 1 έως και 4 Σεπτεμβρίου προσκυνηματική εκδρομή της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας στην Κωνσταντινούπολη, με την ευκαιρία της ενάρξεως του νέου Εκκλησιαστικού Έτους.Του προσκυνήματος προΐστατο ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων συνοδευόμενος από ομάδα κληρικών και λαϊκών της Μητροπόλεως, μεταξύ των οποίων ήταν και νέοι οφφικιάλοι της ΜΧΕ. Τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου ο σεβασμιώτατος και η συνοδία του έγιναν δεκτοί από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο στην αίθουσα του Θρόνου. Ακολούθησε προσφώ-

νηση του Σεβασμιωτάτου και ο Παναγιώτατος κατά την αντιφώνησή του καλωσόρισε τον σεβασμιώτατο και τη συνοδία του στο Φανάρι και αναφέρθηκε στις δραστηριότητες της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας τις οποίες παρακολουθεί τακτικά, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις πρόσφατες αγιοκατατάξεις της Οικογενείας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και των 1241 νεομαρτύρων της Νάουσας. Επίσης αναφέρθηκε στο θεσμό των «Παυλείων» που με τη χάρη του Θεού θα εορτάσουν το 2014 την πρώτη 20ετία τους. Τέλος ο Παναγιώτατος προσέφερε σε όλους ως ευλογία από ένα μικρό σταυρό, ενθύμιο της επισκέψεως στην κωνσταντινούπολη. Κατά τις υπόλοιπες ημέρες του προσκυνήματος πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε ιερούς ναούς και μονές, την Αγία Σοφία, τη Μονή της Χώρας τη Σχολή της Χάλκης κα.

Με τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο

Έξω από το κεντρικό κτίριο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, με τον σεβ. Μητροπολίτη Προύσσης κ. Ελπιδοφόρο

Πανηγύρισε η ι. Μονή Καλλίπετρας

ατά το διήμερο 7 και 8 Σεπτεμβρίου πανηγύρισε η ιερά μονή Παναγίας Καλλίπετρας στη Σκήτη Βεροίας. Την κυριώνυμο ημέρα της εορτής του Γενεθλίου της Υπεραγίας Θεοτόκου λειτούργησε ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναουσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας παρετέθη γεύμα σε όλους τους προσκυνητές.

Λειτουργία στο Γηροκομείο Νάουσας

Αρχιερατική θεία Λειτουργία στην ιερά μονή Παναγίας Καλλίπετρας

η Δευτέρα 9 Σεπτεμβρίου, εορτή των θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στο παρεκκλήσιο του Γηροκομείου Νάουσας που είναι αφιερωμένο στους γονείς της Παναγίας. Μετά τη θεία λειτουργία ο σεβασμιώτατος παρέδωσε στον Πρόεδρο του Γηροκομείου ενίσχυση της Ιεράς Μητροπόλεως, ύψους 4000€ για τις ανάγκες λειτουργίας του Ιδρύματος.

Αγιασμός για τη νέα Σχολική χρονιά

Από τη θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσιο του Γηροκομείου Νάουσας

ο πρωί της Τετάρτης 11 Σεπτεμβρίου, πρώτη ημέρα της νέας σχολικής χρονιάς, ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων μετέβη στο 4ο Λύκειο Βέροιας, εργατικών κατοικιών, και τέλεσε τον καθιερωμένο αγιασμό. Μετά τον αγιασμό μίλησε πατρικά στους νέους και τις νέες που ξεκινούν και φέτος την προσπάθεια για την κατάκτηση της γνώσεως και τους επισήμανε ότι η προσπάθεια αυτή ούτε εύκολη είναι, ούτε χωρίς θυσίες και πολύ κόπο μπορούν να φτάσουν στο τέλος της προσπάθειας. Ο σεβασμιώτατος τόνισε ακόμη ότι αποστολή του σχολείου δεν είναι μόνο η απόκτηση των γνώσεων αλλά και η απόκτηση σωστής αγωγής, ομαδικής εργασίας και συνεργασίας, σεβασμός στις αξίες και τα ιδανικά της πατρίδας μας.

Από τον αγιασμό για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς

Παύλειος Λόγος

Αρχιερατική θεία Λειτουργία στα Πιέρια Όρη

ην Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε το θείο λόγο στον ιερό ναό αγίας Άννης και οσίου Δαβίδ στο χωριό Ριζώματα των Πιερίων, όπου μεταφέρθηκε για προσκύνηση των πιστών και η τιμία κάρα του οσίου Δαβίδ Εύβοιας από τον καθηγούμενο αρχιμ. Γαβριήλ Εμμανουηλίδη, ο οποίος κατάγεται από τη Βέροια. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας τελέστηκε μνημόσυνο για τον μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου κυρό Αντώνιο, καθώς και για τον μακαριστό καθηγούμενο της μονής οσίου Δαβίδ Κύριλλο.

Επίσκεψη σεβασμιωτάτου στο Τιράσπολ

Αρτοκλασία μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας στον ι. ναό αγίας Άννης και οσ. Δαβίδ στα Πιέρια Όρη

ατά το χρονικό διάστημα από 25 έως και 28 Σεπτεμβρίου οι σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Βεροίας κ. Παντελεήμων και Κοζάνης κ. Παύλος επισκέφθηκαν την ιερά Αρχιεπισκοπή Τιράσπολ στο αυτόνομο κρατίδιο της Υπερδνυστερίας ανταποκρινόμενοι σε πρόσκληση του σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράσπολ κ. Σάββα, προκειμένου να λάβουν μέρος στις λατρευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με την ευκαιρία της εορτής της παγκοσμίου υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Κατά την πρώτη ημέρα της επισκέψεως πραγματοποιήθηκε ξενάγηση σε διάφορα μνημεία της πρωτεύουσας, κατάθεση λουλουδιών στο μνημείο του αγνώστου στρατιώτη, επίσκεψη του Μουσείου και συνάντηση με τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου στο μέγαρο της Βουλής. Αργότερα πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο Προεδρικό μέγαρο όπου έγινε υποδοχή από τον νέο πρόεδρο της χώρας κ. Ευγένιο Βασίλεβιτς Σεβτσιούκ και συνομιλίες επί διαφόρων θεμάτων εκκλησιαστικού κυρίως ενδιαφέροντος. Ο σεβασμιώτατος Βεροίας κ. Παντελεήμων τίμησε τον Πρόεδρο, ο οποίος είχε επισκεφθεί πρόσφατα και την ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά ως προσκυνητής, με το χρυσό μετάλλιο του αποστόλου Παύλου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας τελέστηκε ο εσπερινός και ο όρθρος της εορτής στον καθεδρικό ναό της πόλης προεξάρχοντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μολδαβίας κ. Βλαδιμήρου. Την επόμενη ημέρα (Ύψωση Τιμίου Σταυρού) τελέστηκε πολυαρχιερατικό συλλείτουργο στον προσφάτως ανακαινισθέντα (μετά τον βομβαρδισμό που υπέστει) ιερό ναό αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκυ.

Εορτή της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στο Τιράσπολ

Απονομή χρυσού μεταλλίου απ. Παύλου στον Πρόεδρο της Υπερδνειστερίας

Αγρυπνία για την εορτή της Αγίας Σκέπης

ην Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου το βράδυ τελέστηκε ιερά αγρυπνία σε όλες τις αρχιερατικές περιφέρειες της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας με την ευκαιρία της εορτής της Αγίας Σκέπης και με ιδιαίτερο αίτημα προσευχής της Εκκλησίας την έξοδο της Πατρίδας μας από την οικονομική κρίση που δοκιμάζει το λαό μας τα τελευταία χρόνια. Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Πολιούχου Βεροίας και κήρυξε το θείο λόγο.

Επίσκεψη Μητροπολίτου Οδησσού

Από την Αγρυπνία που τέλεσε ο σεβασμιώτατος στον ιερό ναό αγ. Αντωνίου Βεροίας για την εορτή της Αγίας Σκέπης

ην Τρίτη 8 Οκτωβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Οδησσού κ. Αγαθάγγελος επισκέφθηκε την Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, στο πλαίσιο ολιγοήμερης επίσκεψής του στην Ελλάδα προκειμένου να τελέσει τρισάγιο στον τόπο του αεροπορικού δυστυχήματος στα Πιερία Όρη που πριν 20 χρόνια στοίχισε τη ζωή σε πολλούς Έλληνες και Ουκρανούς. Τον Μητροπολίτη Οδησσού υποδέχθηκε ο σεβασμιώτατος και στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά, το Ναό του Αγίου Λουκά, το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, το Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο όπου φιλοξενείται έκθεση ζωγραφικής με έργα του Ευθύμη Βαρλάμη για τον Απόστολο Παύλο και το επισκοπικό μέγαρο όπου παρατέθηκε δείπνο προς τιμήν του σεβασμιωτάτου και της συνοδείας του.

Επίσκεψη του Μητροπολίτου Οδησσού κ. Αγαθαγγέλου στο Βήμα του Απ. Παύλου

Εγκαίνια ιερού ναού αγίας Μαρίνας

ο Σάββατο 12 Οκτωβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων τέλεσε την ακολουθία των Εγκαινίων του ενοριακού ιερού ναού αγίας Μαρίνης και αγίου Γρηγορίου Θεολόγου στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αγίας Μαρίνης του Δήμου Βέροιας. Μετά την ακολουθία ο σεβασμιώτατος τέλεσε την πρώτη αρχιερατική θεία λειτουργία στον καθαγιασθέντα ιερό ναό και κήρυξε το θείο λόγο.

Από την πρώτη αρχιερατική θεία λειτουργία αμέσως μετά τα εγκαίνια του ιερού ναού αγίας Μαρίνης Παύλειος Λόγος

Εγκαίνια ιερού ναού Ιωάννου και Αθανασίου Κουλακιωτών

ην Κυριακή 13 Οκτωβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων τέλεσε τα εγκαίνια του νέου περικαλλούς ιερού ναού των αγίων νεομαρτύρων Αθανασίου και Ιωάννου των Κουλακιωτών στην Χαλάστρα της Καμπανίας, που βρίσκεται στο Ν. Θεσσαλονίκης. Στην τελετή έλαβε μέρος και ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβας στην μητροπολιτική περιφέρεια του οποίου μαρτύρησε ο Άγιος Αθανάσιος.

Εγκαίνια ιερού ναού αγ. Ιωάννου και Αθανασίου των Κουλακιωτών Νεομαρτύρων

Μετά την τελετή των εγκαινίων ακολούθησε αρχιερατικό συλλείτουργο από τους δύο αρχιερείς προεξάρχοντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντλεήμονος ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο.

Αντίγραφο της Παναγίας Σουμελά στην Αργυρούπολη

ην Πέμπτη 17 Οκτωβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων μετέφερε και παρέδωσε στο σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νέας Σμύρνης κ. Συμεών πιστό αντίγραφο της ιεράς εικόνας Παναγίας Σουμελά, που ωε γνωστό φυλάσσεται στο ιερό Προσκύνημα στο όρος Βέρμιο. Πραγματοποιήθηκε υποδοχή κλήρου και λαού στο Δήμο Αργυρουπόλεως και ακολούθησε λιτανευτική πομπή προς τον μητροπολιτικό ιερό ναό αγίας Βαρβάρας, όπου και θα φυλάσσεται το αντίγραφο της Παναγίας Σουμελά. Μετά την άφιξη στον ιερό ναό τελέστηκε πανηγυρικός εσπερινός χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος. Ο οποίος κήρυξε και το θείο λόγο. Τον σεβασμιώτατο συνόδευαν ο Πρόεδρος του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» κ. Γεώργιος Τανιμανίδης και μέλη του Δ.Σ.

Αρχιερατικό συλλείτουργο αμέσως μετά τα εγκαίνια του ιερού ναού

Υποδοχή αντιγράφου της Παναγίας Σουμελά στην Αργυρούπολη

Παύλειος Λόγος

Ιστορική προσκύνηση της Παναγίας Σουμελά από τον Οικ. Πατριάρχη

αμπρή υποδοχή επιφύλαξαν στην Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο κλήρος, αρχές και λαός στην Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυροπούλεως το Σάββατο 19 Οκτωβρίου. Ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων και ο Πρόεδρος του Σωματείου «Παναγία Σουμελά» κ. Γεώργιος Τανιμανίδης μετέφεραν την ιερά εικόνα της Παναγίας Σουμελά, προκειμένου να την προσκυνήσει ο Παναγιώτατος. Η ιστορική αυτή στιγμή σκόρπισε ρίγη συγκινήσεως σε όλους τους παριστάμενους, αφού είναι γνωστή η αγάπη του Παναγιωτάτου για τον Πόντο, αλλα και οι προσπάθειές του για την αναβίωση των θρυλικών πανηγύρεων στο ορος Μελά της Τραπεζούντας.

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος με συγκίνηση προσκυνάει την ιστορική εικόνα της Παναγίας Σουμελά

Εγκαίνια ιερού ναού στην Κύπρο

ημερώματα του Αγίου Δημητρίου και μέσα σε πνεύμα κατανύξεως τελέστηκαν σε αγρυπνία τα εγκαίνια του ιερού ναού προς τιμήν του αποστόλου Βαρνάβα στην περιοχή Κάτω Πολεμίδια Λεμεσού προεξαρχοντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πρικονήσσου κ. Ιωσήφ και συμπροσευχομένων του σεβ. Βεροίας κ. Παντελεήμονος του θεοφιλεστάτου Χωρεπισκόπου Αμαθούντος κ. Νικολάου και του οικείου Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσσού κ. Αθανασίου

Ο Δήμος Βέροιας τίμησε με μετάλλιο τον σεβασμιώτατο

Ο σεβασμιώτατος υπογράφει το ιερό Ευαγγέλιο μετά τα εγκαίνια του ιερού ναού αγ. Βαρνάβα Κάτω Πολεμιδίων της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού

ην Δευτέρα 28 Οκτωβρίου ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου πολιούχου Βεροίας και στη συνέχεια τέλεσε Δοξολογία για την εθνική εορτή. Μετά το τέλος της Δοξολογίας η Δήμαρχος Βεροίας κ. Χαρούλα Ουσουλτζόγλου απένειμε στον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη το μετάλλιο τιμής και ευποιίας του Δήμου Βέροιας, ως ελάχιστη ένδειξη ευχαριστίας για τη στήριξη και την εξαιρετική προσφορά του στα γενικότερα ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη, την προβολή και την υποστήριξη θεσμικών δομών της τοπικής κοινωνίας.

Από την επίδοση στον σεβασμιώτατο του μεταλλίου τιμής και ευποιίας του Δήμου Βέροιας από τη Δήμαρχο της πόλης κατά τη Δοξολογία 28ης Οκτωβρίου Παύλειος Λόγος

τύπος & ουσία τοῦ Πρωτ/ρου Νεκταρίου Σαββίδη

ιαβάστε με λίγη προσοχή τα παρακάτω αγαπητοί αναγνώστες : «Η Έλλη κρατεί την λαμπάδα της και προσέχει να μην σβήσει. Πηγαίνει τη λαμπάδα στο σπίτι. Τη δίνει στη γιαγιά και λέει: Χριστός Ανέστη, γιαγιά. Η γιαγιά τη φιλεί και λέει: Αληθώς Ανέστη παιδί μου. Ύστερα παίρνει τη λαμπάδα. Πηγαίνει στο εικόνισμα και ανάβει το καντήλι». Επίσης και αυτό: « Τα παιδιά κάνουν τον σταυρό τους όταν περνούν από την εκκλησία. O παπα-Ηλίας χαμογελά. Ύστερα τα ευλογεί. Έχετε την ευχή του Θεού. Και αυτό: «Ντίν-ντάν, ντίν- ντάν, χτυπά η καμπάνα. Σήμερα είναι Κυριακή. Τα παιδιά σηκώνονται κι ετοιμάζονται για την εκκλησία. Σε λίγο φτάνουν. Όλα εκεί είναι ωραία. Τα καντήλια αναμμένα. Το λιβάνι μοσχοβολά. Ο παπάς ευλογεί». Αυτά που μόλις διαβάσατε ήταν αποσπάσματα από αναγνωστικό της πρώτης τάξης δημοτικού σχολείου λίγο παλαιοτέρων ετών. Γιατί τα αναφέρω; Ανοίξτε σήμερα τις τσάντες των παιδιών σας και ψάξτε να βρείτε παρόμοια πράγματα. Μην κάνετε τον κόπο… Θα σας βοηθήσω. Διαβάστε τι γράφει το Ανθολόγιο των Γ΄ και Δ΄ τάξεων στο κείμενο με τίτλο «Τότε που πήγαμε βόλτα τον Επιτάφιο» : «σήκωσαν τον Επιτάφιο ψηλά πάνω κι όλοι περάσαμε από κάτω. Να, όπως παίζουμε το περνά- περνά η μέλισσα»... Παντελής έλλειψη σεβασμού και σαφής υποτίμηση –βλασφημία της πιο κατανυκτικής στιγμής της Μεγάλης Εβδομάδας. Υπάρχουν και άλλα κείμενα που θα σας

σόκαραν αν τα διαβάζατε.. Κρίμα για την παιδεία μας. Μιλάμε όλοι, εκπαιδευτικοί και μη, για την έκπτωση αξιών, για την πνευματική κρίση της εποχής μας, και ειδικά της παιδείας. Είναι φυσικό αποτέλεσμα με τέτοια σχολικά βιβλία. Τα τελευταία χρόνια τίποτε δεν χτυπήθηκε τόσο, από άθεους και μαρξιστές εκπαιδευτικούς, όσο η αθάνατη αξία της Ορθόδοξης πίστης, της οικογένειας και της αγάπης για την πατρίδα. Και να τα αποτελέσματα. Μα όπως στρώσαμε θα κοιμηθούμε. Ας ξυπνήσουμε εκπαιδευτικοί και γονείς πριν είναι πολύ αργά… ********** Ο κ. κ. Τζὼν Κίττμερ, πρεσβευτής της Βρετανίας στη Ελλάδα, διηγείται προσωπικές εμπειρίες στο blog του από πρόσφατη επίσκεψη στο Άγιον Όρος: «Είμαι πιστός αγγλικανός, και ενδιαφέρομαι εδώ και πολλά χρόνια για το μοναχισμό και την πνευματικότητα της Ορθοδοξίας». Εκφράζει τον θαυμασμό του για τις φυσικὲς καλλονὲς του Αγίου Όρους και συνεχίζει: «Αλλά για μένα, η κύρια εμπειρία του Άθω δεν είναι τόσο η φυσική ομορφιά του παρθενικού τοπίου, όσο η εμβάπτιση του πιστού στους ρυθμούς και τις απαιτήσεις του μοναστικού βίου (...). Αγαπώ την ορθόδοξη λειτουργία και έχω παρευρεθεί σε πολλές υπέροχες λειτουργίες. Στη Θεία Λειτουργία της Ιβήρων και στον Εσπερινό της Ξενοφώντος, ντράπηκα για τα δάκρυα στο πρόσωπό μου. Αλλά, κοιτώντας γύρω μου, κατάλαβα ότι δεν ήμουνα ο μόνος. Οι περισσότεροι από εμάς συγκινηθήκαμε εμφανώς από τη θαυμάσια αρμονία της μουσικής, της αρχιτεκτονικής και

Ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος της τέχνης, καθώς και από τον μεστό λόγο της λειτουργίας και τη σταθερή της προτροπή σε μια πορεία μετάνοιας και ελέους. » Πολύ ευχάριστη έκπληξη προξενεί στον ορθόδοξο αναγνώστη ο εξομολογητικός τόνος στη διήγηση του ετερόδοξου αξιωματούχου αλλά και η πετυχημένη εμβάθυνσή του στα ουράνια μηνύματα, τα οποία απευθύνονται σε κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο που προσέρχεται ως ευλαβής προσκυνητής στο Αγιώνυμο Όρος. Επιπλέον ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η θαρραλέα ομολογία της χριστιανικής ιδιότητος από ένα μάλιστα επίσημο πρόσωπο βρετανικής καταγωγής. Αυτός είναι ο μυστικός πλούτος της Ορθοδοξίας, τον οποίο δυστυχώς πολλοί από εμάς δεν έχουμε εκτιμήσει όσο πρέπει.. Ας διδαχθούμε λοιπόν από το φωτεινό παράδειγμα της αγάπης στον Θεό και στην αγία μας Εκκλησία από έναν ειλικρινή αναζητητή της αλήθειας (περ.‘’Ο Σωτήρ’’ ). Αλήθεια , μερικές φορές , λυπάμαι που έχουμε δίπλα μας γάργαρη πηγή ‘’ ζώντος ύδατος’’ , που αναβλύζει από το Άγιον Όρος, και εμείς ξεδιψάμε από θολά νερά… ********* Ποτέ εμείς οι Έλληνες δεν πρέπει να ξεχνούμε το θαύμα του 40. Οι λίγοι νικούν τους πολλούς. Αλλά μη λησμονούμε ότι αυτοί οι λίγοι είναι όχι απλώς Έλληνες, αλλά Χριστιανοί Έλληνες. Οι Έλληνες στηριχτήκαμε πρώτα στη Παναγία και μετά στη γενναιότητά μας. Για το λόγο αυτό η ημέρα της Εθνικής Εορτής της 28ης Οκτωβρίου είναι αφιερωμένη στην Αγία Σκέπη της Θεοτόκου, ακριβώς γιατί στον πόλεμο που

μας κηρύχτηκε άδικα η Παναγία προστάτευσε τη μικρή μας χώρα. Σημειώνω μερικά ενδεικτικά γεγονότα, που δυστυχώς δεν τα γνωρίζουμε, όπως τα γράφει ο αείμνηστος π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος στο βιβλίο του «Το θαύμα του 40»: 1.Ο Πρωθυπουργός Μεταξάς εις το διάγγελμά του και αυτός έλεγε: «Να ευχαριστήσωμεν τον Ύψιστον με όλην μας την ψυχή. 2. Ο Λαός όλος κατέφυγεν εις τους Ναούς, έκαμε λειτουργίας και παρακλήσεις εις τον Θεόν και την Παναγίαν δια τους μαχομένους. Εικόνες, Ευαγγέλια, Σταυρούς έβαζαν εις τις τσέπες των στρατιωτών. 3. Ο Αρχιστράτηγος Αλέξ. Παπάγος εις ημερησίαν διαταγήν του προς τους μαχομένους: «Ο Χριστός και η Παναγία θα είναι μαζί σας». 4. Το Επιτελείον του Στρατού εις το πρώτον ανακοινωθέν της 28ης έγραφε λακωνικώτατα: «Με την βοήθειαν του Θεού ό στρατός μας υπεράσπιζε το πάτριον έδαφος». 5. Ένας πολεμιστής έγραψε: «Η πίστις του στρατού μας αυξάνει. Η αιτία είναι τα θαύματα, τα οποία γίνονται μπροστά μας. Τι να πή κανείς, ποιο να πρωτοδιηγηθής και ποιο ν’ αφήσης. Με γράμμα δεν μπορώ να τα παραστήσω...». Έτσι γράφτηκε το έπος του 40 αγαπητοί αναγνώστες. Με την πίστη στο Θεό. Αν έχουμε σήμερα και εμείς την ίδια πίστη στο Θεό και την Υπεραγία Θεοτόκο, θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε κάθε εθνικό κίνδυνο και κάθε ποικιλόμορφη κρίση…