Erfgoedactiviteiten voorjaar – zomer 2019
UiT in de regio
ERFGOED Ma
a rt
2019 - August
19 0 2 us
Hoe maakt u het? zondag 28 april
www.polderrand.be
van hier naar Ginter www.ginter.be
2
Zondag 28 april
Erfgoeddag 2019: Hoe maakt u het? De 19de editie van Erfgoeddag richt de schijnwerpers op vakmanschap. Centraal staat het cultureel erfgoed van en over ambachtelijkheid, vakmensen (m/v/x), meesterschap, leren en maken in Vlaanderen. Ook de vraag hoe dit doorgegeven wordt, komt aan bod. Kortom, hoe maakt u het? In deze brochure ontdek je wat je in onze regio op Erfgoeddag mag verwachten. Het thema beroert alleszins vele harten, want nooit eerder werden zoveel activiteiten geregistreerd als dit jaar. Je ontdekt het volledige aanbod op de website van Erfgoeddag en je kunt er ook je favoriete maker nomineren: www.erfgoeddag.be
Oudenburg
Gistel
Schatten van mensen: vakmanschap in Oudenburg
Demonstratie van ambachtelijke kunsten
In Oudenburg presenteren een aantal gepassioneerde vaklui hun meesterschap. In de gerestaureerde Witte Molen van Roksem kom je meer te weten over het molenaarsbedrijf (foto: Bart Engelen). In het Spaans Tolhuis vertellen de restauratoren welke traditionele technieken ze toepassen om het kleine monument weer in zijn grootse oude glorie te herstellen. In een atelier in Westkerke word je ingewijd in de geheimen van de restauratie van oude meubels. Kom dit en nog veel meer ontdekken op een aantal locaties die anders zelden of nooit toegankelijk zijn. Organisatie: Dienst Cultuur Stad Oudenburg i.s.m. Erfgoedkring 8460 Oudenburg. Erfgoeddag is een initiatief van FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel | v.u. Marc Jacobs, p/a FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, Priemstraat 51, 1000 Brussel.
In het kader van Erfgoeddag op zondag 28 april organiseert heemkring Gestella vzw een demonstratienamiddag en doet hiervoor een beroep op vier regionale kunstenaars/ambachtslui.
Download de
ErfgoedApp
Zo demonstreert Sabine Van Eynde uit Moere hoe kunstglasramen volgens de Tiffanymethode gemaakt worden en zien we hoe houtbewerker Erik Vandenhulle uit Eernegem planken en balken verwerkt tot kleine meubelen en gebruiksvoorwerpen. Vanzelfsprekend mogen ook het klantklossen en het biezenvlechten niet ontbreken.
© Sabine Van Eynde
14 tot 18 uur • vertrek RAM Oudenburg - een plannetje en lijst van de activiteiten worden daar uitgedeeld; de locaties zijn met de fiets of auto bereikbaar • gratis - vooraf inschrijven verplicht • 059 56 84 00 • ram@oudenburg.be
© Erik Vandenhulle
13.30 tot 17.30 uur Lokaal heemkring Gestella, Warandestraat 29 b Gistel gratis gestella@skynet.be • www.gestella.be
3 Ichtegem
Bezoek Brouwerij Strubbe om 10, 14 en 16 uur Naar aanleiding van het verschijnen van de erfgoedbrochure “Brouwerij Strubbe” in de reeks Ichtegems erfgoed krijgt het publiek de mogelijkheid een kijkje te nemen achter de schermen van deze historische werkende brouwerij. De geschiedenis van brouwersfamilie en brouwerij Strubbe en de geheimen van het brouwproces worden op deze rondleiding uit de doeken gedaan. Er vinden rondleidingen plaats om 10 uur, 14 uur en om 16 uur. Inschrijven gebeurt op voorhand via cultuurdienst@ichtegem.be met vermelding van de gewenste rondleiding. Iedere bezoeker krijgt de gratis erfgoedbrochure ter plaatse mee naar huis, maar deze is ook achteraf nog te verkrijgen bij de dienst cultuur, erfgoed en toerisme (administratief centrum Eernegem), het gemeentehuis Ichtegem en in beide bibliotheekfilialen.
rondleidingen om 10 uur, 14 uur en 16 uur • Brouwerij Strubbe, Markt 1 Ichtegem • gratis - vooraf inschrijven verplicht 059 34 11 39 • cultuurdienst@ichtegem.be
Koekelare
Vakmanschap in het Koekelaarse straatbeeld In Koekelare ontdek je letterlijk en figuurlijk 'vakmanschap in het straatbeeld'. Een uitgestippeld wandelparcours vertrekt aan Huis Proot (Noordomstraat 2) en laat je kennismaken met lokale ambachtslui in het centrum van de gemeente.
enkele vakmensen tegen het lijf die een (oud) ambacht tot leven brengen. Alle deelnemers geven elk op hun manier invulling aan het thema en zetten hun deuren open.
In Huis Proot komen verschillende ambachten aan bod: marmerimitaties (een techniek die ook in het gebouw zelf werd gebruikt), 19e-eeuws Engels behang ontworpen door William Morris, publiciteitsschilderen, boekbinden & papierrestauratie en een reeks over 'VerzekerDe Bewaring'. Die geeft de bezoekers praktische tips om 'ambachtelijke' objecten te onderhouden, presenteren, manipuleren of op te bergen… Kortom, tal van nuttige tips en praktische richtlijnen.
Ook in de Sint-Martinuskerk op het Concertplein komt het een en ander aan bod. De Duitse bezetter eiste tot tweemaal toe de torenklokken op en vernietigde ze nadien telkens. Alles over de geschiedenis van onze torenklokken en een korte documentairefilm over het ambachtelijk productieproces van nieuwe klokken is in de kerk te bewonderen. Om het uur klimmen we in kleine begeleide groepen (max. 8 pers. per groep!) naar onze klokken.
Bij mooi weer zitten er in de Noordomstraat enkele kantklossers van de lokale club hun ambacht uit te oefenen. Daarnaast komt er ook een demo aan bod over handnaaien, borduren, patroontekenen en kantverwerking. Om het helemaal compleet te maken, gebeurt dat in een 19e-eeuws kledingstuk met oude en moderne kanten in wit/ecru en zwart (zowel handgekloste als machinale kant). Een kledingrek met enkele antieke kledingstukken maakt het geheel af. Een uitgestippeld wandelparcours in het centrum van de gemeente neemt je mee naar de lokale ambachtslui (die nog letterlijk de handen uit de mouwen steken) om je een blik achter de schermen te gunnen bij hun onvervalst vakmanschap of te tonen hoe het vroeger was en op vandaag veranderd is... Onderweg loop je misschien wel nog
Op zoek naar de klokken
Daarnaast kom je ook alles te weten over textielconservatie en -restauratie, de problemen en de mogelijkheden. Dit wordt aangevuld met de tentoonstelling van een waardevolle Koekelaarse vlag (SintGenesiusgilde 1892), enkele kazuifels en twee bijzondere antependia (bekleding aan de voorkant van een altaar).
10 tot 12 uur en 13 tot 17 uur (de Sint-Martinuskerk is enkel in de namiddag toegankelijk, maar tussen 10 en 12 uur kun je wel de klokken bezichtigen) • gratis • www.toerismekoekelare.be 051 61 04 94 • cultuurentoerisme@koekelare.be
4
Zondag 28 april Zedelgem
Tentoonstelling kampbladen in het Vloethemveld Het Vloethemveld is een uniek bos- en natuurgebied van ongeveer 330 hectare. Het gebied heeft een rijk cultuurhistorisch verleden, waarin o.m. de graaf van Vlaanderen, de broeders van het Sint-Janshospitaal in Brugge, de militaire aanwezigheid als munitiedepot en de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol speelden. Sinds het einde van het militair gebruik van het gebied in 2013 bouwen Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid, de gemeenten Zedelgem en Jabbeke en de Vlaamse Landmaatschappij aan de toekomst van het Vloethemveld als Europese topnatuur en open erfgoed.
Uit het Prisoner of War Camp Zedelgem zijn ons voorlopig een 20-tal verschillende dagbladen, kampkrantjes of eenmalige uitgaven bekend. De inhoud ervan, soms bedoeld voor een heel specifiek doelpubliek, is verrassend uiteenlopend. Daarom zijn ze tekstueel ook heel verschillend en bestrijken ze een breed literair spectrum, gaande van karamellenverzen tot literaire pareltjes. Sommige schrijvers hadden al een hele journalistieke carrière achter de rug. Anderen kenden in Zedelgem hun literair debuut en werden later gelauwerde auteurs of correspondenten in diasporakringen. Ook de illustraties erin variëren van een haast kinderlijke eenvoud tot heuse artistieke creaties.
Het Vloethemveld huisvestte tussen 1944 en 1946 een Prisoners of War Camp, een Brits krijgsgevangenenkamp. Om de 'prikkeldraadziekte' te verjagen, vulden sommige krijgsgevangenen hun dagen met ambachtsactiviteiten, zoals het vervaardigen van kunstwerken, het drukken van kampbladen, musiceren, ... Er zal o.m. een tentoonstelling te zien zijn van de kampbladen gepubliceerd door en voor de gevangenen.
Daarnaast staat ook het natuur- en bosgebied buiten het militair domein in de kijker. Er is heel wat te ontdekken en te beleven: een avontuurlijk speelbos met blotevoetenpad, verschillende nieuwe wandellussen, unieke natuurlopen, uitgestrekte bossen en verrassende heideplekjes, een spannend verhaal, … I.s.m. gemeente Jabbeke, Natuur en Bos, Vlaamse Landmaatschappij, Sport Vlaanderen, Wijklopen en Natuurpunt.
De Britse kampleiding en de hulporganisatie Y.M.C.A. voorzag de krijgsgevangenen van typmachines, drukinkt, papier en rotatiepers. De toegepaste mimeografische druktechniek was een vrij gemakkelijke en toegankelijke manier om op kleine schaal, goedkoop en snel publicaties te vervaardigen. Was er geen typmachine voorhanden, dan kon ook een handgeschreven tekst of tekening gedupliceerd worden. Deze wat primitieve zeefdrukvariant was de voorloper van het latere stencilen en het huidige fotokopiëren.
doorlopend van 11 tot 17 uur • Speelbos Vloethemveld Zedelgem, tegenover het POV (oude kazerne) • parking: POV, Diksmuidse Heirweg 6 Zedelgem - kom bij voorkeur met de fiets; aantal parkeerplaatsen beperkt • gratis • volledig programma zie www.zedelgem.be/erfgoeddag • 050 28 83 30 tickets@zedelgem.be
Workshop / macramé plantenhanger Knooptechnieken worden al van oudsher gebruikt en nu nog steeds in een hip interieur toegepast. Daarom zet Natelier en kIDsNatelier macramé op de kalender van Erfgoeddag. Steek zelf de handen uit de mouwen en maak je eigen katoenen plantenhanger. Na de workshop neem je deze, met bijbehorend plantje, mee naar huis. De workshop duurt +/- 2 uur en is toegankelijk voor volwassenen en kinderen vanaf 8 jaar mits begeleiding van een volwassene. 10 of 14 uur • Natelier, Acaciastraat 54 Veldegem • gratis - vooraf inschrijven verplicht • 0468 34 84 05 • info@natelier.be www.natelier.be
5
April 2019 zondag 31 maart
zondag 7 april
Openingsvoordracht: Jan De Graeve De Romeinse landmeter en zijn instrumenten
Oostmolen / Seizoensopening
Op zondagochtend 31 maart 2019 komt landmeter-expert Jan De Graeve spreken over Romeinse landmeetkunde. De Romeinse landmeters hebben in grote mate bijgedragen tot de inplanting, de voorbereiding en bouw van een wegennet, dat symbool staat voor de macht van het Romeinse Rijk. De spreker zal het onder meer hebben over de instrumenten die de landmeter gebruikte, de centuriatio en het kadaster, en het inrichten van wegen en andere grote infrastructuur. Na de voordracht wordt een aperitief aangeboden. 10 uur • RAM Oudenburg • € 5 incl. aperitief - vooraf inschrijven noodzakelijk • 059 56 84 00 • ram@oudenburg.be
De Gistelse vrijwillige molenaars nodigen jullie uit op zondag 7 april vanaf 11 uur om samen met hen het nieuwe seizoen in te draaien. Er zijn doorlopend rondleidingen voorzien aan de draaiende Oostmolen en tijdens de animatie kan je gezellig bijkletsen met een glaasje en een hapje. Deze keer komt het Shantykoor uit Blankenberge op bezoek om je in de juiste stemming te brengen met folkmuziek.
vanaf 11 uur • Warandestraat 29 Gistel • gratis • 0486 30 12 72 toerisme@gistel.be • www.gistelsemolens.be
maandag 1 april t/m 30 september
zondag 28 april t/m zondag 8 september
Filmvoorstelling / Credo, de kraai. Een kras verhaal over Sint-Godelieve
Fietszoektocht 900 jaar Eernegem
In deze film over Godelieve van Gistel vertelt een jonge kraai het verhaal van zijn betovergrootvleugelvader Christophe, vriend van Godelieve. Christophe maakte het leven van de jonge vrouw mee, hij volgde haar van Wierre-Effroy in Noord-Frankrijk naar Gistel en rouwde om haar dood. Ten slotte veranderde hij zijn naam in Credo. Een aangrijpend verhaal over trouw, vertrouwen, ontrouw, doodslag en geloof. Een ontroerende film met uniek beeldmateriaal. dagelijks om 15.30 en 16.15 uur / voor groepen ook mogelijk op ander tijdstip na afspraak • Abdij Ten Putte Gistel • € 3 / € 2 groepen incl. Godelievemuseum • 0479 79 08 89 • info@godelievevangistel.be www.godelievevangistel.be
In 2019 is het precies 900 jaar geleden dat de naam Eernegem voor het eerst opdook in een geschreven historische bron. Naar aanleiding hiervan worden in het dorp op 23 plaatsen canvasdoeken opgesteld met een oude foto plus uitleg over een stukje geschiedenis dat op die plek plaatsvond. Een van die historische plekken is het leenhof ter Bourgogne (foto), waar in de 15de eeuw de adellijke familie van Steelant woonde. Aan het parcours is een zoektocht verbonden waarmee je leuke prijzen kunt winnen. Later op het jaar verschijnt o.m. ook nog een boek onder de gelijknamige titel '900 jaar Eernegem'. doorlopend • 23 locaties in Eernegem • wegbeschrijving beschikbaar in het AC, bibliotheek en op de website • gratis • 059 34 11 39 cultuurdienst@ichtegem.be • www.ichtegem.be
6
Nieuw leven voor oude pastorietuin Kortemark In het centrum van Kortemark, in het oude 'kerkestraatje' (Pastoor Blanckestraat), staat de oude pastorie met ommuurde tuin, die reeds op de kaarten van rond 1700 te zien is. De toenmalige site had een dubbele omwalling. De pastorietuin, met typische zichtlijnen zoals die in die tijden werd ingericht, krijgt momenteel een tweede leven.
De ligging
De pastorie van Kortemark is gelegen op een ruim en open perceel, langs de Stationsstraat, midden de drukke dorpskom van de gemeente. Ze biedt een mooi zicht, zowel vanuit de Pastoor Blanckestraat als de Stationsstraat. Met haar witte gevel, de prachtige tuin en de smeedijzeren omheining is de pastorie een eyecatcher voor elke passant. De pastorie, tuin en omgeving zijn voor Kortemark van beeldbepalende waarde. De pastorie zelf ligt in een ruime pastorietuin met moestuin, boomgaard, bloementuin en siertuin. Langs de achterzijde is de tuin met grasveld begroeid met prachtige bomen van aanzienlijke omvang (beuk, taxus, eik, kastanje, berk, …) die voor een sfeervolle omkadering zorgen. Het geheel is omsloten door een smeedijzeren hekwerk en een bakstenen muur.
De smeedijzeren afsluiting werd na de Eerste Wereldoorlog overgebracht van het kerkhof rond de Sint-Bartholomeuskerk. De tuin is aan de Pastoor Blanckestraat toegankelijk via een bakstenen portaal waarin een brede houten toegangspoort zit. In dit portaal werd in 1956 een bronzen gedenkplaat voor priester-dichter Karel Blancke aangebracht, die het huis bewoonde in de periode dat hij in Kortemark werkte. Van hieruit leidt een tuinpad naar de voordeur.
serre (ca. 1901) met gietijzeren bindroeden en met bewaarde plantenbakken met druivelaars in. In het interieur is de oorspronkelijke indeling met de oude trap met ronde trappaal bewaard. Er zijn vlakke plafonds waarin bepleisterde moerbalken zitten met lijstwerk.
De geschiedenis
Het is bekend dat de pastorie er al stond in 1680. In het Rijksarchief van Brugge is er sprake van “de Priesteraegie”, daar den heer pastoor woont, met de mote, singele ende belluick straete op 't zuydhende ende oostsyde hiertoe gemeten, comende mette oostsyde aan d'abdie van Ename land, en metten westsyde den geheelen dam hiertoe gemeten tot in de straete die van Cortemarck naer de hooghe brugge (sic, moet zijn de Stenen brugge) loopt, strekende metten noordhende aan nr. 38 en aan de kercke voetpat…” Het huidige pastorievolume is reeds weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) en in het 'Manschepe bouck van de heerlijkheid Wijnendale' (1774) binnen een omwalde site. De huidige straat is op de Ferrariskaart een verbindingsweg tussen de kerk en de pastorie. Op het primitief kadasterplan (ca. 1828) zijn twee nutsgebouwtjes rechts van de woning afgebeeld. Het geheel is gelegen in een ruime tuin binnen een brede, onregelmatige omwalling. Rond de Franse tijd (vanaf 1789) is de pastorie in beslag genomen door de Fransen en een tijdje in privéhanden geweest, maar wie er woonde is momenteel niet geweten. Toen Napoleon gevangen was genomen, werd de pastorie teruggegeven aan de kerkfabriek. Er was een wal rond de pastorie, waarrond er een beek liep die via de Stationsstraat uitmondde in de Krekebeek (cf. de nu nog zichtbare verbreding van de Stationsstraat ter hoogte van de pastorie). Toen stond er geen enkel huis tussen de priesterwoning en de beek.
Het gebouw
Het gebouw is opgenomen in de vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed. De structuur bestaat uit zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak van blauwe dakpannen. De deuropening zit gevat tussen pilasters aanzettend op voluten, met aan weerszijden een voetenschraper. Rechts aansluitend bevindt zich het voormalige koetshuis, onder lager zadeldak. Voor dit koetshuis is er een vrijstaande berging of stalletje onder lessenaarsdak. Achter het koetshuis vinden we een halfronde
Atlas der Buurtwegen / Ferrariskaart (cf. Geopunt)
7
Dezelfde weergave als op de Ferrariskaart zien we ook op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1844). Volgens het kadaster wordt de omwalling in 1878 grotendeels gedempt en wordt een klein volume tegen de rechterzijgevel aangebouwd. Voor het eerst wordt het portaal aangeduid. Het is pas in 1898 dat de Kerckedam, alsook de Legaerdsdijk die de pastorijwal verbond met de Krekelbeek, werden gedempt. Ook de wal rondom de pastorij werd verwijderd, zodat de Stationsstraat haar huidige breedte kreeg, en van dan af ook op de oostzijde werd bebouwd. Pastoor Blancke zou in het begin van de 20e eeuw een verdiep hebben laten bouwen op de toenmalige pastorie, zodat ze dan haar huidige vorm kreeg. In 1901 wordt tegen de achtergevel van het nutsgebouw een serre gebouwd. De schade van de Eerste Wereldoorlog aan de pastorie wordt in 1922-1927 hersteld naar ontwerp van de Torhoutse architect Thierry Nolf (cf. Inventaris van het archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten, 1986). Bron: Heemkring Crekel Beke, Marcel Werbrouck en Inventaris Bouwkundig Erfgoed
Samentuin Oude Pastorietuin
In het centrum van de gemeente groeit de nood aan groene en sociale buitenruimte. Deze tuin kan aan die noden tegemoet komen door hem open te stellen en deels in beheer te geven van de inwoners. De tuin bevat o.a. een grote oude boog met lei-peren, een serre van meer dan 100 jaar oud met 2 oude druivelaars in, diverse bomen en struiken en verschillende aangename hoekjes en kantjes om te vertoeven. Door er een samentuinproject met een moestuin in te richten - samen met Tuinhier Kortemark, Tuinhier Handzame en een groep vrijwilligers van divers pluimage, begeleid door VELT - kan dit een nieuw stuk openbare ruimte worden. De Stationshub - een project in het nabijgelegen station waarbij mensen met een beperking een stukje dienstverlening verzorgen voor inwoners en verenigingen, zoals bv. kleine klusjes en boodschappen - is ook betrokken bij de tuin. Ze plukten er reeds wat fruit waarmee confituur en sap werd gemaakt en ze raapten systematisch het afgevallen fruit op. Ze helpen mee de druivelaars te onderhouden en trekken het onkruid onderaan de perenbomen. Eind 2018 werd de werkgroep rond de pastorietuin opgestart en die bestaat nu al uit een 20-tal vrijwilligers. Zij maakten een inventaris op van de fruitsoorten, startten met de snoei van de fruitbomen, voerden enkele structurele werken uit (verwijderen Leilandii en wortels,
onderzoeken welke bomen gesnoeid dienen te worden) en verzamelden fondsen. Zo werd het project geselecteerd door het provinciebestuur voor een toelage via Parton2.0. Voor 2019 staat de aanpak van de fruitbomen a.d.h.v. het leren stekken en enten op het programma, alsook de inrichting van de moestuin, kleinfruitwand, snoeien van enkele struiken, opbouwen compostvakken, …
Toekomst
In de toekomst zouden er mogelijks ook zadenruilbeurzen of plantenruilbeurzen georganiseerd kunnen worden, kan er een ruilcircuit van groot tuinmateriaal worden opgezet (bv. ladders, zaagmachines, kettingzagen, …), kan er een project worden opgezet 'adopteer een kamerplant', vorming over fermenteren, confituur maken, er kan een zadenruilkastje worden geplaatst, … Dergelijke initiatieven zorgen steeds voor meer contact tussen inwoners, aan de hand van een bepaald thema, en zorgen voor een sterkere sociale cohesie in het dorp. Dit project kan bij uitstek diverse doelgroepen aantrekken: zowel ouderen die meer sociaal contact zoeken als jongeren die een groene plek zoeken of jonge gezinnen die interesse hebben in gezonde voeding. Ook de activiteiten die er momenteel reeds door de gemeentelijke cultuurdienst werden georganiseerd (concert, film, voorstellingen en tentoonstellingen door beeldend kunstenaars) brengen weer andere doelgroepen binnen op de site (kunstenaars, muzikanten, jeugdhuisbezoekers, erfgoedliefhebbers, …), wat opnieuw de connectie binnen de gemeenschap kan versterken. Eva Vanhuyse
Interesse?
Wil je graag deel uitmaken van de enthousiaste groep vrijwilligers die rond de pastorietuin aan de slag is? Heb je interesse maar geen ervaring hiermee? Wil je wel graag eens horen hoe je de start van een moestuin moet aanpakken? Neem dan zeker contact met ons op! Info: Eva Vanhuyse, Afdeling Vrije Tijd, 051 56 61 08, eva.vanhuyse@kortemark.be of kom eens langs in de Beuk (Torhoutstraat 9, Kortemark) Alle vormingsmomenten, de klusjesdag, de cursus ecologisch tuinieren,… vinden plaats in de pastorie, Pastoor Blanckestraat 17, 8610 Kortemark. Het project kan je ook volgen op de facebookpagina van gemeentebestuur Kortemark.
8
Mei 2019 zondag 28 april
donderdag 2 mei t/m zondag 30 juni
Vlaamse molendag / Oostmolen
Tentoonstelling / Fotowedstrijd 'De mens in Koekelare'
Tijdens de Vlaamse molendag zwaaien alle wind- en watermolens hun deuren open voor het grote publiek. De Gistelse Oostmolen mag natuurlijk niet ontbreken. Hij is die dag doorlopend te bezoeken van 10 tot 18 uur. En als de wind wat meezit, tonen de molenaars je hoe graan vroeger tot meel werd vermalen. 10 tot 18 uur • Warandestraat 29 Gistel • gratis • 0486 30 12 72 toerisme@gistel.be www.gistelsemolens.be
De cultuurdienst daagde het afgelopen jaar (amateur-)fotografen uit om 'De mens in Koekelare' op de gevoelige plaat vast te leggen. In kleur, zwart-wit of sepia, portretfoto of in een (letterlijk of figuurlijk) uniek kader… Het maakte niet uit, zolang de Koekelarenaar maar centraal stond. Er passeerden heel wat bekende en minder bekende koppen de revue. Tijdens de maand mei is er in de bibliotheek van Koekelare een tentoonstelling van alle foto's, in juni een selectie aan de gevels in de Poëziestraat (Noordomstraat).
Landschappelijk erfgoed. Oproep naar getuigen Polderrand is op zoek naar mensen, zowel mannen als vrouwen, die geboren zijn in de jaren 1920 – 1935 en die meer weten over het landschap van vroeger. We proberen te achterhalen hoe het landschap er voor de Tweede Wereldoorlog uitzag en hoe hagen, akkers, bomen, waterlopen, … traditioneel werden beheerd en onderhouden. Ben je zelf een voormalige boswachter of landbouwer of ken je misschien wel iemand die vroeger fruitteler, imker, jager of zelfs rattenvanger is geweest? Neem dan zeker contact op via info@polderrand.be!
Bibliotheek / Noordomstraat Koekelare • gratis • www.toerismekoekelare.be 051 61 04 94 • cultuurentoerisme@koekelare.be
zondag 19 mei
Oostmolen / Meelverkoop en open molendag
“Kortemark: snoeien van bomen”, begin jaren 70 (© Westhoek Verbeeldt, privécollectie)
Met de jaarlijkse rommelmarkt in de Warandestaat staat ook traditiegetrouw de Oostmolen in de kijker. Hij is doorlopend te bezoeken van 9 tot 18 uur. Je kan die dag trouwens ambachtelijk gemalen meel kopen (zolang de voorraad strekt). 9 tot 18 uur • Warandestraat 29 Gistel • gratis • 0486 30 12 72 toerisme@gistel.be • www.gistelsemolens.be
9
Torenhuis Vantomme: waardevolle tegeltapijtvloeren Het voormalige winkelhuis op de hoek met de Kloosterstraat in Veldegem werd in 1932 opgetrokken door de familie Vantomme. Het gebouw is sinds 2011 vastgesteld als bouwkundig erfgoed. De vloeren in het Torenhuis Vantomme zijn uitgevoerd met keramische encaustic tegels die geproduceerd werden in één van de belangrijkste Belgische tegelfabrieken van die tijd.
Keramische tegeltapijtvloeren
Keramische tegelvloeren sieren vaak de vertrekken van historische gebouwen. Vanaf halfweg de 19e eeuw werden kleurrijke, gedecoreerde keramische tegelvloeren niet meer alleen ambachtelijk, maar vooral industrieel geproduceerd. Daardoor namen hun kwaliteit, duurzaamheid en beschikbaarheid aanzienlijk toe. Zo vonden ze geleidelijk hun weg naar de burgerlijke interieurs en hebben ze hoge erfgoedwaarde.
De herkomst van de keramische encaustic tegels ligt bij een Engels bedrijf, Minton Hollins & Co. Dit bedrijf was de toonaangevende fabrikant van encaustic tegels en ander architecturaal keramiek. Minton Hollins & Co exposeerde veelvuldig op vakbeurzen over de hele wereld. Met de encaustic-techniek konden kleisoorten van verschillende kleuren in dezelfde tegel worden gebruikt, waardoor er veel grotere decoratieve mogelijkheden waren. Grote aantallen nieuwe kerken en openbare gebouwen kregen vloeren met deze tegels. Ook in België werd er gestart met de productie van ingelegde vloertegels naar Engels voorbeeld door de familie Boch in La Louvière. Hun succes leidde al snel tot het ontstaan van een groot aantal concurrerende fabrieken in België en Noord-Frankrijk. Nagenoeg alle fabrieken exporteerden een belangrijk deel van hun productie, en niet alleen naar de buurlanden. Via een netwerk van lokale agenten raakte de Belgische vloertegel over zowat de hele wereld verspreid.
In 1990 viel het doek over de fabricage van de cementtegels. Meer en meer ging men ertoe over om een vloertapijt, een lambrisering of een winkelpuibekleding uit te voeren in de vorm van een mozaïek van effen tegels, vaak in heldere, primaire kleuren. Bij voorkeur gebruikte men ook tegels met zogenaamde kunstglazuren.
Saint-Ghislain
De keramische encaustic tegels in het Torenhuis Vantomme in Veldegem werden geproduceerd in de Belgische fabriek 'Companie Générale des Produits Céramiques Saint-Ghislain'. Dit bedrijf werd opgericht in 1881 en groeide uit tot één van de belangrijkste Belgische vloertegelproducenten. Het zijn kwaliteitsvolle keramiektegels met een esthetische en historische waarde die mooi bewaard zijn gebleven. Het bedrijf hield op met bestaan in 1940 en in de jaren 50 en 60 stopten noodgedwongen alle dergelijke Belgische tegelfabrieken, waardoor deze vloeren nu niet meer geproduceerd worden. Elie Degrande
De cement tegeltapijtvloeren
Naast de keramische vloertegel veroverde ook de cementtegel - door zijn gunstige prijs - vanaf ca. 1871 vrij snel de internationale markt en bleef tot de Tweede Wereldoorlog eveneens een veelgevraagd Belgisch product. Deze tegels zijn qua design nog van voor de Eerste Wereldoorlog, maar kunnen ook uit de jaren 30 stammen, omdat sommige modellen heel lang populair bleven.
Het volledige artikel over de tegeltapijtvloeren in Torenhuis Vantomme in Veldegem kan je terugvinden op http://users.telenet.be/erfgoedveldegem/erfgoedveldegem/index.html (hoofdstuk 'nieuwsbrief').
10
Juni 2019 zondag 2 juni
zondag 9 en maandag 10 juni
Kortemarkse Molendag
Romeinenweekend
Kortemark, ooit een gemeente met 27 molens, stelt opnieuw de Kruisstraatmolen, de Wullepitmolen en de Couchezmolen open voor het grote publiek. Tijdens deze editie van de molendag staat de Couchezmolen in Zarren in de kijker met tal van geplande activiteiten. Bij de Couchezmolen krijgt iedere 50ste bezoeker uit de handen van de molenaar een gratis kruikje échte molenjenever aangeboden! 10 tot 18 uur • Zarren-Lindestraat 51 Zarren • gratis toerisme@kortemark.be • 051 56 61 08
dinsdag 4 juni t/m dinsdag 30 juli
Fransmansmuseum West-Vlaanderen in/en de Tour Heel wat West-Vlamingen trokken vroeger - vaak met de fiets - de grens over om er in Frankrijk hun persoonlijke 'tour' van de seizoenarbeid te vervolledigen. Deze tijdelijke tentoonstelling is een knipoog naar het verhaal van het Fransmansmuseum en tevens een ideale opwarmer voor de enige echte Tour de France. De flandriens uit West-Vlaanderen zijn al lang niet meer op een hand te tellen en maakten mee de geschiedenis van de Tour. 9.30 tot 12.00 uur en 13.30 tot 17 uur (dinsdag, donderdag, vrijdag) en 13.30 tot 17.00 uur (woensdag, zaterdag, zondag) • Fransmansmuseum Koekelare • € 2 / gratis inwoners Koekelare • www.toerismekoekelare.be 051 61 04 94 • cultuurentoerisme@koekelare.be
zaterdag 8 juni
Wandeling natuurerfgoed Bourgognepolders Ook het landschap behoort tot ons erfgoed. Kom mee de geschiedenis aflezen in lintvormige patronen, glooiingen, bermen, plantensoorten en vogels. Tijdens deze wandeling bekijken we onze historie dus vanuit een ander perspectief. Nadien sluiten we af met een gezellig onderonsje. Organisatie: Erfgoedkring 8460 Oudenburg. 14 uur • afspraak aan café Ter Warrebrug, Gistelsesteenweg 174 Westkerke • € 3 euro - gratis voor leden • erfgoedkring@oudenburg.be
Tijdens het Pinksterweekend vindt naar jaarlijkse traditie het Romeins Weekend in Oudenburg plaats. Meerdere authentieke re-enactmentgroepen strijken neer in en rond de abtstuin en brengen ons terug naar ons rijk verleden. Workshops, gladiatorengevechten, uiteenzettingen, spektakels, gidsbeurten, etc. zullen bij te wonen zijn. Dit jaar wordt er voor het eerst gewerkt rond een thema, namelijk vrouwen en meisjes in de Romeinse tijd. vanaf 10 uur doorlopend • RAM Oudenburg • gratis / workshops en gidsbeurten betalend - vooraf inschrijven aangeraden 059 56 84 00 • ram@oudenburg.be
zondag 23 juni
Vrouwenhillewal / Belevingswandeling
De site Vrouwenhillewal is een plaats vol symboliek, waar de sporen van onze voorvaderen nog tastbaar zijn. Daarom organiseren we een bezoek aan de Vrouwenhillewal en een wandeling doorheen de omgeving rond de site, om op zoek te gaan naar de betekenis van de vergeten symbolen en rituelen die ons landschap rijk is. Aansluitend op de wandeling volgt nog een workshop Radiësthesie, waarbij je zelf een wichelroede kan hanteren! 14 uur • Steenstraat 83 Werken • gratis • https://webshop.kortemark.be reservaties@kortemark.be
Geef zelf je activiteit in!
UiTdatabank.be
11
Juli 2019 Gerrit Germonpré Galerij Vanaf juli 2019 is het Lange Max Museum een nieuwe toeristische attractie rijker. Het Lange Max Museum opent er een galerij waarin de voormalige Koekelaarse kunstenaar Gerrit Germonpré centraal staat. De ijzersculpturen die nu al te zien zijn op de site zullen dus passen in een ruimer plaatje van jong erfgoed. Gerrit Germonpré is afkomstig van Oostduinkerke, maar kwam om reden van zijn beroep in Koekelare wonen. Zijn leven werd al snel gedomineerd door zijn passie voor kunst en dat zou elke Koekelarenaar weten. Germonpré stond vooral bekend om zijn werken in marmer, maar zijn oeuvre was veel ruimer. In de galerij zal er daarom evenzeer aandacht zijn voor minder bekende vormen van zijn kunstbeoefening. Aan de hand van diverse werken kan de bezoeker Germonpré zien evolueren en ook zijn zoektocht naar een eigen stijl ervaren. De ruimte wordt dus niet alleen ingericht met louter kunstwerken, maar er wordt ook duiding voorzien over de mens achter de kunstenaar. De Lange Max site is tevens de uitvalsbasis voor een fietstocht om andere werken van de kunstenaar in het straatbeeld van Koekelare te ontdekken. Gerdi Staelens De openingsuren van de Gerrit Germonpré Galerij volgen deze van het Lange Max Museum en is tijdens de zomermaanden dagelijks toegankelijk van 14 tot 18 uur. De toegangsprijs bedraagt 2 euro. Meer info via www.langemaxmuseum.be en www.gerritgermonpre.be.
dinsdag 2 juli t/m zondag 29 september
donderdag 4 juli
Tentoonstelling / Schatten uit Oudenburg
Lezing Patrick Cornillie / Sylvère Maes
De Erfgoedkring 8460 bestaat vijf jaar en heeft een bijzonder project in petto. Vijftig mensen. Vijftig schatten met een verhaal over Oudenburg, Ettelgem, Roksem of Westkerke. Vijftig keer het favoriete voorwerp van. Met een tentoonstelling en een boekje over mensen, voorwerpen en hun kleine of grote geschiedenis. Van een ouwe onderbroek van overgrootje tot een archeologisch voorwerp. Wij maken samen erfgoed, toch? vaste openingsuren • RAM Oudenburg • € 3 / gratis voor leden erfgoedkring@oudenburg.be
Lichterveldenaar Patrick Cornillie is een bekroond dichter, journalist en auteur van talrijke fiets- en wielerboeken. Bovendien is hij zelf ook fervent fietser die zowat alle uithoekjes van Vlaanderen kent. Tijdens zijn lezing belicht hij - net zoals in zijn nog te verschijnen boek - Sylvère Maes, de coureur uit Gistel die twee keer de Tour won (in 1936 en 1939). Hij refereert ook aan de volgende Belgische eindwinnaar van de ronde, dertig jaar later… ene Eddy Merckx © HLN in het gezegende jaar 1969. 19 uur • De Brouwerij Koekelare • € 5 incl. drankje en museumbezoek www.toerismekoekelare.be • 051 61 04 94 cultuurentoerisme@koekelare.be
12
Red de Meerlaanmolen! Pleidooi voor een restauratie
Elektriciteit opwekken met windkracht is brandend actueel. Onze dreigende klimaatverandering zal eisen dat we in de toekomst nog meer zullen moeten overschakelen op groene stroom. In ons landschap zijn ze nu al her en der terug te vinden en hier in Gistel hebben we sinds een 10-tal jaar zo'n 6 mastodonten en wellicht komen er nog bij… Over deze moderne windmolens is al heel wat gezegd en geschreven. Hoogtechnologisch, sterke staaltjes van techniek en innovatief, hoewel? Zo'n slordige 90 jaar geleden speelde een visionair man reeds met hetzelfde idee.
Een stukje historie…
Alfred Ronse, de alomgekende burgemeester van Gistel en de eerste echte Vlaamse molinoloog zag de teloorgang van de klassieke windmolen en wilde dit op één of andere manier vertragen of een halt toeroepen. Bepaald niet evident als men weet dat molens in die periode meestal waren vernietigd door oorlogsschade of gewoon werden afgebroken omdat ze niet meer rendabel waren. Graan werd nu eenmaal sneller vermalen op motorkracht en men was niet meer afhankelijk van die wispelturige wind. Door z'n vele ontmoetingen met molenaars, molenmakers en zijn reizen naar Nederland hield Ronse er een heel vernieuwende en een tot dan toe ongekende visie op na. Hij wou de klassieke, esthetisch mooie windmolen aanpassen aan de snel veranderende evolutie en de mechanisering. Er werd nagedacht over nieuwe toepassingen voor klassieke windmolens en zo ging men (o.a. in Nederland) ook onderzoek doen naar het opwekken van elektriciteit met windmolens. Dat Alfred Ronse hier een belangrijk aandeel in had mag niet verbazen! Hij had de status, contacten en de mogelijkheden om hier een voortrekkende rol in te spelen. Het bleef niet bij theorie alleen, want in 1932 startte Ronse achter zijn kasteel “Ter Waere” in Gistel met de bouw van een wel heel speciale molen. De “Meerlaanmolen” werd een kleine houten staakmolen op een hoog stenen ondergedeelte voorzien van een houten stelling. Het was in die tijd veruit het enige echt uitgewerkte voorbeeld van een dergelijk project in België en Nederland1. 1
In Nederland werden de molens in Oudeschild en Westbroek pas jaren later ook “elektriciteitsopwekkers”.
Heel concreet bouwde Ronse met de “Meerlaan” een uniek type… Niet alleen de uiterlijke vorm was, hoewel niet uniek2, toch opvallend: een kleine staakmolen op een heel hoge stenen romp. Ook bracht hij tal van verbeteringen aan die de molen beter en gemakkelijker zouden laten draaien, of anders gezegd meer rendement zouden geven: • De 17 meter lange wieken waren voorzien van een stroomlijmsysteem 'Dekker'3 met aluminiumplaten geprofileerd (bij klassieke wieken waren dit houten planken met veel minder profiel) • De molenas draaide vooraan op rollen, achteraan op een dubbele kogellager (bij de 'gewone' molen was de lagering op arduin) • De wieken draaiden hoog boven de grond (de romp is ongeveer 15 m. hoog) teneinde de omliggende bomenhinder te overwinnen en meer wind te vangen. • Heel wat assen en overbrengingen zijn uit staal vervaardigd omdat die beter de grote krachten konden opvangen die deze opwekking met zich meebrengt. Naast de installatie voor de elektriciteitsopwekking bevond zich in de vijf etages tellende romp ook een koppel maalstenen, een koppel pelstenen, een haverpletter en een waterpomp. Het hoofddoel was echter het experiment waarmee Ronse wou aantonen dat een klassieke windmolen naast een oud romantisch werktuig in het landschap ook nog een toekomstfunctie kon hebben.
De Meerlaan versus een nieuwe generatie energieopwekkers
Ondanks het feit dat de huidige windturbines niet afstammen van de klassieke windmolen uit onze streken (ze werden eerder ontwikkeld uit de typisch Amerikaanse windrotoren met schoepen) is het toch
2 3
De molen Vandendriessche in Eernegem en de Basijnsmolen in Oostnieuwkerke waren van hetzelfde type. Dit systeem werd vernoemd naar de Nederlandse molenmaker A.J. Dekker.
13
verleidelijk enkele vergelijkingen te maken tussen “de Meerlaan” en de windturbines zoals die nu op een boogscheut van de vervallen molen staan. Een belangrijk verschil is eerst en vooral de bediening. Een gewone windmolen kan niet onbemand blijven werken. Denk maar aan de wind die constant van richting verandert, afneemt of toeneemt, waardoor de molenaar actie moet ondernemen (kruien, zeilen bijleggen, …) Een windturbine werkt computergestuurd; de minste verandering wordt onmiddellijk elektronisch doorgegeven en er volgen aanpassingen (de gondel die in de juiste richting wordt gezet, e.d.). Ronse kon nochtans kiezen voor een zelfkruiing4 (het systeem bestond), maar koos hier niet voor. Het type molen leende zich hier ook moeilijker toe.
Een monument!
Sinds 1977 is de Meerlaanmolen beschermd als monument. Al was hij dan al in verval, want na de dood van Alfred Ronse in 1962 werd de molen zowat aan z'n lot overgelaten! De wieken en de stelling zijn reeds lang verdwenen. Inbraak, brandstichting, storm en regen zorgden de laatste jaren voor de verdere aftakeling. Nochtans verdient deze molen een toekomst. De molen is werkelijk uniek in België en ver daarbuiten en heeft een zeer hoge industriële erfgoedwaarde door zijn opzet, architectuur, functies en zijn bouwer/ bedenker Alfred Ronse.
Daarenboven is een oude windmolen veel stormgevoeliger en kan vanaf 8 Beaufort niet meer veilig werken… Een windturbine kan veel langer aangepast worden en blijven draaien bij grote windsnelheden! De wieken worden 'teruggepitcht', waardoor de turbine niet op hol slaat. Het pitchen5 zorgt ervoor dat zo'n turbine altijd een maximaal vermogen kan ontwikkelen. Vroeger waren er voor de klassieke molens gemiddeld zo'n 100 goeie 'maal'dagen per jaar: 100 dagen waarop er een goeie regelmatige wind stond waarmee dus ook elektriciteit probleemloos zou kunnen worden opgewekt. Turbines werken zoals gezegd volautomatisch en zijn veel aërodynamischer opgebouwd, waardoor ze dus meer kunnen profiteren van elk windje dan een gewone windmolen. Al deze aspecten zorgen ervoor dat de oude windmolen serieus wat nadelen had om elektriciteit op te wekken. De snelheid van de molen was zelden constant. Ronse loste dit echter op met variabele transmissie door middel van 2 diametraal tegenover elkaar geplaatste conische schijven waarover een gekruiste riem loopt. De riem verloopt naar links of rechts afhankelijk van het toerental d.m.v. een centrifugale regulator (de zogenaamde bollen van watt) die via riemschijfjes en een vork die riem geleidt. Het systeem doet bij velen denken aan het transmissiesysteem van de DAF-auto's. Vandaar werd via een andere schijf en riem de kracht doorgegeven op de shunt-dynamo6 (gelijkstroom). De snelheid van de dynamo bedroeg gemiddeld 1450 omw./minuut. De dynamo laadde op zijn beurt diverse accu's op die zich in het atelier van Ronse bevonden. Volgens de overlevering voorzag Alfred Ronse in de beginjaren en tijdens de Tweede Wereldoorlog z'n domein zo van elektriciteit, al zouden de lampen letterlijk wel soms 'geflikkerd' hebben bij afname van het toerental van de molen… 4 5
6
Komt voor op molens in Engeland en Duitsland, hier wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde windroos. Pitchen is het draaien van de wieken over hun lengteas. Daardoor kunnen ze bij elke windsnelheid de optimale stand hebben, waardoor een optimale opbrengst bereikt wordt. Bij windsnelheden boven windkracht tien kunnen de rotorbladen geleidelijk uit de wind worden gedraaid. Dat is minder belastend voor het elektriciteitsnet dan het plotselinge afschakelen. Er zijn in de Meerlaan 2 shunt-dynamo's aanwezig (Ateliers de Construction Electriques de Charleroi), één van 6 en één van 12KW.
En de toekomst?
De molen, die sinds 2005 eigendom is van de stad Gistel, zou kunnen gerestaureerd worden als voorloper van een nieuwe generatie energieopwekkers en als eerbetoon aan Alfred Ronse. Een beheersplan werd intussen opgesteld en goedgekeurd, maar dit is nog geen garantie op een snelle restauratie. Met wat goeie wil zijn er zeker oplossingen en mogelijkheden voor een op alle vlakken te verantwoorden restauratie. Denk maar aan: sponsoring van spelers op de (groene) energiemarkt, crowdfunding, diverse bestemmingen aan de molen geven (intieme optredens, voorstellingen, tentoonstellingen, ...), enz. Een draaiende en elektriciteit opwekkende Meerlaanmolen zou een enorme aanwinst zijn voor ons nationaal erfgoed. Laat ons hopen dat er binnenkort een oplossing wordt gevonden en er binnen afzienbare tijd weer wieken zwaaien en lampjes 'flikkeren' in 'Ronses' meulen! Benoît Delaere, januari 2019 Voor foto's en wat meer info over de toestand van de molen: www.facebook.com/meerlaanmolen • gistelsemolens.be
14
Juli 2019 juni en juli 2019
Tentoonstelling / West-Vlaanderen in/en de Tour De expo 'West-Vlaanderen in/en de Tour', een realisatie van het Roeselaarse wielermuseum KOERS, houdt tijdens de maanden juni en juli halt in het Fransmansmuseum in Koekelare. Heel wat WestVlamingen trokken vroeger immers - vaak met de fiets - de grens over om er in Frankrijk hun persoonlijke 'tour' van de seizoenarbeid te vervolledigen. De tijdelijke tentoonstelling is tevens een ideale opwarmer voor de enige echte Tour de France. 'West-Vlaanderen in/en de Tour' brengt een ode aan alle West-Vlaamse renners die naam en faam maakten in de geschiedenis van de Tour. West-Vlaamse Tourwinnaars, rittenkapers en dragers van gele, groene of bolletjestruien … ze komen allemaal aan bod! Zo won Cyrille Van Hauwaert uit Moorslede in 1909 als eerste Belg een etappe. Of denk maar aan Rumbekenaar Odiel Defraeye (foto), die in 1912 de eerste landgenoot was die de mythische rittenkoers won. Nog dichter bij huis drukten ook enkele wielrenners uit de Westhoek mee hun stempel op de Ronde van Frankrijk. Wist je bv. dat Poperingenaar Jef Planckaert de enige Westhoeker is die ooit de gele trui droeg, en dat voor maar liefst zeven dagen (in 1962)? Bovendien won hij in 1961 ook al een Touretappe. Jef Demuysere uit Wervik won op zijn beurt in 1929 de rit naar Perpignan en Lucien Storme uit Nieuwkerke (Heuvelland) kwam tien jaar later als eerste over de meet van de etappe naar La Rochelle... 4 juni t/m 30 juli • Fransmansmuseum Koekelare • € 2 - inwoners Koekelare gratis www.toerismekoekelare.be • 051 61 04 94 • cultuurentoerisme@koekelare.be
vrijdag 5 juli t/m vrijdag 12 juli
Tentoonstelling / Silveer Maes, winnaar Tour de France 1936 en 1939 2019 is voor de Belgische wielersport een uitzonderlijk jaar van feesten: Eddy Merckx won 50 jaar geleden zijn eerste Ronde van Frankrijk en dit was 30 jaar na de tweevoudige tourwinnaar Silveer Maes. Het is dan ook passend dat Gistel Silveer de nodige eer betuigt. Tijdens de kermisweek richt heemkring Gestella aan de hand van oude krantenartikelen, een PowerPoint, en het privéarchief van Mevr. A. Devriendt, schoondochter van Silveer Maes, een biografische tentoonstelling in. Het geheel wordt opgefleurd door enkele kunstwerken van Nathalie Melkenbeek. 10 tot 17.30 uur • Oud Stadhuis, Hoogstraat 1 Gistel • € 2 • gestella@skynet.be • www.gestella.be
Sylveer Maes © Nathalie Melkenbeek
Sylveer Maes, Tour de France © Nathalie Melkenbeek
15
Augustus 2019 zondag 14 juli
Fietsen langs de Trage Wegen Altijd al willen weten waarom er een Rode Zee in Kortemark ligt? Hoe ziet de Vrouwenhillewal eruit en waarvoor diende die lang geleden? Hoe zal men de omgeving ervan natuurvriendelijk inrichten? Wat is er geworden van het Gnop-gebied, nu Kolvebeekzipte geheten? Is dat nu eindelijk wat toegankelijker? De Schuddebeurze, vanwaar komt die naam? Wanneer we de Kolvebeekzipte binnendringen, kan iets steviger schoeisel nuttig zijn. 14 uur • Steenstraat 83 Werken • gratis https://webshop.kortemark.be • reservaties@kortemark.be
zondag 18 augustus
vrijdag 23 augustus
Fietsen langs de Kortemarkse Mottes
Gevecht van Snaeskerke / Herdenking 2019 Aan de Kalsijdebrug in Snaaskerke wordt opnieuw een herdenkingsplechtigheid georganiseerd ter ere van de 5 gendarmen die er 105 jaar geleden sneuvelden in een schermutseling met de Duitsers. Sedert 2015 wordt dit evenement jaarlijks herdacht. Het programma voorziet naast een tweetal toespraken ook een bloemenneerlegging en een bezinningsmoment. Trompetters bewijzen de eer naast gewezen rijkswachters in het uniform anno 1914 en een tiental vaandeldragers. Ruiters van een lokale club symboliseren de deelname van een cavalerie-eenheid aan het gevecht. 10 uur • Kalsijdebrug Snaaskerke • gratis • gestella@skynet.be www.gestella.be
De Hoge Andjoen en Vrouwenhillewal zijn 2 nog bestaande mottes in Kortemark. De Hoge Andjoen is een tweeledige nederzetting die zijn oorsprong vindt in de vroege middeleeuwen. Bij Vrouwenhillewal zijn de omgrachting en de buitenwal zeer goed bewaard en de site biedt dan ook een zeldzame kijk op het leven in de streek tijdens de 12de en 13de eeuw. Je krijgt deskundige uitleg van een erkende archeoloog die de geschiedenis van de sites zal toelichten. 14 uur • Landschapsbelevingscentrum Handzamevallei, Vladslostraat 9 Werken • gratis • https://webshop.kortemark.be reservaties@kortemark.be
Godelieveprocessie op zondag 7 juli 2019 om 16 uur Gistel houdt eeuwenoude traditie in ere Elk jaar trekt op de eerste zondag na 5 juli de Godelieveprocessie door de straten van Gistel. Uit archiefstukken blijkt dat ze al sinds 1459 uitgaat. Een moderne processie zet deze eeuwenoude traditie verder. In 2017 werd de Godelieveprocessie erkend als Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het tragische levensverhaal van Godelieve spreekt nog altijd tot de verbeelding. Godelieve werd geboren omstreeks 1050 in het huidige WierreEffroy (nabij Boulogne-sur-Mer). Haar ouders behoorden tot de adel en woonden op het kasteel van Londesvoorde. Godelieve werd uitgehuwelijkt aan Bertolf, zoon van de kasteelheer van Gistel. Vanaf de eerste dag werd zij echter verstoten. De moeder van Bertolf was tegen het huwelijk en hitste haar zoon op. In juli 1070 liet Bertolf Godelieve vermoorden door twee knechten. Ze werd gewurgd en ondergedompeld in een waterpoel. Tijdens haar korte leven was Godelieve een weldoenster voor de armen, aan wie zij eten uitdeelde. Op 30 juli 1084 kwam Radbout II, bisschop van Noyon-Doornik, naar Gistel om Godelieve heilig te verklaren.
1000 figuranten Tijdens de jaarlijkse processie beelden ca. 1.000 figuranten in historische klederdracht het leven van Godelieve uit: vanaf haar geboorte en haar jeugd over haar mislukte huwelijk tot haar brutale marteldood in 1070. Na haar heiligverklaring in 1084 blijft Godelieve als voorbeeld voor de komende eeuwen de bevolking inspireren. Dit vormt het onderwerp van het laatste gedeelte van de processie. De slotceremonie heeft omstreeks 18 uur plaats aan de Onze-Lieve-Vrouwkerk.
Op enkele locaties worden zitplaatsen aangeboden. Die kunnen ter plaatse betaald worden of vooraf gereserveerd worden via de toeristische dienst. In het stadscentrum zijn er verschillende randactiviteiten. Na de processie is er een groot volksfeest in het park tussen de kerk en de markt. Tijdens je uitstap naar Gistel kun je ook een bezoek brengen aan de Onze-Lieve-Vrouwkerk, die een fraaie Godelievebeuk bezit. In juli is de kerk elke dag open van 14 tot 17 uur. Op de plaats van de marteldood van Godelieve ligt de abdij Ten Putte. Je kunt er onder meer de film 'Credo, de kraai. Een kras verhaal over Sint-Godelieve' bekijken en het Godelievemuseum bezoeken. Dicht bij het centrum van Gistel bevindt zich de gerestaureerde Oostmolen. In het bezoekerscentrum verneem je meer over de Gistelse molengeschiedenis. In het wielermuseum van de Gistelse Flandriens ontdek je de prestaties van Tourwinnaar Sylveer Maes en van Johan Museeuw. In juli en augustus zijn de molen, het bezoekerscentrum en het wielermuseum elke dag open van 14 tot 18 uur.
De processie wordt regelmatig vernieuwd en wordt sinds 2016 geregisseerd door Jan Bonne. Het is een echte aanrader voor families met kinderen. Je wordt ondergedompeld in de wereld van de middeleeuwen met ridders, edelvrouwen, schildknapen, valkenjacht, … Enkele jaren geleden werden twee nieuwe praalwagens gerealiseerd, waarop de geboorte en het huwelijk van Godelieve worden voorgesteld.
Info: 059 79 51 53 (dienst toerisme) en 0474 65 38 59 (Toon Beelaerts, voorzitter processiecomité), www.godelievevangistel.be, processie@godelievevangistel.be
Vraag de Gintergazet!
Colofon:
Ginter GAZET
Verantwoordelijke uitgever:
Februari 2019 - Juni 2019
Deze en veel meer info over het cultuur- en vrijetijdsaanbod in de regio vind je twee keer per jaar terug in de Gintergazet.
Ginter, intergemeentelijke cultuurpartners, Pater Amaat Vynckeplein 1, 8210 Zedelgem: www.ginter.be Interview David Galle “Comedy is voor mij therapie” Mauro Pawlowski Gitaarvirtuoos komt naar Kortemark
Polderrand, Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst, Weststraat 24, 8460 Oudenburg
Guido Belcanto 65 “Ik heb mijn leven niet gerateerd”
Nog geen gratis abonnement? Vraag er eenvoudig een aan door je naam en adresgegevens te bezorgen via info@ginter.be.
Een schat voor Oudenburg Romeinse muntschat nu te zien in het RAM Kommil Foo 'OOGST' na ruim 30 jaar op de planken
van hier naar ginter www.ginter.be
GinterGazet_NR3_2018.indd 1
Ontwerp en druk: die Keure, Brugge 11/01/2019 09:56