GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
'Number one fan Waldo'
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 28 . Rhif 16 . Rhagfyr 17 . 2015
Crabb: Cymro Cabinet Cameron Canfod cysgodion Fenis
‘Gwrachod’ Y Rhyfel Byd Cyntaf
CWIS
CHWARAE
ON
Phil Stead
Teledu a radio'r Wy^ l
Ydych chi yng nghanol gwneud cais UCAS? Ydych chi wedi ystyried astudio trwy gyfrwng y Gymraeg? Mae cyfleoedd i astudio trwy’r Gymraeg neu’n ddwyieithog yn Y Drindod Dewi Sant yn y meysydd a ganlyn: Addysgu Astudiaethau Addysg Busnes a Rheolaeth Celf a Dylunio Y Celfyddydau Perfformio Cynhwysiant Cymdeithasol Cyfrifeg a Chyllid
Chwaraeon, Iechyd ac Antur Awyr Agored Crefydd Dysgu yn Seiliedig ar Waith Gwaith Ieuenctid a Chymuned Hamdden a Thwristiaeth Plentyndod Cynnar
Ysgoloriaethau YDDS ar gael ynghyd ag ysgoloriaethau gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol
www.ydds.ac.uk Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant @AstudioYDDS
#dyddieda
Diwrnodau Agored Chwefror 2016 Caerfyrddin 6 Chwefror
Llambed 13 Chwefror
Abertawe 27 Chwefror
Caerdydd 13 Chwefror
cynnwys rhagfyr 17 . 2015
AR Y CLAWR
Diwedd blwyddyn W rth i Golwg ola 2015 fynd i’r wasg daeth newyddion i’n hatgoffa ei bod yn flwyddyn o golledion i’r diwylliant a’r iaith Gymraeg. Ag yntau’n dod yn wreiddiol o Fwlchllan yng Ngheredigion, roedd marwolaeth John Albert Evans yn dwyn i gof yr hanesydd John Bwlchllan a fu farw ddechrau’r flwyddyn. Dyna ddechrau’r colledion niferus eleni. “Colli cof cenedl” oedd y disgrifiad o golli Dr John Davies ac o fewn wythnos roedd cyfle yn Golwg i gofio “Seren bop gynta’r Gymraeg”, a oedd yn llawer mwy na hynny, Meredydd Evans. Ymhen dim roedd “tad y dadeni ryddiaith”, John Rowlands, a’r artist Osi Rhys Osmond, y beirniad celf “dewr” wedi ein gadael cyn y “cwmniwr heb ei ail”, Harri Pritchard Jones. “Ysgolhaig Cymraeg mwyaf – a mwyaf gwylaidd – ei genhedlaeth” oedd disgrifiad y deyrnged i’r Athro Geraint Gruffydd a chyn diwedd y flwyddyn daeth y newyddion am farwolaeth y darlledwraig Sian Pari Huws a’i llais a’r “awdurdod tawel”. Ac unwaith eto yn Golwg heddiw mae cyfle i gofio un a fu’n allweddol
wrth sefydlu addysg Cymraeg yn hen sir Forgannwg, John Albert Evans, ac am y weledigaeth wrth sefydlu Canolfan Iaith yn Nant Gwrtheyrn i annog mwy o ddysgwyr Cymraeg. Colledion oll i’r diwylliant a’r genedl Gymraeg ond yn bennaf i’w teuluoedd a’u ffrindiau agos. Ond mae rhestri’r enwau a’u cyfraniad cyfoethog i fywyd Cymru yn dangos bod gwlad fechan wedi llwyddo er gwaetha pawb a phopeth i fagu unigolion talentog sydd wedi rhoi parch, hygrededd ac urddas i’r iaith a’r diwylliant Cymraeg. A thrwy hynny wedi gosod esiampl i genedlaeth newydd. A dylai hynny hefyd fod yn destun llawenydd ar drothwy’r Nadolig a’r flwyddyn newydd.
NADOLIG LLAWEN A BLWYDDYN NEWYDD DDA i holl ddarllenwyr Golwg Bydd rhifyn nesaf y cylchgrawn ar gael yn y siop, yn y post neu ar apGolwg ar ddydd Iau, Ionawr 7, 2016
4 Crabb: Cymro Cabinet Cameron 12 Mererid - ‘Number one fan Waldo’ 13 ‘Gwrachod’ Y Rhyfel Byd Cyntaf 17-19 Teledu a radio’r Ŵyl 24 Canfod cysgodion Fenis 30 Tiwns newydd Nadoligaidd 34 Cwis Chwaraeon Phil Stead 25 Straeon y Nadolig gan lenorion y Brifwyl
6
STRAEON ERAILL
12 14 20
6 2015 – Blwyddyn o newid mawr? 7 Creu Cymru’n Un – Jocelyn Davies 10 Cymru yn llygadu Llydaw yn Ewro 2016 14 Y dyfarnwr a’r diddanwr Nigel Owens 16 Cwis gwleidyddol 21 Pwt o lyfr newydd Dafydd Iwan 22 Ochr arall Meic Stevens 23 Cyfrol newydd Alan Llwyd 24 Cofio dyddiau ‘trwsio nid taflu’ 25 Stori fer gan Mari Lisa 26 Herod, y Ffoaduriaid gan Tony Bianchi 27 Stori fer gan Manon Rhys 28 Llyfrau plant y Dolig 29 Gwaith newydd Elfyn Lewis
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 10 Llythyrau 9 Cartŵn Cen Williams 12 Portread Mererid Hopwood 20 20-1 – Richard Elfyn 21 Gwaith
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur, Bethan Gwanas Gohebydd y Cynulliad Gareth Hughes Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
Y Babell Roc
Cysylltiadau
28 32
30 Tiwns newydd Nadoligaidd 32 Y
Calendr
Colofnau 8 Dylan Iorwerth 10 Phil Stead 11 Cris Dafis 32 Manon Steffan Ros 33 Ar y bocs – Dylan Wyn Williams 35 Aled Samuel
Chwaraeon 34 Cwis Phil Stead
Llun Clawr: Mererid Hopwood Ffotograffydd: Aled Llywelyn