GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Rhoi Arlywydd America yn y ffrâm
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF Cyfrol 28 . Rhif 28 . Mawrth 24 . 2016 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Portreadu merched ‘gwahanol’ Eiry Thomas
Crabb y Ceidwadwr
Alan Davies
Y Llu Arfog, llaeth ac amaeth
cyfaill y tlawd?
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Casgliad newydd
c o w b o is c a m " i g y f e i r i a d g wa h a n o l "
- C Peidiwch ag ymddiried mewn unrhyw...
Harriet
Dic owen arwyn
manon wilkinson
gwion aled
HOGIA NI _ YMA O HYD gan meic povey
Pererindod Patagonia 2015 Defnyddir elw’r daith – Taith...dylech y dathluymddiried yn TrustMark
i hyrwyddo Cynllun yr Iaith Gymraeg yn • Am Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth fanylionPan cysyllter ag Elvey MacDonald, Haulfan, fyddwch chi’n dewis crefftwr, mae TrustMark, a gefnogir gan • Maes Priodasau, partion a chynadleddau Chubut Carrog, LLANRHYSTUD, Ceredigion. SY23 5AL Lywodraeth Cymru, yn cynnig ffordd hawdd i chi ddod o hyd i gwmnïau
29 Hydref - 12 Tachwedd 2015 (15 diwrnod) www.nantgwrtheyrn.org
Wythnos ola’r daith:
Nos Iau
24 Mawrth 8:00
Nos Fawrth 29 Nos Fercher 30 Nos Iau 31 Nos Wener 01 Nos Sadwrn 02
Mawrth Mawrth Mawrth Ebrill Ebrill
7:30 7:30 7:30 7:30 7:30
• Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn . ElveyMac@aol.com 01974 202052 • . Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau dibynadwy o safon sydd wedi’u • Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth Chapter, Caerdydd Swyddfa Docynnau 02920 304 400 Ffôn: 01758 750334 / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org Theatr Fach, Llangefni Menter Môn 01248 725 700 Canolfan Ucheldre, Caergybi Mike Gould 01407 763 361 Galeri, Caernarfon Swyddfa Docynnau 01286 685 222 Galeri, Caernarfon Swyddfa Docynnau 01286 685 222 @TrustMarkUK TrustMarkUK Theatr Twm o’r Nant, Dinbych Gaynor Morgan Rees 01745 812 349 neu Siop Clwyd 01745 813 431
harchwilio.
www.trustmark.org.uk/cymru
Gwy
Cru
yng ngh cefn gw godidog
Pen Ll
@WG_Economy
welshgovernment
Ar werth
Ewch
Ne di
‘GOLWG GOPatagonia 2015 Pererindod – Taith y dathlu WHITH’ www.nantgwrtheyrn.org
• Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Hydref - 12 Tachwedd 2015 (15 diwrnod) • 29 Priodasau, partion a chynadleddau www.nantgwrtheyrn.org • Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn • • Am Tˆ y Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth fanylion cysyllter ag Elvey MacDonald, Haulfan, Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau • • Maes Priodasau, partion a chynadleddau Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth Carrog, LLANRHYSTUD, Ceredigion. SY23 5AL • Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn . Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau . Ebost: post@nantgwrtheyrn.org 01974 • Ffôn: 01758202052 750334 / ElveyMac@aol.com • Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
gyda
• Gary Slaymaker • • Eirlys Bellin • • 01758 Ifan750334 Gruffydd • Ffôn: / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org • Ifan Jones Evans • • Heledd Cynwal • • Aeron Pugh • • Iwan John •
Defnyddir elw’r daith i hyrwyddo Cynllun yr Iaith Gymraeg yn Chubut
Gwy Gwy Cru
Cru
yng ngh cefn gw yng ngh godidog cefn gw Pen Ll godidog
BE
Pen Ll
Ap a
D
eithgaredd w G au Plant MEDI 5 £8 ‘GOLWG GO Nyth Wcw Ta ‘GOLWG GO WHITH’ Gwy Mae Hwb yn adnodd addysgu I WHITH’ hysbysebu yn Golwg gyda^ AM DDIM ar-lein, sy’n cynnig Cru mynediad i ddetholiad eang o NOS IAU 7:30
Op Ce
Theatr Felinfach
Hwb hwb.cymru.gov.uk
Llwyfan Amserlen
www.nantgwrtheyrn.org
GIG GWYL GOLWG
• Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth • Priodasau, partion a chynadleddau • Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn offer a deunyddiau digidol • Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau • Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
Cyn a’r
11:00 Stori a hwyl gydag Wcw a’i FFrindiau HA ww 016 12:00 Amser stori Na Nel! gyda Meleri Wyn Jam Iau am yng ngh 12:45 Canu a dawnsio gyda Dona Direidi a Ben TH cefn gw ww godidog 017 13:30 Amser stori gyda Caryl Lewis Iau
BE BE
• Gary Slaymaker • â Heledd Evans gyda cysylltwch • Eirlys Bellin • • • Gary Slaymaker ar gyfer addysg yng Nghymru. • 01758 Gruffydd • Ffôn: 750334 / Ebost:• post@nantgwrtheyrn.org •Ifan Eirlys Bellin • Ifan Jones Evans• • Pen Ll Cowbois Rhos • •Ifan Gruffydd DILYNWCH NI DYSGU DIGIDOL I GYMRU • Heledd Cynwal 14:30 Stori a Hwyl gydag Wcw a’i Ffrindiau Botwnnog • •• • Ifan Jones Evans Oedo li • Aeron Pugh • o • Bob Delyn a’r Ebillion • Heledd Cynwal • •1 £6 n 3– 15:00 Canu a dawnsio gyda Ben Dant a Dona D •• Aeron John • •Iwan Elin Fflur • Pugh • Plan1t8doed £3 • Bromas • Mellt • A an 13
01570 423529
cynnwys mawrth 24 . 2016
AR Y CLAWR
Wythnos hir …
P
rin y byddai unrhyw un wedi dychmygu’r fath ergyd i daro llywodraeth San Steffan ddyddiau ar ôl y Gyllideb. Mae ymddiswyddiad a beirniadaeth ddeifiol un o weinidogion amlyca’r Ceidwadwyr wedi bod yn ysgytwad i’r blaid, beth bynnag oedd ei gymhelliad mewn gwirionedd. Ac wrth i’r drws gau ar un yrfa wleidyddol, mae un arall yn agor i aelodau amlwg y blaid yng Nghymru. Wrth i Stephen Crabb droi oddi wrth ei gyfrifoldeb yn Ysgrifennydd Cymru yn y Cabinet i lenwi swydd y cyn-Ysgrifennydd Gwaith a Phensiynau, mae dau Aelod Seneddol Cymraeg eu hiaith yn cael lle yn Swyddfa Cymru. Er ei bod yn ddyddiau cynnar ar yr Ysgrifennydd Gwladol newydd, Alun Cairns, a’i ddirprwy Guto Bebb, fe fydd sawl her yn eu hwynebu ar drothwy etholiad i’r Cynulliad a Refferendwm ar Ewrop. Ac mae’n bosib y bydd angen i’r blaid rhoi’i thŷ mewn trefn cyn hynny neu agor y drws i bleidiau eraill gipio’r tir a enillwyd yn yr etholiad cyffredinol. Ac yn Golwg heddiw, mae un o gyn-weinidogion llywodraeth glymblaid Cymru’n Un yn codi nifer o gwestiynau am ddyfodol y Cynulliad wrth ffarwelio. Mae lle
i wella, meddai Alun Ffred Jones, ar y drafodaeth ar y Gymraeg ers sefydlu’r Mesur Iaith newydd yn 2011 ac o fewn y llywodraeth. Yn ogystal â bod yn or-frwdfrydig i greu deddfau newydd, mae lle i wella hefyd ar y berthynas rhwng y llywodraeth a’r gweision sifil. Ei awgrym yw y dylid sefydlu coleg a hyfforddiant penodol i fagu cenhedlaeth newydd o weision sifil i gynghori llywodraeth newydd datganoledig. Ac mae’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol erbyn hyn wedi cael y cyfrifoldeb o weithredu ar un o bolisïau blaengar ym maes iechyd a gofal cymdeithasol gan y Gweinidog Iechyd ym Mae Caerdydd. Yn ôl y strategaeth newydd, mae angen gwell cynllunio ar gyfer gweithwyr y gwasanaeth iechyd a gofal i sicrhau bod gwasanaeth dwyieithog ar gael. Ac mae angen annog mwy o fyfyrwyr i astudio pynciau iechyd yn y Gymraeg. Ond mae’n agor drws ar ddyfodol a fydd yn rhoi parch a gwerth i’r Gymraeg fel iaith i’w defnyddio gan gleifion a’u gofalwyr ac yn rhoi pwysigrwydd iddi yn y gwaith ac nid yn yr ysgol yn unig. Ond yn bwysicach efallai, mae’n creu polisi penodol i Gymru sy’n fwy addas i’w phobol a gwlad sydd ag anghenion unigryw.
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
13
Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur, Bethan Gwanas Gohebydd y Cynulliad Gareth Hughes Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
STRAEON ERAILL 5 Y Gymraeg, deddfu a gweision sifil – Alun Ffred yn ffarwelio 10 Baich Aeneas ac argyfwng Gwlad Groeg 12 Cofio Gwrthryfel y Pasg “Coffâd nid dathliad” 15 Grym chwaraeon yn gwella bywydau 17 Golwg ar lyfrau – Y Llinach 18 Geiriadur y tad a’r mab
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau
16
9 Cartŵn Cen Williams 10 Llythyrau 11 Byd trydar 14 Portread Alan Davies 16 20-1 – Dylan Williams 17 Gwaith
20
Y Babell Roc 22 Cowbois Rhos Botwnnog 24 Y
Calendr
Colofnau 8 10 24 25 26 27
Cysylltiadau
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
4
10 Crabb – cyfaill y tlawd? 13 Rhoi Arlywydd America yn y ffrâm 14 Alan Davies – Y Llu Arfog, llaeth ac amaeth 20 Portreadu merched ‘gwahanol’ – Eiry Thomas
22
26
Dylan Iorwerth Cris Dafis Manon Steffan Ros Ar y soffa – Huw Onllwyn Jac Codi Baw Phil Stead Aled Samuel
Chwaraeon 26 “Gwledd o rygbi” i gloi’r bencampwriaeth
Llun Clawr: Iwan Huws Ffotograffydd: Dewi Glyn