GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR GOLWG CYF 100%MAG -0.40BWR
Cyfrol 27 . Rhif 32 . Ebrill 23 . 2015
Syr Wynff a Plwmsan yn ôl ... ar lwyfannau Cymru
Dydd y farn – “dathliad” rygbi Cymru
“Hanes pobol ydi hanes gwlad”
Ffrae dros uno ysgolion Sir Ddinbych
– adrodd stori Cymru
o Ruthun yn a n elu a m y s êr
Canolfan Soar, Merthyr Tudful Dydd Sadwrn, 2 Mai 10.30 – 4.30
Digwyddiadau i Blant 11.00 Dona Direidi
Lansio cyfrol newydd gan y cyflwynydd hapus rapus – Dona Direidi yn Dysgu… Dawnsio
11.30 Dewch i gwrdd â Nel!
Darllen stori a direidi gyda Meleri Wyn James, awdur Na, Nel!
12.00 Anni Llŷn a Myrddin ap Dafydd: Serennu wrth ’Sgrifennu Stori Cymru.
Perfformiad a gweithdy ysgrifennu creadigol i blant rhwng 8 a 13 yn seiliedig ar Serennu wrth ’Sgrifennu a Stori Cymru. Yn cynnwys cyhoeddi enillwyr gweithdai Bardd Plant Cymru, Aneirin Karadog
1.00 2.00 2.30 3.00
Egwyl i ginio Cadw’n heini gyda Heini
(hyd at 7 oed)
Gwyn ein byd – a gwyrdd! Croeso i Wenfro
Sgwrs a gweithdy yn seiliedig ar gyfres newydd o lyfrau stori ar gyfer plant bach ar thema ‘werdd’ gyda Llinos Mair
‘Y Ditectif Hanes’
Sut ydyn ni’n gwybod sut le oedd yng Nghymru ddiwedd Oes Victoria? Sesiwn gyda Catrin Stevens yn seiliedig ar hanes trychineb glofa’r Albion Cilyfnyndd yn 1894, ar gyfer plant rhwng 9–12 oed
Digwyddiadau i Oedolion 10.30 Saesnes yng Nghymru
Elinor Wyn Reynolds yn holi’r ddysgwraig, blogiwr a’r awdures Sarah Reynolds am ei phrofiadau wrth ddysgu Cymraeg ac am ei blog ‘Saesnes yng Nghymru yn dysgu Cymraeg ers 2009’
11.15 Y fi yn fy nofel…
Catrin Beard yn holi Alun Cob a Llwyd Owen am eu nofelau a’r defnydd o alter-egos ynddynt
12.00 Golygfeydd hynod y Cymoedd mewn gair a llun
Dyfed Elis-Gruffydd. Y golygydd a’r daearegydd, sy’n enedigol o Ferthyr, yn trafod rhai o olygfeydd gorau de Cymru, a sut y bu i hanes siapio cymaint ar y tirwedd. Yn seiliedig ar ei gyfrol 100 o Olygfeydd Hynod Cymru.
1.00 2.00 3.00 4.00
Egwyl i ginio
yn cynnwys darlleniad o Nofel y Mis gan Joanna Davies
Lansio Hunangofiant Gwyn Griffiths
Bethan Mair yn holi’r newyddiadurwr a’r awdur ar achlysur lansio hanes ei fywyd diddorol
Englynion fy mywyd
Anrhegu Dafydd Islwyn – Gwobr y Fedwen am Gyfraniad Oes
Cyflwyno hanes y ddau Ryfel Byd i blant a phobl ifanc
Gordon Jones yn holi Alun Morgan a Haf Llewelyn. Sylw hefyd i Malala. Côr plant Ysgol Santes Tudful yn cloi’r Fedwen ar nodyn gobeithiol gyda Mor Hyfryd yw’r Byd, addas.Tudur Dylan Jones
cynnwys ebrill 23 . 2015
Galw am weithredu ar frys
M
ae’r lluniau a’r adroddiadau o Fôr y Canoldir wedi codi arswyd a rhyfeddod bod y fath ddrychinebau yn gallu digwydd un ar ôl y llall. Mae’r ffigyrau y tu hwnt i ddeall - bod miloedd o bobol yn fodlon peryglu eu bywydau er mwyn ffoi at ddiogelwch a cheisio am fywyd gwell ymhell o’u gwlad - ac nad oes dewis arall ond llenwi cychod simsan a hwylio’n ddigyfeiriad i’r môr. A bod pobol yn fwy na bodlon eu gwylio gan wybod na fydd hi’n bosib iddyn nhw gyrraedd pendraw’r daith. Roedd dros 800 o ymfudwyr a ffoaduriaid ar fwrdd y llong fasnach a suddodd ar Ebrill 18 ar y ffordd o Lybia i’r Eidal. Mae miloedd erbyn hyn wedi trigo wrth fentro i’r môr a’r elusennau yn tynnu sylw at y sylw i suddo’r Titanic o gymharu â’r marwolaethau a’r diffyg ymateb i’r argyfwng dynol heddiw. Yn ôl y ffigyrau eto mae’r Eidal wedi dod yn gartref dros
AR Y CLAWR
4
dro i dros 24,000 o ffoaduriaid dros y flwyddyn ddiwethaf. Ac er mai ymgais i roi diwedd ar y mudo peryglus oedd un nod y gwaharddiad ar y gwasanaethau achub, mae’n amlwg nad yw hynny wedi rhwystro pobol rhag mentro’u bywydau a bywydau eu plant. Ers i’r Eidal ddod â’r gwasanaeth dyngarol Mare Nostrum i ben yn 2014, mae’r niferoedd sydd wedi marw ar y môr wedi cynyddu yn hytrach na lleihau. A hyd yn hyn eleni mae 1,700 o bobol sy’n ganwaith gwaeth na’r un cyfnod y llynedd. Wrth i arweinwyr Ewrop gwrdd i drafod yr argyfwng ym Mrwsel, does posib bod dim dewis ond sicrhau bod llywodraethau Ewrop yn ail ddechrau’r gwasanaethau brys i geisio achub pobol o’r môr. Ond yn bwysicach i geisio dod o hyd i ffordd o ddatrys yr amgylchiadau yn eu gwledydd sy’n rhoi dim dewis ond iddyn nhw geisio ffoi.
14
18
6 Ffrae dros uno ysgolion Sir Ddinbych 16 Syr Wynff a Plwmsan yn ôl... ar lwyfannau Cymru 22 “Hanes pobol ydi hanes gwlad” - adrodd stori Cymru 28 Joe o Ruthun yn anelu am y sêr 30 Dydd y farn – “dathliad” rygbi Cymru
STRAEON ERAILL 10 Angen newid trefn rygbi Cymru 10 Gwneud y gorau o dir Dyffryn Clwyd 13 Darn Barn Hil-laddiad Yr Armeniaid 14 Hystori Gem o dre’ 18 Golwg newydd ar y byd 19 Cofio milwyr y Chwarel 24 Mamau Merthyr – her i actoresau blaenllaw 28 Canu er mwyn y cleifion
BOB WYTHNOS 8 Yr Wythnos – pigion newyddion golwg360 Bwrlwm y Bae Llun newyddion yr Wythnos 9 Byd y blogiau 9 Cartŵn Cen Williams
24
11 Llythyrau 10 Phil Stead 12 Portread – Pep Guardiola Caernarfon? 20 20-1 – Vernon Davies yn 100 oed 21
Blwch Post 4 Llanbedr Pont Steffan Ceredigion SA48 7LX Ffôn 01570 423 529 Ffacs 01570 423 538 e-bost ymholiadau@golwg.com safwe www.golwg360.com Golygydd Gyfarwyddwr Dylan Iorwerth Cyfarwyddwr Busnes Enid Jones
Cysylltiadau Golygydd Siân Sutton Dirprwy Olygydd Barry Thomas Gohebydd Celfyddydau Non Tudur Gohebydd y Cynulliad Gareth Pennant Gohebydd Cyffredinol Siân Williams Dylunio Dyfan Williams Swyddog Hysbysebion Heledd Evans Swyddog Marchnata Lowri Steffan Swyddog Cyllid Rhiannon Lloyd Williams Swyddog Gweinyddol Wendy Griffiths Swyddog Tanysgrifiadau Mair Jones
Cyhoeddir Golwg gan Golwg Cyf gyda chymorth ariannol gan Gyngor Llyfrau Cymru. Nid yw ein noddwyr o angenrheidrwydd yn cytuno gyda’r farn yn y cylchgrawn. Cofrestrwyd yn y Swyddfa Bost fel papur newydd. Argraffwyd gan Argraffwyr Cambrian
28
Gwaith
26 Y
Calendr
28 Y
Babell Roc
Martyn Rowlands
Colofnau
30
8 Dylan Iorwerth 11 Cris Dafis 26 Manon Steffan Ros 27 Ar y bocs – Dylan Wyn Williams Jac Codi Baw 30 Phil Stead 31 Aled Samuel
Chwaraeon 30 Dydd y farn – “dathliad” rygbi Cymru Llun Clawr: Joe Woolford (BBC)