Galw eto am warchod y Torgoch GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 27 . Rhif 22 . Chwefror 12 . 2015
Owen Smith
– hyderus o ennill etholiad Llythyr caru i’r llyfrgelloedd
Rhoi llais i bobol ifanc y Cymoedd
– nofel newydd Catrin Dafydd
Buddugoliaeth i ferched rygbi Cymru
theatr genedlaethol cymru Mewn cydweithrediad â Theatr y Torch
henrik ibsen Trosiad gan Menna Elfyn
chwefror – mawrth 2015 Aberdaugleddau / Aberystwyth / Caerdydd / Llanelli / Yr Wyddgrug Gwybodaeth bellach: theatr.com
Sibrwd — whispers in your ear, guiding non-Welsh speakers. Available on the App Store and Google Play.
Pererindod Patagonia 2015 – Taith y dathlu 29 Hydref - 12 Tachwedd 2015 (15 diwrnod) www.nantgwrtheyrn.org • • • • •
Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Am fanylion cysyllter ag Elvey MacDonald, Haulfan, Priodasau, partion a chynadleddau Maes Carrog, LLANRHYSTUD, Ceredigion. SY23 5AL . Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn 01974 202052 . ElveyMac@aol.com Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau
#yfenyw @theatrgencymru Defnyddir elw’r daith i hyrwyddo Cynllun yr Iaith Gymraeg yn Chubut
Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
Ffôn: 01758 750334 / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org
Gwyliau Fferm
Crugeran
10
Cynnigir % i ffwrdd wrt h gryb yr hysbyseb wyll yma.
yng nghanolRhif elusen cofrestredig: 1106032 / Cwmni cofrestredig: 4784488 cefn gwlad godidog
Pen Lly^ n Dewis o 5 bwthyn chwaethus i gysgu 4,5,7,10 neu 14
w www.crugeran.com m post@crugeran.com c 01758730375 O 07891389143
‘GOLWG GO WHITH’
Gwyliau Fferm
Crugeran
www.nantgwrtheyrn.org
• • • • •
Tˆy Cyfnod, Caffi Meinir a’r atyniadau treftadaeth Priodasau, partion a chynadleddau Cyrsiau i ddysgwyr trwy’r flwyddyn Bythynnod a llety i deuluoedd a grwpiau Maes parcio am ddim a llwybr newydd i’r traeth
gyda
yng nghanol cefn gwlad godidog
BENJAMIN BRITTEN
• Gary Slaymaker • • Eirlys Bellin • • Ifan Gruffydd • • Ifan Jones Evans • • Heledd Cynwal • • Aeron Pugh • • Iwan John •
Ffôn: 01758 750334 / Ebost: post@nantgwrtheyrn.org
Pen Lly^ n Phil Goodwin, Bio-Check
Dewis o
G MEDI
5
£8
‘GOLWG GO WHITH’ Theatr Felinfach
gyda^
5 bwthyn
Ewch ati chwaethus i roi hwb i’ch busnes i gysgu
eithgared Mis wChwefror
NOS IAU 7:30
10
Cynnigir % i ffwrdd wrt h gryb yr hysbyseb wyll yma.
4,5,7,10 neu Cysylltwch â Busnes Cymru am14 wybodaeth, cyngor a chymorth i w ddechrau neu dyfu eich busnes. www.crugeran.com m post@crugeran.com
dau Plant
Llwyfan Amserlen
c 01758730375 O 07891389143 Opera ddigrif gyda geiriau gan Eric CaCrozier pws Cerddorfa Siambr Opera Canolbarth m Cymru
C
P
ymru r y Drin ifysgol 03000 03000 Hydref Taith6 Genedlaethol 2013 d
o De Nyth Wcw S Drenewydd, busnes.cymru.gov.uk Cynhyrchiad newydd yn agor yn Hafren,aYn t, Ll ardy 5ed wi anbe
d
a’r 7fed o facebook.com/busnes.cymru.gov.uk Fedi 2013, ac yna’n teithio trwy’r DU, gan gynnwys: @_busnescymru
11:00 Stori a hwyl gydag Wcw a’i FFrindiau HAFREN, Y DRENEWYDD www.thehafren.co.uk 01686 614555 12:00 Amser stori Na Nel! gyda Meleri Wyn James
Dydd
Y LYRIC, CAERFYRDDIN www.theatrausirgar.co.uk 0845 226 3510
S
cynnwys chwefror 12 . 2015
AR Y CLAWR
4 Owen Smith – hyderus o ennill etholiad 5 Galw eto am warchod y Torgoch 6 Llythyr caru i’r llyfrgelloedd 7+28 Buddugoliaeth i ferched rygbi Cymru 14 Rhoi llais i bobol ifanc y Cymoedd – nofel newydd Catrin Dafydd 20 Gwobrau’r Selar
Dysgu gwersi
R
oedd hi’n ‘chwalad’ ar y cae, yn ôl y sylwebydd rygbi Alun Wyn Bevan yn Golwg heddiw wrth drafod gêm Cymru yn erbyn Lloegr i agor Pencampwriaeth y Chwe Gwlad eleni. Ac roedd hi’n ddechrau dadleuol i’r gystadleuaeth wrth i ddigwyddiadau ar y cae, ac oddi ar y cae, dynnu sylw at elfennau anymunol o’r gêm yn 2015. Hyd yn oed cyn y gic gynta’ roedd cwestiynau yn codi am yr amseriad am 8.00 ar nos Wener. Ai dyma’r amser iawn i gynnal gêm ryngwladol mor boblogaidd? Mae’r un amheuon yn codi am gynnal gemau pêl-droed rhyngwladol ganol wythnos yng Nghaerdydd gan amddifadu cefnogwyr o’r gogledd a’r canolbarth rhag fod yn rhan o’r achlysur. Ond yn ôl y sôn, roedd cynnal y gêm mor hwyr y nos wedi achosi problemau i’r dorf gyda rhai’n treulio gormod o amser yn y tafarndai. Ac mae’r lleisiau’n codi’n uwch am y mynd a dod i’r bar yn ystod y gêm. Wedi’r cyfan onid gwylio’r rygbi ar y cae yw’r bwriad wrth wario’r holl arian ar y tocynnau? Ond roedd y cyflwyniad i’r gêm hefyd yn codi amheuon am natur yr achlysur. ‘Lol’ yn ôl y digrifwr Tudur Owen oedd y sioe oleuadau ‘clwb nos’ a syfrdanodd y gwylwyr cyn i’r timau gamu i’r cae. Beth oedd effaith yr oedi ar hyder ac agwedd y ddau dîm ac a gollodd yr anthemau eu dylanwad
wrth godi’r ysbryd? Ond y cwmwl mwyaf dros y gêm gyntaf ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad eleni oedd yr anaf i’r asgellwr George North. Yn ôl y corff sy’n rheoli rygbi rhyngwladol, World Rugby, ni ddylai fod wedi aros ar y cae ar ôl cael dau anaf i’w ben yn ystod y gêm. Roedd y lluniau yn ei ddangos yn cwympo’n syth i’r llawr yr eildro ac yn ôl y canllawiau: “Mae protocol anafiadau pen World Rugby yn dweud yn glir y dylai chwaraewr adael y cae yn syth ac yn barhaol os oes unrhyw symptomau gweledol neu awgrym o gyfergyd.” Ond roedden nhw’n derbyn esboniad Undeb Rygbi Cymru nad oedd y tîm meddygol yn gwybod am yr ail ddamwain ar y cae ac am weddill y bencampwriaeth, fe fydd y staff meddygol yn cael gweld fideos ailchwarae ar unwaith, meddai’r Undeb. Ond mae’n dal yn fater o syndod bod hyn wedi digwydd o gofio’r holl sôn am effaith anafiadau i’r pen a galw am ganllawiau newydd i ddelio gyda chyfergyd yn benodol. Mae’r un digwyddiad hwn wedi llywio’r drafodaeth ar y gêm a oedd fel arall yn ddifflach a siomedig ar y cae. Ond mae’n bosib y bydd yn ysgytwad a fydd yn gorfodi’r tîm hyfforddi a rheolwyr y gêm yng Nghymru i ail ystyried y cynlluniau ar gyfer y dyfodol.
5
STRAEON ERAILL
12
11 Cryfhau’r Gymraeg yng Ngholeg Llanymddyfri Galw am degwch rhwng gwledydd Prydain 12 Cryfhau’r cysylltiad rhwng Cymru a China 13 Codi pebyll concrit 18 Dod â chanu ‘Barbershop’ i Gymru Y Stori Fer yn swyno 19 Saunders a Descartes yn ddigidol 23 Albym Aber
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos
14
– pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 9 Cartŵn Cen Williams 10
16
Llythyrau
12 Portread – Ena a Barry Niedergang 16 20-1 – Sioned Morys 17 Gwaith 17 Y
tu ôl i’r llenni
22 Y Babell Roc Gwefr y Gwerinol
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Gareth Pennant Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Marchnata Lowri Steffan Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
24 Y
20
Calendr
Colofnau
8 Dylan Iorwerth 10 Cris Dafis 24 Manon Steffan Ros 25 Ar y bocs – Dylan Wyn Williams Jac Codi Baw 26 Phil Stead 27 Aled Samuel
25
Chwaraeon
26 Post Mortem rygbi
Llun Clawr: Catrin Dafydd Ffotograffydd: www.sionedania.com