Voedingstekorten paard te

meten in haarmonster?

Het is lastig om erachter te komen of je paard, naast zijn gewone rantsoen, aanvullende voedingsstoffen nodig heeft. Royal GD en Pavo hebben onderzocht of er betrouwbaar voedingsadvies kan worden gegeven op basis van de spoorelementenwaarden in haarmonsters. Dit bleek niet het geval te zijn.

Spoorelementen, zoals koper, zink, selenium en ijzer zijn een onmisbaar onderdeel van een gezond rantsoen voor paarden. Ze worden regelmatig bijgevoerd in de vorm van supplementen. Vaak schat de paardenhouder zelf in wat de behoeften van het paard zijn.

Krijgt het paard echter te weinig spoorelementen binnen, dan is dat niet goed voor zijn algemene gezondheid en kan het minder presteren. Een overmaat aan spoorelementen is ook niet gewenst, dat kan in sommige gevallen giftig zijn. Als je zeker wilt weten of je paard aanvullende spoorelementen nodig heeft, dan zijn er een aantal opties:

• (Ruw)voeranalyse

Een analyse van het (ruw)voer geeft een goede indruk van wat het paard binnenkrijgt, maar het geeft niet weer wat er daadwerkelijk aan spoorelementen wordt opgenomen in het lichaam.

• Bloed- of urineonderzoek

Dit geeft een beeld van wat er actueel aan stoffen circuleert in het paardenlichaam, maar het is slechts een momentopname en de waarden kunnen flink variëren. Zitten er te veel spoorelementen in de voeding, dan worden deze meestal ergens in het lichaam opgeslagen, veelal in de lever. De bloed- of urinewaarde is hier vaak geen goede afspiegeling van.

• Leverwaarden

De meest betrouwbare inschatting krijg je wanneer je de leverwaarden van het paard meet. Dit wordt ook wel de ‘gouden standaard’ genoemd. Voor een bepaling van de spoorelementengehaltes in de lever moet een dierenarts een leverbiopt nemen. Dit is kostbaar en relatief ingrijpend. Dat is dan ook de reden dat er gezocht is naar een betrouwbaar alternatief om de hoeveelheid spoorelementen te meten.

HAARANALYSE GOED ALTERNATIEF?

GD en Pavo voerden in 2021 samen een project uit om te onderzoeken of haaranalyse een betrouwbaar alternatief is voor het meten van een tekort of overmaat van bepaalde spoorelementen in paarden-

Haar- en leverwaarden van paarden tegen elkaar uitgezet. De stippellijn geeft de trendlijn weer. Te zien is dat er geen betrouwbare verbanden gevonden zijn voor de gemeten spoorelementen. Als de waarde in de lever omhoog of omlaag gaat, is het niet zo dat de waarden in het haar evenredig meestijgen of dalen voeding. Het voordeel van haar als monstermateriaal is dat spoorelementen in haar worden gestapeld en niet meer terug worden opgenomen in het lichaam. Het geeft dus een beeld van de opname van deze voedingsstoffen over een langere periode, waarbij het stuk haar dat het dichtst tegen het lichaam zit de meest recente periode vertegenwoordigt.

Daarnaast is zowel het nemen als het bewaren en versturen van een haarmonster een stuk eenvoudiger dan een monster van bloed- of leverweefsel.

Onderzoek Haaranalyse

Om erachter te komen of haaranalyse inderdaad een betrouwbare methode is voor het bepalen van spoorelementstatus bij paarden is een onderzoek opgezet om deze waarden in haar te vergelijken met die in de lever. Hiervoor zijn haar- en levermonsters verzameld van paarden die aangeboden zijn aan twee Nederlandse slachthuizen. Deze monsters zijn ingestuurd naar het laboratorium van GD en geanalyseerd op onder meer koper, zink, selenium en ijzer: vier belangrijke spoorelementen voor paarden.

Geen Verband In Waarden

De waarden voor de spoorelementen in het haar van de paarden zijn uitgezet tegen de waarden van de bijbehorende levermonsters. De verwachting was dat hogere leverwaarden bij een paard ook hogere haarwaarden zou geven, maar het bleek dat hier geen verband in te vinden was voor de onderzochte elementen (zie grafiek).

Het gebrek aan verband tussen de waarden in de lever enerzijds en in het haar anderzijds betekent dat haaranalyse helaas geen goed alternatief is voor een betrouwbare bepaling van de spoorelementstatus bij paarden. Er kan dan ook geen gericht voedingsadvies gegeven worden op basis van de resultaten van een haaranalyse, ondanks dat dit in de markt soms wel wordt aangeboden. GD en Pavo hebben met dit onderzoek wel waardevolle inzichten verkregen in de toegevoegde waarde van haaranalyses.

Het onderzoek m.b.t. de slachthuispaarden is wetenschappelijk gepubliceerd in de Journal of Veterinary Diagnostic Investigation, met als titel ‘Evaluation of hair analysis for determination of trace mineral status and exposure to toxic heavy metals in horses in the Netherlands’ door van der Merwe et al. 2022.

ONDER DE LOEP: