Listopad 2011
Polskie pieniądze dla krajów dotkniętych dramatycznymi skutkami zmian klimatu – w przeddzień kluczowej konferencji klimatycznej w Durbanie. Skutki zmian klimatu określane są u progu XXI wieku jako jedno z największych wyzwań dla rozwoju. Kraje rozwijające się odczuwają około 75 – 80% zidentyfikowanych negatywnych skutków zmian klimatu. Skutki te powodują problemy z dostępem do żywności i wody, pogorszenie się warunków zdrowotnych, zwielokrotnienie intensywności katastrof naturalnych, zwiększenie przymusowych migracji a także pośrednio skali konfliktów o kurczące się zasoby. Stąd międzynarodowe negocjacje nowego porozumienia klimatycznego mającego zastąpić wygasający Protokół z Kioto zawierają jako jeden z ważniejszych elementów rozmowy na temat finansowania przez kraje rozwinięte działań w zakresie adaptacji do skutków zmian klimatu, mitygacji czyli obniżania poziomu emisji towarzyszących rozwojowi, redukcji emisji z wylesiania i degradacji lasów. Zgodnie z zapisami Porozumienia Kopenhaskiego (dokumentu będącego rezultatem Konferencji Klimatycznej w Kopenhadze w 2009r.), w latach 2010-2012 kraje rozwinięte mają wspólnie zapewnić nowe i dodatkowe wobec istniejących zobowiązań (w tym oficjalnej pomocy rozwojowej) finansowanie wyżej wymienionych działań w ramach mechanizmu tzw. „szybkiego startu” ( z ang. fast start financing, w skrócie FSF) w łącznej wysokości 30 miliardów dolarów. Unia Europejska zobowiązała się do zapewnienia w ramach tych środków kwoty 7,2 miliarda Euro w latach 2010-2012. W tej kwocie partycypować powinna również Polska wydatkując nowe i dodatkowe wobec istniejących zobowiązań pomocowych środki Informacja uzyskana z Ministerstwa Finansów na temat polskiego wkładu w mechanizm FSF w 2010r. wskazuje, że wykazane na forum międzynarodowym nakłady finansowe w rzeczywistości pochodzą z puli polskiej Oficjalnej Pomocy Rozwojowej. Jest to sprzeczne z deklaracjami zawartymi w Porozumieniu Kopenhaskim. Informacja uzyskana z Ministerstwa Finansów: „Mając na uwadze ograniczone ramy czasowe, warunkujące konieczność sprawnego transferu środków i zapewnienia przy tym skuteczności ww. przedsięwzięć pomocowych, podjęto decyzję o realizacji w 2010r. projektów fast start financing z wykorzystaniem polskiego systemu pomocy rozwojowej. W 2010r. w ramach tego systemu zrealizowano 10 projektów fast start financing alokując granty na łączną kwotę ok. 1,1 mln Euro na rzecz krajów - tradycyjnych biorców polskiej pomocy rozwojowej (tj. Afganistan, Ukraina, Gruzja, Białoruś). (…) Ponadto, decyzją Ministerstwa Finansów udzielono kredytu w wysokości ok. 2,2 mln Euro na realizację w Chinach projektu adaptacyjnego służącego ograniczeniu zagrożenia ryzyka stwarzanego skutkami zmiany klimatu.” Uzyskane informacje pozwalają stwierdzić, że w 2010r. nie były realizowane projekty FSF, a jedynie projekty pomocy rozwojowej, które potem zostały potraktowane jako wkład w globalną walkę ze skutkami zmian klimatu. Z danych uzyskanych z dokumentu: „Informacja dla Sejmu i Senatu o udziale 1 Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec-grudzień 2010 roku (…)” można 1
Dokument dostępny na stronie: http://polskawue.gov.pl/files/Dokumenty/inf_dla_sejmu_i_senatu_o_udz_RP_w_prac_UE/Informacja_o_udziale_Po lski_w_pracach_UE_lip-grud_2011_.pdf
uzyskać jeszcze dokładniejsze dane, niestety różniące się od informacji uzyskanej z Ministerstwa Finansów. 3 204 000 Euro 2 089 000 Euro
566 000 Euro 372 000 Euro 152 000 Euro 25 000 Euro
Polski wkład do FSF Kredyt w ramach umowy z Chińską Republiką Ludową na sfinansowanie 100% wartości kontraktów na dostawy maszyn, urządzeń i materiałów, jak również usług i technologii wyprodukowanych w Polsce z zakresu ochrony środowiska (pomoc wiązana) Projekty pomocowe w Afganistanie Projekty pomocowe na Ukrainie Projekty pomocowe w Gruzji Projekty pomocowe na Białorusi
Fast Start Financing to jeden z nowych mechanizmów finansowych mający być odpowiedzią na globalne wyzwanie zmian klimatu – wyzwanie na styku dziedzin środowiska i rozwoju. Polska nie podjęła wyzwania i nie zachowała się odpowiedzialnie względem krajów rozwijających się raportując w 2010r. do FSF pomoc rozwojową.
REKOMENDACJE 1. Polski rząd powinien odpowiedzialnie wywiązywać się z nowych zobowiązań związanych z wsparciem krajów rozwijających się w walce ze skutkami zmian klimatu i niskoemisyjnym rozwoju (Fast Start Financing w latach 2010-2012, a także mechanizmy planowane do wdrożenia po 2012r.) przeznaczając na ten cel nowe i dodatkowe wobec pomocy rozwojowej środki, profesjonalnie planowane i przejrzyście wydatkowane.