go.Pet issue 3 by go.bluehellas

για οικογένεια με παιδιά

ΤΕΥΧΟΣ

MAGAZINE

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ

POCKET

Σκύλο ή Γάτα; Γάτες& γατάκια

Για σκύλους... διατροφικές ανάγκες

Καλό µας µπάνιο...

Κριτήρια και προϋποθέσεις για την υιοθεσία ενός κατοικιδίου

Φέρνω νέο µέλος στο σπίτι

Βιταµίνες για τα πουλιά

Για σκύλους µε ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες

Επιλέγοντας τον κατάλληλο σκύλο για οικογένεια µε παιδιά

Go.Pet Pocket Magazine Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ • EΚ∆ΟΤΗΣ: GO BLUE HELLAS ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Ν. ΛΙΟ∆ΗΜΟΥ 1, 151 27 ΜΕΛΙΣΣΙΑ Τ: 210 8047 364 F: 210 8047 365 e-mail: info@gobluehellas.org

Γάτες&γατάκια

Καλό µας µπάνιο...

Go.Pet Pocket Magazine

Π Ε ΡΙ Ε Χ ΟΜ Ε ΝΑ

26 32

Φέρνω νέο µέλος στο σπίτι

Σκύλο ή γάτα;

Τι σηµαίνει κατοικίδιο ζώο;

Βιταµίνες απαραίτητες και για τα πουλιά

Η υποχρεωτική στείρωση σε όλα τα δεσποζόµενα ζώα

∆ηµοσιογραφική επιµέλεια: Θεοδόσης Παπανδρέου Συνεργάτες τεύχους: Νάνσυ Μπλέτσα, Κτηνίατρος, Ιωά́ννα Γιαννακοπού́λου Pawsitive Veterinary Clinic, Μυρτώ Κουτού λια Εκπαιδεύτρια, Ελένη Λιάτση, groomer, Μυρτώ́ Περράκη, Κτηνίατρος Α.Π.Θ. Γιάννης Μακρής, Εκ παιδευτής Σκύλων, Ίρις Θεοδωρ ίδου, Κτηνίατρος, ∆ηµήτρης Αλεξόπουλος Εκτροφέας, Γιαννακοπούλου Ιωάννα, Κτηνίατρος. Υπεύθυνη ∆ιαφήµισης: Μαριάννα ∆εληγιαννάκη Σχεδιασµός: Μάχη ∆εϊµέζη.

www.gobluehellas.org

Για σκύλους µε ιδιαίτερες Όσοι από εµάς έχουµε µεγαλώσει έναν σκύλο, από κουτάβι έως την πλήρη ωριµότητά του, µπορούµε εύκολα να αντιληφθούµε ότι ο κάθε σκύλος έχει διαφορετικές διατροφικές απαιτήσεις που αλλάζουν ανάλογα µε την ηλικία, τη ράτσα, τη σωµατική του διάπλαση, το βάρος του, το είδος της άσκησης και τις ανάγκες του για συγκεκριµένα θρεπτικά συστατικά σε κάθε στάδιο της ζωής του.

Κουτάβι: Ο πρώτος χρόνος της ζωής του σκύλου (ή τα δυο πρώτα χρόνια ζωής για τα κουτάβια των µεγαλόσωµων φυλών) είναι κρίσιµος για την υγεία του σε βάθος χρόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το κουτάβι χρειάζεται συγκεκριµένη διατροφή για να αποκτήσει υγιές δέρµα, δόντια, µύες και οστά. Επίσης, οι φυσικές του άµυνες δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως ώστε να προστατεύεται αποτελεσµατικά. Αυτή η περίοδος στη ζωή του κουταβιού σας είναι γνωστή ως «ανοσολογικό κενό», κατά τη διάρκεια της

οποίας είναι ευάλωτο σε λοιµώξεις και γαστρεντερικές διαταραχές. Είναι λοιπόν πολύ βασικό να του προσφέρουµε µια εύπεπτη τροφή υψηλής ποιότητας µε τη σωστή ισορροπία θρεπτικών συστατικών.

Ενήλικος: Μεγαλώνοντας µε το σκύλο σας, θα παρατηρήσετε πως µέρα µε τη µέρα διαµορφώνει τον ξεχωριστό του χαρακτήρα αλλά και τις ξεχωριστές διατροφικές του ανάγκες. Αν και ο σκύλος µπορεί να είναι απολύτως υγιής, ζωηρός και δραστήριος, οι ιδιο-

Νάνσυ Μπλέτσα, Κτηνίατρος, Purina Scientific advisor Vet Channel

διατροφικές ανάγκες Προσφέροντάς του από την πρώτη κιόλας στιγµή της ζωής του µια πλήρη και ισορροπηµένη διατροφή, εξασφαλίζουµε ότι ο οργανισµός του λαµβάνει και αξιοποιεί στο έπακρο τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά ώστε να έχει ενέργεια, σωστή ανάπτυξη, γερά οστά και δυνατούς µύες. κτήτες συχνά παρατηρούν και αναφέρουν στον κτηνίατρο διάφορες ιδιαίτερες ανάγκες του σκύλου τους, όπως για παράδειγµα κάποια ευαισθησία στο δέρµα, κάποια ευαισθησία στην πέψη ή τάση για παχυσαρκία.

Ευαίσθητη πέψη: Το πεπτικό σύστηµα προσφέρει στο σκύλο σας εικοσιτετράωρη προστασία. Το 70% των κυττάρων του ανοσοποιητικού βρίσκονται εκεί, προστατεύοντας το σώµα από τις τοξίνες, δηµιουργώντας ταυτόχρονα ένα φραγµό µεταξύ του οργανι-

σµού του σκύλου σας και των βλαβερών µικροβίων του εξωτερικού κόσµου. Είναι επίσης υπεύθυνο για την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών της τροφής και τη µετατροπή τους σε ενέργεια καθώς και την απέκκριση των άπεπτων ουσιών. Ορισµένες φυλές και ορισµένοι σκύλοι έχουν ευαίσθητο πεπτικό σύστηµα, χωρίς συγκεκριµένη αιτία. Η περιστασιακή διάρροια, τα µαλακά κόπρανα και το φούσκωµα είναι σηµάδια διαταραχής της ισορροπίας της µικροχλωρίδας που µπορεί να δείξουν στον ιδιοκτήτη ότι ο σκύλος τους

έχει κάποια ευαισθησία στην πέψη.

Για σκύλους µε ευαισθησία στην πέψη, η PURINA® PRO PLAN® προσφέρει στην γκάµα της την εξειδικευµένη σειρά που περιέχει ένα µείγµα θρεπτικών συστατικών που αποδεδειγµένα βελτιώνουν την µικροχλωρίδα του εντέρου και τη σύσταση των κοπράνων και µπορεί να προσφερθεί σε κουτάβια και ενήλικους σκύλους µε ευαισθησία στην πέψη.

Ευαισθησία στο δέρµα: Ανεξαρτήτως ηλικίας, φυλής ή φύλου, το δέρµα του σκύλου εκτελεί πολλές βασικές λειτουργίες που αφορούν την υγεία. Αποτελεί περίπου το 24% του σωµατικού βάρους του κουταβιού και το 13% του ενήλικου σκύλου, παρέχοντας µια ζωτικής σηµασίας προστατευτική στοιβάδα η οποία αποτελεί την πρώτη άµυνα του οργανισµού ενάντια στους κινδύνους του περιβάλλοντος. Επίσης το µαλακό και υγιές δέρµα διατηρεί το τρίχωµα του σκύλου σας σε καλύτερη κατάσταση και υποστηρίζει την γρηγορότερη επούλωση των τραυµάτων. Η εξωτερική εµφάνιση του σκύλου σας είναι από τους καλύτερους δείκτες για την υγεία του. Εάν κάτι δεν σας φαίνεται σωστό, εάν ο σκύλος σας ξύνεται ή έχει θαµπό τρίχωµα και ξηροδερµία, το πρώτο που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφθείτε τον κτηνίατρό σας ο οποίος θα σας βοηθήσει να βρείτε την πηγή του προβλήµατος.

Η σειρά προιόντων PURINA® PRO PLAN® Sensitive Skin µε OPTIDERMA® περιέχει ένα συνδυασµό θρεπτικών συστατικών τα οποία αποδεδειγµένα στοχεύουν στην ενίσχυση της υγείας του δέρ-

µατος και του ωραίου τριχώµατος. Περιέχει επίσης επιλεγµένες πηγές πρωτεΐνών που βοηθούν στη µείωση πιθανών δερµατικών αλλεργικών αντιδράσεων που σχετίζονται µε ευαισθησία στην τροφή.

Όπως η διατροφή PURINA® PRO PLAN® µε OPTIWEIGHT, θα φέρει στο σκύλο σας την ευτυχία και την υγεία που χρειάζεται.

Παχυσαρκία: Τα τελευταία χρό-

Ηλικιωµένοι σκύλοι: Ακριβώς

νια παρατηρείται µια αύξηση των περιστατικών παχυσαρκίας στα κατοικίδια, τόσο στη χώρα µας όσο και στον υπόλοιπο κόσµο. Έως και το 40% των σκύλων στην Ευρώπη είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Η παχυσαρκία, που πέρα από τον σύγχρονο τρόπο ζωής µπορεί να οφείλεται και στην αυξηµένη όρεξη του ζώου µετά τη στείρωση, συχνά οδηγεί σε σοβαρά προβλήµατα υγείας: οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι σκύλοι είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν προβλήµατα µε τις αρθρώσεις ή το καρδιοαγγειακό, το ανοσοποιητικό τους σύστηµα είναι λιγότερο αποτελεσµατικό και µειώνεται η αντοχή τους στην άσκηση. Επίσης, µειώνεται η ποιότητα και το προσδόκιµο ζωής τους. Η απώλεια βάρους για τους σκύλους, όπως και για τους ανθρώπους, είναι µια σταδιακή διαδικασία. Η σταδιακή απώλεια είναι σωστή και σηµαίνει ότι η απώλεια του βάρους είναι πιο πιθανό να διατηρηθεί. Η υποστήριξη του κτηνιάτρου σας, η καθηµερινή άσκηση, η αποφυγή των λιχουδιών και των πολύ λιπαρών snacks, τόσο από εσάς όσο και από τα υπόλοιπα µέλη της οικογένειάς σας και τέλος, µια ειδική διαιτητική τροφή µε χαµηλά λιπαρά.

όπως οι άνθρωποι, οι σκύλοι σήµερα ζουν περισσότερο από ποτέ χάρη σε σηµαντικές βελτιώσεις στην ιατρική φροντίδα, τη διατροφή και τον γενικότερο τρόπο ζωής. Αλλά, όπως και οι άνθρωποι, οι σκύλοι αλλάζουν τόσο διανοητικά όσο και σωµατικά όσο µεγαλώνουν σε ηλικία - και πολλές από αυτές τις αλλαγές µπορούν να µειώσουν τη συνολική ποιότητα ζωής τους. Όταν ο σκύλος σας φτάσει στην τρίτη ηλικία, είναι πιθανό να αρχίσετε να παρατηρείτε αλλαγές στη συµπεριφορά και την εµφάνιση του. Αυτό θα αρχίσει να συµβαίνει γύρω στην ηλικία των 7 ετών για τους σκύλους µεσαίου ή µεγαλύτερου µεγέθους, και από την ηλικία των 9 ετών για µικρόσωµες φυλές. Στην αρχή θα δείτε µικρές αλλαγές, όπως ένα γκριζωπό ρύγχος, περισσότερη διάθεση για ύπνο ή µειωµένη ικανότητα να ανεβαίνει και να κατεβαίνει τις σκάλες. Αλλά καθώς ο χρόνος προχωράει, τα σηµάδια της γήρανσης θα γίνονται πιο ορατά και πιο σηµαντικά από δύσκαµπτες αρθρώσεις και αύξηση βάρους έως µειωµένη επαγρύπνηση, µειωµένη διάθεση για παιχνίδι ή/και ενδιαφέρον για αλληλεπίδραση µε τα µέλη της οικογένειας. Όπως και

στους ανθρώπους, η µειωµένη εγρήγορση του εγκεφάλου στους σκύλους µπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στη συµπεριφορά, όπως απώλεια µνήµης, µειωµένη κοινωνικότητα, δραστηριότητα και περιέργεια, απώλεια της εκπαίδευσης στο σπίτι µε τυχόν «λέρωµα» του χώρου του και ακατάστατοι κύκλοι ύπνου. Ο εγκέφαλος χρειάζεται πολλή ενέργεια για να λειτουργήσει, η οποία συνήθως παρέχεται από τη γλυκόζη από την τροφή. Ωστόσο, από την ηλικία των 7 ετών στους µεσαίου µεγέθους και µεγαλόσωµους σκύλους και από τα 9 έτη περίπου στους µικρόσωµους, ο εγκέφαλος του σκύλου αρχίζει να χάνει σταδιακά την ικανότητα χρήσης της γλυκόζης για ενέργεια µε αποτέλεσµα να υποσιτίζεται. Με την πάροδο του χρόνου, η αλλαγή αυτή οδηγεί στη µεί-

ωση της λειτουργίας και της εγρήγορσης του εγκεφάλου. Αλλά, προσφέροντάς του τη σωστή διατροφή, είναι εφικτό να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής του ηλικιωµένου σκύλου σας και την συνολική του υγεία.

Η Purina® Pro Plan® µε OPTIAGE™ αποτελεί µια µεγάλη πρωτοποριακή καινοτοµία στην διατροφή που διατηρεί τους

σκύλους σε εγρήγορση, δραστήριους και µε διάθεση για παιχνίδι καθόλη τη διάρκεια των ηλικιωµένων χρόνων τους. Η συνταγή OPTIAGE ™ είναι το αποτέλεσµα χρόνων έρευνας από τους κτηνιάτρους και διατροφολόγους µας. Η µοναδική σύνθεση της περιέχει ένα µείγµα θρεπτικών συστατικών που έχουν κλινικά αποδειχθεί ότι βελτιώνουν την εγρήγορση και διατηρούν την καλή λειτουργία του εγκεφάλου των ηλικιωµένων σκύλων για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα.

Έτσι, µπορείτε να είστε σίγουροι ότι του παρέχετε όλα τα απαραίτητα εφόδια για να παραµείνει όσο το δυνατόν πιο υγιής και δραστήριος στο πέρασµα των χρόνων και για να εξακολουθείτε να χαίρεστε τη ζωή µαζί.

Γάτες&γατάκια Οδηγός επιβίωσης για αρχάριους Οι γάτες είναι τρυφερά ζωάκια που εύκολα προσαρµόζονται στη ζωή σ’ ένα διαµέρισµα δεν απαιτούν πολύ χώρο ούτε πολλές ώρες ενασχόλησης του ιδιοκτήτη τους και δεν απαιτούν εξωτερικές ώρες απασχόλησης σε περιπάτους και βόλτες. Είναι ένα ζώο που του αρέσει η επαφή µε τον άνθρωπο, για τις περισσότερες περιπτώσεις µε µέτρο, που είναι εύκολα διαχειρίσιµο και δεν κοστίζει πολύ η συντήρησή του. Είναι αρκετά αυτόνοµές ώστε να µην µας έχουν τόσο µεγάλη ανάγκη όσο ένας σκύλος αλλά αρκετά χαδιάρες και παιχνιδιάρες ώστε να ικανοποιούµε την ανάγκη µας για επαφή µε κάποιο χνουδωτό σύντροφο. Ιωάννα Γιαννακοπούλου Pawsitive Veterinary Clinic, Αυστραλίας 115, Πάτρα, τ.: 2611121169, 6944771261 pawsitiveveteriunaryclinic@gmail.com

Ενήλικη ή µωρό; Οι ενήλικες γάτες ίσως να είναι πιο εύκολη επιλογή για κάποιον που πρώτη φορά θα αποκτήσει ζώο ή για κάποιον που δεν έχει τον χρόνο που απαιτούν οι πρώτοι µήνες της ζωής της γάτας µέχρι να µάθει τους κανόνες της συµβίωσης µε τον άνθρωπο σε ένα σπίτι. Υπάρχουν πολλές γατούλες που χαρίζονται ενήλικες άλλες µικρότερες άλλες µεγαλύτερες στην ηλικία που περιγράφεται ο χαρακτήρας τους οπότε και µπορείς να βρεις µια γάτα που να ταιριάζετε. Αν προσανατολιζόµαστε σε νεαρό γατάκι σίγουρα να ξέρετε ότι θα χρειάζεται περισσότερο χρόνο ενασχόλησης για να µάθει τι επιτρέπεται και τι όχι µέσα στο σπίτι.

Απαιτήσεις

Σίγουρα µια αµµοδόχο που εκτελεί χρέη τουαλέτας, ανοιχτή, κλειστή µε φίλτρο ή χωρίς, αυτόµατη ή συµβατική. Σκεύη για φαγητό και νερό. Στις γάτες αρέσει πολύ το τρεχούµενο νερό και υπάρχουν ειδικά σιντριβάνια µε φίλτρα που ανακυκλώνουν συνεχώς το νερό τους. Οπωσδήποτε ένα ονυχοδρόµιο για να µπορεί να ξύνει τα νύχια της στο δικό της παιχνίδι και να µην καταστρέφει τα έπιπλα µας. Όσο µεγαλύτερο τόσο το καλύτερο. Υπάρχουν πανέµορφα ονυχοδρόµια που µοιάζουν µε παιδική χαρά στα µάτια της γάτας µας και περνά ώρες διασκέδασης σε αυτό. Ένα κρεβατάκι για να κοιµάται. Συνήθως προτιµούν τις κατασκευές τύπου φωλιάς για να µπορούν να κρύβονται. Και τέλος πολλά παιχνίδια και πολλή όρεξη για να ασχοληθούµε µαζί της και να την διατηρούµε ενεργητική και πάντα σε φόρµα.

Ειδικό κεφάλαιο η άµµος! Αν πάτε σε ένα κατάστηµα µε είδη για ζώα θα δείτε µια µεγάλη ποικιλία σε είδη άµµου. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες. Ο απλός µπετονίτης οικονοµικός αλλά όχι τόσο απορροφητικός, οι άµµοι που κάνουν σβώλους µε ή χωρίς αρώµατα που είναι µια πολύ βολική επιλογή, οι άµµοι που µπορούν να πεταχτούν στην αποχέτευση γιατί είναι βιοδιασπώµενες, οι άµµοι σιλικόνης που δε χρειάζονται συχνό άλλαγµα. Ανάλογα µε το αν έχουµε την αµµολεκάνη µέσα στο σπίτι ή έξω και αναλόγως µε την ευαισθησία µας στις οσµές υπάρχει και η αντίστοιχη επιλογή. Και τώρα τι θα φάµε; Η γάτα είναι ένα αποκλειστικά σαρκοφάγο ζώο. Οι επιλογές για τη διατροφή της είναι αρκετές σε τυποποιηµένες τροφές του εµπορίου από ξηρές τροφές µέχρι κονσέρβες και φακελάκια µαγειρεµένα στον ατµό. Το βασικό κριτήριο επιλογής της διατροφής της γάτας µας θα πρέπει να είναι να είναι φτιαγµένη η τροφή για ένα αποκλειστικά σαρκοφάγο ζώο όπως αυτή. Αυτό τι σηµαίνει στην πράξη; Τροφές µε µεγάλη περιεκτικότητα σε κρέας δίχως σιτηρά στη σύστασή τους και φυσικά κατάλληλες για το στάδιο της ανάπτυξής τους. Καλό θα ήταν να µαθαίναµε τη γάτα µας να έχει συγκεκριµένες ώρες γευµάτων

και να αποφεύγεται η συνεχής παράθεση τροφής για να αποφεύγεται η παχυσαρκία. Πρέπει να την πάω στον κτηνίατρο; Η γατούλα µας θα πρέπει τουλάχιστον µια φορά το χρόνο να βλέπει τον κτηνίατρό της. θα την εξετάζει για να διαπιστώσει τυχόν προβλήµατα, θα καταρτί- σει ένα κατάλληλο εµβολιακό πρόγραµµα, θα µας συµβουλεύσει για τους απαιτούµενους προληπτικούς αποπαρασιτισµούς για ενδοπαράσιτα και εξωπαράσιτα που θα πρέπει να κάνουµε κατά τη διάρκεια του χρόνου και θα µας καθοδηγήσει στις εξετάσεις υγείας που χρειάζονται για την κάθε γατούλα ανάλογα µε την ηλικία της, το αν την υιοθετήσαµε από το δρόµο ή από κάποιο εκτροφείο και µε τυχόν καταστάσεις που θα διαπιστώσει στην καθιερωµένη µας επίσκεψη. Πως την περιποιούµαι; Γενικά οι γάτες δεν χρειάζονται κάτι πολύ ιδιαίτερο ως προς την περιποίησή τους µε εξαίρεση τις µακρύτριχες που χρειάζονται καθηµερινό βούρτσισµα και ξεκόµπιασµα. Στις κοντότριχες φυλές µε ένα απλό βούρτσισµα λίγων λεπτών 2-3 φορές την εβδοµάδα γλιτώνουµε από τις πολλές τρίχες µέσα στο σπίτι και να κρατάµε το τρίχωµά της υγιές. υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες απαιτήσεις ειδικές για κάποιες φυλές γάτας που καλό θα ήταν να µελετήσουµε για τις απαιτήσεις τους πριν τις επιλέξουµε για σύντροφό µας.

Επιλέγοντας τον κατάλληλο σκύλο για οικογένεια µε π α ι δ ι ά Ο σκύλος ως µέλος µιας οικογένειας, θα προσφέρει αµέτρητες στιγµές χαράς, παιχνιδιού και θα βιώσουµε αυτό που ονοµάζουµε συντροφικότητα. Από τη φύση του ο σκύλος είναι αγελαίο ζώο και αναζητά να ζει µε αυτόν τον τρόπο. Ορισµένες φυλές σκύλων λόγω των χαρακτηριστικών που τις διακρίνουν είναι πιο κατάλληλες για οικογένεια. Μυρτώ Κουτούλια Εκπαιδεύτρια, τ: 6945238297 www.myrtodogtraining.gr

Η επιλογή της ράτσας του σκύλου συντροφιάς είναι ιδιαίτερα σηµαντική καθώς το ζώο θα µας συντροφεύει για τουλάχιστον δέκα χρόνια. Πρέπει να ταιριάζει η ιδιοσυγκρασία του µε την καθηµερινότητας µας προκειµένου να περνάµε όλοι καλά. Ένας σκύλος ως µέλος της οικογένειας θα προσφέρει αγάπη, χαρά και θα µάθει στα παιδιά να προσφέρουν, να σέβονται και να νοιάζονται.

Η ηρεµία και η χαλάρωση που µας µεταδίδει ο σκύλος όταν τον αγγίζουµε είναι ανεκτίµητη. Αυτονόητο είναι πως το παιδί πρέπει να το καθοδηγήσουµε σε σχέση µε το πως πρέπει να συµπεριφέρεται στο σκύλο και να το βάλουµε να συµµετέχει στη φροντίδα του ζώου, ώστε να το ευαισθητοποιήσουµε σύµφωνα µε όσα ήδη προανέφερα. Πριν αναπτύξω κάποια γενικά χαρακτηριστικά φυλών, σωστό είναι να αναφέρω πως σηµαντικό ρόλο παίζει ο εκτροφέας αλλά και η κατάλληλη καθοδήγηση από επαγγελµατία εκπαιδευτή σκύλων πιστοποιηµένο από τον Πανελλήνιο σύλλογο εκπαιδευτών σκύλων, ο οποίος είναι σε θέση να δώσει όλες τις απαραίτητες συµβουλές για το µεγάλωµα του σκύλου και να βοηθήσει στην συµβίωση. Γιατί και κατάλληλη φυλή να επιλέξουµε σύµφωνα µε τα δεδοµένα της καθηµερινότητας µας, χωρίς τη σωστή καθοδήγηση υπάρχει κίνδυνος να δούµε συµπεριφορές από το ζώο που δεν ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά της ράτσας. Απαραίτητο είναι να αναφέρω πως πάντα πρέπει να έιναι υπό την επίβλεψή µας το παιδί µε το σκύλο όταν παίζουν.

German Shepherd: Ένας σκύλος µε πειθαρχία, αντίληψη, ανθρωποκεντρικός και προστατευτικός µε κρίση. Καταπληκτικός σύντροφος, που µπορεί να προσαρµόζεται σε όλες τις συνθήκες. Πραγµατικά υποµονετικός και µε απίστευτη κατανόηση. Η κινήσεις του µπορεί να είναι σχετικά άγαρµπες.

Poodle: Ευφυές, συντροφικό και µε ταπεραµέντο. Αστείρευτη ενέγεια αλλά και προσαρµοστικότητα. Ένας σκύλος που θα σκαρφιστεί παιχνίδια για να σας εντυπωσιάσει και θα αναζητά την τρυφερότητα και τα χάδια. Προσαρµόζεται εύκολα και είναι ιδιαίτερα κοιωνικός µε ανθρώπους και σκύλους. Υπάρχουν τέσσερα µεγέθη poodle, για οικογένεια µε παιδιά θα ήταν προτιµότερο κάποιο από τα µεγάλα λόγω ανθεκτικότητας. Αυτή η ράτσα δεν µαδάει και είναι ιδανικό για ανθρώπους µε αλλεργίες αλλά απαιτεί συχνή περιποίηση από επαγγελµατία groomer.

Collie (Κόλει): Συντροφικός σκύλος µε ηρεµία, πραότητα και πολύ ευγένεια στις κινήσεις του. Αγαπάει πολύ τα παιδιά και θα λατρεύει το παιχνίδι µαζί τους. Τρυφερός και υποµονετικός µε κατανόηση. Απαιτεί αρκετή φροντίδα το τρίχωµά του.

Labrador: Χαρούµενος από τη φύση του. Ένας σκύλος υπερδραστήριος που θα σας προσφέρει ατέλειωτο παιχνίδι. Είναι κοινωνικός αγαπάει πολύ τα παιδιά και θα αναζητά πάντα την παρέα σας. ‘Εχει σταθερότητα στον χαρακτήρα του γι αυτό και δεν ταράζεται εύκολα. Η κινήσεις του µπορεί να είναι σχετικά άγαρµπες και αν δεν εκτονώνεται αρκετά µποεί να γίνει καταστροφικός µέσα στο σπίτι.

Golden Retriever: Έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά µε το Labrador αφού έχουν κοινές καταβολές. Συντροφικός, παιχνιδιάρης και χαδιάρης και σχετικά ευγενικός στις κινήσεις του. Κοινωνικός και εξωστρεφής µε ήπιο χαρακτήρα. Είναι σκύλος που χρειάζεται πολύ εκτόνωση. Η κινήσεις του µπορεί να είναι σχετικά άγαρµπες.

King Charles Cavalier: Μικρόσωµος σκύλος που σε κερδίζει µε τη γλυκήτητά του. ∆ιαθέτει αρκετή ενέργεια γι αυτό χρειάζεται εκτόνωση. Είναι συντροφικός και έχει ανάγκη να περνά χρόνο µαζί σας. Απαιτεί αρκετή δουλειά για την εκπαίδευσή του.

Καλό µας µπάν Η καθαριότητα για τον σκύλο είναι ότι και για τον άνθρωπο: εξαιρετικά σηµαντική που συµβάλει στην υγεία του. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει πρώτα από όλα να επιλέξετε τα σωστά µέσα: τα κατάλληλα προϊόντα. Ποιο σαµπουάν θα χρησιµοποιήσετε, πόσα χέρια θα του κάνετε; Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη θερµοκρασία του νερού το οποίο θα πρέπει να είναι ζεστό. Έπειτα µε την βοήθεια ενός σφουγγαριού το οποίο θα πρέπει να πλένετε και να στεγνώνει εύκολα, απλώνουµε το σαµπουάν σε κάθε σηµείο προσεκτικά. Η ποιότητα του σαµπουάν έχει σηµασία. Μην επιλέξετε κάποιο οικονοµικό καθώς είναι πιθανόν αυτό να σας κοστίσει ακριβά στον κτηνίατρο ώστε να αντιµετωπίσετε δερµατικά προβλήµατα. Μιλήστε µε έναν επαγγελµατία groomer που εµπιστεύεστε. Μην επιλέγετε πάντα τον ίδιο κωδικό: ο µανδύας του σκύλου σας όπως και τα µαλλιά των ανθρώπων, κουράζεται. ∆ώστε ιδιαίτερη σηµασία στο ξέπλυµα: δεν θα πρέπει να µένουν υπολείµµατα. Αν κατοικείτε σε µεγάλο αστικό κέντρο εφαρµόστε και δεύτερο χέρι ακόµα και αν θεωρείτε πως ο σκύλος σας είναι καθαρός.

Ελένη Λιάτση, groomer

άνιο...

Αν είστε ιδιοκτήτης µακρύτριχου σκύλου, µην παραλείψετε να χρησιµοποιήσετε µαλακτική κρέµα ή µάσκα. Θα σας βοηθήσει στο χτένισµα και θα το απολαύσετε και οι δύο. Μεγάλη σηµασία πρέπει να δώσετε στο στέγνωµα: αν αφήσετε υγρασία, σε συνδυασµό µε την θερµοκρασία του σώµατος µπορεί να αναπτυχθούν παράσιτα και µικροοργανισµοί οπότε να δηµιουργηθεί κάποια µορφή δερµατίτιδας. Ή απλά ο σκύλος σας θα αρχίσει πολύ σύντοµα να µυρίζει άσχηµα! Η πιο συχνή ερώτηση αφορά την συχνότητα: κάθε πότε κάνουµε µπάνιο; ∆εν υπάρχει απάντηση που να καλύπτει του πάντες. Ο γενικός κανόνας θέλει σκύλοι µε µένουν έξω να µην κάνουν συχνά (2 µε 4 φορές το χρόνο). Σκύλοι µε µανδύα που έχει υπόστρωµα και µένουν µέσα στο σπίτι µια φορά το µήνα. Κοντότριχα κάθε 2 έως 2 µήνες. Τα µακρύτριχα µπορούν να λούζονται κάθε εβδοµάδα αλλά µόνο µε τα σωστά προϊόντα. Να θυµάστε πάντα ότι ένας σκύλος πρέπει να είναι καθαρός για λόγους υγιεινής: δικής του και δική µας. Η υπερβολή όµως δεν κάνει ποτέ καλό. Ακόµα και το καθηµερινό πλύσιµο των ποδιών (µετά την βόλτα) µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα. Προσοχή και στα µωροµάντιλα: είναι ευκολία όµως να χρησιµοποιείτε µόνο εκείνα που προορίζονται για σκύλους και είναι καλής ποιότητας. Τα ανθρώπινης χρήσης µπορούν εύκολα να προκαλέσουν προβλήµατα. Φυσικά όλα τα παραπάνω αφορούν σκυλιά µε υγιές δέρµα χωρίς δερµατικά προβλήµατα, οποιασδήποτε αιτιολογίας.

Μυρτώ Περράκη, Κτηνίατρος Α.Π.Θ. www.animedica.gr

Πολύ συχνά οι υποψήφιοι ιδιοκτήτες κατοικιδίων αναρωτιούνται πιο κατοικίδιο είναι πιο κατάλληλο για να υιοθετήσουν.

ναµφισβήτητα η υιοθεσία ενός κατοικίδιου είναι µια απόφαση η οποία δεν θα πρέπει να παίρνεται επιπόλαια. Το βασικότερο είναι η αγάπη και ο σεβασµός για τα ζώα και τις ανάγκες τους καθώς και η συναίνεση όλων των ατόµων που πρόκειται να συµβιώσουν µε το «νέο µέλος». Επίσης, ο µελλοντικός ιδιοκτήτης θα πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη ότι είναι απαραίτητο να διαθέτει χρόνο στο ζωάκι του σε καθηµερινή βάση. Από εκεί και πέρα η επιθυµία είναι πολύ σηµαντικός παράγοντας. Κάποιοι ανθρώποι, για παράδειγµα αναζητούν τη συντροφικότητα ενός σκύλου ενώ άλλοι απολαµβάνουν την παρουσία µιας γάτας στη ζωή τους (cat persons). Ο τρόπος ζωής µπορεί να παίξει κάποιο ρόλο στην εν λόγω επιλογή. Ισως κάποιος που λείπει πολύ σε καθηµερινή βάση ή η εργασία του απαιτεί συχνά και σύντοµα ταξίδια θα ήταν καλό να προσανατολιστεί στην υιοθεσία µιας γατούλας. Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ακόµη κι αν ένας σκύλος έχει πρόσβαση σε αυλή, ο καθηµερινός ή τουλάχιστον ο συχνός περίπατος µε τον ιδιοκτήτη του είναι απαραίτητος για την

κοινωνικοποίηση του σκύλου. Και µην ξεχνάµε ότι ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωµένος να µαζεύει τα περιττώµατα του σκύλου στον καθηµερινό τους περίπατο! Όσον αφορά το κτηνιατρικό σκέλος στα κουταβάκια και στα γατάκια ξεκινάµε τους εµβολιασµούς στην ηλικία των 6 εβδοµάδων και γίνονται 2 επαναληπτικοί εµβολιασµοί ανά µήνα (σύνολο 3). Οι βόλτες ξεκινούν µετά τον 2ο εµβολιασµό. Μετά γίνεται ένας επαναληπτι κός ετήσιος εµβολιασµός.

Κριτήρια και προϋποθέσεις για

Σκύλο

Από εκεί και πέρα το εµβολιακό πρόγραµµα καθορίζεται από τον τρόπο διαβίωσης του ζώου π.χ. αν µια γάτα έχει πρόσβαση στο εξωτερικό περιβάλλον θα πρέπει να εµβολιαστεί και για λοιµώδη λευχαιµία ή αν ένας σκύλος µένει τακτικά σε ξενώνες σκύλων (kennels) θα πρέπει να κάνει κάποια επιπλέον εµβόλια. Οι αποπαρασιτισµοί µπορεί να ξεκινήσουν από πολύ νωρίτερα και αφορούν

την υιοθεσία ενός κατοικιδίου

ή γάτα;

τόσο τα εξωπαράσιτα (ψύλλοι-τσιµπούρια) όσο και τα παράσιτα του εντέρου. Ο σκύλος κυρίως αλλά και η γάτα πρέπει να είναι όλο το χρόνο προστατευµένοι από τα εξωπαράσιτα, µιας και στην Ελλάδα έχουµε παρατεταµένο καλοκαίρι. Υπάρχουν πλέον πολλά προϊόντα για αυτό το σκοπό και ο κάθε κτηνίατρος προτείνει το κατάλληλο πρόγραµµα-σχήµα, ανάλογα µε τις ανάγκες του ζώου, τις συνήθειες του ιδιοκτήτη και την περιοχή. Επιπλέον, κάθε κατοικίδιο ζώο (σκύλος-γάτα) θα πρέπει να σηµαίνεται (τοποθέτηση microchip), να καταγράφεται και να καταχωρείται στον οικείο δήµο. Η τοποθέτηση και η καταγραφή γίνεται από τον κτηνίατρο. Η διατροφή είναι κάτι που απασχολεί πολύ τους υποψήφιους ιδιοκτήτες. Πρέπει να έχουµε υπόψη µας ότι ο σκύλος και η γάτα είναι σαρκοφάγα. Η διατροφή τους πρέπει να βασίζεται στο κρέας. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί είτε µε βάση το µαγειρευτό φαγητό (ο ιδιοκτήτης µε τη βοήθεια του κτηνιάτρου καταρτίζει ένα διατροφικό πρόγραµµα) ή µε βάση τη βιοµηχανοποιηµένη διατροφή (ξηρή τροφή, κονσέρβες κ.λ.π.). Τα υπολείµµατα κουζίνας (αποφάγια) δεν αποτελούν σε καµία περίπτωση ασφαλή και σωστή επιλογή. Όλα τα παραπάνω είναι τα πιο βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζει ο υποψήφιος ιδιοκτήτης για να προχωρήσει στην συµβίωση µε έναν σκύλο ή γάτα. Μην ξεχνάµε όµως και τις περιπτώσεις, που δεν είναι λίγες, όπου ο σκύλος ή η γάτα «υιοθετούν» τον ιδιοκτήτη τους!

Γιάννης Μακρής, Εκπαιδευτής Σκύλων Dogs Island Resort 210 96 47 513 logan3389@gmail.com

Φέρνω νέο µέλος στο σπίτι

Αν και φέρνοντας στο σπίτι ένα καινούργιο σκύλο, για σας είναι µία συναρπαστική στιγµή, για τα κατοικίδιά σας µπορεί να είναι µια µεγάλη αναστάτωση…

ο πως θα εντάξετε το νέο µέλος στο σπίτι σας και να συνυπάρξει µε τα άλλα κατοικίδιά σας, µπορεί να κάνει την διαφορά µεταξύ µίας επιτυχηµένης µακροχρόνιας σχέσης και µίας καταστροφής! Το ίδιο και το νέο σκυλί είναι πιθανό να αισθάνεται αβέβαιο, συγχυσµένο και στρεσαρισµένο στο καινούργιο του περιβάλλον. Με την σωστή ένταξή του όµως, µπορεί να χτιστεί εµπιστοσύνη και µια µακροχρόνια καλή σχέση.

Η υιοθέτηση ενός κουταβιού ή ενός ενήλικου σκύλου και η ένταξή του µέσα στο καινούργιο του σπίτι δεν βιασύνη χρειάζεται υποµονή, και πάνω απ’ όλα κατανόηση! Εάν µιλάµε για ένα ενήλικο ζώο δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι το συγκεκριµένο σκυλί έχει µπορεί να έχει εγκαταλειφθεί ή να έχει κακοποιηθεί ή να έχει µεγαλώσει µόνο του στον δρόµο σε άθλιες συνθήκες. Μπορεί να έχει φοβίες από την κακοµεταχείρηση ή το χειρότερο να έχει νιώσει εγκατάλειψη από τους ανθρώπους. Η καλύτερη περίπτωση θα ήτανε να γνωριστεί το νέο µέλος µε τα κατοικίδιά σας, σε ένα ουδέτερο περιβάλλον και όχι κατευθείαν µέσα στο σπίτι σας. Αυτό βοηθάει στο να δεχθούν τα κατοικίδιά σας το καινούργιο µέλος.

Εάν αγαπάτε πολύ τα σκυλιά τότε είναι σίγουρο ότι κάποια στιγµή θα θέλετε να αποκτήσετε άλλο ένα!

Εάν µιλάµε για κουτάβι, πάρτε µία µπλούζα που θα έχει τη µυρωδιά σας και τη µυρωδιά του κατοικίδιού σας και ζητήστε στην φιλοζωική ή από όπου θα υιοθετήσετε, να κοιµηθεί το κουτάβι µε αυτήν για 1-2 µέρες έτσι ώστε να συνηθίσει τις µυρωδιές σας! Αφού τελικά το νέο σας κουταβάκι έρθει στο σπίτι, βάλτε τα κατοικίδιά σας να γνωριστούν µε το νέο µέλος. Τοποθετήστε το νερό σε ένα περιφραγµένο µέρος για ασφάλεια κι αφήστε τα µόνα τους να γνωριστούν. Μην επέµβετε, µην τα µαλώσετε παρά µόνο να τα επιβραβεύσετε για την καλή τους συµπεριφορά. Παρακολουθήστε όλα τα σηµάδια που θα σας δείξουν και αποµακρύνετε τα εάν αυτό είναι απαραίτητο. Μην προσπαθήσετε να τους ωθήσετε να γίνουνε φίλοι πολύ γρήγορα.

Η υποµονή εδώ είναι το κλειδί!

Μην αλλάξετε την ρουτίνα του κατοικίδιού σας αλλά εντάξετε το νέο µέλος στο υπάρχον πρόγραµµα. Το νέο σας κατοικίδιο πρέπει να γνωρίσει το σπίτι σας σταδιακά. Συχνά βλέπουµε ότι η αλλαγή του περιβάλλοντος προκαλεί στρες. ∆εν τρώει το φαί του ή έχει διάρροιες! Εφαρµόστε αµέσως τους κανόνες που έχετε θέσει στο σπίτι σας στο νέο µέλος.

Τα σκυλιά µεγαλώνουν καλύτερα µε κανόνες. Πρέπει να είστε απόλυτοι µε τους κανόνες που έχετε θέσει και να µην επιτρέπετε να παραβιάζονται! Μην αφήσετε το νέο σας κατοικίδιο χωρίς επίβλεψη στο σπίτι, µέχρι να µάθει αυτούς τους κανόνες. Με αυτόν τον τρόπο µπορείτε να αποφύγετε την δηµιουργία κακών συνηθειών. Αν δεν το παρακολουθείτε δεν µπορείτε και να το διδάξετε. Εάν δεν του το επιτρέψετε, η κακή συνήθεια, δεν θα συνεχιστεί. Εάν δεν θέλετε σκυλιά πάνω στα έπιπλά σας µην το αφήσετε να ανέβει µόνο και µόνο επειδή είναι καινούργιο. Να περιµένετε ότι το νέο σας κατοικίδιο θα παραβιάζει τους κανόνες σας

πολύ συχνά στην αρχή. ∆εν σηµαίνει ότι είναι πεισµατάρικο η δύσκολο. Τα σκυλιά έχουν δυσκολία στις γενικεύσεις.. Κάτι που µαθαίνει για στο σαλόνι θα πρέπει να το ξανά µάθει στην κουζίνα και ξανά στην κρεβατοκάµαρα! Είναι εύκολο να απογοητευτείτε… ή να αισθανθείτε ότι θα µαθαίνει! Μπορεί να πάρει 30, 50 ή και περισσότερες επαναλήψεις για να µάθει πραγµατικά µία εντολή!

Ακριβώς όπως τα παιδιά, τα σκυλιά πρέπει να διδάσκονται καλή συµπεριφορά. Είτε φέρετε στο σπίτι ένα κουτάβι ή έναν ενήλικο σκύλο θα πρέπει να τον διδάξετε πως θέλετε να συµπεριφέρε-

ται. Θα πρέπει επίσης να έχετε στο µυαλό σας ότι χρειάζεται να κοινωνικοποιηθεί και µε ανθρώπους αλλά και µε άλλα σκυλιά!

Η εκπαίδευση κάνει τα σκυλιά ευτυχισµένα! Μελέτες έχουν δείξει ότι στα ζώα αρέσει να εξασκούν το µυαλό τους και η ψυχική άσκηση µπορεί να είναι εξίσου αποτελεσµατική και εξίσου κουραστική όπως η σωµατική άσκηση. Όσο χρησιµοποιείται θετικές µεθόδους για να διδάξετε το σκυλί σας τόσο αυτό θα αγαπήσει την µάθηση! Μην προσπαθήσετε να τα κάνετε όλα µόνοι σας!

Το καλύτερο που σας προτείνουµε, είναι να βρείτε έναν πιστοποιηµένο εκπαιδευτή που θα σας βοηθήσει να εκπαιδεύσετε και να κοινωνικοποιήσετε το σκύλο σας για µπορείτε να έχετε µία αρµονική, εποικοδοµητική και πάνω απ’ όλα γεµάτη αγάπη και κατανόηση σχέση!

Ίρις Θεοδωρίδου, Κτηνίατρος, Τηλ. 22950 23149 iristheodoridou@gmail.com

Τι σηµαίνει κατοικίδιο ζώο;

Κοινό σε όλα τα κατοικίδια ζώα είναι ότι έχουν εξηµερωθεί από τον άνθρωπο και έχουν χάσει τον έµφυτο φόβο απέναντί του. Μάλιστα του σκύλου, ο οποίος είναι το πρώτο κατοικίδιο ζώο εδώ και 14.000 χρόνια, έχει αντιστραφεί αυτός ο φόβος εντελώς και του έχει γίνει απόλυτα απαραίτητη η ανθρώπινη παρουσία. Ο σκύλος, απόγονος εξηµερωµένου λύκου, έχει αντικαταστήσει την αγέλη µε την ανθρώπινη οικογένεια. Η γάτα ως µοναχικό ζώο, δεν έχει τον άνθρωπο τόσο πολύ ανάγκη γι' αυτό δεν σηκώνει πολλά πολλά. Προτιµάει να φύγει. Οι «σκυλόφιλοι» κατηγορούν για αχαριστία τη γάτα, ενώ οι «γατόφιλοι» κατηγορούνταν σκύλο για δουλική συµπεριφορά.

Εγώ δηλώνω ζωόφιλη και αγαπώ το κάθε ζώο µε τις ιδιαιτερότητες του. ∆εν θέλω να κρατήσω αιχµάλωτο κανένα άγριο ζώο, αλλά δεν µπορώ να βλέπω παρατηµένα κατοικίδια χωρίς φροντίδα στο δρόµο. Γιατί εκτός του ότι τα εξηµερώσαµε, τους ζητάµε να ζουν σε ένα περιβάλλον που δεν ξέρουν πώς να το αντιµετωπίσουν. ∆εν υπάρχει για παράδειγµα ένστικτο που να προφυλάσσει τον σκύλο ή τη γάτα από τα αυτοκίνητα. Πόσα κουταβάκια και γατάκια χάνουν από αυτοκίνητα τη ζωή τους... Ο σκύλος είναι σε µειονεκτική θέση. Χρειάζεται ανά πάσα στιγµή τον άνθρωπο-φίλο δίπλα του για να του πει τι πρέπει να κάνει. Αγαπηµένοι µου ζωόφιλοι, το λουρί το έχει ανάγκη! Για τον σκύλο το λουρί είναι η προέκταση του χεριού σας. Θέλει να είναι σε επαφή µαζί σας. ∆εν του κακοφαίνεται. Αρκεί να µάθει να περπατάει σωστά δίπλα σας! Όταν ο σκύλος τροµάξει τρέχει πανικόβλητος. Ίσως γλυτώσει από το πρώτο, ίσως και από το δεύτερο αυτοκίνητο. Το τρίτο όµως τον βρίσκει σίγουρα. Μια τροµαγµένη γάτα κάθεται παραφυλώντας µέχρι να σιγουρευτεί. ∆εν πετάγεται τόσο εύκολα. Το µεγαλύτερο πρόβληµα όµως που παρατηρείται σε όλα τα κατοικίδια, είναι δυστυχώς η ξέφρενη αναπαραγωγή που οφείλεται στο ότι δεν ζουν πια στο φυσικό τους περιβάλλον. Πάρτε παράδειγµα τις κότες που ζουν κάτω από ειδικό ηλεκτρικό φως, που δίνει σήµα στον οργανισµό τους ότι είναι συνεχώς… άνοιξη! Έτσι γενούν κάθε µέρα αυγά, µέχρι εξαντλήσεως!

Τι γίνεται λοιπόν µε την αναπαραγωγή των κατοικίδιων; Τα αρσενικά ζώα, όλο το χρόνο παράγουν ορµόνες και είναι ανά πάσα στιγµή έτοιµα για ζευγάρωµα. Αυτό δεν συµβαίνει στον λύκο ή στην αγριόγατα. Τα άγρια ζώα, παράγουν ορµόνες µόνον 2 µήνες το χρόνο. Είναι σαν «ευνουχισµένα». Αυτό γίνεται για εξοικονόµηση ενέργειας. Το άγριο ζώο είναι συνεχώς εκτεθειµένο σε αρρώστιες, πείνα, δίψα και οι κλιµατολογικές επιδράσεις επιβαρύνουν τον οργανισµό του. Τα κατοικίδια ζούνε µέσα στα σπίτια µας προφυλαγµένα από τις καιρικές συνθήκες, τρώνε όλο το χρόνο το ίδιο πλούσιο φαγητό και δεν επηρεάζεται ο οργανισµός τους από τις εποχές, για αυτό και παράγουν 12 µήνες το χρόνο ορµόνες! Οι γάτοι 12 µήνες το χρόνο τσακώνονται µε τους άλλους γάτους της γειτονιάς και οι σκύλοι είναι αδύνατον να συναντήσουν άλλο αρσενικό χωρίς να του επιτεθούν! Γι' αυτό λοιπόν οι κτηνίατροι προς αποφυγή όλων αυτών των δυσάρεστων επιπλοκών συνιστούν ευνουχισµό. Η απάντηση είναι σχεδόν πάντα: «Αχ, όχι τον καηµένο! Αυτό είναι ενάντια στη φύση!». Και έτσι ο καηµένος ο γάτος που ζει στον 6ο όροφο και δεν βγαίνει ποτέ έξω και δεν έχει δει ποτέ θηλύκια γάτα και δεν ξέρει πως πρέπει να διαχειριστεί την υπερπαραγωγή ορµονών, ορµάει στις γάµπες της κυράς του ή πηδάει από το µπαλκόνι και σπάει τα πόδια του! Ελπίζω να καταλάβατε τελικά ότι το ευνουχισµένο αρσενικό είναι πιο κοντά στη φύση και ότι και ότι µε αυτόν τον τρόπο, το απαλλάσσετε από ένα φοβερό στρες . Εκτός εάν θέλετε επί τούτου αναπαραγωγή.

Γάτες Οι θηλυκές οι αγριόγατες συνήθως ζευγαρώνουν Φεβρουάριο-Μάρτιο και τα γατάκια γεννιούνται Απρίλιο-Μάιο που υπάρχουν πολλά ποντίκια, σαύρες ακρίδες και πουλάκια. Τα γατάκια µένουν µε την µάνα τους, µέχρι την ηλικία των 6 µηνών που τα θηλάζει και τα εκπαιδεύει να κυνηγούν. Οι κατοικίδιες γάτες είναι έτοιµες για αναπαραγωγή σε ηλικία 6-8 µηνών.. Αν δεν τις ελέγξουµε εγκυµονούν και γενούν… Οι «ζωόφιλοι» ενθουσιάζονται µε τα µικρά γατάκια, τα παίρνουν από τη µάνα τους, πολλές φορές ακόµα και σε ηλικία µόλις ενός µηνός. Αυτό είναι πολύ κακό γι αυτά γιατί, δεν έχουν προλάβει να εκπαιδευτούν ακόµη. Ότι στο παιχνίδι δεν βγάζουµε νύχια, πως κυνηγάµε ποντίκια κ.λ.π. Κάνουµε όµως πολύ κακό και στη µάνα τους γιατί ο οργανισµός της είναι προετοιµασµένος για θηλασµό και µαθήµατα. Όταν χάνει λοιπόν τα γατάκια είναι πάλι έτοιµη για αναπαραγωγή. Όσο λιγότερο ασχολήθηκε µε τα γατάκια της τόσο πιο γρήγορα κάνει κι άλλα γατάκια… Η καηµένη η γάτα καταντά να γεννήσει 5 φορές το χρόνο χωρίς να έχει δει… ποτέ γατάκια. Κάποια στιγµή δεν έχουµε άλλους φίλους να δώσουµε γατάκια και έτσι τα παρατάµε στο δρόµο ή τα πάµε για ευθανασία… Εάν αυτό το βρίσκετε λογικό και έτσι είναι πιο κοντά στη φύση το αφήνω στην κρίση σας. Η στείρωση της γάτας είναι µια απλούστατη εγχείρηση που κρατάει µόλις 10 λεπτά! Εγώ πάντως δεν έγινα γιατρός για να σκοτώνω…

Στείρωση Η στείρωση, στη γάτα σηµαίνει αµφίπλευρη αφαίρεση ωοθηκών και στη σκύλα αµφίπλευρη αφαίρεση ωοθηκών και µήτρας. Πλεονεκτήµατα ∆εν έχουµε γάτες και σκύλους που ζευγαρώνουν συνεχώς και ανεξέλεγκτα. ∆εν έχουµε παρατηµένα γατάκια και σκυλάκια, άρρωστα, αφρόντιστα και πεινασµένα. Μειώνουµε κατά πολύ τις µεταδοτικές ασθένειες όπως σκουλήκια, ψύλλους, τσιµπούρια, τριχοφάγο ή τις αποφεύγουµε

Σκύλες εντελώς, π.χ. µεταδοτικό λεµφοσάρκωµα. Στις µεγάλες ηλικίες (συνήθως από 8 ετών και άνω) µε τη στείρωση, προλαµβάνουµε προβλήµατα υγείας όπως κύστες στις ωοθήκες, πυοµήτρα, όγκους στο στήθος. Αυτές οι παθήσεις απαιτούν µεγάλες επεµβάσεις και αρκετές µέρες κλινική παρακολούθηση. Κάνοντας λοιπόν στείρωση δεν γλιτώνετε µόνο από αµέτρητες στενοχώριες, αλλά προσφέρετε στο αγαπηµένο σας κατοικίδιο, µια ήρεµη, ευτυχισµένη και µακροχρόνια ζωή!

Η θηλυκή σκύλα ζητά αναπαραγωγή σε ηλικία µόλις 8 µε 10 µηνών όταν ακόµα δεν έχει τελειώσει η ανάπτυξη της και δεν της κάνει καθόλου καλό να µείνει έγκυος τόσο µικρή. Αντίθετα η άγρια λύκαινα εγκυµονεί σε πολύ µεγαλύτερη ηλικία γιατί σύµφωνα µε τους νόµους της αγέλης, µόνο το πρώτο θηλυκό της έχει δικαίωµα να ζευγαρώσει. Όλα τα άλλα θηλυκά µένουν αζευγάρωτα και βοηθάνε στο µεγάλωµα των µωρών της αρχηγίνας. Έτσι αποφεύγεται ο υπερπληθυσµός. Σοφή η φύση! Η ήµερη σκύλα όµως γεννά 2 φορές το χρόνο αντί µια και κάνει και περισσότερα κουτάβια 6-12 αντί 4-5 οπότε υπολογίστε πόσα ανεξέλεγκτα κουτάβια µπορούν να γεννηθούν… Οι γάτες επιζητούν να ζευγαρώνουν, κάθε 6 µήνες. Αν καταφέρουµε και τις εµποδίσουµε, σε 10 ηµέρες πάλι θα θέλουν να ζευγαρώσουν και αυτό να επαναλαµβάνεται. Αν καταφέρουµε να εµποδίσουµε την σκύλα να ζευγαρώσει, ησυχάζει και εκείνη κι εµείς για 6 µήνες. Την εποχή του ζευγαρώµατος τα θηλυκά ζώα γίνονται ανυπάκουα. Αναστατώνεται η γειτονιά από τις φωνές και τους καυγάδες των αρσενικών, που δεν το βάζουν κάτω εύκολα περιµένοντας το θηλυκό µήπως καταφέρει να δραπετεύσει… Αρσενικά και θηλυκά τελικά γίνονται δυστυχισµένα και φυσικά και τα αφεντικά τους.

Βιταµίνες απαραίτητες Aπό τον ∆ηµήτρη Αλεξόπουλο, Εκτροφέα βελγικού µαλινουά (καναρίνι φωνής) κωδικός: 87, alexopoulos87.wordpress.com, http://www.oem-malinois.gr

αξία του να τρώµε συγκεκριµένες τροφές για να διατηρήσουµε την υγεία µας, ήταν γνωστή πολύ πριν ανακαλυφθούν οι βιταµίνες. Μάλιστα οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήξεραν ότι το να δίνεις συκώτι σε κάποιον ασθενή µπορούσε να τον βοηθήσει να θεραπευτεί από τη νυχτερινή τύφλωση. Το 1747, Σκωτσέζοι ανακάλυψαν ότι το λεµόνι βοηθάει στη πρόληψη του σκορβούτου, ασθένεια που χαρακτηρίζεται από τύφλωση, αφόρητους πόνους και θάνατο. Η λέξη βιταµίνη παρουσιάστηκε στα λεξικά το 1912. Οι βιταµίνες είναι διάφορες οργανικές ουσίες που δρουν στον οργανισµό όλων των ζώων και των ανθρώπων. Οι βιταµίνες είναι πολύ διαφορετικές η µια από την άλλη και επιδρούν στους οργανισµούς σε πολύ µικρές ποσότητες. Η έλλειψη µιας βιταµίνης από την καθηµερινή τροφή προκαλεί στους οργανισµούς σοβαρά προβλήµατα υγείας τα οποία ονοµάζονται αβιταµίνωση. Η κάθε βιταµίνη αντιστοιχεί σε µια διαφορετική ανάγκη ενός οργανισµού και υπάρχουν τόσες αβιταµινώσεις όσες βιταµίνες. Υπάρχουν δύο τρόποι για να καθορίσουµε την απαραίτητη δόση µιας βιταµίνης για ένα οργανισµό. Ο ένας είναι να υπολογίσουµε την απαραίτητη δόση ώστε ο οργανισµός να µην πάθει αβιταµίνωση και ο άλλος είναι να αυξήσουµε τη δόση ώστε να δούµε µια σηµαντική καλυτέρευση του βάρους της ανάπτυξης και γενικά της υγείας του ζώου µέχρι το σηµείο που δεν υπάρχει πια καµία επιπλέον καλυτέρευση. Η δόση αυτή είναι η ιδεώδης για τον συγκεκριµένο οργανισµό.

τα πουλιά δεν έχουν γίνει ακριβείς µελέτες για τον προορισµό των αναγκών τους σε βιταµίνες. Στα καναρίνια και τα άλλα πουλιά συντροφιάς υπολογίζουµε τις ανάγκες τους ανάλογα µε το βάρος τους παίρνοντας και κάποιο περιθώριο ασφαλείας. Η υπερβιταµίνωση που είναι πολύ τοξική, συµβαίνει σπάνια στα καναρίνια και θα χρειαζόταν ποσότητα βιταµίνης πολύ µεγάλη για να εµφανιστεί, πράγµα πρα-

κτικώς πολύ σπάνιο. Η πιο συχνή περίπτωση υπερβιταµίνωσης (βιταµίνης Α) είναι η συµπτωµατική πτερρόροια. Πάντως, είναι εύκολο να αποφύγουµε κάθε πρόβληµα αβιταµίνωσης και υπερβιταµίνωσης δίνοντας στα καναρίνια µας µια ποικίλη τροφή (µίγµα από σπόρους, φρούτα, χορταρικά, αυγό, έτοιµες αυγοτροφές) και προσθέτοντας τακτικά µικρές δόσεις πολυβιταµινών που κυκλοφορούν στο

και για τα πουλιά εµπόριο ανάλογα µε τις ανάγκες της εποχής (ζευγαρώµατα, ανάπτυξη των νέων, πτερρόροια, διαγωνισµοί). Χωρίζονται σε 2 µεγάλες κατηγορίες: Τις λιποδιαλυτές και τις υδατοδιαλυτές. Στις λιποδιαλυτές ανήκουν οι βιταµίνες A, D, E, και Κ. Αποθηκεύονται στο λίπος του καναρινιού και χρησιµοποιούνται όποτε είναι απαραίτητο. Στις υδατοδιαλυτές ανήκουν το σύµπλεγµα Β (Β1, Β2, Β6, Β12), η Η η βιοτίνη και η χολίνη. Αυτές δεν αποθηκεύονται στο σώµα, αλλά ο οργανισµός µετά τη λήψη τους χρησιµοποιεί όσες του είναι απαραίτητες και το υπόλοιπο το αποβάλλει µε την ουρίνη. Λιποδιαλυτές Βιταµίνη Α Είναι η πρώτη λιποδιαλυτή βιταµίνη που ανακαλύφθηκε το 1930. Συναντάται σε 2 µορφές. Τη βιταµίνη Α γνωστή ως ρετινόλη και τη προβιταµίνη Α γνωστή ως βήτα καροτίνη η οποία µε το ένζυµο καροτενάση µετατρέπεται σε βιταµίνη Α. H βιταµίνη Α είναι µια σηµαντική βιταµίνη που επιδρά στην ανάπτυξη των πουλιών, στον θυρεοειδή, στις ωοθήκες, στα αυγά, στα έµβρυα καθώς και στην κόρη των

οφθαλµών. Η έλλειψη της προκαλεί διαταραχές στα αναπνευστικά όργανα, στα νεφρά και στα µάτια. Επίσης η έλλειψή της προκαλεί µείωση της άµυνας του οργανισµού εναντίων των µικροβίων µε αποτέλεσµα τα πουλιά να προσβάλλονται από διάφορες αρρώστιες. Οι πηγές της βιταµίνης Α είναι και τα ιχθυέλαια, το γάλα, ο κρόκος του αυγού. Επίσης, καροτίνη υπάρχει στις σαλάτες βερύκοκα, σπαράγγια, παντζάρια, µπρόκολα, καρότα, αντίδια, σκόρδα, λαχανίδες, ροδάκινα, νεροκολοκύθες, κόκκινες πιπεριές, σπανάκι, σπιρουλίνα, γλυκοπατάτες. και στα καρότα. Η καροτίνη µετατρέπεται σε βιταµίνη Α µέσα στο έντερο των πουλιών, αν αυτό είναι υγιές. Στο εµπόριο βρίσκουµε βιταµίνη Α υπό δύο µορφές: συµπυκνω-

µένων υγρών και υδροδιαλυοµένων πουδρών. Όταν βάζουµε στο νερότων πουλιών µας βιταµίνη Α, πρέπει να το αλλάζουµε κάθε 24 ώρες γιατί η βιταµίνη Α οξειδώνεται πολύ γρήγορα από τον αέρα και το φως. Βιταµίνη D Το 1920 ο Εντουαρντ Μέλλανµπυ ανακάλυψε ότι τα σκυλιά που ζούσαν σε σπίτια παρουσίαζαν ένα πρόβληµα στα κόκκαλά τους, τη ραχίτιδα. Μετά από πειράµατα διαπίστωσε ότι τα σκυλιά που έτρωγαν λάδι συκωτιού µπακαλιάρου (πλούσιο σε βιταµίνη D) δεν είχαν πρόβληµα. Στη δεκαετία του 1930 ερευνητές βρήκαν στο συκώτι του µπακαλιάρου το συστατικό που αργότερα ονοµάστηκε βιταµίνη D. Σχεδόν τυχαία ανακάλυψαν ότι ένα συστατικό που βρισκόταν στο δέρµα όταν έρχονταν σε επαφή µε την υπεριώδη ακτινοβολία, παρήγαγε ένα απαράλλακτο συστατικό. Επειδή η βιταµίνη D παράγεται στον οργανισµό µε την έκθεση στο ηλιακό φώς, είναι γνωστή σαν βιταµίνη της λιακάδας. Επίσης είναι γνωστή σαν καρσιφερόλη. Στα καναρίνια συναντάται σε 2 µορφές, στις βιταµίνες D2 (εργοστερόλη) που βρίσκεται στις τροφές και D3 (χλωροστερόλη) που συνθέτεται στο δέρµα. Η φυσική µορφή της βιταµίνης D, είναι η βιταµίνη D3 και είναι η πιο ενεργή. Η βιταµίνη D συµβάλλει στη διατήρηση του ασβεστίου και φώσφορου σε κανονικά επίπεδα στα κόκκαλα και στο αίµα. Η έλλειψή της προκαλεί ραχίτιδα και µαλάκωση των οστών. Έτσι το καναρίνι αρχίζει να παρουσιάζει αστάθεια

και πλευρική κίνηση. Παράλληλα παρατηρείται µείωση της παραγωγής αυγών, δηµιουργία λεπτού κελύφους και πρόβληµα στην εκκόλαψη, ακριβώς λόγω του µη σωστού επιπέδου ασβεστίου, φώσφορου (όπως έχει αναφερθεί σε άλλο άρθρο). Επίσης παρουσιάζονται συµπτώµατα αναιµίας, διάρροιας, αϋπνίας, µυϊκών πόνων. Αυτό όµως συµβαίνει σπάνια στα πουλιά αν υπάρχει έστω και λίγος ήλιος καθώς και λίγο αυγό ή αυγοτροφή για τα πουλιά συντροφιάς. Από την άλλη µεριά όµως µε τη βιταµίνη D γίνεται να έχουµε µία από τις σπάνιες περιπτώσεις υπερβιταµίνωσης. Οι βασικότερες πηγές είναι το µουρουνόλαδο, τα ψάρια, το γάλα και ο κρόκος του αυγού. Βιταµίνη Ε H βιταµίνη Ε έχει ανακαλυφθεί το 1922. Οι επιστήµονες την ονόµασαν τοκοφερόλη από τις ελληνικές λέξεις τόκος και φέρω. Η φυσική βιταµίνη Ε γενικά συναντάται σε 2 οικογένειες τις τοκοφερόλες και τις τοκοτριενόλες. Στα καναρίνια συναντάται σε 3 µορφές τοκοφερόλης τις α-, β-, και γ-. Κάθε µορφή έχει και τη δική της δράση αλλά όλες είναι σηµαντικά αντιοξειδωτικά σε επίπεδο κυττάρων. Παράγεται στον οργανισµό και το αίµα τη µεταφέρει στο συκώτι, που τη χρησιµοποίει ή την αποθηκεύει.. H βιταµίνη Ε είναι η βιταµίνη της αναπαραγωγής. Η έλλειψή της προκαλεί στειρότητα των αρσενικών, µείωση της αναπαραγωγικής ικανότητας στις θηλυκές, πολλά άσπορα αυγά και τέλος

προκαλεί µεγάλη θνησιµότητα στα έµβρυα µέσα στο αυγό. Επηρεάζει την ανάπτυξη των µυών και παρατηρείται διαστολή της κόρης των µατιών. Προκαλεί ανεµία, αυπνία, µυικούς πόνους. Μπορούµε να τη βρούµε στα φρέσκα πράσινα φύλλα λαχανικών, στα δηµητριακά, στα καρύδια, σε λάδι λαχανικών, στο ραδίκι, στις γλυκές πατάτες, στο λιναρόσπορο, στη τσουκνίδα. Σαν συµπλήρωµα χορηγείται σε σκεύασµα διαλυµένη στο νερό για 15 ηµέρες. Προληπτικά µπορούµε να τη χορηγούµε µια φορά το µήνα. Βιταµίνη Κ Για τη βιταµίνη Κ γνώριζαν ότι έχει να κάνει µε τη πήξη του αίµατος όµως µέχρι το 1974 δεν µπορούσαν να βρουν την ακριβή λειτουργία της. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι αυξάνει τη προθροµβίνη στο ήπαρ. Η προθροµβίνη περιέχει 10 ασυνήθιστα αµινοξέα. Η βιταµίνη κάτω από ορισµένες συνθήκες µπορεί να δηµιουργηθεί στον οργανισµό του καναρινιού. Συναντάται σε 3 µορφές. Τη βιταµίνη Κ1 (φυλλοκινόνη) τη Κ3 (µεναδιόνη) και τη K2 (µενακινόνη). Μπορούµε να τη βρούµε στα φρέσκα λαχανικά, σε σπόρους, όπως σπαράγγια, µπρόκολα, λαχανάκια Βρυξελών, λάχανα, σκούρα πράσινα φύλλα λαχανικών, στο κρόκο του αυγού, τη τσουκνίδα.

Η έλλειψή της οδηγεί σε αιµορραγίες στα πόδια και το στήθος του καναρινιού. Έχει παρατηρηθεί σε µερικές περιπτώσεις και αίµα στις κουτσουλιές. Επίσης προκαλεί αναιµία. Χρειάζεται προσοχή στη µακροχρόνια αντιβίωση γιατί µπορεί να προκληθεί έλλειψη της βιταµίνης Κ. Την βρίσκουµε επίσης στα φρούτα και τις σαλάτες. Σαν συµπλήρωµα χορηγείται σε σκεύασµα, σε συνδυασµό όµως µε βιταµίνες Β διαλυµένες στο νερό. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ Βιταµίνες Υδατοδιαλυτές.

Η υποχρεωτική στείρωση σε όλα τα δεσποζόµενα ζώα Προβλήµατα που προκύπτουν Προβλήµατα που παραµένουν άλυτα. Γιαννακοπούλου Ιωάννα, Ιδιώτης Κτηνίατρος, Απόφοιτος Α.Π.Θ.

Περίληψη της µελέτης Στο παρόν γίνεται προσπάθεια να εντοπιστεί το κοµβικό σηµείο όπου χάνεται ο έλεγχος και δηµιουργείται ο πληθυσµός των αδεσπότων ώστε να προσδιοριστεί η κατηγορία σκύλων που είναι η πηγή των αδεσπότων. Αναλύονται και τεκµηριώνονται µε βιβλιογραφικές πηγές από µελέτες του εξωτερικού η επικινδυνότητα της επέµβασης και της γενικής αναισθησίας, αλλά και οι δυνητικές καταστροφικές συνέπειες της στείρωσης ενός σκύλου στην µακροπρόθεσµη υγεία του, όταν αυτό δεν απαιτείται ως θεραπευτική παρέµβαση για την επιβίωσή του.

Προσδιορίζονται οι επαχθείς επιπτώσεις και συνέπιες της αντιεπιστηµονικής και ατεκµηρίωτης καθολικής εφαρµογής ενός µέτρου υποχρεωτικής στείρωσης όλων των δεσποζόµενων σκύλων στην ελληνική επικράτεια. Με το αποσυρθέν νοµοσχέδιο προτείνεται η υποχρεωτική στείρωση, αδιακρίτως, όλων των δεσποζόµενων ζώων στην ελληνική επικράτεια, άλλως ή διατήρηση έως δύο µε την καταβολή παραβόλου, µε την αιτιολογία ότι θα λύσει το πρόβληµα του αυξηµένου αριθµού των αδεσπότων στη χώρα. Μετά από δέκα έτη στο ελεύθερο επάγγελµα του ιδιώτη κτηνιάτρου

Ε Ι ∆ Ι ΚΟ ΑΡΘ ΡΟ : Σ ΤΕ ΙΡΩΣΗ

στην πόλη των Πατρών και µέσα από την καθηµερινή επαφή µε τους απλούς ιδιοκτήτες ζώων, τους ερασιτέχνες εκτροφείς της πόλης µου και όχι µόνο αλλά και µε τις φιλοζωικές οµάδες και οργανώσεις που δρουν στην περιοχή µας, µπορώ και έχω πλέον µια ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς συµβαίνει µε το πρόβληµα των αδεσπότων σκύλων. Το σηµείο κλειδί για την κατανόηση του προβλήµατος, είναι η εύρεση του σταδίου κατά το οποίο δηµιουργούνται τα αδέσποτα ζώα και κάτω από ποιες συνθήκες και γιατί αυτά πολλαπλασιάζονται, παρά τις προσπάθειες των φιλοζωικών οργανώσεων να µειωθούν σε αριθµούς µε στειρώσεις. Το µείζων πρόβληµα είναι οι σκύλοι, µιας και οι γάτες είναι µάλλον αδύνατο να περιοριστούν, ενώ αποτελούν παγκοσµίως µέρος της πανίδας και της τροφικής αλυσίδας των πόλεων και των µεγάλων αστικών κέντρων µε τον δόκιµο όρο ferral cats. Το προβληµατικό σηµείο είναι η εγκατάλειψη του ζώου ενός ιδιώτη, το οποίο δεν είναι σηµασµένο και δηλωµένο ηλεκτρονικά σε κάποιον ιδιοκτήτη. Εύκολα κάποιος µπορεί να εγκαταλείψει το ζώο του και ποτέ κανείς δεν θα βρει τον υπεύθυνο, αφού ένα πολύ µικρό ποσοστό των δεσποζόµενων ζώων είναι ταυτοποιηµένα και δηλωµένα σε κάποια βάση δεδοµένων. Οι ανεύθυνοι ιδιοκτήτες ή αυτοί που δε µπορούν πλέον να τα συντηρήσουν, έλλειψη υποδοµών που να µπορούν να δεχτούν τα ανεπιθύµητα πλέον σκυλιά, εγκαταλείπουν τα σκυλιά τους, αυτά βρίσκονται στο δρόµο, που µε τις κλιµατικές συνθήκες της Ελλάδας και τους ευαισθητοποιηµένους

πολίτες που τα φροντίζουν µπορούν εύκολα να επιβιώσουν, µε την προϋπόθεση ότι δεν πρόκειται για κουτάβια, ώστε να µπορούν να αυτοσυντηρηθούν, έπειτα θα αναπαραχθούν και θα πολλαπλασιαστούν. Οι φιλοζωικές οργανώσεις στειρώνουν όσα περισσότερα ζώα µπορούν, αλλά από πίσω η στρόφιγγα δεν κλείνει και τροφοδοτεί συνεχώς τους δρόµους µε νέα αδέσποτα. Τα ζώα που βρίσκονται αδέσποτα είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ηµίαιµα, πολυµιγάδες και απροσδιορίστου φυλής έστω και σε πρώτη γενιά. Στα δέκα χρόνια που εργάζοµαι σε κλινική στην Πάτρα είναι απόλυτα διαπιστωµένο ότι απειροελάχιστα από αυτά είναι καθαρόαιµα. Από αυτά που ανήκαν σε κάποια φυλή, κάποια είχαν αδήλωτα τσιπάκια που δεν τα βρήκαµε ούτε στη βάση δεδοµένων του υπουργείου αλλά ούτε και σε αυτή του κυνολογικού οµίλου Ελλάδος, το οποίο σηµαίνει ότι προήλθαν από την πώληση σε κάποιο πετ σοπ ή από κάποια παράνοµη εισαγωγή και σε καµία απολύτως περίπτωση από κάποια δηλωµένη γέννα στον ΚΟΕ και κατ' επέκταση από κάποιο εκτροφέα της Ελλάδας. Το πρώτο συµπέρασµα λοιπόν, που εύκολα κάποιος µπορεί να εξάγει είναι ότι οι ιδιοκτήτες καθαρόαιµων σκύλων είναι απίθανο να εγκαταλείψουν τον σκύλο τους και αν κάποιο καθαρόαιµο βρεθεί στον δρόµο δεν είναι προϊόν κάποιας δηλωµένης γέννας στον ΚΟΕ από κάποιο εκτροφέα. Το δεύτερο συµπέρασµα που µπορούµε να εξάγουµε είναι, ότι το σηµείο κλειδί είναι η ταυτοποίηση του ζώου ως προς το που ανήκει, διότι κανένα ζώο που εγκαταλείπεται δεν είναι σηµασµένο.

Όποιος σηµαίνει το ζώο του είναι αυτόµατα και υπεύθυνος ιδιοκτήτης, που το έχει ως µέλος της οικογένειάς του και δεν προτίθεται σε καµία περίπτωση να το εγκαταλείψει στο δρόµο. Συνεπώς η λύση του προβλήµατος της εγκατάλειψης των ανεπιθύµητων σκύλων συνίσταται στην εύρεση ενός τρόπου να εφαρµοστεί καθολικά η σήµανση και η καταγραφή των σκύλων και πρακτικά και ουσιαστικά η άµεση και έµµεση επιβολή της µε την επιβολή προστίµων µέσω εντατικών ελέγχων από τους φορείς του κράτους, που είναι οι µόνοι αρµόδιοι και υπεύθυνοι να εφαρµόσουν την εκάστοτε νοµοθεσία. Η υποχρεωτική στείρωση όλων ανεξαιρέτως των ζώων µε τις εξαιρέσεις που προέβλεπε το αποσυρθέν νοµοσχέδιο, σε καµία απολύτως περίπτωση δε δύναται µα ούτε καν µπορεί να συµβάλει στο ελάχιστο στο να λυθεί το πρόβληµα. Ο ιδιοκτήτης που θα το εγκατέλειπε θα το εγκαταλείψει συντοµότερα για να µην αναγκαστεί να ακολουθήσει τη νοµοθεσία. Αυτός που αφήνει ηµιαδέσποτο το ζώο του να γυρνάει στις γειτονιές και να ζευγαρώνει σκορπώντας κουτάβια θα συνεχίσει να το κάνει, µιας και αν το κάνει από απλή αδιαφορία θα συνεχίσει απλά να αδιαφορεί και δε θα σηµάνει ποτέ το ζώο του και εάν το κάνει από κάποια διαστρεβλωµένη ιδεολογία πιθανότερα θα το εγκαταλείψει ή θα πληρώσει το τέλος που προβλέπει για τα αστείρωτα. Ο µοναδικός που τιµωρείται είναι ο υπεύθυνος ιδιοκτήτης και το κατοικίδιό του το οποίο ή δε θα ζευγάρωνε ποτέ ούτως ή άλλως, είτε διότι πρόκειται για κάποιο ηµίαιµο σκυλάκι, είτε διότι θα ζευγαρώσει ελεγχόµενα και υπεύθυνα σε όλα τα στάδια που θα ακολουθήσουν αν πρόκειται για

κάποιο σκύλο καθαρόαιµο µε πεντιγκρί που ανήκει σε κάποιο εκτροφέα ή σε κάποιο φίλο του ή συνεργάτη του τελευταίου. Γιατί οι εναλλακτικές που του δίνονται είναι είτε να επιβαρυνθεί οικονοµικά για να µην στειρώσει το ζώο του, ώστε να το προστατεύσει, είτε να το στειρώσει, γιατί δεν µπορεί να ανταποκριθεί στο ετήσιο κόστος, µε όλα τα ρίσκα που θα πάρει και όλες τις κακές συνέπειες που αυτό θα έχει στην υγεία του όπως θα αναλύσουµε ακολούθως. Κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσουµε πρωτίστως αυτά που θα έπρεπε να ήταν ήδη αυτονόητα... Η στείρωση είναι ιατρική πράξη. Ο µοναδικός αρµόδιος και υπεύθυνος για να αποφασίσει εάν κάποιο ζώο πρέπει ή ενδείκνυται χωρίς κίνδυνο ή αποδεκτό ρίσκο, δεδοµένων των εναλλακτικών, να υποβληθεί σε µια τέτοια σοβαρή επέµβαση που απαιτεί γενική αναισθησία είναι µόνον ο κτηνίατρος και απολύτως κανένας άλλος. Είναι ο αρµόδιος επιστήµονας που έχει την πιστοποιηµένη γνώση για να αποφασίσει για την έκβαση της υγείας του ασθενή του και αναλαµβάνει την ευθύνη για τις αναγκαίες ιατρικές ενέργειες και πράξεις για τις οποίες ζητά µε επιστηµονική αιτιολόγηση και τεκµηρίωση την έγκριση και την άδεια του ιδιοκτήτη του ζώου πριν προβεί σε αυτές. Όπως αναφέρθηκε ήδη για να προβούµε στην επέµβαση της στείρωσης θα πρέπει να εγκαταστήσουµε γενική αναισθησία και νάρκωση στο ζώο. Αυτό από µόνο του ενέχει κινδύνους για τη ζωή του ζώου και σε καµία περίπτωση δε ρισκάρουµε την πιθανότητα µιας ανακοπής ή µιας άπνοιας που θα οδηγήσουν στο θάνατο για να προβούµε σε επεµβάσεις που απαιτούν γενική αναισθησία και δεν είναι

Ε Ι ∆ Ι ΚΟ ΑΡΘ ΡΟ : Σ ΤΕ ΙΡΩΣΗ

απαραίτητες ή αναγκαίες για να σώσουµε τη ζωή του ζώου. Η ίδια η επέµβαση της στείρωσης ειδικά σε ένα θηλυκό ζώο ενέχει σαν επέµβαση αρκετούς κινδύνους και υπάρχουν αρκετά πράγµατα που µπορούν να πάνε στραβά κατά τη διάρκεια ή και µετά το χειρουργείο. Είναι ένα σοβαρό χειρουργείο για το ζώο, που απαιτεί άνοιγµα της κοιλιάς, απωλίνωση µεγάλων αγγείων, κίνδυνο και για σοβαρές αιµορραγίες κατά την επέµβαση, κίνδυνο ρήξης ζωτικών ενδοκοιλιακών οργάνων, και αυξηµένες πιθανότητες για µετεγχειρητικές επιπλοκές, από τη στιγµή που πρόκειται για ζώο, στο οποίο δε µπορείς να συστήσεις κατάκλιση στο κρεβάτι για µια βδοµάδα µέχρι να αναρρώσει. Οι πιθανές µετεγχειρητικές επιπλοκές είναι εσωτερική αιµορραγία από µετακίνηση των απολινώσεων των αγγείων, περιτονίτιδα από διεγχειρητική µόλυνση, ρήξη των ραµµάτων από αυξηµένη δραστηριότητα του ζώου και δηµιουργία µετεγχειρητικών κήλεων έως και πιθανότητα εκσπλαχνισµού από τη ρήξη της σύγκλεισης της τοµής, µόλυνση µετεγχειρητική του τραύµατος, αποστηµατοποίηση ή και δηµιουργία συρριγίων. Αξίζει να αναφέρουµε ότι η προαιρετική αυτή επέµβαση επιφέρει αντιληπτό από εµάς πόνο και δυσφορία στο χειρουργηµένο ζώο για µια εβδοµάδα τουλάχιστον και είναι αντιεπιστηµονικό να γίνεται όταν δε συντρέχει κάποιος λόγος υγείας ή ακραίας ορµονοεξαρτώµενης συµπεριφοράς. Στη Νορβηγία ενδεικτικά να αναφέρουµε ότι η στείρωση των ζώων έχει απαγορευτεί δια νόµου εκτός εάν ο κτηνίατρος του ζώου διαγνώσει ότι απαιτείται για λόγους υγείας όπως η πυοµήτρα και ο καρκί-

νος των γεννητικών οργάνων ή για λόγους ακραίων συµπεριφορών ορµονοεξαρτώµενων όπως σε κάποιες περιπτώσεις ψευδοκύησης, λόγοι οι οποίοι τεκµηριώνουν την ανάγκη της χειρουργικής επέµβασης για την υγεία και την ευζωία του ζώου. Όλα τα ανωτέρω είναι προβλήµατα και επιπλοκές που µπορούν να προκύψουν εύκολα στην καθηµερινή κλινική πράξη και αφορούν σε υγιή και νεαρά ζώα. Αν πρόκειται για ζώα µεγαλύτερης ηλικίας οι πιθανότητες να πάει κάτι στραβά είναι πολλαπλάσιες και ποτέ δε θα βάλουµε ένα ζώο στο χειρουργικό τραπέζι αν δεν είναι απολύτως αναγκαίο και δεν υπάρχει µια άλλη µη επεµβατική εναλλακτική λύση. Ένα χειρουργείο µπορεί να είναι η βέβαιη θανατική καταδίκη για ένα υπερήλικο ζώο, για ένα ζώο µε προβλήµατα καρδιολογικά, ηπατικά ή νεφρικά, για ένα ζώο µε χρόνια νοσήµατα και γενικά επιβαρυµένη υγεία. Ειδικά για τα ζώα που ανήκουν σε κάποιες καθαρόαιµες φυλές, έχουµε επιπλέον ειδικά προβλήµατα, αναλόγως της φυλής, που αυξάνουν την επικινδυνότητα µιας νάρκωσης και µιας επέµβασης. Οι βραχυκεφαλικές φυλές έχουν προβλήµατα αναπνευστικά λόγω κατασκευής όπως τα bulldog ή τα pekignese και κάθε φορά που τα ναρκώνουµε παίζουµε εν γνώση µας τη ζωή τους κορώνα γράµµατα ακόµα κι αν είναι απολύτως υγιή κατά τα άλλα. Τα λαγωνικά οράσεως όπως τα greyhounds δεν µπορούν να µεταβολίσουν καλά τα αναισθητικά φάρµακα και επιπλέον κινδυνεύουν από σοβαρή υποθερµία κατά τη διάρκεια µιας γενικής αναισθησίας λόγω του χαµηλού ποσοστού λίπους στο σώµα τους. Κάποιες ποιµενικές φυλές όπως τα κόλλευ, τα αυστραλιανά ποιµενικά και άλλα

λόγω κάποιας µετάλλαξης του ABCB1 γονιδίου επιτρέπουν την συσσώρευση κάποιων αναισθητικών παραγόντων στον εγκέφαλό τους µε αποτέλεσµα το αυξηµένο ρίσκο θνησιµότητας κατά τη γενική αναισθησία. Κάποιες φυλές όπως τα ακίτα έχουν γονιδιακά πολύ χαµηλά αιµοπετάλια µε σοβαρό κίνδυνο διεγχειρητικών και µετεγχειρητικών αιµορραγιών αφού έχουν µειωµένη πηκτικότητα στο αίµα. Τα ντόµπερµαν και τα µπόξερ εµφανίζουν συχνά αρρυθµίες υποκλινικές και ασυµπτωµατικές δύσκολες να διαγνωστούν καθώς και µυοκαρδιοπάθειες οπότε και ενέχει ιδιαίτερα αυξηµένο κίνδυνο η οποιαδήποτε νάρκωσή τους. Οι πολύ µικρόσωµες φυλές είναι πολύ δύσκολες στην αναισθητική διαχείρισή τους και δεν έχουν κανένα περιθώριο να χάσουν αίµα διεγχειρητικά καθιστώντας επικίνδυνη την οποιαδήποτε επέµβαση και γενική αναισθησία. Από τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει αντιληπτό αδιαµφησβήτητα και απολύτως ξεκάθαρα και κατανοητά στον κάθε ένα, ότι οι ιατρικές αποφάσεις αυτού του είδους δεν είναι λέξεις γραµµένες σε νόµους και εγκυκλίους. Είναι αποφάσεις εξατοµικευµένες για τον εκάστοτε ασθενή και σε καµία περίπτωση δε δύνανται να εφαρµοστούν σε γενική κλίµακα σε ένα πληθυσµό. Οι αποφάσεις αυτές ανήκουν µονάχα στους πιστοποιηµένους υπεύθυνους επιστήµονες, εν προκειµένω στους κτηνιάτρους και µόνον σε αυτούς. Είναι οι µόνοι που έχουν το δικαίωµα και την επιστηµονική γνώση ώστε να αποφασίσουν τον καλύτερο τρόπο αντιµετώπισης των ιατρικών προβληµάτων του εκάστοτε ζώου και µπορούν να αναλάβουν την ευθύνη για αυτή τους την απόφαση.

Έως τώρα αναφερθήκαµε στα προβλήµατα που προκύπτουν άµεσα από την επέµβαση της στείρωσης και από την γενική αναισθησία που απαιτείται για να διενεργήσουµε την επέµβαση. Τα πιθανά προβλήµατα από την στείρωση ενός σκύλου όµως δε σταµατούν εδώ. Υπάρχουν και άλλα αποδεδειγµένα προβλήµατα υγείας που αποδίδονται στην στείρωση και έχουν καταγραφεί και αποδειχθεί µε επίσηµες κτηνιατρικές επιστηµονικές µελέτες σε πανεπιστηµιακές κλινικές σε διάφορες χώρες. Το πρώτο πρόβληµα που προκύπτει από τη στείρωση ενός θηλυκού σκύλου και θα πρέπει να αναφέρουµε είναι η ακράτεια ούρων. Στα αστείρωτα θηλυκά εµφανίζεται σε ποσοστό 1%, ενώ στα στειρωµένα αγγίζει ποσοστά της τάξης του 20% έως και 60% για κάποιες φυλές όπως τα boxer, dobermann, rottweiler, weimaraner, irish setter, τα g. schnauzer κ.τ.λ. Είναι µια κατάσταση που προφανώς δηµιουργεί σοβαρότατα και άλυτα προβλήµατα στην καθηµερινή συµβίωση µε το πάσχον ζώο, ενώ απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα, καθηµερινή ενασχόληση, φαρµακευτική αγωγή και αρκετά έξοδα από την πλευρά του ιδιοκτήτη για όλη τη ζωή του ζώου. Επηρεάζεται η ευζωία του ζώου, διότι ασθενεί συνεχώς από ουρολοιµώξεις, δερµατίτιδες από τα ούρα που δεν ελέγχει κτλ και τις περισσότερες φορές δυστυχώς τα ζώα αυτά ή καταλήγουν εξόριστα σε κάποια αυλή ή ταράτσα αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, επιδεινώνοντας την κατάσταση της υγείας τους από τον αυξηµένο κίνδυνο µολύνσεων και επιπλοκών λόγω του περιβάλλοντος αλλά και ζηµιώνοντας και την

Ε Ι ∆ Ι ΚΟ ΑΡΘ ΡΟ : Σ ΤΕ ΙΡΩΣΗ

συναισθηµατική τους υγεία λόγω της αποµόνωσης, ή τα εγκαταλείπουν στο δρόµο ή οδηγούνται στην ευθανασία, γιατί είναι σχεδόν αδύνατο να διαχειριστεί την κατάσταση αυτή ο ιδιοκτήτης. Το δεύτερο σοβαρότατο κεφάλαιο στα προβλήµατα που δηµιουργεί η στείρωση ενός ζώου είναι η πρόκληση σοβαρότατων ορθοπεδικών προβληµάτων εάν αυτή γίνει πριν την ολοκλήρωση της ανάπτυξης στη συγκεκριµένη περίπτωση, που για κάποιες φυλές φτάνει τα 2,5 - 3 χρόνια. Πιο συγκεκριµένα, η ρήξη πρόσθιου χιαστού και η δυσπλασία των ισχίων. Σε δηµοσιευµένη έρευνα διαπιστώθηκε η εµφάνιση σε συχνότητα 21% ρήξης χιαστού σε στειρωµένα αρσενικά έναντι του 7% σε αστείρωτα, τριπλάσια δηλαδή συχνότητα. Αντίστοιχα για τα θηλυκά τα ποσοστά ήταν 16% και 5%. ∆ιαπιστώθηκε αυξηµένη συχνότητα εµφάνισης δυσπλασίας των ισχίων σε µακροχρόνια και διευρυµένη µελέτη που έγινε για συγκεκριµένη φυλή, ώστε να µην επηρεαστεί το ποσοστό εµφάνισης της πάθησης από τον παράγοντα της φυλής, διαπιστώθηκε διπλασιασµός έως και τριπλασιασµός της εµφάνισης της πάθησης στα στειρωµένα ζώα σε ποσοστά έως και 14.5% σε αντίθεση µε το 4% των µη στειρωµένων. Τα ανωτέρω συνεπάγονται κατά πρώτον κακή ποιότητα ζωής για το ασθενές ζώο, γιατί πρόκειται για µόνιµες και επίπονες καταστάσεις που οδηγούν σε σοβαρή οστεοαρθρίτιδα και µιά ζωή µε συνεχή φαρµακευτική αγωγή και πόνο αν δεν αντιµετωπιστούν και κατά δεύτερον υπέρογκα έξοδα για τον ιδιοκτήτη σε φαρµακευτικές αγωγές και εξειδικευµένες επεµβάσεις

που ξεπερνούν ακόµα και τα 1500Ε ανά επέµβαση. Τρίτο προβληµατικό πεδίο που προκύπτει στις µελέτες είναι ότι εµφανίζεται σε αυξηµένη συχνότητα στα στειρωµένα ζώα, είναι διάφορες επιθετικές µορφές καρκίνου. Τετραπλασιάζεται η συχνότητα του αιµαγγειωσαρκώµατος, των όγκων στην καρδιά και του µαστοκυττώµατος στα στειρωµένα θηλυκά και του καρκίνου του προστάτη και της ουροδόχου κύστης στα στειρωµένα αρσενικά. ∆ιπλασιάζεται η συχνότητα οστεοσαρκώµατος στα στειρωµένα ζώα, ενώ σε κάποιες φυλές µεγαλόσωµες τετραπλασιάζεται. Όλες αυτές είναι σοβαρές και επιθετικές µορφές καρκίνου µε χρόνους επιβίωσης µικρότερους του έτους της τάξης του 90%. Άλλα δευτερεύοντα, αλλά εξίσου σηµαντικά προβλήµατα υγείας που επιδεινώνονται ή αυξάνονται σε συχνότητα εµφάνισης αν στειρωθεί ένα ζώο, είναι ο υποθυρεοειδισµός (x3), η παχυσαρκία, οι ουρολοιµώξεις (x2) και η αυξηµένη εµφάνιση παρενεργειών στους καθιερωµένους εµβολιασµούς. Φυσικά πρέπει να κάνουµε ειδική µνεία και στις επιπτώσεις στην αλλαγή της φυσιολογικής συµπεριφοράς του ζώου σε διάφορες συχνότητες. Μετά από αυτή την συνοπτική αναφορά στα προβλήµατα υγείας που προκύπτουν από αυτή την επέµβαση, που παρουσιάζεται κατά τα λοιπά απόλυτα λανθασµένα ως τόσο αθώα, εύκολα µπορεί να καταλάβει κάποιος ότι στην επιστήµη της ιατρικής τίποτε δεν είναι απλό και χωρίς κόστος. Η εφαρµογή µιας οδηγίας για καθολική στείρωση του ελληνικού πληθυσµού των δεσποζόµενων σκύλων θα συνιστούσε έµµεση κακοποίηση όλων αυτών των ιδιό-

Ε Ι ∆ Ι ΚΟ ΑΡΘΡ Ο : Σ ΤΕΙ ΡΩΣ Η

κτητων ζώων από το ίδιο το κράτος και το βασικότερο και σηµαντικότερο είναι ότι δε θα είχε την παραµικρή επίδραση στη µείωση του πληθυσµού των αδεσπότων. Οι ιδιοκτήτες τους δικαίως οφείλουν µετέπειτα να αναζητήσουν τις νοµικές ευθύνες αλλά και την οικονοµική τους αποζηµίωση για τα έξοδα φροντίδας αυτών των ζώων που θα προκύψουν στο ζώο τους από µια προαιρετική και µη απαραίτητη επέµβαση που διατάχθηκε από τον υπεύθυνο νοµοθέτη, το κράτος δηλαδή εν προκειµένω, που επιθυµεί να επιβάλλει αυτές τις µεσαιωνικές πρακτικές σε δεσποζόµενα ζώα. Το να µην υπάρχει επιστηµονική βάση σε µια πολιτική που άµεσα αφορά στην υγεία των ζώων έχει αφήσει όλη την κτηνιατρική κοινότητα στην Ελλάδα έκπληκτη και σε κατάσταση σοκ. Κλείνοντας θα πρέπει να κάνουµε ειδική µνεία και να σηµειωθεί και η ανυπολόγιστη ζηµιά που θα προκύψει από µια τέτοια πρακτική στο ανεκτίµητης αξίας γενετικό και βιολογικό υλικό που φέρουν τα σκυλιά που ανήκουν σε καθαρόαιµες φυλές στην Ελλάδα. Το επίπεδο της ελληνικής εκτροφής σκύλου, το οποίο συντηρείται από τους ερασιτέχνες εκτροφείς της χώρας µας, είναι υψηλότατο, παρόλο τον µικρό αριθµό των ζώων και τον ασύγκριτα µικρότερο αριθµό γεννών που έχουµε σε σύγκριση µε τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Η γενετική αξία πολλών εξ' αυτών των ζώων δεν θα µπορούσε να αποδελτιωθεί σε χρήµατα κι αν θα κάναµε µια προσπάθεια να το κάνουµε, η οικονοµική αξία της ζηµιάς θα ήταν υπέρογκη. Υπάρχουν ζώα στην Ελλάδα που διασώζουν γραµµές αίµατος που έχουν χαθεί στις άλλες χώρες και στερούνται κάποιων εκ

των προβληµάτων υγείας που έχουν αρχίσει να εµφανίζονται συχνότερα στις καθαρόαιµες φυλές, µιας κι εδώ εξελισσόµαστε µε αρκετά βραδύτερους ρυθµούς σε σχέση µε τις άλλες κυνοφιλικές κοινότητες. Και φυσικά να µην ξεχνάµε την πολιτισµική µας, επίσης ανυπολόγιστης αξίας, κυνολογική παρακαταθήκη που οι ρίζες της ιχνηλατούνται ως την εποχή του Οµήρου και του Ηροδότου, τις µοναδικές γηγενείς ελληνικές φυλές σκύλων, που έχει γίνει υπεράνθρωπη προσπάθεια να διασωθούν και να αναπτυχθούν από τον Έλληνα ερασιτέχνη εκτροφέα τις τελευταίες δεκαετίες. Η κυνοτεχνία και η κυνοφιλία, ιδιαιτέρως στην οργανωµένη της µορφή, είναι δείκτης πολιτισµού, επιπέδου και σεβασµού σε κάθε µορφή ζωής για µια χώρα. Ποιος θα αναλάβει το πολιτικό, το πολιτισµικό, αλλά και το οικονοµικό κόστος αυτής της καταστροφής που θα λάβει χώρα σε όλα αυτά τα επίπεδα; Ο κατεξοχήν υπεύθυνος εάν εφαρµοστούν αδιακρίτως οι διατάξεις του νοµοσχεδίου αυτού θα είναι το κράτος και υπάρχουν άνθρωποι που θα επιζητήσουν να αποδοθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει. Βιβλιογραφία: Breed specific anaesthesia, St. Krein, L.A.Welmore, DVM, ScD, DACVA Tufts University,NAVC Clinicians brief, March 2012. Urinary Incotinence in bitches after ovariohysterectomy,Master s degree Paper, Ines Serra Fe Acabado Oliveira, July 2015. Spay neuter and the association with cancer in dogs,parts 1 &2, Susan Ettinger, DVM, Dipl. ACVIM (ONCOLOGY) Long term effects of neutering dogs: comparison of Labrador retrievers with Golden retrievers, B.L.Hart, L.A.Hart, A.P.Thigpen, N.H.Willits, R.A.Coulombe, Center for companion animal health University of California Davis Long term health risks and benefits associated with spay / neuter in dogs, L.J.Sandorn, M.S. May 2007. Urinary incontinence in bitches after spaying, S.L.Andersen, Budapest, Hungary 2016. Early Neutering Poses Health Risks for German Shepherd Dogs, Study Finds, University of California Davis,Trina Wood on May 26, 2016. Urinary incontinence in the bitch, Willey publications, I.N.Reichler, M.Hubler, Small animal reproduction clinic, University of Zurich Switzerland, 2014.