ท ฤ ษ ฎ ี เ ม ค ค า ท ร อ น ก ิ ส
ท ฤ ษ ฎ ี เ ม ค ค า ท ร อ น ก ิ ส
E u r o p a N r . 4 5 1 1 9
1
EUROPA - หนัังสืือเฉพาะทาง สำำ�หรัับเมคคาทรอนิิกส์์ Fachkunde Mechatronik 6. Auflage
ทฤษฎีี เมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6
รายชื่่�อผู้้�ทรงคุุณวุุฒิิ 1. รองศาสตราจารย์์ ดร. วััชรินิ ทร์์ โพธิ์์�เงิิน สาขาวิิชาวิิศวกรรมเมคคาทรอนิิกส์์ และหุ่่�นยนต์์ ภาควิิชาครุุศาสตร์์เครื่่�องกล คณะครุุศาสตร์์อุุตสาหกรรม มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีพระจอมเกล้้าพระนครเหนืือ (Assoc. Prof. Dr. Watcharin Pongaen, Division of Mechatronics and Robotics Engineering, Faculty of Technical Education, CIT, KMUTNB) 2. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร. ชานิินทร์์ จููฉิิม สาขาวิิชาเทคโนโลยีีวิิศวกรรมเมคคาทรอนิิกส์์ ภาควิิชาเทคโนโลยีีวิิศวกรรมเครื่่�องกล วิิทยาลััยเทคโนโลยีีอุุตสาหกรรม มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีพระจอมเกล้้าพระนครเหนืือ (Asst. Prof. Dr.-Ing. Chanin Joochim, Division of Mechatronics Engineering Technology, CIT, KMUTNB) 3. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร. อรพดีี จููฉิิม อาจารย์์ประจำำ�สถาบัันวิชิ าการหุ่่�นยนต์์ภาคสนาม (ฟีีโบ้้) มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีพระจอมเกล้้าธนบุุรีี (Asst. Prof. Dr. Orapadee Joochim, Institute of Field Robotics (FIBO), KMUTT) 4. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร. วริิษฐ์์ ธรรมศิิริิโรจน์์ ภาควิิชาเทคโนโลยีีวิิศวกรรมเครื่่�องต้้นกำำ�ลััง วิิทยาลััยเทคโนโลยีีอุุตสาหกรรม มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีพระจอมเกล้้าพระนครเหนืือ (Asst. Prof. Dr. Warit Thammasiriroj, Department of Power Engineering Technology, CIT, KMUTNB) 5. Mr. Markus Hoffmann, GTDEE Project Director and CIM Integrated Expert, AHK Thailand 6. Mr. Paul Koelker, German Expert for Industrial Meister Development at TGDE, KMUTNB 7. ดร. กมลศัักดิ์์� สุุระดม ผู้้�จััดการอาวุุโส โปรแกรม GTDEE หอการค้้าเยอรมััน-ไทย (Dr. Kamonsak Suradom, GTDEE Senior Manager, AHK Thailand) In-Design 1. อาจารย์์ ธานิินทร์์ ใหม่่พิิมพ์์ อาจารย์์ประจำำ�สาขาวิิชาดิิจิิทััลกราฟิิก วิิทยาลััยเทคโนโลยีีดอนบอสโกกรุุงเทพ 2. อาจารย์์ อััสนีี เวศนารััตน์์ อาจารย์์ประจำำ�สาขาวิิชาดิิจิิทััลกราฟิิก วิิทยาลััยเทคโนโลยีีดอนบอสโกกรุุงเทพ 3. นายนราธิิป ช่่วงครบุุรีี ผู้้�ช่่วย In-Design นัักศึึกษาสาขาวิิชาคอมพิิวเตอร์์กราฟิิก วิิทยาลััยเทคโนโลยีีดอนบอสโกกรุุงเทพ 4. นายสมััณตชััย ไชยแป้้น ผู้้�ช่่วย In-Design นัักศึึกษาสาขาวิิชาคอมพิิวเตอร์์กราฟิิก วิิทยาลััยเทคโนโลยีีดอนบอสโกกรุุงเทพ
Printed at Don Bosco Technological College, Bangkok, Thailand.
Europa - number : 45119
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
2
การผลิิตกราฟิิก
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
4
สารบัญ การอธิบายสาระการเรียนรู้
9
LF 1
การวิิเคราะห์์ความสััมพัันธ์์ของการทำำ�งาน ในระบบเมคคาทรอนิิกส์์ .......................................................9 LF 2 การผลิิตระบบย่่อยเมคคานิิค............................................... 10 LF 3 ความปลอดภััยและเทคนิิคในการติิดตั้้�งอุุปกรณ์์ไฟฟ้้า..........12 LF 4 การตรวจสอบการส่่งถ่่ายพลัังงานและข้้อมููล ในชุุดประกอบนิิวเมติิกส์์และไฮดรอลิิกส์์ไฟฟ้้า.....................13 LF 5 การสื่่�อสารโดยใช้้ระบบประมวลผลข้้อมููล ............................14 LF 6 การวางแผนและจััดการขั้้�นตอนการทำำ�งาน ..........................14 LF 7 ระบบย่่อยเมคคาทรอนิิกส์์...................................................15 LF 8 การออกแบบและสร้้างระบบเมคคาทรอนิิกส์์......................16 การตรวจสอบการส่่งข้้อมููลในระบบเมคคาทรอนิิกส์์ที่่�ซัับซ้้อน...17 LF 9 LF 10 การออกแบบการติิดตั้้�งและการถอดแยกชิ้้�นส่่วน .................18 LF 11 การติิดตั้้�ง การหาข้้อผิิดพลาด การแก้้ไขปััญหา และการซ่่อมแซม .................................................................19 LF 12 การบำำ�รุุงรัักษาเชิิงป้้องกััน ....................................................20 LF 13 การส่่งมอบระบบเมคคาทรอนิิกส์์ให้้กัับลููกค้้า .....................20
1 พื้นฐานของการประมวลผลข้อมูล
23
1.1 ระบบปฏิบัติการ ..................................................................23 1.1.1 หน้าที่ของระบบปฏิบัติการ ..................................................23 1.1.2 หมวดหมู่ระบบปฏิบัติการ ....................................................24 1.1.3 ระบบปฏิิบััติิการ Client-Server (จาก Windows) .............27 1.2 การใช้ Office.......................................................................33 1.2.1 การประมวลผลค�ำ ................................................................37 1.2.2 แผ่นตารางจัดการ ................................................................42 1.2.3 พรีเซนเทชั่นซอฟต์แวร์ .........................................................47 1.2.4 ระบบฐานข้อมูล ...................................................................53 1.3 ซอฟต์แวร์เสริม ....................................................................57 1.3.1 การแก้ไขรูปภาพ ..................................................................57 1.3.2 การสร้างเอกสาร PDF..........................................................59 1.3.3 การจัดการโครงการ .............................................................60 1.4 การเขียนโปรแกรมเบื้องต้น .................................................63 1.4.1 ภาษาโปรแกรม ....................................................................63 1.4.2 อัลกอริทึม ............................................................................63 1.4.3 โครงสร้างทั่วไปของโปรแกรม ..............................................63 1.4.4 ชนิดข้อมูลและตัวแปร .........................................................64 1.4.5 ชนิดข้อมูล ............................................................................64 1.4.6 อินพุตและเอาต์พุตส�ำหรับภาษาระดับสูง.............................65 1.4.7 การเชื่อมโยงชนิดของข้อมูล .................................................65 1.4.8 การพัฒนาโปรแกรม.............................................................65 1.4.9 โหมดการแสดงผลของอัลกอริทึม.........................................66 1.4.10 ตัวอย่างโปรแกรม.................................................................67 1.5 การสื่อสารในเครือข่าย.........................................................68 1.5.1 พื้นฐาน.................................................................................68 1.5.2 โปรโตคอลในการติดต่อสื่อสาร.............................................70 1.5.3 ภัยคุกคามต่อเครือข่ายและคอมพิวเตอร์ .............................71
2 การสื่อสารทางเทคนิค
73
2.1 การเขียนแบบในฐานะสื่อกลางการสื่อสาร ...........................73 2.1.1 ชนิดของแบบ .......................................................................74 2.1.2 การเขียนแบบภาพแสดงบางส่วน.........................................76 2.1.3 การแสดงเฉพาะส่วน ............................................................80 2.1.4 การวัดขนาดแต่ละชิ้นส่วน ...................................................81 2.1.5 ภาพแสดงเกลียว ..................................................................82 2.1.6 ชิ้นส่วนพื้นฐาน .....................................................................83
2.1.7 การเขียนแบบภาพประกอบ .................................................84 2.2 ตารางและแผนภาพ .............................................................85 2.2.1 ตาราง ..................................................................................85 2.2.2 แผนภาพ ..............................................................................85 2.3 การสื่อสารทางเทคนิคโดยใช้แปลน......................................86 2.4 ภาษาในฐานะสื่อกลางการสื่อสาร ........................................87 2.4.1 การจดบันทึก .......................................................................87 2.4.2 รายงานและการน�ำเสนอ......................................................88 2.4.3 การสร้างรายงาน..................................................................88 2.4.4 การน�ำเสนอรายงาน.............................................................88
3 เทคนิคการวัด
89
3.1 การวัดความยาวและการวัดมุม ............................................89 3.2 เครื่องมือวัดทางเครื่องกล.....................................................90 3.2.1 เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์............................................................90 3.2.2 ไมโครมิเตอร์.........................................................................91 3.2.3 ไดอัลเกจ ..............................................................................91 3.2.4 การวััดมุุม ไม้้โปรแทรกเตอร์์ ...............................................92 3.3 เครื่องมือวัดแบบนิวเมติกส์ ..................................................93 3.4 เครื่องมือวัดทางไฟฟ้า ..........................................................93 3.5 เครื่องมือวัดทางอิเล็กทรอนิกส์ ............................................94 3.6 การตรวจสอบด้วยการวัดเปรียบเทียบ .................................94 3.7 การวัดพื้นผิว ........................................................................95 3.7.1 หลักการพื้นฐานของการวัดพื้นผิว ........................................95 3.7.2 กระบวนการวัดพื้นผิว ..........................................................95 3.7.3 ค่าความหยาบผิว .................................................................96 3.7.4 การก�ำหนดค่าความหยาบผิวในงานเขียนแบบการผลิต .......97 3.8 พิกัดความเผื่อและความพอดี...............................................98 3.8.1 พิกัดความเผื่อขนาด.............................................................98 3.8.2 ความพอดีในการสวม.........................................................100 3.8.3 ระบบความพอดีในการสวม ...............................................100 3.8.4 พิกัดความเผื่อส�ำหรับรูปร่างและต�ำแหน่ง..........................102
4 การจัดการคุณภาพ
103
4.1 นิยามเกี่ยวกับคุณภาพ.......................................................103 4.2 บทบาทหน้าที่ของการจัดการคุณภาพ...............................104 4.2.1 การวางแผนคุณภาพ..........................................................104 4.2.2 การควบคุมคุณภาพ...........................................................105 4.2.3 การตรวจสอบคุณภาพ.......................................................105 4.2.4 การปรับปรุงคุณภาพ .........................................................105 4.3 การจัดการคุณภาพตามมาตรฐาน DIN EN ISO 9000 : 2015................................................106 4.4 การจัดการคุณภาพไม่ได้เป็นหน้าที่ของหัวหน้างาน เพียงผู้เดียว ........................................................................106 4.5 การจัดการคุณภาพทางสถิติ...............................................107 4.5.1 ความผิดพลาดแบบสุ่มและทางสถิติ...................................107 4.5.2 การกระจายตัวปกติของ Gauss ........................................107 4.5.3 การ์ดควบคุมคุณภาพ เป็นเครื่องมือ ในการควบคุมคุณภาพ .......................................................108
5 เทคนิคด้านวัสดุ 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
109
การแบ่งประเภทของวัสดุ...................................................109 คุณสมบัติของวัสดุ..............................................................110 คุณสมบัติทางกายภาพ.......................................................110 คุณสมบัติทางเคมีและเทคโนโลยี .......................................111 คุณสมบัติทางกลและเทคโนโลยี.........................................111
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
5
สารบัญ
5.2.4 คุณสมบัติทางเทคนิคการผลิต............................................113 5.2.5 คุณสมบัติทางด้านสิ่งแวดล้อม............................................113 5.3 โครงสร้างของวัสดุโลหะ.....................................................114 5.3.1 โครงสร้างภายในของโลหะ.................................................114 5.3.2 ประเภทของโครงผลึกร่างตาข่าย .......................................114 5.4 วัสดุเหล็กและเหล็กกล้า .....................................................115 5.4.1 การแบ่งประเภทตามการใช้งาน .........................................115 5.4.2 การแบ่งประเภทตามชั้นของคุณภาพ.................................116 5.4.3 การก�ำหนดมาตรฐานของวัสดุเหล็ก และเหล็กกล้า ...........116 5.4.4 เหล็กกล้าและวัสดุเหล็กที่ส�ำคัญ (ตัวเลือก)........................118 5.5 โลหะที่ไม่ใช่เหล็ก...............................................................121 5.5.1 ทองแดงและทองแดงผสม..................................................121 5.5.2 อลูมิเนียมและอลูมิเนียมผสม.............................................122 5.6 โลหะส�ำคัญอื่นๆ.................................................................123 5.7 วััสดุุซิินเทอร์์ .....................................................................124 5.7.1 การผลิตชิ้นส่วนซินเทอร์ ....................................................124 5.7.2 การใช้งานของโลหะซินเทอร์..............................................124 5.8 การกััดกร่่อน ......................................................................125 5.8.1 สาเหตุของการกัดกร่อน .....................................................125 5.8.2 รูปแบบของการกัดกร่อน ...................................................126 5.8.3 มาตการป้องกันการกัดกร่อน .............................................126 5.9 พลาสติก ............................................................................127 5.9.1 คุณสมบัติของพลาสติก และการน�ำไปใช้งาน.....................127 5.9.2 การแบ่งประเภทของพลาสติก ...........................................128 5.10 วััสดุุคอมโพสิิต....................................................................130 5.11 วัสดุเสริม............................................................................131 5.12 วัสดุและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม.........................................132
6 ระบบเมคคานิิค (ระบบเครื่่�องกล)
133
6.1 พื้้�นฐานทางความคิิดของระบบเมคคานิิค..........................133 6.1.1 ขอบเขตของระบบเมคคานิิค.............................................134 6.1.2 อิินพุุต (Input)/เอาต์์พุุต Output)....................................134 6.1.3 หน้าที่หลักและหน้าที่ย่อยของระบบทางด้านเทคนิค.........134 6.2 พื้้�นฐานทางกายภาพของระบบเมคคานิิค..........................136 6.2.1 งานในเมคคานิิค................................................................136 6.2.2 ก�ำลังเชิงกลและประสิทธิภาพ ............................................137 6.3 หน่่วยงานในระบบเมคคานิิค ............................................139 6.3.1 หน่วยขับเคลื่อน.................................................................140 6.3.2 การส่งพลังงานของหน่วยงานของระบบ ............................140 6.3.2.1 เพลา ..................................................................................141 6.3.2.2 คัปปลิ้ง...............................................................................142 6.3.2.3 เฟือง/เกียร์.........................................................................144 6.3.2.4 ตัวแปรในระบบเฟือง .........................................................148 6.3.2.5 หัวขับไฟฟ้าเคลื่อนที่เชิงเส้นตรง (ลิเนียร์) ..........................150 6.3.3 หน่วยฟังก์ชั่นการท�ำงาน....................................................151 6.3.4 หน่วยค�้ำพยุง......................................................................151 6.3.4.1 ตัวถังและโครงสร้าง ...........................................................151 6.3.4.2 ระบบไกด์...........................................................................152 6.3.4.3 แบริ่ง (ตลับลูกปืน).............................................................155
7 การผลิิตระบบเมคคานิิค (เทคโนโลยีีการผลิิต)
163
7.1 พื้้�นฐานเทคโนโลยีีการผลิิตระบบเมคคานิิค.......................163 7.2 กลุ่่�มหลัักในวิิธีีการผลิิตระบบเมคคานิิค.............................163 7.3 การขึ้นรูปตามแบบ.............................................................166 7.3.1 การหล่อ ............................................................................166 7.3.2 การเผาซินเทอร์..................................................................167 7.3.3 การผลิตแบบเพิ่มเนื้อวัสดุ (การพิมพ์ 3 มิติ) ......................168 7.4 การขึ้นรูปโลหะ ..................................................................170 7.4.1 การแบ่่งวิิธีีการขึ้้�นรููป..........................................................170
7.4.2 การดัด ...............................................................................171 7.4.2.1 พื้นฐานทางด้านเทคนิค .....................................................171 7.4.2.2 การดัดท่อ ..........................................................................172 7.4.2.3 ความยาวก่อนการตัด.........................................................174 7.5 การตัดเฉือน.......................................................................175 7.5.1 พื้นฐานของการตัดเชิงกล...................................................175 7.5.2 การสกัด .............................................................................176 7.5.3 การเลื่อย ............................................................................178 7.5.4 การตะไบ ...........................................................................180 7.5.5 การกัดด้วยเครื่องจักร ........................................................181 7.5.6 การเจาะ.............................................................................184 7.5.7 การเจาะขยายรู..................................................................189 7.5.8 การรีม................................................................................190 7.5.9 การตัดเกลียว .....................................................................191 7.5.10 การกลึง..............................................................................195 7.5.11 การกัด................................................................................201 7.5.12 การเจียระไน ......................................................................206 7.6 การต่อ ...............................................................................209 7.6.1 การแบ่งประเภทและการท�ำงาน ........................................209 7.6.2 การต่อโบลต์ ......................................................................210 7.6.3 การต่อด้วยพินและโบลต์ ...................................................219 7.6.4 การต่อด้วยลิ่ม....................................................................221 7.6.5 การต่อลิ้น ..........................................................................222 7.6.6 การเชื่อม ............................................................................223 7.6.7 การต่อด้วยสารยึดเกาะ......................................................226 7.6.8 การต่อประสาน ..................................................................230 7.6.9 การต่อแบบกด ...................................................................232 7.6.10 การต่อแบบแคลมป์และการต่อหางปลา ............................233 7.7 การผลิตแบบอัตโนมัติ........................................................235 7.7.1 วิวัฒนาการของการผลิต ....................................................235 7.7.2 ส่วนประกอบของการผลิตแบบอัตโนมัติ ............................237 7.8 ระบบควบคุม CNC ............................................................239 7.8.1 ประวัติศาสตร์ในการพัฒนา ...............................................239 7.8.2 ลักษณะเฉพาะของเครื่องจักร CNC ...................................241 7.8.3 เซ็นเซอร์ตรวจจับต�ำแหน่ง .................................................242 7.8.4 การระบุต�ำแหน่งและระบบพิกัด........................................243 7.8.5 เครื่องมือวัดและเครื่องมือส�ำหรับแก้ไข..............................244 7.8.6 รูปแบบตัวควบคุม..............................................................245 7.8.6.1 ตัวควบคุมด้วยจุด...............................................................245 7.8.6.2 ตัวควบคุมแนวการเคลื่อนที่ ...............................................245 7.8.7 การเขียนโปรแกรม CNC ...................................................248 7.8.8 การเขียนโปรแกรมในการผลิตของเครื่องจักร CNC ...........259 7.8.9 ตัวอย่างเครื่องจักรควบคุมเชิงตัวเลขในการผลิต................261 7.9 เทคโนโลยีการขนถ่ายชิ้นงานและเทคโนโลยีหุ่นยนต์.........266 7.9.1 เครื่องมือขนถ่ายชิ้นงาน.....................................................267 7.9.1.1 Balancer...........................................................................268 7.9.1.2 แขนกลช่่วยยก ...................................................................269 7.9.1.3 แขนกลควบคุุมทางไกล ......................................................269 7.9.1.4 ระบบโมดููล ........................................................................269 7.9.1.5 หุ่นยนต์อุตสาหกรรม .........................................................270 7.9.2 จลนศาสตร์ของหุ่นยนต์ .....................................................274 7.9.2.1 องศาอิิสระของระบบชิ้้�นงาน ..................................................275 7.9.2.2 ลักษณะโครงสร้างและพื้นที่ในการท�ำงาน..........................276 7.9.3 ตัวควบคุมภายในหุ่นยนต์...................................................279 7.9.4 การเขียนโปรแกรมค�ำสั่งควบคุมหุ่นยนต์ IRa.....................283
8 พื้้�นฐานวิิศวกรรมไฟฟ้้า 8.1 8.2 8.2.1
285
แบบจำำ�ลองอะตอมของบอร์์ ..............................................286 การแยกประจุ ....................................................................287 การสร้้างแรงดัันไฟฟ้้า ........................................................288
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
6
สารบัญ
8.2.2 ประเภทของแรงดันไฟฟ้า...................................................288 8.3 กระแสไฟฟ้า ......................................................................289 8.4 ความต้านทานไฟฟ้า...........................................................291 8.5 กฎของโอห์ม ......................................................................292 8.6 งานไฟฟ้าและก�ำลังไฟฟ้า ...................................................293 8.7 ประสิทธิภาพ .....................................................................294 8.8 สนามไฟฟ้า ........................................................................295 8.9 สนามแม่เหล็ก....................................................................297 8.9.1 วงจรแม่เหล็ก .....................................................................298 8.9.2 ปริมาณพื้นฐานของสนามแม่เหล็ก.....................................298 8.9.3 วัสดุแม่เหล็ก ......................................................................300 8.9.4 สภาพความเป็นแม่เหล็กของวัสดุเฟอร์โรแมกเนติก ...........301 8.9.5 แรงที่กระท�ำต่อตัวน�ำที่มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านแบบขนาน...302 8.9.6 การเหนี่ยวน�ำแม่เหล็กไฟฟ้า ..............................................302 8.10 วงจรพื้นฐานของตัวต้านทานไฟฟ้า ....................................306 8.10.1 ตัวต้านทานในวงจร ............................................................306 8.10.2 แถบสีีของตััวต้้านทาน.........................................................306 8.10.3 การต่อตัวต้านทานแบบอนุกรม .........................................307 8.10.4 กฎลูป (กฎข้อที่ 2 ของเคอร์ชอฟฟ์) ..................................308 8.10.5 การต่อตัวต้านทานแบบขนาน ...........................................308 8.10.6 กฎโหนด (กฎข้อที่ 1 ของเคอร์ชอฟฟ์) ..............................309 8.11 พื้นฐานของเทคนิคไฟฟ้ากระแสสลับ.................................309 8.11.1 การสร้างแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับและค�ำจ�ำกัดความ ........309 8.11.2 เวกเตอร์แสดงปริมาณสลับ ................................................311 8.11.3 ความถี่และคาบเวลา..........................................................311 8.11.4 ความถี่เชิงมุม .....................................................................311 8.11.5 ความยาวคลื่น ....................................................................312 8.11.6 ค่่า RMS..............................................................................312 8.12 ตััวเก็็บประจุุในวงจรไฟฟ้้า ..................................................313 8.13 ขดลวดในวงจรไฟฟ้า..........................................................315 8.14 ไฟฟ้ากระแสสลับสามเฟส..................................................317 8.14.1 การสร้างแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับสามเฟส ........................317 8.14.2 ความสัมพันธ์ของแรงดันไฟฟ้าสามเฟส..............................317 8.14.3 การต่่อแบบสตาร์์ ...............................................................319 8.14.4 การต่่อแบบเดลต้้า .............................................................321 8.14.5 การใช้งานของวงจรสตาร์และวงจรเดลต้า .........................322 8.14.6 กำำ�ลัังไฟฟ้้ากระแสสลัับสามเฟส..........................................323 8.15 พื้นฐานของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ....................................325 8.15.1 ไดโอด ................................................................................325 8.15.1.1 ซีีเนอร์์ไดโอด .....................................................................326 8.15.1.2 ไดโอดเปล่งแสง..................................................................326 8.15.2 ทรานซิสเตอร์.....................................................................327 8.15.3 ชิ้นส่วนของอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ก�ำลัง ............................328 8.15.3.1 ไดโอดก�ำลัง ........................................................................329 8.15.3.2 ไดแอก ...............................................................................329 8.15.3.3 ไทริิสเตอร์์พีีเกต .................................................................329 8.15.3.4 ไตรแอก .............................................................................329 8.15.3.5 ไอจีีบีีทีี ...............................................................................330 8.16 พื้นฐานเทคนิคการวัดทางไฟฟ้า .........................................331 8.16.1 การวััดปริิมาณทางไฟฟ้้าด้้วยเครื่่�องมืือวััด...........................331 8.16.2 การวัดแรงดันไฟฟ้า ...........................................................332 8.16.3 การวัดกระแสไฟฟ้า ...........................................................332 8.16.4 วงจรแรงดันผิดพลาด .........................................................333 8.16.5 วงจรกระแสผิดพลาด .........................................................333 8.16.6 การวัดปริมาณไฟฟ้าที่ขึ้นกับเวลา ......................................333
9 เครื่องจักรกลไฟฟ้า
335
9.1 หม้อแปลงไฟฟ้า .................................................................336 9.1.1 หม้อแปลงไฟฟ้าเฟสเดียว...................................................336 9.1.1.1 แรงดัันไฟฟ้้าวงจรเปิิด.........................................................336
9.1.1.2 อัตราส่วนหม้อแปลงไฟฟ้า .................................................337 9.1.1.3 วงจรเปิดและโหลด ............................................................338 9.1.1.4 แรงดันลัดวงจร ..................................................................339 9.1.1.5 กระแสลัดวงจร ..................................................................340 9.1.1.6 ประสิทธิภาพของหม้อแปลงไฟฟ้า .....................................341 9.1.2 หม้อแปลงไฟฟ้าขนาดเล็ก .................................................342 9.1.3 หม้อแปลงออโต้ .................................................................343 9.2 ระบบขับเคลื่อนไฟฟ้า........................................................344 9.2.1 พื้นฐานของเครื่องจักรกลไฟฟ้า..........................................345 9.2.2 มอเตอร์อะซิงโครนัสสามเฟส .............................................347 9.2.3 มอเตอร์กระแสสลับเฟสเดียว.............................................350 9.2.4 มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง ...................................................351 9.2.4.1 หลักการท�ำงานของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง ....................352 9.2.4.2 ชนิดของมอเตอร์ไฟฟ้ากระแสตรง .....................................353 9.2.4.3 การตั้งค่าแรงดันไฟฟ้าในเครือข่ายแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับ ...355 9.2.5 การเปลี่ยนแปลงความเร็วซิงโครนัสในมอเตอร์อะซิงโครนัส ...356 9.2.5.1 หลัักการทำำ�งานของอิินเวอร์์เตอร์์........................................357 9.2.5.2 คุณสมบัติของเครื่องอะซิงโครนัสที่มีการควบคุมความถี่ ....359 9.2.6 การขัับเคลื่่�อนเซอร์์โว .........................................................360 9.2.7 สเต็็ปมอเตอร์์ .....................................................................362 9.2.8 มอเตอร์ EC .......................................................................364 9.2.9 การป้องกันการขับเคลื่อนไฟฟ้า .........................................367 9.2.10 การใช้้ตััวขัับเคลื่่�อนแบบปรัับค่่า..........................................370 9.3 ความเข้้ากัันได้้ทางแม่่เหล็็กไฟฟ้้า ......................................373 9.3.1 การวััด EMI ........................................................................375 9.3.2 มาตรการป้้องกััน EMI.........................................................375 9.3.3 สเปกตรัมความถี่ของสนามแม่เหล็กไฟฟ้า .........................376 9.4 มาตรการป้้องกัันอัันตรายจากกระแสไฟฟ้้า........................377 9.4.1 อันตรายในการสัมผัสกับกระแสไฟฟ้า................................377 9.4.1.1 ผลกระทบของกระแสไฟฟ้าในร่างกายมนุษย์.....................377 9.4.1.2 การสัมผัสโดยตรงและการสัมผัสทางอ้อม..........................379 9.4.1.3 ค�ำศัพท์ทางเทคนิคและมาตรการป้องกัน...........................379 9.4.2 ข้อก�ำหนดด้านความปลอดภัยส�ำหรับระบบไฟฟ้าแรงต�่ำ...380 9.4.2.1 ระดับการป้องกัน ...............................................................380 9.4.2.2 ประเภทการป้องกัน IP ......................................................381 9.4.2.3 มาตรการในการท�ำงานกับระบบไฟฟ้า ..............................382 9.4.2.4 คุณสมบัติส�ำหรับงานด้านวิศวกรรมไฟฟ้า .........................383 9.4.2.5 ประเภทของความผิดพลาดในระบบไฟฟ้า.........................384 9.4.2.6 แรงดันไฟฟ้าในกรณีที่เกิดข้อผิดพร่อง................................384 9.4.3 การป้องกันไฟฟ้าช็อต ........................................................385 9.4.4 การตัดวงจรของแหล่งจ่ายไฟแบบอัตโนมัติ........................386 9.4.4.1 ข้อก�ำหนดส�ำหรับการป้องกันขั้นพื้นฐาน (การป้องกัน การสัมผัสโดยตรง) .............................................................386 9.4.4.2 ข้อก�ำหนดส�ำหรับการป้องกันความผิดพลาด (ป้องกัน การสัมผัสทางอ้อม) ............................................................387 9.4.4.3 การป้องกันในระบบ TN ....................................................388 9.4.4.4 การป้องกันในระบบ TT.....................................................389 9.4.4.5 การป้องกันในระบบ IT ......................................................390 9.4.5 ฉนวนสองชั้นหรือการเสริมฉนวน ......................................391 9.4.6 การแยกป้องกัน .................................................................391 9.4.7 การป้องกันด้วยแรงดันไฟฟ้าต�่ำโดยใช้ SELV หรือ PELV ...392 9.4.8 อุปกรณ์ป้องกันกระแสผิดพร่อง .........................................393 9.4.8.1 หน้าที่หลักของ RCD ..........................................................393 9.4.8.2 โครงสร้างและฟังก์ชั่นการท�ำงาน.......................................393 9.4.9 การตรวจสอบมาตรการป้องกัน .........................................394 9.4.9.1 การทดสอบขั้นต้นของระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบอยู่ กับที่ ตามมาตรฐาน DIN VDE 0100 ตอนที่ 600 .............395 9.4.9.2 การตรวจสอบตัวน�ำป้องกันและการสมดุลศักย์ป้องกัน .....397 9.4.9.3 การวัดความต้านทานของฉนวนในระบบไฟฟ้า ..................397 9.4.9.4 การตรวจสอบมาตรการป้องกัน SELV, PELV และการแยกการป้้องกััน ....................................................398
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
สารบัญ
9.4.9.5 การวัดความต้านทานของฉนวนของพื้นและผนัง ...............398 9.4.9.6 การตรวจสอบซ�้ำของระบบและอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบ อยู่กับที่ ตามมาตรฐาน DIN VDE 0105 ............................399 9.4.9.7 E-Check ตรารับรองคุณภาพส�ำหรับระบบไฟฟ้า...............400 9.4.10 การป้องกันไฟฟ้าสถิต.........................................................401
10 เทคนิคการควบคุม
403
10.1 พื้นฐาน ..............................................................................403 10.1.1 กระบวนการควบคุม ..........................................................403 10.1.2 การจัดแบ่งประเภทระบบควบคุม......................................404 10.1.3 กระบวนการควบคุมแบบป้อนกลับ ...................................406 10.2 เทคนิิคสััญญาณดิิจิิทััล .....................................................407 10.2.1 ลักษณะสัญญาณ ...............................................................407 10.2.2 พื้นฐานของการเชื่อมต่อเชิงตรรกะ ....................................407 10.2.3 ตระกูลวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ................................................410 10.2.4 การออกแบบการเชื่อมต่อวงจรเกทลอจิก ..........................411 10.2.5 การท�ำให้สมการการท�ำงานง่ายขึ้น ....................................412 10.2.6 การท�ำให้วงจรเล็กลงด้วยไดอะแกรม KV...........................413 10.2.7 การวิเคราะห์วงจรลอจิก ....................................................415 10.2.8 ฟังก์ชั่นหน่วยความจ�ำ ........................................................416 10.2.8.1 JK-Master-Slave-FlipFlop (JK-MS-FF)..........................417 10.2.8.2 JK-Master-Slave-FlipFlop (JK-MS-FF) เมื่อท�ำงานกับอินพุตแบบ static........................................418 10.2.9 ตััวนัับหรืือเคาน์์เตอร์์..........................................................418 10.2.9.1 เคาน์เตอร์แบบอะซิงโครนัส ...............................................418 10.2.9.2 เคาน์เตอร์แบบซิงโครนัส....................................................419 10.2.9.3 เรจิิสเตอร์์............................................................................421 10.2.9.4 หลัักการของชิิฟต์์เรจิิสเตอร์์................................................421 10.2.10 โมดููลดิิจิิทััลแบบพิิเศษ .....................................................423 10.2.11 ระบบตัวเลข.......................................................................423 10.2.12 รหัส....................................................................................424 10.2.13 ตัวแปลงรหัส ......................................................................425 10.2.14 ตััวแปลงสััญญาณ................................................................425 10.3 การแสดงกราฟิกของการควบคุม .......................................427 10.3.1 รูปภาพและสัญลักษณ์วงจรของส่วนประกอบ ของตัวควบคุมนิวเมติกส์และไฮดรอลิกส์ ...........................427 10.3.2 แผนภาพการเดินสายไฟ ....................................................429 10.3.3 GRAFCET ..........................................................................431 10.3.4 แผนภาพสถานะ ................................................................435 10.4 นิวเมติกส์ ...........................................................................436 10.4.1 พื้นฐานทางกายภาพ ..........................................................436 10.4.2 คอมเพรสเซอร์์....................................................................438 10.4.3 ระบบการปรับและการหมุนเวียนของแรงดันอากาศ ..........439 10.4.4 องค์ประกอบการท�ำงานแบบนิวเมติกส์ .............................442 10.4.4.1 กระบอกอัดอากาศ.............................................................442 10.4.4.2 กระบอกลูกสูบแบบพิเศษ ..................................................443 10.4.4.3 มอเตอร์แรงดันลม ..............................................................446 10.4.5 วาล์วนิวเมติกส์...................................................................448 10.4.5.1 วาล์วควบคุมทิศทาง...........................................................448 10.4.5.2 วาล์์วการปิิดกั้้�นและวาล์์วควบคุุมการไหล..........................450 10.4.5.3 วาล์์วควบคุุมแรงดััน............................................................451 10.4.6 พื้้�นฐานวงจรไฟฟ้้า..............................................................452 10.4.6.1 การเคลื่อนที่ไปข้างหน้าและถอยหลังอย่างง่าย ส�ำหรับกระบอกสูบ ............................................................452 10.4.6.2 อิทธิพลความเร็ว ................................................................454 10.4.6.3 การเชื่อมโยงสัญญาณที่มีความซับซ้อน ..............................455 10.4.6.4 การควบคุมที่ขึ้นอยู่กับแรงดัน ............................................458 10.4.6.5 การสลัับการหน่่วงเวลา.......................................................459 10.4.6.6 สััญญาณซ้้อนทัับกััน ...........................................................461 10.5 อิิเล็็กโทรนิิวเมติิกส์์.............................................................465
10.5.1 ส่่วนประกอบในระบบอิิเล็็กโทรนิิวเมติิก ส์์...........................465 10.5.1.1 อุปกรณ์อินพุตไฟฟ้า...........................................................465 10.5.1.2 เซ็นเซอร์.............................................................................465 10.5.1.3 รีีเลย์์และคอนแทคเตอร์์......................................................466 10.5.1.4 โซลิินอยด์์วาล์์ว....................................................................467 10.5.2 วงจรพื้นฐาน ......................................................................469 10.5.2.1 การเคลื่อนไปข้างหน้าและถอยหลังของกระบอกสูบ..........469 10.5.2.2 การเชื่อมต่อสัญญาณ .........................................................470 10.5.2.3 รีเลย์ ..................................................................................472 10.5.2.4 สถานะค้าง .........................................................................474 10.6 การควบคุุมระบบไฮดรอลิิกส์์..............................................475 10.6.1 วงจรไฮดรอลิิกส์์..................................................................476 10.6.2 ของเหลวในระบบไฮดรอลิกส์ ............................................477 10.6.3 ปั๊มไฮดรอลิกส์และมอเตอร์ ................................................483 10.6.4 กระบอกสูบไฮดรอลิกส์ ......................................................488 10.6.5 วาล์์วไฮดรอลิิกส์์.................................................................494 10.6.5.1 วาล์วควบคุมทิศทาง...........................................................494 10.6.5.2 วาล์วควบคุมแรงดัน ...........................................................497 10.6.5.3 วาล์วกันกลับและวาล์วควบคุมการไหล..............................499 10.6.5.4 อุปกรณ์เสริม......................................................................501 10.7 เซ็นเซอร์.............................................................................503 10.7.1 ความหมายของเซ็นเซอร์....................................................503 10.7.2 สวิิตซ์์จำำ�กััดระยะเชิิงกล......................................................505 10.7.3 อิินดัักทีีฟเซ็็นเซอร์์ หรืือพร็็อกซิิมิิตี้้�สวิิตช์์............................507 10.7.4 แฟกเตอร์์ปรัับแก้้ค่่า............................................................507 10.7.5 คาปาซิิทีีฟเซ็็นเซอร์์.............................................................510 10.7.6 เซ็็นเซอร์์ชนิิดใช้้เสีียงหรืือเซ็็นเซอร์์อััลตราโซนิิค..................512 10.7.7 เซ็็นเซอร์์ประเภทใช้้แสง......................................................515 10.7.7.1 เซ็็นเซอร์์ประเภทลำำ�แสงผ่่านตลอด.....................................516 10.7.7.2 เซ็็นเซอร์์ประเภทลำำ�แสงสะท้้อนกลัับ..................................516 10.7.7.3 เซ็็นเซอร์์ประเภทตรวจจัับโดยตรง......................................517 10.7.7.4 เซ็นเซอร์ประเภทตรวจจับโดยตรงที่มีการแยก พื้นหลังออกจากวัตถุ..........................................................518 10.7.7.5 เซ็็นเซอร์์ที่่�มีีใยแก้้วนำำ�แสง...................................................519 10.7.7.6 อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ของเซ็นเซอร์แสง ............................521 10.7.7.7 เกณฑ์การคัดเลือก .............................................................522 10.7.8 เอ็็นโค้้ดเดอร์์เป็็นเซ็็นเซอร์์สำำ�หรัับการวััดระยะทาง และวััดมุุม...........................................................................524 10.7.9 แหล่งจ่ายไฟและการเชื่อมต่อโหลด ...................................526 10.8 ลอจิกคอนโทรลเลอร์ที่ตั้งโปรแกรมได้ (PLC) ....................528 10.8.1 โครงสร้้างและฟัังก์์ชัันการทำำ�งาน ......................................528 10.8.1.1 การควบคุม PLC แบบคอมแพ็ค .......................................528 10.8.1.2 การควบคุม PLC แบบแยกส่วน ........................................528 10.8.1.3 พีีซีีอุุตสาหกรรม..................................................................528 10.8.1.4 ซอฟต์์ PLC ........................................................................529 10.8.1.5 การเดินสาย PLC ...............................................................529 10.8.1.6 ซีีพีียูู....................................................................................529 10.8.1.7 โหลดโปรแกรมลงใน CPU รีีเซ็็ตโดยรวม..........................530 10.8.1.8 วัฎจักรการประมวลผลของโปรแกรม ................................530 10.8.1.9 อิินพุุต บล็็อกอิินพุุต..........................................................531 10.8.1.10 เอาต์์พุุต บล็็อกเอาต์์พุุต....................................................531 10.8.1.11 แฟล็็ก ................................................................................532 10.8.2 การวางแผนโครงการ .........................................................532 10.8.2.1 ซอฟต์แวร์ระบบปฏิบัติการ ................................................532 10.8.2.2 แอพพลิิเคชั่่�นของซอฟต์์แวร์์ ...............................................532 10.8.2.3 โครงสร้้างของโปรแกรม.....................................................533 10.8.3 ฟัังก์์ชั่่�นพื้้�นฐาน ..................................................................536 10.8.3.1 คอนแทคปิิด คอนแทคเปิิด ................................................536 10.8.3.2 ลิ้้�งค์์ไบนารี่่� .........................................................................536 10.8.3.3 ฟัังก์์ชััน AND .....................................................................537 10.8.3.4 ฟัังก์์ชััน OR ........................................................................537
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
7
8
สารบัญ
10.8.3.5 ฟัังก์์ชันั หน่่วยความจำำ� ........................................................538 10.8.3.6 การประเมินผลของสัญญาณ .............................................540 10.8.3.7 ฟัังก์์ชัันเวลา .......................................................................540 10.8.3.8 ฟัังก์์ชัันการนัับ ...................................................................541 10.8.3.9 ฟัังก์์ชัันเปรีียบเทีียบ ...........................................................542 10.8.4 การควบคุมล�ำดับ...............................................................542 10.8.4.1 การตรวจสอบกระบวนการด้วยโปรแกรม PLC (ค�ำสั่งให้รายงานกลับเมื่อเกิดข้อผิดพลาด) ........................545 10.8.4.2 โหมดการท�ำงานของการควบคุมตามล�ำดับ .......................548 10.8.4.3 รูปแบบพื้นฐานของการควบคุมล�ำดับ ................................548 10.8.5 ฟัังก์์ชัันเกี่่�ยวกัับความปลอดภััยของการควบคุุม .................551
11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ
555
11.1 คำำ�ศััพท์์พื้้�นฐาน...................................................................555 11.2 องค์์ประกอบของวงรอบควบคุุม.........................................556 11.2.1 ตััวควบคุุมแบบสััดส่่วนที่่�ไม่่มีีการหน่่วง...............................556 11.2.2 ตัวควบคุมแบบสัดส่วนที่มีการหน่วงอันดับหนึ่ง .................556 11.2.3 ตัวควบคุมแบบสัดส่วนที่มีการหน่วงอันดับสอง .................557 11.2.4 ตััวควบคุุมแบบอิินทิิกรััล.....................................................558 11.2.5 ตััวควบคุุมแบบอนุุพัันธ์์.......................................................559 11.2.6 ตััวควบคุุม Dead Time.....................................................560 11.3 อุปกรณ์ควบคุมและตัวควบคุม ..........................................560 11.3.1 องค์ประกอบการควบคุมแบบไม่ต่อเนื่อง ...........................560 11.3.2 องค์ประกอบการควบคุมแบบต่อเนื่อง ...............................561 11.3.3 องค์์ประกอบการควบคุุมแบบดิิจิิทััล...................................563 11.4 ความเสถีียรของระบบควบคุุมแบบวงรอบปิิด.....................564
12 ระบบบัสในเทคโนโลยีควบคุมอัตโนมัติ
565
12.1 รููปแบบการสื่่�อสาร..............................................................569 12.2 โทโปโลยีี.............................................................................571 12.3 ตัวกลางการส่งข้อมูล .........................................................573 12.4 ประเภทการถ่ายทอดสัญญาณ...........................................575 12.5 กระบวนการเข้าถึงถึงระบบบัส ..........................................576 12.5.1 การทำำ�งานแบบมาสเตอร์์-สเลฟ..........................................576 12.5.2 หลัักการทำำ�งานแบบโทเค็็น.................................................577 12.5.3 กระบวนการ CSMA...........................................................578 12.5.4 CSMA/CA..........................................................................579 12.6 ความปลอดภัยของข้อมูล...................................................579 12.7 AS-Interface ....................................................................580 12.7.1 หลักการท�ำงานของ AS-Interface ....................................580 12.7.2 การต่อสายเคเบิล AS-Interface .......................................582 12.7.3 การเริ่มด�ำเนินการระบบ AS-Interface ............................584 12.7.4 โครงสร้างของระบบ AS-Interface ...................................586 12.7.5 AS-Interface-Specification 2.11 ..................................589 12.7.6 AS-Interface-Specification 3.0 .....................................591 12.7.7 AS-i-Safety .......................................................................591 12.8 PROFIBUS.........................................................................591 12.8.1 PROFIBUS-DP ..................................................................592 12.8.2 PROFIBUS-PA ..................................................................594 12.9 Ethernet...........................................................................598 12.9.1 PROFINET.........................................................................602 12.10 สรุุป ....................................................................................603
13 อุุตสาหกรรม 4.00
605
13.1 โปรแกรมที่่�เราใช้้กัันอยู่่�ในปััจจุุบััน......................................605 13.2 สิ่่�งใหม่่ในอุุตสาหกรรม 4.0 ................................................605
13.3 โรงงานจริิงและภาพเสมืือนจริิง..........................................606 13.4 พื้้�นฐานร่่วมสำำ�หรัับการผลิิตแบบดิิจิิทััล..............................608 13.5 โครงสร้างของส่วนประกอบอุตสาหกรรม 4.0....................608 13.6 กลุ่มการควบคุม .................................................................608 13.7 ระบบไซเบอร์-กายภาพ และ CPS......................................610
14 ระบบเมคคาทรอนิิกส์์
613
14.1 ระบบย่่อยของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ................................613 14.2 ส่่วนประกอบของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ...........................614 14.2.1 ระบบย่่อยเมคคานิิค .........................................................614 14.2.2 ระบบย่อยไฮดรอลิกส์ ........................................................614 14.2.3 ระบบย่อยนิวเมติกส์...........................................................617 14.2.4 ระบบย่อยไฟฟ้า .................................................................618
15 การติดตั้ง การทดสอบ และการบ�ำรุงรักษา ระบบเมคคาทรอนิิกส์์
627
15.1 การติิดตั้้�ง การประกอบ......................................................627 15.1.1 การประกอบต่่อกัันด้้วยการล็็อก ........................................627 15.1.2 การประกอบต่่อกัันด้้วยแรงอััด ...........................................628 15.1.3 การประกอบต่อกันด้วยสารประกอบ.................................628 15.2 การตรวจสอบการติดตั้งและปรับแต่งระบบ ......................629 15.2.1 การตรวจสอบก่อนการประกอบติดตั้ง ...............................629 15.2.2 การตรวจสอบระหว่างการประกอบติดตั้ง..........................629 15.2.3 การตรวจสอบหลังการประกอบติดตั้ง................................629 15.3 การวางแผนการประกอบติดตั้ง..........................................630 15.3.1 แผนการประกอบติดตั้ง......................................................631 15.3.2 ตัวอย่างแผนการประกอบติดตั้ง.........................................631 15.4 รูปแบบการประกอบติดตั้ง ................................................632 15.5 ตัวอย่างการประกอบติดตั้ง................................................634 15.5.1 ตัวอย่างการประกอบชุดบล็อกวาล์วไฟฟ้าลงบนราง DIN ..635 15.5.2 บทย่อจากแบบแผนการประกอบส�ำหรับเครื่องมือที่ใช้ ช่วยในการใช้งานเครื่องฉีดขึ้นรูป .......................................636 15.6 ความปลอดภัยในการท�ำงานระหว่างการประกอบติดตั้ง ...639 15.6.1 มาตรการรักษาความปลอดภัยเชิงป้องกันระหว่าง การทำำ�งานบนเครื่่�องจัักรและระบบเมคคาทรอนิิกส์์ .........639 15.6.2 มาตรการหลังจากเกิดอุบัติเหตุจากการท�ำงาน ..................640 15.6.3 การป้องกันไฟไหม้และมาตรการในกรณีเกิดไฟไหม้ ..........641 15.6.4 การจัดการกับวัตถุอันตราย................................................642 15.6.5 แนวทางด้านความปลอดภัยของเครื่องจักร .......................642 15.7 การทดสอบใช้งานเครื่องจักร .............................................643 15.7.1 ข้อจ�ำกัดพิเศษส�ำหรับการทดสอบใช้งานเครื่องจักร...........643 15.7.2 ความรู้พื้นฐานของขั้นตอนการทดสอบระบบ.....................646 15.7.3 การทดสอบระบบนิวเมติกส์และอิเล็กโทรนิวเมติกส์ .........648 15.7.4 การทดสอบระบบไฮดรอลิิกส์์และอิิเล็็กโทรไฮดรอลิิกส์์......648 15.7.5 การทดสอบเครื่องจักรไฟฟ้า ..............................................649 15.7.6 การทดสอบระบบ PLC ......................................................650 15.7.7 ข้้อผิิดพลาดในการทำำ�การทดสอบระบบเมคคาทรอนิิกส์์...650 15.8 การบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ...............................653 15.8.1 อัตราความล้มเหลวของระบบ............................................653 15.8.2 กลยุทธ์การบ�ำรุงรักษา .......................................................654 15.8.3 การซ่อมบ�ำรุงส�ำหรับเป็นมาตรการบ�ำรุงรักษาเชิงป้องกัน....655 15.8.4 การตรวจสอบเพื่อเป็นมาตรการป้องกันความล้มเหลว ......657 15.8.5 การซ่อมแซม ......................................................................658 15.8.6 การตรวจหาข้อผิดพลาดเพื่อเป็นพื้นฐานในการบ�ำรุงรักษา..658 สารบัญภาพ .......................................................................661 สารบััญคำำ�ศััพท์์ ..................................................................662
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
9
การอธิบายสาระการเรียนรู้ การฝึึกอบรมอาชีีพของช่่างเมคคาทรอนิิกส์์แบ่่งออกเป็็น 13 สาระการเรีียนรู้้� โดยสาระการเรีียนรู้้�เหล่่านี้้�จะมุ่่�งเน้้น ขั้้�นตอนการปฏิิบััติิงานและขอบเขตของงาน ซึ่�ง่ อาจแตกต่่างกัันไปตามบริิษััทที่่�ฝึึกอบรมในรััฐต่่างๆ ของประเทศเยอรมนีี เนื้้�อหาของสาระการเรีียนรู้้�สามารถปรัับใช้้วิิชาการสอนที่่�แตกต่่างกัันได้้ สำำ�หรัับขอบเขตการสอนของโรงเรีียนอาชีีวศึึกษา และการฝึึกอบรมในบริิษััท เนื้้�อหาการฝึึกอบรมควรปรัับให้้เข้้ากัับเงื่่�อนไขของภููมิิภาคและบริิษััท หน้้าที่่�ของตำำ�ราเรีียนทาง เทคนิิคและคำำ�แนะนำำ� เพื่่�อสนัับสนุุนการสอนและการฝึึกอบรมภายในบริิษััทโดยไม่่คำำ�นึึงถึึงโครงสร้้างของแต่่ละวิิชาและ ลัักษณะเฉพาะของภููมิิภาค ต่่อไปนี้้�เป็็นตััวอย่่างของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ที่่�เลืือกมาเพื่่�ออธิิบายสาระการเรีียนรู้้� และการใช้้ตำำ�ราเรีียนภายใต้้ กรอบแนวคิิดการเรีียนรู้้�
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 1
การวิิเคราะห์์ความสััมพัันธ์์ของการทำำ�งานในระบบเมคคาทรอนิิกส์์
สาระการเรีียนรู้้�นี้้�จะทำำ�ให้้ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์สามารถสัังเกตุุและวิิเคราะห์์ระบบแบบภาพรวมได้้ดัังนั้้�นเพื่่�อให้้เข้้าใจ ระบบได้้ง่่ายขึ้้�นจึึงจำำ�เป็็นที่่�จะแบ่่งออกเป็็นระบบย่่อยและองค์์ประกอบย่่อยได้้ รวมถึึงสามารถอธิิบายหน้้าที่่�และความสััมพัันธ์์ ของการทำำ�งาน และการส่่งผ่่านสััญญาณ วััสดุุ และข้้อมููลที่่�ได้้ประสิิทธิิภาพ คืือคู่่�มืือและเอกสารทางเทคนิิคทุุกรููปแบบ เช่่น การเขีียนแบบเทคนิิค แผนภาพวงจร บล็็อกไดอะแกรม แผนภููมิิแสดงหน้้าที่่� ข้้อกำำ�หนดทางเทคนิิค เป็็นต้้น เนื่่�องจากสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 1 เรีียกว่่า “สาระการเรีียนรู้้�ที่่�มีีการเชื่่�อมโยง” ที่่�นำำ�ไปสู่่�สาระการเรีียนรู้้อื่่� �นๆ ที่่�เหลืืออยู่่� สาระสำำ�คััญของเนื้้�อหาที่่�จะอธิิบายอย่่างละเอีียดเกืือบทุุกบทของหนัังสืือและสามารถเพิ่่�มเติิมได้้ตามสถานการณ์์การเรีียนรู้้� © ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
10
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 2
การผลิิตระบบย่่อยเมคคานิิค
ระบบเมคคาทรอนิิกส์์ประกอบด้้วย ส่่วนประกอบเมคคานิิค และระบบที่่�สร้้างขึ้้�นโดยการปรัับแต่่งกึ่่�งสำำ�เร็็จรููป ชิ้้�นส่่วนแต่่ ละชิ้้�นในระบบเมคคาทรอนิิกส์์นั้้�น ผลิิตจากผลิิตภััณฑ์์กึ่่�ง สำำ�เร็็จรููป “อลููมิิเนีียม-โปรไฟล์์” ท่่อที่่�อยู่่�ในรููปของแท่่งจะต้้อง “ตััด” ตามขนาดที่่�ต้้องการและเจาะ จึึงจำำ�เป็็นที่่�ต้้องทราบ พื้้�นฐานที่่�สำำ�คััญของเทคนิิคของวััสดุุและการปรัับแต่่ง สาระการเรียนรู้ที่ 2 ประกอบด้วยพื้นฐานของเทคโนโลยีด้าน โลหะที่จ�ำเป็นส�ำหรับการผลิต การปรับ และการประกอบโลหะ และพลาสติก ซึ่งรวมถึงความรู้เกี่ยวกับโครงสร้าง คุณสมบัติ และการใช้ประโยชน์ของวัสดุ รวมถึงมุมมองการใช้งานด้าน เศรษฐศาสตร์ สิ่งแวดล้อม และสุขอนามัยที่เกี่ยวข้อง นอกจากองค์์ประกอบของวััสดุุแล้้ว ทางเลืือกในการปรัับแต่่ง ชิ้้�นงานที่่�ทำำ�จากวััสดุุเหล่่านี้้�ก็็มีีความสำำ�คััญ สาระการเรีียนรู้้� ที่่� 2 นั้้�นจะเกี่่�ยวข้้องกัับกระบวนการปรัับแต่่งทั้้�งหมดที่่�ช่่าง เมคคาทรอนิิกส์์ต้้องการ โดยนอกจากกระบวนการปรัับแต่่ง แล้้ว ยัังรวมถึึงทางเลืือกที่่�หลากหลายสำำ�หรัับการประกอบ เช่่น การติิดกาว การขัันสกรูู เป็็นต้้น
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
การอธิบายสาระการเรียนรู้
เพื่อให้สามารถปรับแต่งชิ้นงานได้ ผู้ท�ำงานที่มีทักษะจะต้อง สามารถสื่อสารในเชิงเทคนิคกับผู้อื่นได้อย่างชัดเจนและเข้าใจ หมายความว่าสามารถอ่านแบบเทคนิค แผนภาพ ไดอะแกรม และกราฟได้ นอกจากนี้ยังต้องสามารถร่างแบบและอธิบายขั้นตอนต่างๆ ได้ทักษะและความรู้ที่ถ่ายทอดในสาระการเรียนรู้นี้เป็นข้อ ก�ำหนดส�ำหรับสาระการเรียนรู้ที่ 10 ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 2 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
แบบชิ้นงานเดี่ยวและกลุ่ม รายการชิ้นส่วน ส่่วนประกอบเครื่่�อง การปรัับ และความคลาดเคลื่่�อน
2 การสื่อสารทางเทคนิค 6 ระบบเชิิงกล 7 การผลิิตระบบเชิิงกล 6 ระบบเชิิงกล 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 6 ระบบเชิิงกล 6 ระบบเชิิงกล 5 วัสดุและวัสดุที่ใช้ 6 ระบบเชิิงกล 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์
แผนการติิดตั้้�ง องค์์ประกอบที่่�ยึึด พื้้�นฐานของการตััดด้้วยตนเองและขึ้้�นรููปเครื่่�องจัักร สร้้างการเชื่่�อมต่่อแบบเมคคานิิค วัสดุและวัสดุเสริมที่ใช้งานเฉพาะ เครื่่�องมืือประกอบและอุุปกรณ์์เสริิม การจััดเก็็บที่่�เหมาะสมสำำ�หรัับการติิดตั้้�ง ความปลอดภัย และการป้องกันในการท�ำงาน อุปกรณ์ทดสอบและตรวจวัด
3 เทคนิคการทดสอบ 4 การจัดการคุณภาพ
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
11
12 12
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ที่ 3
ความปลอดภัยและเทคนิคในการติดตั้งอุปกรณ์ไฟฟ้า
ปััจจุุบัันอุุปกรณ์์ไฟฟ้้ามัักจะถููกนำำ�มาใช้้ในการสร้้างระบบเมคคาทรอนิิกส์์ การใช้้งานอุุปกรณ์์เหล่่านี้้�จึึงต้้องการ ความรู้้�อย่่างละเอีียดเกี่่�ยวกัับวิิธีีการทำำ�งาน กฎหมายที่่�บัังคัับใช้้ในการติิดตั้้�ง และโดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งมาตรการป้้องกัันที่่� จำำ�เป็็น ช่่างเมคคาทรอนิิคส์์ต้้องเข้้าใจกระบวนการทางไฟฟ้้าและสามารถดำำ�เนิินการติิดตั้้�งที่่�จำำ�เป็็นตามข้้อกำำ�หนดด้้านความ ปลอดภััยทั้้�งหมด ต้้องสามารถคำำ�นวณปริิมาณทางไฟฟ้้า ความสััมพัันธ์์และตััวเลืือกการแสดงผล รวมถึึงสามารถตรวจสอบ โดยใช้้อุุปกรณ์์และวิิธีีการวััดที่่�เหมาะสมได้้ ในสาระการเรียนรู้ที่ 3 จะมีการวางพื้นฐานส�ำหรับสาระการเรียนรู้ดังต่อไปนี้ ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 3 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
ปริมาณไฟฟ้า ความสัมพันธ์ สาธิตการแสดงผล และการค�ำนวณ ส่วนประกอบในวงจรไฟฟ้ากระแสตรงและกระแสสลับ
8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 12 ระบบบัส 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า
วิธีการวัดทางไฟฟ้า การเลือกสายเคเบิลและสายไฟส�ำหรับการส่งพลังงานและข้อมูล ระบบไฟฟ้า อันตรายจากการใช้งานเกินพิกัด การลัดวงจรและแรงดันเกินพิกัด การค�ำนวณอุปกรณ์การป้องกันที่จ�ำเป็น การจัดการตารางและสูตร กระแสไฟฟ้้าที่่�มีีผลต่่อสิ่่�งมีีชีีวิิต กฎความปลอดภััยในงานวิิศวกรรมไฟฟ้้า มาตรการการช่่วยเหลืือในกรณีีที่่�เกิิดอุุบััติิเหตุุ มาตรการการป้องกันกระแสไหลผ่านร่างกายที่เป็นอันตรายตามมาตรฐานการใช้ อุปกรณ์ป้องกันอันตรายจากไฟฟ้า การทดสอบอุปกรณ์ไฟฟ้า สาเหตุของแรงดันไฟฟ้าเกินพิกัดและสัญญาณรบกวน ผลกระทบ มาตรการป้องกัน ความเข้ากันได้ทางแม่เหล็กไฟฟ้า
8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 8 พื้้�นฐานวิิศวกรรมไฟฟ้้า 9 ระบบไฟฟ้้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า
วิิชาเมคคาทรอนิิ ©© ทฤษฎีี เมคคาทรอนิิกส์์กส์์พิิมพิิพ์์มคพ์์รั้้ค�งรั้้ที่่��งที่่�6 6สำำ�สำำนัั�นัักพิิกพิิมพ์์มพ์์VERLAG VERLAGEUROPA EUROPALEHRMTTEL LEHRMTTEL
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ที่ 4
การตรวจสอบการส่งถ่ายพลังงานและข้อมูลในชุดประกอบนิวเมติกส์ และอิิเล็็กโทรนิิวเมติิกส์์
ปััญหาการควบคุุมส่่วนใหญ่่สามารถแก้้ไขได้้ด้้วยวิิธีที่่ี �แตกต่่างกัันและเทคนิิคที่่�หลากหลาย เช่่น นิิวเมติิกส์์ ไฮดรอลิิกส์์ บ่่อยครั้้�งจำำ�เป็็นต้้องมีีการผสมผสานเทคโนโลยีีของอุุปกรณ์์ต่่างๆ เข้้าด้้วยกััน การควบคุุมแบบอิิเล็็กโทรนิิวเมติิกส์์หรืือ อิิเล็็กโทรไฮดรอลิิกส์์ มัักถููกนำำ�มาใช้้แทนการควบคุุมด้้วยนิิวเมติิกส์์หรืือไฮดรอลิิกส์์ในปััจจุุบััน ข้้อกำำ�หนดเบื้้�องต้้นสำำ�หรัับ การติิดตั้้�งการควบคุุมที่่�เหมาะสม คืือ ความรู้้�หลัักการทำำ�งานและความสามารถในการอธิิบายการส่่งถ่่ายข้้อมููลและสามารถ ออกแบบหรืือ อ่่านและตีีความแผนการติิดตั้้�งได้้ สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 4 มีีความเชื่�อ่ มโยงกัับสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 1 ดัังที่่�ได้้กล่่าวไปแล้้ว สาระการเรีียนรู้้ที่่� � 4 เป็็นสาระการ เรีียนรู้้�ที่่�มีีความเชื่�อ่ มโยง เช่่น ในที่่�นี้้�ที่่�ต้้องใช้้ทัักษะการวิิเคราะห์์ระบบและการวิิเคราะห์์ความสััมพัันธ์์การทำำ�งานที่่�ได้้รัับจาก สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 1 เนื้้�อหาของสาระการเรีียนรู้้�นี้้�จะมีีการเชื่่�อมโยงเนื้้�อหาและนำำ�ไปใช้้ในสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 7 และ 8 ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 4 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
ระบบนิิวเมติิกส์์และไฮดรอลิิกส์์ ความสััมพัันธ์์ของมััน สาธิตการแสดงผลและการค�ำนวณ แหล่งจ่ายไฟฟ้าของระบบนิวเมติกส์และไฮดรอลิกส์
2 การสื่่�อสารทางเทคนิิค 10 เทคนิคการควบคุม 10 เทคนิคการควบคุม 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม 10 เทคนิคการควบคุม 2 การสื่อสารทางเทคนิค 10 เทคนิคการควบคุม 10 เทคนิคการควบคุม 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิิคการควบคุุม
วงจรพื้นฐานของเทคนิคการควบคุม คู่มือทางเทคนิค สัญญาณและค่าที่วัดได้ในระบบควบคุม อันตรายจากการใช้ไฟฟ้าในระบบนิวเมติกส์และไฮดรอลิกส์
มุุมมองด้้านเศรษฐศาสตร์์ ความปลอดภััย อาชีีวอนามััย และสิ่่�งแวดล้้อม รวมถึึงการรีีไซเคิิล
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
13
14
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ที่ 5
การสื่อสารโดยใช้ระบบประมวลผลข้อมูล
สาระการเรียนรู้นี้เป็นการใช้ระบบประมวลผลข้อมูลและการ จ�ำแนกประเภทในขั้นตอนการปฏิบัติงาน รวมถึงโครงสร้าง ระบบเครือข่ายและระบบความปลอดภัยด้านข้อมูล ดังนั้น จึงจ�ำเป็นต้องมีความเข้าใจอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับพื้นฐานของ การประมวลผลข้อมูลและความสามารถในการใช้ซอฟต์แวร์ มาตรฐานที่สอดคล้องกับมาตรฐานอุตสาหกรรม ในกรณีีของช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ สิ่่�งนี้้�สามารถเป็็นได้้ทั้้�งระบบ ปฏิิบััติิการและโปรแกรมสำำ�เร็็จรููป เช่่น โปรแกรม Office โปรแกรม CAD ขั้้�นพื้้�นฐาน และยัังรวมถึึงซอฟต์์แวร์์จำำ�ลอง หรืือซอฟต์์แวร์์การเขีียนโปรแกรมสำำ�หรัับหุ่่�นยนต์์ โปรแกรม เครืือข่่ายภายในองค์์การ เป็็นต้้น นอกเหนือจากความเชี่ยวชาญด้านซอฟต์แวร์แล้ว เนื้อหาของ สาระการเรียนรู้นี้ยังรวมถึงการติดตั้งและก�ำหนดรูปแบบ ของอุปกรณ์ต่างๆ อีกด้วย ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 5 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
ระบบปฏิบัติการ ระบบประมวลผลข้อมูลผ่านเครือข่าย การป้องกันข้อมูลและความปลอดภัยของข้อมูล การเตรียมข้อมูลโดยใช้ซอฟต์แวร์ในอุตสาหกรรม สัญญาณและค่าที่วัดได้ในระบบควบคุม การเตรียมข้อมูลโดยใช้การประมวลผลข้อมูล การยศาสตร์ในการออกแบบอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล ให้มีความปลอดภัย และสะดวกสบายต่อการใช้งาน
เนื้อหาทั้งหมดนี้อยู่ในบทที่ 1 เป็นหลัก ซอฟต์แวร์แลฮาร์ดแวร์ เฉพาะด้านอุตสาหกรรมได้ถูกอธิบายไว้ในบทต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น บทที่ 7 ระบบการผลิตที่ยืดหยุ่น หรือหัวข้อ 10.7 PLC
สาระการเรียนรู้ที่ 6
การวางแผนและจัดการขั้นตอนการท�ำงาน
โครงสร้้างองค์์การในการดำำ�เนิินงานและการสร้้างการทำำ�งานเป็็นทีีมตามเกณฑ์์การทำำ�งาน เกณฑ์์การผลิิตและเกณฑ์์ทาง เศรษฐศาสตร์์เป็็นจุุดสำำ�คััญของสาระการเรีียนรู้้นี้้� � สิ่่�งสำำ�คััญคืือ ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ทราบขั้้�นตอนการปฏิิบััติิงานและสามารถ นำำ� ไปปฏิิบััติิงานได้้เมื่่�อทำำ�งานกัับเครื่่�องจัักร โดยสามารถอ่่านและอธิิบายแผนการดำำ�เนิินงาน ต้้องมีีความรู้้ที่่� �ครอบคลุุมเกี่่�ยวกัับ มาตรการป้้องกัันอุบัุ ัติิเหตุุและความพร้้อมที่่�จะปฏิิบััติิตามมาตรการดัังกล่่าว ในทุุกกิิจกรรมการทำำ�งานให้้คำำ�นึึงถึึงแนวคิิด คุุณภาพ ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 6 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
การวางแผนวัสดุและการค�ำนวณ การวิเคราะห์กระบวนการท�ำงาน การประเมินและจัดท�ำเอกสารประกอบผลลัพธ์ การออกแบบอุปกรณ์ให้มีความปลอดภัย และการป้องกันอุบัติเหตุเชิงป้องกัน พื้นฐานการค�ำนวณเวลาและค่าใช้จ่าย ขั้นตอนการน�ำเสนอของกระบวนการท�ำงาน การจัดการคุณภาพ
สาระการเรียนรู้ที่ 6 นี้มีผลต่อสาระการเรียนรู้อื่นๆ เช่นเดียว กับสาระการเรียนรู้ที่ 5 ดังนั้นเนื้อหาของหนังสือเล่มนี้จึงถูก จัดอยู่ในบทที่แตกต่างกัน เช่น การจัดท�ำเอกสาร อยู่ในบทที่ 1 และ 2 กระบวนการท�ำงาน อยู่ในบทที่ 10 และ 14
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
15
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 7
ระบบย่่อยเมคคาทรอนิิกส์์
ตััวควบคุุมนิิวเมติิกส์์
เทคโนโลยีีเซ็็นเซอร์์
ระบบไฟฟ้้า
บััส เทอร์์มิินอล
บััส เทอร์์มิินอล
โมดููล I/O
อุุปกรณ์์
โมดููล I/O
อุุปกรณ์์
อุุปกรณ์์
การส่่งข้้อมููลในระบบเมคคาทรอนิิกส์์
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 7 มีีความสััมพัันธ์์ใกล้้เคีียงกัับสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 8 ในบทนี้้�มีีการวางพื้้�นฐานเทคนิิคการควบคุุมที่่�ทำำ�ให้้ สามารถสร้้างระบบเมคคาทรอนิิกส์์ตามที่่�อธิิบายไว้้ในบทที่่� 8 ได้้ นอกจากนี้้�ความสามารถในการใช้้งานและหน้้าที่่�การทำำ�งาน ของแอคชููเอเตอร์์และเซ็็นเซอร์์ การแก้้ปััญหาด้้านเทคนิิคการควบคุุมผ่่านการใช้้ตััวควบคุุมแบบนิิวเมติิกส์์ อิิเล็็กโทรนิิวเม ติิกส์์ไฟฟ้้า ไฮดรอลิิกส์์ อิิเล็็กโทรไฮดรอลิิกส์์ และ PLC เป็็นสิ่่�งสำำ�คััญอย่่างยิ่่�ง ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 7 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
ระบบรวมวงจรควบคุมและบล็อกไดอะแกรม
10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 10.6 เทคโนโลยีเซ็นเซอร์ 10.6 เทคโนโลยีเซ็นเซอร์ 10 เทคนิคการควบคุม 10 เทคนิคการควบคุม 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 10.6 เทคโนโลยีเซ็นเซอร์ 10 เทคนิคการควบคุม 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม
พารามิเตอร์ในการควบคุมและการควบคุมแบบป้อนกลับ หน้าที่การท�ำงานของเซ็นเซอร์และทรานสดิวเซอร์ ลักษณะของสัญญาณของเซ็นเซอร์และทรานสดิวเซอร์ การเขียนโปรแกรมการควบคุมล�ำดับเบื้องต้นและฟังก์ชั่นการควบคุม การออกแบบวงจรไฟฟ้า ควบคุมนิวเมติกส์ ไฮดรอลิกส์ การแสดงไดอะแกรมของขั้นตอนการควบคุมและการควบคุมแบบป้อนกลับ การวัดสัญญาณ วงจรพื้นฐานและหน้าที่การท�ำงานของระบบขับเคลื่อน การน�ำเสนอการวางแผนฟังก์ชั่นของหน่วยขับเคลื่อน
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
16
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 8
การออกแบบและสร้้างระบบเมคคาทรอนิิกส์์
ส่วนที่ส�ำคัญของสาระการเรียนรู้นี้คือการควบคุมและการควบ คุุมแบบป้้อนกลัับระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ ต้องสามารถอธิบายโครงสร้างและลักษณะสัญญาณของระบบ เมคคาทรอนิิกส์์ที่่�ซัับซ้้อนได้้ ต้้องทราบถึึงผลกระทบของ เงื่่�อนไขการดำำ�เนิินงานที่่�เปลี่่�ยนแปลงต่่อกระบวนการ และหาก จ�ำเป็นสามารถเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขดังกล่าวได้เพื่อให้บรรลุ เป้้าหมายการทำำ�งานของระบบ ดัังนั้้�นช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ ต้้องเข้้าใจและสามารถควบคุุมขั้้�นตอนการทำำ�งานและการวััด รวมถึงบันทึกขั้นตอนเหล่านี้ด้วย ต้้องมีีความรู้้�พื้้�นฐานเกี่่�ยวกัับเทคนิิคการควบคุุมและการควบคุุม แบบป้้อนกลัับ รวมถึึงเทคนิิคการขัับเคลื่่�อนไฟฟ้้าและสามารถ เชื่่�อมต่่อระบบเมคคานิิคกัับระบบเมคคาทรอนิิกส์์ได้้ในกรณีี ที่่�จำำ�เป็็นจะต้้องจำำ�ลองการทำำ�งานและปรัับแต่่งขั้้�นตอนการ เคลื่่�อนที่่�ให้้เหมาะสม โดยสามารถใช้้โปรแกรมและเครื่่�องมืือ ซอฟต์์แวร์์ต่่างๆ ได้้ สามารถเข้้าใจการควบคุุมและการควบคุุมแบบป้้อนกลัับที่่�ซัับซ้้อนของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ติิดตั้้�ง ถอด แยกชิ้้�นส่่วน ตรวจสอบ และเข้้าไปเปลี่่�ยนแปลงแก้้ไขหากจำำ�เป็็น ทั้้�งหมดนี้้�ต้้องดำำ�เนิินการโดยปฏิิบััติิตามมาตรการป้้องกััน และความปลอดภััยที่่�เกี่่�ยวข้้องอย่่างเข้้มงวด ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 8 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
พารามิเตอร์ของการปฏิบัติงานและลักษณะเฉพาะของตัวขับเคลื่อน หลัักการทำำ�งาน การเลืือก และการตั้้�งค่่าของอุุปกรณ์์ป้้องกััน การควบคุมและการควบคุมแบบป้อนกลับตัวขับเคลื่อน กระบวนการก�ำหนดและควบคุมต�ำแหน่งขององศาอิสระ (Degree of Freedom) ขั้นตอนการทดสอบและการวัดในการก�ำหนดต�ำแหน่ง ระบบส่่งกำำ�ลัังและคลััตช์์ การรวมระบบและปรัับแต่่ง การเขียนโปรแกรมของล�ำดับและฟังก์ชั่นการควบคุม การจำำ�ลองทางคอมพิิวเตอร์์ (Computer Simulation) การบันทึกข้อมูล
10 เทคนิคการควบคุม 9 ระบบไฟฟ้า 6 ระบบเมคคานิิค 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 7 การผลิตระบบเชิงกล 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 7 การผลิตระบบเชิงกล 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 6 ระบบเมคคานิิค 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 7 การผลิตระบบเชิงกล 10 เทคนิคการควบคุม 1 การประมวลผลข้้อมููลอิิเล็็กทรอนิิกส์์ (EDP) 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 9
การตรวจสอบการส่่งข้้อมููลในระบบเมคคาทรอนิิกส์์ที่่�ซัับซ้้อน
ในสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 9 ต้้องมีีทัักษะและความรู้้ที่่� �ได้้เรีียนรู้้�มาก่่อนหน้้านี้้� ทั้้�งหมดเพื่่�อสามารถอธิิบายโครงสร้้างของข้้อมููลได้้ ระบบเมคคาทรอนิิกส์์ที่่�ซัับซ้้อนถููกสร้้างขึ้้�นโดยการเชื่่�อมโยงส่่วนประกอบเมคคานิิค ไฟฟ้้า นิิวเมติิกส์์ และไฮดรอลิิกส์์ โดยมีี การแยกแยะสััญญาณประเภทการสร้้างสััญญาณและประเภทการส่่งสััญญาณ การวััดสััญญาณ การระบุุและจำำ�กััดข้้อผิิดพลาด และหากเป็็นไปได้้ให้้กำำ�จััดโดยใช้้วิิธีีการที่่�เหมาะสม โดยมีีเงื่่�อนไขคืือต้้องมีีความรู้้�เกี่่�ยวกัับวิิธีีการวััดและวิิเคราะห์์ที่่�เหมาะสม รวมถึึงภาพรวมของระบบบััสทั่่�วไปและลำำ�ดัับขั้้�น AS-Interface
AS-Interface
เช่น InterBus, PROFIBUS DP เป็นต้น
ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 9 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
รูปแบบของสัญญาณในระบบ
10 เทคนิคการควบคุม 13 ระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 10 เทคนิคการควบคุม (พิเศษ) 10.6 เทคโนโลยีเซ็นเซอร์ 10 เทคนิคการควบคุม 12 ระบบบัส 8 พื้นฐานวิศวกรรมไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 13 ระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 10 เทคนิคการควบคุม 12 ระบบบัส 1 การประมวลผลข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (EDP) 12 ระบบบัส 12 ระบบบัส 2 การสื่อสารทางเทคนิค บทที่่� 10 ถึึงบทที่่� 14
โครงสร้างสัญญาณ ระบบบัส ขั้นตอนการทดสอบและการวัด
การตรวจสอบระหว่างส่วนประกอบของระบบ การเชื่อมโยงของส่วนประกอบแต่ละส่วน ล�ำดับขั้นในระบบเครือข่าย เอกสารผลการวัด
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
17
18
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ที่ 10 การออกแบบการติดตั้งและการถอดแยกชิ้นส่วน เนื้้�อหาของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 10 คืือ ทัักษะในการวางแผนงานเกี่่�ยวกัับการติิดตั้้�งและการถอดแยกชิ้้�นส่่วน ซึ่่�งรวมถึึงทัักษะ ในการจััดทำำ� อธิิบาย และประเมิินแผนการติิดตั้้�ง รวมถึึงความสามารถในการอ่่านแบบประกอบและเอกสารประกอบการ ติิดตั้้�ง โดยมีีเงื่่�อนไข คืือ ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ต้้องเข้้าใจวิิธีีการวััดค่่าทางเทคนิิคที่่�จำำ�เป็็นทั้้�งหมด และสามารถใช้้เครื่่�องมืือ ติิด ตั้้�งที่่�เหมาะสม สัังเกตข้้อบัังคัับว่่าด้้วยความปลอดภััย ใช้้อุุปกรณ์์ขนย้้ายและอุุปกรณ์์ยกตามลัักษณะงานและสามารถจััดทำำ� รายงานการติิดตั้้�งและถอดแยกชิ้้�นส่่วนได้้ ในสาระการเรีียนรู้้�นี้้� ความซัับซ้้อนของอาชีีพจะมีีความชััดเจนขึ้้�น เช่่น การติิดตั้้�ง อุุปกรณ์์ขนย้้ายขนาดเล็็กรวมถึึงเครื่่�องมืือขนาดใหญ่่และสายการผลิิต ซึ่่�งทั้้�งหมดแสดงถึึงระบบเมคคาทรอนิิกส์์
ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 10 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
เอกสารประกอบการติดตั้ง เงื่อนไขการท�ำงานในสถานที่ติดตั้งโดยค�ำนึงถึงระเบียบข้อบังคับ การจััดหาการประกอบและการจััดการสิ่่�งที่่�เหลืือใช้้ของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ อุปกรณ์ขนย้ายและอุปกรณ์ยก และเครื่องมือในการติดตั้ง การทดสอบระหว่างการติดตั้ง ความคลาดเคลื่อนของรูปร่างและต�ำแหน่ง การปรับแต่ง การจัดการและรีไซเคิลระหว่างการติดตั้ง
เนื้้�อหาของการเรีียนรู้้�นี้้�ได้้สรุุปไว้้ทั้้�งหมดในบทที่่� 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ เป็นหลัก นอกจากนี้ในบทต่อไปนี้ยังมีความเกี่ยวข้องในบางกรณี 2 การสื่อสารทางเทคนิค 3 เทคนิคการทดสอบ 7 การผลิิตระบบเมคคานิิค 9 ระบบไฟฟ้้า 10 เทคนิคการควบคุม
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ที่ 11 การติดตั้ง การหาข้อผิดพลาด การแก้ไขปัญหา และการซ่อมแซม สาระการเรีียนรู้้�นี้้�มีีวััถุุประสงค์์เพื่่�อให้้ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์มีีความสามารถในการวิิเคราะห์์ระบบเมคคาทรอนิิกส์์โดยอาศััย เอกสารทางเทคนิิค โดยแบ่่งระบบออกเป็็นระบบย่่อยและตรวจสอบการทำำ�งานร่่วมกััน รวมถึึงผลกระทบของระบบย่่อย เหล่่านี้้� ทำำ�ให้้สามารถนำำ�ระบบเมคคาทรอนิิกส์์ไปใช้้งานเพื่่�อป้้องกัันข้้อผิิดพลาดที่่�เกิิดขึ้้�น เพื่่�ออธิิบายสาเหตุุและเพื่่�อแก้้ไข ข้้อผิิดพลาดเหล่่านี้้� ดัังนั้้�นจึึงได้้มีีการจััดการสอนเกี่่�ยวกัับแนวทางการปฏิิบััติิงาน มีีการตรวจสอบความเป็็นไปได้้ในการใช้้งาน ระบบการวิิเคราะห์์ เซ็็นเซอร์์และแอคชููเอเตอร์์ต้้องถููกปรัับและตั้้�งค่่าพารามิิเตอร์์ของระบบ โดยผลต่่างๆ จะถููกบัันทึึกไว้้ใน เอกสาร ซึ่่�งวิิธีีการทำำ�งานที่่�เป็็นระบบและแบบแผนในการแก้้ไขปััญหาเป็็นจุุดประสงค์์สำำ�คััญของสาระการเรีียนรู้้�นี้้� ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 11 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
บล็็อกไดอะแกรม การวางแผนการทำำ�งานและฟัังก์์ชั่่�นของ ระบบเมคคาทรอนิิกส์์
การตรวจสอบและการตั้งค่าเซ็นเซอร์และแอคชูเอเตอร์ พารามิเตอร์ของระบบ
การกำำ�หนดพารามิิเตอร์์ของบััส การติดตั้งซอฟต์แวร์ วิิธีีการหาแก้้ไขปััญหาในระบบไฟฟ้้า นิิวแมติิกส์์ และไฮดรอลิิกส์์ การวิิเคราะห์์ความเสีียหาย กลยุุทธ์์ในการหาแก้้ไขปััญหาสาเหตุุของข้้อผิิดพลาด ข้้อกำำ�หนดป้้องกัันและระเบีียบการป้้องกัันไฟฟ้้าและระบบเมคคานิิค การรบกวนสนามแม่เหล็กไฟฟ้า การสร้างภาพจ�ำลองของกระบวนการ ระบบการวิเคราะห์ทางไกล รายงานการดำำ�เนิินงาน เอกสารแสดงข้้อผิิดพลาด รายงานการซ่่อมแซม การจัดการการประกันคุณภาพ การแก้้ไขข้้อผิิดพลาดของโปรแกรม การพิิจารณาความต้้องการของลููกค้้า ผลกระทบของระบบเมคคาทรอนิิกส์์ที่่�มีีต่่อสิ่่�งแวดล้้อม รวมถึึงมุุมมอง ในเชิิงเศรษฐศาสตร์์และสัังคม
เนื้อหาของภาคการเรียนรู้นี้ส่วนใหญ่อยู่ในบทที่ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ในบางกรณี มีการอ้างอิงถึงเนื้อหาดังต่อไปนี้ 6 ระบบเมคคานิิค 10 เทคนิิคการควบคุุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 12 ระบบบัส 10 เทคนิคการควบคุม 12 ระบบบัส 10 เทคนิคการควบคุม 11 เทคนิคการควบคุมแบบป้อนกลับ 12 ระบบบัส 12 ระบบบััส 1 การประมวลผลข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (EDP) 10 เทคนิคการควบคุม 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 8 พื้้�นฐานวิิศวกรรมไฟฟ้้า 9 ระบบไฟฟ้า 9 ระบบไฟฟ้า 10 เทคนิคการควบคุม 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 2 การสื่อสารทางเทคนิค 4 การจัดการคุณภาพ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์
© ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL
19
20
การอธิบายสาระการเรียนรู้
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 12 การบำำ�รุุงรัักษาเชิิงป้้องกััน ในสาระการเรีียนรู้้นี้้� � ความปลอดภััยในการปฏิิบััติิงานของระบบเมคคาทรอนิิกส์์เป็็นสิ่่�งสำำ�คััญอย่่างยิ่่�ง จากความรู้้�เกี่่�ยวกัับ ความสัมพันธ์ในการใช้งานของระบบย่อยแต่ละส่วน สามารถสรุปความปลอดภัยในการปฏิบัติงานและหากจ�ำเป็นให้ใช้มาตรการ ที่่�เหมาะสม งานบำำ�รุุงรัักษาถููกกำำ�หนดและอธิิบายด้้วยคู่่�มืือการใช้้งานและการบำำ�รุุงรัักษา โดยช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ต้้อง สามารถจััดทำำ�แผนการบำำ�รุุงรัักษาได้้ด้้วยตนเอง
ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 12 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
เช่นเดียวกับในสาระการเรียนรู้ที่ 11 เนื้อหาส่วนใหญ่ของสาระการเรียนรู้นี้จะอยู่ในบทที่ 14 (การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์) นอกจากนี้ยังต้องค�ำนึงถึงเนื้อหาการเรียนรู้ต่างๆ ดังนี้ มลภาวะ ความล้้า การสิ้้�นเปลืือง การสึึกหรอ และผลกระทบที่่�เกิิดขึ้้�น 6 ระบบเมคคานิิค ความเชื่่�อถืือได้้ของระบบ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ การจัดท�ำและการปรับแผนการบ�ำรุงรักษา 2 การสื่อสารทางเทคนิค การตรวจสอบ 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ขั้้�นตอนการตรวจสอบอุุปกรณ์์ความปลอดภััย 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ การปรัับส่่วนประกอบของระบบให้้เข้้ากัับความต้้องการที่่�เปลี่่�ยนแปลงไป 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ ขั้้�นตอนการวิิเคราะห์์และระบบการบำำ�รุุงรัักษา 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ การจัดการคุณภาพ 4 การจัดการคุณภาพ การจัดท�ำเอกสาร 2 การสื่อสารทางเทคนิค การรวบรวมการเปลี่ยนแปลงในเอกสารทางเทคนิค 2 การสื่อสารทางเทคนิค
สาระการเรีียนรู้้�ที่่� 13 การส่่งมอบระบบเมคคาทรอนิิกส์์ให้้กัับลููกค้้า ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์ต้้องสามารถบรรยายและอธิิบายการทำำ�งานระบบเมคคาทรอนิิกส์์ได้้ สามารถจััดทำำ�คำำ�แนะนำำ�การใช้้งานของ ระบบด้้วยตนเองหรืือได้้รัับความช่่วยเหลืือในการจััดทำำ�จากผู้้�เชี่่�ยวชาญที่่�เกี่่�ยวข้้องของบริิษััท โดยการให้้ข้้อมููลในลัักษณะที่่�เหมาะ สม ดัังนั้้�นจึึงจำำ�เป็็นที่่�ช่่างเมคคาทรอนิิกส์์สามารถบัันทึึกและประมวลผลได้้ทั้้�งแบบกราฟิิกและตััวอัักษร ซึ่่�งต้้องคำำ�นึึงถึึงบริิบทโดย รวมของบริิษััทและลููกค้้า ตลอดจนผู้้ผลิ � ิต วััตถุุประสงค์์ของสาระการเรีียนรู้้�นี้้�คืือความสามารถในการสื่่�อสาร ทัักษะและวิิธีีการ เหล่่านี้้�จะต้้องมีีการเรีียนรู้้�สาระการเรีียนรู้้�อื่่�นอย่่างครอบคลุุม ตารางที่่� 1 เนื้้�อหาการเรีียนรู้้�ของสาระการเรีียนรู้้�ที่่� 13 เนื้อหาการเรียนรู้
บทในต�ำราเรียน
การใช้ระบบสื่อสารภายในองค์กร การท�ำงานเป็นทีม การสื่อสาร การน�ำเสนอ ความสัมพันธ์ระหว่างลูกค้า / ผู้ผลิต คู่่�มืือ คำำ�แนะนำำ�ในการใช้้งาน
1 การประมวลผลข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (EDP) 2 การสื่อสารทางเทคนิค 1 การประมวลผลข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (EDP) 2 การสื่่�อสารทางเทคนิิค 14 การประกอบ การติิดตั้้�ง และการบำำ�รุุงรัักษาระบบเมคคาทรอนิิกส์์ © ทฤษฎีีเมคคาทรอนิิกส์์ พิิมพ์์ครั้้�งที่่� 6 สำำ�นัักพิิมพ์์ VERLAG EUROPA LEHRMTTEL