Coronavirus aantonen met PCR

Coronavirus aantonen door middel van PCR

Het zoeken naar een ziekteverwekker is soms vergelijkbaar met het zoeken naar een speld in een hooiberg. Er is een methode om die speld gemakkelijker te vinden: PCR. Met PCR kun je van die ene speld een hele berg spelden maken voor verder onderzoek.

PCR staat voor polymerase chain reaction (polymerase-kettingreactie). Het is een techniek die heel speci ek een stukje erfelijk materiaal (DNA of RNA) van bijvoorbeeld een ziekmakende bacterie of virus kan vermeerderen, zodat het met zeer gevoelige apparatuur kan worden gemeten. Met behulp van PCR tonen we alleen genetisch materiaal aan van de bacterie die, of het virus dat we verdenken als mogelijke ziekteverwekker. In tegenstelling tot veel andere onderzoeken bepaal je bij PCR dus al voordat het onderzoek start waar je naar op zoek gaat.

PCR kan worden toegepast op DNA of RNA dat is verkregen uit veel verschillende monstermaterialen. Na het uitpakken en desinfecteren heeft elk materiaal een andere voorbewerking nodig, die afhankelijk van het vervolgonderzoek kan variëren van snel en eenvoudig, tot behoorlijk arbeidsintensief. Een PCR bestaat uit een reeks van chemische en enzymatische stappen die nodig zijn voor de vermeerdering van DNA of RNA.

Voordat een PCR kan starten worden DNA of cDNA (afkomstig van enzymatische omzetting van RNA), DNA-polymerase (het eiwit dat de eigenlijke PCR, dus de vermeerdering uitvoert) en andere com ponenten uit de PCR samengevoegd in een reageerbuisje. Daarna volgen er drie stappen.

Stap 1: denaturatie. Een DNA-molecuul bestaat uit twee naast elkaar gelegen strengen die sterk aan elkaar gebonden zijn (boven). Tijdens de denaturatie worden de DNAstrengen van elkaar gescheiden door de PCR-reactiemix te verwarmen tot 95 graden Celsius (onder).

primers

Stap 2: DNA markeren. Op een temperatuur van 60 graden Celsius binden twee primers (kleine stukjes DNA) zich aan het DNA van de ziekmakende bacterie of het virus waarvoor de PCR is ingezet. Op deze manier markeren ze als het ware het DNA van de bacterie of het virus. De primers binden niet aan ander DNA, bijvoorbeeld dat van het dier zelf.

DNA-polymerase

Stap 3: de vermeerdering zelf. Tijdens deze stap wordt er door het DNA-polymerase een kopie gemaakt van het gemarkeerde deel van het DNA. Na deze stap is cyclus 1 afgerond. De twee gemarkeerde DNA-stukjes zijn dan één keer gekopieerd; er zijn nu twee kopieën.

Miljoenen kopieën

Dit hele proces herhaalt zich vervolgens vele malen, waarbij het aantal kopieën steeds verdubbelt. Na cyclus 2 zijn er dus vier kopieën, na cyclus 3 acht, enzovoort. Nadat de cyclus veertig tot vijftig keer is herhaald zijn er uiteindelijk miljoenen kopieën van het kleine stukje (c)DNA van het gemarkeerde deel gemaakt. De speld uit de hooiberg is nu een berg spelden geworden.

Deze miljoenen kopieën kunnen zichtbaar worden gemaakt (fluorescent bijvoorbeeld) en vervolgens gemeten met zeer gevoelige PCR-apparatuur. Het (c)DNA van de ziekmakende bacterie of het virus is nu aangetoond en het ingezonden monster krijgt de uit slag positief voor de betreffende bacterie of het betreffende virus.

Covid-19

Een PCR-test is niet alleen nuttig voor veterinair onderzoek. Ook humane ziekteverwekkers kunnen hiermee worden aangetoond. De afgelopen maanden is het de manier waarop patiënten die mogelijk besmet waren met Covid-19 werden getest. Het proces werkt hierbij hetzelfde, alleen worden de monsters niet ingestuurd door dierenartsen, maar door de GGD en andere laboratoria. Er worden neus- en/of keelswabs afgenomen van de patiënt en eenmaal aangekomen bij GD onderzoeken we de monsters met behulp van de PCR-test. We beschikken over een groot laboratorium met een ervaren PCR-afdeling, waar jaarlijks tienduizenden monsters worden getest. Per dag is er ruimte voor ongeveer 2.000 coronatests. De laboratoriummedewerkers hebben veel ervaring met PCR-onderzoek naar virusinfecties en andere ziekteverwekkers.

HOE NEEM JE EEN CORRECT MONSTER?

Salmonella: de uitslag begint al voor de stal

Salmonella lijkt onlosmakelijk verbonden met de pluimveehouderij. Nog niet eens zo zeer door het imago dat alle salmonella van kippen afkomt, dan wel door alle maatregelen die in de sector zijn ingesleten om salmonella te bestrijden en risico’s voor mensen te verminderen. Een belangrijk onderdeel van deze maatregelen is het bemonsteren van de stal. Maar hoe neem je een correct monster en verminder je de kans op een vals-positieve uitslag?

Door de salmonella-status van het koppel te bepalen, kunnen producten van salmonella-besmette koppels (zoals eieren) apart worden verwerkt en eventueel nabewerkt. Daardoor wordt verticale verspreiding voorkomen en veilig voedsel aan de con sument geleverd. Omdat (een deel van) de kosten van deze verwerking bij de pluimveehouder terechtkomt, heeft een positieve uitslag een behoorlijke invloed op de bedrijfsvoering en het financiële resultaat. Bij leghennen bestaat in sommige

De benodigdheden voor het nemen van een salmonellamonster. gevallen nog de mogelijkheid om een positieve uitslag te verifieren. Bij vleeskuikens en vermeerderingsdieren is deze mogelijkheid er niet.

Het is daarom belangrijk om tijdens de monstername en in het laboratorium de kans op kruisbesmetting of monsterverwisseling zo klein mogelijk te maken. Salmonella-infecties kun je meestal niet aan de dieren zien en het is best mogelijk dat één van de stallen of de bedrijfsomgeving is besmet.

Hoe begin je?

Een hygiënische monstername begint altijd met schoon en aseptisch of steriel monstermateriaal. Bewaar dit dus niet op een stoffige plank, maar in een schone kast en was je handen voordat je met de monstername begint. Merk de monsterpot of -zak met het bedrijfsnummer, stalnummer en de datum van de monstername, zodat altijd is te achterhalen uit welke stal het monster komt.

Zo moet het niet. Zorg voor een hygiënische monstername.

Als verificatie niet mogelijk is, wordt een hygiënische monstername extra belangrijk om een onjuiste uitslag te voorkomen.

Ga daarna naar de stal en trek over de drempel heen (dus terwijl je de stal binnenstapt) schone, stalspecifieke laarzen of overlaar zen aan en desinfecteer je handen of trek handschoenen aan. Doe daarna de overschoenen aan en loop het rondje. In de stal doe je de overschoenen in de monsterpot of -zak en sluit je deze. Leg de pot(ten) of zak(ken) buiten de stallen neer. Desinfecteer opnieuw je handen en ga daarna op dezelfde manier door met de volgende stal. Voorkom dat het monstermateriaal van de volgende stal wordt besmet vanuit de vorige stal.

Klaar met monstername, en dan?

Klaar met monsters nemen? Verzamel dan de monsters en maak ze eventueel aan de buitenkant schoon. Als er mest of stof op de monsterpot/-zak zit, kan dit leiden tot kruisbesmetting of zelfs besmetting van de laborant bij het hanteren van de monsters. Dat wil je voorkomen, voor jezelf en ook voor anderen. Verpak daarna de monsters in een tweede, lekvrije zak, eventueel per stal en per bedrijf om de monsters bij elkaar te houden en verzend ze met een volledig ingevuld inzendformulier (niet bij de monsters in) naar het laboratorium.

7

Lopen met de schoentjes

1

Handen wassen

6

Schoentjes aantrekken

2

Aseptisch of steriel monstermateriaal

5

Handen desinfecteren of handschoenen aantrekken

3

Monsterverpakking merken

4

Schone laarzen of overlaarzen over de drempel aantrekken

8

Schoentjes in de stal verpakken

9

Handen desinfecteren of handschoenen uittrekken

10

Voor de volgende stal opnieuw beginnen bij stap 4

11

Alle stallen gedaan: dan monsters samen verpakken, inzendformulier toevoegen en insturen

Kruisbesmetting in het lab voorkomen

Ook binnen het laboratorium wordt een belangrijk deel van de werkwijze bepaald door het voorkomen van kruisbesmetting. Wij hebben een grote voorkeur voor monsternamepotten, maar dat kan per laboratorium verschillen. Met potten is het mogelijk om schoner te werken vanwege de grote en stevige opening. Ze lek ken minder snel omdat ze goed afsluitbaar zijn en vallen minder

Ook dit is geen juiste manier van het insturen van een salmonellamonster snel om. Bovendien worden aparte ruimten gebruikt voor de ver schillende stappen van het onderzoek. Uiteraard worden alle potten en platen individueel gemerkt en wordt voor elk monster apart steriel materiaal gebruikt. Om hygiënisch werken in het laboratorium te controleren worden twee controlemonsters mee genomen. De positieve controle bestaat uit een aparte salmonella-stam die opvalt als deze in andere monsters terechtkomt. De negatieve controle is een blanco monster, als daar salmonella in groeit is er duidelijk sprake van kruisbesmetting. Het invoeren van de uiteindelijke uitslag wordt ook nog eens gecontroleerd om invoerfouten te voorkomen.

Wij doen ons best om tot een juiste uitslag te komen. Maar dat begint al in de stal. Juist omdat de salmonella-aanpak succesvol is en de meeste resultaten negatief zijn, blijven fouten vaak onopgemerkt. Zo is het gemakkelijk om van stal naar stal te sloffen. Meestal gaat dat goed, maar als de eerste stal toch is besmet kan kruisbesmetting naar de andere monsters optreden. Als verificatie niet mogelijk is, wordt een hygiënische monstername extra belangrijk om een onjuiste uitslag te voorkomen.

Freshlight officieel erkend als emissiereducerend systeem

Pluimveestallen moeten volgens het Besluit Emissiearme Huisvesting emissiearm zijn. Als pluimveehouder moet u maatregelen nemen om de uitstoot van ammoniak en fijn-

LUCHTZUIVERENDE LED-VERLICHTING

Schone lucht Minder antibioticum Vermindering van pathogenen Minder uitval Gezonde dieren

BWL 2020.03

stof te beperken. Geldt dat ook voor u? Dan hebben wij goed nieuws! De Freshlight LED-tube is door de RAV officieel aangemerkt als emissiereducerend systeem.

Schone stallucht, helder daglicht

De Freshlight Heavy Duty Tube is de enige lamp die niet alleen een hoge lichtopbrengst heeft, maar ook aantoonbaar fijnstof reduceert door middel van ionisatie. De lamp mag volgens de voorschriften standalone worden toegepast omdat de fijnstofreductie meer dan 30% is. De reductie is wetenschappelijk gemeten door Wageningen University and Research en bedraagt 41%. Wat betekent dat concreet voor u? U kunt met een beperkte investering de emissie van uw stallen aanzienlijk verlagen. U combineert in één systeem helder daglicht met schonere lucht. U bespaart op energiekosten omdat de fullspectrum LED-lamp bijzonder energiezuinig is. De voordelen voor u op een rij:

Fullspectrum zonlicht: beter licht, beter zicht, veiliger en gezonder werken

Ionisatie: wetenschappelijk aangetoonde reductie (fijn) stof; eliminatie bacteriën en virussen

Minder dierziektes, betere voerconversie, minder stress, hogere productie

Energiezuinig: enorme verlaging energiekosten – tot wel 75% minder verbruik

Lange levensduur: door verwisselbare drivers 60.000 branduren

Innovatief en duurzaam: opgenomen in de RAV-lijst –

Investeringsaftrek van toepassing Wilt u meer informatie over Freshlight, fullspectrum en ionisatie? Kijk op www.freshlight.eu/nl/. U kunt uiteraard ook direct contact met ons opnemen. Bel 055-3020022 of mail naar info@freshlightgroup.com.

2% DE EU-DOELSTELLING VOOR HET MAXIMALE PERCENTAGE SALMONELLA-BESMETTE LEGKOPPELS

De Nederlandse pluimveesector heeft het afgelopen jaar het aantal met sal monella-besmette koppels onder de door de EU gestelde doelstellingen weten te houden. In de gehele sector (vlees en leg) is slechts een laag per centage van de koppels positief bevonden voor de aangewezen salmo nellaserotypen. Deze serotypen zijn relevant voor de volksgezondheid. Nog steeds is salmonella één van de belangrijkste via voedsel overdraag bare infecties bij mensen. De jaar

WAT BETEKENEN DE MAATREGELEN OMTRENT COVID-19 VOOR MIJ ALS KLANT?

ROB NIJLAND, HOOFD BINNENDIENST

De maatregelen die Nederland neemt in de aanpak van het virus hebben veel impact op bedrijven. Ook voor GD betekenen de maatregelen dat medewerkers waar mogelijk vanuit huis werken. We streven ernaar de dienstverlening aan onze klanten zo volledig mogelijk beschikbaar te houden.

Naast gezondheid is voedselveiligheid op dit moment essentieel en de Nederlandse veehouderij speelt daarin een hele belangrijke rol. Om die voedselveiligheid te kunnen blijven garanderen is een goede diergezondheidsmonitoring belangrijk. Wij blijven u daarbij zo goed mogelijk ondersteunen. Bedrijfsbezoeken die geen urgentie hebben worden uitgesteld. Is het in het belang van de diergezondheid belangrijk dat er wel een bedrijfsbezoek plaatsvindt, dan gebeurt dit in goed overleg met de betrokken partijen. Veel van de contacten zijn vervangen door digitale overleggen. Misschien heeft u ook al lijkse, door het RIVM uitgebrachte, ‘Staat van Zoönosen’ rapporteert hier over. Het aantal salmonella-infecties bij mensen was in 2018 het laagst ooit. Ondanks het lage percentage sal monella-besmette legkoppels in Nederland, wordt ongeveer 18 procent van de salmonella-gevallen bij mensen gerelateerd aan eieren. In de afgelo pen 35 jaar werd een wisselend aantal salmonella-infecties gerelateerd aan eieren, het percentage was echter nog nooit zo laag. Goed nieuws dus!

vraag & antwoord

gemerkt dat onze klantenservice-medewerkers vanuit huis de telefoon beantwoorden. Daardoor werken we meer met terugbelafspraken, omdat doorverbinden wat lastiger gaat. Wat betreft het afleveren van monsters zijn er maatregelen genomen om u en onze medewerkers te beschermen. In het GD-laboratorium gaat het onderzoek van ingestuurde monsters gewoon door. Ook het insturen van dieren voor pathologisch onderzoek blijft gewoon mogelijk. Om de gezondheidsstatus van dieren en bedrijven te kunnen blijven borgen is het belangrijk dat de gevraagde acties en onderzoeken tijdig blijven plaatsvinden. Daarom blijven de diergezondheidsprogramma’s voor alle dierziekten gewoon doorlopen. Veehouders en dierenartsen wordt geadviseerd om bij bedrijfsbezoeken de nodige hygiënemaatregelen te nemen; denk aan zeep, een schone handdoek, schone bedrijfskleding en neem ook de anderhalve meter-afstand in acht.